VIỆN HÀN LÂM<br />
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br />
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br />
<br />
BẾ THỊ THU HUYỀN<br />
<br />
TIỂU THUYẾT CỦA CÁC NHÀ VĂN DÂN TỘC<br />
THIỂU SỐ MIỀN NÚI PHÍA BẮC SAU 1986<br />
TỪ GÓC NHÌN VĂN HÓA<br />
Ngành: Văn học Việt Nam<br />
Mã số: 9. 22. 01. 21<br />
<br />
LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HỌC<br />
<br />
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:<br />
PGS.TS. NGUYỄN ĐĂNG ĐIỆP<br />
<br />
HÀ NỘI - 2018<br />
<br />
LỜI CAM ĐOAN<br />
<br />
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong<br />
luận án đều được trích dẫn nguồn trung thực. Những kết luận khoa học của luận án<br />
chưa được ai công bố trong bất kỳ công trình nào.<br />
Tác giả luận án<br />
<br />
BẾ THỊ THU HUYỀN<br />
<br />
DANH MỤC CÁC TỪ NGỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN<br />
<br />
DTTS: dân tộc thiểu số<br />
MNPB: miền núi phía Bắc<br />
GNVH: góc nhìn văn hóa<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
<br />
MỞ ĐẦU .......................................................................................................................... 1<br />
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU .................................. 6<br />
1.1. Tình hình nghiên cứu về tiểu thuyết của các tác giả DTTS MNPB sau 1986 ........... 6<br />
1.2. Tình hình nghiên cứu văn học từ góc nhìn văn hóa ................................................. 14<br />
1.3. Đánh giá tình hình nghiên cứu và hướng tiếp cận của đề tài .................................. 21<br />
CHƯƠNG 2. NHỮNG TIỀN ĐỀ TỰ NHIÊN, LỊCH SỬ, VĂN HÓA, XÃ HỘI VÀ<br />
DIỆN MẠO TIỂU THUYẾT CỦA CÁC NHÀ VĂN DTTS MNPB SAU 1986 ...... 26<br />
2.1. Những tiền đề tự nhiên lịch sử, văn hóa, xã hội khu vực MNPB......................... ... 26<br />
2.2. Diện mạo tiểu thuyết của các nhà văn DTTS MNPB sau 1986 ............................... 46<br />
CHƯƠNG 3. HỆ BIỂU TƯỢNG TRONG TIỂU THUYẾT CỦA CÁC NHÀ VĂN<br />
DTTS MNPB SAU 1986 ................................................................................................ 60<br />
3.1. Giới thuyết về biểu tượng................................................ ....................................... .60<br />
3.2. Hệ biểu tượng về thiên nhiên............................................................................... ... .64<br />
3.3. Hệ biểu tượng về con người................................................................................. ... .77<br />
3.4. Hệ biểu tượng về văn hóa xã hội.......................................................................... .. .92<br />
CHƯƠNG 4. MỘT SỐ PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT VĂN HÓA TRONG TIỂU<br />
THUYẾT CỦA CÁC NHÀ VĂN DTTS MNPB SAU 1986 ..................................... 111<br />
4.1. Nghệ thuật sử dụng huyền thoại ............................................................................. 111<br />
4.2. Nghệ thuật sử dụng các motif................................................................................. 119<br />
4.3. Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ ................................................................................ 130<br />
KẾT LUẬN .................................................................................................................. 146<br />
DANH MỤC CÔNG TRÌNH TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 150<br />
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................... 151<br />
<br />
MỞ ĐẦU<br />
1. Tính cấp thiết của đề tài<br />
1.1. Sau 1986, đất nước bước vào thời kì Đổi mới trên nhiều lĩnh vực trong đó có<br />
văn học nghệ thuật. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền văn học nước nhà, văn học<br />
các DTTS Việt Nam với tư cách là một bộ phận cấu thành và không thể thiếu của nền văn<br />
học ấy, đã đạt được một bước tiến dài cả về số lượng và chất lượng. Trong đội ngũ nhà<br />
văn DTTS Việt Nam hiện đại, khu vực MNPB là khu vực có sự phát triển nổi bật hơn cả,<br />
với nhiều gương mặt các nhà văn thuộc nhiều DTTS khác nhau, có những đóng góp đáng<br />
kể ở thể loại tiểu thuyết: Vi Hồng, Triều Ân, Ma Trường Nguyên, Hoàng Luận, Hữu Tiến,<br />
Hoàng Quảng Uyên, Cao Duy Sơn, Chu Thanh Hương (dân tộc Tày), Vương Trung, Cầm<br />
Hùng, Thái Tâm (dân tộc Thái), Hà Trung Nghĩa (dân tộc Mường), Địch Ngọc Lân (dân<br />
tộc Nùng), Lù Dín Siềng (dân tộc Giáy), Mã Anh Lâm (dân tộc Mông)…<br />
1.2. Khu vực MNPB là khu vực đặc sắc trong bản đồ các vùng văn hóa Việt<br />
Nam, ở đây có những đặc trưng của một vùng văn hóa hội tụ đầy đủ những tinh hoa<br />
văn hóa độc đáo, dễ khu biệt với các vùng miền khác trên cả nước. Đó là khu vực sinh<br />
sống của đồng bào các DTTS: Tày, Thái, Mông, Nùng, Dao, Mường, Giáy…. với bản<br />
sắc văn hóa riêng biệt, độc đáo mang dấu ấn đặc trưng của mỗi tộc người. Mỗi nhà văn<br />
là con đẻ của một nền văn hóa, vừa tiếp nhận, hấp thụ vừa bồi đắp, tô điểm thêm cho<br />
nền văn hóa mà họ thuộc về. Bởi vậy, một cách tự nhiên, đời sống văn hóa của đồng<br />
bào đã in dấu vào sáng tác tiểu thuyết của các nhà văn DTTS MNPB đậm nét và vô<br />
cùng độc đáo. Đây là vùng văn hóa có sự giao thoa, tiếp biến và tích hợp khá rõ giữa<br />
văn hóa của các tộc người cùng sinh sống, giữa văn hóa truyền thống và văn hóa hiện<br />
đại. Đây cũng là nơi đánh dấu sự ra đời của tác phẩm đầu tiên thuộc thể loại tiểu<br />
thuyết của đồng bào các DTTS (tiểu thuyết Muối lên rừng của nhà văn dân tộc Tày<br />
Nông Minh Châu) – có ý nghĩa đánh một dấu mốc hoàn thiện trong hành trình phát<br />
triển về mặt thể loại của văn học DTTS; là khu vực tập trung đông nhất những người<br />
cầm bút là đồng bào dân tộc, cũng là khu vực có nhiều kết tinh nghệ thuật nhất cả<br />
nước ở thể loại tiểu thuyết. Nghiên cứu tiểu thuyết của các nhà văn DTTS MNPB sau<br />
1986 là một việc làm cần thiết một mặt nhằm khẳng định sự nỗ lực vượt bậc của đội<br />
ngũ các nhà văn DTTS MNPB trên hành trình hoàn thiện về thể loại đồng thời khám<br />
phá những nét riêng đặc sắc làm nên gương mặt văn hóa của đồng bào các DTTS<br />
MNPB trong tiểu thuyết của chính họ.<br />
<br />
1<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
