Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
NGHIEÂN CÖÙU NHÖÕNG CHÆ ÑÒNH PHAÃU THUAÄT<br />
ÔÛ BEÄNH NHAÂN KEÙN KHÍ ÔÛ PHOÅI<br />
Chaâu Phuù Thi*, Phaïm Thoï Tuaán Anh**<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Ñaët vaán ñeà: Keùn khí phoåi laø moät trong nhöõng daïng cuûa khí pheá thuûng vôùi ñaëc ñieåm khu truù, ñoù laø<br />
nhöõng khoaûng chöùa khí coù kích thöôùc treân 2,5 cm ñöôøng kính, do söï daõn roäng baát thöôøng vaø vónh vieãn<br />
caùc khoaûng chöùa khí taän cuøng cuûa caùc tieåu pheá quaûn taän.<br />
Vieäc ñieàu trò beänh keùn khí phoåi baèng phaãu thuaät coù theå seõ ñem laïi cho beänh nhaân keát quaû toát vì noù<br />
coøn phuï thuoäc vaøo vieäc xem xeùt caùc yeáu toá lieân quan ñeå coù chæ ñònh phaãu thuaät<br />
Phöông phaùp nghieân cöùu: Moâ taû hoài cöùu.<br />
Keát quaû: Töø 1999 ñeán 11/2002, 52 beänh nhaân ñaõ ñöôïc ñieàu trò keùn khí phoåi baèng phaãu thuaät, coù 35<br />
nam vaø 17 nöõ, tuoåi trung bình laø 41 tuoåi.<br />
Coù 42 tröôøng hôïp beänh nhaân coù caûi thieän toát veà laâm saøng vaø chöùc naêng hoâ haáp, 10 tröôøng hôïp coù<br />
bieán chöùng trong giai ñoaïn haäu phaãu, khoâng coù tröôøng hôïp töû vong<br />
Keát luaän: Keát quaû toát trong vieäc ñieàu trò keùn khí ôû phoåi phuï thuoäc vaøo vieäc choïn löïa beänh nhaân ñeå<br />
chæ ñònh phaãu thuaät<br />
<br />
SUMMARY<br />
INDICATIONS FOR SURGERY OF BULLOUS EMPHYSEMA<br />
Chau Phu Thi, Pham Tho Tuan Anh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 7 *<br />
Supplement of No 1 * 2003: 62 - 65<br />
<br />
Background: A bullous emphysema has been arbitrarily defined as an emphysematous space greater<br />
than 2,5 cm indiameter.The selection of patients for surgical can be a simple or a very difficult task and the<br />
dicision must be based on clinical, radologic, physiologic data and blood gas<br />
Method: A retrospective study.<br />
Result: Between 1999 to 11/2002, 52 patients had surgical treatment for bullous emphysema at Cho Ray<br />
hospital. there were 35 males and 17 females, with mean age of 41 years.There was not death, there were<br />
10 cases have complications in the postoperation, 42 cases have improved about clinic and physiologic data<br />
Conclusion: The key to good result in the surgical treatment of bullous emphysema is proper selection of<br />
patients<br />
<br />
ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br />
Keùn khí phoåi laø moät trong nhöõng daïng cuûa khí<br />
pheá thuûng vôùi ñaëc ñieåm khu truù, ñoù laø nhöõng<br />
khoaûng chöùa khí coù kích thöôùc treân 2,5 cm ñöôøng<br />
kính, do söï daõn roäng baát thöôøng vaø vónh vieãn caùc<br />
khoaûng chöùa khí taän cuøng cuûa caùc tieåu pheá quaûn<br />
taän(3,5).<br />
<br />
Chaån ñoaùn keùn khí phoåi chuû yeáu döïa vaøo X<br />
quang phoåi vaø chuïp caét lôùp ñieän toaùn ngöïc, caùc trieäu<br />
chöùng laâm saøng khoâng coù giaù trò ñaëc hieäu cho chaån<br />
ñoaùn(6,8,9).<br />
Vieäc ñieàu trò beänh keùn khí phoåi baèng phaãu thuaät<br />
coù theå seõ ñem laïi cho beänh nhaân keát quaû toát vì noù<br />
coøn phuï thuoäc vaøo vieäc xem xeùt caùc yeáu toá lieân quan<br />
<br />
* Phaân moân Phaãu thuaät Loàng ngöïc vaø Tim maïch, beänh vieän Chôï Raãy<br />
** Khoa Phaãu thuaät Loàng ngöïc vaø Tim maïch beänh vieän Chôï Raãy<br />
<br />
62<br />
<br />
Chuyeân ñeà Ngoaïi Loàng ngöïc vaø Tim Maïch<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7* Phuï baûn cuûa Soá 1* 2003<br />
Thay ñoåi veà Tiffeneau<br />
<br />
ñeå coù chæ ñònh phaãu thuaät.<br />
Caùc choáng chæ ñònh trong ñieàu trò keùn khí phoåi<br />
baèng phaãu thuaät nhö nhöõng tröôøng hôïp beänh nhaân<br />
coù nhieàu keùn khí lan toaû 2 beân, coù tình traïng daõn<br />
pheá quaûn tieán trieån nghieâm troïng hay pO2 giaûm<br />
nhieàu pCO2 taêng cao... ñaõ ñöôïc caùc taùc giaû nhö<br />
John. E. Connolly ñeà caäp tôùi. (4,5,7)<br />
<br />
85%<br />
<br />
15<br />
6<br />
11<br />
<br />
43%<br />
25%<br />
31%<br />
<br />
Thay ñoåi veà khí maùu ñoäng maïch<br />
Veà pH thaáp nhaát laø 7,3<br />
cao nhaát laø 7,4<br />
<br />
Baûng 2: Thay ñoåi veà FEV1<br />
>70%<br />
50-69%<br />
95mmHg, 16 tröôøng<br />
hôïp < 95mmHg<br />
<br />
PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU<br />
<br />
Caùc hình thaùi keùn khí<br />
<br />
Nghieân cöùu hoài cöùu theo loaïi hình moâ taû caét<br />
ngang<br />
Ñoái töôïng nghieân cöùu: caùc beänh nhaân ñöôïc<br />
chaån ñoaùn keùn khí phoåi vaø ñöôïc ñieàu trò baèng phaãu<br />
thuaät<br />
<br />
KEÁT QUAÛ<br />
Goàm 52 beänh nhaân ñöôïc moå taïi beänh vieän Chôï<br />
Raãy töø naêm1999 ñeán thaùng 11/2002<br />
<br />
pCO2: caùc tröôøng hôïp ñeàu coù pCO2 ><br />
40mmHg, cao nhaát laø 47,1mmHg<br />
<br />
Keùn<br />
Keùn<br />
Keùn<br />
Keùn<br />
Keùn<br />
Keùn<br />
<br />
Hình thaùi keùn phoåi<br />
Soá beänh nhaân<br />
khí 1 beân phoåi<br />
18<br />
khí 2 beân phoåi<br />
8<br />
khí nhieãm truøng<br />
9<br />
khí + giaõn pheá quaûn<br />
2<br />
khí + phoåi bieät trí<br />
1<br />
khí gaây traøn khí maøng phoåi<br />
12<br />
<br />
Caùc phöông phaùp phaãu thuaät<br />
<br />
Tuoåi trung bình 41 tuoåi.<br />
<br />
Phöông phaùp phaãu thuaät<br />
Caét keùn khí<br />
Caét thuøy phoåi<br />
Caét phaân thuøy<br />
Caét phaân thuøy qua noäi soi<br />
<br />
Treû nhaát 16 tuoåi, lôùn nhaát 66 tuoåi.<br />
<br />
Keát quaû phaãu thuaät<br />
<br />
Tyû leä nam: nöõ laø 35 nam: 17 nöõ.<br />
<br />
Keát quaû<br />
Töû vong<br />
Toát khoâng bieán chöùng<br />
Coù bieán chöùng<br />
<br />
Löùa tuoåi thöôøng gaëp töø 40 ñeán 60 tuoåi<br />
<br />
Trieäu chöùng laâm saøng<br />
Trieäu chöùng<br />
Ñau ngöïc<br />
Khoù thôû<br />
Ho khan<br />
Ho ra maùu<br />
Ho ñaøm<br />
<br />
Soá beänh nhaân<br />
36<br />
33<br />
22<br />
07<br />
18<br />
<br />
Tyû leä<br />
69%<br />
63%<br />
42%<br />
13%<br />
34%<br />
<br />
Thay ñoåi FEV1<br />
Döïa treân tieâu chuaån cuûa ERS (European<br />
Respiratory Society) veà ñaùnh giaù ñoä naëng nheï chöùc<br />
naêng hoâ haáp trong söï taéc ngheõn ôû phoåi. (2)<br />
<br />
Chuyeân ñeà Ngoaïi Loàng ngöïc vaø Tim Maïch<br />
<br />
Tyû leä<br />
34%<br />
15%<br />
17%<br />
3%<br />
1%<br />
23%<br />
<br />
Soá beänh nhaân<br />
25<br />
13<br />
7<br />
6<br />
<br />
Soá beänh nhaân<br />
0<br />
42<br />
10<br />
<br />
Tyû leä<br />
48%<br />
25%<br />
13%<br />
11%<br />
<br />
Tyû leä<br />
0%<br />
80%<br />
20%<br />
<br />
BAØN LUAÄN<br />
Theo John. E. Connolly, chìa khoùa ñeå ñaït keát<br />
quaû toát trong ñieàu trò keùn khí phoåi baèng phaãu thuaät<br />
laø vieäc choïn löïa beänh nhaân (7). Döïa treân ñieàu ñoù<br />
cuùng toâi ñaõ choïn 32 tröôøng hôïp ñeå xem xeùt veà<br />
nhöõng chæ ñònh phaãu thuaät.<br />
Vieäc choïn löïa beänh cuõng nhö vieäc quyeát ñònh<br />
ñieàu trò baèng phaãu thuaät cuûa chuùng toâi khoâng nhöõng<br />
<br />
63<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br />
<br />
döïa vaøo caùc bieåu hieän laâm saøng maø coøn keát hôïp caùc<br />
thay ñoåi veà chöùc naêng hoâ haáp vaø nhöõng chæ soá cuûa<br />
khí maùu ñoäng maïch(1,5,7,11).<br />
Veà laâm saøng: nhöõng daáu hieäu noùi leân söï aûnh<br />
höôûng cuûa keùn khí phoåi ñoái vôùi ngöôøi beänh nhö ñau<br />
ngöïc, khoù thôû, ho khan, ho maùu, ho ñaøm keùo daøi laø<br />
nhöõng trieäu chöùng caàn quan taâm(5,7,10). Trong ñoù ñau<br />
ngöïc vaø khoù thôû laø 2 trieäu chöùng thöôøng gaëp (69%<br />
vaø 63% caùc tröôøng hôïp) bieåu hieän cho söï phaùt trieån<br />
cuûa keùn khí gaây neân söï cheøn eùp vaøo phoåi hay vaøo<br />
trung thaát. John. E. Connolly vaø Gaensler cuõng ñaõ coù<br />
nhöõng chæ ñònh phaãu thuaät cho caùc bieåu hieän ñoù ôû<br />
ngöôøi beänh keùn khí phoåi, ngoaøi ra taùc giaû coøn chæ<br />
ñònh cho nhöõng tröôøng hôïp keùn khí chieám treân 1/3<br />
dieän tích phoåi.<br />
Veà thay ñoåi chöùc naêng hoâ haáp: chuùng toâi chuù yù<br />
ñeán chæ soá FEV1 vaø Tiffeneau vì noù cho pheùp ñaùnh<br />
giaù ñoä taéc ngheõn hoâ haáp khaù nhaïy. Coù 32 tröôøng hôïp<br />
ñöôïc ño FEV1 tröôùc khi moå cho thaáy maët duø laâm<br />
saøng chæ bieåu hieän khoù thôû nheï hay ho ñaøm keùo daøi<br />
nhöng chöùc naêng hoâ haáp ñaõ bò aûnh höôûng, coù tôùi<br />
34% (11 tröôøng hôïp) bieåu hieän taéc ngheõn hoâ haáp<br />
möùc ñoä naëng.<br />
Chæ soá Tiffenneau bình thöôøng khoaûng möùc 85%<br />
nhöng ôû caùc beänh nhaân nghieân cöùu chæ coù 10<br />
tröôøng hôïp coù möùc treân 85% coøn phaàn lôùn chæ soá<br />
naøy giaûm so vôùi bình thöøông.<br />
Veà khí maùu ñoäng maïch, coù 7 tröôøng hôïp pO2 ><br />
95mmHg coøn phaàn lôùn caùc tröôøng hôïp ñeàu giaûm,<br />
thaáp nhaát laø 60,3mmHg, coøn pCO2 ñeàu taêng treân<br />
40mmHg.<br />
Chuùng toâi thaáy nhöõng chæ ñònh cuûa chuùng toâi<br />
cuõng khaù phuø hôïp vôùi nghieân cöùu cuûa caùc taùc giaû<br />
khaùc nhö John. E.Connolly trong nghieân cöùu cuûa<br />
mình cuõng ñaõ döïa treân bieåu hieän laâm saøng laø söï tieán<br />
trieån cuûa möùc ñoä khoù thôû, vieäc giaûm FEV1, pCO2<br />
coøn thaáp vaø pO2 giaûm nheï.<br />
Beân caïnh ñoù nhöõng chæ ñònh cho caùc hình thaùi<br />
keùn khí phoåi khaùc nhö keùn khí phoåi nhieãm truøng,<br />
chaûy maùu keùn khí, keùn khí gaây traøn khí maøng phoåi<br />
cuõng ñaõ ñöôïc ñaët ra. (1,5,7)<br />
<br />
64<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Vôùi nhöõng chæ ñònh ñoù chuùng toâi ñaõ tieán haønh<br />
phaãu thuaät nhö caét keùn khí, caét thuøy phoåi hay caét<br />
phaân thuøy phoåi baèng môû ngöïc hay moå noäi soi(11,12)<br />
vaø ñaõ thu ñöôïc nhöõng keát quaû khaû quan.<br />
Töû vong khoâng coù tröôøng hôïp naøo, coù 42 tröôøng<br />
hôïp beänh nhaân heát khoù thôû, heát ho ra maùu, heát ñau<br />
ngöïc sau moå, X-quang phoåi kieåm tra ña soá caùc<br />
tröôøng hôïp phoåi ñeàu nôû toát sau moå vaø ñöôïc ruùt daãn<br />
löu khoang maøng phoåi ôû haäu phaãu ngaøy thöù 3.<br />
Ñeå coù ñaùnh giaù khaùch quan hôn veà söï caûi thieän<br />
hoâ haáp sau khi moå chuùng toâi coù tieán haønh ño chöùc<br />
naêng hoâ haáp sau moå vaø coù heïn beänh nhaân trôû laïi ñeå<br />
coù theo doõi veà söï tieán trieån cuûa chöùc naêng hoâ haáp<br />
<br />
KEÁT LUAÄN<br />
Baùo caùo naøy vôùi muïc ñích ñöa ra nhöõng yeáu toá<br />
ñeå chæ ñònh phaãu thuaät cho beänh nhaân keùn khí phoåi<br />
vaø nghieân cöùu cuõng ñaõ tieán haønh ñaùnh giaù laïi tình<br />
traïng beänh sau moå ñeå xem xeùt giaù trò cuûa nhöõng chæ<br />
ñònh phaãu thuaät. Chuùng toâi thaáy nhöõng beänh nhaân<br />
keùn khí phoåi treû tuoåi coù bieåu hieän laâm saøng laø moät<br />
tình traïng khoù thôû hay ñau ngöïc tieán trieån mau, tieàn<br />
söû ngaén, coù FEV1 giaûm möùc ñoä nheï, pO2 giaûm nheï,<br />
pCO2 coøn thaáp laø nhöõng beänh nhaân lyù töôûng ñeå<br />
phaãu thuaät ñieàu trò keùn khí ôû phoåi<br />
<br />
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br />
1<br />
2<br />
<br />
3<br />
<br />
4<br />
5<br />
<br />
6<br />
7<br />
<br />
8<br />
<br />
PHAÏM THOÏ TUAÁN ANH, Ñieàu trò ngoïai khoa keùn khí<br />
ôû phoåi, 1999<br />
NGUYEÃN HÖÕU LAÂN, Thaêm doø chöùc naêng hoâ haáp trong<br />
beänh pheá quaûn phoåi maïn tính taéc ngheõn, Baùo caùo khoa<br />
hoïc kyõ thuaät chuyeân ñeà beänh phoåi taéc ngheõn maïn tính<br />
1998<br />
NOUREDDINE GHARBI, Emphyseøme pulmonaire –<br />
Evolution des ideùes, formation meùdicale continue<br />
pneumologie 17 avril 2000<br />
JOHN CROFTON AND ANDREW DOUGLAS: Chronic<br />
bronchitis and emphysema, Respiratory diseases 1976<br />
EA GAENSLER, Surgical treatment of bullous<br />
emphysema, Glenn’s thoracic and cardiovascular sugery<br />
1991<br />
WATANABE K, Bullous lesion detected by Computer<br />
Tomography, Medline 1986<br />
JOHN E CONNOLLY, Surgery treatment of bullous<br />
emphysema, Glenn ùs thoracic cardiovascular surgery<br />
1996<br />
Diseases of the airways, Diagnosis of diseases of the<br />
chest 1990<br />
<br />
Chuyeân ñeà Ngoaïi Loàng ngöïc vaø Tim Maïch<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
9<br />
10<br />
11<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7* Phuï baûn cuûa Soá 1* 2003<br />
<br />
Anesthesia for special elective therapeutic procedures,<br />
Anesthesia for thoracic surgery 1995<br />
STERN EJ, Idiopathic giant bullous emphysema,<br />
Medline 1994<br />
WAKABAYASHI, Thoracoscopic laser pneumoplasty in<br />
the treatment of diffuse bullous emphysema, Medline<br />
1995<br />
<br />
Chuyeân ñeà Ngoaïi Loàng ngöïc vaø Tim Maïch<br />
<br />
12<br />
13<br />
<br />
KRANISK, Pleurodesis in spontaneous pneumothorax<br />
by means of tetracycline, Medline 1987<br />
DAVID C SABISTON, Congenital lesions of the lung<br />
and emphysema, Surgery of the chest 1996<br />
<br />
65<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
