Một số câu hỏi và đáp án môn Tiền Tệ Ngân Hàng

Chia sẻ: Trần Nhựt Tiến | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:73

Thêm vào BST

Báo xấu

1.010
lượt xem 311
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'một số câu hỏi và đáp án môn tiền tệ ngân hàng', tài chính - ngân hàng, ngân hàng - tín dụng phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Một số câu hỏi và đáp án môn Tiền Tệ Ngân Hàng

CHUƠNG I I CƯƠNG TI N T CÂU 1 Trình bày ngu n g c ra i c a ti n t theo quan i m c a Marx. Giai o n nào trong quá trình phát tri n c a các hình thái giá tr là bư c thay i v ch t d n n s ra i c a ti n t ? 1. Ngu n g c ra i c a ti n t Theo Marx, ti n t có ngu n g c t s n xu t và trao i hàng hoá, có th ư c nghiên c u b ng s phát tri n c a các hình thái giá tr . •Hình thái giá tr gi n ơn (ng u nhiên): là hình thái u tiên, vào giai o n cu i c a ch công xã nguyên thu , khi trình s n xu t trong các công xã b t u phát tri n, là ti n n y sinh s trao i gi a các công xã. c trưng: giá tr m t hàng hoá ch có th ư c bi u hi n b i m t hàng hoá khác. X hhA = Y hhB (m r ng): nhu c u trao i ngày càng m r ng hơn do s •Hình thái giá tr y tan rã c a ch công xã nguyên thu d n n hình thành ch chi m h u tư nhân v tư li u s n xu t và phân công lao ng xã h i l n th nh t (hình thành 2 ngành tr ng tr t và chăn nuôi). i u ó làm cho trao i hàng hoá tr nên m r ng hơn, thư ng xuyên hơn và ph c t p hơn. c trưng: giá tr m t hàng hoá ư c bi u hi n nhi u hàng hoá khác nhau. Y hhB X hh A = Z hhC U hhD … •Hình thái giá tr chung: s n xu t hàng hoá phát tri n làm cho chu i hàng hoá óng vai trò làm v t ngang giá ngày càng ch ng chéo, quan h trao i khó khăn, ph c t p. M t khác trình phân công lao ng xã h i càng cao làm cho s n xu t và i s ng ph thu c vào vi c trao i, c n có hình th c trao i ti n b hơn, ó là thông qua hàng hoá trung gian. c trưng: giá tr hàng hoá ư c bi u hi n m t cách gi n ơn hay th ng nh t vào m t hàng hoá nh t nh làm trung gian. Y hhA Z hhC = X hh A U hhD … •Hình thái ti n t : s phát tri n c a s n xu t và phân công lao ng xã h i l n th hai d n n s hình thành th trư ng thương nghi p òi h i v t ngang giá chung ph i th ng nh t vào m t hàng hoá duy nh t trong ph m vi qu a gia, qu c t . V t ngang giá chung ph i có giá tr cao; thu n nh t v ch t, d chia nh , d g p l i, ít b hao mòn. Hàng hoá ư c ch n làm v t ngang giá c quy n bi u hi n và o lư ng giá tr c a hàng hoá g i là ti n t . X hhA Y hhB = U (ounce) vàng Z hhC … Ti n t là s n ph m t t y u c a s n xu t và lưu thông hàng hoá. 2. Giai o n nào là bư c thay i v ch t d n n s ra i c a ti n t Giai o n hình thái giá tr chung là giai o n bi n i v ch t vì nh ng v t ư c ch n u có c i m chung là có th lưu tr ư c và ph n nào mang b n ch t ti n t : là hàng hoá, óng vai trò làm v t ngang giá chung trong trao i, có giá tr và giá tr s d ng – là trung gian trong trao i hàng hoá d ch v . CÂU 2 Phân tích b n ch t c a ti n t theo quan i m c a Marx : “Ti n t là hàng hoá c bi t.” Trong i u ki n lưu thông gi y b c, b n ch t này ư c bi u hi n như th nào? 1. Quan i m c a Marx -1-
Ti n là m t hàng hoá c bi t, c quy n gi vai trò làm v t ngang giá chung ph c v cho quá trình lưu thông hàng hoá. ∗Ti n t là hàng hoá b i vì: •Ti n t có ngu n g c t hàng hoá: do quá trình phát sinh và phát tri n c a s n xu t hàng hoá ã làm xu t hi n ti n t v i tư cách là v t ngang giá chung bi u hi n và o lư ng giá tr c a m i hàng hoá trong ph m vi qu c gia, qu c t . Như v y, ti n th c ch t cũng ch là m t lo i hàng hoá, tách kh i th gi i hàng hoá mà thôi. •Ti n m ang y thu c tính c a hàng hoá: +Xét t hình thái ti n th c (b c ho c vàng): sau khi tr thành ti n t , vàng (b c) v n mang y hai thu c tính c a hàng hoá là giá tr (lao ng xã h i hao phí khai thác, tôi luy n, úc vàng) và giá tr s d ng ( ư c dùng làm v t ngang giá chung m t cách c quy n, có th trao i v i b t kì hàng hoá d ch v khác). +Xét t hình thái d u hi u giá tr : khi s n xu t và lưu thông hàng háo phát tri n vàng (b c) ư c thay th b ng các d u hi u giá tr như ti n úc không giá, ti n gi y, bút t .. Các d u hi u này m c dù không có giá tr n i tai nhưng v n t n t i c l p v i tư cách là i bi u c a ti n th c. c bi t, nghĩa là có khà năng ∗Ti n là hàng hoá c bi t bi u hi n ch ti n có giá tr trao i tr c ti p v i m i hàng hoá nên có th tho mãn nhu c u v nhi u m t. V i giá tr s d ng c bi t ó, ti n tr thành v t i bi u chung cho c a c i xã h i. 2. Trong i u ki n lưu thông gi y b c, b n ch t này bi u hi n: Gi y b c ngân hàng là ti n dư i hình thái d u hi u giá tr , chuy n t b t kh hoán (không th i ra vàng ). Trong i u ki n lưu thông gi y b c ngân hàng, b n ch t ti n t ư c bi u hi n ch : + Giá tr làm nên ng ti n: lao ng hao phí in ti n. + Giá tr mà nó i di n trong lưu thông: là giá tr ph n x c a vàng b c, ph thu c vào giá tr hàng hoá d ch v trong tương quan v i s lư ng ti n t mà ngân hàng trung ương cho phép ưa vào lưu thông. + Giá tr s d ng: làm v t ngang giá chung. CÂU 3 Phân lo i hình th c ti n t theo quan i m c a Marx? T i sao trong quá trình phát tri n c a ti n t , vàng ã t ng ư c xem là hàng hoá lí tư ng nh t phù h p v i vai trò c a ti n t ? 1. Phân lo i hình thái ti nt theo quan i m Marx ∗ Căn c vào hình thái giá tr c a ti n t : + Ti n th c (hoá t ): là hình thái ti n t , có y giá tr n i t i, lưu thông ư c là nh giá tr c a chính b n thân. + D u hi u giá tr (tín t ): là hình thái ti n t , lưu thông ư c không ph i do giá tr c a b n thân mà nh s tín nhi m, s quy ư c c a xã h i i v i b n thân. ∗ Căn c vào hình thái v t ch t c a ti n t : + Ti n m t: là ti n v t ch t, ư c quy nh m t cách c th v hình dáng, kích thư c, tr ng lư ng, màu s c, tên g i… + Ti n ghi s (bút t ): là ti n phi v t ch t, t n t i dư i hình th c nh ng con s , ghi trên tài kho n t i ngân hàng. 2. Vàng ư c xem là hàng hoá lí tư ng Th i kì u, tùy i u ki n hoàn c nh c th c a các dân t c và các th i i khác mà vai trò ti n ư c th hi n các hàng hoá khác nhau. Thông thư ng là nh ng v t d ng quan tr ng b c nh t hay c s n c a vùng. Cùng s phân công lao ng l n th hai, th công nghi p tách kh i nông nghi p, vai trò c a ti n chuy n sang kim lo i. Cu i th i kì này, vai trò c a ti n ư c c nh vàng vì có tính ưu vi t hơn nh ng lo i hàng hoá khác trong vi c th c hi n ch c năng c a ti n. Tính ưu vi t này th hi n: + Vì tương i quý hi m nên ư c ưa chu ng trên toàn th gi i b t kì giai o n nào. + Tính ng nh t cao, thu n l i cho vi c o lư ng, bi u hi n giá c c a các hàng hoá trong quá trình trao i. -2-
+ D phân chia mà không làm nh hư ng n giá tr v n có c a nó. Vì v y vàng có ý nghĩa quan tr ng trong vi c bi u hi n giá c trong lưu thông hàng hoá trên th trư ng b i l hàng hoá trên th trư ng r t a d ng và có giá c khác nhau. + D mang theo, cùng 1 th tích nh , kh i lư ng nh có th i di n cho giá tr kh i lư ng hàng hoá l n. + Giúp vi c th c hi n ch c năng d tr giá tr ti n t thu n l i hơn. + ư c t t c m i ngư i ch p nh n, là phương ti n trao i trong th i gian dài, có s c mua n nh, d dàng nh n bi t, chuyên ch . CÂU 4 Th nào là ti n th c, d u hi u giá tr ? Phân tích nh ng l i th và b t l i c a vi c ng d ng các hình thái trên. 1. Ti n th c (hóa t ): Là hình thái ti n t , có y giá tr n i t i, lưu thông ư c là nh giá tr c a chính b n thân. VD: ti n b ng tôn, s t, ng, tuy nhiên ch có ti n vàng, ti n b c úc giá m i ư c xem úng là ti n th c và có giá tr lưu hành mà không c n có s quy ư c c a nhà nư c. •L i th : + ư c m i ngư i ch p nh n do quý hi m, không g sét. +có giá tr cao, thu n nh t v ch t. +d chia nh , d úc thành kh i, b n v ng. +d nh n bi t, lưu tr , chuyên ch . •B t l i: + ư c ch p nh n trao i ph i cân l i xác nh giá tr trong các cu c giao d ch nên m t nhi u th i gian, công s c. +vi c qu n lí lưu thông ti n úc không hi u qu nên d d n n hi n tư ng ti n không giá, bi n ch t. +khó v n chuy n i xa, r i ro cư p l n ho c hao h t trong quá trình v n chuy n. 2. D u hi u giá tr (tín t ) Là hình thái ti n t , lưu thông ư c không ph i nh giá tr c a b n thân, mà là nh s tín nhi m, s quy ư c c a xã h i i v i b n thân. VD: t 1.000 và 10.000 tuy có cùng chi phí s n xu t nhưng em l i giá tr khác nhau khi s d ng. Có hai lo i: ti n gi y kh hoán ( ư c phát hành trên cơ s có vàng d tr mb o ngân hàng và có th i ra vàng) và ti n gi y b t kh hoán (không th i ra vàng). •L i th :+g n nh , d mang theo làm phương ti n trao i hàng hoá, thanh toán n. + d th c hi n ch c năng phương ti n d tr c a c i dư i hình thái giá tr . +b ng cách thay i các con s trên m t ng ti n, m t lư ng gía tr nh hay l n ư c bi u hi n, chi phí th c hi n không quá t n kém. + v i ch c quy n phát hành gi y b c và quy nh nghiêm ng t c a chính ph , ti n gi y gi ư c giá tr c a nó. •B t l i: +d hư, rách, chu t b g m nh m. +thư ng ch có giá tr t i qu c gia phát hành. +thư ng xuyên bi n ng do nhi u y u t : cung-c u ti n t . CÂU 5 Phân bi t hoá t và tín t . T i sao trong quá trình phát tri n c a hoá t , vàng ư c xem là hàng hoá lí tư ng nh t phù h p v i vai trò c a ti n t ? Hóa t : là hàng hoá c th , ph bi n, gi n d , có gía tr s d ng và có giá tr iv i ngư i nh n nó nh m th a mãn m t nhu c u nào ó c a con ngư i. Tín t : ư c xem là d u hi u c a vàng, ư c lưu thông trên cơ s s tín nhi m c a công chúng i v i cơ quan phát hành ra chúng (ngân hàng). Ngân hàng có th phát hành tín t trên cơ s tin tư ng ngư i vay có kh năng hoàn tr n , còn ngư i n m gi ti n gi y thì tin r ng n u n p vào ngân hàng thì s ư c hoàn tr b ng vàng. CÂU 6 Bút t là gì? Trình bày nh ng l i th trong vi c lưu thông ti n dư i hình thái bút t . 1. Bút t ( ti n ghi s ) Là ti n t phi v t ch t, t n t i dư i hình th c nh ng con s , ghi trên tài kho n t i ngân hàng. -3-
Ưu i m: Gi m áng k chi phí lưu thông ti n m t như in ti n, b o qu n, v n chuy n, m, - óng gói… T o i u ki n thu n l i và nhanh chóng cho các ch th tham gia thanh toán qua - ngân hàng. B o m an toàn trong s d ng ng ti n, h n ch hi n tương tiêu c c (m t c p, hư - hao…) Có tác d ng gi ng ti n gi y: có th cân i cung c u ch ng hơn, là công c phát - tri n t ng s lư ng ti n t , thích ng v i các nhu c u giao d ch. T o i u ki n cho ngân hàng thương m i trong qu n lí và i u ti t lư ng ti n cung - ng. CÂU 7 Phân bi t s khác nhau gi a ch c năng thư c o giá tr và ch c năng phương ti n lưu thông c a ti n t . V i các ch c năng trên, ti n t có tác d ng như th nào i v i lưu thông hàng hoá? 1. Ch c năng thư c o giá tr Tì n t th c hi n ch c năng thư c o giá tr khi ti n t o lư ng và bi u hi n giá tr c a các hàng hoá khác thành giá c . Khi th c hi n ch c năng này ti n l y giá tr b n thân nó so sánh v i giá tr hàng hoá (giá tr c a ti n là giá tr c a m t lư ng vàng nh t nh, do nhà nư c quy nh làm ơn v ti n t ). Khi giá tr hàng hoá chưa ư c th c hi n thì ti n t ch bi u hi n thành thư c o trên ý ni m. • c i m: Ph i quy nh tiêu chu n giá c cho ng ti n. Tiêu chu n giá c là ơn v ti n t - c a m t nư c, do nhà nư c quy nh dùng o lư ng và bi u hi n giá c c a t t c các hàng hoá. Ph i là ti n th c nghĩa là có y giá tr n i t i. - Không nh t thi t ph i là ti n m t mà ch c n ti n trong ý ni m mà thôi. - • Tác d ng i v i lưu thông: Các hàng hoá v i nh ng giá tr s d ng khác nhau ư c quy v cùng m t ơn v o lư ng là ti n t thông qua giá c , t o nên s d dàng và thu n ti n khi so sánh giá tr gi a chúng. Vi c t o l p m i quan h gi a các lo i hàng hoá làm gi m chi phí th i gian giao d ch do gi m s giá c . 2. Ch c năng phương ti n lưu thông Ti n t th c hi n ch c năng phương ti n lưu thông khi ti n t làm môi gi i cho quá trình trao i hàng hoá. S v n ng c a ti n t g n li n v i s v n ng c a hàng hoá, ph c v cho s chuy n d ch quy n s h u hàng hoá t ch th này sang ch th khác. Bi u hi n thông qua công th c H-T-H. i u này d n n nh ng ng ti n th t xu t hi n, k t h p v i ch c năng thư c o giá tr th c hi n giá tr c a hàng hoá. • c i m: Nh t thi t ph i là ti n m t(không ghi s ). - S v n ng c a ti n – hàng ph i ng th i. - Không nh t thi t ph i là ti n th c mà có th là các d u hi u giá tr . - • Tác d ng i v i lưu thông: Ti t ki m th i gian phài chi tr cho quá trình mua bán hàng hoá giúp gi m chi phí - giao d ch so v i quá trình trao i tr c ti p. Qúa trình trao i tr c ti p ch th c hi n ư c khi có s trùng h p v nhu c u gi a ngư i bán và ngư i mua. Thúc y quá trình chuyên môn hoá và phân công lao ng xã h i, t o i u ki n gia - tăng s n xu t, giúp lưu thông hàng hoá thu n l i hơn. CÂU 8 Phân bi t s khác nhau gi a ch c năng phương ti n lưu thông và ch c năng phương ti n thanh toán c a ti n t . V i các ch c năng trên, ti n t có tác d ng như th nào i v i lưu thông hàng hoá? 1. Ch c năng phương ti n lưu thông -4-
Ti n t th c hi n ch c năng phương ti n lưu thông khi ti n t làm môi gi i cho quá trình trao i hàng hoá. S v n ng c a ti n t g n li n v i s v n ng c a hàng hoá, ph c v cho s chuy n d ch quy n s h u hàng hoá t ch th này sang ch th khác. Bi u hi n thông qua công th c H-T-H. i u này d n n nh ng ng ti n th t xu t hi n, k t h p v i ch c năng thư c o giá tr th c hi n giá tr c a hàng hoá. • c i m: Nh t thi t ph i là ti n m t(không ghi s ). - S v n ng c a ti n – hàng ph i ng th i. - Không nh t thi t ph i là ti n th c mà có th là các d u hi u giá tr . - • Tác d ng i v i lưu thông: Ti t ki m th i gian ph i chi tr cho quá trình mua bán hàng hoá giúp gi m chi phí - giao d ch so v i quá trình trao i tr c ti p. Qúa trình trao i tr c ti p ch th c hi n ư c khi có s trùng h p v nhu c u gi a ngư i bán và ngư i mua. Thúc y quá trình chuyên môn hoá và phân công lao ng xã h i, t o i u ki n gia - tăng s n xu t, giúp lưu thông hàng hoá thu n l i hơn. 2. Ch c năng hương ti n thanh toán Ti n t th c hi n ch c năng phương ti n thanh toán khi s v n ng c a ti n t tách r i ho c c l p tương i so v i s v n ng c a hàng hoá ph c v cho quan h mua bán hàng hoá, th c hi n các kho n d ch v ho c gi i tr các kho n n . VD: tr ti n mua ch u hàng hoá, tr lương cu i kì, n p thu … • c i m: Có th là ti n m t ho c không dùng ti n m t. - Có th là ti n ghi s , ti n th c hay d u hi u giá tr . - • Tác d ng i v i lưu thông: Ngoài các tác d ng như c a ch c năng phương ti n lưu thông, ch c năng phương ti n thanh toán còn có tác d ng: Th c hi n thanh toán không dùng ti n m t, giúp ti t ki m nh ng kho n chi phí v - lưu thông ti n m t. Là cơ s cho s ra i c a tín d ng, t o i u ki n s d ng v n có hi u qu . - CÂU 9 Phân bi t s khác nhau gi a ch c năng phương ti n lưu thông và ch c năng phương ti n tích lũy c a ti n t . V i các ch c năng trên, ti n t có tác d ng như th nào i v i lưu thông hàng hoá? 1. Ch c năng phương ti n lưu thông Ti n t th c hi n ch c năng phương ti n lưu thông khi ti n t làm môi gi i cho quá trình trao i hàng hoá. S v n ng c a ti n t g n li n v i s v n ng c a hàng hoá, ph c v cho s chuy n d ch quy n s h u hàng hoá t ch th này sang ch th khác. Bi u hi n thông qua công th c H-T-H. i u này d n n nh ng ng ti n th t xu t hi n, k t h p v i ch c năng thư c o giá tr th c hi n giá tr c a hàng hoá. • c i m: Nh t thi t ph i là ti n m t(không ghi s ). - S v n ng c a ti n – hàng ph i ng th i. - Không nh t thi t ph i là ti n th c mà có th là các d u hi u giá tr . - • Tác d ng i v i lưu thông: Ti t ki m th i gian ph i chi tr cho quá trình mua bán hàng hoá giúp gi m chi phí - giao d ch so v i quá trình trao i tr c ti p. Qúa trình trao i tr c ti p ch th c hi n ư c khi có s trùng h p v nhu c u gi a ngư i bán và ngư i mua. Thúc y quá trình chuyên môn hoá và phân công lao ng xã h i, t o i u ki n gia - tăng s n xu t, giúp lưu thông hàng hoá thu n l i hơn. 2. Ch c năng phương ti n tích lũy Ti n t th c hi n ch c năng phương ti n c t tr khi ti n t t m th i tr v tr ng thái n m im d tr , th c hi n các ch c năng trao i trong tương lai. • c i m: -5-
Có th là ti n th c (g i là c t tr nguyên th y) h ac các d u hi u giá tr trong ngân - hàng, trên th trư ng tài chính (g i là tích lũy). Có th là ti n m t ho c các hình th c không b ng ti n m t. - Như v y, các lo i ti n u th c hi n ch c năng này, ch khi giá tr ti n t n nh thì ch c năng này m i phát huy tác d ng. • Tác d ng i v i lưu thông: T o nên phương ti n tích lũy an toàn v i tính l ng cao nghĩa là có kh năng chuy n - hoá th nh ti n m t m t cách d dàng, nhanh chóng v i chi phí th p. i u ti t kh i lư ng ti n và kh i lư ng hàng hoá trong lưu thông. - CÂU 10 Trình bày n i dung và m i quan h gi a các ch c năng c a ti n t theo quan i m c a Marx. T ó nêu rõ vai trò c a ti n t i v i n n kinh t . 1. M i quan h gi a các ch c năng Theo quan i m c a Marx, ti n t có 5 ch c năng: thư c o giá tr , phương ti n lưu thông, phương ti n thanh toán, phương ti n c t tr và ti n t th gi i. Các ch c năng này có m i quan h th ng nh t, tác ng và chuy n hoá l n nhau, trong ó: Ch c năng phương ti n lưu thông và thư c o giá tr là hai ch c năng quan tr ng - nh t, có m i quan h ch t ch và không th tách r i nhau: khi ti n th c hi n ch c năng thư c o gía tr làm giá c hàng hoá hình thành trong ý th c con ngư i, ti n t ã o lư ng và xác nh giá tr hàng hoá nhưng chưa th c hi n ư c giá tr c a hàng hoá. Ch c năng phương ti n lưu thông hoàn thành ch c năng thư c o giá tr , khi ó giá tr hàng hoá m i hoàn toàn ư c th c hi n tr n v n, nghĩa là tính ch t lao ng xã h i c a hàng hoá m i ư c ch ng minh hoàn toàn y . Khi ã th c hi n c hai ch c năng trên thì ti n m i tr thành v t tr c ti p i bi u - cho giá tr c a c i xã h i , t ó m i th c hi n ư c ch c năng phương ti n c t tr . Khi th c hi n ch c năng này thì ti n không n m trong lưu thông nghĩa là không th c hi n ch c năng phương ti n lưu thông vì tích lũy ti n là tích lũy giá tr hàng hoá chưa dùng dành cho t i lúc c n. V m t logic và l ch s , s phát tri n c a 3 ch c năng trên làm n y sinh ch c năng - phương ti n thanh toán. Ng ơc l i quá trình th c hi n ch c năng phương ti n thanh toán l i t o kh năng làm cho phương ti n lưu thông và phương ti n c t tr phát tri n. Phát huy t t các ch c năng trên thì s th c hi n ư c ch c năng ti n t th gi i. - 2. Vai trò c a ti n t i v i n n kinh t • Vai trò ti n t trong quá trình phát tri n kinh t : Là công c thúc y s phát tri n kinh t - Ti n ư c dùng h ch toán các quá trình th c hi n s n xu t kinh doanh, o lư ng hi u qu s n xu t kinh doanh, th hi n thu nh p m i cá nhân, m i t ch c. Ti n là phương ti n m r ng kinh doanh c a các doanh nghi p. Không có ti n doanh nghi p không th mb o ư c trách nhi m c a mình v i ngư i khác khi huy ng c a c i xã h i, tài nguyên thiên nhiên và s c lao ng vào quá trình s n xu t. S ra i c a th trư ng tài chính ã cho phép các ch th c a n n kinh t , k c nhà nư c huy ng các ngu n v n ti n t theo giá c c a th trư ng tho mãn nhu c u phát tri n kinh t c a các ch th . Là công c th c hi n tích lũy v n s n xu t c a xã h i - Trong n n kinh t th trư ng, ti n t luôn ơc tích lu th c hi n tái s n xu t m r ng. Qua m i chu kì s n xu t, v n s n xu t v a ư c bù p và ư c m r ng thêm. Ti n t ngày nay ư c các ch th n m gi dư i d ng các công c tài chính, còn ti n th c s ư c ưa vào trong quá trình v n ng c a tư li u s n xu t ho c tư li u tiêu dùng như d tr nguyên li u, tr lương công nhân, mua s m máy móc thi t b . Trong i u ki n h th ng ngân hàng, th trư ng tài chính phát tri n, các ch th không ch n m gi ti n dư i d ng ti n m t mà còn c t gi dư i d ng bút t ho c công c tài chính, v a an toàn, v a sinh l i nên càng thúc y quá trình tích lũy và t p trung v n cho toàn b n n kinh t . • Vai trò ti n t trong ho t ng kinh t i ngo i -6-
Khi xu hư ng qu c t hoá và h i nh p ư c th c hi n thì các công c qu n lí kinh t i ngoai như thu quan, h n ng ch b xoá b ã t o i u ki n cho ti n t tr thành công c quan tr ng nh t trong vi c i u hành các chính sách kinh t i ngo i hi n nay. Ti n t tr thành công c i u hành chính sách i ngo i như t giá, nông giá, phá giá ti n t làm nh hư ng n xu t nh p kh u hàng hóa và v n. Ti n t là công c giúp cho m t nư c ng th i m r ng các quan h kinh t c a nư c mình ra th gi i, ng th i thu hút các ngu n l c t th gi i vào nư c mình. • Vai trò c a ti n t trong qu n lí các quan h xã h i Quan h xã h i trong n n kinh t th trư ng ngày càng b ti n t hóa nghĩa là ư c th c hi n thông qua m t chi phí b ng ti n c th . Thông qua các chính sách tài chính, nhà nư c th c hi n s phân ph i l i trong n n kinh t nâng cao m c s ng c a ngư i có thu nh p th p. H u h t các kho n óng góp cho công ích, phúc l i u ư c qui ra ti n n tay ngư i nh n s có hi u qu thi t th c hơn. • Vai trò c a ti n t trong qu n lí nhà nư c S phát tri n c a kinh t th trư ng òi h i nuôi dư ng b máy nhà nư c và th c hi n các ho t ng nhà nư c thì ph i có m t ngân sách. Ngân sách nhà nư c chính là ti n chi cho: b mày i u hành, qu n lí nhà nư c, qu c phòng an ninh, giáo d c, y t … Ngày nay s h p tác gi a các qu c gia trong các lĩnh v c cũng ư c o lư ng, c th hoá b ng m t ngân sách. S giúp c a m t qu c gia này i v i qu c gia khác cũng ư c th c hi n b ng ti n thay vì s c ngư i, s c c a. CÂU 11 Trình bày khái ni m c i m ch song b n v . T ó nêu rõ ưu th , như c i m c a ch này. Nguyên nhân s p lư ng kim b n v . 1. Khái ni m Là ch ti n t mà trong ó hai th kim lo i quý ư c dùng làm b n v và làm cơ s cho toàn b ch lưu thông ti n t qu c gia ó. 2. c im Vàng và b c là hai th kim lo i ư c dùng làm ti n t - M i ngư i ư c t do úc ti n b ng vàng b c - Vàng b c có khuynh hư ng thanh toán vô h n nh - 3. Hình th c Ch b n v song song: mang y 3 c i m trên, t giá trao i gi a ti n - vàng và ti n b c ư c hình thành t phát trên th trư ng Ch b n v kép: t giá gi a vàng và b c do nhà nư c quy nh - 4. H n ch Vi c s d ng cùng m t lúc hai th kim lo i làm thư c o giá tr mâu thu n v i - chính b n ch t c a ch c năng thư c o giá tr . Do ó, gây tr ng i cho vi c tính giá c và lưu thông hàng hoá S quy nh c a lu t phát v tương quan gi a giá tr c a vàng và b c (trong ch - kép) mâu thu n v i quy lu t giá tr . Do ó, n u tương quan gi a giá tr vàng và b c hình thành trên th trư ng chênh l ch so v i tương quan gi a chúng do pháp lu t quy nh thì quy lu t Gresham phát huy tác d ng. 5. Ưu i m Do ti n úc b ng vàng và b c có kh năng thanh toán vô h n nh và t do lưu - thông gi a các nư c nên nó có tác d ng tích c c i v i s phát tri n c a n n kinh t tư b n ch nghĩa + Thúc y s phát tri n nhanh chóng c a n n s n xu t tư b n ch nghĩa + Góp ph n thúc y s phát tri n c a h th ng tín d ng tư b n ch nghĩa + T o i u ki n phát tri n ngo i thương 6. Nguyên nh n s p Ch song b n v ã t ng là nguyên nhân gây xáo tr n trong i s ng kinh t và lưu thông ti n t do n n u cơ vàng hay b c tùy theo s thăng tr m c a giá vàng hay b c trên th trư ng. Ví như gia’ vàng trên th trư ng cao hơn giá qui nh. Ngay l p t c, vàng s ư c c t tr và bi n m t kh i lưu thông. Và Gresham ã rút ra thành nh lu t Gresam “ti n x u -7-
tr c xu t ti n t t ra kh i lưu thông”. Th t v y, ng ti n vàng ngày càng có giá do các c tính t nhiên ã bi n m t kh i th trư ng Châu Âu. T t c nh ng ai mu n thanh toán v i qu c t ho c c t tr h u ưa chu ng ng ti n vàng vì m b o s bán ư c m t kh i kim lo i có l i. B c m t d n giá so v i vàng. Các nư c Châu Âu như Pháp, B , Th y Sĩ … b b c gi vàng làm ti n t duy nh t và các nư c Châu Á ph thu c vi c nh p kh u k ngh cũng b thi t thòi -> b b c gi vàng. S sp ch lư ng kim b n v v i s t ng th ng c a “b n v vàng” CÂU 12 Trình bày khái ni m, c i m ch b n v vàng c i n. Nêu ưu, như c i m. Nguyên nhân sp . 1. Khái ni m Là ch ti n t trong ó vàng ư c s d ng làm cơ s cho toàn b quá trình lưu thông ti n t c a qu c gia. 2. c im M i ngư i t do úc ti n vàng theo quy nh c a Nhà nư c (ti n giá) - M i ngư i ư c t do i ti n giá6y l y ti n úc b ng vàng - Ti n úc b ng vàng có kh năng chi tr cô h n nh và t do lưu thông gi a các - nư c 3. Ưu i m Kh c ph c h n ch c a ch lư ng kim b n v - Ch còn m t h th ng ti n t duy nh t, th c hi n t t ch c năng thư c o giá tr , t o - nên ti ng nói chung m b n hàng hoá trao i mua bán d dàng. Là ch ti n t nh ng th i ư c t do lưu thông gi a các nư c ã thúc y - ngoãi thương, xu t kh u phát tri n, thanh toán qu c t m r ng, h th ng tín d ng cũng t ó phát tri n,… 4. N hư c i m C n p h i có lư ng vàng m b o ti n gi y phát hành - Vi c thanh toán b ng lư ng vàng gi a các qu c gia khó khăn vì ph i v n chuy n và - chi phí b o qu n. 5. Nguyên nhân s p Trong chi n tranh th gi i th nh t: Các bên tham chi n dùng vàng mua quân - trang, quân ph c, khí gi i, … Và nh ng bên thua tr n ph i b i thư ng chi n tranh d tr vàng ki t qu Hơn th , phát hành ti n gi y ph c chi n tranh, chi tiêu xã h i lư ng ti n gi y - l n hơn vàng. Ngư i dân n i không thanh toán ch sp CÂU 13 Trình bày khái ni m, c i m ch b n v vàng thoi và ch b n v h i oái. Nguyên nhân d n n ch sp . Sau chi n tranh th gi i th nh t, do lư ng vàng d tr không tho mãn nhu c u chuy n i y c a dân chúng. Nhà nư c h n ch quy n t do chuy n i b ng cách ch cho chuy n i ti n gi y l y vàng t m t kh i lư ng t i thi u khá l n tr lên du i hình th c vàng th i. Ch này g i là ch b n v vàng thoi (kim nh b n v ). Nh ng nư c nào không vàng theo ch kim nh b n v dù là có tính h n ch thì có khuynh hư g d a ơn v ti n t c a nư c khác. ơn v ti n t ó g i là “ ng ti n ch ch t”. Ch này ngày càng ph bi n vì ó là gi i pháp giúp cho nh ng nư c thi uvàng nhưng v n mu n ng ti n c a mình dính li u n vàng thông qua m t ơn v ti n t khác “m nh” hơn nhà chuy n i ra vàng d dàng hơn theo m t giá chính th c c nh. Ngư i ta g i ây là ch b n v h i oái (kim hoán b n v ). 1. Ch b n v vàng thoi Khái ni m b. Là ch ti n t , trong ó vàng ư c s d ng làm b n v và làm cơ s cho toàn b ch lưu thông ti n t qu c gia. c im c. -8-
C m tư nhân úc ti n vàng - Không t do lưu thông ti n vàng - Các d u hi u giá tr ch ư c i ra vàng thoi ch không ư c i l y ti n úc b ng - vàng 2.Ch h i oái vàng Khái ni m a. Là ch b n v vàng, trong ó ti n t c a m t qu c gia ph i có quan h h i oái v i ng ti n khác (ti n ch ch t) m i i ra vàng ư c. c im b. C m tư nhân úc vàng - Không t do lưu thông ti n vàng - Các d u hi u giá tr không ư c t do i ra vàng mà ph i có quan h h i oái v i - ng ti n khác 3. Nguyên nhân s p Cu c i kh ng ho ng kinh t th gi i 1929 – m t th p niên sau th chi n th nh t, n n kinh t nhi u nư c phát tri n cao , n n s n xu t tăng nhanh so v i s c mua c a m i ngư i ngư i dân ua nhau n ngân hàng i l y vàng không lư ng vàng. T t c các nư c l n lư t tuyên b ch m d t ch b n v vàng chuy n sang ti n gi y b t kh hoán. H th ng ti n t hoán i ra vàng k t thúc, các nư c chuy n sang th i kỳ s d ng ngo i t trong h th ng ti n t qu c t . i u này cũng xu t phát t nguyên do sau: Kh i lư ng hàng hoá s n xu t và m u d ch càng tăng òi h i tăng kh i lư ng - phương ti n thanh toán qu c t trong khi lư ng vàng s n xu t ra l i ph thu c vào các nư c có m vàng l n. N u dùng vàng thanh toán thì ph i d tr vàng mà vàng d tr thì không sinh l i - trong khi d tr ngo i t l i có th sinh l i d dàng n u mua trái phi u hay g i vào NHTW Dùng vàng trong thanh toán qu c t r t b t ti n vì ph i v n chuy n xa và t n chi - phí b o qu n S xu t hi n c a các khu v c ti n t cũng góp ph n ưa các nư c n ch s d ng - ngo i t thay cho vàng trong các giao d ch qu c t . CÂU 14 H th ng ti n t Bretton Woods và ưu như c i m c a nó trong quan h ti n t qu c t . Theo tho ư c Bretton Wood, chính ph các nư c thành viên cam k t duy trì t giá c nh c a ng ti n nư c mình so v i dollar Mĩ và vàng. D a trên cơ s giá vàng c nh m c 35 USD/ounce. Các nư c có th thành l p t giá ng ti n c a mình so v i dollar Mĩ. VD: 1 DEM = 1/140 ounce vàng 1 DEM = 35 USD/140 = 0.25 USD 1 USD = 4 DEM T giá h i oái c a nh ng ng ti n khác so v i USD ch ư c phép thay i trong ph m vi biên 1% so v i mean già công b . T giá này ư c c nh b ng s can thi p c a nhà nư c trên th trư ng ngo i h i khi NHTW mua và bán USD tuỳ theo quan h cung c u trên th trư ng. Trong h th ng ti n Bretton Wood, trách nhi m c a Mĩ là duy trì s n inh c a giá c vì t t c các ng ti n c a các qu c gia khác u d c vào giá tr c a USD và ng ti n các nư c khác ph i ch u nh hư ng l m phát ng USD. Vì v y n u Mĩ gi giá vàng n nh m c 35 USD/ounce thì giá c th gi i s n nh. Ưu i m: Mang l i s n nh t giá - Lo i b ư c s b t n i v i các giao d ch buôn bán và u tư qu c t . - Thúc nay kinh t phát tri n và em l i l i ích cho t t c các thành viên. - Như c i m: H u h t chính ph các qu c gia thành viên không mu n g n chính sách ti n t c a - mình v i vi c duy trì s c mua ng ti n như cam k t kh ng ho ng t giá. Mĩ không th gi giá vàng n nh m c 35 USD/ounce vì chính ph ph i chi tiêu - nhi u cho vi c leo thang chi n tranh Vi t Nam; sau chi n tranh th gi i kinh t Châu Âu, -9-
Nh t B n… ư c ph c h i, gia tăng s n xu t làm d tr ngo i t USD tăng trong khi ó Mĩ cam k t bán vàng v i giá c nh vì th các nư c này ã s d ng d tr ngo i t t n công vào kho vàng c a Mĩ làm cho d tr vàng c a Mĩ gi m d n; các nư c Euro, Nh t, Th y Sĩ t ch i s áp d t t l l m phát c a Mĩ lên ng ti n c a h theo giá c nh nên dollar gi m m nh… CÂU 15: Phân tích quy lu t Gresham. Trong i u ki n hi n nay, quy lu t này có còn t n tai và nh hư ng hay không? CHƯƠNG II : TÍN D NG CU 16 Trình by khi ni m v b n ch t c a tín d ng. Ý nghĩa th c ti n c a vi c c u v n này. 1. Khi ni m tín d ng Tín d ng là m t quan h vay mư n gi a hai ch th , trong ó ch th cho vay chuy n giao m t lư ng giá tr v n tín d ng cho ch th vay v n s d ng trong m t kho n th i gian nh t nh trên cơ s m b o ph i có s hoàn tr giá tr b ng v n g c c ng v i giá tr tăng thm. 2. B n ch t c a tín d ng Qu trình v n ng c a tín d ng ư c chia làm 3 giai o n: - + Giai o n 1: giai o n cho vay, tương ng v i th i kỳ khi mà ch th cho vay chuy n giao giá tr v n vay ( ti n ho c hàng hoá) cho ch th vay v n s d ng do h tin tư ng r ng ch th vay v n s tr n cho h . + Giai o n 2 : giai o n s d ng v n tín d ng, tương ng v i th i kỳ doanh nghi p vay v n sau khi nh n ư c giái tr v n tín d ng chuy n giao thì ư c quy n s d ng vào m c ích tho thu n ( quy n s hưũ v n thu c v ch th cho vay ), vi c s d ng ph i cĩ hi u qu sinh l i. + Giai o n 3 : giai o n hoàn tr , tương ng v i th i kỳ ch th vay v n sau khi s d ng có hi u qu v n tín d ng và áo h n thì thanh t n cho ch th cho vay c gi tr v n g c v m t ph n giá tr tăng thêm ( c n g i l l i t c tín d ng ) B n ch t c a tín d ng: - + Quan h tín d ng d a trên cơ s s tin tư ng, tín nhi m gi a ngư i i vay và ngư i cho vay : có th nói ây là i u ki n tiên quy t thi t m t quan h tín d ng. Cơ s c a s tin tư ng này có th do uy tín c a ngư i i vay, do giá tr tài s n th ch p và do s b o lnh c a ngư i th ba. + Tín d ng mang tính hoàn tr : d u n phân bi t ph m trù tín d ng v i các ph m trù khác. Lư ng v n ư c chuy n như ng ph i ư c hoàn tr ng h n c v th i gian v v gi tr bao g m hai b ph n: g c v li. + Tín d ng là s v n ng c a tư b n cho vay : b i vì tín d ng th c hi n vi c di chuy n cc kho n v n t m th i nhn r i n nh ng nơi phát sinh nhu c u, s chuy n như ng này mang tính t m th i và khi hoàn l i luôn ph i kèm theo m t lư ng giá tr dôi thêm g i là lơ t c. 3. Ý nghĩa th c ti n c a vi c nghin cưú này Tín d ng t n t i trong nhi u phương th c s n xu t khác nhau. b t c phương - th c s n xu t nào, tín d ng cũng ư c bi u hi n ra bên ngoài như là s vay mư n t m th i m t v t ho c m t s v n ti n t , nh v y mà ngư i ta có th s d ng ư c giá tr cu hàng hoá ho c tr c ti p ho c gián t p thông qua trao i. Hay nói cách khác, cùng m t lúc có s th a v n c a m t s ch th kinh t . trong khi cc chũ th kinh t khc l i cĩ nhu c u b sung v n. N u tình tr ng ny khơng ư c gi i quy t thì qu trình s n xu t cĩ th g p khĩ khăn, d n n ngu n l c c a x h i khơng ư c s d ng có hi u qu nh m m b o cho quá trình ti s n xu t ư c ti n hành liên t c. Như v y, vi c nghiên cưú v n tín d ng giúp các ch th trong n n kinh t s d ng v n m t cách có hi u qu hơn, th c hi n ư c vi c m r ng s n xu t c n thi t b ng cách huy ng v n nhàn r i c a các ch th khác. Tín d ng l knh truy n t i c a nhà nư c n các m c tiêu vĩ mô. Tín d ng cung ng - m t kh i lư ng ti n t r t l n cho toàn b n n kinh t , cho nên t vi c nghiên cưú b n ch t c a tín d ng s là cơ s nhà nư c có s i u ch nh h p lý cc quan h cung c u ti n t ho c - 10 -
lm thay i quy mô, hư ng v n ng c a ngu n v n tín d ng t ư c nh ng m c tiêu vĩ mô nh trư c. Nghiên cưú tín d ng giúp nâng cao hi u qu th c hi n các chính sách x h i c a nh - nư c. Ngoài ra, do tín d ng t o i u ki n m r ng và phát tri n quan h kinh t i - ngo i nên vi c nghiên cưú v tín d ng có ý nghĩa to l n i v i công cu c công nghi p hoá - hi n i hoá nư c ta hi n nay, nh t là nh ng chính sách h p lý thu hút ngu n v n u tư nư c ngoài. CU 17 T i sao nói : “ Tín d ng là s v n ng c a tư b n cho vay”. Hy gi i thích lu n i m c a Mác : “ Tư b n cho vay là lo i tư b n sùng bái nh t và ăn bám nh t”. 1. Tín d ng là s v n ng c a tư b n cho vay Như chúng ta bi t, tín d ng l : S chuy n giao quy n s d ng m t lư ng giá tr t ngư i này sang ngư i khác. - S chuy n giao ny mang tính t m th i. - Khi hoàn tr l i lư ng giá tr chuy n giao thì luơn ph i km theo m t lư ng giá tr - dôi thêm g i là l i t c. Cơ s khách quan cho s ra i và phát tri n quan h tín d ng là mâu thu n v n có c a qu trình tu n h n v n ti n t trong x h i, cng m t lc cĩ ch th kinh t t m th i dư th a m t kho n v n ti n t trong khi các ch th kinh t khác l i có nhu c u b sung v n. Như v y, tín d ng th c hi n vi c di chuy n cc kho n v n t m th i nhn r i n nh ng nơi phát sinh nhu c u. Do ó, tín d ng là s v n ng c a tư b n cho vay 2. Tư b n cho vay l lo i tư b n sùng bái nh t và ăn bám nh t Tư b n cho vay là lo i tư b n sùng bái nh t vì ây là lo i tư bàn c n thi t cho nhu c u d tr ng n h n, nhu c u u tư phát tri n, m r ng quy mô s n xu t. Cho nên, m c dù không tr c ti p u tư vào s n xu t, ch b ng cách cung c p v n vay, tư b n cho vay v n thu ư c l i nhu n. Tư b n cho vay là lo i tư b n ăn bám nh t vì b n thn tư b n công nghi p ăn bám vào ngư i công nhân do chi m o t giá tr th ng dư do công nhân sáng t o ra. Tuy nhiên trong trư ng h p k t thúc quá trình s n xu t , nh s n xu t khơng m ương luôn ph n tiêu th mà l i thông qua m t khâu khác có s góp m t c a tư b n thương nghi p, t o i u kiên cho tư b n thương nghi p thu ư c l i nhu n trích t giá tr th ng dư mà tư b n công nghi p bĩc l t c a cơng nhn lm thu. Như v y, tư b n công nghi p cũng ăn bám vào ph n giá tr th ng dư ó trong quá trình lưu thông hàng hoá . Mà tư b n cho vay thì ăn bám vào tư b n công nghi p và tư b n thương nghi p ( l y li su t cho vay m b n ch t c a nĩ l m t b ph n c a gi tr th ng dư mà nhà tư b n công nghi p và tư b n thương nghi p ph i trích ra tr cho tư b n cho vay vì s d ng v n tín d ng c a tư b n cho vay). CU 18 Phân tích cơ s khách quan hình thnh v pht tri n quan h tín d ng. T ó nêu r vai tr c a tín d ng i v i n n kinh t . 1. Cơ s khách quan hình thnh v pht tri n quan h tín d ng Xu t phát t c i m chu chuy n v n ti n t trong n n kinh t : a. Xu t phát t c i m tu n hoàn v n trong quá trình s n xu t kinh doanh cu cc - doanh nghi p. Cĩ nh ng th i kỳ doanh nghi p t m th i thi u v n ti n t (thư ng xu t hi n vào th i kỳ u c a chu kỳ s n xu t kinh doanh, khi mà doanh nghi p c n nhi u v n mua d tr nguyên nhiên v t li u, các y u t u vào ph c v quá trình s n xu t kinh doanh). Bn c nh ó có nh ng th i kỳ doanh nghi p t m th i th a v n ( khi mà doanh nghi p s n xu t ra s n ph m, hng h v tiu th ư c trên th trư ng, có thu nh p b ng ti n t nhưng chưa s d ng h t ngay mua nguyên nhiên v t li u, tr lương công nhân…). Như v y, dư i góc x h i, t i m t th i i m luôn xu t hi n tình tr ng t m th i th a v n v t m th i thi u v n ti n t c a cc doanh nghi p. Xu t phát t s m t cân i gi a thu nh p và nhu c u chi tiêu c a các h gia ình, c - nhn trong x h i. Cĩ nh ng h gia ình cĩ thu nh p nhưng chưa có nhu c u chi tiêu h t ngay, ngư c l i có nh ng gia ình chưa có thu nh p nhưng v n có nhu c u chi tiu di n ra hng ngy. - 11 -
Xu t phát t s m t cân i gi a thu và chi c a NSNN TW và a phương. - ây chính là nh ng i u ki n c n tín d ng xu t hi n. Xu t phát t nhu c u u tư và sinh l i c a các ch th trong n n kinh t : b. Cĩ nh ng ch th v n ch cĩ gi i h n nhưng h v n mong mu n m r ng và phát - tri n s n xu t m c cao hơn thu ư c nhi u l i nhu n hơn n a. Do v y m i xu t hi n nhu c u vay v n. Ngư c l i có nh ng ch th t m th i th a v n, chưa có nhu c u s d ng n, chưa - sinh l i nhưng h không cam ch u và v n mu n nh ng ng v n nhàn r i ó ti p t c sinh l i cho h . Do v y xu t hi n nhu c u c n cho vay. ây chính là i u ki n r t cơ b n thúc y tín d ng ra i và phát tri n. 2. Vai tr c a tín d ng i v i n n kinh t Góp ph n thúc y quá trình ti s n xu t x h i a. Cung ng v n m t cách k p th i cho nh ng ch th c n v n s n xu t và tiêu - dùng. T ó y nhanh t c s n xu t cũng như t c tiêu th s n ph m. M t h th ng cc hình th c tín d ng a d ng làm cho s ti p c n các ngu n v n tín - d ng d dàng hơn, ti t ki m chi phí giao d ch và gi m b t các chi phí ngu n v n cho các ch th kinh doanh. T o s ch ng v ngu n v n cho các doanh nghi p, giúp các nhà s n xu t tích c c - tìm ki m cơ h i u tư m i và nâng cao năng l c s n xu t c a x h i. Các ngu n v n tín d ng ư c cung ng luôn kèm theo các i u ki n tín d ng hn - ch r i ro, do ó bu c nh ng ngư i i vay ph i quan tâm th t s n hi u qu s d ng v n nh m m b o m i quan h lâu dài v i các t ch c cung ng tín d ng. Tín d ng l kênh truy n t i tác ng c a Nhà Nư c n các m c tiêu vĩ mô b. Thông qua vi c thay i và i u ch nh các i u ki n tín d ng ( như li su t, i u ki n vay, yêu c u th ch p, b o lnh…), Nh nư c có th thay i quy mô tín d ng ho c chuy n hư ng v n ng c a ngu n v n tín d ng. T ó nh hư ng n t ng c u c a n n kinh t c v quy mô cũng như k t c u, t ó tác ng ngư c l i n t ng cung và các i u ki n s n xu t khác. i m cân b ng cu i cùng gi a t ng cung và t ng c u dư i tác ng c a chính sách tín d ng s cho phép t ư c các m c tiêu vĩ mô c n thi t. Tín d ng l cơng c th c hi n cc chính sch x h i c a Nh nư c c. V i phương th c tài tr có hoàn l i c a tín d ng cho các chính sách x h i gĩp ph n duy trì ngu n cung c p ti chính v cĩ i u ki n m r ng hơn quy mô tín d ng chính sách, ng th i bu c các i tư ng chính sách ph i quan tâm n hi u qu s d ng v n mb o hoàn tr úng th i h n, t ng bư c làm cho h có th t n t i c l p v i ngu n v n tài tr . CU 19 Trình by khaí ni m v c i m c a tín d ng thương m i. T ó nêu r ưu i m và h n ch c a tín d ng thương m i. 1. Khi ni m Là quan h tín d ng gi a các doanh nghi p v i nhau, bi u hi n dư i hình th c mua bn ch u hng h . 2. c im 3. Ưu i m và h n ch c a tín d ng thương m i Ưu i m: + Tín d ng thương m i ư c c p gi a các doanh nghi p quen bi t, uy tín nên có l i th là th t c nhanh, g n, áp ng nhu c u v n ng n h n và góp ph n y nhanh t c tiêu th s n ph m c a các doanh nghi p. + T o i u ki n m r ng ho t ng c a tín d ng ngân hàng thông qua nghiêp v chi t kh u thương phi u. Khuy t i m : + Tín d ng thương m i ư c c p b ng hàng hoá nên doanh nghi p cho vay ch có th cung c p ư c cho m t s doanh nghi p nh t nh - nh ng doanh nghi p c n úng th hàng hoá ó ph c v s n xu t ho c bn ra. + Ph m vi h p, ch x y ra gi a các doanh nghi p, hơn n a là ch th c hi n ư c gi a các doanh nghi p quen bi t, tín nhi m l n nhau. - 12 -
+ Tín d ng thương m i do các doanh nghi p tr c ti p s n xu t kinh doanh cung c p, vì v y qui mơ tín d ng ch ư c gi i han trong kh năng v n hàng hoá mà h có. N u doanh nghi p vay v n có nhu c u cao hơn thì doanh nghi p cho vay khơng th áp ng ư c. + i u ki n kinh doanh và chu kỳ s n xu t c a các doanh nghi p có th không phù h p nhau, do v y khi th i gian mà doanh nghi p cho vay mu n cung c p không phù h p v i nhu c u c a doanh nghi p c n i vay thì tín d ng thương m i không th x y ra. + Là lo i tín d ng không có m b o nên r i ro d phát sinh. + Do tính chuy n như ng c a thương phi u nên khó khăn trong chi tr c a m t ngư i có th nh hư ng dây chuy n n nh ng ngư i khác có tham gia vào thanh toán thương phi u b ng hình th c ký h u. CU 20 Th nào là thương phi u? Trình by c i m và phân lo i thương phi u. Liên h Pháp l nh thương phi u Vi t Nam v v n này. 1. Khi ni m thương phi u Thương phi u ( kỳ phi u thương m i ) là ch ng ch có giá ghi nh n l nh yêu c u thanh toán không i u ki n m t s ti n xác nh trong m t th i gian nh t nh. 2. c i m c a thương phi u Có tính trưù tư ng : trên thương phi u không ghi nguyên nhân c th phát sinh - kho n n cũng như m c li su t p d ng, m ch cĩ cc thơng tin cơ b n như ngư i phát hành, ngư i th l nh ( ngư i có nghĩa v thanh toán), ngư i th hư ng, s ti n thanh toán, th i gian, a i m thanh t n. Có tính pháp lý : các ho t ng lien quan n thương phi u ư c i u ch nh b i - pháp l nh thương phi u nh m m b o an toàn trong quan h mua bán chi và h n ch các v dây chuy n khi m t cá nhân không có kh năng chi tr . Có tính lưu thông : thương phi u có th ư c s d ng như m t phương ti n thanh - toán chi tr thay cho ti n, có th chuy n như ng, mua bán ho c thanh toán trong th i h n hi u l c c a thương phi u. 3. Phân lo i thương phi u Căn c vào ch th ký pht - + H i phi u : l ch ng ch cĩ giá do ngư i ký pht l p, yu c u ngư i b ký phát thanh toán không i u ki n m t s ti n xác nh khi có yêu c u ho c vào m t th i gian nh t nh trong tương lai cho ngư i th hư ng. + L nh phi u: là ch ng ch có giá do ngư i phát hành l p, cam k t thanh toán không i u ki n m t s ti n xác nh khi có yêu c u ho c là vào m t th i gian nh t nh trong tương lai cho ngư i th hư ng. Căn c vào danh tính c a thương phi u - + Thương phi u vô danh: không ghi tên ngư i th hư ng, do v y ngư i s hưũ thương phi u chính là ngư i th hư ng. + Thương phi u ký danh: cĩ ghi tn ngư i th hư ng nhưng v n có th chuy n như ng b ng cách ký h u. + Thương phi u ích danh: ch ngư i có tên trên thương phi u m i ư c i thanh t n khi thương phi u n h n, không ươc chuy n như ng. CU 21 Trình by cc lo i thương phi u. Phân tích nh ng m t l i và b t l i c a t ng lo i i v i ch th cho vay. 1. Cc lo i thương phi u Thương phi u vô danh : ngư i cho vay có th chuy n như ng tuỳ ý khi h mu n. - Tuy nhin do khơng ghi tn ngư i th hư ng nên ph i ư c gi gìn c n th n tránh nh ng r i ro x y ra như b m t c p vì lm m t thương phi u chính là m t luôn quy n s hưũ nó. Thương phi u ký danh : ngư i cho vay có th gi n h n thanh toán ho c em bán - trư c th i h n dư i hình th c chi t kh u; do có ghi tên ngư i th hư ng và ch ư c chuy n nhu ng khi có ký h u cho nn h n ch b t r i ro cho ngư i cho vay, không s b m t c p. Tuy nhiên, kh năng chuy n như ng bi h n ch hơn so v i thương phi u vô danh. - 13 -
Thương phi u ích danh : an toàn cao nh t do ch có ngư i có tên trên thương - phi u m i ư c quy n i ti n. Tuy nhin, do khơng chuy n như ng ư c cho nên ngư i cho vay ( ngư i có tên trên thương phi u) ph i ch u hoàn toàn m i r i ro x y ra; m t khác l i không th ch ng s d ng v n áp ng nhu c u v n t m th i. CU 22 Trình by khi ni m v c i m c a tín d ng ngân hàng. T i sao tín d ng ngân hàng là lo i hình tín d ng ch y u v ph bi n nh t trong n n kinh t th trư ng. 1. Khi ni m tín d ng ngn hng Tín d ng ngn hng l quan h chuy n như ng v n gi a ngân hàng và các ch th khác trong n n kinh t . Trong ó ngân hàng vưà óng vai tr ngư i i vay ( nh n ti n g i c a các ch th khác trong n n kinh t ho c phát hành các ch ng ch ti n g i : kỳ phi u, trái phi u ngân hàng huy ng v n), v a óng vai tr ngư i cho vay ( c p tín d ng cho các ch th khác trong n n kinh t b ng vi c thi p l p các h p ng tín d ng, kh ư c nh n n …). 2. c i m c a tín d ng ngân hàng Ch th tham gia : m t bn l ngn hng, m t bn l cc ch th khác trong n n kinh t như - các doanh nghi p, h gia ình, c nhn… i tư ng : ch y u là ti n t , có khi là tài s n. - Th i h n : r t linh ho t bao g m ng n h n, trung h n v di h n. - Cơng c : cũng r t linh ho t, cĩ th l kỳ phi u, tri phi u ngn hng, các h p ng tín - d ng… Tính ch t : l hình th c tín d ng mang tính ch t gin ti p, trong ó ngân hàng là - trung gian tín d ng gi a nh ng ngư i ti t ki m và nh ng ngư i c n v n s n xu t kinh danh ho c tiêu dùng. M c ích : nh m ph c v s n xu t kinh doanh ho c tiêu dùng qua ó thu ư c l i - nhu n. 3. Tín d ng ngn hng l lo i hình tín d ng ch y u v ph bi n nh t trong n n kinh t th trư ng Khc v i cc hình th c tín d ng tr c ti p, ngu n v n TDNH l ngu n v n huy ng - x a x h i v i kh i lư ng và th i h n khác nhau. Do ó, TDNH có th áp ng dư c nh ng nhu c u l n v v n, a d ng v th i h n cho vay. TDNH ư c c p dư i hình th c ti n t l n hi n v t, lm cho kh năng tho mn nhu - c khch hng cu TDNH ư c nâng cao hơn so v i TDTM ( lo i hình tín d ng c p tr c ti p b ng hi n v t v hng h ). V m t ch th , ch th c a cc TDNH l cc c nhn. Cc ch th kinh t trong x h i cng - v i m t h th ng cc NHTM, r ng hơn r t nhi u so v i ch th c a TDTM, v n ch là các doanh nghi p. TDNH c n cĩ vai tr c bi t quan tr ng trong vi c cung c p v n cho nhu c u kinh - doanh c a các doanh nghi p v a và nh - các doanh nghi p không i u ki n tham gia vào các th trư ng v n tr c ti p. TDNH là m t công c quan tr ng phát tri n các ngành kinh t chi n lư c theo - yêu c u c a chính ph . Trong n n KTTT, ti n t óng vai tr vơ cng quan tr ng, vi c th t ch t hay n i l ng - cung ti n t , ki m ch l m pht thơng qua ho t ng c a h th ng ngân hàng s tác ng tr c ti p n tình hình n n kinh t . CU 23 Th no l tín d ng ngn hng? Trình by phn lo i cho vay trong ho t ng tín d ng ngân hàng. 1. Khi ni m tín d ng ngn hng Tín d ng ngân hàng là quan h chuy n như ng v n gi a ngân hàng và các ch th khác trong n n kinh t . Trong ó ngân hàng vưà óng vai tr ngư i i vay ( nh n ti n g i c a các ch th khác trong n n kinh t ho c phát hành các ch ng ch ti n g i : kỳ phi u, trái phi u ngân hàng huy ng v n), v a óng vai tr ngư i cho vay ( c p tín d ng cho các ch th khác trong n n kinh t b ng vi c thi p l p các h p ng tín d ng, kh ư c nh n n …). 2. Phn lo i cho vay c a ngn hng - 14 -
Căn c vào m c ích tín d ng a. Cho vay b t ng s n : là lo i cho vay lien quan n vi mua s m và hình thnh b t - ng s n. Cho vay công nghi p và thương m i : là lo i cho vay b sung v n cho các doanh - nghi p trong lĩnh v c công nghi p, thương m i, d ch v . Cho vay nông nghi p : là lo i cho vay trang tr i các kho n chi phí s n xu t như - phân bón, thu c tr sâu, gi ng cây tr ng, th c ăn gia súc, lao ng, nhiên li u… Cho vay tiu dng : là lo i cho vay áp ng các nhu c u tiêu dùng c a cá nhân như - mua s m các v t d ng t ti n, trang tr i các chi phí c a i s ng thông qua phát hành th tín d ng. Các lo i cho vay khác : như cho vay giáo d c… - Căn c vào th i h n tín d ng b. Cho vay ng n h n : là lo i cho vay có th i h n t i a n 12 tháng, dùng bù p - nhu c u v n lưu ng t m th i thi u c a các doanh nghiêp và nhu c u chi tiêu ng n h n c a các cá nhân. Cho vay trung h n : là lo i cho vay th i h n trên 1 năm n 5 năm. - Cho vay di h n : là lo i cho vay có th i h n trên 5 năm. - Căn c vào b o m c a tín d ng c. Cho vay không b o m : là lo i cho vay d a trên cơ s uy tín c a khách hàng vay. - Cho vay có m b o : là lo i cho vay d a trên cơ s ph i có tài s n m b o ho c có - s b o lnh c a bên th ba. Bao g m b o m i nhân và b o m i v t. Căn c vào phương pháp hoàn tr d. Cho vay tr gĩp : l lo i cho vay m khch hng ph i h n tr v n g c v li theo nh kỳ. - Cho vay phi tr góp : là lo i cho vay ư c hoàn tr toàn b v n m t l n khi áo - h n. Cho vay hoàn tr theo yêu c u : là lo i cho vay mà ngư i vay có th hoàn tr nhi u - l n theo kh năng trong th i h n hơp ng. Căn c vào tính ch t hoàn tr e. Cho vay hoàn tr tr c ti p : là lo i cho vay mà vi c hoàn tr n ư c th c hi n tr c - ti p b i ngư i i vay. Cho vay hoàn tr gián ti p : là lo i cho vay mà vi c hoàn tr n không ư c th c - hi n tr c ti p b i ngư i i vay mà ư c th c hi n gián ti p thông qua ngư i th l nh c a ngư i i vay. 3. Ưu, như c i m + Ưu i m V ch th : r t linh ho t (doanh nghiêp, h gia ình, c nhn…) Do là ngu n v n huy ng c a x h i v i kh i lư ng và th i h n khác nhau, do ó nó có th tho mn cc nhu c u v n a d ng v kh i lư ng cũng như th i h n và m c ích s d ng. + Như c i m : th t c rư m r, m t nhi u th i gian… 4. Vai tr c a tín d ng ngn hng Cĩ vai tr c bi t quan tr ng trong vi c cung c p v n cho nhu c u kinh doanh c a - các doanh nghiêp v a và nh vì nh ng doanh nghi p ny chưa có i u ki n tham gia vào th trư ng v n tr c ti p. Góp ph n y nhanh nh p tích t , t p trung v n và tăng cư ng kh năng c nh - tranh gi a các doanh nghi p. C n ư c s d ng như là m t công c quan tr ng phát tri n các ngành kinh t - chi n lư c theo yêu c u c a chính ph . CU 24 Trình by phn lo i trái phi u nhà nư c. Vi c phân lo i trái phi u nhà nư c theo th i h n có liên quan như th nào n c u trúc c a li su t. 1. Phân lo i trái phi u Nhà nư c Căn c vào ph m vi a. - 15 -
Trái phi u qu c n i : là lo i trái phi u phát hành trong nư c do chính ph trung - ương ho c chính quy n i phương phát hành. Trái phi u qu c t : là lo i trái phi u do chính ph trung ương phát hành huy - ng v n trên th trư ng nư c ngoài. Bao g m : trái phi u nư c ngoài, trái phi u euro. Căn c vào th i h n : b. Tri phi u ng n h n : l trái phi u có th i h n dư i 12 tháng. - Tri phi u di h n : l tri phi u cĩ th i h n t 12 thng tr ln. - Căn c vào m c ích : c. Tín phi u kho b c : là lo i trái phi u ng n h n do chính ph phát hành nh m bù - p thi u h t t m th i c a ngân sách khi ngu n thu chưa n h n, lo i trái phi u này ph i ư c thanh toán trong năm tài chính. Trái phi u kho b c : là lo i trái phi u dài h n, do chính ph phát hành nh m bù - p thi u h t trong chi tiêu thư ng xuyên c a ngân sách nhà nư c ( t c b i chi ngân sách hàng năm). Trái phi u u tư : là lo i trái phi u dài h n, do chính ph trung ương ho c chính - quy n i phương phát hành nh m u tư vào các công trình cơ s h t ng, công trình an sinh phc l i x h i… Căn c vào phương pháp hoàn tr : d. Tri phi u chi t kh u : l lo i trái phi u ư c phát hành theo phương pháp tr li - trư c ngay khi phát hành. Trái phi u Coupon : là lo i trái phi u ư c phát hành theo m nh giá và tr li nh - kỳ theo t ng kỳ h n nh t nh, thư ng là theo 6 tháng ho c 1 năm. Tri phi u tích lu : l lo i trái phi u ư c thanh toán v n và li m t l n khi áo h n. - Căn c vào danh tính : e. Trái phi u ích danh. - Tri phi u vơ danh. - Tri phi u ký danh. - 2. Phân lo i trái phi u nhà nư c theo th i h n có liên quan như th nào n c u trúc c a li su t. Lý thuy t d tính : Cc cơng c n cĩ kỳ h n thanh t n khc nhau cĩ th thay th cho nhau h n h o. Li - su t c a m t tri phi u di h n b ng trung bình c a cc li su t ng n h n d tính trong su t v ng i c a trái phi u ó. Lý thuy t d tính gi i thích ư c s tăng lên li su t ng n h n s lm tăng lên li su t - di h n ( vì ó là trung bình cơng) khi n cho li su t ng n h n v li su t di h n di n bi n theo nhau. Nhưng lý thuy t d tính không gi i thích ư c ư ng LS hoàn v n s d c lên trong tương lai trong khi LS ng n h n có th d c xu ng. Do ó, lý thuy t d tính chưa hoàn h o. Lý thuy t th trư ng phân cách : Các công c n có kỳ h n thanh toán khác nhau không th thay th cho nhau hoàn - h o. Nó có nh ng th trư ng hoàn toàn riêng bi t và tách r i nhau. Nó ph thu c vào kho ng th i gian lưu gi riêng bi t mà nhà u tư d tính và mong mu n. Do ó, LS c a các trái phi u h n kỳ ng n ho c h n kỳ dài ư c xác nh cho lư ng cung và lư ng c u c a trái phi u h n kỳ ó. Lý thuy t th trư ng phân cách gi i thích ư c t i sao các ư ng LS hoàn v n - thư ng d c lên. Nhưng nó không gi i thích ư c là các trái phi u có h n kỳ thanh toán khác nhau thì LS thư ng di n bi n theo nhau. Lý thuy t mơi trư ng ưu tiên : L s k t h p h n h o gi a lý thuy t d tính v lý thuy t th trư ng phân cách. Nĩ cho r ng cc cơng c n cĩ h n kỳ thanh t n khc nhau thì cĩ th thay th cho nhau nhưng không hoàn h o. B i vì cc nh u tư c n tính n h n kỳ thanh toán c a các công c n này. H u h t các nhà u tư u thích các công c n có h n kỳ thanh toán ng n hơn h n kỳ dài. S ưa thích này ư c g i là môi trư ng ưa thích hay môi trư ng ưu tiên. các nhà u tư - 16 -
t b m i trư ng ưa thích sang m i trư ng kém ưu tiên hơn thì h ph i ư c bù p b ng kho n ph thu g i là m c bù h n ng ch. CU 25 Phân bi t s khác nhau gi a tín d ng thương m i và tín d ng ngân hàng. T i sao nói s ra i c a tín d ng ngân hàng t o i u ki n cho tín d ng thương m i phát tri n. 1. M i quan h gi a tín d ng thương m i và tín d ng ngân hàng Tín d ng thương m i là cơ s cho tín d ng ngân hàng ra i và phát tri n vì thương phi u chính là m t lo i b o m ngân hàng c p tín d ng cho ngư i vay. Hơn n a khi ngân hàng c p tín d ng t s dư ti n g i c a khách hàng thì ph i m b o r ng kho n tín d ng ó cĩ hng hoá i ng. Chính tín d ng thương m i m b o cho kho n hàng hoá i ng ó vì khi tín d ng thương m i phát sinh có nghĩa là vi c s n xu t, tiêu th ư c th c hi n. Ngư c l i, tín d ng ngân hàng ra i và phát tri n tc ng tr l i, t o i u ki n thúc y tín d ng thương m i ngày càng phát tri n vì ngn hng cĩ th th c hi n b o lnh cho cc doanh nghi p t o i u ki n cho các doanh nghi p có th mua bán ch u v i nhau khi h chưa quen bi t. Ngoài ra v i vi c th c hi n chi t kh u, tái chi t kh u thương phi u, ngân hàng t o tính thanh kho n cho thương phi u, t o i u ki n thúc y các doanh nghi p mua bán ch u nhi u hơn. Nh có tín d ng ngân hàng gip cho cc doanh nghi p cĩ v n s n xu t kinh doanh, m r ng u tư i m i thi t b , nâng cao năng l c s n xu t, s n xu t hàng hoá ư c phát tri n, m r ng tín d ng thương m i cũng ư c m r ng. CU 26 Phân bi t s khác nhau gi a tín d ng thương m i, tín d ng ngân hàng và tín d ng nhà nư c. T i sao t t c các hình th c tín d ng trn u có th ng th i t n t i v pht tri n. Tín d ng thương Tín d ng ngn hng Tín d ng nhà nư c mi Ch th Gi a cc doanh M t bn l ngn hng v M t bn l nh nư c v i tư tham gia nghi p tr c ti p s n bn c n l i l cc ch th cách ngư i i vay và m t xu t kinh doanh v i khc trong n n kinh t bên là các chũ th khác nhau trong n n kinh t . i tư ng ư c c p b ng hàng ư c c p b ng ti n Ch y u l ti n t , cũng cĩ hoá là ch y u, cũng có th b ng hi n v t. th là tài s n Th i h n Cĩ th i h n ng n l R t linh ho t: ng n Ng n, trung, di h n ch y u h n, trung h n v di hn Cơng c Thương phi u R t linh ho t: kỳ Trái phi u nhà nư c phi u, tri phi u ngn hng, Tính ch t Tr c ti p Gin ti p Tr c ti p M c ích Ph c v nhu c u s n Ph c v s n xu t Ph c v cho nhu c u c a xu t và lưu thông kinh doanh ho c tiêu ngân sách nhà nư c. hàng h vì m c tiu l i dùng qua ó thu ư c nhu n i nhu n. T t c cc hình th c tín d ng trn u có th ng th i t n t i và phát tri n vì m i hình th c tín d ng u có c i m riêng c a mình như : m c ích, i tư ng, ch th , công c tín d ng. Vi c các hình th c tín d ng trn cng t n t i v pht tri n s cĩ th huy ng t i a ngu n v n nhàn r i trong n n kinh t , t o i u ki n t t hơn trong v c áp ng nhu c u v n c a n n kinh t . CU 27 Trình by khi ni m v c i m c a tín d ng nhà nư c. Vi c m r ng tín d ng nhà nư c bù p b i chi , áp ng nhu c u chi tiêu thư ng xuyên c a ngân sách nhà nư c có nh hư ng th nào n n n kinh t . ♣Khi m r ng tín d ng nhà nư c dư i hình th c vay t cc ch th kinh t phi ngn hng bù p b i chi ngân sách không làm tăng lư ng ti n cung ng và do ó không t o áp l c - 17 -
gia tăng l m phát. Tuy nhiên n u ngư i mua các ch ng khoán chính ph là các ngân hàng thương m i thì hnh vi i vay này s làm tăng lư ng ti n cung ng. M t khác, khi kh i lư ng vay c a chính ph tăng lên, li su t th trư ng b y lên làm gi m nhu c u u tư c a cá nhân và doanh nghi p và làm gi m t c tăng trư ng kinh t . CU 28 Trình by ch c năng và phn tích vai tr c a tín d ng. Lin h th c ti n Vi t Nam. 1. Ch c năng c a tín d ng Phn ph i l i v n ti n t trong n n kinh t a. Nghĩa là nh vào s v n ng c a tín d ng mà các ch th t m th i thi u v n nh n ư c m t ph n v n ti n t t nh ng ch th t m th i th a v n trong x h i ph c v ho t ng s n xu t kinh doanh ho c tiêu dùng tăng hi u qu s d ng v n trong toàn x h i, nng cao hi u qu kinh doanh.. V n tín d ng cĩ th phn ph i dư i hai hình th c : phn ph i tr c ti p v phn ph i gin ti p ( thông qua các nh ch tài chính trung gian như ngân hàng, qu tín d ng, công ty tài chính…). Thanh kho n b. Kho n thu nh p chưa ư c s d ng và g n như v th c a phương ti n c t tr s th c s i vào lưu thông khi nó ư c c p cho ngư i có nhu c u s d ng v n thông qua cơ ch tín d ng. T o ra các công c lưu thông tín d ng và ti n tín d ng cho n n kinh t c. Thông qua ho t ng tín d ng lm pht sinh cc cơng c lưu thông tín d ng như thương phi u, kỳ phi u, trái phi u…, các công c này có th lưu thông, chuy n như ng, có th thay th m t kh i lư ng l n ti n m t lưu hành. 2. Lin h th c ti n Vi t nam N n kinh t nư c ta v a thi u v n v a s d ng v n kém hi u qu tín d ng chưa th c hi n t t các ch c năng và vai tr c a nĩ th trư ng tài chính tín d ng thi u s a d ng, năng ng và không hi u qu , ng v n nhàn r i chưa ư c v n ng thông su t k p th i ph c v cho n n kinh t phát tri n tăng t c. CHƯƠNG III H TH NG NGÂN HÀNG CU 29 Phân bi t s khác nhau gi a h th ng ngân hàng m t c p và h th ng ngân hàng hai c p Vi t Nam. Phân tích nh ng l i th c a h th ng ngân hàng hai c p so v i h th ng ngân hàng m t c p. H th ng ngân hàng 1 c p H th ng ngân hàng 2 c p (1951 – 1987) (1988 – nay) Khái ni m M t ngân hàng c quy n, ngân H th ng ngân hàng bao g m: Ngân hàng hàng thu c quy n s h u c a Nhà Nhà nư c và các ngân hàng chuyên doanh nư c là duy nh t, có t ch c trên (ngân hàng thương m i và các t ch c tín kh p các a bàn hành chính t i c p d ng) huy n, ho t ng theo nguyên t c p trung, th ng nh t trong c nư c Ch c năng H th ng ngân hàng Nhà nư c Ngân hàng Nhà nư c (c p qu n lý - th c hi n ng th i 2 ch c năng: vĩ mô) óng vai trò là ngân hàng phát hành - Qu n lý Nhà nư c v ti n t , tín ti n, th c hi n qu n lý Nhà nư c trên lĩnh d ng và thanh toán v c ti n t , tín d ng b ng pháp lu t, chính - H ch toán kinh t toàn ngành sách, các công c khác nh m vào m c tiêu c a chính sách kinh t và chính sách ti n t v i tr ng tâm là n nh ti n t . - Ngân hàng thương m i và các t ch c tín d ng khác ho t ng kinh doanh ti n t và d ch v ngân hàng trên th trư ng nh m m c ích l i nhu n phù h p v i chính sách pháp lu t c a Nhà nư c. Ph m vi Mô hình t ch c qu n lý th ng - 18 -
ho t ng nh t t trung ương n a phương Phù h p v i yêu c u c a cơ ch Phù h p v i n n kinh t hàng hoá nhi u k ho ch hóa t p trung mang n ng thành ph n, kinh t th trư ng theo nh tính ch t bao c p hư ng xã h i ch nghĩa có s qu n lý c a Nhà nư c. ♣Nh ng l i th c a ngân hàng 2 c p so v i ngân hàng 1 c p H th ng ngân hàng 1 c p ơn nh t v i cơ ch qu n lý bao c p, quan liêu ã làm cho ho t ng toàn ngành ngân hàng tr nên ơn phương, c ng nh c. Ngân hàng Nhà nư c không th làm tròn ch c năng kinh doanh theo úng nghĩa c a nó cũng như không làm tròn ch c năng qu n lý Nhà nư c các ho t ng ti n t ngân hàng. Ho t ng mang tính bao c p c a h th ng ngân hàng 1 c p ã d n n s phân b và s d ng v n thi u hi u qu làm suy gi m lòng tin c a công chúng. Trong khi ó, h th ng ngân hàng 2 c p có s phân nh rõ ràng hai ch c năng qu n lý Nhà nư c và ch c năng kinh doanh c a h th ng ngân hàng. Trong ó, NHTW phát hành ti n, là ngân hàng c a các ngân hàng, ngân hàng c a chính ph , th c hi n ch c năng qu n lý Nhà nư c các ho t ng v ti n t và ngân hàng trong ph m vi qu c gia. Ch c năng kinh doanh ti n t và d ch v ngân hàng thu c v các ngân hàng thương m i và các t ch c tín d ng. CHƯƠNG IV NGÂN HÀNG THƯƠNG M I CÂU 30 Trình bày n i dung c a các ch c năng c a ngân hàng thương m i. M i quan h gi a các ch c năng. Ch c năng nào giúp cho ngân hàng thương m i có vai trò t o ti n? Cho ví d minh ho . 1. Ch c năng c a Ngân hàng thương m i • Ch c năng th qu cho xã h i N i dung: NHTM nh n ti n g i, gi ti n, b o qu n ti n, th c hi n yêu c u rút ti n, chi ti n c a khách hàng là các ch th trong n n kinh t . Vai trò: i v i khách hàng: + m b o an toàn tài s n + Sinh l i cho ng v n t m th i th a i v i Ngân hàng: + Là cơ s th c hi n ch c năng thanh toán + T o ngu n v n ngân hàng th c hi n ch c năng tín d ng i v i n n kinh t : + T p trung ngu n v n t m th i th a trong n n kinh t – nh ng ngu n v n có ích cho tiêu dùng, s n xu t kinh doanh ph c v phát tri n s n xu t. + Khuy n khích tích lu trong xã h i • Ch c năng trung gian thanh toán N i dung: Trên cơ s khách hàng m tài kho n ti n g i thanh toán t i ngân hàng, thay m t cho khách hàng, NHTM trích ti n g i trên tài kho n tr cho ngư i ư c hư ng ho c nh n ti n vào tài kho n theo s u nhi m c a khách hàng. Vai trò: i v i khách hàng: + T o i u ki n thanh toán nhanh chóng, hi u qu + T o i u ki n thanh toán an toàn i v i ngân hàng: + Cung ng m t d ch v thanh toán không dùng ti n m t có ch t lư ng làm tăng uy tín cho ngân hàng, t o i u ki n thu hút ngu n v n ti n g i. + Uy tín ư c nâng cao NHTM m r ng quy mô ch c năng trung gian tín d ng và tăng ngu n v n cho vay + Góp ph n tăng thêm thu nh p cho ngân hàng i v i n n kinh t : + Ch c năng thanh toán y nhanh t c thanh toán, luân chuy n v n trong n n kinh t y nhanh quá trình lưu thông hàng hóa, thúc y tăng trư ng kinh t , hi u qu c a quá trình tái s n xu t xã h i. + Làm gi m kh i lư ng ti n m t d n n ti t ki m chi phí lưu thông ti n m t. • Ch c năng trung gian tín d ng - 19 -
+ N i dung: Ngân hàng th c hi n ch c năng trung gian tín d ng khi nó là “c u n i” gi a ngư i th a v n và ngư i c n v n. C th là: ngân hàng huy ng m i kho n ti n chưa s d ng n c a các ch th trong n n kinh t hình thành nên qu cho vay t p trung. Trên cơ s ngu n v n này, ngân hàng s d ng cho vay áp ng nhu c u v n b sung trong quá trình s n xu t kinh doanh, tiêu dùng c a các c th kinh t . + Vai trò: i v i ngư i i vay: + Tho mãn ư c nhu c u v n t m th i thi u trong quá trình - s n xu t kinh doanh và tiêu dùng c a các ch th trong n n kinh t . + Ti t ki m chi phí, th i gian tìm ki m ngu n v n ti n l i, ch c ch n và h p pháp. i v i ngư i i g i: + Thu l i t v n t m th i nhàn r i c a mình - + m b o an toàn ti n g i và cung c p cho khác hàng các d ch v thanh toán ti n l i i v i ngân hàng: + Tăng cư ng l i nhu n cho ngân hàng t chênh l ch gi a lãi - su t cho vay và lãi su t ti n g i ho c hoa h ng môi gi i là cơ s t n t i và phát tri n ngân hàng. + T o kh năng t o ti n cho ngân hàng. i v i n n kinh t : + Thúc y tăng trư ng kinh t vì áp ng nhu c u v n m - b o quá trình tái s n xu t ư c th c hi n và m r ng quy mô s n xu t. + Nâng cao hi u qu s d ng v n nh t n d ng ngu n v n t m th i th a vào quá trình vay sinh l i. + Kích thích quá trình luôn chuy n v n, thúc y s n xu t kinh doanh. 2. M i quan h gi a các ch c năng Các ch c năng c a NHTM có m i quan h ch t ch , b sung, h tr cho nhau, trong - ó, ch c năng trung gian tín d ng là ch c năng cơ b n nh t: t o cơ s cho vi c th c hi n các ch c năng sau. ng th i, khi ngân hàng th c hi n t t ch c năng trung gian thanh toán và th qu l i góp ph n tăng ngu n v n tín d ng, m r ng quy mô ho t ng c a ngân hàng. Ch khi ch c năng thanh toán ư c th c hi n hoàn thi n thì vai trò c a NHTM m i - ư c nâng cao hơn v i tư cách là ngư i th qu xã h i. Và trên cơ s ch c năng th qu , NHTM th c hi n ch c năng thanh toán. Vai trò t o ti n c a NHTM th c ch t là h qu c a 2 ch c năng: Ch c năng trung gian tín d ng: NHTM v a nh n ti n g i v a cho vay - Ch c năng trung gian thanh toán: NHTM làm d ch v thanh toán không dùng ti n - m t cho khách hàng, thông qua ti n ghi s và các công c thanh toán ây là ch c năng bi n m c ti n g i ban u t i m t ngân hàng u tiên nh n g i ti n thành m t kho n ti n l n hơn g p nhi u l n khi th c hi n các nghi p v tín d ng thanh toán qua nhi u ngân hàng. 3. Cho ví d minh h a Quá trình t o ti n c a NHTM ư c th c hi n trong m i liên h ch t ch v i NHTW.H i ti n “bút t ” c a NHTW ư c t o b ng cách nào? hi u, ta gi nh: Các ngân hàng không gi l i ti n d tr quá m c quy nh (gi s 10%) - Hoàn toàn cho vay b ng chuy n kho n - Các ngân hàng trong h th ng u tham gia vào quá trình t o ti n - Quá trình t o ti n như sau: Ngân hàng A nh n ti n g i 10 tri u ng d tr b t bu c 1 tri u. Cho X vay t i - a 9 tri u S ti n 9 tri u không chuy n thành ti n m t mà ư c g i t i tài kho n c a khách hàng X t i ngân hàng B Ngân hàng B nh n ti n g i 9 tri u d tr b t bu c 0,9 tri u. Cho vay h t 8,1 tri u - và ư c g i vào ngân hàng C v i lý do như trên. Quá trình m r ng này c ti p t c như v y, th hi n các k t qu c a các chu kỳ m - r ng ti p sau. M i ngân hàng u ti p t c u tư s ti n b ng 90% s ti n g i h nh n và ph i gi 10% d tr b t bu c. - 20 -