Nghiên cứu đánh giá thực trạng và nhu cầu phát triển nghề công tác xã hội trong ngành y tế

T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 11/2013<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> NGHI£N CøU §¸NH GI¸ THùC TR¹NG Vµ NHU CÇU<br /> PH¸T TRIÓN NGHÒ C¤NG T¸C X·HéI TRONG NGµNH Y TÕ<br /> <br /> ThS Vò ThÞ Minh H¹nh1, ThS Vò ThÞ Mai Anh,<br /> CN Hoµng Ly Na vµ céng sù2<br /> <br /> Tãm t¾t: §Æt vÊn ®Ò<br /> Nh»m t×m hiÓu thùc tr¹ng, nhu cÇu ph¸t LÞch sö ph¸t triÓn nh©n lo¹i cho thÊy ë bÊt cø<br /> triÓn nghÒ c«ng x· héi t¹i c¸c c¬ së y tÕ, nghiªn giai ®o¹n nµo víi bÊt kÓ tr×nh ®é ph¸t triÓn ra sao<br /> cøu m« t¶ c¾t ngang ®· ®­îc tiÕn hµnh t¹i 8 bao giê còng n¶y sinh c¸c vÊn ®Ò x· héi cïng víi<br /> bÖnh viÖn tuyÕn trung ­¬ng, mét sè c¬ së y tÕ t¹i c¸c nhãm x· héi yÕu thÕ cÇn ph¶i ®­îc quan t©m<br /> 6 tØnh/thµnh vµ 4 c¬ së ®µo t¹o vÒ chuyªn ngµnh gióp ®ì. C¸c vÊn ®Ò nµy chØ cã thÓ gi¶i quyÕt<br /> c«ng t¸c x· héi (CTXH) trong c¶ n­íc. KÕt qu¶ ®­îc b»ng nh÷ng tri thøc vµ ph­¬ng ph¸p khoa<br /> nghiªn cøu cho thÊy nh©n viªn y tÕ hiÖn ®ang häc cña nghÒ C«ng t¸c x· héi.<br /> ph¶i chÞu ¸p lùc lín trong cung cÊp dÞch vô<br /> C«ng t¸c x· héi lÇn ®Çu tiªn ®­îc triÓn khai<br /> kh¸m ch÷a bÖnh (KCB) t¹i c¸c c¬ së y tÕ c«ng<br /> trong c¸c bÖnh viÖn vµo n¨m 1905 t¹i Boston,<br /> lËp thuéc c¸c tuyÕn víi t×nh tr¹ng qu¸ t¶i phæ<br /> Mü. §Õn nay hÇu hÕt c¸c bÖnh viÖn ë Mü ®Òu cã<br /> biÕn ë hÇu hÕt c¸c bÖnh viÖn ®­îc kh¶o s¸t. Quy<br /> phßng C«ng t¸c x· héi vµ ®· trë thµnh mét trong<br /> m« vµ c«ng suÊt sö dông gi­êng bÖnh lu«n ë<br /> møc cao víi kho¶ng tõ >110% ®Õn 130% trong nh÷ng ®iÒu kiÖn b¾t buéc ®Ó c¸c bÖnh viÖn ®­îc<br /> khi ®Þnh biªn c¸n bé y tÕ th­êng thÊp h¬n so víi c«ng nhËn lµ héi viªn cña Héi c¸c bÖnh viÖn [1],<br /> quy ®Þnh. GÇn 1/3 sè c¸n bé y tÕ ®­îc pháng vÊn [5]. T¹i ViÖt Nam, CTXH trong bÖnh viÖn còng<br /> ch­a hµi lßng hoÆc khã nhËn xÐt vÒ chÊt l­îng ®· b­íc ®Çu xuÊt hiÖn t¹i mét sè bÖnh viÖn<br /> cung cÊp dÞch vô KCB víi lý do chñ yÕu lµ thêi tuyÕn T¦ vµ tuyÕn tØnh.<br /> gian kh¸m bÖnh/lÇn ch­a tháa ®¸ng vµ c¸c dÞch Ngµy 25/3/2010, ChÝnh phñ ®· phª duyÖt §Ò<br /> vô t­ vÊn h­íng dÉn, hç trî t©m lý cho bÖnh ¸n 32/2010/Q§-TTg vÒ “Ph¸t triÓn nghÒ c«ng<br /> nh©n ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. Mét sè t¸c x· héi giai ®o¹n 2010-2020” víi môc tiªu<br /> bÖnh viÖn ®· triÓn khai ho¹t ®éng CTXH nh»m ph¸t triÓn c«ng t¸c x· héi trë thµnh mét nghÒ ë<br /> gi¶m bít ¸p lùc c«ng viÖc cho nh©n viªn y tÕ vµ ViÖt Nam [3]. Ngµy 15/7/2011, Bé Y tÕ còng ®·<br /> t¨ng c­êng c¸c trî gióp x· héi cho bÖnh nh©n ban hµnh QuyÕt ®Þnh phª duyÖt §Ò ¸n “Ph¸t<br /> trong qu¸ tr×nh KCB. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng triÓn nghÒ c«ng t¸c x· héi trong ngµnh y tÕ giai<br /> CTXH ®ang ®­îc thùc hiÖn mang tÝnh tù ph¸t ®o¹n 2011-2020” víi môc tiªu h×nh thµnh vµ<br /> víi sù ®a d¹ng c¶ vÒ m« h×nh tæ chøc, h×nh thøc<br /> sö dông nh©n lùc còng nh­ néi dung ho¹t ®éng.<br /> C¸c ho¹t ®éng CTXH trong céng ®ång còng rÊt<br /> 1<br /> cÇn ®­îc chó ý nh­ng l¹i ch­a nhËn ®­îc sù Phã ViÖn tr­ëng ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ.<br /> 2<br /> quan t©m ®óng møc. CÇn t¨ng c­êng ®Èy m¹nh ThS Vò ThÞ Mai Anh, ThS TrÇn ThÞ Hång CÈm, ThS TrÇn<br /> h¬n n÷a c«ng t¸c truyÒn th«ng vÒ sù cÇn thiÕt, Vò HiÖp, ThS Hoµng ThÞ Mü H¹nh, ThS TrÞnh ThÞ Sang, ThS<br /> NguyÔn ViÖt Hµ, ThS NguyÔn Träng Quúnh, ThS NguyÔn<br /> vai trß cña ho¹t ®éng CTXH trong ngµnh y vµ cã V¨n Hïng, CN Hoµng Ly Na - ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh<br /> lé tr×nh vÒ ph¸t triÓn nghÒ CTXH trong Ngµnh s¸ch Y tÕ.<br /> cho phï hîp víi nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng BS. Ph¹m ThÞ Nga - Vô Tæ chøc C¸n bé, Bé Y tÕ.<br /> cña c¸c ®¬n vÞ trong thùc tÕ. ThS. NguyÔn ThÞ Hång YÕn - Côc Qu¶n lý Kh¸m ch÷a bÖnh,<br /> Bé Y tÕ.<br /> <br /> 17<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> ph¸t triÓn nghÒ c«ng t¸c x· héi trong ngµnh y tÕ, ngang sö dông 2 ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu lµ<br /> gãp phÇn t¨ng c­êng chÊt l­îng, hiÖu qu¶ cña sù ®Þnh l­îng vµ ®Þnh tÝnh.<br /> nghiÖp b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ n©ng cao søc kháe C¸c ph­¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin bao<br /> nh©n d©n [2]. gåm: (1) Thu thËp th«ng tin b»ng biÓu mÉu<br /> Nghiªn cøu nµy ®­îc tiÕn hµnh nh»m t×m thèng kª (BMTK) göi tíi c¸c bÖnh<br /> hiÓu thùc tr¹ng, nhu cÇu ph¸t triÓn nghÒ c«ng viÖn/TTYTDP/TTPCBXH thuéc ®Þa bµn nghiªn<br /> t¸c x· héi t¹i c¸c c¬ së y tÕ, trªn c¬ së ®ã ®Ò xuÊt cøu; (2) §iÒu tra b»ng phiÕu hái tù ®iÒn víi 942<br /> kÕ ho¹ch ®µo t¹o nh©n lùc vÒ chuyªn ngµnh nµy nh©n viªn y tÕ (NVYT) vµ 151 nh©n viªn CTXH;<br /> trong thêi gian tíi. (3) Pháng vÊn phiÕu hái b¸n cÊu tróc víi 899<br /> bÖnh nh©n ®ang sö dông dÞch vô t¹i c¸c bÖnh<br /> Môc tiªu nghiªn cøu viÖn; (4) Pháng vÊn s©u 78 cuéc víi l·nh ®¹o c¸c<br /> 1. Ph©n tÝch nh÷ng khã kh¨n, bÊt cËp vÒ nh©n ®¬n vÞ thuéc ®Þa bµn nghiªn cøu; (5) Th¶o luËn<br /> lùc y tÕ t¹i c¸c c¬ së y tÕ hiÖn nay ®èi víi viÖc nhãm 101 cuéc víi c¸c nhãm ®èi t­îng nh­ b¸c<br /> lµm gia t¨ng sù hµi lßng cña ng­êi bÖnh. sü, ®iÒu d­ìng, nh©n viªn CTXH, bÖnh<br /> nh©n/ng­êi nhµ bÖnh nh©n, sinh viªn n¨m 3,4<br /> 2. X¸c ®Þnh nhu cÇu ®µo t¹o nh©n lùc chuyªn<br /> ®ang theo häc chuyªn ngµnh CTXH...<br /> ngµnh CTXH ch¨m sãc søc kháe trong thêi gian<br /> tíi. KÕt qu¶ vµ bµn luËn<br /> §èi t­îng, ®Þa bµn vµ ph­¬ng Th«ng tin chung vÒ c¸c ®¬n vÞ thuéc ®Þa<br /> ph¸p nghiªn cøu bµn nghiªn cøu<br /> <br /> §èi t­îng nghiªn cøu VÒ quy m« gi­êng bÖnh: HÇu hÕt c¸c bÖnh<br /> viÖn thuéc ®Þa bµn kh¶o s¸t ®Òu cã sè gi­êng<br /> - Nhãm triÓn khai thùc hiÖn: l·nh ®¹o vµ thùc kª cao h¬n so víi sè gi­êng kÕ ho¹ch vµ<br /> c¸n bé t¹i c¸c c¬ së y tÕ tõ Trung ­¬ng tíi ®Þa lu«n ë trong t×nh tr¹ng qu¸ t¶i víi c«ng suÊt sö<br /> ph­¬ng. dông gi­êng bÖnh phæ biÕn ë møc tõ >80% ®Õn<br /> - Nhãm h­ëng lîi: bÖnh nh©n, ng­êi d©n >110%. Trong sè 26 bÖnh viÖn ®­îc kh¶o s¸t t¹i<br /> trong céng ®ång. c¸c tuyÕn, cã 16 bÖnh viÖn, (chiÕm 61,3%) cã sè<br /> gi­êng thùc kª nhiÒu h¬n so víi gi­êng kÕ<br /> §Þa bµn nghiªn cøu: Nghiªn cøu ®­îc tiÕn<br /> ho¹ch.<br /> hµnh t¹i 8 bÖnh viÖn tuyÕn trung ­¬ng (BÖnh<br /> viÖn B¹ch Mai, BÖnh viÖn Trung ­¬ng HuÕ, VÒ c«ng suÊt sö dông gi­êng bÖnh: Sè bÖnh<br /> BÖnh viÖn Chî RÉy, BÖnh viÖn §a khoa Trung viÖn qu¸ t¶i vÒ c«ng suÊt sö dông gi­êng bÖnh lµ<br /> ­¬ng CÇn Th¬, BÖnh viÖn Nhi Trung ­¬ng, BÖnh 21/23, chiÕm 91,3%. Mét sè bÖnh viÖn ®ang ë<br /> viÖn K), 4 c¬ së ®µo t¹o chuyªn ngµnh c«ng t¸c møc qu¸ t¶i trÇm träng víi c«ng suÊt sö dông<br /> x· héi (§¹i häc Th¨ng Long, §¹i häc Khoa häc gi­êng bÖnh v­ît qu¸ 150% nh­ BÖnh viÖn K<br /> x· héi vµ nh©n v¨n, §¹i häc Lao ®éng x· héi, (253%), BÖnh viÖn B¹ch Mai (165%), BV§K<br /> TW HuÕ (150,1%).<br /> §¹i häc Më thµnh phè Hå ChÝ Minh) vµ 11 bÖnh<br /> viÖn ®a khoa, chuyªn khoa tuyÕn tØnh, 7 bÖnh Khã kh¨n, bÊt cËp vÒ nh©n lùc cña c¸c c¬<br /> viÖn tuyÕn quËn/huyÖn, 6 trung t©m y tÕ dù së Y tÕ hiÖn nay ®èi víi viÖc ®¸p øng nhu cÇu<br /> phßng (TTYTDP)/Trung t©m Phßng chèng c¸c cña ng­êi bÖnh trong cung cÊp dÞch vô<br /> bÖnh x· héi (TTPCBXH) vµ 12 x·/ph­êng t¹i 6 CSSK<br /> tØnh/thµnh phè trong c¶ n­íc. §èi víi c¸c c¬ së KCB:<br /> Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu T×nh tr¹ng qu¸ t¶i x¶y ra ë hÇu hÕt c¸c bÖnh<br /> ThiÕt kÕ nghiªn cøu: Nghiªn cøu m« t¶ c¾t viÖn. Cµng ë bÖnh viÖn tuyÕn trªn, tû lÖ c¸n bé y<br /> <br /> 18<br />  T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 11/2013<br /> <br /> <br /> <br /> tÕ nhËn thÊy t×nh tr¹ng qu¸ t¶i vÒ sè l­îng bÖnh t­¬ng øng ®èi víi c¸n bé cña bÖnh viÖn tuyÕn<br /> nh©n sö dông dÞch vô KCB hµng ngµy cµng cao tØnh vµ bÖnh viÖn tuyÕn T¦ cao h¬n h¼n: 52,7%<br /> vµ cµng trÇm träng. Sè c¸n bé c«ng t¸c t¹i bÖnh vµ 10,8% ®èi víi bÖnh viÖn tuyÕn tØnh; 59,1% vµ<br /> viÖn tuyÕn huyÖn nhËn thÊy qu¸ t¶i vÒ sè l­îng 17,9% ®èi víi bÖnh viÖn tuyÕn T¦. Møc ®é qu¸<br /> bÖnh nh©n sö dông dÞch vô hµng ngµy lµ 24,7% t¶i cao nhÊt lµ ë bé phËn Hµnh chÝnh (62,2%),<br /> vµ qu¸ t¶i trÇm träng chØ cã 3,5%. C¸c tû lÖ tiÕp theo lµ lÜnh vùc L©m sµng (54,8%).<br /> <br /> 100% 0.2% 1.0% 5.9%<br /> 0.8% 2.6% 3.5%<br /> 22.0%<br /> 80% 32.9% Kh«ng ý kiÕn<br /> <br /> Ch­a sö dông<br /> 60% 62.4% hÕt c«ng suÊt<br /> <br /> 59.1% Võa ph¶i<br /> 40% 52.7% Qu¸ t¶i<br /> <br /> Qu¸ t¶i trÇm träng<br /> 20%<br /> 24.7%<br /> 17.9%<br /> 10.8% 3.5%<br /> 0%<br /> TuyÕn T¦ TuyÕn tØnh TuyÕn huyÖn<br /> <br /> BiÓu 1. ý kiÕn cña NVYT vÒ møc ®é qu¸ t¶i sè l­îng bÖnh nh©n<br /> hµng ngµy theo ph©n tuyÕn bÖnh viÖn.<br /> <br /> VÒ nh©n lùc: Trong 26 bÖnh viÖn ®­îc kh¶o ®ñ (42,3%). HiÖn vÉn cßn gÇn 1/2 sè bÖnh viÖn<br /> s¸t, cã 9 bÖnh viÖn ®· cã ®ñ ®Þnh biªn theo quy thuéc ®Þa bµn nghiªn cøu ch­a ®¸p øng ®Çy ®ñ<br /> ®Þnh cña Th«ng t­ 08 (chiÕm 34,6%), 6 bÖnh nh©n lùc Y tÕ theo quy ®Þnh cña Th«ng t­ 08.<br /> viÖn v­ît (chiÕm 23,1%) vµ 11 bÖnh viÖn ch­a<br /> <br /> BV Nhi T¦ 97.3%<br /> <br /> BV t©m thÇn Nam §Þnh 70.6%<br /> <br /> BV§K tØnh Nam §Þnh 82.9%<br /> <br /> BV Nh©n d©n 115 84.0%<br /> <br /> BV§K tØnh L©m §ång 88.4%<br /> <br /> BV§K huyÖn H¶i HËu 65.5%<br /> <br /> BV§K tØnh Yªn B¸i 91.0%<br /> <br /> BV§K T¦ HuÕ 92.0%<br /> <br /> BV K 45.1%<br /> <br /> BV T©m thÇn T¦ 1 33.9%<br /> <br /> BV L·o khoa T¦ 35.0%<br /> <br /> BV B¹ch Mai 67.3%<br /> <br /> 0% 20% 40% 60% 80% 100%<br /> <br /> BiÓu 2. Tû lÖ nh©n lùc Y tÕ hiÖn cã so víi møc trung b×nh cña Th«ng t­ 08.<br /> <br /> 19<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> Nh©n viªn Y tÕ th­êng xuyªn chÞu ¸p lùc lín kh¸m bÖnh phôc vô kho¶ng 49 bÖnh nh©n. B×nh<br /> trong c«ng viÖc. Sè l­îng bÖnh nh©n/nh©n viªn qu©n mét b¸c sü t¹i khu vùc Kh¸m bÖnh ®·<br /> y tÕ/ngµy nhiÒu nhÊt lµ t¹i khu vùc Kh¸m bÖnh, kh¸m bÖnh vµ kª ®¬n cho kho¶ng 42 bÖnh<br /> tiÕp ®Õn lµ khu vùc CËn l©m sµng. B×nh qu©n nh©n/ngµy; kho¶ng thêi gian trung b×nh/bÖnh<br /> mét nh©n viªn y tÕ t¹i bµn tiÕp ®ãn cña khu vùc nh©n chØ ®¹t 11,4 phót.<br /> <br /> B¶ng 1. ¦íc tÝnh b×nh qu©n sè bÖnh nh©n/c¸n bé YT/ngµy<br /> <br /> B×nh qu©n sè<br /> STT Néi dung<br /> BN/CBYT/ngµy<br /> 1 TiÕp ®ãn vµ cung cÊp th«ng tin vÒ quy tr×nh KCB cho bÖnh nh©n 49<br /> 2 Kh¸m bÖnh kª ®¬n t¹i phßng kh¸m 42<br /> 3 Cung cÊp c¸c dÞch vô cËn l©m sµng 37<br /> 4 Kh¸m bÖnh vµ chØ ®Þnh ®iÒu trÞ t¹i c¸c khoa l©m sµng 22<br /> 5 Thùc hiÖn theo ®óng y lÖnh cña b¸c sÜ 35<br /> 6 Hoµn tÊt thñ tôc ra viÖn 13<br /> <br /> Kh«ng chØ qu¸ t¶i trong cung cÊp c¸c dÞch 1/3 sè c¸n bé y tÕ tr¶ lêi phiÕu tù ®iÒn thõa nhËn<br /> vô cho ng­êi bÖnh, nh©n viªn Y tÕ t¹i mét sè c¬ ch­a hµi lßng hoÆc khã nhËn xÐt vÒ chÊt l­îng<br /> së KCB cßn ph¶i ®­¬ng ®Çu víi nh÷ng th¸ch cung cÊp dÞch vô KCB hµng ngµy, nhÊt lµ t¹i c¸c<br /> thøc tõ sù thiÕu hîp t¸c cña bÖnh nh©n vµ ng­êi bÖnh viÖn tuyÕn T¦. Lý do khiÕn cho c¸c c¸n bé<br /> nhµ bÖnh nh©n vµ tÝnh chÊt ®Æc thï cña tõng y tÕ ch­a hµi lßng víi dÞch vô do c¬ së KCB cung<br /> chuyªn khoa. cÊp lµ thêi gian kh¸m bÖnh/lÇn ch­a tháa ®¸ng<br /> T×nh tr¹ng qu¸ t¶i vÒ sè l­îng bÖnh nh©n sö (44%), ch­a h­íng dÉn cô thÓ cho bÖnh nh©n vÒ<br /> dông dÞch vô/ngµy vµ thiÕu hôt vÒ nh©n lùc Y tÕ quy tr×nh kh¸m ch÷a bÖnh (38%), ch­a t­ vÊn<br /> lµ nh÷ng t¸c nh©n trùc tiÕp khiÕn cho chÊt l­îng ®Çy ®ñ tr­íc khi cung cÊp dÞch vô cËn l©m sµng<br /> cung cÊp dÞch vô t¹i hÇu hÕt c¸c c¬ së KCB hiÖn (24,9%) ch­a t­ vÊn ®Çy ®ñ vÒ thuèc vµ ph¸c ®å<br /> ®iÒu trÞ (23,6%), ch­a t­ vÊn t©m lý, ®éng viªn<br /> nay cßn h¹n chÕ. KÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy, gÇn<br /> bÖnh nh©n an t©m ®iÒu trÞ (17%)...<br /> B¶ng 2. ý kiÕn cña c¸n bé Y tÕ vÒ chÊt l­îng KCB theo tuyÕn bÖnh viÖn (%)<br /> Møc ®é Trung ­¬ng TØnh HuyÖn Chung<br /> RÊt b»ng lßng 8.5% 11.8% 14.1% 10.8%<br /> B»ng lßng 55.5% 57.9% 69.4% 58.0%<br /> Ch­a b»ng lßng 29.7% 23.2% 10.6% 24.6%<br /> Khã tr¶ lêi 6.3% 7.0% 5.9% 6.6%<br /> <br /> Nhu cÇu sö dông dÞch vô KCB cña ng­êi hç trî ®iÒu trÞ cho bÖnh nh©n rÊt cÇn ®­îc lÊp<br /> bÖnh ch­a ®­îc ®¸p øng tháa ®¸ng: T¹i tÊt c¶ ®Çy bëi sù hiÖn diÖn cña nh©n viªn CTXH. BÖnh<br /> c¸c kh©u trong chu tr×nh kh¸m ch÷a bÖnh tõ nh©n ch­a thùc sù hµi lßng víi chÊt l­îng dÞch<br /> khoa kh¸m bÖnh tíi c¸c khoa cËn l©m sµng, l©m vô kh¸m ch÷a bÖnh t¹i c¸c bÖnh viÖn. KÕt qu¶<br /> sµng vµ hoµn tÊt thñ tôc khi ra viÖn, vÉn cßn kh¶o s¸t cho thÊy cã 29,7% sè c¸n bé y tÕ thõa<br /> nhiÒu kho¶ng trèng trong cung cÊp c¸c dÞch vô nhËn sù ch­a hµi lßng cña bÖnh nh©n ®èi víi<br /> <br /> <br /> 20<br />  T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 11/2013<br /> <br /> <br /> <br /> dÞch vô KCB vµ 6,3% nÐ tr¸nh kh«ng nhËn xÐt. tû lÖ bÖnh nh©n hµi lßng thÊp h¬n so víi khu<br /> Theo ph¶n håi cña bÖnh nh©n t¹i c¸c bÖnh viÖn, §iÒu trÞ: 89,4% vµ 91,8% so víi 93,2%.<br /> khu vùc CËn l©m sµng vµ khu vùc Kh¸m bÖnh cã<br /> <br /> B¶ng 3. ý kiÕn cña bÖnh nh©n vÒ lý do ch­a hµi lßng<br /> khi sö dông dÞch vô kh¸m bÖnh (%).<br /> Lý do Kh¸m bÖnh CËn L.sµng L©m sµng<br /> Kh«ng ®­îc h­íng dÉn chi tiÕt, 31,8 22,9 57,2<br /> gi¶i thÝch kh«ng ®Çy ®ñ<br /> MÊt thêi gian chê ®îi 54,8 72,9 -<br /> Thñ tôc phøc t¹p 33,3 12,5 -<br /> Th¸i ®é øng xö cña nh©n viªn Y tÕ kh«ng tèt 16,7 12,5 17,9<br /> §iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt ch­a ®¶m b¶o, 4,8 14,6 42,9<br /> thiÕu c¸c dÞch vô hç trî...<br /> <br /> Nh÷ng lý do lµm bÖnh nh©n ch­a hµi lßng mµ thuéc. M« h×nh tæ chøc cña c¸c ®Çu mèi chuyªn<br /> nguyªn nh©n tõ phÝa nh©n viªn y tÕ (kh«ng tr¸ch vÒ CTXH còng kh«ng ®ång nhÊt: cã thÓ lµ<br /> h­íng dÉn chi tiÕt, gi¶i thÝch kh«ng ®Çy ®ñ vµ trùc thuéc Ban Gi¸m ®èc nh­ Phßng CTXH cña<br /> th¸i ®é øng xö kh«ng tèt) chiÕm tû lÖ rÊt ®¸ng BÖnh viÖn Nhi TW hay §¬n vÞ Y X· héi cña BV<br /> quan t©m ë tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n chñ yÕu trong Chî RÉy hoÆc còng cã thÓ lµ mét tæ thuéc khoa<br /> qu¸ tr×nh cung cÊp dÞch vô KCB: tõ >40% ®Õn §iÒu d­ìng nh­ ë BV§K TW HuÕ, BV Nh©n<br /> >70%. Nguyªn nh©n s©u xa cña t×nh tr¹ng nµy d©n 115.<br /> ngoµi mét phÇn do lçi chñ quan tõ nh©n viªn y VÒ nh©n lùc: Cã 151 nh©n viªn CTXH ®ang<br /> tÕ, xÐt cho cïng ®Òu do qu¸ t¶i bÖnh viÖn ®em thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng hç trî x· héi cho ng­êi<br /> l¹i. bÖnh t¹i 22 bÖnh viÖn cã triÓn khai c¸c ho¹t<br /> §èi víi viÖc triÓn khai c¸c Ch­¬ng tr×nh ®éng nµy, trong ®ã 50,3% lµm viÖc t¹i c¸c BV<br /> môc tiªu y tÕ quèc gia (CTMTYTQG) t¹i céng tuyÕn trung ­¬ng; 23,2% lµm viÖc t¹i BV tuyÕn<br /> ®ång: C¸c CTMTYTQG triÓn khai ngµy cµng tØnh vµ 26,5% lµm viÖc t¹i BV tuyÕn huyÖn. N÷<br /> ®a d¹ng trong khi nh©n lùc thùc hiÖn c¸c chiÕm sè ®«ng trong nh÷ng ng­êi lµm CTXH t¹i<br /> CTMTYTQG t¹i tuyÕn x·/ph­êng chñ yÕu lµ bÖnh viÖn (78,1%). C¸n bé ®­îc ®µo t¹o chuyªn<br /> kiªm nhiÖm; BN ngµy cµng nhiÒu, nhu cÇu ngµnh CTXH chiÕm tû lÖ rÊt Ýt, chØ 2%, cßn l¹i<br /> truyÒn th«ng GDSK, t­ vÊn hç trî BN ®iÒu trÞ, chñ yÕu ®­îc tµo t¹o trong ngµnh y (b¸c sü:<br /> t¸i hßa nhËp céng ®ång ngµy cµng lín. 10,6%; y sÜ: 9,3% vµ ®iÒu d­ìng: 58,9%).<br /> Thùc tr¹ng CTXH t¹i c¸c ®¬n vÞ Y tÕ VÒ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng: Tû lÖ c¸n bé lµm<br /> chuyªn tr¸ch vÒ CTXH t¹i c¸c BV kh«ng cao<br /> thuéc ®Þa bµn kh¶o s¸t<br /> (chØ cã 18,5%); sè cßn l¹i ®a phÇn lµ lµm kiªm<br /> CTXH t¹i c¸c bÖnh viÖn: nhiÖm (41,8%) vµ céng t¸c viªn (39,7%). Kinh<br /> VÒ m« h×nh tæ chøc: Trong sè 26 bÖnh viÖn phÝ ®Ó duy tr× c¸c ho¹t ®éng vÒ CTXH ®· ®­îc<br /> ®­îc kh¶o s¸t, cã 22 ®¬n vÞ (84,6%) ®· triÓn huy ®éng tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau song chñ<br /> khai c¸c ho¹t ®éng vÒ CTXH nh­ng chØ cã 5/22 yÕu vÉn lµ tõ c¸c bÖnh viÖn (81%).<br /> ®¬n vÞ (22,7%) cã ®Çu mèi chuyªn tr¸ch vÒ VÒ nh÷ng ho¹t ®éng ®· triÓn khai: Néi dung<br /> CTXH. Sè bÖnh viÖn cßn l¹i lµ lång ghÐp ho¹t cña c¸c ho¹t ®éng vÒ CTXH ®· ®­îc triÓn khai<br /> ®éng vÒ CTXH trong tõng khoa/phßng trùc thùc hiÖn kh¸ phong phó trong thùc tiÔn, tuy<br /> <br /> 21<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> nhiªn phÇn lín vÉn lµ c¸c ho¹t ®éng cung cÊp sinh ho¹t trong vµ ngoµi bÖnh viÖn. C¸c néi<br /> th«ng tin vÒ quy tr×nh KCB cho bÖnh nh©n hoÆc dung vÒ t­ vÊn vµ trî gióp t©m lý cho bÖnh nh©n<br /> cung cÊp c¸c hç trî vÒ vËt chÊt mang tÝnh tõ cßn Ýt ®­îc c¸c c¬ së KCB còng nh­ nh©n viªn<br /> thiÖn x· héi hoÆc kÕt nèi víi c¸c dÞch vô phôc vô CTXH thùc hiÖn.<br /> <br /> 0.6%<br /> Kh¸c 22.7%<br /> <br /> 25.7%<br /> Giíi thiÖu BN tíi c¸c dÞch vô hç trî kh¸c sau khi xuÊt viÖn 63.6%<br /> <br /> 46.4%<br /> Nh¾c lÞch t¸i kh¸m 86.4%<br /> <br /> 47.0%<br /> T­ vÊn h­íng dÉn tu©n thñ ®iÒu trÞ sau khi xuÊt viÖn 86.4%<br /> <br /> 53.0%<br /> H­íng dÉn thñ tôc xuÊt viÖn 86.4%<br /> <br /> 41.7%<br /> Giíi thiÖu BN tíi c¸c dÞch vô hç trî kh¸c trong BV 77.3%<br /> <br /> 41.1%<br /> B¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña ng­êi bÖnh 90.9%<br /> <br /> 33.1%<br /> Quyªn gãp, t¹o quü hç trî cho ng­êi bÖnh 54.5%<br /> <br /> 70.2%<br /> Hç trî vÒ vËt chÊt cho ng­êi bÖnh vµ gia ®×nh 72.7%<br /> <br /> 33.1%<br /> Hç trî t©m lý cho ng­êi bÖnh vµ gia ®×nh 90.9%<br /> <br /> 41.1%<br /> ChuyÓn t¶i th«ng tin cña ng­êi bÖnh tíi CBYT 72.7%<br /> <br /> 47.7%<br /> Cung cÊp th«ng tin, t­ vÊn vÒ c¸c dÞch vô l©m sµng 81.8%<br /> <br /> 41.7%<br /> Cung cÊp th«ng tin, t­ vÊn vÒ c¸c dÞch vô CLS 81.8%<br /> <br /> 71.5%<br /> H­íng dÉn thñ tôc vµ quy tr×nh kh¸m ch÷a bÖnh 86.4%<br /> <br /> 0% 50% 100%<br /> Nh©n viªn CTXH cã cung cÊp dÞch vô BÖnh viÖn cã triÓn khai DV<br /> <br /> <br /> BiÓu 3. Néi dung cña ho¹t ®éng CTXH t¹i c¸c bÖnh viÖn<br /> thuéc ®Þa bµn kh¶o s¸t (%)<br /> <br /> CTXH trong hÇu hÕt c¸c bÖnh viÖn mÆc dï lý quy ®Þnh vÒ tæ chøc, ®Þnh biªn cña bé phËn<br /> míi chØ mang tÝnh tù ph¸t nh»m ®¸p øng nh÷ng nµy (71,4%)... Bªn c¹nh ®ã cßn cã mét sè khã<br /> nhu cÇu bøc thiÕt cña ng­êi bÖnh vµ c¸c c¬ së Y kh¨n kh¸c nh­: néi dung ho¹t ®éng ch­a râ rµng<br /> tÕ song còng ®· b­íc ®Çu mang l¹i nhiÒu lîi Ých (64,3%) vµ thiÕu sù céng t¸c cña nh©n viªn y tÕ<br /> thiÕt thùc, ph¸t huy ®¾c lùc vai trß hç trî cho (21,4%)...<br /> ho¹t ®éng ®iÒu trÞ. CTXH t¹i céng ®ång:<br /> VÒ nh÷ng khã kh¨n, bÊt cËp: mÆc dï ®©y lµ KÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy c¸c ho¹t ®éng<br /> mét lÜnh vùc rÊt cÇn thiÕt ®èi víi c¸c bÖnh viÖn CTXH trong céng ®ång còng rÊt cÇn ®­îc chó ý<br /> song ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn hä ®ang ph¶i ®èi nh­ng l¹i ch­a nhËn ®­îc sù quan t©m ®óng<br /> mÆt víi nhiÒu khã kh¨n th¸ch thøc, trong ®ã næi møc.<br /> bËt nhÊt lµ vÒ nh©n lùc (85,7% ch­a ®­îc ®µo<br /> t¹o; 71,4% thiÕu nh©n lùc); tiÕp ®Õn lµ thiÕu Nhu cÇu ®µo t¹o nh©n lùc chuyªn ngµnh<br /> kinh phÝ ho¹t ®éng (78,6%) vµ thiÕu c¬ së ph¸p CTXHYT trong thêi gian tíi<br /> <br /> <br /> 22<br />  T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 11/2013<br /> <br /> <br /> <br /> HÇu hÕt c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu ®Òu nhËn c¸n bé Y tÕ th­êng thÊp h¬n so víi quy ®Þnh. T¹i<br /> thÊy ho¹t ®éng CTXH trong BV lµ rÊt cÇn thiÕt: céng ®ång, c¸c CTMTYTQG ®­îc triÓn khai<br /> 76,9% sè bÖnh viÖn; 79,3% sè c¸n bé y tÕ vµ ngµy cµng ®a d¹ng, sè l­îng bÖnh nh©n cña c¸c<br /> 74,4% sè bÖnh nh©n ®­îc pháng vÊn. ý kiÕn Ch­¬ng tr×nh ngµy cµng nhiÒu, nh©n lùc thùc<br /> nªn thµnh lËp bé phËn ®éc lËp chuyªn tr¸ch vÒ hiÖn phæ biÕn lµ kiªm nhiÖm, v× vËy c¸c ho¹t<br /> ho¹t ®éng nµy ®­îc 61,5% sè bÖnh viÖn vµ ®éng CTXH t¹i céng ®ång ch­a ®­îc quan t©m<br /> 44,9% sè c¸n bé y tÕ ®ång t×nh ñng hé. tho¶ ®¸ng.<br /> VÒ sè l­îng nh©n viªn CTXH: Tïy theo tuyÕn Mét sè bÖnh viÖn ®· triÓn khai ho¹t ®éng<br /> bÖnh viÖn, quy m«, c«ng suÊt sö dông gi­êng CTXH nh»m gi¶m bít ¸p lùc c«ng viÖc cho<br /> bÖnh vµ c¬ cÊu tæ chøc c¸c khoa/phßng mµ nh©n viªn y tÕ vµ t¨ng c­êng c¸c trî gióp x· héi<br /> tuyÓn dông sè l­îng nh©n viªn CTXH cho phï cho bÖnh nh©n trong qu¸ tr×nh KCB. Tuy nhiªn<br /> hîp víi nhu cÇu còng nh­ quy ®Þnh vÒ ®Þnh biªn ho¹t ®éng CTXH hiÖn ®ang ®­îc thùc hiÖn<br /> trong thùc tÕ. Víi BV tuyÕn T¦, tØnh nªn cã bé mang tÝnh tù ph¸t víi sù ®a d¹ng c¶ vÒ m« h×nh<br /> phËn chuyªn tr¸ch vÒ CTXH trùc thuéc Ban tæ chøc, h×nh thøc sö dông nh©n lùc còng nh­<br /> gi¸m ®èc (cã tõ 10- 25 nh©n viªn) vµ m¹ng l­íi néi dung ho¹t ®éng.<br /> kiªm nhiÖm t¹i c¸c khoa/phßng trong bÖnh viÖn Nhu cÇu ph¸t triÓn nghÒ CTXH ®­îc hÇu hÕt<br /> (1 - 2 CB kiªm nhiÖm/khoa/phßng). BV tuyÕn c¸n bé l·nh ®¹o t¹i c¸c c¬ së KCB vµ c¸n bé<br /> huyÖn cÇn 5 nh©n viªn CTXH chuyªn tr¸ch vµ triÓn khai c¸c CTMTYTQG t¹i céng ®ång thuéc<br /> 20 nh©n viªn CTXH kiªm nhiÖm. Nh­ vËy víi ®Þa bµn kh¶o s¸t kh¼ng ®Þnh, ®ång thêi còng ®·<br /> 42 bÖnh viÖn T¦, 348 bÖnh viÖn tuyÕn tØnh vµ ®­îc mét tû lÖ ®¸ng kÓ c¸n bé y tÕ (79,3%) vµ<br /> 615 bÖnh viÖn huyÖn, ­íc tÝnh cÇn > 3.000 nh©n bÖnh nh©n (74,4%) ®ång t×nh.<br /> viªn CTXH chuyªn tr¸ch vµ > 12.000 nh©n viªn<br /> CTXH kiªm nhiÖm trong c¶ n­íc. KhuyÕn nghÞ<br /> VÒ h×nh thøc tham gia: cã 75,9% sè c¸n bé CÇn cã lé tr×nh vÒ ph¸t triÓn nghÒ CTXH<br /> cho r»ng nh©n lùc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng vÒ trong Ngµnh cho phï hîp víi nhu cÇu vµ kh¶<br /> CTXH t¹i ®¬n vÞ nªn lµm chuyªn tr¸ch vµ ®­îc n¨ng ®¸p øng cña c¸c ®¬n vÞ trong thùc tÕ.<br /> ®µo t¹o chuyªn s©u vÒ lÜnh vùc nµy. Víi ý kiÕn<br /> vÒ c¸n bé lµm kiªm nhiÖm, 51,4% cho r»ng cã §Çu mèi ®¶m nhËn ho¹t ®éng vÒ CTXH cÇn<br /> thÓ ph©n c«ng b¸c sü lµm kiªm nhiÖm; 60,8% ®­îc tæ chøc nh­ mét ®¬n vÞ ®éc lËp trong c¸c<br /> nªn ph©n c«ng ®iÒu d­ìng lµm kiªm nhiÖm; bÖnh viÖn. Néi dung ho¹t ®éng vÒ CTXH cÇn<br /> 49,8% nªn ph©n c«ng c¸n bé c¸c phßng chøc ph¶i ®­îc h­íng dÉn vµ triÓn khai toµn diÖn.<br /> n¨ng lµm kiªm nhiÖm vµ 33,3% nªn giao cho Chó träng ®µo t¹o ®éi ngò nh©n lùc vÒ CTXH<br /> c¸c t×nh nguyÖn viªn bªn ngoµi... trong c¸c bÖnh viÖn còng nh­ trong CSSKB§ t¹i<br /> KÕt luËn céng ®ång.<br /> Ban hµnh h­íng dÉn vÒ tiªu chuÈn vµ chÕ ®é<br /> Nh©n viªn y tÕ t¹i c¸c c¬ së y tÕ c«ng lËp c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi chøc danh chuyªn m«n vÒ<br /> tuyÕn hiÖn ®ang ph¶i chÞu ¸p lùc c«ng viÖc lín CTXH trong ngµnh y tÕ.<br /> víi t×nh tr¹ng qu¸ t¶i x¶y ra phæ biÕn ë hÇu hÕt<br /> c¸c bÖnh viÖn ®­îc kh¶o s¸t, quy m« vµ c«ng §Èy m¹nh truyÒn th«ng vÒ sù cÇn thiÕt, vai<br /> suÊt sö dông gi­êng bÖnh lu«n ë møc cao víi trß t¸c dông cña nh©n viªn CTXH trong ª kÝp trÞ<br /> kho¶ng tõ >110% ®Õn 130% trong khi ®Þnh biªn liÖu t¹i BV còng nh­ t¹i céng ®ång.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 23<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> TµI LIÖU THAM KH¶O<br /> 1. Bé Y tÕ (2010), Tµi liÖu Héi th¶o “Ph¸t triÓn c«ng t¸c x· héi trong lÜnh vùc y tÕ”, th¸ng 7/2010, Hµ Néi.<br /> 2. Bé Y tÕ (2011), QuyÕt ®Þnh sè 2514/Q§-BYT cña Bé Y tÕ vÒ viÖc phª duyÖt §Ò ¸n “Ph¸t triÓn nghÒ c«ng<br /> t¸c x· héi trong ngµnh y tÕ giai ®o¹n 2011-2020.<br /> 3. QuyÕt ®Þnh sè 32/2010/Q§-TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ phª duyÖt §Ò ¸n “Ph¸t triÓn nghÒ c«ng t¸c x·<br /> héi giai ®o¹n 2010 2020” ngµy 25/3/2010.<br /> 4. Charles A., Susan E. M., & Heidi H.L (2007), “B»ng chøng vÒ gi¸ trÞ hç trî cña CTXH trong bÖnh viÖn”,<br /> T¹p chÝ C«ng t¸c x· héi trong ngµnh y tÕ, sè 44(4), trang 17-32.<br /> 5. Jame P. D. (1992), “Vai trß cña c«ng t¸c x· héi trong bÖnh viÖn”, C«ng t¸c x· héi trong ngµnh y tÕ, Sè<br /> 18(1), trang 107-116.<br /> 6. Rebecca G.J. & Sherry S. (2009), “CTXH bÖnh viÖn: Vai trß vµ ho¹t ®éng chuyªn m«n”, C«ng t¸c x· héi<br /> trong ngµnh y tÕ, sè ra 30/11, trang 856-870.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 24<br />