ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
BÙI THỊ THUỲ LINH
T¦ T¦ëNG PH¸P QUYÒN, D¢N CHñ Hå CHÝ MINH
TRONG TUY£N NG¤N §éC LËP,
HIÕN PH¸P 1946 Vµ NH÷NG GI¸ TRÞ KÕ THõA
Chuyên ngành: Lý luận lịch sử nhà nước và pháp luật
Mã số: 60 38 01 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Cán bộ hướng dẫn khoa học: GS. TSKH. ĐÀO TRÍ ÚC
HÀ NỘI - 2014
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn công trình nghiên cứu của
riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong
bất kỳ công trình o khác. Các số liệu, dụ trích dẫn trong
Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy trung thực. Tôi đã
hoàn thành tất cả các môn học đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ
tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để
tôi có thể bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƯỜI CAM ĐOAN
Bùi Thị Thùy Linh
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
TƯỞNG VỀ NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN ................................... 6
1.1. Tư tưởng pháp quyền phương Tây ................................................ 6
1.2. Tư tưởng pháp quyền phương Đông ........................................... 13
1.3. Tư tưởng pháp quyền ở Việt Nam trong lịch s trung cận đại ...... 18
1.4. Nhận thức chung về nhà nước pháp quyền ................................. 21
Chương 2: ỞNG PHÁP QUYỀN, DÂN CHỦ CỦA HỒ CHÍ
MINH TRONG TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP 1945 HIẾN
PHÁP 1946 ..................................................................................... 33
2.1. Những nội dung tưởng chủ yếu của Tuyên ngôn Độc lập
năm 1945, Hiến pháp 1946 ............................................................ 33
2.1.1. Hoàn cảnh ra đời bản của Tuyên ngôn độc lập năm 1945,
Hiến pháp 1946 ................................................................................ 33
2.1.2. Những nội dung bản của Tuyên ngôn độc lập 1945 Hiến
pháp 1946 ......................................................................................... 38
2.2. G trlịch sử của Tuyên nn độc lập 1945 và Hiến pháp 1946 ... 43
2.2.1. Đề cao và bảo vệ quyền con người .................................................. 43
2.2.2. Xây dựng chính quyền mạnh mẽ và sáng suốt của nhân dân .......... 54
2.2.3. Cơ chế tổ chức bộ máy nhà c bo đảm sự kiểm soát quyền lc ...... 59
2.2.4. Đảm bảo tinh thần thượng tôn pháp luật ......................................... 63
Chương 3: GIÁ TRỊ KTHỪA ỞNG PHÁP QUYN, N
CHỦ TRONG TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP 1945 VÀ HIẾN
PP 1946 TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY NƯỚC TA ....... 68
3.1. Những tiền đề, điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền
Việt Nam ......................................................................................... 68
3.1.1 Tiền đề về tư tưởng và quan điểm ................................................... 68
3.1.2. Tiền đề chính trị ............................................................................... 69
3.1.3. Tiền đề kinh tế ................................................................................. 70
3.1.4. Tiền đề về cơ sở xã hội .................................................................... 70
3.2. Quan điểm y dựng hoàn thiện nhà nước pháp quyền
hội chủ nghĩa của dân, do dân dân của Đảng cộng
sản Việt Nam .................................................................................. 72
3.3. Những phương hướng bản xây dựng nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân ở nước ta ....... 84
3.3.1. Mở rộng dân chủ xã hội chủ nghĩa, phát huy quyền làm ch
của nhân dân trong xây dựng và quản lý nhà nước ......................... 84
3.3.2. Nâng cao chất ợng hoạt động và kiện toàn tổ chức quốc hội .......... 87
3.3.3. Tiếp tục cải chính nền hành chính của nhà nước ............................ 89
3.3.4. Đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương ........... 92
3.3.5. Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức .............................................. 93
3.3.6. Đẩy mạnh cải cách tư pháp .............................................................. 94
3.3.7. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước ..................... 96
KẾT LUẬN .................................................................................................... 99
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 101
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đối với Việt Nam, vấn đề xây dựng nhà nước pháp quyền đang được
đặt ra như một tất yếu lch sử và tất yếu khách quan.
Tính tất yếu lịch sử của việc xây dựng nhà nước pháp quyền Việt
Nam bắt nguồn từ chính lịch sử xây dựng phát triển của nhà nước ta. Ngay
từ khi thành lập Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đã luôn là một nhà
nước hợp hiến, hợp pháp. Nhà nước được tổ chức và hoạt động trên cơ sở các
quy định của Hiến pháp pháp luật, luôn vận hành trong khuôn khổ hiến
pháp và pháp luật.
Tính tất yếu khách quan của việc xây dựng nhà nước pháp quyền Việt
Nam xuất phát từ địnhớng xã hội chủ nghĩa mà mục tiêu cơ bản là xây dựng
một chế độ xã hộin giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Chính vì vậy tìm hiểu và nghiên cứu Tư tưởng pháp quyền, dân chủ Hồ
Chí Minh trong Tuyên ngôn Độc lập, Hiến pháp 1946 và những giá trị kế thừa
hiện nay nước ta trở thành vấn đề cùng quan trọng cấp thiết. Khi mà
Đảng và nhà nước, nhân dân ta đã và đang quyết tâm xây dựng một nhà nước
pháp quyền của dân do dân dân. Đây chính là do để em chọn đề tài:
“Tư tưởng pháp quyền, dân chủ Hồ Chí Minh trong Tuyên ngôn Độc lập,
Hiến pháp 1946 và những giá trị kế thừa” để làm luận văn thạc sĩ của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu tổng quát
Mục tiêu tổng quát của việc nghiên cứu đề tài: “Tư tưởng pháp quyền,
dân chủ Hồ Chí Minh trong Tuyên Ngôn độc lập, Hiến pháp 1946
những giá trị kế thừa” sẽ làm sluận cho các nhà quản nhà nước. Từ
đó hoạch định đề ra các phương hướng, biện pháp giải quyết, hoàn thiện hiến
pháp ở nước ta trong giai đoạn hiện nay theo mục tiêu xây dựng nhà nước của
dân do dân và vì dân, đảm bảo người dân là chủ của đất nước.