Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Văn học: Ý thức nữ quyền trong thơ nữ Việt Nam giai đoạn từ 1986 đến nay (qua một số trường hợp tiêu biểu)

VIỆN HÀN LÂM<br /> KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br /> HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br /> KHẢM<br /> <br /> NGUYỄN THỊ HƢỞNG<br /> <br /> Ý THỨC NỮ QUYỀN TRONG THƠ NỮ<br /> VIỆT NAM GIAI ĐOẠN TỪ 1986 ĐẾN NAY<br /> (QUA MỘT SỐ TRƢỜNG HỢP TIÊU BIỂU)<br /> <br /> Chuyên ngành: Văn học Việt Nam<br /> Mã số<br /> <br /> : 62 22 01 21<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HỌC<br /> PGS.<br /> <br /> HÀ NỘI, 2016<br /> <br /> Công trình đƣợc hoàn thành tại:<br /> HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br /> <br /> Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS. Lƣu Khánh Thơ<br /> <br /> Phản biện 1: GS. TS. Trần Đình Sử<br /> <br /> Trường Đại học Sư phạm Hà Nội<br /> Phản biện 2: PGS. TS. Trần Khánh Thành<br /> <br /> Trường Đại học KHXH&NV, Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> Phản biện 3: PGS. TS. Ngô Văn Giá<br /> <br /> Trường Đại học Văn hóa Hà Nội<br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học<br /> viện tại: Học viện khoa học xã hội<br /> <br /> Vào hồi ...... giờ, ngày ....... tháng ...... năm 2016<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại:<br /> - Thư viện Quốc gia Việt Nam<br /> - Thư viện Học viện Khoa học xã hội<br /> <br /> DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ<br /> 1. Nguyễn Thị Hưởng (2014), “Hình ảnh thơ Phan Huyền Thư và<br /> Vi Thùy Linh”, Tạp chí Nhân lực khoa học xã hội, (5), tr.63-68.<br /> 2. Nguyễn Thị Hưởng (2015), “Ngôn ngữ thơ Phan Huyền Thư và<br /> Vi Thùy Linh”, Kỷ yếu Ngữ học trẻ 2015, Hà Nội, tr.912-915.<br /> 3. Nguyễn Thị Hưởng (2016), “Ý thức nữ quyền trong thơ ca cổ<br /> điển Việt Nam”, Tạp chí Nhân lực khoa học xã hội, (1), tr.8087.<br /> 4. Nguyễn Thị Hưởng (2016), “Vấn đề giải phóng nhu cầu bản<br /> năng trong thơ nữ đương đại”, Tạp chí Nghiên cứu văn học, (1),<br /> tr.108-114.<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> 1.1. Trong bối cảnh của thời đại mới, văn học nói chung, thơ nói<br /> riêng đã có những chuyển biến mạnh mẽ, trong đó, không thể không nhắc<br /> tới sự xuất hiện và khẳng định tiếng nói của đội ngũ tác giả nữ trẻ. Đặc biệt,<br /> điều kiện giao lưu và hội nhập quốc tế, đời sống xã hội, tư tưởng, văn hóa<br /> khá cởi mở đã giúp cho họ được thể hiện bản ngã, cá tính sáng tạo độc đáo<br /> của mình.<br /> 1.2. Trong sáng tạo nghệ thuật nói chung và thơ ca nói riêng, thế hệ<br /> các nhà thơ nữ trẻ giai đoạn từ 1986 đến nay đã mang đến cho đời sống văn<br /> học một tiếng nói mới mẻ, đầy đam mê và nhiệt huyết. Trong sáng tác của họ,<br /> chúng tôi nhận thấy vấn đề ý thức nữ quyền được đề cập tới một cách khá<br /> trực diện, với muôn sắc điệu. Nghiên cứu về ý thức nữ quyền trong thơ của<br /> họ, chúng tôi cũng muốn hướng đến việc khẳng định tài năng, vị trí, bản lĩnh<br /> và phong cách thơ của các tác giả nữ giai đoạn từ 1986 đến nay, góp phần<br /> vào việc khái quát diện mạo thơ đương đại nói chung.<br /> 1.3. Số lượng những bài viết, bài nghiên cứu về thơ trẻ và ý thức nữ<br /> quyền trong thơ trẻ nói chung khá phong phú. Tuy nhiên, hầu hết các công trình<br /> nghiên cứu mới chỉ dừng lại ở một vài khía cạnh nội dung, nghệ thuật và cũng<br /> mới chỉ đề cập đến một, hai hiện tượng đơn lẻ. Đôi khi, vẫn còn nhiều những ý<br /> kiến khen, chê khá chủ quan, thiên về cảm tính. Việc khảo sát trên diện rộng về ý<br /> thức nữ quyền và việc thể hiện ý thức nữ quyền trong thơ trẻ giai đoạn từ 1986<br /> đến nay sẽ giúp chúng tôi có được một cách nhìn, một phương diện đánh giá<br /> khách quan hơn, chân xác hơn về những đóng góp của họ cho văn học dân tộc.<br /> 2. Mục đích và nghiệm vụ nghiên cứu của luận án<br /> 2.1. Mục đích nghiên cứu<br /> Thực hiện đề tài nghiên cứu này, chúng tôi hướng đến việc làm rõ<br /> thêm những vấn đề lý thuyết về nữ quyền, việc tiếp nhận ý thức nữ quyền<br /> phương Tây vào thực tiễn nghiên cứu đời sống văn học Việt Nam; việc các<br /> tác giả Việt Nam (trong trường hợp này là thơ nữ giai đoạn từ 1986 đến<br /> nay) tiếp nhận và thể hiện ý thức nữ quyền ra sao trong sáng tạo nghệ thuật<br /> trên cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật, từ đó hướng đến sự hình<br /> 1<br /> <br /> dung trên những nét tiêu biểu và đặc trưng nhất của một hệ hình thơ ca nữ<br /> Việt Nam giai đoạn hiện nay.<br /> 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> - Giới thiệu tổng quan về vấn đề nữ quyền, nữ quyền luận của<br /> phương Tây và sự du nhập lí thuyết nữ quyền luận vào văn học Việt Nam<br /> đương đại; - Khái lược về nữ quyền và sự thể hiện ý thức nữ quyền trong văn<br /> xuôi và trong thơ Việt Nam; - Sự thể hiện ý thức nữ quyền trong thơ nữ Việt<br /> Nam giai đoạn trước 1986; - Các cấp độ thể hiện ý thức nữ quyền trong thơ<br /> nữ Việt Nam giai đoạn từ 1986 đến nay; - Một số phương thức nghệ thuật thể<br /> hiện ý thức nữ quyền trong thơ nữ Việt Nam giai đoạn từ 1986 đến nay.<br /> 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận án<br /> 3.1. Đối tượng nghiên cứu là ý thức nữ quyền trong thơ của đội ngũ<br /> các tác giả nữ sau đây: (1) Dư Thị Hoàn, (2) Phạm Thị Ngọc Liên, (3) Tuyết<br /> Nga, (4) Đinh Thị Như Thúy, (5) Lê Ngân Hằng, (6) Phan Huyền Thư , (7) Ly<br /> Hoàng Ly, (8) Bình Nguyên Trang, (9) Vi Thùy Linh và (10) Trương Quế Chi.<br /> 3.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> Trong khuôn khổ đề tài, chúng tôi lựa chọn phạm vi nghiên cứu của luận<br /> án là thơ của 10 tác giả nữ tiêu biểu được nhắc đến ở tiểu mục 3.1. trên đây.<br /> 4. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận án<br /> 4.1. Phương pháp luận nghiên cứu của luận án<br /> Ngoài phương pháp luận chung của nghiên cứu khoa học xã hội<br /> nhân văn, thực hiện đề tài nghiên cứu này, chúng tôi xác định việc triển<br /> khai trên nguyên tắc phương pháp luận riêng sau đây:<br /> - Đặt văn học nghệ thuật trong chỉnh thể kiến trúc thượng tầng, cụ thể<br /> là đặt văn học mang nội dung ý thức nữ quyền trong mối quan hệ với cơ sở<br /> kinh tế cùng với hệ ý thức xã hội cũng như các thiết chế chính trị - xã hội tương<br /> ứng để thấy được nguyên nhân xuất hiện cũng như quá trình phát triển của văn<br /> học mang nội dung ý thức nữ quyền trong nền văn học dân tộc;<br /> - Vận dụng linh hoạt lý thuyết phương Tây, cụ thể là lý thuyết nữ<br /> quyền trong nghiên cứu thực tiễn đời sống văn học Việt Nam.<br /> - Nhìn nhận các cấp độ nội dung cũng như những phương thức nghệ<br /> thuật thể hiện ý thức nữ quyền trong thơ nữ Việt Nam giai đoạn từ 1986 đến<br /> nay từ thực tiễn đời sống văn hóa, chính trị - xã hội của dân tộc.<br /> 2<br /> <br />