Nuôi tôm sinh thái ở đồng bẳng sông Cửu Long

Chia sẻ: Truong Hoai Phuong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

242
lượt xem 67
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nuôi tôm sinh thái nhằm đạt mục tiêu là tạo ra được sản phẩm sạch và không gây ô nhiễm môi trường. Để đạt được mục tiêu trên, kỹ thuật nuôi không cho phép sử dụng thuốc kháng sinh để phòng trừ bệnh và hóa chất để xử lý môi trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nuôi tôm sinh thái ở đồng bẳng sông Cửu Long

Nu«i t«m sinh th¸i ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long ThiÒu L− ViÖn Nghiªn cøu Nu«i trång Thñy s¶n 2 I. GIíI THIÖU Nu«i t«m sinh th¸i nh»m ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu lµ t¹o ra ®−îc s¶n phÈm s¹ch vµ kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr−êng. §Ó ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu trªn, kü thuËt nu«i kh«ng cho phÐp sö dông thuèc kh¸ng sinh ®Ó phßng trõ bÖnh vµ hãa chÊt ®Ó xö lý m«i tr−êng. Thøc ¨n tù nhiªn lµ nguån thøc ¨n chñ yÕu trong c¸c ao, ®Çm nu«i t«m. Trong hÖ thèng nu«i sinh th¸i chØ sö dông ph©n h÷u c¬ ®Ó t¹o thøc ¨n tù nhiªn trong ao nu«i. Tuy nhiªn cã thÓ sö dông chÕ phÈm sinh häc ®Ó xö lý m«i tr−êng n−íc vµ t¹o thªm nhiÒu thøc ¨n tù nhiªn trong ao nu«i t«m. Nu«i t«m sinh th¸i lµ ®Ò tµi nghiªn cøu ®· ®−îc Bé Thñy s¶n quan t©m ®Æc biÖt víi hy väng ®−a ra quy tr×nh nu«i ®Ó ¸p dông vµo s¶n xuÊt h¹n chÕ sù « nhiÔm m«i tr−êng n−íc nu«i t¹o ra s¶n phÈm s¹ch, bÒn v÷ng phôc vô cho tiªu thô néi ®Þa vµ xuÊt khÈu. II. PH−¬NG PH¸P NGHIªN CøU 1. X©y dùng m« h×nh nu«i t«m X©y dùng 4 m« h×nh nu«i ë c¸c vïng kh¸c nhau: - Mét m« h×nh t«m - lóa vïng néi ®ång, mÆt n−íc nu«i t«m cã ®é mÆn kh«ng cao trong mïa kh« vµ hoµn toµn ngät trong mïa m−a. §Þa ®iÓm thÝ nghiÖm t¹i huyÖn Ph−íc Long tØnh B¹c Liªu víi diÖn tÝch ao thÝ nghiÖm lµ 2,5ha. - Mét m« h×nh t«m - lóa cã ®é mÆn cao trong mïa kh« vµ ngät trong mïa m−a. §Þa ®iÓm thÝ nghiÖm t¹i huyÖn C¸i N−íc tØnh Cµ Mau víi diÖn tÝch ao thÝ nghiÖm lµ 2ha. - Mét m« h×nh nu«i t«m qu¶ng canh ë B¹c Liªu, ®Çm nu«i t«m cã nguån gèc chuyÓn ®æi tõ diÖn tÝch canh t¸c t«m - lóa. §Çm nu«i cã ®é mÆn cao trong mïa kh« vµ thÊp trong mïa m−a. §Þa ®iÓm thÝ nghiÖm t¹i ®Çm nu«i t«m huyÖn §«ng H¶i tØnh B¹c Liªu víi diÖn tÝch ®Çm lµ 2ha. - Mét m« h×nh nu«i t«m qu¶ng canh ë huyÖn Ngäc HiÓn tØnh Cµ Mau, ®Çm nu«i t«m cã nguån gèc tõ diÖn tÝch canh t¸c t«m - rõng. §Çm nu«i cã ®é mÆn cao trong mïa kh« vµ lî trong mïa m−a, diÖn tÝch ®Çm nu«i t«m thÝ nghiÖm lµ 2ha. 2. Gi¶i ph¸p kü thuËt - ThiÕt kÕ ®Çm ruéng nu«i: §Çm vµ ruéng nu«i cã d¹ng ch÷ nhËt hoÆc vu«ng (tïy theo ®iÒu kiÖn cã s½n). M−¬ng bao quanh réng 2m, s©u 0,6- 0,7m ë m« h×nh t«m - lóa vµ t«m qu¶ng canh cã nguån gèc t«m - lóa. M−¬ng réng 5-10m, s©u 1m ë m« h×nh t«m qu¶ng canh cã nguån gèc t«m - rõng. Cã ao l¾ng n−íc ®Ó cung cÊp trong qu¸ tr×nh nu«i. DiÖn tÝch ao l¾ng chiÕm kho¶ng 20% tæng diÖn tÝch khu nu«i. Tuy nhiªn ë m« h×nh nu«i ®Çm qu¶ng canh nguån gèc t«m - rõng kh«ng thÓ sö dông ao chøa n−íc v× ®Êt rõng khã gi÷ n−íc nªn ph¶i th−êng xuyªn lÊy vµ thay n−íc cho diÖn tÝch nu«i. - Kü thuËt nu«i: Söa ch÷a bê, ®¸y cña ®Çm tr−íc vô nu«i, tiÕp theo lµ tÈy v«i (50- 100kg/1000m2). Dïng c¸ diÖt c¸ d÷ cßn sãt trong vu«ng ®×a (1kg/50m3 n−íc). Dïng ph©n h÷u
c¬ (ph©n gµ hoÆc ph©n h÷u c¬ 3 l¸ xanh) bãn lãt g©y mµu (50-100kg/ha). LÊy n−íc vµo ®Çm qua l−íi läc hoÆc tói läc. - Th¶ gièng: Th¶ gièng mËt ®é 2,5 con/m2 ë t«m - lóa vµ 3 con/m2 ë ®Çm qu¶ng canh. - Qu¶n lý m«i tr−êng: theo dâi chØ tiªu thñy lý, hãa ®Ó ®iÒu chØnh m«i tr−êng cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn sèng b×nh th−êng cña t«m. 3. Theo dâi c¸c chØ tiªu m«i tr−êng - C¸c yÕu tè NH3, PO4, COD vµ chÊt r¾n l¬ löng ®−îc x¸c ®Þnh hµng th¸ng ®Ó cã gi¶i ph¸p lµm s¹ch m«i tr−êng ®Çm nu«i. - C¸c yÕu tè pH, nhiÖt ®é, ®é trong vµ ®é mÆn ®−îc x¸c ®Þnh hµng ngµy. - Thu mÉu kiÓm tra ®Þnh kú hµng th¸ng ®èi víi ®éng thùc vËt phï du ®Ó cã gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh vÒ thøc ¨n tù nhiªn. - Theo dâi t¨ng tr−ëng cña t«m vµ tû lÖ sèng khi thu ho¹ch. III. KÕt qu¶ nghiªn cøu 1. C¸c yÕu tè m«i tr−êng n−íc ¶nh h−ëng ®Õn sinh tr−ëng cña t«m §iÓm 1: M« h×nh nu«i t«m - lóa ë Ph−íc Long (B¹c Liªu), th¶ gièng ngµy 30/3/2003. §iÓm 2: M« h×nh nu«i t«m - lóa ë C¸i N−íc (Cµ Mau), th¶ gièng ngµy 20/1/2003. §iÓm 3: M« h×nh ®Çm nu«i qu¶ng canh ë §«ng H¶i (B¹c Liªu), th¶ gièng ngµy 8/3/2003. §iÓm 4: M« h×nh ®Çm nu«i qu¶ng canh ë Ngäc HiÓn (Cµ Mau), th¶ gièng ngµy 7/1/2003. * §é mÆn trong thêi gian nu«i (‰) : Ngµy nu«i §iÓm 1 §iÓm 2 §iÓm 3 §iÓm 4 1 20 15 37 20 10 25 17 37 20 20 27 18 35 21 30 25 19 35 22 40 21 20 35 23 50 16 22 34 25 60 13 23 30 26 70 14 25 30 25 80 15 25 25 26 90 13 26 20 26 100 11 27 18 27 110 3 28 15 27 120 2 34 10 27 §é mÆn chØ thay ®æi theo mïa vô: ë ®iÓm 1 thêi ®iÓm th¶ gièng vµo cuèi th¸ng 3 lóc nµy ®é mÆn chØ ë møc cao trong 20 ngµy ®Çu vµ sau ®ã gi¶m dÇn ®Õn khi thu ho¹ch. Sau khi thu ho¹ch t«m, ®é mÆn ®· xuèng thÊp ®Õn møc phï hîp cho viÖc gieo s¹ lóa. ë ®iÓm 2 th¶ gièng sau mïa lóa (®Çu mïa kh«) nªn ®é mÆn t¨ng dÇn tõ khi th¶ t«m gièng ®Õn khi thu ho¹ch.
ë ®iÓm 3 th¶ gièng vµo gi÷a mïa kh« nªn ®é mÆn t¨ng vµ sau ®ã gi¶m ®Õn khi thu ho¹ch. ë ®iÓm 4 th¶ gièng ®Çu mïa kh«, ®é mÆn t¨ng dÇn ®Õn thêi ®iÓm thu ho¹ch t«m. * pH trong thêi gian nu«i: Ngµy nu«i §iÓm 1 §iÓm 2 §iÓm 3 §iÓm 4 1 6,1 6,9 8,0 7,6 10 6,6 6,8 8,0 7,5 20 6,3 6,9 7,8 7,6 30 6,6 7,1 7,8 7,9 40 6,8 7,1 7,7 7,8 50 7,1 7,1 7,7 7,6 60 6,9 6,9 7,5 7,7 70 7,4 6,9 7,5 7,6 80 7,9 6,9 7,5 7,7 90 8,2 7,1 7,4 7,7 100 8,6 6,9 7,4 7,5 110 7,5 6,8 7,1 7,5 120 8,4 6,9 7,1 7,6 §é pH cña c¸c ®Çm vµ ruéng nu«i n»m trong møc lý t−ëng cho t«m ph¸t triÓn. C¸c ®iÓm ®Çm qu¶ng canh cã ®é pH cao h¬n c¸c ®iÓm t«m - lóa v× ®é mÆn ë ®Çm qu¶ng canh cao h¬n ë ruéng. Trong qu¸ tr×nh nu«i kh«ng ph¶i sö dông v«i ®Ó t¨ng pH, tuy nhiªn cã sö dông Ýt v«i ®Ó r¶i ë bê ruéng nu«i khi cã m−a, chñ yÕu lµ ®Ó khö trïng vµ h¹n chÕ sù thay ®æi ®ét ngét m«i tr−êng. * NhiÖt ®é vµ ®é trong Trong qu¸ tr×nh nu«i, nhiÖt ®é cña n−íc thay ®æi theo thêi gian trong ngµy. Buæi s¸ng nhiÖt ®é th−êng ë kho¶ng 28 - 31oC vµ buæi chiÒu nhiÖt ®é th−êng n»m trong kho¶ng 31 - 34oC. Trong tr−êng hîp nhiÖt ®é n−íc ®Çm t¨ng vµo buæi chiÒu, cÇn ph¶i cÊp thªm n−íc vµo ®Çm. §é trong cña n−íc trong ®Çm, ruéng nu«i phô thuéc vµo l−îng phï sa cã trong n−íc (do thay n−íc). §é trong cña c¸c ®Çm vµ ruéng nu«i thay ®æi trong kho¶ng 25 - 35cm. §é trong nµy phï hîp vµ trong thêi gian nu«i, rong ®¸y kh«ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. 2. C¸c yÕu tè g©y « nhiÔm m«i tr−êng §iÓm Th¸ng Hµm l−îng Nu«i NH3 (mg/l) PO4 (mg/l) COD (mg/l) TSS (g/l) 1 0,03 0,5 12 0,3 2 0,06 0,4 13 0,27 1 3 0,03 0,5 10 0,25 4 0,05 1,1 7,8 0,13 1 0,03 0,1 14 0,3 2 0,04 0,3 17 0,23 2 3 0,04 0,4 19 0,27 4 0,05 0,4 17 0,4
1 0,02 0,1 12 0,2 2 0,04 0,3 15 0,23 3 3 0,05 0,4 18 0,27 4 0,05 0,5 19 0,24 1 0,05 0,4 13 0,14 2 0,04 0,45 17 0,16 4 3 0,08 0,5 18 0,13 4 0,06 0,5 15 0,12 Hµm l−îng NH3 trong ®Çm vµ ruéng nu«i lu«n n»m trong giíi h¹n cho phÐp (d−íi 0,1mg/l). COD trong ®Çm vµ ruéng nu«i còng n»m trong giíi h¹n cho phÐp nu«i trång thñy s¶n (d−íi 20). PO4 còng ë møc thÊp kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr−êng. Riªng hµm l−îng chÊt r¾n cao trong ruéng vµ ®Çm nu«i chñ yÕu lµ l−îng phï sa tõ nguån n−íc cÊp. Trong qu¸ tr×nh nu«i ch−a ph¶i sö dông chÕ phÈm sinh häc ®Ó lµm gi¶m sù « nhiÔm h÷u c¬. Tuy nhiªn trong qu¶n lý søc kháe t«m cã sö dông chÕ phÈm sinh häc (Ecomarin, Bacillus) trong tr−êng hîp ph¸t hiÖn cã t«m bÖnh. §iÒu nµy cho thÊy nu«i t«m chØ sö dông thøc ¨n tù nhiªn kh«ng g©y ra « nhiÔm m«i tr−êng. 3. Thùc vËt phï du * Thµnh phÇn loµi c¸c ®iÓm t«m - lóa (loµi): §iÓm 1 §iÓm 2 Ngµnh t¶o T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 Bacillariophyta 4 6 6 3 10 9 13 6 Chlorophyta 1 2 1 5 3 0 2 1 Euglenophyta 0 2 0 3 1 0 0 0 Cyanophyta 2 2 0 1 2 1 1 1 Pyrophyta 0 0 0 0 0 1 0 0 Tæng céng 7 12 7 12 16 11 16 8 * Thµnh phÇn loµi c¸c ®iÓm t«m ®Çm qu¶ng canh (loµi): §iÓm 3 §iÓm 4 Ngµnh t¶o T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 Bacillariophyta 15 16 6 3 20 18 14 9 Chlorophyta 1 3 0 0 1 1 2 0 Euglenophyta 0 0 1 3 0 0 0 0 Cyanophyta 1 3 1 0 3 2 0 1 Pyrophyta 0 0 0 0 1 0 0 1 Tæng céng 17 22 8 10 25 21 16 11 Nh×n chung thµnh phÇn loµi phï du thùc vËt ë ®Çm vµ ruéng nu«i ®Òu thÊp. Sè loµi ë mçi ®Çm ®Òu d−íi 30 loµi. Trong ®ã t¶o silic lu«n lu«n chiÕm −u thÕ. * Sinh l−îng phï du thùc vËt c¸c ®iÓm t«m - lóa (tÕ bµo/lÝt): §iÓm 1 §iÓm 2 Ngµnh t¶o T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 Bacillariophyta 12240 50167 6300 1900 38080 3287 4620 145200 (95%) (67%) (88%) (2%) (96%) (65%) (42%) (70%)
Chlorophyta 240 20783 900 2533 453 0 248 54267 (2%) (28%) (13%) (2%) (1%) (2%) (26%) Euglenophyta 0 1433 0 1267 227 0 0 0 (2%) (1%) (1%) Cyanophyta 360 2867 0 100700 907 1257 6023 7333 (3%) (4%) (95%) (2%) (25%) (55%) (4%) Pyrophyta 0 0 0 0 0 483 0 0 (10%) Tæng céng 12840 75250 7200 106400 39667 5027 10890 206800 * Sinh l−îng phï du thùc vËt c¸c ®iÓm nu«i qu¶ng canh (tÕ bµo/lÝt): §iÓm 3 §iÓm 4 Ngµnh t¶o T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 Bacillariophyta 20133 11577 887 1680 45260 2787 2275 3053 (98%) (69%) (78%) (90%) (97%) (86%) (98%) (94%) Chlorophyta 133 767 0 0 730 73 35 0 (1%) (5%) (2%) (2%) (2%) Euglenophyta 0 0 127 187 0 0 0 0 (11%) (10%) Cyanophyta 133 4370 127 0 608 667 0 93 (1%) (26%) (11%) (1%) (11%) (3%) Pyrophyta 0 0 0 0 122 0 0 93 (3%) Tæng céng 20400 16714 1141 1867 46720 3227 2310 3239 Sinh l−îng phï du thùc vËt ë c¸c ®iÓm nu«i thay ®æi kh¸c nhau ë c¸c ®Çm vµ ruéng nu«i. MÆc dï cã sö dông ph©n h÷u c¬ (ph©n gµ kh« vµ ph©n ba l¸ xanh) g©y mµu n−íc khi thÊy sinh l−îng phï du thùc vËt thÊp, tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh nu«i do ph¶i thªm n−íc vµ khi cÇn ph¶i thay n−íc nªn sinh l−îng ë c¸c ®iÓm th−êng d−íi 50.000 tÕ bµo/lÝt. Trong tr−êng hîp ®Çm vµ ruéng cã t«m chÕt lµ do t¶o lam ph¸t triÓn m¹nh g©y « nhiÔm m«i tr−êng n−íc (nh− ë ®iÓm 1 vµo th¸ng thø 4). 4. Thu ho¹ch Sau thêi gian 3,5 th¸ng, c¸c ®iÓm ®−îc thu ho¹ch tØa (chØ thu t«m cì 30 - 35con/kg). Sö dông ló ®Ó thu tØa. KÕt qu¶ thu t«m ë 4 ®iÓm thu nh− sau: §iÓm 1: Thu 450kg, n¨ng suÊt 180kg/ha. Tû lÖ sèng ®¹t 27%. §iÓm 2: Thu 303kg/ha, n¨ng suÊt 151,5kg/ha. Tû lÖ sèng ®¹t 20%. §iÓm 3: Thu 235kg/ha, n¨ng suÊt 117,5kg/ha/vô. Tû lÖ sèng 13%. §iÓm 4: Thu 224kg/ha, n¨ng suÊt thu 112kg/ha/vô. Tû lÖ sèng 12,7%. Nh×n chung trong m« h×nh t«m - lóa sinh th¸i, n¨ng suÊt th−êng cao h¬n mét vô trong m« h×nh nu«i ®Çm qu¶ng canh. Nguyªn nh©n chÝnh lµ trong vô lóa ng−êi ta ®· bãn ph©n cho lóa lµm cho ®Êt mµu mì h¬n.
IV. KÕT LUËN Nu«i t«m sinh th¸i chñ yÕu dùa vµo thøc ¨n tù nhiªn nªn kh«ng thÓ th¶ t«m nu«i víi mËt ®é dµy. MËt ®é t−¬ng ®èi phï hîp cho m« h×nh t«m - lóa lµ 2,5con/m2 vµ m« h×nh t«m ®Çm qu¶ng canh lµ 3con/m2 1vô nu«i. Nu«i t«m sinh th¸i sö dông thøc ¨n tù nhiªn, sö dông Ýt ph©n h÷u c¬ g©y mµu ch−a lµm « nhiÔm m«i tr−êng. Do ®ã kh«ng cÇn xö lý n−íc th¶i ra. Thùc vËt phï du trong ruéng vµ ®Çm nu«i kh«ng phong phó vÒ thµnh phÇn loµi. Nu«i t«m sinh th¸i trong ruéng lóa cã n¨ng suÊt æn ®Þnh vµ cao h¬n trong ®Çm qu¶ng canh do qu¶n lý m«i tr−êng n−íc dÔ dµng h¬n. N¨ng suÊt nu«i t«m sinh th¸i trong ruéng lóa kho¶ng tõ 150 - 200kg/ha, trong khi n¨ng suÊt t«m nu«i trong ®Çm qu¶ng canh chØ ®¹t 100 - 150kg/vô. Tμi liÖu tham kh¶o 1. Hoµng ThÞ BÝch Mai, 2003. Thµnh phÇn loµi vµ mËt ®é vi t¶o trong ao nu«i t«m th−¬ng phÈm ë tØnh Qu¶ng Nam. T¹p chÝ Thñy s¶n sè 6 n¨m 2003. 2. Khoa Thñy s¶n Tr−êng §¹i häc CÇn Th¬, 2002. Qu¶n lý søc kháe t«m trong ao nu«i (s¸ch dÞch). Nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp. 3. Naturland, 1999. Standards for Organic Aquaculture. 4. Ronald D, Zweig John D. Morton, Macol M. Steward, 1999. Source Water Quality for Aquaculture. The World Bank Washington, D. C. 5. TrÇn ThÞ Kim Ng©n, 2002. Hái vµ ®¸p vÒ kü thuËt nu«i t«m só. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp.