Nghiên cứu sự biến đổi khoảng QT ở bệnh nhân xơ gan

Chia sẻ: Ni Ni | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

44
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nghiên cứu khoảng QT trên điện tim thường quy ở 60 bệnh nhân (BN) xơ gan có so sánh với nhóm chứng là 30 người bình thường. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết của tài liệu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu sự biến đổi khoảng QT ở bệnh nhân xơ gan

TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1-2013 NGHIÊN CỨU SỰ BIẾN ĐỔI KHOẢNG QT Ở BỆNH NHÂN XƠ GAN Dương Quang Huy*; Hoàng Đình Anh* TÓM TẮT Nghiên cứu khoảng QT trên điện tim thường quy ở 60 bệnh nhân (BN) xơ gan có so sánh với nhóm chứng là 30 người bình thường, chúng tôi nhận thấy: - Khoảng QTc ở BN xơ gan là 430,43 ± 31,05 ms, cao hơn so với nhóm người bình thường và kéo dài dần theo mức độ suy chức năng gan. - 30,0% BN xơ gan có khoảng QTc kéo dài. - Tỷ lệ BN xơ gan có khoảng QTc kéo dài tăng dần theo mức độ xơ gan (42,9%; 26,9% và 15,4% theo thứ tự tương ứng với Child A, Child B và Child C, p < 0,05). * Từ khóa: Xơ gan; Khoảng tâm thu. CHANGE OF THE QT INTERVAL IN PATIENTS WITH CIRRHOSIS summary The study of QT interval was carried out on 60 cirrhotic patients without overt heart disease and 30 control subjects. The results showed that: - QTc interval in patients with cirrhosis was 430,43 ± 31,05 ms, significantly longer than that in control group and paralleled the severity of the disease. - 30% of cirrhotic patients had QTc interval prolongation. - The percentage of cirrhosis with long QTc duration rosed from class A to C of the Child - Pugh classification (15,4%, 26,9% and 42,9%, respectively). * Key words: Cirrhosis; QT interval. ĐẶT VẤN ĐỀ Xơ gan là bệnh lý khá phổ biến trên thế giới với tỷ lệ tử vong tương đối cao vì nhiều biến chứng nặng như xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản, hôn mê gan, hội chứng gan thận, ung thư gan… Theo số liệu thống kê của WHO (1980 - 2002) ở 41 quốc gia, tỷ lệ tử vong do xơ gan dao động từ 40 - 70 trường hợp/100.000 dân [3]. Một trong những nguyên nhân tử vong khác cũng được Day PC và CS (1993) [4] đề cập ở BN xơ gan do rượu, sau đó là Mohamed R (1996) [5]. Ở BN bệnh gan giai đoạn cuối cần ghép gan là kéo dài khoảng QT trên điện tim. Kéo dài khoảng QT là cơ sở dẫn đến những rối loạn nhịp tim nặng và làm gia tăng nguy cơ đột tử ở BN xơ gan. Tuy nhiên, vấn đề này ở Việt Nam hiện còn chưa được quan tâm và chưa có nghiên cứu nào đề cập đến. Vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu với mục tiêu: Đánh giá sự biến đổi khoảng QT ở BN xơ gan. * Bệnh viện 103 Chịu trách nhiệm nội dung khoa học: GS. TS. Nguyễn Văn Mùi PGS. TS. Trần Việt Tú 92 TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1-2013 ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tƣợng nghiên cứu. * Nhóm nghiên cứu: 60 BN xơ gan điều trị nội trú tại Khoa Nội Tiêu hóa, Bệnh viện 103 từ tháng 02 - 2012 đến 06 - 2012. Chẩn đoán xơ gan khi lâm sàng và xét nghiệm có đủ 2 hội chứng kinh điển là suy chức năng gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa cùng với những thay đổi hình thái gan trên siêu âm gan. Loại khỏi nhóm nghiên cứu những trường hợp xơ gan kèm ung thư biểu mô tế bào gan, BN đang có biến chứng nặng như xuất huyết tiêu hóa, đang sử dụng thuốc ảnh hưởng đến khoảng QT và gây rối loạn nhịp tim như thuốc chẹn β, thuốc lợi tiểu… hoặc có các bệnh lý tim mạch, hô hấp, nội tiết kèm theo. * Nhóm chứng: 30 người khỏe mạnh, không có bệnh lý gan mật, tim mạch, hô hấp, nội tiết, phân bố tuổi giới tương đương với nhóm bệnh. 2. Phƣơng pháp nghiên cứu. - Nghiên cứu mô tả cắt ngang. - Tất cả BN chọn vào nghiên cứu được khám lâm sàng và chỉ định xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết để xác định hội chứng suy chức năng gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Phân loại xơ gan theo phân loại của Child - Pugh (1972). - Xác định khoảng QT: tất cả các đối tượng nghiên cứu được ghi điện tim bằng máy điện tim 3 cần NihonKohden (Nhật Bản) tại Khoa Chẩn đoán Chức năng, Bệnh viện 103 vào buổi sáng sau khi nghỉ ngơi ít nhất 30 phút. Ghi 12 đạo trình cơ bản (DI, DII, DIII, aVR, aVL, aVF, V1, V2, V3, V4, V5, V6), mỗi đạo trình ghi ít nhất 4 nhịp cơ sở, tốc độ ghi 25 mm/giây. Đo khoảng QT (từ điểm bắt đầu của phức bộ QRS đến điểm cuối sóng T) ở 3 chu kỳ liên tiếp, lấy trung bình. Tính khoảng QTc (corrected - QT: QT hiệu chỉnh theo nhịp tim) theo công thức của Bazett [1]: QTc (ms) = QT (ms) /RR1/2 (s). Khoảng QTc kéo dài khi ≥ 440 ms [1]. - Xử lý số liệu nghiên cứu theo phương pháp thống kê y sinh học, chương trình SPSS 16.0. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN Bảng 1: Đặc điểm tuổi, giới của nhóm nghiên cứu và nhóm chứng. NHÓM CHỨNG (n = 30) Giới NHÓM NGHIÊN CỨU (n = 60) p n Tỷ lệ % n Tỷ lệ % Nam 26 86,7 54 90,0 > 0,05 Nữ 4 13,3 6 10,0 > 0,05 Tuổi trung bình 53,6 ± 10,4 55,4 ± 13,6 > 0,05 Không có sự khác biệt về tuổi, giới ở nhóm nghiên cứu và nhóm chứng. Đa số BN xơ gan trong nghiên cứu là nam giới (90,0%). Bảng 2: Các căn nguyên và phân loại xơ gan. n Căn nguyên Phân độ gan % Nhiễm virut (B, C) 15 25,0 Rượu 40 66,7 Rượu và virut 5 8,3 Child A 13 21,7 Child B 26 33,3 Child C 21 35,0 66,7% BN xơ gan có tiền căn lạm dụng rượu, chỉ có 25% nhiễm virut B và/hoặc C. Mức độ xơ gan đa số là Child - Pugh B và C (68,3%). 93 TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1-2013 Bảng 3: Tần số tim, thời khoảng QT và QTc ở BN xơ gan so với nhóm chứng. NHÓM CHỨNG (n = 30) NHÓM XƠ GAN (n = 60) Bảng 4: Tần số tim, thời khoảng QT và QTc ở BN xơ gan theo mức độ xơ gan. MỨC ĐỘ XƠ GAN p p Tần số tim (ck/phút) 70,34 ± 10,45 QT (ms) 370,73 ± 15,43 391,40 ± 44,43 < 0,05 QTc (ms) 405,96 ± 18,56 430,43 ± 31,05 < 0,001 QTc ≥ 440 ms 2 (6,7%) 83,70 ± 15,12 18 (30,0%) < 0,05 < 0,01 Ở BN xơ gan, khoảng QT và QTc kéo dài hơn rõ so với nhóm chứng, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,05) (QTc là thời khoảng đã được hiệu chỉnh theo tần số tim, do đó có thể đánh giá chính xác hơn thời gian tâm thu điện học của 2 tâm thất). Kết quả của chúng tôi phù hợp với nghiên cứu của Bernardi M. (1998) [2] và Zamirian M (2012) [6]. Các tác giả cho rằng, khoảng QT kéo dài ở BN xơ gan là do kết hợp của nhiều yếu tố như: những bất thường điện giải (K+, Ca+), do cường aldosterol thứ phát và hoạt hóa hệ RAA, tình trạng tổn thương cơ tim do rượu (66,7% BN xơ gan trong nghiên cứu do rượu), mất cân bằng trong hoạt động của hệ thần kinh giao cảm… Đặc biệt, 18 BN xơ gan (30,0%) có khoảng QTc kéo dài, trong khi chỉ có 2 BN ở nhóm chứng. Nghiên cứu của Bernardi M (1998) [2] cũng cho kết quả: 46,8% BN xơ gan có khoảng QTc kéo dài. Theo dõi trung bình 19 tháng (2 - 33 tháng), có tới 56,7% BN tử vong, cao hơn so với nhóm có khoảng QTc bình thường. Như vậy, khoảng QT kéo dài là một dấu hiệu tiên lượng nặng cho BN xơ gan, đòi hỏi phải được điều chỉnh kịp thời, nhất là tránh sử dụng những thuốc có thể gây kéo dài hơn khoảng QT. 94 (n = 13) (n = 26) (n = 21) 79,46 ± 11,93 82,85 ± 15,08 87,38 ± 14,45 QT (ms) 383,85 ± 48,80 393,27 ± 41,58 393,76 ± > 0,05 46,77 QTc (ms) 422,62 ± 19,04 430,04 ± 30,32 435,76 ± > 0,05 37,24 QTc ≥ 440 ms 2 (15,4%) 7 (26,9%) 9 (42,9%) < 0,05 Tần số (ck/phút) tim > 0,05 Khoảng QT và QTc kéo dài dần theo mức độ nặng của tình trạng suy chức năng gan, nhưng sự khác biệt chưa có ý nghĩa thống kê. Tuy nhiên, 42,9% BN xơ gan Child C có kéo dài khoảng QTc, trong khi ở nhóm xơ gan Child B và Child A, tỷ lệ này thấp hơn nhiều (26,9%, 15,4%), p < 0,05, tương tự như kết quả của nhiều nghiên cứu khác [2, 6]. Như vậy, có mối liên quan giữa khoảng QTc và mức độ suy chức năng gan, khi suy chức năng gan càng nặng, những nguy cơ về rối loạn nhịp tim trên nền QTc bất thường sẽ càng cao, do đó, cần phát hiện và điều trị kịp thời, nhất là ở những BN xơ gan Child C. KẾT LUẬN Nghiên cứu khoảng QT trên điện tim thường quy ở 60 BN xơ gan, chúng tôi có một số kết luận: - Khoảng QTc ở BN xơ gan là 430,43 ± 31,05 ms, cao hơn so với nhóm người bình thường và kéo dài dần theo mức độ xơ gan. - 30,0% số BN xơ gan có khoảng QTc kéo dài. - Tỷ lệ BN xơ gan có khoảng QTc kéo dài tăng dần theo mức độ xơ gan (42,9%; 26,9% và 15,4% theo thứ tự tương ứng với Child A, Child B và Child C, p < 0,05). TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1-2013 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bazett HC. An analysis of the time relations of electrocardiography. Heart. 1920, 7, pp.353-370. 2. Bernardi M, Calandra S, et al. QT interval prolongation in cirrhosis: Prevalence, relationship with severity and etiology of the disease and possible pathogenetic factors. Hepatology. 1998, 27 (1), pp.28-34. 3. Bosetti C, et al. Worldwide mortality from cirrhosis: An Update to 2002. J Hepatol. 2007, 46 (5), pp.827-839. 4. Day PC, James FWO, et al. QT prolongation and sudden cardiac death in patients with alcoholic liver disease. Lancet. 1993, 341, pp.1423-1428. 5. Mohamed R, Forsey PR et al. Effect of liver transplantation on QT interval prolongation and autonomic dysfunction in end-stage liver disease. Hepatology. 1996, 23, pp.1128-1134. 6. Zamirian M, Tavassoli M. Corrected-QT interval and QT dispersion in cirrhotic patients before and after liver transplantation. Arch Iran Med. 2012, 15 (6), pp.375-377. Ngµy nhËn bµi: 11/9/2012 Ngµy giao ph¶n biÖn: 28/11/2012 Ngµy giao b¶n th¶o in: 28/12/2012 95 TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1-2013 96