NGHIÊN CỨU NHỮNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ HÀNG HÓA TỈNH QUẢNG NAM

Chia sẻ: Phạm Thanh Thiện | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:94

Thêm vào BST

Báo xấu

144
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tỉnh Quảng Nam nằm trên trục giao thông Bắc Nam, về có quốc lộ 1A và đường sắt thống nhất, trong tương lai gần cảng Kỳ Hà xây dựng xong và sân bay Chu Lai cũng như hình thành khu kinh tế mở Chu Lai được đưa vào khai thác thì Quảng Nam có nhiều điều kiện thuận lợi cho việc phát triển hàng hóa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: NGHIÊN CỨU NHỮNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ HÀNG HÓA TỈNH QUẢNG NAM

NGHIÊN CỨU NHỮNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ HÀNG HÓA TỈNH QUẢNG NAM
NGHIÊN C U NH NG GI I PHÁP PHÁT TRI N KINH T HÀNG HÓA T NH QU NG NAM PH N M Đ U 1. TÍNH C P THI T C A Đ TÀI T nh Qu ng Nam n m trên tr c giao thông B c Nam, v ñư ng b có qu c l 1A và ñư ng s t th ng nh t, trong tương lai g n c ng Kỳ Hà xây d ng xong và sân bay Chu Lai cũng như hình thành khu kinh t m Chu Lai ñư c ñưa vào khai thác thì Qu ng Nam có nhi u ñi u ki n thu n l i cho vi c phát tri n hàng hóa, m r ng giao lưu kinh t v i các nư c trong khu v c và trên th gi i. Qu ng Nam là m t t nh có ti m năng, th m nh v nông nghi p, ngoài l i th v ñ a lý nh hư ng tích c c ñ n phát tri n ngành công nghi p và ti u th công nghi p trên ñ a bàn Qu ng Nam ñư c chia thành nhi u vùng kinh t cho s phát tri n kinh t hàng hóa; vùng th xã ven bi n g m có th xã Tam Kỳ, th xã H i An; vùng ñ ng b ng ven bi n có 4 huy n: Đi n Bàn, Duy Xuyên, Thăng Bình, Núi Thành; vùng ñ ng b ng, trung du có hai huy n Đ i L c, Qu Sơn; vùng trung du mi n núi có 6 huy n: Hiên, Nam Giang, Tiên Phư c, Hi p Đ c, Phư c Sơn, Trà My. V i m t t nh duyên h i mi n Trung có nhi u huy n mi n núi và nhi u dân t c thi u s sinh s ng. Các huy n mi n núi Qu ng Nam ñ t còn r ng, dân cư thưa th t, còn nhi u ti m năng kinh t chưa ñư c khai thác h t ñ phát tri n kinh t hàng hóa. Hi n nay m t b ph n dân cư ñ ng bào các dân t c còn s ng du canh, du cư phá r ng làm r y. Vì th cu c s ng c a ñ ng bào các huy n mi n núi Qu ng Nam còn nhi u khó khăn, trình ñ dân trí và ch t lư ng cu c s ng còn r t th p, nhi u h t c, t p t c l c h u ñã kìm hãm s phát tri n kinh t hàng hóa, nh ng ti n b c a ñ i s ng v t ch t và tinh th n ñ n v i ñ ng bào chưa nhi u. Đ th c hi n ñư c m c tiêu xóa ñói gi m nghèo các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam, m t m t Nhà nư c h tr kinh phí ñ t o ñi u ki n cho nơi ñây phát tri n, m t khác ph i tìm ra nh ng gi i pháp thích h p ñ phát tri n kinh t hàng hóa. Đây là v n ñ ñư c ñ t ra r t c p thi t cho s nghi p công nghi p (CNH), hi n ñ i hóa (HĐH) nông nghi p và phát tri n nông thôn c a t nh Qu ng Nam, nh m t ng bư c c i thi n ñ i s ng v t ch t và tinh th n cho ñ ng bào các dân t c ñ ng th i ñưa các huy n mi n núi c a t nh phát tri n nhanh hơn trong th i gian t i. 2. Tình hình nghiên c u ñ tài Nghiên c u nh ng gi i pháp ñ phát tri n kinh t hàng hóa t nh Qu ng Nam ñã có nhi u ñ tài, nhi u bài vi t c a các nhà khoa h c; nhi u lu n văn, ti u lu n t t nghi p c a h c viên và sinh viên. Song vi c nghiên c u nh ng gi i pháp ñ phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi c a t nh Qu ng Nam dư i góc ñ kinh t chính tr h c thì chưa có ñ tài nào vi t có h th ng trong nh ng năm g n ñây. 3. M c tiêu và nhi m v c a ñ tài a. M c tiêu - Nghiên c u nh ng cơ s lý lu n và th c ti n c a quá trình phát tri n s n xu t hàng hóa, vai trò c a kinh t hàng hóa trong quá trình phát tri n kinh t - xã h i 1
nông thôn mi n núi, trong công cu c xóa ñói gi m nghèo cho ñ ng bào các dân t c thi u s . - Nghiên c u th c tr ng và nguyên nhân làm cho kinh t hàng hóa các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam ch m phát tri n, trên cơ s ñó xác ñ nh phương hư ng và ñ xu t nh ng nh ng gi i pháp ch y u ñ phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi c a t nh. b. Nhi m v - Lu n gi i có cơ s khoa h c c a yêu c u phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi c a t nh Qu ng Nam trong ñi u ki n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n v n ñ ng theo cơ ch th trư ng ñ nh hư ng XHCN, mà trư c m t là th c hi n công nghi p hóa hi n ñ i hóa nông nghi p và phát tri n nông thôn. - Đánh giá ñúng th c tr ng c a kinh t hàng hóa các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam và làm rõ s hình thành, v n ñ ng c a kinh t h , kinh t trang tr i, kinh t h p tác. - Xác ñ nh phương hư ng và ñ xu t nh ng gi i pháp kh thi, sát th c t nông thôn mi n núi c a t nh Qu ng Nam trong ñi u ki n chuy n sang n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng XHCN trong th i kỳ quá ñ . 4. Phương pháp nghiên c u Ngoài nh ng phương pháp chung, ph bi n trong nghiên c u lý lu n, nghiên c u kinh t hàng hóa, ñ tài còn coi tr ng phương pháp phân tích, th ng kê, ñi u tra, kh o sát th c t và k th a các công trình ñã nghiên c u có liên quan ñ làm rõ nh ng v n ñ m i ñ t ra trong nông nghi p hàng hóa c a cơ ch th trư ng. 5. K t c u và phân công chuyên ñ nghiên c u 5.1.Kinh t hàng hóa và vai trò c a nó ñ i v i vi c phát tri n kinh t xã h i nói chung và nông thôn nói mi n núi nói riêng. Ths. Ph m Ng c Gi i 5.2. Th c tr ng và phương hư ng phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam. Ths. Đ ng Văn Chu 5.3. Hoàn thi n công tác quy ho ch ñ t ñai, c p quy n s d ng ñ t n ñ nh ñ phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam. Ths. Lê Trung Hưng 5.4. C ng c và ñ u tư xây d ng k t c u h t ng ñ phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam. Ts. Đ Thanh Phương 5.5. Nâng cao dân trí, b i dư ng ki n th c kinh t ñ phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi Qu ng Nam. Ths. Ph m Ti n L c 2
5.6. M r ng th trư ng tiêu th nông s n ñ phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam. C nhân: Lê Th Thanh Huy n 5.7. ng d ng ti n b khoa h c k thu t m i vào s n xu t ñ phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam. C nhân: Nguy n H u Tu n Trên cơ s cơ c u các chuyên ñ nghiên c u, ñ tài ñư c t ng h p thành 3 chương như sau: Chương I: Cơ s lý lu n và th c ti n c a vi c phát tri n kinh t hàng hóa (trong ñó nghiên c u sâu v kinh t hàng hóa nông thôn mi n núi). Chương II: Th c tr ng c a qúa trình phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam. Chương III: Phương hư ng và nh ng gi i pháp ch y u ñ phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi c a t nh Qu ng Nam hi n nay. CHƯƠNG I: CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N C A VI C PHÁT TRI N KINH T HÀNG HÓA. S n xu t hàng hóa và phát tri n kinh t hàng hóa là nh ng ph m trù kinh t ch quá trình tái s n xu t c a nhân lo i, t giai ño n s n xu t mang tính t c p, t túc sang giai ño n kinh t cao mà ñó vi c giao lưu, trao ñ i s n ph m ñã phát tri n t o ra s phân công lao ñ ng xã h i ngày càng chuyên môn hóa cao. Hàng hóa ñem trao d i, mua bán mang m t s c thái m i ñó là xã h i hàng hóa ngày càng cao. 1.1. Kinh t hàng hóa và vai trò c a nó ñ i v i vi c phát tri n kinh t - xã h i. Quá trình phát tri n c a xã h i lo i ngư i ñã kh ng ñ nh nơi nào t n t i nhi u hình th c s h u khác nhau thì ñó có s n xu t hàng hóa. L ch s s n xu t hàng hóa ra ñ i trên cơ s phân công lao ñ ng xã h i và ch ñ tư nhân v tư li u s n xu t. Trong th i ñ i ngày nay xu hư ng qu c t hóa trên t t c các lĩnh v c ñ i s ng kinh t - xã h i ñã tr thành hi n th c, thì s n xu t hàng hóa không nh ng ti p t c ñư c kh ng ñ nh mà còn t o ñi u ki n thúc ñ y n n n n kinh t phát tri n, k c nh ng nư c có trình ñ kinh t phát tri n cao. V n ñ ñ t ra v i m i nư c, ñ c bi t là nư c quá ñ lên CNXH là ph i nh n th c ñúng ñ n tính ch t, m c ñ và ñ c ñi m c a n n kinh t hàng hóa c a ñ t nư c mình ñ ñ ra nh ng chính sách, bi n pháp s d ng, c i t o thích h p và ñ nh hư ng ñúng nh m thúc ñ y s n xu t hàng hóa phát tri n, t o công ăn vi c làm n ñ nh cho ngư i lao ñ ng. Đúng như Lê nin ñã kh ng ñ nh: Đ i v i các nư c kém phát tri n quá ñ lên CNXH b qua ch ñ phát tri n TBCN, không nh ng ph i tôn tr ng th c t i khách quan c a n n kinh t hàng hóa, mà còn ph i t o ñi u ki n thu n l i ñ thúc ñ y m nh m s phát tri n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n, làm cho l c lư ng s n xu t ngày càng ñư c tăng cư ng, ñưa n n kinh t t s n xu t nh lên s n xu t l n, tăng nhanh s n ph m cung ng cho xã h i, th a mãn nhu c u ngày càng cao, ña d ng c a ñ i s ng và s n xu t, m ng giao lưu kinh t , văn hóa gi a các ngành, các ñ a 3
phương và vùng lãnh th , gi a kinh t trong nư c v i kinh t nư c ngoài, góp ph n kh c ph c s m t cân ñ i hàng - ti n, thu - chi tài chính.. . Đ i v i nư c ta, quá ñ lên CNXH b qua ch ñ TBCN t m t nư c v i n n kinh t nông nghi p l c h u, trình ñ phát tri n c a l c lư ng s n xu t còn th p, phân công lao ñ ng xã h i chưa phát tri n, l i ph i gánh ch u h u qu n ng n c a các cu c chi n tranh ñ l i, hàng năm luôn b thiên tai, các th l c thù ñ ch trong và ngoài nư c thư ng xuyên c u k t tìm m i cách phá ho i nh m l t ñ ch ñ XHCN nư c ta. Dư i s lãnh ñ o c a Đ ng nhân dân ta quy t tâm thi ñua s n xu t ñưa nư c ta vư t qua khó khăn, thách th c. V n ñ quan tr ng nh t là chúng ta ph i nh n th c ñúng ñ n con ñư ng ñi c a cách m ng XHCN nư c ta, nh n th c ñúng tính t t y u khách quan và b n ch t c a kinh t hàng hóa. Bài h c ñ t giá trong nhi u th p k qua v i cơ ch t p trung quan liêu bao c p và nh n th c gi n ñơn v CNXH, chúng ta chưa hi u ñúng và ñ y ñ v ñ c ñi m c a n n kinh t quá ñ , v s n xu t hàng hóa và vai trò c a nó trong n n kinh t - xã h i, trong cơ ch th trư ng cho r ng s n xu t hàng hóa ch là hình th c t ch c s n xu t c a CNTB, ñ ng nh t hình th c s h u v i t ch c kinh t và thành ph n kinh t , coi nh quy lu t giá tr , quy lu t c nh tranh, quy lu t cung c u ..., ch th y m t tiêu c c mà không th y m t tích c c c a cơ ch th trư ng. Trong m t th i gian dài nhi u chính sách kinh t c a chúng ta ñã làm h n ch , th tiêu ñ ng l c s n xu t hàng hóa, không phát huy ñư c m i ngu n l c c a các thành phàn kinh t trong xã h i, d n ñ n n n kinh t dơi vào kh ng ho ng cu i th p k 70 và nh ng năm ñ u c a th p k 80. Tình tr ng trên b t ngu n t nhi u nguyên nhân, nguyên nhân khách quan ch y u là n n s n xu t nh và b nh hư ng n ng n c a cu c chi n tranh kéo dài. Nhưng quan tr ng là nguyên nhân ch quan, do tư tư ng ch quan, nóng v i, ñ t cháy giai ño n, nh n th c gi n ñơn mu n có nhanh CNXH. 1.2. Vai trò và quan ñi m c a Đ ng ta v phát tri n kinh t hàng hóa trong th i kỳ quá ñ lên CNXH. Xu t phát t th c ti n và th c tr ng c a n n kinh t lúc b y gi , Đ i h i ñ i bi u toàn qu c l n th VI c a Đ ng ta (12/1986) ñã ñ ra ñư ng l i ñ i m i m t cách toàn di n, coi ñ i m i kinh t là v n ñ có ý nghĩa s ng còn c a cách m ng XHCN nư c ta. Đ i h i ñã ñ ra ch trương phát tri n s n xu t hàng hóa nhi u thành ph n, xóa b cơ ch qu n lý kinh t t p trung quan liêu bao c p, s d ng ñúng ñ n quan h hàng - ti n, coi ñó là gi i pháp có ý nghĩa chi n lư c quy t ñ nh gi i phóng s c s n xu t và khai thác m i ti m năng ñ phát tri n l c lư ng s n xu t. Đây là bư c ñ i m i quan tr ng trong tư duy kinh t c a Đ ng và nhà nư c ta. Quan ñi m Đ i h i VI c a Đ ng ñã ñư c h i ngh Ban ch p hành TW l n th VI (3/1989) c th hóa: Th c hi n chính sách kinh t nhi u thành ph n, gi i phóng m i năng l c s n xu t, ñ i m i cơ ch q an lý kinh t , chuy n nhanh các ñơn v sang h ch toán kinh doanh theo quan ñi m phát tri n kinh t hàng hóa có k ho ch g m nhi u thành ph n kinh t ñi lên CNXH. Coi ñó là v n ñ có ý nghĩa chi n lư c lâu dài và có tính quy lu t t s n xu t nh lên s n xu t l n XHCN nư c ta. Đ i h i ñ i bi u toàn qu c l n th VII (6/1991). Đ ng ta ti p t c kh ng ñ nh ñư ng l i ñ i m i phát tri n kinh t nư c ta do Đ i h i VI ñã ñ ra là hoàn toàn ñúng ñ n, h p quy lu t và Ngh quy t Đ i h i VII c th thêm m t bư c cho phù h p 4
v i tình hình m i: phát tri n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n v n hành theo cơ ch th trư ng có s qu n lý c a Nhà nư c là hoàn toàn c n thi t ñ gi i phóng và phát huy ñư c các ti m năng s n xu t trong xã h i. Đây là ch trương ñúng, phù h p v i ñ c ñi m n n kinh t nư c ta và xu th c a th i ñ i ngày nay. Ch trương này là chi n lư c m i c a công cu c xây d ng CNXH, mang tính t t y u t yêu c u gi i phóng m i năng l c s n xu t hi n có, xây d ng quan h s n xu t ph i phù h p v i tính ch t và trình ñ phát tri n c a l c lư ng s n xu t, th c hi n quy n t làm ăn sinh s ng h p pháp c a ñông ñ o qu n chúng các thành ph n kinh t ; ph n ñ u vì m c tiêu dan giàu, nư c m nh, xã h i công b ng, dân ch , văn minh ñưa c nư c quá ñ lên CNXH. Đ i h i ñ i bi u toàn qu c l n th VIII (6/1996) trong ñi u ki n kinh t m và h i nh p ñ ñ y nhanh ti n trình CNH, HĐH ñ t nư c mà trư c m t là th c hi n CNH, HĐH nông nghi p và phát tri n kinh t nông thôn. Đ ng ta xác ñ nh: Xây d ng n n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n v n hành theo cơ ch th trư ng ph i ñi ñôi v i tăng cư ng vai trò qu n lý c a Nhà nư c theo ñ nh hư ng XHCN trên cơ s ñư ng l i kinh t c a Đ ng, Nhà nư c ñã ban hành nhi u lu t kinh t quan tr ng t o ra môi trư ng pháp lý thu n l i ñ thu hút ngo i l c và khai thác n i l c t o ra s c m nh t ng l c ñưa nư c ta nhanh chóng vư t ra kh i kh ng ho ng và ti p t c phát tri n. Bư c vào th k XXI Đ i h i ñ i bi u toàn qu c l n th IX (4/2001) c a Đ ng l i di n ra trong b i c nh l ch s ñ c bi t, (k t thúc k nguyên c bư c sang k nguyên m i) l n n a Đ ng ta ti p t c xác ñ nh và nêu rõ quan ñi m: Đ ng và Nhà nư c ta ch trương th c hi n nh t quán và lâu dài chính sách phát tri n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n v n ñ ng theo cơ ch th trư ng có d qu n lý c a Nhà nư c, ñó chính là n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng XHCN, v i ch trương ñ y nhanh ti n trình CNH, HĐH b ng con ñư ng r t ng n. Đánh giá m t cách nghiêm túc và khách quan là t t c nh ng quan ñi m, ch trương c a Đ ng, chính sách, pháp lu t c a Nhà nư c ñư c ban hành t ñ i h i VI ñ n nay ñã m ra m t giai ño n m i h p quy lu t, m t bư c ngo t quan tr ng ñưa toàn b ñ i s ng kinh t - xã h i nư c ta vào môi trư ng phát tri n - môi trư ng h p tác và c nh tranh làm cho n n kinh t hàng hóa ngày càng năng ñ ng, minh ch ng ñư c vai trò quan tr ng c a n n kinh t hàng hóa trong ñ i s ng kinh t - xã h i c a nhân dân ta nh t là trong công cu c xóa ñói, gi m nghèo, trong vi c giàu m nh c a ñ t nư c và h i nh p qu c t , ñ chúng ta ñ s c và l c bư c vào m t th i kỳ m i - th i kỳ ñ y t i m t bư c CNH, HĐH ñ t nư c mà trư c m t là CNH, HĐH nông nghi p và phát tri n nông thôn, ñ c bi t là nông thôn mi n núi ñ th c hi n m t bư c công b ng, văn minh xã h i. Phát tri n n n s n xu t hàng hóa làm cho cu c s ng toàn dân ñư c c i thi n ñó là ñi u ki n quan tr ng nh t gi v ng ñ c l p, t ch và ch ñ ng h i nh p qu c t , ñưa v th Vi t nam ñư c kh ng ñ nh trên trư ng qu c t . CHƯƠNG II TH C TR NG C A QUÁ TRÌNH PHÁT TRI N KINH T HÀNG HÓA CÁC HUY N MI N NÚI T NH QU NG NAM 2.1. Mi n núi Qu ng Nam và ti m năng 5
Cũng như các ñ a phương trong c nư c, tinh Qu ng Nam luôn xác ñ nh: phát tri n kinh t hàng hóa là nhu c u t t y u, là nhân t quy t ñ nh ñ n t c ñ tăng trư ng kinh t và gi i quy t nh ng v n ñ b c xúc c a xã h i; ñ ng th i coi vùng núi c a t nh, n i sinh s ng c a các dân t c thi u s là ñ a bàn chi n lư c quan tr ng v chính tr , kinh t , an ninh qu c phòng c a t nh, là m t b ph n cùng v i ñ ng b ng, trung du, vùng cát, vùng ven bi n t o thành m t th th ng nh t hoàn ch nh trên m i phương di n cho s phát tri n. Mi n núi Qu ng Nam là vùng có nhi u ñ ng bào dân t c thi u s c a t nh sinh s ng v i t ng di n tích t nhiên 7.281 km2 (chi m kho ng 70% di n tích c a t nh) ñư c phân chia thành 4 huy n vùng núi cao: Hiên, Nam Giang, Phư c Sơn, Trà My và hai huy n mi n núi: Tiên Phư c, Hi p Đ c; toàn t nh có 109/217 xã ñư c chính ph công nh n là mi n núi, trong ñó có 55 xã thu c khu v c III, có 60 xã n m trong di n ñ c bi t khó khăn. T l ñói, nghèo toàn vùng còn khá cao (hơn 50%). Dân s toàn vùng mi n núi có hơn 385.000 ngư i, trong ñó có 4 dân t c thi u s v i 9,4 v n ngư i chi m kho ng 7,2% dân s toàn t nh. C th có dân t c Cà Tu g m 38.000 ngư i; Cor trên 4.000 ngư i; Gi Triêng g n 20.000 ngư i và Xê Đăng g n 30.000 ngư i. Các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam có nhi u ti m năng l n nhưng vi c s d ng, khai thác còn nhi u h n ch . Đ t lâm nghi p chi m 62,04% di n tích t nhiên toàn t nh, trong ñó ñ t có r ng chi m 54,66% di n tích ñ t lâm nghi p. Tài nguyên r ng và ñ t r ng phong phú, ña d ng t ng di n tích ñ t lâm nghi p 647.362 ha, trong ñó ñ t cso r ng 353.887 ha ngoài ra còn có nhi u lâm s n ph như song mây, nhi u lo i ñ ng, th c v t quý hi m (nh t là cây dư c li u), tr lư ng g trên 40 tri u m3. Đ che ph 6 huy n là 48,6%, dư i lòng ñ t có nhi u ngu n tài nguyên quý giá ... 2.2. Quá trình phát tri n kinh t hàng hóa Đ ti n cho vi c phân tích, ph n này ñ tài chia thành hai giai ño n chính và ñ tài t p trung vào giai ño n II. 2.2.1. Giai ño n I (1975 - 1986) - Phát tri n kinh t trong cơ ch k ho ch hóa t p trung bao c p (1975 - 1977) .Sau khi mi n Nam ñư c hoàn toàn gi i phóng, nư c nhà th ng nh t nhân dân Qu ng Nam- Đà N ng nói chung, các huy n mi n núi Qu ng Nam nói riêng, b t tay vào công cu c khôi ph c kinh t , nhân dân các dân t c tin theo Đ ng hăng hái thi ñua lao ñ ng s n xu t v i phong trào khai hoang, ph c hóa sôi n i kh p vùng nh ñó mà di n tích s n xu t ñư c m r ng, s n lư ng tăng nhanh, trong m t th i gian ng n ñ i s ng nhân dân ñư c n ñ nh và t ng bư c ñư c c i thi n. Tuy nhiên, sau chi n tranh ñã ñ l i cho t nh cơ s v t ch t b tàn phá n ng n , công c s n xu t ch y u là th công, ñ phát tri n s n xu t Đ ng ta ch trương t ng bư c xây d ng cơ s v t ch t, ti n hành các hình th c hi p tác lao ñ ng gi n ñơn, hình thành nh ng t ch c s n xu t như: “t ñ i công”, “t h p tác s n xu t ”... S n ph m làm ra ñ m b o ñ i s ng gia ñình, ch trích m t ph n nh n p thu cho Nhà nư c. Nh có ch trương, chính sách ñúng ñ n c a Đ ng và Nhà nư c v i s ch ñ o k p th i c a Đ ng b và chính quy n c a t nh Qu ng Nam n n kinh t các huy n mi n núi trong giai ño n này tăng trư ng ñáng k , ch y u là s n ph m c a ngành tr ng tr t: thóc, ngô, khoai, s n,... và chăn nuôi: trâu, bò, heo, gà,... nhi u vùng s n xu t ra ñ trang tr i và có s n ph m trao ñ i trên th trư ng, mua bán hàng hóa 6
ngày càng m r ng, b m t kinh t - xã h i d n d n thay ñ i theo hư ng tích c c, nhân dân các dân t c vô cùng ph n kh i, tin tư ng vào s lãnh ñ o c a Đ ng càng hăng hái tăng gia s n xu t, xây d ng cu c s ng m i. - Đ y m nh công cu c c i t o XHCN, xây d ng quan h s n xu t m i trong nông thôn mi n núi (1977 - 1979). Cũng như c nư c mô hình kinh t k ho ch hóa t p trung quan liêu bao c p ñư c t nh Qu ng Nam - Đà N ng tri n khai r ng kh p nh ng năm 1978 - 1979 cơ b n hoàn thành công cu c c i t o XHCN. các huy n mi n núi c a t nh trong th i kỳ này ñã v n ñ ng 95% nông dân và 90% di n tích ñ t canh tác ñư c ñưa vào h p tác xã (HTX). V i cơ ch k ho ch hóa t p trung quan liêu bao c p, th c ch t là xóa b ñi u ki n và ti n ñ c a vi c hình thành và phát tri n c a n n kinh t hàng hóa. Trong nông nghi p v i ch trương “t c p, t túc lương th c b ng m i giá”, “t cân ñ i lương th c trong t ng ñ a phương”. Các huy n mi n núi Qu ng Nam càng ra s c khai hoang tăng di n tích gieo tr ng ñ ñ m b o lương th c, t nh ñã ñi u ñ ng c lao ñ ng mi n xuôi, công nhân viên ch c các cơ quan trư ng h c lên khai hoang phát tri n kinh t , mà ch y u là tr ng khoai, s n... ñi u này d n ñ n vi c phá r ng ñây là nguyên nhân sâu xa làm cho r ng ñ u ngu n b tàn phá n ng n . Vi c xây d ng các hình th c kinh t h p tác, mà ch y u là HTX nông nghi p v i quy mô l n ñ i v i các huy n mi n núi Qu ng Nam trong th i kỳ này không phù h p v i tính ch t và trình ñ phát tri n c a l c lư ng s n xu t ñã làm cho n n kinh t lún sâu vào khó khăn gay g t. Rõ ràng trong th i kỳ này các huy n mi n núi c a t nh t p trung xây d ng HTX, nên kinh t cá th , tư nhân không ñư c quan tâm, ngăn c m vi c giao lưu hàng hóa, tri t tiêu ñ ng l c c a s n xu t hàng hóa... t t c nh ng v n ñ trên ñã vi ph m nghiêm tr ng l i ích c a ngư i lao ñ ng, d n ñ n h u qu là ñ i s ng ñ ng bào các dân t c nơi ñây vô cùng khó khăn, ñ t ñai b b hoang hoa, n n n ch ng ch t, n n ñói lan r ng, HTX tan rã. 2.2.2.Giai ño n II (1986 - ñ n nay) Dư i ánh sáng c a ñư ng l i ñ i m i t i Đ i h i VI c a Đ ng các huy n mi n núi c a t nh t ng bư c chuy n t kinh t t nhiên, t cung, t túc sang kinh t hàng hóa trong lĩnh v c nông nghi p. Trư c s b t c c a phong trào h p tác hóa nông nghi p ñã làm cho h th ng HTX nhanh chóng tan rã. Ch th 100 c a Ban bí thư (1/1991) ra ñ i thưc hi n khoán ñ n nhóm và ngư i lao ñ ng ñã c u nguy cho phong trào HTX - s n ph m dư th a ñư c t do trao ñ i mua bán trên th trư ng. Đây là ti n ñ ñ thúc ñ y kinh t hàng hóa phát tri n. Ngh quy t Đ i h i Đ ng toàn qu c l n th VI, công khai th a nh n n n kinh t nư c ta là n n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n ñã th t s t o ra ñ ng l c m i cho n n kinh t ñ c bi t Ngh quy t 10 c a b chính (10/ 1988) v ñ i m i cơ ch qu n lý kinh t trong nông nghi p, ñ t ñai ñư c giao quy n s d ng lâu dài cho ngư i lao ñ ng, h nông dân là ñơn v kinh t t ch s n xu t, t do lưu thông hàng hóa. Nh ng ch trương, chính sách ñúng ñ n trên ñây ñã t o ñi u ki n xu t hi n các nhân t tích c c c a n n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam, 7
n n kinh t t nhiên, t c p, t túc t ng bư c chuy n m nh sang s n xu t hàng hóa. Trong nông nghi p c dích tích, năng su t, s n lư ng ñ u tăng ñáng k , s n ph m hàng hóa ngày càng nhi u và ña d ng, trong s n xu t nông nghi p d ch v “ñ u vào” và “ñ u ra” ñư c quan tâm hơn trư c. - S hình thành và t ng bư c phát tri n n n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi Qu ng Nam t Ngh quy t 10, Ngh quy t 16 c a B chính tr ñ c bi t là t khi chia tách t nh 1997 ñ n nay. Đây là giai ño n ñánh d u bư c ngo t quan tr ng c a n n kinh t nư c ta, các ch trương, chính sách, pháp lu t c a Đ ng và Nhà nư c t TW ñ n t nh, cùng v i s n l c c a ñ ng bào các dân t c mi n núi Qu ng Nam ñã làm cho kinh t hàng hóa ngày càng phát tri n và ñem l i hi u qu cao. Trong giai ño n nông nghi p (c chăn nuôi và tr ng tr t) ñ u tăng trư ng khá như: Huy n Trà My, s n xu t nông, lâm g n li n v i ñ nh canh, ñ nh cư ñã có bư c ti n m i, t ng di n tích khai hoang làm ru ng nư c (1996 - 2000) ñã ñ t trên 100 ha. S n lư ng lư ng th c quy thóc ñ t bình quân m i năm 13.800 t n, trong ñó thóc chi m t trên 52%. Huy n Tiên Phư c, s n xu t nông lâm ñ t k t qu khá, giá tr bình quân hàng năm tăng 3,5%; cơ c u cây tr ng; con v t nuôi, cơ c u mùa v có bư c chuy n tích c c theo s n xu t hàng hóa; cây tiêu, cây qu chi m v trí ch l c trong cơ c u cây tr ng. Huy n Hi p Đ c s n lư ng lương th c có h t năm 1996 m i ñ t 6.378 t n thì năm 2001 ñã tăng lên 9.081 t n. Bên c nh tr ng tr t, chăn nuôi các huy n mi n núi ñ u có m c tăng trư ng cao. Huy n Trà My chăn nuôi ti p t c phát tri n. So v i năm 1996 thì năm 2000 t ng ñàn trâu tăng 16,5%, ñàn bò tăng 49%, ñàn heo tăng 17% và gia c m tăng 34%. Huy n Tiên Phư c chăn nuôi ñ i gia súc ñư c xác ñ nh là th m nh c a huy n, t ng ñàn gia súc (1996 - 2000) ñ t 67.000 con. Riêng năm 1999 s n lư ng th t bán ra th trư ng là 1.730 t n trong th t bò là 640 t n, heo 1.090 t n, các lo i cây tr ng, v t nuôi khác cũng phát tri n nhanh. V lâm nghi p: Vi c chăm sóc, b o v , tr ng r ng và phát tri n r ng ngày càng dư c quan tâm ñúng m c. Trà My, t ng ñ u tư phát tri n lâm nghi p (1996 - 2000) là 8.150 tri u ñ ng, tr ng m i m i năm ñ t 324 ha r ng t p trung, ñã giao khoán khoanh nuôi, qu n lý, b o v 6.642 ha / 72.242 ha r ng t nhiên. Huy n Tiên Phư c (1996 - 2000) ñã tr ng m i 1.699 ha, nâng ñ che ph t 39% năm 1996 lên 43% năm 2000. Trên các lĩnh v c s n xu t công nghi p, ti u th công nghi p m ng lư i thương m i, d ch v tuy v i quy mô còn nh ch y u là h gia ñình nhưng cũng phát tri n khá m nh, nhi u hình th c d ch v s n xu t, d ch v thương m i, s a ch a xe máy, các HTX ô tô v n t i hàng hóa, v n t i khách cũng phát tri n... ñã góp ph n làm chuy n d ch cơ c u kinh t c a các huy n mi n núi t ch là các huy n thu n nông, nay cơ c u kinh t c a huy n ñ u xác ñ nh: nông, lâm, công, ti u th công nghi p - d ch v . Các huy n ñã hình thành vùng chuyên canh tr ng công nghi p t p trung, h hàng hóa, kinh t trang tr i cũng phát tri n m nh, trong vài năm g n ñây t tr ng ngành nông nghi p trong GDP có xu hư ng gi m d n, t tr ng ngành công nghi p, ti u th công nghi p và d ch v tăng lên. 8
Ph i kh ng ñ nh r ng khi chia tách t nh năm 1997 Qu ng Nam lúc ñó còn nhi u khó khăn s h thi u ñói kho ng 40%, 6 huy n mi n núi t l h ñói, nghèo còn cao hơn. Năm 1997 các huy n vùng cao ch có 1.200 ha ñ n nay ñã có 2.020 ha di n tích ñ t canh tác. H u h t các xã vùng cao ñ u có ru ng lúa nư c hai v , công tác ñ nh canh ñ nh cư ngày càng n ñ nh, h hàng hóa theo mô hình VAC, VACR... ngày càng nhi u kinh t hàng hóa, kinh t trang tr i ngày càng tăng ñã x t hi n nhi u ñi m sáng làm ăn có hi u qu trong th i kinh t th trư ng t o thành ñ ng l c cho toàn vùng phát tri n. Bi u 1: Tiên Phư c Hi p Đ c Danh m c Trà My Nam Giang 2001 2002 2001 2002 2001 2002 2001 2002 S n lương th c có h t (t n) 8570 9.000 12.010 14.900 13.400 14.190 5000 6000 Khai hoang ñ ng ru ng (ha) 41,5 50 30 20 35 30 120 120 Gieo ươm cây qu b n ñ a (cây) 306.000 500.000 400.000 510.000 4000 5000 Thu ngân sáh t i ñ a bàn (tri u) 2.100 1500 2500 3000 3400 4200 S h ñói nghèo (%-chu n cũ) 27% 22% 15% 10% 19,7% 10,7% 29% 25% Tr ng r ng hàng năm (ha) 250 300 280 320 190 320 200 200 Khoanh nuôi r ng hàng năm 370 400 500 600 200 250 3200 3000 Cây tiêu b n ñ a (cây) 35.000 40.000 50.000 60.000 44.000 50.000 10.000 15.000 Cây dó b u (cây) 1.000 1.000 1250 1500 1.700 2.000 C i t o vư n t p hàng năm (ha) 50 70 100 150 120 170 90 130 Trang tr i (cái) 30 Chăn nuôi trâu bò (con) 15.000 18.500 45000 50.000 6000 - heo (con) 10.000 11.000 23.000 25.000 13.399 các huy n Trà My, Tiên Phư c, Hi p Đ c, Phư c Sơn có nhi u h ñã ñ u tư hàng trăm tri u ñ ng ñ phát tri n kinh t trang tr i gi i quy t ñư c nhi u vi c làm cho ngư i ñ a phương, góp ph n xóa ñói gi m nghèo. Đi n hình là huy n Hi p Đ c, năm 2001 và 2002 ñã h tr bà con g n 100.000 b u tiêu gi ng, hơn 2.000 cây dó b u, v i t ng s ti n m i năm trên 280 tri u d ng, ñó là chưa k hơn 50.000 keo lá tràm ñ ch n gió cho các vư n qu , vư n tiêu. Tính ñ n cu i năm 2001 toàn huy n Hi p Đ c có 809 ha di n tích vư n nhà, bình quân 1.000 m2/ h , ñã c i t o 3.436 vư n t p thành vư n hàng hóa trong t ng s 8.085 vu n, trong ñó có 2.500 vư n thu t 8 tri u ñ n 10 tri u ñ ng/ năm. Hi n nay trên ñ a bàn Hi p Đ c có 30 trang tr i v i t ng di n tích 436 ha, trong ñó có 15 ha trang tr i thu nh p trên 60 tri u ñ ng / năm. Như v y t khi chuy n sang n n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n, các h hàng hóa c a nông dân t nh Qu ng Nam ñã phát tri n m nh, xu t hi n mô hình kinh t m i liên doanh, liên k t. Th c ch t ñó là mô hình kinh t h p tác, hình thành HTX ki u m i ñúng theo nguyên t c: t nguy n, cùng có l i và d n d n t th p ñ n cao trên t t c các lĩnh v c s n xu t nông, lâm, công nghi p, th công nghi p và d ch v . Th y ñư c v trí, vai trò và ñ c ñi m c a vùng này, lãnh ñ o c a t nh cũng như các huy n mi n núi ñã có ch trương ñ án và gi i pháp c th ñ phát tri n kinh t hàng 9
hóa, ñ y nhanh t c ñ phát tri n kinh t - xã h i, c ng c qu c phòng - an ninh mi n núi, nh m t ng bư c rút ng n kho ng cách ch nh l ch kinh t - xã h i do ñi u ki n t nhiên và l ch s ñ l i. K t qu c a ch trương, ñ án, gi p pháp ñó ñã làm cho s n xu t hàng hóa nông, lâm nghi p có bư c phát tri n tích c c, di n tích khai hoang làm lúa nư c ñư c m r ng; năng su t, s n lư ng cây lương th c tăng lên. Bình quân lương th c ñ u ngư i t 163 kg (1997) tăng lên 193 kg (2001). Các công trình th y l i v a và nh ñư c quan tâm xây d ng, gi i quy t nư c tư i cho g n 30% di n tích canh tác hi n có. Chăn nuôi h gia ñình các huy n ti p t c phát tri n ñàn gia súc, gia c m tăng t 15% lên 20%. Di n tích tr ng qu ñư c m r ng, hàng năm tr ng m i t 300 - 400 ha. R ng và tài nguyên r ng d n ñư c ph c h i, công tác qu n lý b o v r ng, tr ng r ng ngày m t t t hơn. Đ i s ng v t ch t và văn hóa c a ñ ng bào t ng bư c ñư c c i thi n. B m t xã h i ñư c thay ñ i theo hư ng tích c c. Tuy nhiên, bên c nh nh ng thành qu trong vi c phát tri n kinh t hàng hóa thì th c tr ng s n xu t nông, lâm nghi p trong vùng ñ ng bào dân t c thi u s v n còn nhi u khó khăn. Ph n l n tr ng tr t v n còn ñ c canh lúa r y, di n tích lúa nư c còn ít, manh mún, phân tán; k thu t canh tác còn nhi u h n ch ; cán b khuy n nông, khuy n lâm xã còn y u và thi u. Chăn nuôi ph n l n còn d ng th t nhiên, không qu n lý ñư c d ch b nh. Công tác qu n lý, b o v tài nguyên r ng chưa t t, s g n bó gi a ñ ng bào dân t c thi u s t i ch v i r ng, ñ t r ng chưa ñư c gi i quy t t t, chưa th c s coi ñó là nhu càu t t y u cho s phát tri n b n v ng v m i m t ñ i v i ñ a phương. Công nghi p, thi u th công nghi p, thương m i - d ch v mi n núi có phát tri n nhưng còn ch m, m t s ngành ngh truy n th ng c a ñ ng bào Xê Đăng, Gi Triêng, Cor h u như không còn ngh ñan mây tre, rèn b mai m t; ho t ñ ng mua bán ch ưa nhi u, không n ñ nh, nhi u xã cho ñ n nay v n chưa có ch ñ giao lưu hàng hóa; ho t ñ ng thương m i d ch v chuyên nghi p c a ñ ng bào thi u s chưa hình thành. K t c u h t ng tr ng y u như: giao thông, th y l i nh , ñ n s n xu t và sinh ho t, tr m xá, trwòng h c, nư c sinh ho t và các công trình phúc l i khác ñã ñư c ưu tiên ñ u tư xây d ng, bư c ñ u ñã phát huy tác d ng thúc ñ y kinh t hàng hóa phát tri n; nhưng so v i yêu c u, ch t lư ng và hi u qu kinh t - xã h i còn nhi u h n ch , b t c p; m t s t p quán cũ, l c h u c n tr ñ n s n xu t, ñ n ñ i s ng ñ ng bào còn t n t i dai d ng, th m chí có nơi còn c c ñoan hơn. Nguyên nhân y u kém, h n ch làm ch m phát tri n kinh t hàng hóa Th nh t: Các huy n mi n núi Qu ng Nam v i ñ c trưng là n n kinh t d a vào t nhiên, cho ñ n nay s h du canh, du cư c ng v i tái du canh, du cư v n còn nhi u. Theo ñi u tra vào tháng 2/2002 huy n Hi p Đ c cho th y: trong t ng s 149 thôn thì m i có 9 thôn hoàn thành ñ nh canh, ñ nh cư; 63 thôn có m t s h ñ nh canh, ñ nh cư; còn 77 thôn ñã ñ nh cư nhưng còn du canh. các huy n khác như Trà My, Phư c Sơn, Hiên, Nam Giang ... cũng tương t th c tr ng này. Nhi u nơi ngư i dân thi u kinh nghi m làm ăn, chưa bi t cách t ch c s n xu t, còn xa l v i vi c ch n, x lý gi ng, phân bón... du canh, du cư ch ng nào chưa k t thúc thì r ng v n còn ti p t c tàn phá. 10
Th hai: L c lư ng s n xu t th p kém, lao ñ ng gi n ñơn, s n xu t d a vào kinh nghi m c truy n, phân công lao ñ ng xã h i chưa phát tri n, năng su t lao ñ ng th p, có nơi s n xu t không ñ tiêu dùng m c t i thi u. Th ba: Ph i t túc lương th c trong ñi u ki n canh tác ñ a hình d c, khí h u kh c nghi t, do ñó vi c phá r ng làm r y ñư c xem như là bi n pháp chue y u trong cu c s ng c a m t b ph n ñ ng bào. H u qu là tài nguyên r ng b c n ki t, môi trư ng sinh thái có nơi ngày càng x u hơn. Th tư: s quan tâm c a Đ ng và Nhà nư c t TW ñ n t nh, huy n ñ i v i ñ ng bào mi n núi ngày càng nhi u, nhưng do vi c t ch c th c hi n và qu n lý chưa t t do ñó nhi u d án, ch t lư ng công trình không ñ m b o d n ñ n chưa ñáp ng nhu c u s n xu t và ñ i s ng c a nhân dân. Th năm: s n xu t ch m phát tri n, nhi u vùng làm chưa ñ ăn, l i thêm cơ s v t ch t h t ng kinh t - xã h i v n y u kém. Giao lưu hàng hóa còn trình ñ quá th p, th trư ng còn sơ khai, hoang dã. S c mua th p nhi u h n ch , s n ph m làm ra (tiêu, qu ...) thi u s quan tâm c a t ch c thương m i Nhà nư c nên tư thương thao túng, ép giá, ép c p làm cho ngư i dân b thi t thòi kéo dài. Th sáu: Thi u v n ñ phát tri n kinh t vi c vay v n làm ăn còn nhi u th t c phi n hà do ñó ngư i s n xu t r t ng i ñi vay, nhi u khi ph i vay l i c a “cò” v i lãi su t th c t r t cao. Nhi u chương trình ñ u tư c a Nhà nư c như: ñi n, ñư ng, th y l i, giao thông, ch ... chưa th t s phù h p v i t ng thôn, nóc; ch t lư ng công trình th p. Trên ñây là nh ng v n ñ cơ b n kìm hãm s phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi Qu ng Nam. Nh ng v n ñ ñ t ra ñ i v i kinh t hàng hóa các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam c n quan tâm gi i quy t. Th nh t: M c ñích c a vi c ñ y m nh phát tri n kinh t hàng hóa là ti n t i phá v phương th c canh tác c truy n l c h u c a n n kinh t t nhiên khép kín. Do ñó phát tri n kinh t hàng hóa là yêu c u ph i m r ng m i quan h kinh t v i các vùng trong c nư c k c các nư c trong khu v c và qu c t . Trên cơ s phương th c canh tác ti n b , t o ra nh ng s n ph m m i ñáp ng nhu c u c a th trư ng. Đi u này muâu thu n v i phương th c canh tác l c h u c a bà con dân t c các huy n mi n núi c a t nh ñã kéo dài trong l ch s . Th hai: Mu n thoát kh i c nh ñói nghèo tri n miên c a nông dân mi n núi ph i ñ y m nh phát tri n kinh t hàng hóa. Tình tr ng ñói nghèo ñư c coi là m c tiêu kiên quy t. Nghèo ñói c a ñ ng bào các huy n mi n núi c a t nh là do t p quán canh tác l c h u, dân trí th p, thi u v n, cơ s h t ng th p, núi ñèo cách tr , th i ti t kh c nghi t. Phát tri n kinh t hàng hóa c n ph i phát tri n các nhân t : nhân l c, tài nguyên, v n, khoa h c công ngh , th trư ng, quy ho ch ñ t ñai, nhưng các huy n mi n núi c a t nh l i ñang thi u r t l n các nhân t trên. Th ba: phát tri n kinh t hàng hóa yêu c u ph i có h th ng k t c u h t ng ñ ng b , hoàn ch nh, nh t là giao thông v n t i, thông tin liên l c, công ngh ch bi n, h th ng ch v.v. 11
V i nh ng v n ñ ñ t ra trên ñây là th c tê b c xúc, các c p, các ngành c n quan tâm c th t o ñi u ki n thu n l i cho kinh t hàng hóa mi n núi c a t nh Qu ng Nam phát tri n ñúng hư ng và b n v ng. CHƯƠNG III PHƯƠNG HƯ NG VÀ NH NG GI I PHÁP CH Y U Đ PHÁT TRI N KINH T HÀNG HÓA CÁC HUY N MI N NÚI T NH QU NG NAM 3.1. Nh ng quan ñi m cơ b n Đ phát huy nh ng thành qu ñ t ñư c và kh c ph c ñư c nh ng h n ch khó khăn nêu trên, t o ñi u ki n thu n l i cho s phát tri n kinh t - xã h i các huy n mi n núi c a t nh Qu ng Nam trong tương lai, c n nh n th c ñúng nh ng quan ñi m sau ñây: M t là: quán tri t và th c hi n t t Ngh quy t Đ i h i ñ i bi u toàn qu c l n th IX c a Đ ng, Ngh quy t Đ i h i l n th XVIII c a t nh Đ ng b , Ngh quy t h i ngh l n th V c a BCH TW Đ ng khóa IX v ñ y m nh CNH, HĐH nông nghi p nông thôn cùng v i các ch trương, chính sách khác v dân t c và mi n núi c a Đ ng, Chính ph , v i quan ñi m “Đoàn k t - Bình ñ ng - Tương tr - giúp ñ nhau cùng phát tri n”. Hai là: Coi tr ng m c tiêu phát tri n toàn di n con ngư i t i ch , k t h p khai thác n i l c v i tranh th s giúp ñ nhi u m t c a TW, c a các ngành, các c p, các ñ a phương. Ba là: Khác v i kinh t t c p, t túc, kinh t hàng hóa ph i l y th trư ng làm căn c , làm cơ s cho kinh t gia ñình, kinh t trang tr i c a t ng thôn, t ng xã. B n là: Phát huy s c m nh t ng h p c a các thành ph n kinh t , th c hi n nh t quán chính sách phát tri n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n, phát tri n kinh t ñi ñôi v i phát tri n xã h i b o v môi trư ng sinh thái, gi v ng an ninh qu c phòng, tăng cư ng ñoàn k t dân t c, tôn giáo.. . Năm là: Phát tri n kinh t hàng hóa ph i g n li n v i vi c hình thành cơ c u kinh t h p lý, nh m khai thác có hi u q a kinh t , th m nh t ng vùng c a t ng huy n mi n núi như: qu , tiêu, cao su cho xu t kh u; mía, d a, s n t o vùng nguyên li u n ñ nh cho các nhà máy ch bi n; trâu, bò, heo... cho các nhà máy súc s n v.v. Sáu là: Phát tri n kinh t hàng hóa g n li n v i vi c t ng bư c xây d ng quan h s n xu t m i trong nông thôn các huy n mi n núi. C ng c các thôn, lâm trư ng hi n có ñ t o ra s c m nh liên k t, h tr làm d ch v cho kinh t gia ñình, kinh t trang tr i, kinh t t p th các buôn, làng phát tri n. B y là: Phát tri n kinh t hàng hóa g n li n v i vi c b o t n và phát huy b n s c văn hóa c a các dân t c các huy n mi n núi c a huy n. Y u t văn hóa tinh th n ñư c xem là ñ ng l c ñ phát tri n kinh t - xã h i. Coi vi c phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi không ch là s nghi p c a Đ ng b và nhân dân các dân t c trong vùng mà còn là s nghi p c a nhân dân Qu ng Nam và nhân dân c nư c trên con ñư ng quá ñ lên CNXH nư c ta. 3.2. Phương hư ng và m c tiêu 12
Xu t phát t ñ c ñi m th c kinh t - xã h i c a các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam cũng như các quan ñi m v phát tri n kinh t hàng hóa trong th i gian t i, ñ tài xác ñ nh phương hư ng và m c tiêu như sau: 3.2.1. Phương hư ng Th nh t: Tranh th s h tr c a TW và t nh v i s n l c, quy t tâm c a các c p, các ngành và nhân dân sinh s ng trên ñ a bàn các huy n mi n núi c a t nh ñ y m nh s n xu t, kinh doanh ñ s m t b kinh t t c p, t túc, t p t c l c h u. Chuy n d ch và xây d ng cơ c u kinh t theo hư ng khai thác có hi u qu các ti m năng, th m nh c a mi n núi. Ra s c chăm sóc, b o v và phát tri n r ng, hình thành các vùng chuyên canh cây công nghi p, cây ăn qu t p trung g n li n v i phát tri n công nghi p ch bi n. Đ y m nh chăn nuôi gia súc, gia c m. Ph c h i và phát tri n m i các ngành ngh ti u th công nghi p, m r ng m ng lư i d ch v , thương m i. Th hai: T n d ng m i ngu n l c t i ch c a t nh và c a c nư c ñi ñôi v i tranh th vi n tr c a các t ch c kinh t , xã h i qu c t , thu hút và s d ng có hi u qu các dòng v n ñ u tư nư c ngoài nh m s d ng tri t ñ và khai thác ñúng m c ñ t tr ng, ñ i tr c; l ng ghép các chương trình, d án 120, 327, 135 v i các chương trình văn hóa, giáo d c, nư c s ch nông thôn. Khai thác ñi ñôi v i b o v , tái t o l i các ngu n tài nguyên, b o v r ng, b o v m i trư ng sinh thái. Th ba: Hình thành nh ng trung tâm ñô th m i (th tr n, th t ...) xây d ng nông thôn mơi, k t h p ch t ch kinh t v i qu c phòng, chú ý các vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng căn c cách m ng, vùng ñ c bi t khó khăn... nh m t ng bư c rút ng n kho ng cách chênh l ch gi a mi n núi và mi n xuôi. T t c ñ u vì xây d ng cu c s ng m no, t do, h nh phúc cho nhân dân các dân t c mi n núi c a t nh. 3.2.2. Các ch tiêu ch y u c a m t s huy n ñ n 2005 B ng 2 Tiên phư c Hi p Đ c Danh m c Trà My Nam Giang GDP hàng năm tăng 5-8% 8% 8% 7% Năm 2005 lương th c 16.000 13.100 14.190 6300- 6800 ñ t t n/năm Gi m t l ñói nghèo 5- 13% 15% 710% 25% 7%/năm Khai hoang ru ng nư c 45-50ha 70ha 90ha 120ha m i năm Qu b n ñ a tr ng m i 500.000- 700.000 m i năm cây Đưa lư i ñi n ñ n các xã 100% 100% 100% 100% Thu ngân sách trên ñ a Tăng 10% năm Tăng 20% năm Tăng 21% năm90% Tăng 15-20% năm bàn Thu hút h/sinh ñ n l p 85% 95% 90% 90% Thôn nóc văn hóa 30% 75% 75% 60% Giá tr công nghi p - Tăng 15% 20% 20% 15-20% th công nghi p 13
Tr ng r ng 300ha 2500ha 300ha 300 T ng ñàn gia súc: Tăng 10%/năm Tăng 5%/năm Tăng 1-2%/năm - trâu Tăng 15%/năm Tăng 20%/năm Tăng 17-20%/năm - bò T ng ñàn gia c m Tăng 20%/năm Tăng 20%/năm Trên 20% Đ th c hi n có hi u qu phương hư ng và các ch tiêu quan tr ng trên ñây các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam c n ph i ph n ñ u cao, ch ñ o k p th i, nh t là xác l p m t h th ng gi i pháp ñ ng b thi t th c ñ khai thác ti m năng th m nh c a t ng vùng ñ y m nh kinh t hàng hóa phát tri n b n v ng. 3.3. Nh ng gi i pháp ch y u ñ phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam hi n nay. 3.3.1. Hoàn thi n phân vùng quy ho ch, c p quy n s d ng ñ t ñ n ñ nh phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam. Đ t ñai là ngu n tài nguyên, là cơ s ch y u nh t c a m i quá trình s n xu t, phát tri n kinh t , phát tri n h sinh thái và là thành ph n quan tr ng c u môi trư ng s ng... khác v i kinh t t nhiên, t c p, t túc trong n n kinh t hàng hóa c n ph i phân vùng, quy ho ch và hoàn t t các th t c như c p quy n s d ng ñ t ñ m i công dân, t ch c an tâm ñ u tư s n xu t và ñ m b o tính pháp lý. Trong nh ng năm qua các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam ñã ti n hành phân vùng quy ho ch c p quy n s d ng ñ t ñ n ñ nh s n xu t, nhưng vi c làm còn nhi u b t c p, hi u qu ñem l i chưa cao, do ñó nh hư ng ñ n s n xu t hàng hóa. Đ nâng cao tính kh thi c a vi c phân vùng, quy ho ch ñ t ñai và s m hoàn thi n vi c c p gi y ch ng nh n quy n s d ng ñ t lâu dài ñ phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi c a t nh c n ph i: Th nh t: C th hóa quy ho ch t ng th v ñ t ñai trên ñ a bàn t ng huy n, t ng vùng, quy ho ch c th ñ n t ng xã. Vi c quy ho ch ñ t ñai trên ñ a bàn t nh Qu ng Nam trong nh ng năm qua ñư c ti n hành m nh song c th hóa các huy n mi n núi còn ch m và có nơi chưa phù h p, thi u tính c th c a l i th ñ t t ng vùng. Do v y, vi c b trí t p trung tr ng cây gây r ng, xây d ng các công trình không n ñ nh d n ñ n vi c c p gi y quy n s d ng ñ t s n xu t cũng xúc ti n ch m làm m t nh ng cơ h i quan tr ng ñ ñ u tư phát tri n kinh t hàng hóa. Vì v y, trư c m t c n ph i - Kh n trương t ch c ñi u tra l i m t cách cơ b n ñ t ñai t ng vùng, nghiên c u phân tích t ng lo i ñ t, ñi u ki n t nhiên ñ xác ñ nh vùng phát tri n hàng hóa, t ñó quy ho ch c th cây, con cho phù h . - K t h p nh ng tài li u có tính pháp lý và ñ tin c y cao v i ñi u tra, ch nh lý thu th p ngoài th c ñ a ñ gi m b t chi phí và ñ m b o tính khoa h c c a quy ho ch. - Có bi n pháp tích c c ñ t o v n ñ u tư cho vi c ñi u tra, ño ñ c, v b n ñ ñ t ñai. Có th k t h p gi a v n ngân sách c p v i bi n pháp huy ñ ng v n t ñ t, l y ñ t ñ t o v n quy ho ch nh ng nơi có ñi u ki n. 14
Th hai: X lý t t m i quan h quy ho ch ñ t ñai ñ khai thác và s d ng có hi u qu cao lâu dài, b n v ng. Các huy n mi n núi Qu ng Nam có di n tích ñ t t nhiên r ng l n v i 594.600 ha ñ t r ng, 2.053 ha ñ t tr ng ñ i núi tr c, kho ng 6.000 ha ñ t tái t o s lư ng di n tích các lo i ñ t này ñã ñư c chính ph phê duy t ñ ñ u tư s n xu t. Do ñó các huy n ph i ti n hành phân vùng c th , xúc tién quy ho ch m t cách n ñ nh b n v ng, v n ñ quan tr ng là ph i gi i quy t t t m i quan h gi a các ñ a phương có ñ t giáp ranh, gi a buôn làng và h gia ñình ñ ng bào các dân t c; gi i quy t m i quan h ñ t chuyên dùng v i ñ t s n xu t, ñ t , ñ t quy ho ch xây d ng các công trình công c ng; gi i quy t m i quan h các lo i ñ t cho vùng chuyên canh cây công nghi p dài ngày, cây lương th c, th c ph m ñ có phương án ñ u tư lâu dài và thâm canh tăng năng su t cây tr ng ñưa l i hi u qu kinh t cao trên m t ñơn v di n tích gieo tr ng; ph i có phương án quy ho ch c th ñ khai thác và s d ng vùng ñ t tr ng, tr i núi tr c và các vùng ñ t chưa s d ng ñang còn nhi u các huy n nh t là vùng III. Th ba: Đ y m nh vi c giao ñ t và hoàn thi n vi c c p gi y ch ng nh n quy n s d ng ñ t trên toàn b di n tích ñ t s d ng. Giao ñ t và c p gi y ch ng nh n quy n s d ng ñ t là tăng cư ng vi c qu n lý Nhà nư c, xác l p m i quan h pháp lý ñ i v i các ch th s d ng ñ t ñ ñ t ñư c s d ng ñúng m c ñích, có hi u qu . Trong nh ng năm v a qua các huy n mi n núi Qu ng Nam ñã có nhi u c g ng ti n hành giao 87,4% di n tích ñ t và 95,5% s h ñư c c p gi y ch ng nh n quy n s d ng ñ t ñã thúc ñ y s n xu t phát tri n. Tuy nhiên, trong quá trình th c hi n v n còn nhi u sai sót, ñã phát sinh ki n t ng và ph c t p cho nhân dân, hi n nay v n còn t n ñ ng hơn 60.000 trư ng h p chưa ñư c gi i quy t. Đ c bi t ñ t lâm nghi p vi c giao ñ t, c p gi y ch ng nh n quy n s d ng ñ t còn nhi u khó khăn, vư ng m c. Vì v y, các huy n mi n núi c n ti p t c và th n tr ng trong vi c giao ñ t, c p gi y ch ng nh n quy n s d ng ñ t ñ i v i t t c các lo i ñ t, ñ ng th i kh n trương x lý tri t ñ nh ng v vi c khi u ki n, nh ng h sơ còn t n ñ ng ñ các ch th s n xu t an tâm ñ u tư phát tri n kinh t hàng hóa. Gi i quy t t t v n ñ ñ t ñai ngoài ý nghĩa kinh t , pháp lý còn có ý nghĩa quan tr ng v chính tr , xã h i. Th tư: Tăng cư ng ki m tra, giám sát vi c th c hi n phân vùng quy ho ch ñ t ñai, k p th i phát hi n nh ng sai ph m trong qu n lý s d ng ñ t ñai. Vi c tăng cư ng ki m tra, phát hi n k p th i nh ng sai ph m trong s d ng ñ t ñai là gi i pháp quan tr ng trong qu n lý ñ t ñai ñ quy ho ch không b phá v . các huy n Trà My, Tiên Phư c, Phư c Sơn tình tr ng s d ng ñ t trái phép như “bán ñ t, chuy n như ng, th a k ...” di n ra khá ph c t p nh ng vùng ñ t ñã quy ho ch và chưa quy ho ch gi a ñ ng bào kinh và ñ ng bào dân t c làm nh hư ng ñ n vi c n ñ nh c a phát tri n kinh t . Vì v y, ph i tăng cư ng công tác thanh tra, ki m tra m t cách thư ng xuyên, x lý k p th i nh ng v vi c ñ gi k cương phép nư c, ñ ng th i tăng cư ng l c lư ng có trình ñ nghi p v thanh tra, ki m tra c p huy n, c p xã ñ làm vi c có hi u qu cao. 15
Th năm: Đào t o và b i dư ng d i ngũ cán b ñ năng l c cho nhu c u qu n lý Nhà nư c v ñ t ñai. Đ t ñai luôn là v n ñ nh y c m và ph c t p, th c t các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam cán b nhân viên ñang làm trong lĩnh v c qu n lý ñ t ñai còn nhi u b t c p, chưa ñ kh năng x lý nh ng v vi c và qu n lý ñ t ñai trong n n kinh t th trư ng hi n nay. Vì v y, ph i tăng cư ng ñào t o b i dư ng nghi p v cho ñ i ngũ cán b , nhân viên các huy n mà c th là cán b nhân viên phòng ñ a chính c p huy n, cán b làm ñ a chính c p xã ñ c bi t là xã có nhi u ñ ng bào các dân t c . Th sáu: Tăng cư ng vai trò lãnh ñ o c a các c p y ñ ng ñ i v i vi c quy h ach ñ t ñai và c p gi y quy n s d ng ñ t ñúng m c ñích ñ phát tri n kinh t hàng hóa. Các c p y ñ ng là nh ng t ch c sát cơ s , sát vi c, sát dân lãnh ñ o chính quy n qu n lý t t ñ t ñai ñúng ñư ng l i, ch trương c a Đ ng ñem l i s công b ng c a các ñ i o ng s d ng ñ t các huy n mi n núi c a t nh. Vì v y, các c p y ñ ng c th là huy n y, ñ ng y xã c p y chi b thôn, buôn ph i tăng cư ng s lãnh ñ o, giám sát vi c qu n lý c a chính quy n ñ a phương và vi c s d ng ñ t c a ngư i s n xu t ñúng quy ñ nh c a pháp lu t và chính sách ñ t ñai c a Nhà nư c ta ñ i v i mi n núi, ñ i v i ñ ng bào các dân t c trong vùng ñ b o ñ m s n xu t n ñ nh ñ i s ng nhân dân luôn ñư c c i thi n, th c hi n ñư c m c tiêu: dân giàu, nư c m nh, xã h i công b ng, dân ch , văn minh. 3.3.2. C ng c và ñ u tư xây d ng k t c u h t ng ñ phát tri n kinh t hàng hóa các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam. K t c u h t ng là v n ñ r t quan tr ng cho vi c phát tri n kinh tê, xã h i c a m i qu c gia. Đ i v i nư c ta ñ c bi t là các ñ a phương mi n núi thì vi c ñ u tư c ng c , xây d ng, phát tri n k t c u h t ng ñư c ñ t ra tr thành chi n lư c quan tr ng ñ t o ti n ñ cho vi c phát tri n kinh t - xã h i. Qu ng Nam là m t t nh có vùng mi n núi r ng l n, vì v y vi c nghiên c u ñánh giá, tìm ra các gi i pháp ñ phát tri n k t c u h t ng cho các huy n mi n núi tr nên vô cùng c p thi t, có ý nghĩa to l n cho s nghi p CNH, HĐH nông nghi p và phát tri n nông thôn c a t nh. Trong chi n tranh t nh Qu ng Nam b tàn phá n ng n , sau ngày ñ t nư c gi i phóng h th ng k t c u h t ng c a t nh t ng bư c ñư c xây d ng, mãi cho ñ n lúc chia tách t nh 1997 k t c u h t ng c a t nh chưa ñư c c i thi n bao nhiêu ñi u này làm c n tr ñ n phát tri n kinh t - xã h i c a t nh nh t là các huy n mi n núi. Nh n th c ñúng ñ n vai trò và t m quan tr ng c u k t c u h t ng trong nh ng năm g n ñây Qu ng Nam ñã có nh ng n l c r t l n có nh ng quy t sách táo b o trong vi c t p trung ñ u tư c ng c và phát tri n cơ s h t ng nông thôn ñ thuc ñ y kinh t hàng hóa phát tri n, nh t là các huy n mi n núi. Đơn c như huy n Tiên Phư c t năm 1997 ñ n 2001 ñã huy ñ ng ñư c 510.000 ngày công, 12 t ñ ng ñ ñ u tư nâng c p các tuy n ñư ng ñ n trung tâm xã, xây d ng kiên c 143 c u c ng, s a ch a 88 c u c ng, m m i 38 km ñư ng xã, duy tu b o dư ng 375 km ñư ng ñáp ng nhu c u lưu thông hàng hóa, giao lưu văn hóa gi a các vùng trong huy n. Đi n lư i qu c gia ñã ñ n trung tâm 15/15 xã , th tr n. M ng lư i thông tin liên l c m r ng ñ n cơ s 11/15 xã có ñi n tho i, 8/15 xã có ñi m bưu ñi n văn hóa. Huy n ñã ñ u tư xây d ng m i nhi u công trình th y l i, nâng di n tích ru ng ch ñ ng nư c 16
t 1.453 ha (1996) lên 1.772 ha (2000)... nh k t c u h t ng ñ m b o ñã ph c v ñ c l c cho phát tri n kinh t hàng hóa, do ñó t ng thu ngân sách trên ñ a bàn tăng bình quân hàng năm g n 20%, các huy n mi n núi khác cũng phát tri n tương t . S quy t tâm c a t nh h p v i lòng dân ñã t o ra s c m nh t h p, ñ c bi t ñáng ghi nh n là phong trào làm ñư ng giao thông nông thôn 6 huy n mi n núi g n ñây phát tri n m nh, ngoài ngu n v n ñ u tư c a Nhà nư c và các t ch c kinh t khác ñ ng bào còn tham gia hàng ch c nghìn ngày công ñ san i, c i t o m t b ng. Các huy n Tiên Phư c ñ t g n 400 km, Trà My 200 km, Nam Giang 100 km, Hi p Đ c g n 200 km, Hiên 300 km, Phư c Sơn 310 km ñư ng giao thông liên huy n, liên xã, liên thôn góp ph n quan tr ng thúc ñ y s n xu t và lưu thông hàng hóa phát tri n. Trong năm 2002 t ng v n ñ u tư ñ c ng c , xây d ng k t c u h t ng 6 huy n mi n núi c th như sau: Tiên Phư c 10.274 tri u ñ ng, Hi p Đ c 18.317 tri u ñ ng, Hiên 19.064 tri u ñ ng, Nam Giang 13.086 tri u ñ ng, Phư c Sơn 9.134 tri u ñ ng, Trà My 17.050 tri u ñ ng. Quá trình c ng c , ñ u tư xây d ng k t c u h t ng các huy n mi n núi c a t nh cũng b c l nhi u m t y u kém, c n ph i có gi i pháp ñ kh c ph c và ti p t c ñ u tư ñ h th ng k t c u h t ng c a các huy n mi n núi ñ m nh t o ñi u ki n cho kinh t hàng hóa phát tri n năng ñ ng hơn. Th nh t: Ph i ña d ng hóa vi c thu hút v n ñ u tư nhi u. Ti p t c huy ñ ng v n ñ u tư t nhi u ngu n, trư c h t là ngu n v n t nhân dân, t các thành ph n kinh t , tranh th k p th i s ñ u tư c t nh và trung ương, v n t các d án phát tri n ñ c ng c , nâng c p và xây d ng m i nh ng công trình ph c v phát tri n kinh t , ñ y m nh s n xu t hàng hóa và dân sinh. Trên cơ s v n ñ u tư ñó ph i hoàn t t cơ b n nh ng vi c như sau: M t là: Xây d ng h th ng ñi n lư i qu c gia ñ n trung tâm xã, th tr n. Ti p t c ñ ng viên nhân dân góp v n, m r ng m ng lư i ñi n h th , ph n ñ u ñ n h t năm 2005 nâng s h s d ng ñi n lên 80%. Hai là: Ti p t c th c hi n ñ án phát tri n giao thông nông thôn coi ñó là gi i pháp tiên quy t ñ ñ y m nh s n xu t hàng hóa phát tri n kinh t - xã h i mi n núi c a t nh, t ng bư c thoát ñói, nghèo và l c h u, kiên trì th c hi n phương châm Nhà nư c và nhân dân cùng làm, tích c c huy ñ ng nhân dân ñóng góp qu phát tri n giao thông nông thôn, t o ngu n v n t i ch cùng v i v n h tr c a t nh và trung ương ñ u tư kiên c hóa c u, c ng, c p ph i m t ñư ng các huy n. M r ng các tuy n ñư ng liên thôn, liên xóm g n v i duy tu b o dư ng, ñ m b o giao thông thông su t t huy n ñ n trung tâm các xã trong m i th i ñi m. Ba là: C ng c , b o dư ng, s d ng t t các công trình th y l i hi n có, ti p t c ñ u tư xây d ng các công trình có quy mô v a và nh , t ng bư c kiên c hóa m ng lư i kênh mương nh m khai thác t i ña năng l c tư i tiêu ph c v cho s n xu t nông nông nghi p. Tranh th k p th i các ngu n v n, trư c h t là v n c a Nhà nư c c p trên ñ u tư xây d ng m t s công trình th y l i c p thi t. Ph n ñ u ñ n cu i năm 2005 ñ t trên 50% di n tích giao tr ng ch ñ ng nư c tư i, t o cơ s thâm canh tăng năng xu t cây tr ng ñ y m nh s n xu t hàng hóa. Phát tri n mô hình “gi ng ñào + bơm ñi n” như huy n Tiên Phư c và nhân r ng mô hình này các vùng núi khác 17
trong t nh, nh t là nh ng n i có ñi u ki n ñ khai thác ngu n nư c ng m ph c v cho phát tri n kinh t vư n hàng hóa, gi i quy t cơ b n nư c s ch cho nhân dân b ng các hình th c gi ng ñào + bơm ñi n + nư c t ch y. B n là: Ph n ñ u ñ u tư ñ nâng cao công su t, th i lư ng ti p sóng truy n hình, m r ng m ng lư i truy n thanh cơ s ñ ñưa tin và ph bi n k p th i nh ng ch trương, chính sách, pháp lu t c a Đ ng và Nhà nư c v phát tri n kinh t xã h i mi n núi. Hoàn thành chương trình xây d ng bưu ñi n văn hóa, ph n ñ u 100% xã có ñi n tho i và ñ t 1,3 máy / 100 dânvào năm 2005 ti p t c nâng c p và xây d ng các di tích l ch s , c nh quan du l ch t o ngu n thu n ñ nh ñ phát tri n kinh t b n v ng. Th hai: Tăng cư ng hi u l c qu n lý Nhà nư c trong quá trình s d ng v n phát tri n k t c u h t ng, tăng cư ng giám sát, th m ñ nh, nghi m thu nh ng công trình ñã hoàn thành m t cách có hi u qu . M t là: Đ tăng cư ng qu n lý nhà nư c, các huy n mi n núi c a t nh Qu ng Nam ph i hoàn thi n cơ b n công tác quy ho ch n ñ nh thì m i xây d ng và phát tri n k t c u h t ng b n v ng ñư c, ñó là ti n ñ quan tr ng cho cho vi c phát tri n kinh t hàng hóa. Nh ng năm trư c m t, các huy n mi n núi c n c i t o xây d ng m i m t s công trình như tri n khai phương án quy ho ch m r ng và ch nh trang các th tr n, th t . Qu n lý ch t ch ñúng pháp lu t nh ng công trình ñ s d ng. Hai là: C ng c và xây d ng m i h th ng c p thoát nư c, xây d ng các ch trung tâm, phát tri n ít nh t m i xã có t m t ñ n hai ch xây d ng t i th t , nơi t p trung nhi u hàng hóa ñ t o ñi u ki n giao lưu hàng hóa, n i k t ngư i s n xu t v i ngư i s n xu t, ngư i s n xu t v i ngư i tiêu dùng và n i k t gi a các ñ a phương thôn, buôn v i nhau. Ti p t c c ng c , c i t o và làm m i h lu i ñi n ñ ph c s n xu t và sinh ho t c a nhân dân cũng như ph c v công tác b o v an ninh qu c phòng. Xây m i, ch nh trang m t s khu dân cư n i th , th tr n, th t các huy n, các xã, thi t l p h th ng liên l c, t ng bư c xây d ng th tr n c a các huy n ti n t i làm ñư c vai trò trung tâm kinh t , văn hóa, chính tr c a các huy n. Ba là: Tăng cư ng hi u l c qu n lý c a Nhà nư c trong quá trình tri n khai th c hi n hoàn thành các h ng m c công trình trong d án trung tâm xã, hình thành các t ñi m dân cư, t o ñ ng l c s n xu t và s c mua bán l n t p trung ñ thúac ñ y kinh t xã h i t ng vùng phát tri n. Tóm l i: Đ th c hi n các gi i pháp trên có hi u qu v n ñ ñ t ra khá b c xúc là ph i qu n lý ch t ch các ngu n thu ngân sách, các ngu n v n khác, ch ng th t thu ñi ñôi v i t o ngu n thu m i, tăng cư ng hơn n a công tác thanh tra, ki m tra. Đ ng viên cán b , ñ ng viên và nhân dân các huy n mi n núi c a t nh ti t ki m chi tiêu, t p trung ñ u tư c ng c , phát tri n k t c u h t ng làm ti n ñ quan tr ng cho vi c phát tri n kinh t hàng hóa, phát tri n kinh t hàng hóa c a t nh ñúng hư ng CNH, HĐH nông nghi p nông thôn theo tinh th n Ngh quy t Đ i h i IX c a Đ ng. 3.3.3. Nâng cao trình ñ dân trí và ki n th c kinh t hàng hóa các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam. 18
Dân trí là trình ñ h c v n, trình ñ hi u bi t trên các lĩnh v c c a nhân dân, hi n nay m t b ng dân trí các huy n mi n núi t nh Qu ng Nam còn quá th p, nh t là ñ ng bào các dân t c, ñi u này làm h n ch nghiêm tr ng vi c phát tri n kinh t hàng hóa c a vùng. Theo s li u th ng kê c a ban t ch c huy n Trà My v công tác quy ho ch cán b giai ño n 1997 - 2002 cho bi t: Ban ch p hành huy n y có 33 ñ ng chí. V trình ñ h c v n c p I: 01 ñ ng chí, c p II: 14 ñ ng chí; c p III: 18 ñ ng chí. Trình ñ lý lu n chính tr c nhân: 01 ñ ng chí; cao c p 01 ñ ng chí; trung c p 14 ñ ng chí và sơ c p 01 ñ ng chí. Trình ñ chuyên môn nghi p v , ñ i h c: 11 ñ ng chí; cao ñ ng 05 ñ ng chí, trung c p 3 ñ ng chí; chưa qua ñào t o 14 ñ ng chí. Cán b c p trư ng, phó, chuyên viên các phòng, ban, ngành, ñoàn th c a huy n và tương ñương là 87 ngư i. Trong ñó trình ñ h c v n c p I: 01; c p II: 23; c p III: 63. Trình ñ lý lu n chính tr c nhân: 01; cao c p 22; trung c p: 34; sơ c p: 03; chưa qua ñào t o: 31. B i dư ng v ki n th c qu n lý kinh t : 06 và qu n lý Nhà nư c: 18 ñ ng chí. Cán b c p y xã, th tr n có 543 ngư i.Trong ñó trình ñ h c v n c p I: 271; c p II: 190; c p III: 82. Trình ñ lý lu n chính tr cao c p: 05; trung c p:115; sơ c p: 79; chưa qua ñào t o: 344 ngư i. Trình ñ chuyên môn ñ i h c: 02; cao ñ ng:04; trung c p: 48; chưa qua ñào t o: 489 ngư i. B i dư ng qu n lý kinh t : 07; qu n lý nhà nư c: 42 ngư i. Các huy n mi n núi khác cũng có trình ñ cán b các c p g n như Trà My. Qua s li u trên cho th y trình ñ c a cán b vè h c v n và chuyên môn nghi p v còn r t th p do v y ñ i v i nhân dân mà nh t là ñ ng bào các dân t c mi n núi c a t nh thì m t b ng dân trí càng th p hơn ph bi n là c p I. Vì v y, mu n phát tri n kinh t hàng hóa và nâng cao nh n th c cho nhân dân các huy n mi n núi chúng tôi t p trung ñ xu t nh ng gi i pháp như sau: Th nh t: Coi tr ng ñ y m nh s nghi p giáo d c – ñào t o nah m nâng cao trình ñ dân trí và ñào t o ngu n nhân l c cho mi n núi. V lâu dài mi n núi Qu ng Nam ph i là nơi phát tri n kinh t hàng hóa m nh, ña d ng không ch t o ra c a c i ñ nuôi s ng ngư i dân nơi ñây mà còn t o ra ngu n hàng hóa, vùng nguyên li u góp ph n làm giàu cho t nh, v n ñ này phù thu c r t l in vào trình ñ dân trí. Do v y, ngay t bây gi ph i t p trung ñ u tư cho ñào t o - giáo d c vùng nông thôn mi n núi c a t nh, chú tr ng ñ n giáo d c m m non ñ m b o cho tr em trong ñ tu i t t c ñư c ñi h c. C n có bi n pháp h n ch ñi ñ n xóa b các l p ghép làm h n ch ñ n ch t lư ng gioo d c, phát hi n và ngăn ch n k p th i hi n tư ng tái mù ch ñ i v i ngư i l n, nh t là ñ i tư ng thanh thi u niên. T nh c n tri n khai m nh các d án xây d ng trư ng ph thông trung h c, trư ng d y ngh , trư ng dân t c n i trú. S m phát hi n nh ng h c sinh gi i ñ có k ho ch tuy n ch n, c tuy n ñi ñào t o chính quy lâu dài; ñ c bi t chú ý ñ n cán b con em ñ ng bào các dân t c t i ch . V lâu dài t nh c n ch ñ o ngành giáo d c t p trung sưu t m, biên so n giáo trình và t ch c gi ng d y ti ng dân t c cho h c sinh các huy n mi n núi c a t nh, có v y m i nhanh chóng nâng cao m t ban g dân trí ñ h hi u ñư c pháp lu t, hi u ñư c th trư ng, n m b t ñư c khoa h c k thu t trong quá trình t ch c s n xu t kinh doanh hàng hóa s m kh c ph c ñư c ñói, nghèo triên miên, ngay trên m nh ñ t giàu tài nguyên c a h . 19