Mối liên quan giữa khoảng trống glycat hóa và một số biến chứng mạch máu nhỏ trên bệnh nhân đái tháo đường

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 2 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> MỐI LIÊN QUAN GIỮA KHOẢNG TRỐNG GLYCAT HÓA<br /> VÀ MỘT SỐ BIẾN CHỨNG MẠCH MÁU NHỎ<br /> TRÊN BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG<br /> Lê Quốc Tuấn*, Nguyễn Thị Lệ*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát mối liên quan giữa khoảng trống glycat hóa với vận tốc dẫn truyền thần kinh ngoại biên,<br /> mức độ đạm niệu, và độ lọc cầu thận trên bệnh nhân đái tháo đường tại Phòng khám Thận và Nội tiết – Bệnh viện<br /> Đại học Y Dược Tp.Hồ Chí Minh.<br /> Phương pháp: nghiên cứu cắt ngang phân tích.<br /> Kết quả: Qua khảo sát trên nhóm bệnh nhân đái tháo đường điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Đại học Y<br /> Dược Tp.HCM, chúng tôi nhận thấy có mối liên quan có ý nghĩa thống kê giữa khoảng trống glycat hóa với sự<br /> gia tăng mức đạm niệu và suy giảm độ lọc cầu thận, cũng như vận tốc dẫn truyền thần kinh ngoại biên (P <<br /> 0,05).<br /> Kết luận: Khoảng trống glycat hóa là một chỉ số có giá trị trong việc theo dõi biến chứng thận và thần kinh<br /> ngoại biên do đái tháo đường.<br /> Từ khóa: khoảng trống glycat hóa (GG), đái tháo đường (ĐTĐ), vi đạm niệu, độ lọc cầu thận.<br /> ABSTRACT<br /> THE CORRELATION BETWEEN GLYCATION GAP<br /> AND THE MICROVASCULAR COMPLICATIONS IN DIABETIC PATIENTS<br /> Le Quoc Tuan, Nguyen Thi Le<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 21 - No 2 - 2017: 7 - 12<br /> <br /> Objective: To investigate of the correlation between glycation gap and peripheral nerve conduction velocity,<br /> level of proteinuria, glomerular filtration rate (GFR) in diabetic outpatients at the Nephrology and Endocrinology<br /> department of HCMC University Medical Center.<br /> Method: analysis cross-sectional study.<br /> Results: The study found the significant strong correlation between glycation gap and level of proteinuria,<br /> glomerular filtration rate, peripheral nerve conduction velocity (P 60 ml/phút/1,73m2<br /> niệu. Do biến số mức độ đạm niệu (dựa theo tỷ da), vì vậy chúng tôi quyết định chọn công<br /> số ACR) có phân phối không bình thường nên thức CKD-EPI để tính độ lọc cầu thận ước<br /> chúng tôi tính hệ số Spearman (R) để thể hiện mối đoán theo kết luận của tác giả Jorien Willems<br /> tương quan. Kết quả ghi nhận khoảng trống GG và phân loại giai đoạn bệnh thận mạn theo<br /> và tỷ lệ GG/HbA1c có sự tương quan thuận với KDOQI 2002(8). Chúng tôi tiến hành khảo sát<br /> đạm niệu ở mức độ trung bình (R = 0,562 và trên 2 nhóm BN có GG < +1 và GG > +1. Kết<br /> 0,558; P < 0,0001), so với đường huyết đói và quả chúng tôi ghi nhận sự khác biệt có ý nghĩa<br /> HbA1c không thấy có sự tương quan này (R = giữa 2 nhóm: nhóm GG < +1 có eGFR trung<br /> 0,03 và R = 236; P > 0,05). bình là 61,2 ± 28,2 mL/phút/1,73m2 da và nhóm<br /> Dựa trên chỉ số creatinine huyết thanh của GG > +1 có eGFR trung bình là 26,4 ± 20,0<br /> BN, chúng tôi tính được hệ số thanh lọc mL/phút/1,73m2 da (P < 0,05). Như vậy, đa số<br /> creatinine theo công thức Cockcroft Gault, ước BN thuộc nhóm GG < +1 đang mắc bệnh thận<br /> đoán độ lọc cầu thận theo 2 công thức MDRD và mạn ở giai đoạn 2, trong khi các BN thuộc<br /> CKD-EPI. Kết quả chúng tôi ghi nhận sự khác nhóm GG > +1 thường bệnh thận mạn đã diễn<br /> biệt có ý nghĩa giữa 2 nhóm GG < +1 và GG > +1 tiến đến giai đoạn 4. Theo thống kê, tỷ lệ BN<br /> về creatinine huyết thanh, hệ số thanh lọc được chẩn đoán suy thận mạn (khi eGFR <<br /> creaatinine theo Cockcroft Gault, độ lọc cầu thận 60mL/phút/1,73m2 da) cũng khác biệt rất rõ<br /> ước đoán theo cả MDRD và CKD-EPI. Tác giả giữa 2 nhóm BN có GG < +1 (46,7%) và nhóm<br /> <br /> <br /> 10 Chuyên Đề Nội Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 2 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> có GG > +1 (100%). Như vậy, bệnh thận mạn mức trung bình giữa khoảng trống GG với vận<br /> tiến triển đến giai đoạn càng muộn (từ giai tốc dẫn truyền của đa số các dây TK vận động<br /> đoạn 1 đến giai đoạn 5), thì tỷ lệ bệnh nhân có ngoại biên, trừ TK giữa-vận động bên phải. Sự<br /> khoảng trống GG dương tính (GG > +1) càng tương quan thể hiện rõ nhất ở dây TK mác sâu<br /> tăng so với nhóm có GG < +1. Chúng tôi ghi trái (r = -0,491; P < 0,05) và phải (r = -0,400; P <<br /> nhận các BN đang ở giai đoạn 1 của bệnh thận 0,05). Trong khi đó, sự tương quan có ý nghĩa<br /> mạn có khoảng trống GG trung bình là giá trị giữa khoảng trống GG với thời gian tiềm và biên<br /> âm -0,880 ± 0, 442, tăng dần đến các BN ở giai độ điện thế chỉ ghi nhận rải rác ngẫu nhiên ở<br /> đoạn 5 là giá trị dương cao 0,744 ± 0,503. Điều một vài dây TK vận động.<br /> này cho thấy khoảng trống GG có mối liên Bảng 3. Hệ số tương quan giữa các chỉ số dẫn truyền<br /> quan rất chặt chẽ với sự xuất hiện và tốc độ thần kinh cảm giác ngoại biên với khoảng trống GG<br /> diễn tiến của bệnh thận ĐTĐ. Dây thần kinh Chỉ số Bên r P<br /> Bảng 2. Hệ số tương quan giữa các chỉ số dẫn truyền Thời gian T 0,094 > 0,05<br /> tiềm P -0,079 > 0,05<br /> thần kinh vận động ngoại biên với khoảng trống GG<br /> TK giữa T -0,150 > 0,05<br /> Dây thần kinh Chỉ số Bên R P Biên độ<br /> cảm giác P -0,014 > 0,05<br /> Thời gian T 0,006 > 0,05<br /> T -0,184 > 0,05<br /> tiềm P -0,206 > 0,05 Vận tốc<br /> P -0,034 > 0,05<br /> TK giữa T -0,083 > 0,05<br /> Biên độ Thời gian T 0,262 > 0,05<br /> vận động P -0,127 > 0,05<br /> tiềm P 0,308 < 0,05<br /> T -0,345 < 0,05<br /> Vận tốc TK trụ T -0,119 > 0,05<br /> P -0,237 > 0,05 Biên độ<br /> cảm giác P -0,168 < 0,05<br /> Thời gian T 0,324 < 0,05<br /> T -0,312 < 0,05<br /> tiềm P 0,215 > 0,05 Vận tốc<br /> P -0,345 < 0,05<br /> TK trụ T 0,08 > 0,05<br /> Biên độ Thời gian T 0,389 < 0,01<br /> vận động P 0,164 > 0,05<br /> tiềm P 0,386 < 0,01<br /> T -0,349 < 0,05<br /> Vận tốc TK quay T -0,082 > 0,05<br /> P -0,343 < 0,05 Biên độ<br /> cảm giác P -0,098 > 0,05<br /> Thời gian T 0,03 > 0,05<br /> T -0,329 < 0,05<br /> tiềm P 0,265 > 0,05 Vận tốc<br /> P -0,277 < 0,05<br /> T -0,173 > 0,05<br /> TK chày Biên độ Thời gian T 0,231 > 0,05<br /> P -0,304 < 0,05<br /> tiềm P 0,411 < 0,01<br /> T -0,411 < 0,01<br /> Vận tốc T 0,044 > 0,05<br /> P -0,281 < 0,05 TK mác nông Biên độ<br /> P -0,108 > 0,05<br /> Thời gian T 0,383 < 0,01<br /> T -0,227 > 0,05<br /> tiềm P 0,528 < 0,001 Vận tốc<br /> P -0,411 < 0,01<br /> T -0,119 > 0,05<br /> TK mác sâu Biên độ Với nhóm các dây TK cảm giác, chúng tôi ghi<br /> P -0,327 < 0,05<br /> T -0,491 < 0,001 nhận sự tương quan thuận có ý nghĩa giữa<br /> Vận tốc<br /> P -0,400