Một số kết quả nghiên cứu về mô hình vệ sinh môi trường và chăm sóc sức khoẻ người lao động nông nghiệp

Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> MT S KT QU NGHIÊN CU V<br /> MÔ HÌNH V SINH MÔI TR <br /> NG VÀ<br /> CHM SÓC SC KHE<br /> NG <br /> I LAO <br /> NG NÔNG NGHIP<br /> GS.TS. Leâ Vaân Trình<br /> Vieän Nghieân cöùu KHKT Baûo hoä lao ñoäng<br /> <br /> <br /> “Baûo veä moâi tröôøng laø traùch nhieäm cuûa toaøn xaõ hoäi, laø nghóa vuï cuûa moïi ngöôøi daân; phaûi ñöôïc<br /> thöïc hieän thoáng nhaát treân cô sôû xaùc ñònh roõ traùch nhieäm cuûa caùc Boä, ngaønh, phaân caáp cuï theå<br /> giöõa Trung öông vaø ñòa phöông; keát hôïp phaùt huy vai troø cuûa coäng ñoàng, caùc toå chöùc quaàn<br /> chuùng vaø hôïp taùc vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø treân theá giôùi”.<br /> <br /> <br /> 1. Ñaët vaán ñeà thoáng nhaát treân cô sôû xaùc 2011, Ñoaøn Chuû tòch TLÑ ñaõ<br /> aëc duø coâng taùc ñònh roõ traùch nhieäm cuûa caùc pheâ duyeät cho thöïc hieän nhieäm<br /> <br /> M quaûn lyù oâ nhieãm<br /> moâi tröôøng ôû Vieät<br /> Nam trong nhöõng naêm gaàn<br /> Boä, ngaønh, phaân caáp cuï theå<br /> giöõa Trung öông vaø ñòa<br /> phöông; keát hôïp phaùt huy vai<br /> vuï: “Ñieàu tra, ñaùnh giaù, toång<br /> keát, xaây döïng caùc moâ hình veä<br /> sinh moâi tröôøng vaø chaêm soùc<br /> söùc khoûe ngöôøi lao ñoäng trong<br /> ñaây ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng tieán troø cuûa coäng ñoàng, caùc toå<br /> boä vöôït baäc, ôû ñoù moâi tröôøng chöùc quaàn chuùng vaø hôïp taùc khu vöïc noâng nghieäp, ñeà xuaát<br /> soáng cuûa ngöôøi daân ñoâ thò ñaõ vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø caùc giaûi phaùp nhaân roäng”.<br /> ñöôïc caûi thieän. Tuy nhieân, treân theá giôùi”. Qua keát quaû nghieân cöùu<br /> nhöõng baát caäp vaãn coøn toàn taïi, Caùc giaûi phaùp naâng cao caùc moâ hình VSMT trong khu<br /> nhaát laø nhaän thöùc cuûa moät boä naêng löïc quaûn lyù oâ nhieãm moâi vöïc saûn xuaát noâng nghieäp cuûa<br /> phaän coâng chuùng chöa cao. tröôøng caàn phaûi ñöôïc thöïc nhieäm vuï, coù theå khaúng ñònh<br /> Ñieàu naøy treân thöïc teá laøm suy hieän moät caùch ñoàng boä vaø vôùi raèng, cuøng vôùi caùc nhieäm vuï<br /> giaûm naêng löïc quaûn lyù oâ moät loä trình phuø hôïp. Vaán ñeà chính trò khaùc, caùc ñoaøn theå<br /> nhieãm moâi tröôøng ôû nöôùc ta. ñaët ra ôû ñaây laø caàn coù moät chính trò – xaõ hoäi vaø xaõ hoäi<br /> Thaùng 9 naêm 2012, Thuû quyeát taâm chính trò cao hôn töø ngheà nghieäp ñaõ theå hieän vai<br /> töôùng Chính phuû ñaõ ra Quyeát caùc nhaø hoaïch ñònh chính troø, traùch nhieäm cuûa mình<br /> ñònh soá 1216/QÑ-TTg pheâ saùch, keát hôïp vôùi moät chöông cuøng vôùi heä thoáng chính trò ñaõ<br /> duyeät Chieán löôïc BVMT ñeán trình truyeàn thoâng saâu roäng ñeå töøng böôùc thöïc hieän coù hieäu<br /> naêm 2020 vaø taàm nhìn ñeán naâng cao nhaän thöùc cuûa quaû caùc noäi dung, nhieäm vuï<br /> naêm 2030, trong ñoù ñaõ neâu roõ ngöôøi daân, nhaát laø nhöõng ñöôïc quy ñònh trong chieán<br /> moät trong nhöõng quan ñieåm ngöôøi soáng ôû noâng thoân veà löôïc, cuï theå:<br /> chuû ñaïo laø “Baûo veä moâi tröôøng coâng taùc BVMT. - Thöù nhaát, ñaõ goùp phaàn<br /> laø traùch nhieäm cuûa toaøn xaõ Trong khuoân khoå nhieäm vuï töøng böôùc taïo ra söï chuyeån<br /> hoäi, laø nghóa vuï cuûa moïi ngöôøi khoa hoïc coâng ngheä cuûa Vieän bieán maïnh meõ veà nhaän thöùc<br /> daân; phaûi ñöôïc thöïc hieän Nghieân cöùu KHKT BHLÑ, naêm vaø haønh ñoäng cuûa ngöôøi daân<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 4,5&6-2013 3<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2. Kinh nghieäm ñuùc keát qua<br /> caùc moâ hình coäng ñoàng<br /> tham gia BVMT<br /> 2.1. Kinh nghieäm laøm toát<br /> coâng taùc truyeàn thoâng<br /> Kinh nghieäm thöïc teá cho<br /> thaáy, vieäc tuyeân truyeàn, giaùo<br /> duïc naâng cao nhaän thöùc, söï<br /> hieåu bieát cho ngöôøi daân veà baûo<br /> veä moâi tröôøng seõ taïo ra yù thöùc<br /> traùch nhieäm vaø qua ñoù taêng<br /> cöôøng naêng löïc cho coäng ñoàng.<br /> Ñeå laøm toát coâng taùc naøy<br /> tröôùc heát caàn cung caáp kieán<br /> thöùc veà phaùp luaät baûo veä moâi<br /> tröôøng, hieåu bieát veà moâi<br /> tröôøng, tình traïng oâ nhieãm moâi<br /> Hình 1. Moâ hình aáp ñieåm ôû khu daân cö ñoàng baøo Khô Me tænh Traø Vinh<br /> tröôøng ñang xaûy ra ôû ngay<br /> chính ñòa baøn, nôi ngöôøi daân<br /> vaø coä n g ñoà n g xaõ hoä i veà hieän caùc chuû tröông, chính sinh soáng vaø taùc ñoäng aûnh<br /> nhieäm vuï baûo veä moâi tröôøng. saùch cuûa Ñaûng, phaùp luaät cuûa höôûng cuûa oâ nhieãm moâi<br /> Thoâng qua hoaït ñoäng tích Nhaø nöôùc cuõng nhö xaây döïng tröôøng tôùi söùc khoeû con ngöôøi,<br /> cöïc cuûa caùc caáp Hoäi, ñoaøn caùc quy öôùc, höông öôùc cuûa töø ñoù taïo ra yù thöùc traùch<br /> theå ôû ñòa phöông vaø caùc toå töï coäng ñoàng daân cö trong lónh nhieäm giöõ gìn vaø baûo veä moâi<br /> quaûn baûo veä moâi tröôøng ôû vöïc baûo veä moâi tröôøng; xaây tröôøng töø trong moãi ngöôøi ñeán<br /> khu daân cö ñaõ giuùp ñònh döïng yù thöùc traùch nhieäm, töï toaøn coäng ñoàng.<br /> höôùng nhaän thöùc vaø taïo söï giaùc trong baûo veä moâi tröôøng Ñoåi môùi noäi dung, hình<br /> quan taâm, chuù yù cuûa ngöôøi vaø soáng thaân thieän, haøi hoaø thöùc coâng taùc tuyeân truyeàn veà<br /> daân ñeán vieäc baûo veä moâi vôùi moâi tröôøng; söû duïng tieát baûo veä moâi tröôøng phaûi tieán<br /> tröôøng ôû nôi sinh soáng, trong kieäm, coù hieäu quaû caùc nguoàn tôùi xaây döïng chuaån möïc ñaïo<br /> vieäc toå chöùc cuoäc soáng gia taøi nguyeân, thieân nhieân ôû ñöùc cao ñeïp, coù nhöõng phong<br /> ñình haèng ngaøy vaø nhöõng coäng ñoàng daân cö. tuïc ñeïp veà haønh ñoäng baûo veä<br /> hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh - Thöù ba, goùp phaàn phaùt moâi tröôøng , tieát kieäm taøi<br /> doanh, chaên nuoâi, troàng troït, huy vaø taêng cöôøng söï thoáng nguyeân trong ñôøi soáng haøng<br /> ñaëc bieät laø nhöõng vuøng daân nhaát haønh ñoäng giöõa caùc ngaøy. Thoâng qua caùc phöông<br /> cö coù ñoâng ñoàng baøo laø tín ñoà ñoaøn theå chính trò – xaõ hoäi vaø tieän truyeàn thoâng nhö phaùt<br /> caùc toân giaùo, ñoàng baøo daân xaõ hoäi ngheà nghieäp, söï phoái thanh, truyeàn hình, baùo in,<br /> toäc thieåu soá. hôïp ngaøy caøng hieäu quaû giöõa pano, aùp phích, tôø gaáp, tranh<br /> - Thöù hai, thoâng qua caùc ngaønh chuyeân moân, chính coå ñoäng... cuøng vôùi caùc hoaït<br /> hoaït ñoäng tuyeân truyeàn, vaän quyeàn ñòa phöông vôùi caùc ñoäng tuyeân tuyeàn khaùc nhö<br /> ñoäng, giaùm saùt cuûa caùc caáp ñoaøn theå chính trò – xaõ hoäi vaø bieåu dieãn vaên ngheä, hoäi thaûo,<br /> Hoäi, ñoaøn theå ñaõ phaùt huy xaõ hoäi ngheà nghieäp trong vieäc trieån laõm... ñeå chuyeån taûi<br /> quyeàn laøm chuû, naâng cao tính huy ñoäng toaøn xaõ hoäi tham gia thoâng tin, thoâng ñieäp moâi<br /> tích cöïc, chuû ñoäng cuûa ngöôøi thöïc hieän Chieán löôïc baûo veä tröôøng tôùi caùc nhoùm ñoái töôïng<br /> daân trong vieäc tham gia thöïc moâi tröôøng quoác gia. khaùc nhau. Hình thöùc toå chöùc<br /> <br /> <br /> 4 Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 4,5&6-2013<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> naâng cao nhaän thöùc coäng quaûn lyù. Ngoaøi ra, caàn toå chöùc caän caùc vaên baûn phaùp luaät<br /> ñoàng caàn ña daïng, phuø hôïp caùc ñôït tham quan hoïc taäp ñeå môùi, maø coøn cung caáp nhöõng<br /> vôùi töøng ñoái töôïng coäng ñoàng trao ñoåi, hoïc taäp kinh nghieäm thoâng tin phaûn hoài thöïc teá cho<br /> nhö thoâng qua caùc cuoäc trao caùc moâ hình coäng ñoàng tham chính quyeàn ñòa phöông naém<br /> ñoåi, thaûo luaän chính thöùc hoaëc gia baûo veä moâi tröôøng vôùi caùc ñöôïc nhaèm ñieàu chænh caùc<br /> khoâng chính thöùc, loâi keùo ñòa phöông khaùc. chính saùch cho phuø hôïp.<br /> coäng ñoàng tham gia vaøo 2.3. Toå chöùc trao ñoåi vaø ñoái 2.4. Xaây döïng moâ hình coäng<br /> nhöõng söï kieän nhö ngaøy Moâi thoaïi ñoàng tham gia BVMT gaén vôùi<br /> tröôøng theá giôùi 5/6, ngaøy laøm töøng ñoái töôïng cuï theå<br /> Caùc cô quan quaûn lyù nhaø<br /> cho theá giôùi saïch hôn, giôø Traùi<br /> nöôùc, Maët traän Toå quoác vaø Ñeå thöïc hieän nhieäm vuï baûo<br /> ñaát… ñeå töø ñoù loàng gheùp coâng<br /> caùc ñoaøn theå chính trò xaõ hoäi veä moâi tröôøng trong coäng<br /> taùc tuyeân truyeàn, phoå bieán<br /> caàn cung caáp ñaày ñuû thoâng tin ñoàng, nhieàu ñòa phöông, cô<br /> kieán thöùc trong baûo veä moâi<br /> giuùp ngöôøi daân töï tin hôn vaø sôû saûn xuaát ñaõ laäp ra moät soá<br /> tröôøng, taïo cô hoäi khuyeán<br /> deã ñi ñeán ñoàng thuaän hôn toå chöùc khaùc nhau vôùi vai troø<br /> khích coäng ñoàng phaùt huy caùc<br /> trong quaù trình thaûo luaän tham laø “haït nhaân” vaø mang tính “töï<br /> saùng kieán, naâng cao vai troø,<br /> gia yù kieán. quaûn” nhö caâu laïc boä, Ban<br /> traùch nhieäm cuûa coäng ñoàng<br /> Vieäc ñoái thoaïi giöõa coäng ñieàu haønh, toå, nhoùm phuï nöõ,<br /> tham gia coâng taùc baûo veä moâi<br /> ñoàng vaø caùc cô quan chính cöïu chieán binh,... theo söï<br /> tröôøng, ñaëc bieät laø ôû cô sôû.<br /> quyeàn caùc caáp kieåm tra giaùm höôùng daãn vaø chæ ñaïo cuûa<br /> 2.2. Kinh nghieäm taäp hôïp ñoaøn theå cuûa mình.<br /> saùt thöïc thi coâng taùc baûo veä<br /> söùc maïnh cho coäng ñoàng<br /> moâi tröôøng caàn ñöôïc chuù Veà maët cô cheá, nhaø nöôùc<br /> Khi coäng ñoàng ñaõ coù nhaän troïng. Taêng cöôøng ñoái thoaïi ñaõ coù nhöõng vaên baûn phaùp lyù<br /> thöùc toát hôn, ñaõ töï chuyeån bieán cuõng laø caùch giuùp ngöôøi daân coâng nhaän quyeàn cuûa coäng<br /> vaø coù yù thöùc töï giaùc trong vieäc tieáp caän ñöôïc caùc thoâng tin ñoàng tham gia coâng vieäc<br /> baûo veä moâi tröôøng, caàn taêng caàn thieát maø hoï quan taâm. chung nhö Nghò ñònh 80/NÑ-<br /> cöôøng naêng löïc cho hoï veà vieäc Nhöõng cô hoäi ñoái thoaïi naøy CP cuûa Chính phuû veà Quy<br /> nhaän bieát caùc nguoàn löïc voán khoâng chæ giuùp cho coäng ñoàng ñònh Giaùm saùt ñaàu tö cuûa<br /> coù, khaû naêng tieàm taøng vaø söùc ñöôïc boå sung kieán thöùc, tieáp coäng ñoàng, Phaùp leänh 34 cuûa<br /> maïnh cuûa coäng ñoàng. Naâng<br /> cao naêng löïc cho hoï trong vieäc<br /> phaùt hieän, khai thaùc söû duïng<br /> söùc maïnh naøy. Ñoàng thôøi hoã trôï<br /> theâm nguoàn löïc töø beân ngoaøi<br /> nhö: voán, kieán thöùc veà phaùp<br /> luaät vaø naêng löïc thöïc hieän… ñeå<br /> caùc hoaït ñoäng ñöôïc trieån khai<br /> thöïc hieän coù hieäu quaû. Caùc<br /> hình thöùc chuû yeáu ñeå taêng<br /> cöôøng naêng löïc laø: toå chöùc caùc<br /> khoaù taäp huaán cho coäng ñoàng<br /> vaø caùc caùn boä cô sôû ñeå naâng<br /> cao khaû naêng laøm chuû trong<br /> vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh<br /> cuõng nhö hoã trôï chính quyeàn<br /> ñòa phöông trong coâng taùc<br /> Hình 2. Moâ hình BVMT baèng quy öôùc, höông öôùc ôû Hoøa Bình<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 4,5&6-2013 5<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> UÛy ban Thöôøng vuï Quoác hoäi taùc xaõ hoäi hoùa (XHH) BVMT, hoaëc caùc quy ñònh phaùp luaät<br /> veà daân chuû cô sôû ôû xaõ ñaây laø ñieåm haïn cheá cô baûn veà moâi tröôøng seõ thieáu cuï theå<br /> phöôøng. Tuy nhieân, nhieàu ñòa laøm cho coâng taùc naøy trong neáu khoâng ñöôïc chuyeån taûi<br /> phöông chöa naém ñöôïc vaø nhöõng naêm qua chöa mang laïi thaønh ngoân ngöõ ngöôøi daân<br /> coøn loay hoay trong hoaït ñoäng keát quaû nhö mong muoán. Vì thoâng duïng. Vì vaäy, yeâu caàu<br /> vaø do ñoù nhieàu nôi coøn mang vaäy, caàn thieát phaûi ñaåy maïnh ñaët ra laø caàn taêng cöôøng vieäc<br /> tính töï phaùt. coâng taùc xaây döïng vaø ban cuï theå hoùa caùc quy ñònh phaùp<br /> Ñeå khaéc phuïc, chính haønh caùc vaên baûn quy phaïm luaät, cheá taøi vaøo trong caùc vaên<br /> quyeàn caùc caáp cô sôû coøn caàn phaùp luaät cuøng caùc nghò ñònh baûn mang tính xaõ hoäi cuûa<br /> tieáp tuïc xaùc ñònh moät moâ hình höôùng daãn kòp thôøi. Caùc noäi coäng ñoàng nhö quy öôùc,<br /> coäng ñoàng tham gia BVMT dung cuûa XHH coâng taùc BVMT höông öôùc. Ñaây seõ laø nhöõng<br /> gaén vôùi töøng loaïi ñoái töôïng ñöôïc vaên kieän cuûa Ñaûng xaùc vaên baûn phaùp lyù hoùa caùc hoaït<br /> trong cuïm daân cö, nhö: Caùc ñònh nhö xaây döïng caùc moâ ñoäng BVMT, ñöa ra caùc quy<br /> cuï cao tuoåi, phuï nöõ, thanh hình XHH, ñaåy maïnh caùc ñònh phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa<br /> nieân, cöïu chieán binh, ngöôøi phong traøo coäng ñoàng tham phaùp luaät veà BVMT song caùc<br /> lao ñoäng... vaø coù caùc cô cheá gia BVMT caàn nhanh choùng quy ñònh naøy mang tính chaát<br /> chính saùch lieân quan ñeå hoaøn ñöôïc nhaø nöôùc cuï theå hoùa cam keát noäi boä, döïa treân<br /> thieän khung theå cheá - chính thaønh nhöõng vaên baûn phaùp truyeàn thoáng vaên hoùa coäng<br /> saùch caáp coäng ñoàng, nhaèm luaät quy ñònh ñoái vôùi töøng lónh ñoàng vaø ñeà cao söï chia seû<br /> thöïc hieän toát nguyeân taéc daân vöïc hoaït ñoäng ñoù, ñaûm baûo traùch nhieäm, nhieäm vuï vaø<br /> bieát, daân baøn, daân laøm, daân phaùt huy vai troø, hieäu quaû cuûa quyeàn lôïi veà BVMT trong toaøn<br /> kieåm tra vaø daân höôûng lôïi. caùc moâ hình vaø phong traøo. Heä theå coäng ñoàng.<br /> Trong ñoù öu tieân giao theâm thoáng vaên baûn phaùp luaät naøy 3.1.2. Ñaåy maïnh coâng taùc<br /> quyeàn cho coäng ñoàng, khuyeán caàn ñôn giaûn, deã hieåu, deã trieån tuyeân truyeàn, giaùo duïc BVMT<br /> khích vaät chaát vaø ñaûm baûo lôïi khai vaøo ñôøi soáng, qua ñoù trong toaøn theå coäng ñoàng<br /> ích cho ngöôøi daân trong caùc nhaèm taïo ra moät khuoân khoå<br /> Ñaây laø giaûi phaùp quan<br /> khu daân cö cuûa thaønh phoá. phaùp lyù quan troïng cho coâng<br /> troïng, khoâng chæ laøm thay ñoåi<br /> taùc XHH hoaït ñoäng BVMT.<br /> 3. Kieán nghò giaûi phaùp nhaän thöùc thaùi ñoä vaø ñònh<br /> Treân thöïc teá coù raát nhieàu höôùng haønh ñoäng cuûa caù nhaân<br /> 3.1. Caùc giaûi phaùp chung<br /> nguyeân nhaân daãn ñeán vieäc noäi maø coøn cuûng coá, ñieàu chænh heä<br /> 3.1.1.Taêng cöôøng caûi thieän dung cuûa coâng taùc XHH veà thoáng giaù trò vaø haønh ñoäng cuûa<br /> moâi tröôøng phaùp lyù vaø phaùp BVMT cuûa chuùng ta khoâng toaøn boä coäng ñoàng veà BVMT.<br /> cheá veà baûo veä moâi tröôøng taïi ñöôïc thöïc hieän hieäu quaû vaø<br /> coäng ñoàng Hình thöùc cuõng nhö noäi<br /> moät trong nhöõng nguyeân nhaân dung cuûa coâng taùc tuyeân<br /> Trong nhöõng naêm qua, laø do nhöõng caûn trôû cuûa caùc truyeàn, vaän ñoäng naøy raát phong<br /> Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñaõ ban quan heä mang tính chaát coäng phuù, ña daïng, trong ñoù thöôøng<br /> haønh nhieàu vaên baûn lieân quan ñoàng nhö quan heä doøng hoï, taäp trung vaøo caùc hoaït ñoäng<br /> ñeán vaán ñeà BVMT, song hieäu thaân toäc qua nhieàu theá heä vaø nhö: tuyeân truyeàn taïi moâi tröôøng<br /> quaû cuûa vieäc thöïc hieän caùc vaên ñoâi khi nhöõng quan heä naøy ñaõ hoïc ñöôøng; trong gia ñình;<br /> baûn naøy coøn raát thaáp, chuû yeáu laán aùt caùc quan heä phaùp lyù, thoâng qua phöông tieän thoâng tin<br /> do caùc quy ñònh mang tính khieán cho phaùp luaät bò thay ñaïi chuùng roäng khaép trong caû<br /> chung chung vaø chaäm ñöôïc theá bôûi luaät tuïc. Khi ñoù neáu chæ nöôùc; thoâng qua caùc ñoaøn theå<br /> thöïc hieän trong thöïc teá. Ñaëc söû duïng boä maùy chính quyeàn xaõ hoäi; qua caùc lôùp taäp huaán,<br /> bieät hieän nay vaãn chöa coù vaên ñeå baét buoäc ngöôøi daân thöïc hoäi thaûo, chuyeân ñeà,…<br /> baûn cuï theå naøo quy ñònh, thi quy ñònh cuûa phaùp luaät thì Ñaây laø giaûi phaùp thöôøng<br /> höôùng daãn veà noäi dung coâng seõ khoâng ñaït ñöôïc hieäu quaû ñöôïc thöïc hieän keát hôïp chaët<br /> <br /> <br /> 6 Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 4,5&6-2013<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Caùc ñoaøn theå quaàn chuùng<br /> ñöôïc coi laø nhöõng ñaïi dieän<br /> cho coäng ñoàng, bôûi vaäy tröôùc<br /> heát ñoøi hoûi hoï phaûi coù nhaän<br /> thöùc, yù thöùc toát veà BVMT; coù<br /> söï thoâng suoát veà quan ñieåm,<br /> coù thaùi ñoä tích cöïc cuõng nhö<br /> haønh ñoäng roõ raøng. Khi ñoù<br /> môùi coù theå giaùo duïc caùc thaønh<br /> vieân cuûa mình vaø coäng ñoàng,<br /> loâi keùo hoï tham gia vaøo caùc<br /> hoaït ñoäng baûo veä, caûi taïo moâi<br /> tröôøng soáng; xaây döïng vaø vaän<br /> haønh coù hieäu quaû caùc moâ hình<br /> Hình 3. Moâ hình toâm-luùa phaùt trieån beàn vöõng, baûo ñaûm caân BVMT theo höôùng tieáp caän<br /> baèng heä sinh thaùi vôùi caùc coâng ngheä saûn xuaát<br /> saïch; xaây döïng ñôøi soáng vaên<br /> cheõ vôùi caùc giaûi phaùp khaùc ñòa baøn khaùc cuõng raát haïn cheá.<br /> hoùa, sinh hoaït laønh maïnh,<br /> nhaèm naâng cao tính hieäu quaû, Ñoái vôùi nhöõng coäng ñoàng quaù<br /> thaân thieän vôùi moâi tröôøng…<br /> thieát thöïc nhö: tuyeân truyeàn, khoù khaên, Chính phuû vaø caùc cô<br /> giaùo duïc veà caùc quy ñònh cuûa quan taøi trôï caàn thoâng qua caùc Moät coäng ñoàng maïnh laø<br /> döï aùn naâng cao naêng löïc, hoã trôï coäng ñoàng coù söï phoái hôïp<br /> phaùp luaät trong lónh vöïc<br /> veà maët ñaøo taïo, cung caáp caùc hoaït ñoäng cuûa taát caû caùc ñoaøn<br /> BVMT; tuyeân truyeàn veà caùc<br /> cô sôû vaät chaát vaø trang thieát bò theå quaàn chuùng vôùi nhau vaø<br /> moâ hình ñieåm caàn nhaân roäng<br /> toái thieåu, chuyeån giao caùc coâng vôùi chính quyeàn ñòa phöông.<br /> hay nhöõng thoâng tin veà caùc<br /> ngheä tieân tieán, ñeå ngöôøi daân Do ñoù, trong vieäc xaây döïng,<br /> phong traøo BVMT mang tính<br /> caùc coäng ñoàng coù theå tieán haønh aùp duïng cuõng nhö nhaân roäng<br /> coäng ñoàng, tuyeân döông<br /> caùc hoaït ñoäng BVMT. caùc moâ hình BVMT, caàn ñaåy<br /> nhöõng göông maët tieâu bieåu maïnh söï phoái hôïp giöõa caùc<br /> trong vieäc xaây döïng hay aùp Cuøng vôùi caùc giaûi phaùp cô<br /> ñoaøn theå quaàn chuùng trong<br /> duïng thaønh coâng caùc moâ hình baûn neâu treân, veà phía Nhaø nöôùc<br /> coâng taùc tuyeân truyeàn, giaùo<br /> saûn xuaát, tieâu duøng thaân thieän caàn kieän toaøn heä thoáng toå chöùc<br /> duïc; toå chöùc baøn baïc, hoïc hoûi<br /> vôùi moâi tröôøng,…. Thöïc hieän boä maùy quaûn lyù noùi chung, caùc<br /> kinh nghieäm, huy ñoäng hoäi<br /> toát giaûi phaùp naøy seõ goùp phaàn cô quan quaûn lyù veà moâi tröôøng<br /> vieân cuøng nhaân daân ñòa<br /> quan troïng vaøo vieäc trieån khai noùi rieâng, taêng cöôøng hieäu löïc,<br /> hieäu quaû quaûn lyù. Ñoàng thôøi caàn phöông thöïc hieän nhöõng hoaït<br /> phöông chaâm: “Daân bieát, daân ñoäng BVMT taïi ñòa phöông.<br /> baøn, daân kieåm tra”, giöõ vai troø naâng cao naêng löïc, trình ñoä<br /> quaûn lyù cuûa ñoäi nguõ caùn boä, Ngoaøi ra, caàn taêng cöôøng söï<br /> quyeát ñònh ñeán söï thaønh coâng phoái hôïp chaët cheõ vôùi caùc cô<br /> coâng chöùc, giuùp hoï thöïc hieän toát<br /> cuûa caùc moâ hình XHH baûo veä quan nhaø nöôùc ôû ñòa phöông,<br /> chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa mình<br /> moâi tröôøng treân thöïc teá. ñaûm baûo söï gaén keát giöõa<br /> trong coâng taùc BVMT, qua ñoù<br /> Haàu heát caùc chöông trình, giuùp vieäc trieån khai hieäu quaû ñoaøn theå vaø chính quyeàn;<br /> döï aùn hay moâ hình toå chöùc saûn caùc moâ hình, phong traøo BVMT. cuøng nhau hoaït ñoäng trong<br /> xuaát caàn raát nhieàu voán vaø yeáu xaùc ñònh keá hoaïch haønh ñoäng,<br /> 3.1.3. Taêng cöôøng vai troø phoái hôïp vaø phaân coâng traùch<br /> toá khoa hoïc kyõ thuaät laøm ñaàu<br /> vaøo, nhöng treân thöïc teá do ñaàu taøu vaø söï phoái hôïp cuûa nhieäm, taïo ra söï thoáng nhaát<br /> thieáu nguoàn löïc quan troïng naøy caùc ñoaøn theå quaàn chuùng vôùi quan ñieåm cuõng nhö phöông<br /> maø hieäu quaû cuûa chuùng thöôøng chính quyeàn ñòa phöông trong phaùp tieáp caän trong giaûi quyeát<br /> khoâng cao vaø vieäc nhaân roäng ra XHH coâng taùc BVMT caùc vaán ñeà moâi tröôøng taïi ñòa<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 4,5&6-2013 7<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> phöông. Thöïc teá cho thaáy, chæ tin, chia seû kinh nghieäm vaø hoïc trình do nhaø nöôùc toå chöùc nhö<br /> khi coù söï nhaát trí cuûa caùc toå taäp caùc ñieån hình trong BVMT. giaûi thöôûng “Doanh nghieäp<br /> chöùc ñoaøn theå taïi coäng ñoàng Xaây döïng vaên hoùa coäng xanh”, giaûi thöôûng “Traùch<br /> thì caùc cheá taøi môùi ñöôïc aùp ñoàng, taêng cöôøng tinh thaàn nhieäm xaõ hoäi doanh nghieäp”,<br /> duïng coù hieäu quaû. ñoaøn keát, phaùt huy phong tuïc, qua ñoù nhaèm khaúng ñònh yù<br /> Ñaåy maïnh hoaït ñoäng kieåm taäp quaùn vaø truyeàn thoáng toát thöùc vaø muïc tieâu baûo veä moâi<br /> tra, giaùm saùt hoaït ñoäng trong ñeïp cuûa nhaân daân tham gia tröôøng trong quaù trình saûn<br /> vaø ngoaøi caùc toå chöùc ñoaøn vaøo BVMT . xuaát kinh doanh.<br /> theå, taäp trung vaøo hoaøn thieän 3.1.5. Caùc cô sôû saûn xuaát Coäng ñoàng daân cö cuûa Vieät<br /> toå chöùc, naâng cao naêng löïc cho duø nhoû nhö saûn xuaát caù Nam coù vai troø quan troïng<br /> chuyeân moân cuûa caùc caùn boä theå caàn thöïc hieän ñaày ñuû trong baûo veä moâi tröôøng vaø<br /> ñeå hoï ñaûm nhaän toát vai troø quyeàn, nghóa vuï vaø traùch phaùt trieån beàn vöõng. Vaán ñeà<br /> cuûa mình. nhieäm ñoái vôùi vaán ñeà BVMT cô baûn laø caùc cô quan nhaø<br /> Ngoaøi ra, chuû ñoäng ñeà ñöôïc quy ñònh taïi caùc vaên baûn nöôùc coù cô cheá, chính saùch<br /> xuaát, ñoùng goùp yù kieán trong phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc. Loàng khuyeán khích nhaân daân tham<br /> vieäc xaây döïng caùc moâ hình veà gheùp caùc muïc tieâu kinh teá vôùi gia; caùc ñoaøn theå nhaân daân<br /> BVMT, phaùt huy vai troø chuû trì thöïc hieän caùc vaán ñeà xaõ hoäi bieát caùch khôi nguoàn saùng<br /> cuûa mình trong vieäc aùp duïng, vaø taêng cöôøng bieän phaùp taïo, laøm chuû cuûa quaàn chuùng<br /> trieån khai caùc moâ hình trong BVMT. Taêng cöôøng tính chuû thì söï nghieäp baûo veä moâi<br /> ñôøi soáng kinh teá - xaõ hoäi taïi ñoäng vaø linh hoaït trong thay tröôøng vaø phaùt trieån beàn vöõng<br /> ñòa phöông mình. ñoåi phöông thöùc quaûn lyù, toå seõ thaønh coâng<br /> 3.1.4. Naâng cao yù thöùc vaø chöùc saûn xuaát, aùp duïng caùc 3.2. Caùc giaûi phaùp cuï theå<br /> traùch nhieäm cuûa coäng ñoàng moâ hình saûn xuaát tieát kieäm,<br /> Ñeå phaùt huy caùc öu ñieåm<br /> Vaän ñoäng coäng ñoàng chaáp thaân thieän vôùi moâi tröôøng; xöû<br /> cuûa caùc moâ hình ñaõ vaø ñang<br /> haønh nghieâm chænh chính lyù toát caùc vaán ñeà veà raùc thaûi,<br /> phaùt trieån, khaéc phuïc caùc toàn<br /> saùch, phaùp luaät cuûa nhaø nöôùc chaát thaûi theo ñuùng cam keát<br /> taïi haïn cheá, nhöõng ngöôøi thöïc<br /> veà moâi tröôøng, naâng cao nhaän vaø yeâu caàu cuûa nhaø nöôùc.<br /> Tham gia vaøo caùc chöông hieän nhieäm vuï ñaõ ñuùc ruùt 8 giaûi<br /> thöùc, yù thöùc traùch nhieäm cuûa<br /> mình ñoái vôùi vaán ñeà baûo veä moâi<br /> tröôøng. Phaùt huy quyeàn daân<br /> chuû cô sôû thoâng qua tham gia<br /> ñoùng goùp yù kieán vaøo caùc hoaït<br /> ñoäng BVMT do chính quyeàn vaø<br /> ñoaøn theå toå chöùc; thöïc hieän toát<br /> vai troø giaùm saùt hoaït ñoäng<br /> BVMT ôû ñòa phöông; chuû ñoäng<br /> ñeà xuaát caùc yù töôûng, caùc moâ<br /> hình tích cöïc veà BVMT.<br /> Töï chuû, saùng taïo trong vieäc<br /> aùp duïng caùc moâ hình BVMT<br /> trong sinh hoaït, saûn xuaát kinh<br /> doanh nhaèm muïc ñích naâng<br /> cao chaát löôïng cuoäc soáng,<br /> baûo veä söùc khoûe vaø caûi thieän<br /> moâi tröôøng.<br /> Hình 4. Moâ hình CLB TNXK baûo veä doøng soâng queâ höông ôû xaõ<br /> Taêng cöôøng tieáp caän thoâng Thuûy Thanh, Höông Thuûy, Thöøa Thieân Hueá<br /> <br /> <br /> 8 Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 4,5&6-2013<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> phaùp cuï theå caàn thieát ñeå naâng + Thoâng tin veà caùc chính trieån beàn vöõng.<br /> cao nhaän thöùc vaø hoaït ñoäng saùch khuyeán khích coäng ñoàng + Xaây döïng môùi moät soá moâ<br /> BVMT cuûa coäng ñoàng nhö sau: daân cö tham gia BVMT vaø hình treân caùc vuøng mieàn khaùc<br /> 1. Ñaåy maïnh coâng taùc phaùt trieån beàn vöõng. nhau.<br /> truyeàn thoâng naâng cao nhaän + Thoâng tin veà nguoàn löïc + Nghieân cöùu ñeà ra giaûi<br /> thöùc, xaây döïng thaùi ñoä, haønh trong nöôùc vaø quoác teá ñeå phaùp duy trì vaø nhaân roäng moâ<br /> vi cuûa ngöôøi daân, nhaát laø noâng tham gia BVMT vaø phaùt trieån hình tieân tieán cuûa quaàn chuùng<br /> daân soáng thaân thieän vôùi moâi beàn vöõng. tham gia BVMT vaø phaùt trieån<br /> tröôøng. Cô quan quaûn lyù nhaø<br /> nöôùc giao cho caùc toå chöùc + Thoâng tin veà caùc hoaït beàn vöõng.<br /> chính trò-xaõ hoäi (MTTQ, Coâng ñoäng phong traøo quaàn chuùng, 6. Ñoåi môùi moät caùch toaøn<br /> ñoaøn, phuï nöõ, thanh nieân, Hoäi caùc moâ hình ñieån hình cuûa dieän coâng taùc truyeàn thoâng,<br /> noâng daân), xaõ hoäi - ngheà caùc ñoaøn theå chính trò- xaõ hoäi naâng cao nhaän thöùc vaø taäp<br /> nghieäp (Hoäi BVMT &TNTN, vaø xaõ hoäi ngheà nghieäp trong huaán naâng cao kieán thöùc, kinh<br /> Hoäi KHKT ATVSLÑ, Hoäi BVMT vaø phaùt trieån beàn vöõng. nghieäm, kyõ naêng cho ñoäi nguõ<br /> YHLÑ&VSMT…) thöïc hieän 4. Nhaø nöôùc taäp trung hoã caùn boä cuûa caùc ñoaøn theå<br /> nhieäm vuï truyeàn thoâng BVMT trôï cho caùc ñoaøn theå chính trò- chính trò- xaõ hoäi vaø xaõ hoäi<br /> vaø phaùt trieån beàn vöõng, öùng xaõ hoäi vaø xaõ hoäi ngheà nghieäp ngheà nghieäp.<br /> phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu. coù chöùc naêng, nhieäm vuï vaø 7. Xaây döïng caùc quy ñònh<br /> 2. Naâng cao naêng löïc cho naêng löïc tham gia BVMT vaø veà BVMT vaø phaùt trieån beàn<br /> caùc ñoaøn theå nhaân daân ñeå phaùt trieån beàn vöõng. vöõng ôû caùc coäng ñoàng daân cö<br /> thöïc hieän nhieäm vuï BVMT vaø<br /> phaùt trieån beàn vöõng. Giaûi 5. Tieáp tuïc xaây döïng môùi nhö: Höông öôùc, quy öôùc, noäi<br /> phaùp naøy bao goàm: vaø nhaân roäng caùc moâ hình quy, quy ñònh…<br /> tieân tieán coù coäng ñoàng tham 8. Xaây döïng tieâu chí ñaùnh<br /> + Taêng cöôøng taäp huaán<br /> gia BVMT vaø phaùt trieån beàn giaù coäng ñoàng tham gia<br /> naâng cao kieán thöùc, kinh<br /> vöõng. Bao goàm: BVMT vaø phaùt trieån beàn vöõng.<br /> nghieäm, kyõ naêng laøm coâng taùc<br /> vaän ñoäng quaàn chuùng, laøm + Nghieân cöùu toång keát Treân cô sôû tieâu chí ñeå kieåm<br /> coâng taùc truyeàn thoâng vaø toå ñaùnh giaù caùc moâ hình coäng tra, ñaùnh giaù vaø xeáp loaïi thi<br /> chöùc caùc hoaït ñoäng cho ñoäi ñoàng tham gia BVMT vaø phaùt ñua – khen thöôûng.<br /> nguõ caùn boä laøm coâng taùc<br /> truyeàn thoâng, phoùng vieân caùc<br /> cô quan thoâng tin ñaïi chuùng.<br /> + Bieân soaïn, in, phaùt haønh taøi<br /> lieäu truyeàn thoâng vaø taäp huaán.<br /> + Toå chöùc thaêm quan, trao<br /> ñoåi kinh nghieäm trong coâng taùc<br /> vaän ñoäng quaàn chuùng tham gia<br /> BVMT vaø phaùt trieån beàn vöõng.<br /> 3. Ñaûm baûo caùc quyeàn tieáp<br /> caän cuûa quaàn chuùng tham gia<br /> baûo veä moâi tröôøng vaø phaùt<br /> trieån beàn vöõng:<br /> + Thoâng tin ñaày ñuû, chính<br /> xaùc veà baûo veä moâi tröôøng,<br /> phaùt trieån beàn vöõng öùng phoù<br /> vôùi bieán ñoåi khí haäu. Hình 5. Ñoäi TNXK Ñaïi Hoøa, Ñaïi Loäc, Quaûng Nam thu gom raùc thaûi<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 4,5&6-2013 9<br />