Một số vấn đề xã hội trong sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn - Tương Lai

X· héi häc sè 4 (60), 1997 3<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> mét sè vÊn ®Ò x· héi<br /> TRong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa<br /> vµ hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n<br /> <br /> <br /> T−¬NG LAI<br /> <br /> <br /> <br /> Tæì xaî häüi näng nghiãûp bæåïc sang xaî häüi cäng nghiãûp, âoï laì mäüt bæåïc chuyãøn vé âaûi trong<br /> lëch sæí loaìi ngæåìi. Bàòng viãûc âáøy maûnh cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa nhàòm muûc tiãu “caíi biãún<br /> næåïc ta thaình mäüt næåïc cäng nghiãûp”, chuïng ta âang âäúi diãûn våïi mäüt thaïch âäú måïi cuía lëch sæí.<br /> Laìm sao âãø tæì mäüt næåïc maì 80% dán säú säúng åí näng thän, 73% lao âäüng cuía caí næåïc laì lao âäüng<br /> näng nghiãûp coìn åí trçnh âäü laûc háûu, trong mäüt thåìi gian khäng thãø keïo daìi quaï láu, chuyãøn thaình<br /> næåïc cäng nghiãûp. Âãø traí låìi cho cáu hoíi låïn áúy, váún âãö âáöu tiãn cáön phaíi laìm saïng toí laì laìm thãú<br /> naìo âãø cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa näng nghiãûp, näng thän. Váún âãö âáöu tiãn naìy<br /> khäng saïng toí thç moüi váún âãö khaïc chæa âuí càn cæï thuyãút phuûc.<br /> Trong cáu hoíi laìm thãú naìo âãø cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa näng nghiãûp, näng thän,<br /> træåïc hãút phaíi chè roî: laìm thãú naìo âãø gàõn kãút muûc tiãu kinh tãú vaì muûc tiãu xaî häüi? Noïi caïch<br /> khaïc muûc tiãu tàng træåíng kinh tãú phaíi gàõn liãön máût thiãút våïi muûc tiãu tiãún bäü xaî häüi nhæ thãú naìo,<br /> khäng nhæîng thãú, sæû phaït triãøn maì chuïng ta mong muäún phaíi laì sæû phaït triãøn bãön væîng, trong âoï,<br /> muûc tiãu xaî häüi phaíi âæåüc xãúp loaûi haìng âáöu trong phaït triãøn kinh tãú: âoï laì xoïa âoïi giaím ngheìo,<br /> thoía maîn nhu cáöu cå baín cuía caïc táöng låïp dán cæ, cäng bàòng vaì dán chuí trong xaî häüi, âoaìn kãút<br /> trong cäüng âäöng vaì náng cao pháøm giaï con ngæåìi.<br /> “Caïc váún âãö xaî häüi” trong sæû nghiãûp cäng nghiãûp hoïa, hiãûn âaûi hoïa näng nghiãûp, näng<br /> thän maì chuïng täi baìn dæåïi âáy âæåüc xaïc láûp trãn quan âiãøm âoï.<br /> <br /> I. CHUÍ THÃØ CUÍA SÆÛ NGHIÃÛP CÄNG NGHIÃÛP HOÏA VAÌ HIÃÛN ÂAÛI HOÏA NÄNG<br /> NGHIÃÛP, NÄNG THÄN<br /> Ai, nãúu khäng phaíi laì chênh ngæåìi näng dán, âang säúng åí näng thän.<br /> ÁÚy thãú maì hçnh nhæ cuîng khäng hoaìn toaìn nhæ váûy, nãúu xem xeït âãún âiãöu kiãûn cuía<br /> nhæîng ngæåìi phaíi âaím traïch sæï mãûnh låïn lao âoï. Âuïng laì khäng ai khaïc ngoaìi chênh nhæîng<br /> ngæåìi näng dán âang mäüt nàõng hai sæång, baïn læng cho tråìi, baïn màût cho âáút âãø laìm ra<br /> nhæîng haût gaûo “deío thåm mäüt haût, âàõng cay muän pháön” tæû ngaìn xæa. Nhæng liãûu våïi nhæîng<br /> “laîo näng tri âiãön” caìy sáu cuäúc báùm trãn nhæîng maính ruäüng cæï biû bàm vuûn ra sau mäùi âåüt<br /> bçnh chia laûi theo nhán kháøu áúy coï thãø laìm nãn sæû nghiãûp cäng nghiãûp hoïa näng thän, näng<br /> nghiãûp âæåüc khäng?<br /> Xin dáùn ra vaìi con säú, maì måïi thoaût nghe, chàóng dênh gç âãún caïc “váún âãö xaî häüi” caí, song<br /> chênh “caïc váún âãö xaî häüi“ naíy sinh tæì âoï:<br /> 4 Mét sè vÊn ®Ò x· héi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa vµ ...<br /> <br /> 1. Vãö tyí lãû âáút - ngæåìi:<br /> Bçnh quán 1 häü näng nghiãûp åí âäöng bàòng säng Häöng coï 8 maính ruäüng khaïc nhau, tæì<br /> 200m2 âãún 500m2! Trong caí næåïc: bçnh quán âáút canh taïc trãn mäüt häü laì 4.143m2 vaì mäüt kháøu chè<br /> coìn 869m2 .Tênh âãún nàm 1995, trong caí næåïc coï 113.700 häü (chiãúm 11% trong täøng säú) laì coï âæåüc<br /> diãûn têch tæì 5 ha tråí lãn, táûp trung pháön låïn åí âäöng bàòng säng Cæíu Long (66,8%). Trong säú naìy, coï<br /> 20.400 häü trãn 5 ha vaì 1900 häü trãn 10 ha.<br /> Thãú nhæng, con säú naìy khäng âæïng yãn maì tiãúp tuûc giaím vç säú dán tàng lãn (vaìo nàm 2000<br /> dán säú näng thän æåïc khoaíng 63 âãún 67 triãûu ngæåìi vaì säú lao âäüng näng nghiãûp hoàûc åí näng thän<br /> tæì 30,5 triãûu hiãûn nay tàng lãn khoaíng 36 âãún 37 triãûu). Cuìng våïi tàng säú dán trãn diãûn têch âáút<br /> khäng tàng (vç tuy coï khai hoang, phuûc hoïa mäüt säú diãûn têch song buì vaìo âoï laì âáút näng nghiãûp<br /> chuyãøn sang phuûc vuû cho cäng nghiãûp hoïa, âä thë hoïa) maì laûi giaím xuäúng.<br /> Xin âæa ra mäüt säú liãûu vãö giaím âáút näng nghiãûp trong 15 nàm qua: 1981-1995: bçnh quán<br /> trãn 1 häü näng nghiãûp giaím 41% vaì trãn mäüt nhán kháøu näng nghiãûp giaím 44,2 %.<br /> 2. Vãö trçnh âäü kyî thuáût:<br /> Nãúu xeït vãö cå cáúu täøng âäüng læûc taïc âäüng trong saín xuáút näng nghiãûp thç æåïc tênh hiãûn nay<br /> sæïc ngæåìi chiãúm 35%, sæïc suïc váût 45%, sæïc maïy moïc chè chiãúm 20%. Khäng thay âäøi tyí lãû naìy thç<br /> laìm sao coï âæåüc sæû nghiãûp cäng nghiãûp hoïa näng thän, näng nghiãûp?<br /> 3. Vãö väún<br /> Theo taïc giaí cuía cuäún saïch “Näng nghiãûp, näng thän trong giai âoaûn cäng nghiãûp hoïa, hiãûn<br /> âaûi hoïa” thç nàm 1995, tyí lãû âãø daình gäüp so våïi GDP khu væûc näng thän âaût âæåüc 10,6% hay<br /> khoaíng 9.500 tyí âäöng theo giaï so saïnh nàm 1990. Säú väún naìy chuí yãúu âãø daình cho viãûc xáy “nhaì<br /> ngoïi, sán gaûch”, tæïc laì xáy måïi hoàûc caíi taûo nhaì åí, pháön âáöu tæ cho viãûc måí räüng saín xuáút laì khäng<br /> âaïng kãø. Cuîng coï nghéa laì , nãúu khäng âënh hæåïng laûi doìng chaíy cho caïc nguäön læûc trong caïc häü<br /> näng dán - nhæîng häü coï khaí nàng têch luîy - thç váùn chæa taûo ra âæåüc nhæîng chuí thãø cuía sæû nghiãûp<br /> cäng nghiãûp hoïa näng nghiãûp, näng thän.<br /> 4. Vãö thu nháûp vaì âoïng goïp<br /> Cuìng våïi nhæîng thaình tæûu chung cuía Âäøi Måïi, diãûn maûo näng thän, saín xuáút näng nghiãûp,<br /> vaì cuäüc säúng cuía näng dán noïi chung laì coï tiãún bäü roî rãût. Roî nháút laì sau khoaïn 10, sæû chuyãøn biãún<br /> âoï quaí laì kyì têch, tæì thiãúu gaûo âãún xuáút kháøu gaûo. Thãú nhæng, trong vaìi nàm tråí laûi âáy, laûi coï<br /> hiãûn tæåüng âaïng chuï yï: “caìng âæåüc muìa, näng dán caìng lo” vç giaï luïa haû, trong khi âoï, moüi chi phê<br /> cho saín xuáút luïa âãöu tàng!<br /> Theo “Thåìi baïo kinh tãú” (16/7/1997) baïn 5kg thoïc måïi mua näøi mäüt bao thuäúc laï Vinataba!<br /> Vaì sau âáy laì mäüt vaìi con säú âæåüc tênh toaïn trong mäüt cuäüc khaío saït nhanh mäüt xaî cuía mäüt tènh<br /> träöng luïa âiãøn hçnh åí âäöng bàòng Bàõc Bäü, åí mäüt häü gia âçnh våïi 5 nhán kháøu vaì 7,5 saìo ruäüng:<br /> Thu nháûp âæåüc:<br /> 7,5 saìo x 4 taû = 3 táún quy ra tiãön = 3.600.000â<br /> 2 taû låün x 10.000â/kg = 2.000.000â<br /> thu tæì caïc nguäön khaïc nhæ chàn vët,<br /> laìm thuã, chaûy chåü, v.v. = 2.000.000â<br /> -----------------<br /> Täøng cäüng = 7.600.000â<br />  T−¬ng Lai 5<br /> <br /> Chi phê cho saín xuáút<br /> 7,5 saìo x 1 taû thoïc = 7,5 taû, quy ra tiãön = 1.000.000â<br /> 2 taû låün x 5000â/kg = 1.000.000â<br /> -----------------<br /> Täøng cäüng = 2.000.000â<br /> Caïc khoaín phaíi âoïng goïp<br /> - Vuû âäng 7,1taû quy ra tiãön = 850.000â<br /> - Vuû muìa 5,7 taû quy ra tiãön = 680.000â<br /> ----------------<br /> Täøng cäüng = 1.530.000â<br /> Nhæ váûy, trong mäüt nàm, væìa chi phê cho saín xuáút, væìa âoïng goïp cho nhaì næåïc vaì xaî häüi<br /> (âãöu do xaî thu) laì 3.530.000â. Thu nháûp thæûc tãú cuía häü näng dán naìy laì: 4.100.000â chia cho 5<br /> nhán kháøu - bçnh quán thu nháûp cuía 1 ngæåìi trong 1 nàm laì 820.000â.<br /> Våïi nguäön thu nháûp trung bçnh nhæ váûy liãûu hoü coï âuí tiãön cho con caïi àn hoüc, chæîa bãûnh,<br /> náng cao trçnh âäü hiãøu biãút vaì âáöu tæ cho viãûc âaìo taûo tay nghãö âãø thêch æïng våïi viãûc bæåïc vaìo sæû<br /> nghiãûp cäng nghiãûp hoïa, hiãûn âaûi hoïa âæåüc khäng?<br /> Cáön læu yï ràòng, tènh naìy väún laì tènh träöng luïa âiãøn hçnh âaîì dáùn âáöu phong traìo 5 táún xæa<br /> kia. Âãún nay, våïi102.350 ha âáút näng nghiãûp âaî âæåüc thám canh tåïi mæïc täúi âa vaì nàng suáút hçnh<br /> nhæ âaî âãún ngæåîng räöi:10-15 táún/ha/nàm, tæïc laì khoaíng tæì 2 cho âãún 2,5 taû/saìo/vuû. Âæåüc muìa nãn<br /> giaï luïa âaî råi maûnh: giaï trung bçnh åí chåü laì 1.200â/kg thoïc. ÁÚy váûy maì sau vuû Âäng Xuán nàm nay<br /> (1997) Tènh coìn haìng chuûc vaûn táún thoïc chæa coï thë træåìng tiãu thuû.<br /> Âáúy laì vaìi säú liãûu vãö mäüt tènh âäöng bàòng säng Häöng. Coìn åí âäöng bàòng säng Cæíu Long thç<br /> sao? Theo caïc kãút quaí âiãöu tra cuía Âaûi hoüc Cáön Thå, åí âäöng bàòng Säng Cæíu Long coìn 21,64% kháøu<br /> säúng åí mæïc ngheìo âoïi, 33,56% åí mæïc ngheìo, 18,06% åí mæïc trung bçnh, 20,64% åí mæïc khaï vaì chè<br /> 6,1% åí mæïc giaìu! Coìn theo Ngán haìng Thãú giåïi thç mæïc ngheìo âoïi coï âãún 24,06%. Xem xeït kyî hån<br /> trong säú häü ngheìo âoïi thç säú häü ngheìo thiãúu àn 3 thaïng/nàm laì 22%, 4-5 thaïng/nàm laì 59%, 6-7<br /> thaïng/nàm laì 21% vaì trãn 7 thaïng/nàm laì 16%. Ngay åí Cáön Thå, trung tám cuía væûa luïa Nam Bäü,<br /> säú häü ngheìo âoïi chiãúm 15,2%, säú häü ngheìo cáön vay väún âãø thoaït khoíi caính âoïi ngheìo chiãúm 22,25%<br /> vaì säú häü âoïi giaïp haût cáön phaíi tråü cáúp laì 1.836 häü.<br /> Trong cå cáúu thu nháûp cuía mäüt häü näng dán åí âáy coï thãø coï tyí lãû nhæ sau: thu tæì näng lám<br /> ngæ: 40,7%, tiãön cäng: 22,9%, thu tæì phi näng nghiãûp laì 33,5%. Coï âãún 66,1% säú häü ngheìo hãút sæïc<br /> khoï khàn trong tçm kiãúm viãûc laìm, áúy váûy maì, trong cå cáúu thu nháûp cuía hoü thç chè coï 3,6% laì tæì<br /> chàn nuäi vaì 3,5% tæì ngaình nghãö khaïc.<br /> Nhçn räüng ra näng thän trong caí næåïc, trong nhæîng nàm 1991-1995 täúc âäü phaït triãøn bçnh<br /> quán cuía näng nghiãûp laì 4,3% nàm, trong nàm nàm tåïi chàõc khäng thãø cao hån. Muäún coï täúc âäü<br /> tàng træåíng cao hån våïi toaìn bäü khu væûc kinh tãú näng thän, táút yãúu phaíi träng chåì vaìo caïc ngaình<br /> phi näng nghiãûp. Áúy thãú maì, hiãûn nay caïc ngaình áúy måïi chè chiãúm 25% trong GDP cuía näng thän.<br /> Âáúy laì coìn chæa noïi âãún khoaíng caïch khaï xa cuía thu nháûp vaì läúi säúng âä thë so våïi näng thän, sæû<br /> chãnh lãûch giæîa vuìng âäöng bàòng vaì vuìng sáu, vuìng xa, vuìng nuïi giao thäng khoï khàn, giæîa caïc<br /> vuìng âæåüc âáöu tæ âãø taûo âäüng læûc våïi mäüt mãnh mäng näng thän âang coìn cháûm phaït triãøn.<br /> Cáu hoíi âàût ra ai laì chuí thãø cuía sæû nghiãûp cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa näng<br /> nghiãûp, näng thän xuáút phaït tæì mäüt thæûc traûng tiãöm nàng väún con ngæåìi vaì väún âáöu tæ cho<br /> 6 Mét sè vÊn ®Ò x· héi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa vµ ...<br /> <br /> viãûc cäng nghiãûp hoïa, hai nhán täú cæûc kyì quyãút âënh. Trong “väún con ngæåìi”, thç ngoaìi nhæîng âiãöu<br /> âaî nãu, cáön læu yï âãún màût bàòng dán trê (trong âoï hoüc váún laì âiãøm cå baín) âang coìn ráút tháúp.<br /> Chàóng haûn nhæ, åí âäöng bàòng säng Cæíu Long, tyí lãû näng dán ngheìo muì chæî laì 40,1%, nåi tháúp nháút<br /> laì åí Âäöng Thaïp 38% vaì nåi cao nháút laì Soïc Tràng 44,14%, trçnh âäü tiãøu hoüc quaîng 52-55%, cáúp 2<br /> khäng quaï 2%. Coìn tyí lãû caïc chuyãn ngaình âæåüc âaìo taûo thç näng dán âäöng bàòng säng Cæíu Long<br /> chè chiãúm coï 11,05% so våïi caí næåïc, åí âäöng bàòng säng Häöng laì 31,25%. Nãúu so saïnh thç åí âäöng bàòng<br /> säng Häöng coï khaï hån, song trçnh âäü vàn hoïa noïi chung váùn coìn ráút tháúp. Âiãöu âaïng noïi åí âáy laì<br /> nhæîng ngæåìi coï hoüc váún cao vaì coï nàng læûc kinh doanh khäng chëu ngäöi laûi åí näng thän maì âãöu âaî<br /> âi ra thaình phäú. Gáön âáy, mäüt thuáût ngæî âæåüc sæí duûng maì täi nghé laì mäüt gåüi yï täút cho viãûc nhçn<br /> nháûn “caïc váún âãö xaî häüi trong sæû nghiãûp cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa näng nghiãûp, näng thän”,<br /> âoï laì “nàng læûc xaî häüi” âæåüc âënh nghéa laì “mäüt sæïc maûnh näüi sinh täøng håüp cuía toaìn xaî häüi<br /> coï khaí nàng täø chæïc caïc cå chãú tiãn tiãún âãø kinh tãú phaït triãøn”1<br /> Sæïc maûnh näüi sinh âoï âæåüc taûo ra chuí yãúu tæì con ngæåìi vaì tæì cå chãú chênh saïch. “Váún âãö xaî<br /> häüi” låïn nháút cuía sæû nghiãûp cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa näng nghiãûp, näng thän, træåïc hãút<br /> cáön phaíi noïi âãún chênh laì laìm cho nhæîng ngæåìi âang laì vaì seî laì chuí thãø cuía sæû nghiãûp âoï âuí<br /> nhæîng âiãöu kiãûn âãø thæûc thi sæï maûng veí vang âoï.<br /> <br /> II. CÅ CHÃÚ VÁÛN HAÌNH CÄÜNG ÂÄÖNG XAÎ HÄÜI TAÛI ÂËA BAÌN CÅ SÅÍ NÄNG THÄN<br /> Phaíi chàng âang coï nhæîng nghëch lyï giæîa huy âäüng sæïc dán vaì laûm duûng sæû âoïng goïp cuía<br /> dán?<br /> Têch tuû vaì táûp trung väún âãø cäng nghiãûp hoïa, âoï laì mäüt táút yãúu. Nàng læûc näüi sinh âæåüc taûo<br /> ra cuîng chênh laì laìm thãú naìo âãø têch tuû vaì táûp trung väún nhanh vaì nhiãöu song khäng laìm kiãût<br /> caûn sæïc dán, træåïc hãút vaì chuí yãúu laì näng dán, maì phaíi âäöng thåìi bäöi bäø sæïc dán, caíi thiãûn âæåüc<br /> cuäüc säúng cuía dán. Âaïp säú cuía baìi toaïn hoïc buïa naìy nàòm trong cå chãú, chênh saïch.<br /> Chuïng ta âaî coï baìi hoüc låïn våïi sæû chuyãøn biãún tçnh hçnh näng thän, näng nghiãûp bàòng nghë<br /> quyãút 10 vãö khoaïn häü. Vaì chênh vç coï sæû chuyãøn maûnh cuía näng thän, näng nghiãûp, taûo ra nguäön<br /> âäüng læûc tæì näng dán maì coï nhæîng thaình tæûu cuía âä thë, cäng nghiãûp vaì caïc hoaût âäüng khaïc.<br /> Thaình quaí cuía Âäøi Måïi in roî neït trãn âåìi säúng âä thë, song hçnh nhæ näng thän, sæû thuû hæåíng cuía<br /> thaình quaí áúy coìn quaï haûn chãú.<br /> ÁÚy thãú maì, giåì âáy, âãø âáøy maûnh cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa, khäng coï näng dán vaìo<br /> cuäüc mäüt caïch hàng haïi, e ràòng nhæîng muûc tiãu låïn lao khoï maì thæûc hiãûn âæåüc.<br /> Song näng dán vaìo cuäüc nhæ thãú naìo? Âoïng goïp sæïc ngæåìi, sæïc cuía? Dé nhiãn! Song âoïng<br /> âãún âáu, vaì sæí duûng chuïng nhæ thãú naìo, âáúy laì caí váún âãö âaûi sæû!<br /> Trong mäüt cuäüc khaío saït nhanh nhæîng váún âãö xaî häüi cuía mäüt tènh väún laì laï cåì âáöu cuía ráút<br /> nhiãöu phong traìo xaî häüi räüng låïn vaì coï tiãúng vang maûnh meî, khäng nhæîng thãú, coìn laì hçnh máùu<br /> cho nhiãöu baìi hoüc vaì baìi táûp cuía viãûc xáy dæûng näng thän måïi, chuïng täi suy nghé nhiãöu vãö nhæîng<br /> váún âãö maì caïch âáy 7 nàm (nàm 1990) chuïng täi âaî nãu lãn.2 Mäüt tènh näng nghiãûp, cho duì âáúy laì<br /> mäüt væûa luïa cuía âäöng bàòng Bàõc Bäü maì nàng suáút âaî tæìng laì laï cåì âáöu, neït âäüc canh luïa váùn æu<br /> träüi, sæû thay âäøi cå cáúu kinh tãú chæa âæåüc laì bao maì tyí lãû âáút - ngæåìi thç ngaìy mäüt co laûi, laìm thãú<br /> naìo âãø cäng nghiãûp hoïa?<br /> <br /> <br /> 1<br /> TRÁÖN VÀN THOÜ: “Nàng læûc xaî häüi vaì phaït triãøn kinh tãú”. Tuäøi treí chuí nháût 13/7/1997, Tr.8<br /> 2<br /> Xem “Nhæîng nghiãn cæïu xaî häüi hoüc vãö cå cáúu xaî häüi vaì chênh saïch xaî häüi” cuía TÆÅNG LAI, Nxb Khoa hoüc Xaî häüi,<br /> Haì Näüi - 1994<br />  T−¬ng Lai 7<br /> <br /> Phaíi noïi laì thaình tæûu cuía tènh âaî âaût âæåüc laì hãút sæïc låïn. Chè noïi riãng vãö 4 chæång trçnh:<br /> âiãûn, âæåìng, træåìng, traûm, thç nhæîng thaình têch âaî coï tháût âaïng khám phuûc.<br /> Nàm 1991, tènh âãö ra muûc tiãu âãún nàm 1995 âaím baío 65% caïc häü trong tènh coï âiãûn<br /> duìng. Thãú maì, cuäúi 1992 âaî coï 70% säú häü coï âiãûn vaì nàm 1996 thç 100% säú häü trong toaìn tènh<br /> duìng âiãûn. Cuìng våïi âiãûn, toaìn bäü âæåìng giao thäng trong tènh âaî âæåüc xi màng hoïa (quäúc läü, tènh<br /> läü, huyãûn läü vaì caí xaî läü), coìn 2/3 træåìng hoüc trong tènh laì træåìng hai, ba táöng. Caïc traûm y tãú phuí<br /> khàõp caïc vuìng näng thän.<br /> Nhæ váûy laì caí 4 chæång trçnh cuìng diãùn ra âäöng thåìi vaì âãöu theo phæång chám “nhaì<br /> næåïc vaì nhán dán cuìng laìm”. Nguäön väún âãø chi cho caïc cäng trçnh naìy chuí yãúu tæì caïc nguäön trong<br /> tènh maì cå cáúu thu nháûp cuía tènh chuí yãúu laì tæì näng nghiãûp, âiãöu naìy laì táút nhiãn (thæåìng thæåìng<br /> laì trãn 80%). Nhçn chung toaìn tènh laì váûy, haîy chè xem xeït åí mäüt xaî âãø thæí xem seî coï nhæîng váún<br /> âãö xaî häüi gç âang âàût ra åí âáy.<br /> Ngoaìi viãûc tham gia thæûc hiãûn 4 chæång trçnh noïi trãn xaî coìn xáy caïc cäng trçnh cäng cäüng,<br /> maì âäi luïc quy mä vaì tênh khang trang, haìo nhoaïng cuía noï khaï laûc âiãûu so våïi caính quan cuía laìng<br /> quã väún chæa sung tuïc cho làõm. Vê duû truû såí UÍy ban vaì Âaíng uíy xaî, caïc cäng trçnh vàn hoïa nhæ<br /> tæåüng âaìi liãût sé, v.v... Kinh phê cho caïc cäng trçnh trãn âæåüc huy âäüng tæì 3 nguäön:<br /> - Âoïng goïp cuía tæìng häü gia âçnh näng dán<br /> - Tiãön baïn âáút åí nhæîng vuìng ven truûc läü<br /> - Vay cuía ngán haìng våïi hy voüng seî traí dáön vãö sau (vaì coï leî cuîng seî laì thu tæì caïc häü gia<br /> âçnh näng nghiãûp). Nguäön vay naìy coï khi chiãúm 40%. Coï xaî vay mäüt, hai tyí laì chuyãûn bçnh thæåìng.<br /> Haîy chè noïi riãng chuyãûn âoïng goïp cuía ngæåìi dán. Tènh quy âënh âoïng 7 khoaín, âãún huyãûn<br /> âaî lãn âãún 14 khoaín vaì vãö xaî coï khi âãún trãn dæåïi 35 khoaín! Maì âaî âãún xaî tæïc laì thæûc thu, tæì tiãön<br /> màût vaì chuí yãúu laì tæì thoïc.<br /> Cuîng vç thãú, sau khi coï chè thë cuía Tènh vãö viãûc cháún chènh thu, quaín lyï vaì sæí duûng caïc loaûi<br /> quyî, caïc khoaín thu cuía xaî, phæåìng, thë tráún, vaì håüp taïc xaî näng nghiãûp, nhiãöu gia âçnh täø chæïc àn<br /> mæìng. Vç, træåïc âoï, Vuû Âäng Xuán 97, nãúu theo quy âënh thç gia âçnh äng N. phaíi âoïng 7,1 taû thoïc cho<br /> 1 häü 5 ngæåìi, nhåì coï chè thë noïi trãn, äng ta chè coìn phaíi âoïng coï 2,2 taû thoïc maì thäi!<br /> Âäúi chiãúu våïi nhæîng con säú vãö thu nháûp cuía ngæåìi näng dán träöng luïa vaì nuäi låün (hoàûc<br /> tráu boì, vët gaì) måïi tháúy roî sæïc nàûng cuía nhæîng khoaín âoïng goïp noïi trãn. Nãúu so saïnh våïi âäöng<br /> bàòng säng Cæíu Long thç hçnh nhæ näng dán åí âáy phaíi chëu âæûng sæû âoïng goïp êt hån. Theo âiãöu<br /> tra cuía tènh uíy Cáön Thå thç hiãûn nay åí Cáön Thå coï trãn 20 loaûi quyî, phê vaì lãû phê cuía caïc cáúp tæì<br /> trung æång âãún tènh, huyãûn nhàòm vaìo ngæåìi dán (trong âoï 5 quyî do trung æång ban haình mang<br /> tênh bàõt buäüc, 8 qué do trung æång ban haình mang tênh váûn âäüng)3<br /> Váún âãö xaî häüi âàût ra åí âáy laì: sæû huy âäüng sæïc dán âãún âáu laì væìa, ai quyãút âënh sæû huy<br /> âäüng áúy vaì bàòng cå chãú naìo âãø thæûc hiãûn sæû huy âäüng áúy vaì kiãøm tra viãûc sæí duûng coï hiãûu quaí<br /> nguäön väún âæåüc huy âäüng. Thæûc cháút cuía caïc váún âãö naìy laì viãûc thæûc hiãûn dán chuí vaì cäng<br /> bàòng xaî häüi trong phaït triãøn kinh tãú.<br /> Thæûc ra thç, giaíi quyãút täút mäúi quan hãû giæîa tàng træåíng kinh tãú vaì tiãún bäü xaî häüi (trong<br /> âoï váún âãö cäút loîi laì dán chuí vaì cäng bàòng xaî häüi) väún laì baìi toaïn hoïc buïa chæa coï låìi giaíi thoía âaïng<br /> trong caïc mä hçnh phaït triãøn hiãûn nay.<br /> <br /> <br /> <br /> 3<br /> Theo TAÛP CHÊ CÄÜNG SAÍN. Säú 2, thaïng 10-97. Tr 55, cäüt 2.<br /> 8 Mét sè vÊn ®Ò x· héi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa vµ ...<br /> <br /> Khäng chuï troüng âãún caïc muûc tiãu xaî häüi, maì váún âãö cå baín laì dán chuí vaì cäng bàòng xaî<br /> häüi âæåüc hiãøu tháût âuïng âàõn, thç seî khäng coï sæû phaït triãøn bãön væîng . Tàng træåíng kinh tãú âån<br /> thuáön, âãún mäüt luïc naìo âoï seî laì phaíi âæång âáöu våïi nhæîng nghëch lyï khäng sao væåüt qua näøi.<br /> Ngæåüc laûi, hãút sæïc coi troüng muûc tiãu xaî häüi, däúc sæïc phaït triãøn caïc chæång trçnh xaî häüi âãø<br /> phuûc vuû cho cuäüc säúng váût cháút vaì tinh tháön cuía con ngæåìi, chuí thãø cuía sæû tàng træåíng kinh tãú,<br /> song nãúu nhæîng cäng viãûc noïi trãn væåüt quaï khaí nàng cuía kinh tãú âaî âaût âæåüc thç trong træåìng håüp<br /> âoï, chênh nhæîng chæång trçnh xaî häüi áúy seî têch tuû nhæîng læûc caín, keïo luìi sæû tàng træåíng kinh tãú vaì<br /> dáùn âãún sæû máút äøn âënh xaî häüi.<br /> Hån næîa, baín cháút vaì yï nghéa cuía caïc chæång trçnh xaî häüi khäng thãø chè dæìng laûi åí caïi voí<br /> haìo nhoaïng bãn ngoaìi cuía noï, maì laì åí caïi hiãûu quaí cuû thãø âãún âæåüc våïi cuäüc säúng váût cháút vaì tinh<br /> tháön cuía tæìng ngæåìi dán.<br /> Chàóng haûn nhæ, coï cáön phaíi xáy dæûng ngay nhiãöu traûm y tãú nhæ åí mäüt tènh noü âaî laìm khi<br /> maì trong ruäüt cuía noï nhæîng trang thiãút bë y tãú háöu nhæ khäng coï gç vaì tay nghãö cuía ngæåìi caïn bäü y<br /> tãú phuûc vuû trong âoï laûi quaï tháúp trong khi âaî phaït triãøn mäüt maûng læåïi giao thäng täút âãún nhæ<br /> váûy? Phaíi chàng åí âáy, giæîa “traûm” vaì “âæåìng” cáön coï mäüt sæû tênh toaïn håüp lyï âãø giaím båït kinh<br /> phê xáy dæûng nhiãöu traûm chè coï nhaì vaì phoìng, thay vaìo âoï laì chè mäüt säú “traûm” våïi âáöy âuí cháút<br /> læåüng phuûc vuû ngæåìi bãûnh maì viãûc âãún âæåüc âoï khäng máúy khoï khàn vç âæåìng saï âaî khaï thuáûn<br /> tiãûn? Coìn “træåìng”, xáy kiãn cäú, nhiãöu táöng caìng täút. Song caïi coìn cáön hån næîa laì cháút læåüng giaïo<br /> viãn. Hoü phaíi laì ngæåìi âæåüc âaìo taûo, coï tri thæïc vaì tay nghãö sæ phaûm vaì âæåüc traí læång âuí säúng âãø<br /> däúc sæïc vaìo viãûc daûy hoüc chæï khäng phaíi laì ngæåìi näng dán, hoàûc tiãøu thæång coï”nghãö phuû” laì daûy<br /> hoüc. Noïi laì “nghãö phuû” vç thu nháûp tæì nghãö daûy hoüc cuía ngæåìi giaïo viãn laì quaï tháúp so våïi nhæîng<br /> cäng viãûc hoü phaíi laìm thãm âãø kiãúm säúng.<br /> ÁÚy váûy maì, dæåìng nhæ caïc chæång trçnh xaî häüi chè måïi hoaìn táút åí bæåïc âáöu, åí caïi pháön dãù<br /> tháúy nháút, vaì nãúu nhàòm muûc âêch phä træång, âãø cuìng âæåüc “bàòng vai phaíi læïa” thç taûm âuí, song<br /> âãø coï hiãûu quaí thiãút thæûc thç coìn quaï khoï khàn vç âaî kiãût sæïc. Mäüt cáu hoíi âàût ra: nhæîng cäng trçnh<br /> vãö kinh tãú xaî häüi âæåüc laìm nãn båíi sæû âoïng goïp quaï sæïc cuía ngæåìi dán, liãûu coï taûo ra âäüng læûc cho<br /> phaït triãøn khäng, hay sau nhæîng pháún khåíi, tæû haìo buìng lãn chäúc laït, seî laì sæû hoaìi nghi vaì thàõc<br /> màõc vãö nhæîng khoaín âoïng goïp quaï låïn so våïi thu nháûp quaï êt oíi maì sæû tham nhuîng thç laûi khaï phäø<br /> biãún? Mäüt truû såí xaî quaï uy nghi, bãö thãú, nhæîng tæåüng âaìi âua nhau vãö âäü cao vaì sæû ræåìm raì täún<br /> keïm liãûu coï khåi dáûy âæåüc âäüng læûc cuía saín xuáút vaì âáøy tåïi sæû tàng træåíng kinh tãú khäng? Caìng âi<br /> vaìo cäng nghiãûp hoïa, thç nguäön väún âæåüc têch luîy phaíi caìng låïn hån, nguäön väún âoï xeït âãún cuìng,<br /> cuîng laì tæì trong dán. Sæí duûng nguäön väún âoï nhæ thãú naìo tháût hiãûu quaí, taûo ra âæåüc sæû âäöng thuáûn<br /> xaî häüi, âiãöu âoï khäng dãù! Cuìng våïi viãûc cán nhàõc kyî viãûc huy âäüng sæû âoïng goïp cuía dán qua nhiãöu<br /> hçnh thæïc, viãûc cäng khai hoïa thu vaì chi âãø coï thãø haûn chãú âãún mæïc tháúp nháút sæû laîng phê, tháút<br /> thoaït cäng quyî (cuîng laì mäö häi, næåïc màõt cuía ngæåìi näng dán âang phaíi chàõt chiu tæìng cán thoïc)<br /> âoï laì mäüt váún âãö xaî häüi âang âàût ra bæïc xuïc hiãûn nay. Noïi âãún cuìng thç viãûc cäng khai hoïa thu vaì<br /> chi naìy cuîng laì mäüt biãøu hiãûn thæûc thi dán chuí dãù hiãøu nháút song khäng dãù thæûc hiãûn. Båíi leî, âãø<br /> thæûc hiãûn âiãöu naìy, âoìi hoíi phaíi coï nhæîng thãø chãú thêch håüp âæåüc xáy dæûng tæì dæåïi lãn trãn, âàûc<br /> biãût laì tæì cáúp cå såí. Ai âoï âaî noïi ráút âuïng ràòng: “quyãön læûc coï xu hæåïng tham nhuîng vaì quyãön<br /> læûc laì tuyãût âäúi thç tham nhuîng cuîng laì tuyãût âäúi”. Vç thãú, xæí lyï kyí luáût vaì caïch chæïc nhæîng<br /> caïn bäü trong bäü maïy quyãön læûc (Âaíng, chênh quyãön, âoaìn thãø) âaî bë phaït hiãûn laì tham nhuîng laì<br /> âiãöu cáön thiãút, song coìn cáön thiãút hån, cå baín hån laì hçnh thaình âæåüc mäüt cå chãú quaín lyï kinh<br /> tãú vaì xaî häüi khäng cho pheïp tham nhuîng hoàûc kiãøm soaït coï hiãûu quaí âãø haûn chãú åí mæïc cao nháút<br />  T−¬ng Lai 9<br /> <br /> hiãûn tæåüng tham nhuîng. “Sæû däön neïn láu ngaìy âaî buìng näø vaìo giæîa nàm nay”4 åí mäüt säú âëa<br /> phæång tènh Thaïi Bçnh âæåüc khåi ngoìi tæì “sæû chäúng tham nhuîng” song nãúu chè hæåïng vaìo càn bãûnh<br /> tham nhuîng âãø chæîa trë thç chàõc laì chæa thãø giaíi quyãút âæåüc nhæîng däön neïn dáùn âãún sæû buìng näø<br /> noïi trãn.<br /> Trong mäüt cuäún saïch do Nhaì xuáút baín Chênh trë Quäúc gia áún haình nàm 1997, Giaïo sæ Âaìo<br /> Thãú Tuáún coï âæa ra mäüt yï tuåíng maì chuïng täi nghé laì ráút âaïng læu yï: “Näng thän næåïc ta hiãûn nay<br /> cáön coï mäüt cáúu truïc thãø chãú måïi. Nãúu chæa âæåüc giaíi quyãút ngay thç trong tæång lai cáúu truïc áúy<br /> cuîng seî âæåüc hçnh thaình âãø âiãöu tiãút sæû hoaût âäüng cuía xaî häüi, nhæng quaï trçnh naìy âoìi hoíi phaíi coï<br /> thåìi gian vaì täún nhiãöu chi phê âãø thay âäøi. Váún âãö seî âæåüc giaíi quyãút nhanh hån vaì täún êt chi phê<br /> hån nãúu chuïng ta coï nhæîng quan âiãøm âuïng âàõn âãø hæåïng dáùn quaï trçnh thay âäøi trong thæûc<br /> tiãùn”5.<br /> Nhæîng váún âãö vãö dán chuí vaì cäng bàòng xaî häüi gàõn liãön våïi tàng træåíng kinh tãú vaì phaït<br /> triãøn näng thän maì chuïng täi nãu åí trãn coï liãn quan máût thiãút âãún váún âãö caíi caïch thãø chãú, trong<br /> âoï: Nhaì næåïc, thë træåìng vaì täø chæïc dán sæû laì ba bäü pháûn chênh. Khäng giaíi quyãút mäüt caïch<br /> âäöng bäü caí 3 bäü pháûn áúy, chè nhàòm thay âäøi mäüt caïch chàõp vaï, khäng thãø coï sæû äøn âënh xaî häüi âãø<br /> tàng træåíng kinh tãú trong sæû phaït triãøn bãön væîng.<br /> Nhåï laûi xaî häüi ta xæa, vãö thæûc cháút, quyãön læûc cuía laìng quã cäø truyãön laì sæû kãút håüp giæîa<br /> tênh táûp trung cuía Nhaì næåïc vaì tênh tæû trë cuía laìng xaî, trong âoï, chãú âäü cäng âiãön laì thãø chãú kinh<br /> tãú gàõn liãön caïc mäúi quan hãû laìng xaî. Traíi qua nhæîng biãún thiãn cuía lëch sæí, chãú âäü ruäüng cäng bë<br /> xoïa boí âãø thay thãú bàòng häü kinh tãú gia âçnh näng dán. Tiãúp âoï, våïi viãûc táûp thãø hoïa näng nghiãûp,<br /> häü kinh tãú gia âçnh khäng coìn laì chuí thãø kinh tãú xaî häüi maì chè laì biãún säú phuû thuäüc vaìo håüp taïc xaî,<br /> räöi våïi chè thë 100 (1981) cho ra âåìi thãø chãú khoaïn saín pháøm âãún nhoïm vaì ngæåìi lao âäüng âãø dáùn<br /> âãún Nghë quyãút 10 (1988) måí âáöu cho sæû Âäøi Måïi trãn lénh væûc näng thän, näng nghiãûp, häü kinh tãú<br /> gia âçnh âæåüc traí laûi vë trê väún coï cuía noï âaî taûo ra mäüt âäüng læûc låïn xoay chuyãøn âæåüc thæûc traûng<br /> näng thän. Giåì âáy, âäüng læûc âaî âæåüc taûo ra båíi nghë quyãút 10 âang giaím dáön dáön, cáön phaíi taûo ra<br /> mäüt âäüng læûc måïi âãø coï âuí sæïc âæa näng thän vaì näng nghiãûp âi vaìo con âæåìng cäng nghiãûp hoïa vaì<br /> hiãûn âaûi hoïa.<br /> Viãûc taûo ra âäüng læûc måïi phaíi coï nhiãöu yãúu täú, song mäüt trong nhæîng yãúu täú âoï laì nãön dán<br /> chuí laìng xaî väún coï træåïc âáy cáön âæåüc náng lãn åí mäüt trçnh âäü måïi, cháút læåüng måïi âãø laìm cho<br /> ngæåìi näng dán thæûc sæû caím nháûn âæåüc hoü laì ngæåìi laìm chuí cuía xaî häüi måïi. Trãn ngän tæì, trong<br /> kháøu hiãûu thç chuïng ta váùn noïi nhæ váûy, nhæng trong thæûc tãú thç quyãön laìm chuí âoï ráút haûn chãú,<br /> tháûm chê coï nåi, coï luïc bë tæåïc âoaût. Ngæåìi ta âaî noïi nhiãöu vãö hiãûn tæåüng “nhaì næåïc hoïa” moüi hoaût<br /> âäüng mang tênh tæû trë cuía laìng xaî taûo nãn sæû âäöng nháút giæîa hãû thäúng chênh trë, thãø chãú kinh tãú vaì<br /> cáúu truïc xaî häüi. Trong luïc âoï thç, do nhu cáöu tæû nhiãn cuía cuäüc säúng cäüng âäöng åí näng thän,<br /> nhæîng yãúu täú cuía xaî häüi dán sæû nhæ gia âçnh, doìng hoü, vaì caïc täø chæïc xaî häüi khaïc nhæ caïc häüi quáön<br /> chuïng: häüi cæûu chiãún binh, häüi baío thoü, häüi baío tråü ngæåìi taìn táût vaì treí mäö cäi,v.v... caïc täø chæïc håüp<br /> taïc kinh tãú tæû nguyãûn âæåüc hçnh thaình. Caïc yãúu täú måïi naìy hoaût âäüng theo phæång thæïc tæû quaín<br /> vaì phaït huy âæåüc chæïc nàng âiãöu hoìa giæîa nhaì næåïc vaì thë træåìng, mäüt hãû thäúng thë træåìng åí buäøi<br /> så khai âang væìa thãø hiãûn tênh hoang daî cuía noï væìa âang cäú hoaìn thiãûn âãø âoïng âæåüc vai troì ngaìy<br /> caìng låïn cuía noï trong sæû phaït triãøn cuía âáút næåïc.<br /> Váûy thç, laìm thãú naìo âãø thæûc thi quyãön laìm chuí tháût sæû cuía ngæåìi näng dán trong cäüng<br /> âäöng laìng xaî cuía mçnh âãø do âoï maì goïp pháön taûo ra âäüng læûc måïi cho giai âoaûn måïi cuía nãön kinh<br /> <br /> 4<br /> TAÛP CHÊ CÄÜNG SAÍN. Säú 20, Thaïng 10, 1997, Tr 42, cäüt 1 doìng 18,19 tuì trãn xuäúng.<br /> 5<br /> ÂAÌO THÃÚ TUÁÚN: “Kinh tãú häü näng dán”. Nhaì xuáút baín Chênh trë Quäúc gia. Haì Näüi - 1997<br /> 10 Mét sè vÊn ®Ò x· héi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa vµ ...<br /> <br /> tãú thë træåìng âang hçnh thaình? Tiãún haình nhæîng caíi caïch vãö thãø chãú åí näng thän phuì håüp våïi giai<br /> âoaûn phaït triãøn måïi nhàòm thæûc hiãûn quyãön laìm chuí cuía ngæåìi näng dán tæì cáúp cå såí laì mäüt âoìi<br /> hoíi âaî chên muäöi. Quyãön laìm chuí áúy chè coï thãø âæåüc thæûc hiãûn vaì ngaìy caìng náng cao khi chuïng ta<br /> gàõn liãön váún âãö xáy dæûng nhaì næåïc phaïp quyãön våïi viãûc täø chæïc xaî häüi dán sæû, trong âoï ngæåìi<br /> dán coï âiãöu kiãûn âãø thæûc hiãûn âæåüc kháøu hiãûu: dán biãút, dán baìn, dán kiãøm tra.<br /> <br /> III. NÄNG THÄN TRONG CÅ CHÃÚ THË TRÆÅÌNG CUÍA NÃÖN KINH TÃÚ HAÌNG HOÏA<br /> NHIÃÖU THAÌNH PHÁÖN VAÌ VAI TROÌ CUÍA CAÏC NHAÌ DOANH NGHIÃÛP BAÏM TRUÛ TAÛI<br /> ÂËA BAÌN NÄNG THÄN<br /> Hiãûn nay âaî coï nhæîng nhaì doanh nghiãûp åí näng thän chæa? Nháûn thæïc âäúi våïi hoü nhæ thãú<br /> naìo? Âoï cuîng chênh laì váún âãö xaî häüi, váún âãö cuía chênh saïch xaî häüi.<br /> Haîy bàõt âáöu bàòng vaìi con säú: trong 5 nàm tråí laûi âáy näng thän âaî tàng thãm 56.000 maïy<br /> keïo nhoí, 83.00 maïy xay xaït nhoí nhæng cäng nghãû khaï cao, 60.000 maïy âäüng læûc nhoí phuûc vuû båm<br /> næåïc vaì chaûy thuyãön, 16.500 ä tä caïc loaûi, v.v...<br /> Täøng säú nhæîng phæång tiãûn cå giåïi naìy låïïn hån nhiãöu so våïi säú læåüng âæåüc nhaì næåïc trang<br /> bë cho caïc håüp taïc xaî vaì caïc âån vë quäúc doanh trong näng nghiãûp nhæ quäúc doanh thuíy saín, traûm<br /> maïy keïo, thuíy näng, näng lám træåìng, traûm traûi, v.v... trong 20 nàm træåïc. Âiãöu âaïng læu yï laì: táút<br /> caí caïc phæång tiãûn cå giåïi noïi trãn âãöu do caïc häü näng dán tæû mua sàõm maì nhaì næåïc chæa hãö coï sæû<br /> æu âaîi âaïng kãø naìo (âáúy laì chæa noïi âãún viãûc xàng dáöu trong näng nghiãûp vaì ngæ nghiãûp cuîng âãöu<br /> phaíi tênh thãm “lãû phê giao thäng” (?) nhæ ä tä, xe maïy!).<br /> Nhæ thãú cuîng coï nghéa laì, khi coï mäüt cå chãú thêch håüp, seî khåíi âäüng âæåüc tiãöm nàng trong<br /> dán âãø âáöu tæ cho viãûc cå giåïi hoïa trong nhæîng âiãöu kiãûn canh taïc vaì chàn nuäi coï thãø cå giåïi hoïa<br /> âæåüc. Tuy nhiãn, våïi tçnh traûng ruäüng âáút manh muïn (nháút laì åí âäöng bàòng Bàõc Bäü hoàûc ruäüng báûc<br /> thang åí miãön nuïi) nhæ hiãûn nay thç laìm sao coï thãø cå giåïi hoïa âæåüc? Âãø giaíi baìi toaïn áúy, cáön coï<br /> nhiãöu sæû læûa choün, maì sæû læûa choün duy nháút âuïng hiãûn nay laì phaíi âáøy maûnh sæû chuyãøn dëch cå<br /> cáúu näng nghiãûp, cå cáúu ngaình nghãö, phán bäú laûi lao âäüng åí näng thän. Maì âãø laìm âæåüc nhæîng<br /> âiãöu naìy, âoìi hoíi phaíi coï nhæîng quyãút saïch maûnh daûn khäng chè boï heûp trong phaûm truì kinh tãú.<br /> Thæûc ra thç cho âãún hiãûn nay, xu hæåïng tæû cáúp, tæû tuïc váùn âang laì cå baín vaì våïi häü kinh tãú<br /> tiãøu näng laì chuí thã,ø xu hæåïng naìy seî âæåüc cuíng cäú thãm. Trong mäüt khaío saït xaî häüi hoüc caïch âáy<br /> 3 nàm, coï 2 cáu hoíi âæåüc traí låìi cho tháúy tám thãú cuía ngæåìi näng dán åí âäöng bàòng Bàõc Bäü laì haìi<br /> loìng våïi tçnh traûng ruäüng âáút canh taïc hiãûn nay våïi nháûn thæïc “näng vi baín”:<br /> - 73,4% säú ngæåìi trong diãûn âæåüc phoíng váún åí Haíi Hæng âaî traí låìi laì hoü haìi loìng våïi cäng<br /> viãûc näng nghiãûp hiãûn nay (con säú tæång æïng åí Cáön Thå laì 16,1%)<br /> - Våïi cáu hoíi “äng baì coï cho ràòng nghãö näng laì càn baín khäng” thç 74,1% ngæåìi nháút trê våïi<br /> âiãöu áúy (con säú traí låìi tæång æïng åí Cáön Thå laì 14,2%)6. Âiãöu cáön noïi thãm laì åí Cáön Thå, cå chãú thë<br /> træåìng väún âaî coï mäüt quaï trçnh so våïi Haíi Hæng.<br /> Nåi cå chãú thë træåìng âaî âæåüc triãøn khai maûnh meî, tám thãú cuía ngæåìi näng dán väún quen<br /> våïi kinh tãú haìng hoïa, hiãûn âaî coï nhæîng häü coï diãûn têch âáút canh taïc khaï låïn (20.400 häü trãn 5 ha vaì<br /> 1900 häü trãn 10 ha nhæ âaî nãu åí trãn), caïc thaình pháön kinh tãú coï âæåüc taûo âiãöu kiãûn âãø âáöu tæ måí<br /> räüng saín xuáút vaì kinh doanh näng nghiãûp trãn thæûc tãú khäng? Phaûm truì cäng bàòng xaî häüi âæåüc<br /> thæûc hiãûn trong quaï trçnh khåíi âäüng âäüng læûc âãø âáøy maûnh cäng nghiãûp hoïa näng nghiãûp vaì näng<br /> thän cáön phaíi âæåüc phaín aïnh táûp trung trong sæû cäng bàòng vãö cå häüi âãø âáöu tæ saín xuáút vaì kinh<br /> <br /> 6<br /> TÆÅNG LAI: “Xaî häüi hoüc vaì nhæîng váún âãö cuía sæû biãún âäøi xaî häüi”, Nxb Khoa hoüc Xaî häüi, Haì Näüi-1997, Tr.154<br />  T−¬ng Lai 11<br /> <br /> doanh, trãn thæûc tãú sæû cäng bàòng áúy âæåüc thæûc thi nhæ thãú naìo? Laìm thãú naìo âãø bäø sung vaì hoaìn<br /> thiãûn chênh saïch vãö âáút âai âäúi våïi näng nghiãûp vaì näng thän vaì cå såí phaïp lyï taûo âiãöu kiãûn thuáûn<br /> låüi cho viãûc khàõc phuûc dáön tçnh traûng manh muïn vãö ruäüng âáút, thæûc hiãûn håüp lyï viãûc têch tuû ruäüng<br /> âáút âãø coï thãø phaït triãøn näng saín haìng hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa näng nghiãûp?<br /> Huy âäüng âæåüc väún trong dán laì mäüt muûc tiãu kinh tã,ú song âãø thæûc hiãûn âæåüc muûc tiãu âoï<br /> laûi phaíi coï nhæîng chênh saïch xaî häüi thêch âaïng. Hiãûn nay, læûc læåüng lao âäüng dæ thæìa åí näng thän<br /> våïi saín xuáút näng nghiãûp laì ráút låïn vaì mäüt säú khäng êt âang âäø däön vãö âä thë, chäöng cháút thãm<br /> gaïnh nàûng cho quaín lyï âä thë trãn mäüt cå såí haû táöng âaî quaï taíi. Chuyãøn båït lao âäüng dæ thæìa âoï<br /> mäüt caïch coï täø chæïc âi phaït triãøn kinh tãú åí nhæîng vuìng âang coï tiãöm nàng vãö âáút âai canh taïc, vê<br /> duû “vuìng kinh tãú måïi” åí Táy Nguyãn chàóng haûn, âoï laì mäüt hæåïng ráút quan troüng song cáön xaïc âënh<br /> muûc tiãu tháût roî raìng.<br /> Caïch âáy 10 nàm, trong mäüt cuäüc khaío saït xaî häüi hoüc åí Táy Nguyãn, chuïng täi âaî âæa ra<br /> mäüt khuyãún caïo: “Táy Nguyãn âæåüc xaïc âënh laì vuìng laînh thäø âàûc thuì thuáûn låüi cho viãûc saín xuáút<br /> haìng hoïa. ÁÚy váûy maì, mäüt bäü pháûn låïn nhæîng ngæåìi lao âäüng vaì gia âçnh âæåüc âæa lãn xáy dæûng<br /> vaì phaït triãøn Táy Nguyãn laûi väún quen våïi nãön canh taïc luïa næåïc, tæû cáúp tæû tuïc cuía vuìng âäöng<br /> bàòng, âæåüc nuäi dæåîng theo mäüt mä hçnh vàn hoïa cuía laìng quã cäø truyãön. Nãúu caïc cäüng âäöng cæ<br /> dán måïi âæåüc âæa lãn Táy Nguyãn sau 1975 naìy váùn giæî nguyãn nãön nãúp cuî, thç liãûu hoü coï thãø laì<br /> haût giäúng täút âæåüc gieo trãn mäüt vuìng âáút chuyãn canh cuía kinh tãú haìng hoïa khäng?”<br /> Phaíi laìm cho nhæîng ngæåìi väún quen våïi cung caïch laìm àn kiãøu saín xuáút nhoí tæû cáúp tæû tuïc<br /> theo mäüt cå chãú haình chênh, bao cáúp dáön dáön tiãúp cáûn våïi thë træåìng, nåi saín xuáút haìng hoïa âãø taûo<br /> ra mäüt caïch laìm àn måïi åí mäüt vuìng âáút giaìu tiãöm nàng”7<br /> Nãúu khäng laìm âæåüc nhæ thãú thç giaíi phaïp di dán khäng thæûc hiãûn âæåüc nhiãûm vuû “phán<br /> cäng laûi lao âäüng” theo yãu cáöu cuía cäng nghiãûp hoïa, maì khäng kheïo laûi laì “näng nghiãûp, näng<br /> thän hoïa” cå cáúu lao âäüng väún âaî báút håüp lyï trãn phaûm vi toaìn quäúc trong âoï, coï nhæîng vuìng kinh<br /> tãú cáön âæåüc bäú trê mäüt cå cáúu håüp lyï cho nhiãûm vuû cäng nghiãûp hoïa. Vaì nãúu thãú thç cuîng chè laì caïch<br /> chia âãöu väún taìi nguyãn näng nghiãûp âaî quaï tháúp (nãúu åí næåïc ta, bçnh quán mäùi häü laì 0,7 ha thç åí<br /> Cháu Áu, bçnh quán canh taïc cuía mäüt lao âäüng khoaíng 17 ha, cháu Myî khoaíng 45-50 ha, khu væûc<br /> Cháu AÏ - Thaïi Bçnh Dæång khoaíng tæì 4 âãún 4,5 ha) traíi räüng ra cho caí næåïc.<br /> Âãø phán cäng laûi lao âäüng, chuyãøn âäøi cå cáúu kinh tãú, vaì theo âoï, chuyãøn âäøi cå<br /> cáúu xaî häüi thuáûn låüi cho cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa näng ngiãûp vaì näng thän, thç<br /> cuìng våïi giaíi phaïp di dán, phaíi tênh âãún nhiãöu giaíi phaïp khaïc næîa. Trong caïc giaíi phaïp coï triãøn<br /> voüng, viãûc taûo ra âæåüc mäüt táöng låïp caïc nhaì doanh nghiãûp coï âuí baín lénh, âuí khaí nàng vaì<br /> âuí âiãöu kiãûn âãø âáöu tæ cho saín xuáút vaì kinh doanh näng nghiãûp, baïm truû taûi näng thän vaì âäöng<br /> thåìi coï cå chãú chênh saïch häù tråü vaì khuyãún khêch viãûc âáöu tæ xáy dæûng nhæîng cå såí cäng nghiãûp taûi<br /> âëa baìn näng thän âãø thu huït sæïc lao âäüng dæ thæìa taûi âëa phæång, âaìo taûo vaì âaìo taûo laûi âãø sæí<br /> duûng trong saín xuáút cäng nghiãûp laì giaíi phaïp coï nhiãöu yï nghéa. Taûo viãûc laìm, måí räüng saín xuáút<br /> (bao gäöm caí kháu chãú biãún vaì váûn chuyãøn saín pháøm thä, saín pháøm så chãú vaì saín pháøm tinh chãú ),<br /> hçnh thaình âæåüc mäüt thë træåìng äøn âënh giæîa thu mua nguyãn liãûu cuía näng dán saín xuáút vaì tiãu<br /> thuû saín pháøm, táút caí nhæîng caïi âoï âoìi hoíi mäüt sæû âáöu tæ thêch âaïng, áúy thãú maì âáy laûi laì sæû âáöu tæ<br /> dãù gàûp nhiãöu ruíi ro, cáön phaíi coï nhæîng cå chãú, chênh saïch taûo âiãöu kiãûn. Khäng coï sæû tham gia<br /> maûnh meî cuía caïc thaình pháön kinh tãú, chè våïi sæïc maûnh cuía thaình pháön kinh tãú nhaì næåïc thç chæa<br /> taûo ra âæåüc nàng læûc näüi sinh cáön thiãút cho viãûc cäng nghiãûp hoïa näng nghiãûp vaì näng thän. Maì âãø<br /> <br /> 7<br /> TÆÅNG LAI: “Nhæîng nghiãn cæïu xaî häüi hoüc vãö cå cáúu xaî häüi vaì chênh saïch xaî häüi”, Nxb Khoa hoüc Xaî häüi,<br /> Haì Näüi-1994, Tr. 140.<br /> 12 Mét sè vÊn ®Ò x· héi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa vµ ...<br /> <br /> huy âäüng âæåüc nhiãöu thaình pháön kinh tãú tham gia thç laûi phaíi coï nhæîng chênh saïch xaî häüi phuì<br /> håüp våïi âoìi hoíi cuía sæû phaït triãøn kinh tãú.<br /> <br /> IV. MÄ HÇNH VÀN HOÏA TIÃØU NÄNG VAÌ SÆÛ THAÏCH ÂÄÚ CUÍA CÄNG NGHIÃÛP HOÏA,<br /> HIÃÛN ÂAÛI HOÏA<br /> Vàn hoïa laì mäüt nhán täú hãút sæïc quan troüng trong phaït triãøn kinh tãú. Caïc Maïc âaî tæìng âoìi<br /> hoíi phaíi “thay âäøi nhæîng phæång phaïp nãû cäø, kinh nghiãûm chuí nghéa bàòng viãûc aïp duûng mäüt caïch<br /> tæû giaïc khoa hoüc tæû nhiãn”8 cuía xaî häüi näng nghiãûp khi bæåïc vaìo xaî häüi cäng nghiãûp. Äng âaî chè ra<br /> ràòng: “mäüt neït âàûc træng cho táûn thãú kyí XVIII, caïc nghãö thuí cäng âãöu âæåüc goüi laì<br /> mysteries (mistere) (bê quyãút) maì chè nhæîng ngæåìi am hiãøu kinh nghiãûm vaì nghãö nghiãûp<br /> måïi coï thãø âi sáu nàõm væîng âæåüc.<br /> Âaûi cäng nghiãûp âaî xeï toang caïi táúm maìn che âáûy khäng cho ngæåìi ta tháúy âæåüc<br /> quaï trçnh saín xuáút cuía chênh hoü”.9<br /> Sæû chuyãøn âäøi càn baín âoï keïo theo noï sæû chuyãøn âäøi mä hçnh vàn hoïa vaì æïng xæí xaî häüi.<br /> Liãûu mä hçnh áúy âaî chuyãøn âäøi nhæ thãú naìo? Tháût khäng âån giaín.<br /> Khi phán têch vãö “ chuí nghéa tæ baín vaì xaî häüi näng thän åí Âæïc thãú kyí 19”, nhaì xaî häüi hoüc<br /> Max Weber âaî cho tháúy “Hai nghçn nàm quaï khæï váùn khäng huáún luyãûn âæåüc cho ngæåìi näng dán<br /> caïch saín xuáút ra âãø kiãúm låüi nhuáûn”10. Váûy thç våïi bäún nghçn nàm cuía xaî häüi näng nghiãûp, trong<br /> caïi mä hçnh vàn hoïa laìng xaî, liãûu ngæåìi näng dán cuía laìng quã cäø truyãön coï âæåüc huáún luyãûn âãø coï<br /> thãø laìm quen âæåüc våïi kinh tãú haìng hoïa nhiãöu thaình pháön cuía cå chãú thë træåìng chæa? Cáu hoíi<br /> naìy cáön phaíi âæåüc giaíi âaïp tháûn troüng. Båíi leî, “nhçn vàn hoïa nhæ laì âäüng læûc âãø phaït triãøn kinh tãú<br /> laì âiãöu tæ tæåíng phæång âäng chæa hãö coï. Moüi traìo læu vàn hoïa cuía noï chè lo taûo cho con ngæåìi an<br /> pháûn, vui våïi caïi ngheìo, traïnh xa caïi låüi. Nho, Pháût, Laîo âãöu thäúng nháút åí âiãøm naìy”11<br /> Cäüng âäöng laìng, vàn hoïa laìng vaì nhán caïch vàn hoïa laì chuí thãø cuía cuäüc säúng näng thän<br /> häm nay, âang âäúi diãûn våïi nhæîng âoìi hoíi cuía cäng nghiãûp hoïa. Chênh åí âáy âoìi hoíi phaíi coï sæû<br /> nhçn nháûn tháúu âaïo khi hçnh thaình nhæîng giaíi phaïp kinh tãú cuía sæû nghiãûp cäng nghiãûp hoïa, hiãûn<br /> âaûi hoïa näng nghiãûp, näng thän. Båíi leî, “laìng laì tãú baìo cuía xaî häüi Viãût Nam. Xaî häüi Viãût laì saín<br /> pháøm tæû nhiãn tiãút ra tæì quaï trçnh âënh cæ vaì cäüng cæ cuía ngæåìi Viãût träöng troüt. Hiãøu âæåüc laìng<br /> Viãût laì coï trong tay cå såí täúi thiãøu vaì cáön thiãút âãø tiãún lãn tçm hiãøu xaî häüi Viãût noïi riãng vaì xaî häüi<br /> Viãût Nam noïi chung trong sæû nàng âäüng lëch sæí cuía noï, trong æïng xæí cäüng âäöng vaì tám lyï táûp thãø<br /> cuía noï, trong caïc biãøu hiãûn vàn hoïa cuía noï, caí trong nhæîng phaín æïng cuía noï træåïc nhæîng<br /> hçnh thaïi maì lëch sæí âæång âaûi âàût vaìo noï”.12(Täi nháún maûnh. TL)<br /> Træåïc nhiãûm vuû lëch sæí cuía sæû nghiãûp cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âai hoïa näng nghiãûp, näng<br /> thän, “nhæîng phaín æïng cuía noï” seî laì gç âáy?<br /> Coï ráút nhiãöu phaín æïng, song dãù tháúy nháút coï leî laì: giæîa tám thãú cäüng âäöng, chuí nghéa cäüng<br /> âäöng vaì sæû âoìi hoíi phaït huy maûnh meî saïng kiãún caï nhán, sæû khàóng âënh vai troì cuía caï nhán trong<br /> cuäüc caûnh tranh cuía cå chãú thë træåìng vaì cuía sæû âoìi hoíi cäng nghiãûp hoïa, hiãûn âaûi hoïa.<br /> <br /> <br /> <br /> 8<br /> CAÏC MAÏC.Tæ baín. Quyãøn I, Táûp I, Nxb Sæû Tháût, Haì Näüi-1973. Tr.338<br /> 9<br /> CAÏC MAÏC. Sâd, tr.179<br /> 10<br /> Xem “Nhæîng nghiãn cæïu xaî häüi hoüc vãö cå cáúu xaî häüi vaì chênh saïch xaî häüi” cuía TÆÅNG LAI, NXB Khoa hoüc Xaî häüi,<br /> Haì Näüi - 1994. Tr 23.<br /> 11<br /> PHAN NGOÜC: “Vàn hoïa Viãût Nam vaì caïch tiãúp cáûn måïi”. Nxb Vàn hoïa Thäng tin, Haì Näüi - 1994. Tr. 100<br /> 12<br /> NGUYÃÙN TÆÌ CHI: ”Goïp pháön nghiãn cæïu vàn hoïa vaì täüc ngæåiì”, Nxb Vàn hoïa Thäng tin, Haì Näüi - 1996. Tr. 177<br />  T−¬ng Lai 13<br /> <br /> Sau nhæîng däön neïn cæûc âoan cuía mäüt thåìi, sæû phuûc häöi vaì phaït triãøn cuía mäúi liãn hãû vaì<br /> sinh hoaût gia täüc vaì caïc mäúi quan hãû cäø truyãön, caïc sinh hoaût vàn hoïa lãù häüi truyãön thäúng âang laìm<br /> säúng âäüng tråí laûi baín sàõc vàn hoïa truyãön thäúng vaì cuìng våïi noï cuîng phuûc häöi tråí laûi mä hçnh vàn<br /> hoïa tiãøu näng. Trong mä hçnh vàn hoïa âoï coï sæû âan xen giæîa nhæîng thaình täú cuía xaî häüi dán sæû tæû<br /> phaït træåïc âáy bë chçm âi nay âang khåíi sàõc tråí laûi våïi nhæîng thaình täú cuía läúi säúng cäüng âäöng âæåüc<br /> xáy dæûng trong thåìi kyì táûp thãø hoïa näng nghiãp, näng thän. Âäöng thåìi våïi caïi âoï, nhëp säúng måïi<br /> cuía läúi säúng âä thë vaì cäng nghiãûp cuîng âang âæåüc chuyãøn taíi qua maûng læåïi truyãön thäng âaûi<br /> chuïng, qua hãû thäúng âæåìng giao thäng vaì caïc phæång tiãûn váûn chuyãøn ngaìy caìng thuáûn låüi, âang<br /> coï aính hæåíng lan truyãön khaï nhanh âãún näng thän. Sæû âuûng âäü giæîa hai mä hçnh vàn hoïa naìy<br /> âang laìm naíy sinh caïc váún âãö xaî häüi cuía mäüt näng thän âang cäú gàõng tæìng bæåïc cháûm chaûp âi âãún<br /> cäng nghiãûp vaì hiãûn âaûi tæì truyãön thäúng.<br /> Tám thãú cäüng âäöng vaì chuí nghéa bçnh quán khoï dung naûp nhæîng âiãøm träöi, nhæîng<br /> khaïc laû vãö mæïc säúng vaì läúi säúng cuía nhæîng nhoïm xaî häüi måïi näøi träüi lãn trong cå chãú thë<br /> træåìng. Vaì âan chen vaìo sæû näøi träüi áúy laûi laì sæû tham nhuîng cuía mäüt bäü pháûn khäng nhoí cuía<br /> nhæîng ngæåìi caïn bäü måïi vaìi ba nàm træåïc âang coìn buäüc våü phaíi cáöm raï âi vay gaûo haìng xoïm,<br /> thç nay måïi sau vaìi nàm coï quyãön læûc trong tay âaî giaìu lãn mäüt caïch nhanh choïng, khoï cháúp<br /> nháûn. Trong âåìi säúng cäüng âäöng, ngæåìi ta quaï hiãøu roî lai lëch, nguäön gäúc cuía caíi vaì âæåìng âi<br /> næåïc bæåïc cuía tæìng thaình viãn. Vç váûy, sæû laìm giaìu báút chênh laì âiãöu khäng dáúu âæåüc ai vaì<br /> gáy pháùn näü trong baì con läúi xoïm. Sæû têch tuû nhæîng pháùn näü áúy âãún mäüt luïc naìo âoï seî bäüt phaït<br /> thaình nhæîng sæû kiãûn xaî häüi khäng dãù deûp boí bàòng nhæîng biãûn phaïp chàõp vaï, nháút thåìi. Khäng<br /> tháúy roî chiãöu caûnh vàn hoïa cuía nhæîng báút bçnh xaî häüi âäúi våïi nhæîng läúi säúng xa laû våïi cäüng<br /> âäöng cuía nhæîng caïn bäü cuìng chán láúm tay buìn våïi baì con läúi xoïm häm naìo, nay laûi “chiãöu<br /> chiãöu hoü cæåîi xe dim, âeo våüt cáöu läng, màût âoí nhæ äng tiãn sæ, læåün trãn âæåìng laìng<br /> ngoî xoïm”13, seî khäng giaíi thêch âæåüc nhæîng buìng näø xaî häüi âáy âoï sau luîy tre laìng, nåi maì<br /> nhæîng thaình tæûu cuía nhæîng chæång trçnh xaî häüi nhæ âiãûn, âæåìng, træåìng, traûm âæåüc in âáûm<br /> roî neït trong caính quan cuía laìng quã häm nay.<br /> Theo suy nghé cuía chuïng täi, sæû kiãûn buìng näø åí näng thän Thaïi Bçnh væìa qua bãn caûnh<br /> nhiãöu nguyãn nhán maì Baïo Nhán Dán vaì Taûp chê Cäüng saín trong thaïng 10 âaî phán têch, chuïng<br /> täi coìn cho ràòng phaíi chàng âáy laì mäüt biãøu hiãûn cuía “nhæîng phaín æïng cuía noï (laìng quã cäø truyãön)<br /> træåïc nhæîng hçnh thaïi maì lëch sæí âæång âaûi âàût vaìo noï”.<br /> Nãön kinh tãú näng nghiãûp luïa næåïc maì tênh âäüc canh âang coìn phäø biãún trãn diãûn têch âáút<br /> canh taïc bçnh quán âáöu ngæåìi laì khoaíng 500 m2 våïi mäüt nàng suáút âaî phaït triãøn tåïi haûn cuía noï<br /> cuîng chè âuí tæû cung, tæû cáúp cho mäüt cuäüc säúng bë haûn chãú trong nhæîng giåïi haûn cuía sæû ngheìo khäø<br /> (våïi bçnh quán thu nháûp nhæ âaî nãu åí trãn). Âãø tàng thãm thu nháûp vaì caíi thiãûn cuäüc säúng, chè<br /> dæûa vaìo sæû cáön cuì caìy sáu cuäúc báùm thç roî raìng khäng thãø væåüt qua caïi ngæåîng hiãûn nay, áúy thãú<br /> nhæng , nhæîng nhu cáöu maì xaî häüi taûo nãn thç cæï däön dáûp taïc âäüng âãún. Chè noïi mäüt hiãûn tuåüng:<br /> trãn doüc âæåìng huyãûn läü, tènh läü maì ngæåìi ta thæåìng xuyãn âi tæì xaî lãn thë xaî, caïc quaïn næåïc bãn<br /> âæåìng baìy baïn chuí yãúu laì bia, cocacola, thuäúc laï Vinataba, ba säú 5, keûo baïnh Trung Quäúc, cheïn<br /> næåïc cheì xanh hoàûc næåïc traì maûn reí tiãön khäng coìn phäø biãún næîa. Thãm vaìo âoï, nhæîng hçnh aính<br /> vãö cuäüc säúng âä thë (trong thæûc tãú vaì trãn maìn truyãön hçnh, trãn hãû thäúng truyãön thäng âaûi chuïng)<br /> laûi thæåìng xuyãn taïc âäüng âãún näng thän, taûo nãn nhæîng nhu cáöu khäng dãù gç gaût boí. ÁÚy váûy maì,<br /> “vãö cå baín, sæû ngheìo khäø âæåüc xaïc âënh trong mäúi tæång quan xaî häüi. Sæû ngheìo âoï khäng phaíi hoaìn<br /> toaìn laì mæïc säúng tuyãût âäúi. Cå såí thæûc cuía noï laì tám lyï (täi nháún maûnh. TL). Ngæåìi ngheìo laì<br /> <br /> <br /> 13<br /> Låìi mäüt laîo näng åí Thaïi Bçnh. "Baïo caïo så kãút vãö khaío saït xaî häüi hoüc taûi Thaïi Bçnh thaïng 8/1997".<br /> 14 Mét sè vÊn ®Ò x· héi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa vµ ...<br /> <br /> nhæîng ngæåìi caím tháúy bë tæåïc âoaût nhæîng caïi maì ngæåìi khaïc trong xaî häüi âæåüc hæåíng thuû, nhæîng<br /> caïi maì hoü cho ràòng chênh hoü cuîng coï pháön”.14<br /> Âæìng quãn ràòng nåi væìa xaíy ra nhæîng buìng näø âoï - Thaïi Bçnh - laì mäüt trong nhæîng âëa<br /> phæång coï sæû âoïng goïp cao nháút vãö sæïc ngæåìi, sæïc cuía cho hai cuäüc khaïng chiãún, vaì trong thåìi kyì<br /> bao cáúp, laûi laì quã hæång cuía phong traìo 5 táún, laì hçnh aính âaïng tæû haìo cuía biãút bao laï cåì âáöu coï<br /> cäüi nguäön tæì sæïc maûnh quáût khåíi cuía tiãúng träúng Tiãön Haíi nàm 30!<br /> Caïi giaï phaíi traí cho muûc tiãu giaình âäüc láûp tæû do, áúm no haûnh phuïc caìng cao thç sæû báút<br /> bçnh træåïc nhæîng nghëch lyï âang diãùn ra trong cuäüc säúng haìng ngaìy maì triãøn voüng giaíi quyãút coìn<br /> quaï muì måì caìng låïn. Chênh sæû báút bçnh låïn âoï laìm cho nhæîng âuûng âäü khäng traïnh khoíi giæîa mä<br /> hçnh vàn hoïa cuía laìng quã truyãön thäúng våïi mä hçnh vàn hoïa cuía âä thë vaì hiãûn âaûi tråí nãn gay<br /> gàõt, theo chuïng täi laì mäüt trong nhæîng nguyãn nhán dáùn tåïi sæû buìng näø væìa qua.<br /> Tiãún haình cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa näng nghiãûp, näng thän, mäüt màût âoìi hoíi phaíi<br /> xáy dæûng nhæîng mä hçnh vàn hoïa vaì läúi säúng hiãûn âaûi phuì håüp våïi noï, màût khaïc laûi phaíi biãút khai<br /> thaïc vaì phaït huy sæïc maûnh cuía caïc thiãút chãú vàn hoïa laìng xaî, cäø truyãön âãø phuûc vuû cho nhiãûm vuû<br /> måïi, läúi säúng måïi. Khäng caím nháûn vaì phán têch mäüt caïch sáu sàõc biãûn chæïng cuía quaï trçnh<br /> chuyãøn âäøi cuäüc säúng näng thän, näng nghiãûp häm nay seî khoï maì tçm ra âæåüc nhæîng giaíi phaïp<br /> mang tênh chiãún læåüc taûo ra sæû äøn âënh xaî häüi, tiãön âãö cuía sæû phaït triãøn bãön væîng.<br /> <br /> <br /> TAÌI LIÃÛU THAM KHAÍO.<br /> 1. Kãút quaí cuäüc khaío saït xaî häüi hoüc cuía âãö taìi khoa hoüc cáúp nhaì næåïc KX - 04-02<br /> <br /> 2. ÂAÌO THÃÚ TUÁÚN: Kinh tãú häü näng dán.Nxb Chênh trë Quäúc gia - 1997.<br /> <br /> 3. Kãút quaí cuäüc khaío saït Xaî häüi hoüc do Viãûn Xaî häüi hoüc tiãön haình taûi Thaïi Bçnh, thaïng 7-8/1997<br /> <br /> 4. CAÏC MAÏC: Tæ Baín. Quyãøn I, Táûp I. Nxb Sæû tháût - 1973.<br /> <br /> 5. A.V.CHAYANOV: Peasant Farm Organization. Moscow, 1925. The Co.opertive Publishing House.<br /> <br /> 6. NGUYÃÙN TÆÌ CHI: Goïp pháön nghiãn cæïu vàn hoïa vaì täüc ngæåìi. Nxb Vàn hoïa Thäng tin - 1996.<br /> <br /> 7. TRÁÖN ÂÇNH HÆÅÜU: Âãún hiãûn âaûi tæì truyãön thäúng. Nxb Vàn hoïa - 1996.<br /> <br /> 8. PHAÛM VÀN ÂÄÖNG: Vàn hoïa vaì Âäøi Måïi. Nxb Chênh trë Quäúc gia. Haì Näüi - 1994.<br /> <br /> 9. Taûp chê XAÎ HÄÜI HOÜC nhæîng säú cuía nàm 1995, 1996 & 1997; Taûp chê CÄÜNG SAÍN. Säú 20.<br /> Thaïng 10 - 1997; Baïo NHÁN DÁN. Thaïng 10 - 1997.<br /> <br /> 10. PHAN NGOÜC: Vàn hoïa Viãût Nam vaì caïch tiãúp cáûn måïi. Nxb Vàn hoïa Thäng tin - 1994.<br /> <br /> 11. TÆÅNG LAI: Nhæîng nghiãn cæïu xaî häüi hoüc vãö cå cáúu xaî häüi vaì chênh saïch xaî häüi.<br /> Nxb Khoa hoüc Xaî häüi - 1994.<br /> <br /> 12. TÆÅNG LAI: Xaî häüi hoüc vaì nhæîng váún âãö cuía Sæû biãún âäøi xaî häüi. NXB Khoa hoüc Xaî häüi.<br /> Haì Näüi - 1997.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 14<br /> “Kinh tãú hoüc cuía sæû phaït triãøn”. VIÃÛN QUAÍN LYÏ KINH TÃÚ TRUNG ÆÅNG (dëch vaì xuáút baín). Haì Näüi -1990, Tr.153.<br />