Phần nội khoa và phác đồ điều trị 2013: Phần 2

TIM MẠCH CAN THIỆP<br /> <br /> 319<br /> <br /> BỆNH ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN<br /> I. ĐẠI CƯƠNG<br /> Bệnh động mạch ngoại biên là thuật ngữ đề cập đển những bệnh<br /> lý của các động mạch không phải động mạch vành, và thường được<br /> giới hạn ở những động mạch cung cấp máu cho não, tạng, chi trên và<br /> chi dưới. -> Khuyến cáo tập trung vào bệnh lý động mạch chi dưới<br /> do xơ vữa, vì đây là nguyên nhân thường gặp nhất của bệnh lý động<br /> mạch chi dưới mạn tính (90%).<br /> Nguyên nhân: mặc du các tổn thương cấu trúc và chức năng của<br /> động mạch đã được chứng minh bằng nhiều cơ chế bệnh sinh khác<br /> nhau, nhưng xơ vữa động mạch được coi là nguyên nhân phổ biến<br /> nhất gây ra bệnh lý cho động mạch chủ và các nhánh của nó.<br /> II. CHẨN ĐOÁN<br /> 1. Công việc chẩn đoán<br /> - Hòi bệnh sử.<br /> - Khám lâm sàng: ừiệu chửng lâm sàng tùy thuộc vào vị trí tổn<br /> thương của động mạch. Thường biểu hiện dưới hai hình thái:<br /> + Thiểu máu khi gắng sức, có biểu hiện triệu chứng lâm<br /> sàng hoặc chừa, diễn biến mạn tính.<br /> + Thiếu máu thường xuyên (trầm trọng), có thể là mạn tính<br /> hoặc cấp tính.<br /> - Khám lâm sàng mạch máu: trình tự khám bao gồm:<br /> + Đo huyết áp động mạch hai tay.<br /> + Khám tim.<br /> + Khám bụng phát hiện phình động mạch chủ bụng.<br /> + B ắt mạch: các động mạch cần bắt bao gồm:<br /> B Chi trên: ĐM cảnh, ĐM cánh tay, ĐM quay/trụ.<br /> D Chi dưới: ĐM đùi, ĐM khoeo, ĐM mu chân, ĐM<br /> chày sau.<br /> + Nghe dọc theo đường đi của động mạch phát hiện tiếng<br /> thoi.<br /> <br /> 320<br /> <br /> » y o c iio<br /> <br /> w y i» ^<br /> <br /> It lC T V m<br /> <br /> I<br /> <br /> +<br /> <br /> Khám cẳng-bàn chân: phát hiện các dấu hiệu loạn dưỡng:<br /> đau, da lạnh, xanh, loét chân kiểu động mạch (vết loét<br /> nhỏ, ranh giỏi rõ, trên vùng cấp máu cửa động mạch).<br /> - Xét nghiệm<br /> + Thường qui: CTM,BUN, creatinine...<br /> + Đặc hiệu:<br /> ° Chỉ số cổ chân-cánh tay (ABI: ạnklẹ-brạchial index).<br /> và chl số ngón chân-cánh tay (TBI: toe-brachial index).<br /> ° Siêu âm Duplex động mạch,<br /> ạ MRA (chụp cộng hưởng tử nhân động mạch).<br /> a CTA (chụp cất lóp vi tính động mạch).<br /> . 2. C hẩn đóán xác đinh: DSA động mạch. ,<br /> 3. C hẩn đoán phân "biệt<br /> H I. ĐÍÈU T R Ị ■'<br /> ./<br /> lo Nguyên tẳe điển trị và m ục tỉêu điều t ộ<br /> Cải thiện triệu chứng hẹp động mạch.<br /> - Ngăn ngừa biến chứng.<br /> 2. Điều trị đặc hiệụ: can thiệp đặt Stent động mạch được xem là liệu<br /> pháp điều trị thay thế chọ phẫu thuật mạch máu.<br /> 3. Điền trì hỗ tree<br /> IV. THEO D Õ I VÀ TÁI. KHÁM :<br /> - Theo dõi các biến chứng trong và sau thủ thuật:<br /> + Tim mạch:<br /> 53 Shock Vagal.<br /> ■° ■Vasodepressor reaction.<br /> • Nhồi máụ cơ tim.<br /> + Động mạch:<br /> •9 , Bóc tách.<br /> «* ■ Huyẹt khối. .<br /> .■<br /> 0'.; . Thủrig;<br /> .°' ■'Hẹp họặc tắc động mạch.<br /> * : -Cọ thắt động mách thoáng qua.' •<br /> <br /> s Tái hẹp hoặc hẹp tồn lưu.<br /> + Biến chứng chung:<br /> ° Tổn thương vị trí đâm kim như tụ máu.<br /> ° Truyền máu.<br /> s Bệnh thận do thuốc cản quang.<br /> 3 Dị ứng thuốc cản quang.<br /> Tái khám:<br /> + Định kỳ hàng tháng.<br /> + c ẳn đanh giá siêu âm Duplex động mạch cành sau 1<br /> tháng can thiệp đặt Stení và sau đó mỗi 3 đến 6 tháng.<br /> <br /> ________________________ Bệnh dộng mạch ngoại biên 323<br /> L ư u ĐỒ CHẤN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ<br /> Lưu đồ chẩn đoán và điều trị bệnh ĐM chi dưới không cỏ triệu<br /> chứng hoặc triệu chứng không điển hình<br /> ĐỔI Hĩợng cố nguy COI BĐMCD: khống triệu chúng hoặc đau chi duáỉ khủng điển<br /> hlnhĩSữdựag bảng điềm đánh gĩả mức độ hạn chế vận động cũflN/C San DỈCRO<br /> SữA B l khỉ nghĩ<br /> <br /> ĩ<br /> ABl > 1,30<br /> <br /> ABI 0.91 -1 ,3 0<br /> <br /> ABỈ < 0,9<br /> (hệnh lý)<br /> <br /> (B T h o ặ c ía n h g iớ ì)<br /> <br /> Ghi thể tích mạch đệp<br /> Chỉ sổ cổ chấn -cánh tay<br /> (siêu flm Doppter)<br /> <br /> Đo ABĩ sau gẳng sức<br /> <br /> Í<br /> <br /> Binh thuờng<br /> 1 KQ<br /> LoạìtrừBĐMCD 1 bệnhsý<br /> <br /> Bình thưàmg<br /> Loại trừ BĐMCD<br /> <br /> I<br /> <br /> 1<br /> <br /> TknngụyãnnhSn<br /> gảy đau chân khác<br /> <br /> ị I<br /> <br /> Ị<br /> <br /> Khẳng định chin ậ<br /> đoánBĐMCD<br /> <br /> I<br /> <br /> ĐIỀU chltthcỀc YTNC<br /> Ngừng hút thuióc ]Ập tức<br /> Điều trị THA<br /> Điều trị RL ĩỊpid<br /> ĐiỀu tri ĐTĐ: HbAlC