- 2 -
gốc thảo mộc được sử dụng hàng năm tại cộng đồng, tại các cơ sở y tế, phòng
khám đông y, sản xuất và kinh doanh, v.v. khoảng 50.000 tấn/năm thì 1/3
nguyên liệu do thu hái và khai thác tự nhiên, 1/3 do trồng trọt và còn lại do
nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc , Đài Loan, Hồng Công. Thực trạng hiện
nay do con người phá rừng tràn lan, khai thác dược liệu bừa bãi, chưa có kế
hoạch tái sinh phát triển, nhiều loài cây thuốc mọc tự nhiên cho nhiều loại
dược liệu quý trong rừng đã và đang trở nên bị đe dọa tuyệt chủng, làm cho
vốn quý đa dạng sinh học cây thuốc ngày càng bị cạn kiệt. Do khai thác tài
nguyên cây thuốc kéo dài không có kế hoạch phát triển cộng với nhiều
nguyên nhân tác động khác, nguồn cây thuốc tự nhiên nói chung đều đã bị suy
giảm, nhất là các cây thuốc có giá trị sử dụng phổ biến. Trước kia một số
dược liệu có thể khai thác hàng chục ngàn tấn/năm ở Việt Nam ví dụ như: Ba
kích, Đảng sâm, Hoàng tinh... thì thực tế hiện nay các cây thuốc này đã được
đưa vào sách đỏ vì có nguy cơ bị tuyệt chủng.
Trong vai năm gâ n đây, cây Xa
đen (Ehretia asperula Zoll. & Mor.)
đươc đanh gia la cây dươc liê
u va co thê dung chưa đươc bê
nh ung thư nên
gia thu mua cây nay bị đẩy lên râ t cao lam cho tinh tra
ng khai thac va thu hai
cây Xa
đen hêt sư
c lôn xô
n. Đă
c biê
t ơ Hoa Binh, cây Xa
đen đa bi
khai thac
môt cach triê
t đê va ca
n kiê
t. Nguô n dươc liê
u tư
cây Xa
đen trong tư nhiên
trơ nên hiêm hoi. Từ những nguyên nhân trên, vấn đề nghiên cứu nhân giống
trong trồng trọt cây Xạ đen trở nên hết sức cần thiết và có ý nghĩa.
Theo các điều tra sơ bộ, chúng tôi thấy cây Xa
đen co thê đươc nhân
giô ng hưu tinh bă ng ha
t va nhân giô ng vô tinh bă ng hom. Nhân giống hữu
tính được thực hiện trong điều kiện nguồn hạt giống có sẵn, có thể nhân giống
số lượng lớn, cây trưởng thành sinh trưởng và phát triển tốt hơn từ nhân vô
tính. Tuy nhiên, do cây bi
khai thac qua mư
c nên nguô n ha
t giô ng trơ nên
khan hiêm lam cho viê
c nhân giô ng bă ng ha
t nhiêu luc trơ nên kho khăn.
