PHÂN TÂM HỌC NHẬP MÔN - PHẦN 3: TỔNG QUÁT VỀ CÁC CHỨNG BỆNH THẦN KINH – 8

Chia sẻ: Muay Thai | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

85
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Điều quyết định trong sự việc này không phải sự thông minh của người bệnh - trí thông minh này không đủ mạnh, không đủ tự do để làm việc đó — mà chính là thái độ của người bệnh đối với ông thầy thuốc. Nếu sự hoán chuyển có tính chất tích cực thì người thầy thuốc trở nên có uy tín thực tốt đẹp, biến đổi sự thông cảm thành lòng tin tưởng. Nếu không có sự hoán chuyển đó, hay sự hoán chuyển chỉ có tính cách tiêu cực thì người bệnh sẽ không thèm để ý...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: PHÂN TÂM HỌC NHẬP MÔN - PHẦN 3: TỔNG QUÁT VỀ CÁC CHỨNG BỆNH THẦN KINH – 8

Phên têm hoåc nhêåp mön 113 thûác. Àiïìu quyïët àõnh trong sûå viïåc naây khöng phaãi sûå thöng minh cuãa ngûúâi bïånh - trñ thöng minh naây khöng àuã maånh, khöng àuã tûå do àïí laâm viïåc àoá — maâ chñnh laâ thaái àöå cuãa ngûúâi bïånh àöëi vúái öng thêìy thuöëc. Nïëu sûå hoaán chuyïín coá tñnh chêët tñch cûåc thò ngûúâi thêìy thuöëc trúã nïn coá uy tñn thûåc töët àeåp, biïën àöíi sûå thöng caãm thaânh loâng tin tûúãng. Nïëu khöng coá sûå hoaán chuyïín àoá, hay sûå hoaán chuyïín chó coá tñnh caách tiïu cûåc thò ngûúâi bïånh seä khöng theâm àïí yá gò àïën lúâi thêìy thuöëc. Loâng tin tûúãng trong dõp naây lùåp laåi chñnh lõch sûã phaát sinh cuãa mònh: noá laâ con àeã cuãa tònh aái vaâ khöng cêìn àïën lyá leä naâo khaác luác ban àêìu. Chó maäi vïì sau naây noá múái bõ gaán cho caái lyá leä möåt têìm quan troång àuã àïí àem ra nghiïn cûáu khi nhûäng lyá leä àoá do caác ngûúâi yïu dêëu àûa ra, khöng coá vaâ khöng bao giúâ coá möåt taác duång gò trong àúâi söëng cuãa phêìn lúán moåi ngûúâi. Vò thïë cho nïn chuáng ta chó coá thïí àaánh vaâo khña caånh trñ thûác cuãa con ngûúâi möåt khi con ngûúâi coá àuã khaã nùng tñch luyä àûúåc nhiïìu àöëi tûúång khaát duåc, chuáng ta coá nhiïìu lyá do àïí cho rùçng phên têm hoåc chó coá aãnh hûúãng túái möåt mûác àöå naâo àoá àöëi vúái ngûúâi bïånh vaâ mûác àöå àoá tuyâ thuöåc vaâo mûác àöå cuãa bïånh naác xñt cuãa ngûúâi bïånh. Ngûúâi bònh thûúâng naâo cuäng coá khaã nùng tñch luyä trong ngûúâi mònh möåt söë sinh lûåc khaát duåc. Khuynh hûúáng hoaán chuyïín noái trïn chó laâ sûå quaá àöå kyâ laå cuãa khaã nùng tñch luyä naây thöi. Coá àiïìu kyâ laå laâ möåt àùåc tñnh quan troång vaâ xaãy ra rêët nhiïìu nhû thïë maâ khöng àûúåc chuá troång cho àuáng giaá trõ cuãa noá. Vò thïë nïn noá khöng loåt qua mùæt nhûäng nhaâ quan saát kyä lûúäng. Vò thïë nïn Bernheim àaä toã ra rêët sêu sùæc khi thaânh lêåp thuyïët vïì hiïån tûúång thöi miïn dûåa trïn àïì luêån laâ têët caã moåi ngûúâi àïìu coá thïí “dïî bõ aám thõ”. Tñnh caách “dïî bõ aám thõ” naây chùèng laâ gò khaác hún khuynh hûúáng hoaán chuyïín, hiïíu theo nghôa heåp nghôa laâ coá hoaán chuyïín tiïu cûåc. Tuy nhiïn Bernheim chûáng minh cho chuáng ta biïët sûå aám thõ laâ möåt sûå kiïån cú baãn khöng cêìn biïët roä nguöìn göëc. Öng ta khöng nhòn roä dêy liïn laåc giûäa sûå “dïî bõ aám thõ” vaâ tònh duåc hay sûå hoaåt àöång cuãa khaát duåc. Chuáng ta cêìn biïët rùçng nïëu trong kyä thuêåt cuãa chuáng ta, chuáng ta àaä boã rúi thöi miïn chñnh laâ àïí laåi tòm thêëy sûå aám thõ dûúái hònh thûác cuãa sûå hoaán chuyïín. Nhûng töi dûâng laåi úã àêy vaâ nhûúâng lúâi cho caác baån. Töi chúåt thêëy rùçng caác baån coá möåt lúâi baâi baác maånh àïën nöîi nïëu khöng cho caác baån noái ra caác baån seä khöng thïí naâo tiïëp tuåc theo doäi baâi trònh baây cuãa töi àûúåc. Caác baån seä noái: “Vêåy tûác laâ ruát cuåc giaáo sû cuäng http://ebooks.vdcmedia.com
Sigmund Freud 114 cöng nhêån rùçng giaáo sû àaä laâm viïåc vúái sûå trúå giuáp cuãa sûå aám thõ chùèng khaác gò caác nhaâ thöi miïn hoåc. Chuáng töi chúâ àúåi àiïìu àoá tûâ lêu röìi. Nïëu chó coá sûå aám thõ múái laâ yïëu töë duy nhêët coá hiïåu quaã thò têët caã nhûäng àiïìu àaä laâm nhû gúåi laâ kyã niïåm cuãa dô vaäng, khaám phaá ra vö thûác, giaãi thñch nhûäng sûå biïën daång, mêët bao nhiïu cöë gùæng, bao nhiïu cöng cuãa thúâi giúâ duâng àûúåc vaâo viïåc gò àêy? Taåi sao öng laåi khöng trûåc tiïëp hoaán võ caác triïåu chûáng cuäng nhû nhûäng nhaâ thöi miïn hoåc lûúng thiïån khaác. Nïëu àïí baâo chûäa viïåc ài loanh quanh maäi, öng cho rùçng öng àaä khaám phaá ra nhiïìu àiïìu vïì phûúng diïån têm lñ quan troång thò coá caái gò àaãm baão giaá trõ cuäng nhû sûå khaám phaá àoá? Nhûng sûå khaám phaá àoá khöng phaãi laâ kïët quaã cuãa sûå aám thõ sao, nhûäng sûå aám thõ khöng coá yá? Öng khöng thïí duâng phûúng phaáp cuãa öng bùæt buöåc ngûúâi bïånh phaãi theo nhûäng àiïìu öng muöën vaâ cho laâ àuáng sao? Àiïìu caác baån noái àoá thûåc hay vaâ cêìn àûúåc traã lúâi. Nhûng vò khöng coá thò giúâ nïn töi khöng thïí traã lúâi ngay àûúåc. Töi seä chó chêëm dûát nhûäng àiïìu àaä bùæt àêìu. Töi àaä hûáa vúái caác baån laâ cho caác baån biïët taåi sao chuáng ta laåi thêët baåi trong viïåc chûäa chaåy bïånh thêìn kinh naác xñt. Töi chó cêìn noái vaâi àiïìu thöi vaâ caác baån seä thêëy laâ nhûäng àiïìu àoá thûåc giaãn dõ vaâ phuâ húåp vúái moåi àiïìu khaác. Quan saát cho thêëy rùçng nhûäng ngûúâi bïånh naác xñt khöng coá khaã nùng chuyïín hoaán hay nïëu coá thò chó coá rêët ñt, chùèng coá nghôa lyá gò. Hoå àêíy öng thêìy thuöëc ra khöng phaãi vò thuâ nghõch maâ vò lú laâ. Vò thïë nïn chuáng ta khöng aãnh hûúãng àïën hoå àûúåc: nhûäng àiïìu öng thêìy thuöëc noái chùèng ùn thua gò vúái hoå caã, hoå toã veã laånh luâng; vò thïë cho nïn cöng viïåc chûäa chaåy dûåa trïn viïåc laâm söëng laåi sûå xung àöåt gêy bïånh, vûúåt qua àûúåc sûå àïì khaáng cuãa sûå döìn eáp, àaä toã ra rêët hiïåu quaã trong caác bïånh khaác laåi toã ra chùèng ùn thua gò trong bïånh naây. Ngûúâi bïånh vêîn nhû cuä. Chñnh hoå cuäng àaä cöë gùæng àïí lêëy laåi tònh thïë nhûng nhûäng cöë gùæng naây chó àûa àïën nhûäng hêåu quaã bïånh hoaån maâ thöi. Chuáng ta chùèng laâm gò àïí thay àöíi tònh traång àoá àûúåc. Dûåa vaâo nhûäng dûä kiïån bïånh lñ chuáng ta khùèng àõnh rùçng àöëi vúái ngûúâi bïånh naây khaát duåc àaä taách rúâi khoãi caác àöëi tûúång vaâ biïën thaânh khaát duåc cuãa caái töi. Chuáng ta tûúãng coá thïí duâng àùåc tñnh naây àïí phên biïåt bïånh thêìn kinh naây vúái loaåi bïånh thêìn kinh àêìu tiïn (naáo loaån thêìn kinh, lo súå, aám aãnh). Vêåy maâ thaái àöå cuãa bïånh naây trong viïåc chûäa chaåy àaä xaác nhêån quan àiïím cuãa chuáng ta. Vò http://ebooks.vdcmedia.com
Phên têm hoåc nhêåp mön 115 khöng coá hiïån tûúång chuyïín hoaá nïn nhûäng ngûúâi bïånh naây thoaát khoãi aãnh hûúãng cuãa chuáng ta vaâ khöng thïí khoãi bïånh bùçng nhûäng phûúng saách hiïån coá cuãa chuáng ta. 28. PHÛÚNG PHAÁP TRÕ LIÏÅU PHÊN TÊM HOÅC Caác baån hùèn biïët àïì taâi cuãa cuöåc noái chuyïån höm nay laâ gò. Caác baån àaä hoãi taåi sao trong trõ liïåu trong phêm têm hoåc chuáng ta laåi khöng duâng löëi aám thõ trûåc tiïëp, möåt khi chuáng ta cöng nhêån rùçng aãnh hûúãng cuãa chuáng ta chó dûåa trïn sûå hoaán chuyïín nghôa laâ sûå aám thõ? Trûúác sûå coá mùåt cuãa sûå aám thõ caác baån höì nghi vïì giaá trõ caác khaám phaá cuãa chuáng ta vïì phûúng diïån têm lyá. Töi àaä hûáa laâ seä traã lúâi baån tûâng chi tiïët möåt. Sûå aám thõ trûåc tiïëp laâ sûå aám thõ chôa muäi duâi vaâo sûå phaát hiïån triïåu chûáng, laâ cuöåc àêëu tranh giûäa uy quyïìn cuãa caác baån vaâ nhûäng lyá do cuãa traång thaái bïånh hoaån. Duâng sûå aám thõ laâ caác baån khöng àïí yá àïën caác lñ do naây, caác baån chó buöåc ngûúâi bïånh khöng àûúåc diïîn taã nhûäng lñ do naây bùçng caác triïåu chûáng. Viïåc baån coá àùåt ngûúâi bïånh trong traång thaái thöi miïn khöng, khöng phaãi laâ àiïìu quan hïå. Chñnh Bernheim àaä nhêån xeát rùçng sûå aám thõ laâ sûå kiïån cêìn thiïët trong thöi miïn, maâ thöi miïn laåi chó laâ hêåu quaã cuãa sûå aám thõ trong traång thaái thûác vò cho rùçng traång thaái thûác cuäng àûa àïën kïët quaã nhû trong sûå aám thõ thöi miïn. Vêåy trong vêën àïì naây caác baån chuá troång àïën vêën àïì naâo hún: nhûäng dûä kiïån cuãa thñ nghiïåm hay nhûäng nhêån xeát vïì lyá thuyïët? Chuáng ta bùæt àêìu bùçng nhûäng dûä kiïån cuãa thñ nghiïåm. Töi laâ hoåc troâ cuãa Bernheim úã Nancy nùm 1899 vaâ àaä dõch cuöën saách cuãa öng vïì sûå aám thõ ra tiïëng Àûác. Trong nhiïìu nùm töi àaä duâng thöi miïn àïí chûäa bïånh ài keâm vúái sûå aám thõ tûå baão vïå, vaâ vúái sûå khaão saát ngûúâi bïånh theo phûúng phaáp cuãa Bernheim. Vêåy töi coá àuã kinh nghiïåm àïí noái vïì thöi miïn hay aám thõ. Nïëu àuáng nhû möåt cêu phûúng ngön vïì y khoa, phûúng phaáp trõ liïåu lyá tûúãng laâ phûúng phaáp coá taác duång nhanh, àuáng vaâ khöng laâm ngûúâi bïånh khoá chõu thò phûúng phaáp cuãa Bernheim ñt nhêët coá àûúåc hai trong ba àiïìu kiïån naây. Phûúng phaáp naây coá thïí àem aáp duång rêët nhanh cho ngûúâi bïånh, nhanh hún phûúng phaáp phên têm hoåc nhiïìu, khöng laâm mïåt ngûúâi bïånh, khöng àûa laåi möåt sûå khoá chõu naâo. Àöëi vúái möåt öng thêìy thuöëc maâ cûá aáp duång maäi möåt phûúng phaáp, laâm maäi möåt vaâi cöng viïåc àïí laâm mêët ài triïåu chûáng rêët khaác nhau maâ http://ebooks.vdcmedia.com
Sigmund Freud 116 khöng hïì biïët gò vïì yá nghôa vaâ têìm quan troång cuãa nhûäng triïåu chûáng naây, quaã laâ möåt àiïìu chaán naãn. Àoá laâ cöng viïåc cuãa möåt anh lao cöng, chaã coá gò laâ khoa hoåc, coá veã nhû laâm phuâ thuyã, aão thuêåt; tuy vêåy ngûúâi ta vêîn tiïëp tuåc laâm cöng viïåc àoá vò lúåi ñch cuãa ngûúâi bïånh. Nhûng phûúng phaáp naây thiïëu àiïìu kiïån thûá ba, nghôa laâ khöng chùæc chùæn nöët. Chó trong ñt lêu laâ bïånh laåi taái phaát hay àûúåc thay thïë bùçng bïånh khaác. Ngûúâi ta laåi duâng thöi miïn, nhûng duâng thöi miïn maäi àêu coá àûúåc: theo lúâi nhûäng ngûúâi coá thêím quyïìn thò duâng thöi miïn maäi, ngûúâi bõ thöi miïn seä mêët hùèn tñnh àöåc lêåp, dêìn dêìn quen vúái thöi miïn nhû quen vúái thuöëc nguã vêåy. Ngay caã trong nhûäng trûúâng húåp rêët hiïëm, ngûúâi ta thu lûúåm àûúåc möåt vaâi kïët quaã àêìy àuã vaâ lêu daâi ngûúâi ta cuäng khöng biïët taåi sao, theo àiïìu kiïån naâo, kïët quaã àoá àûúåc tiïëp tuåc. Coá möåt lêìn töi àaä thêëy möåt bïånh rêët nùång maâ töi àaä chûäa khoãi sau khi duâng thöi miïn, taái phaát àuáng vaâo thúâi kyâ ngûúâi bïånh bùæt àêìu gheát töi. Töi laåi chûäa khoãi, khaã nùng hún lêìn trûúác vaâ ngûúâi bïånh laåi trúã laåi coá caãm tònh vúái töi. Nhûng bïånh laåi phaát laåi lêìn thûá ba khi ngûúâi bïånh laåi gheát töi. Möåt nûä bïånh nhên khaác àûúåc töi duâng thöi miïn chûäa khoãi nhiïìu lêìn àöåt nhiïån nhaãy lïn öm lêëy cöí töi trong khi töi àang chûäa cho naâng àuáng vaâo luác àang lïn cún thêìn kinh. Duâ muöën duâ khöng, àûáng trûúác sûå viïåc àoá, chuáng ta cuäng phaãi àùåt laåi vêën àïì vïì thûåc chêët vaâ nguöìn göëc cuãa sûå aám thõ. Àoá laâ thñ nghiïåm. Nhûäng cuöåc thñ nghiïåm naây cho ta thêëy khi boã rúi sûå aám thõ chuáng ta khöng phaãi àaä boã rúi möåt àiïìu gò töëi cêìn thiïët. Bêy giúâ töi xin pheáp noái vaâi àiïìu nûäa vïì vêën àïì naây. Löëi trõ liïåu bùçng thöi miïn chó àoâi hoãi úã ngûúâi bïånh möåt cöë gùæng gêìn nhû vö nghôa lyá. Trong y giúái löëi chûäa bïånh naây àûúåc rêët nhiïìu ngûúâi bïånh thñch. Ngûúâi thêìy thuöëc noái vúái ngûúâi bïånh: “Baån khöng thiïëu gò caã. Thûåc chêët cuãa chûáng bïånh cuãa baån laâ thûåc chêët tinh thêìn. Töi coá thïí duâng vaâi lúâi noái vaâ trong vaâi phuát laâm cho moåi rùæc röëi mêët ài”. Nhûng chuáng ta cho rùçng, ngûúâi ta khöng thïí huy àöång möåt khöëi lúán sinh lûåc trong ngûúâi bùçng caách àaánh thùèng vaâo noá maâ khöng duâng möåt duång cuå àùåc biïåt naâo. Kinh nghiïåm cho thêëy laâ löëi laâm viïåc naây khöng thaânh cöng trong bïånh thêìn kinh cuäng nhû trong cú khñ. Tuy nhiïn töi biïët lyá luêån naây khöng phaãi laâ khöng thïí bõ baâi baác, nghôa laâ cuäng coá sú húã. Nhûäng àiïìu hiïíu biïët thu lûúåm àûúåc trong khi nghiïn cûáu phên têm hoåc giuáp cho ta nhòn thêëy roä raâng nhûäng sûå khaác biïåt giûäa sûå aám thõ thöi miïn vaâ sûå aám thõ phên têm. Phûúng phaáp http://ebooks.vdcmedia.com
Phên têm hoåc nhêåp mön 117 thöi miïn tòm caách bao truâm giêëu giïëm möåt caái gò trong àúâi söëng tinh thêìn: phûúng phaáp phên têm traái laåi àûa caái àoá ra aánh saáng vaâ gaåt boã ra möåt bïn. Phûúng phaáp trïn taác duång bïn ngoaâi, trong khi phûúng phaáp dûúái taác duång nhû möåt cuöåc giaãi phêîu. Phûúng phaáp thöi miïn sûå aám thõ àïí ngùn chùån triïåu chûáng khöng phaát ra àûúåc, tùng cûúâng sûå döìn eáp nhûng khöng àöång àïën nhûäng sûå hoaåt àöång àûa àïën sûå phaát sinh ra triïåu chûáng. Traái laåi phûúng phaáp phên têm khi àûáng trûúác nhûäng cuöåc xung àöåt phaát sinh ra triïåu chûáng, tòm caách trúã vïì têån nguöìn göëc röìi duâng sûå aám thõ àïí biïën àöíi theo yá muöën kïët quaã cuãa caác cuöåc xung àöåt naây. Phûúng phaáp thöi miïn laâm cho ngûúâi bïånh thuå àöång, khöng thay àöíi gò caã vaâ nhû thïë tûác laâ khöng coá phaãn ûáng gò trûúác möåt nguyïn nhên múái phaát sinh ra bïånh múái. Phûúng phaáp phên têm buöåc ngûúâi bïånh cuäng nhû ngûúâi thêìy thuöëc coá nhûäng cöë gùæng khoá nhoåc àïí chïë ngûå àûúåc nhûäng sûå àïì khaáng bïn trong. Khi nhûäng sûå àïì khaáng àoá àaä thêët baåi, àúâi söëng tinh thêìn cuãa ngûúâi bïånh seä thay àöíi lêu daâi, àûúåc nêng lïn möåt trònh àöå cao hún vaâ vêîn àûúåc baão vïå chöëng laåi nhûäng cùn bïånh múái coá thïí xaãy ra. Cöng viïåc chöëng laåi moåi sûå àïì khaáng laâ cöng viïåc chñnh yïëu cuãa phên têm hoåc vaâ chñnh ngûúâi bïånh phaãi laâm cöng viïåc naây, öng thêìy thuöëc chó duâng sûå aám thõ àïí giuáp àúä ngûúâi bïånh bùçng caách giaáo duåc anh ta thöi. Cho nïn ngûúâi ta coá lyá khi cho rùçng viïåc chûäa bïånh theo phên têm hoåc chñnh laâ möåt löëi giaáo duåc. Töi tûúãng àaä laâm cho caác baån hiïíu àûúåc sûå khaác biïåt giûäa hai phûúng phaáp noái trïn trong viïåc duâng sûå aám thõ. Dûåa vaâo sûå biïën àöíi tûâ aám thõ sang chuyïín hoaán, hùèn caác baån àaä hiïíu taåi sao löëi chûäa chaåy theo phûúng phaáp thöi miïn laåi khöng chùæc chùæn trong khi löëi phên têm laåi coá thïí giuáp cho ta theo doäi tûâng kïët quaã möåt. Khi aáp duång thöi miïn hoåc chuáng ta lïå thuöåc vaâo khaã nùng hoaán chuyïín cuãa ngúâi bïånh maâ khöng coá caách naâo taác duång àûúåc àöëi vúái khaã nùng naây. Sûå hoaán chuyïín cuãa ngûúâi bõ thöi miïn coá thïí coá tñnh caách tiïu cûåc hay song àûúâng: ngûúâi bïånh coá thïí duâng vaâi thaái àöå àùåc biïåt àïí tûå baão vïå àöëi vúái sûå hoaán chuyïín: chuáng ta taác duång trûåc tiïëp àïën sûå hoaán chuyïín, gaåt boã nhûäng caái gò chöëng àöëi laåi noá vaâ chôa muäi duâi theo chiïìu hûúáng ta muöën. Chuáng ta coá thïí lúåi duång sûác maånh cuãa sûå aám thõ vaâ sûå aám thõ trúã nïn dïî baão hún trong mûác àöå naâo maâ anh ta chõu nhêån sûå hûúáng dêîn àoá. Nhûng caác baån seä noái laâ mònh muöën goåi caái àöång lûåc noái trïn laâ hoaán chuyïín hay aám thõ cuäng àûúåc khöng coá gò quan hïå. Khöng http://ebooks.vdcmedia.com
Sigmund Freud 118 phaãi vò thïë maâ aãnh hûúãng maâ ngûúâi bïånh phaãi chõu khöng laâm cho chuáng ta höì nghi giaá trõ khaách quan cuãa nhûäng àiïìu ta àûa ra. Àiïìu gò coá ñch cho phûúng phaáp trõ liïåu laåi coá haåi cho nghiïn cûáu. Lúâi baâi baác naây luön àûúåc àûa ra àïí chöëng laåi phên têm hoåc, nhûng duâ coá sai lêìm ài nûäa thò ngûúâi ta cuäng khöng thïí gaåt boã noá àûúåc nhû möåt àiïìu gò vö nghôa lyá. Nhûng nïëu lúâi baác boã naây àuáng thò têët caã nhûäng àïì luêån cuãa phên têm hoåc liïn can àïën nhûäng aãnh hûúãng cuãa àúâi söëng, sûå söëng àöång tinh thêìn, àïën vö thûác àïìu coi nhû nûúác laä ra söng hïët, chó coân laåi möåt phaát hiïån trõ liïåu duâng aám thõ àùåc biïåt cöng hiïåu thöi. Nhûäng ngûúâi àöëi nghõch vúái chuáng ta nghô nhû thïë àoá. Hoå cho rùçng nhûäng àïì luêån cuãa chuáng ta vïì àúâi söëng tònh duåc, vïì têìm quan troång cuãa àúâi söëng naây chó laâ saãn phêím cuãa trñ tûúãng tûúång lïåch laåc cuãa chuáng ta vaâ chñnh chuáng ta àaä thuác àêíy ngûúâi bïånh noái nhûäng àiïìu hoå àaä noái. Chuáng ta dïî daâng baác nhûäng luêån àiïåu naây bùçng thñ nghiïåm hún laâ bùçng lyá thuyïët. Ngûúâi naâo àaä aáp duång phên têm hoåc seä hiïíu rùçng ngûúâi ta khöng thïí naâo aám thõ ngûúâi bïånh àïën mûác àoá àûúåc. Têët nhiïn muöën cho ngûúâi bïånh theo möåt lyá thuyïët naâo, tin theo àiïìu sai lêìm naâo cuãa ngûúâi thêìy thuöëc khöng khoãi laâ möåt àiïìu khoá. Ngûúâi bïånh trong trûúâng húåp àoá cuäng chùèng khaác gò ngûúâi thûúâng, nhû möåt ngûúâi hoåc troâ chùèng haån; chó coá àiïìu trong möåt trûúâng húåp naây ngûúâi ta duâng aãnh hûúãng taác duång khöng phaãi trïn cùn bïånh maâ laâ trïn trñ thöng minh cuãa ngûúâi bïånh. Ngûúâi ta chó coá thïí giaãi quyïët cuöåc xung àöåt vaâ tiïu huyã sûå àïì khaáng bùçng caách gêy ra cho ngûúâi bïånh nhûäng biïíu tûúång àúåi chúâ truâng húåp vúái sûå thûåc. Àiïìu gò trong sûå aám thõ cuãa ngûúâi thêìy thuöëc khöng phuâ húåp vúái sûå thûåc phaãi àûúåc gaåt boã ngay vaâ thay thïë bùçng nhûäng àïì luêån àuáng hún. Ngûúâi ta duâng möåt kyä thuêåt thñch húåp vaâ chùm chuá àïí ngùn khöng cho sûå aám thõ coá nhûäng hiïåu quaã nhêët thúâi, nhûng duâ sao nhûäng hiïåu quaã naây coá xuêët hiïån chùng nûäa thò cuäng chùèng sao vò khöng bao giúâ chuáng ta ngûâng laåi úã möåt kïët quaã àêìu tiïn. Sûå phên tñch seä khöng chêëm dûát möåt khi nhûäng àiïím töëi tùm chûa àûúåc àûa ra aánh saáng, nhûäng löî höíng trong trñ nhúá chûa àûúåc san bùçng, moåi trûúâng húåp döìn deáp chûa àûúåc àiïìu chónh laåi. Nhûäng kïët quaã quaá nhanh choáng seä thaânh nhûäng trúã lûåc hún laâ nhûäng àiïìu kiïån thuêån tiïån cho cöng viïåc phên tñch vaâ khi ngûúâi ta huyã boã sûå hoaán chuyïín ài, ngûúâi ta seä huyã boã luön sûå thaânh cöng noái trïn. Chñnh àùåc àiïím naây chûáng toã sûå khaác biïåt vúái löëi chûäa chaåy thuêìn tuyá aám thõ, giûäa nhûäng kïët quaã do phên têm hoåc vaâ do sûå aám thõ thu lûúåm àûúåc. Trong löëi chûäa bùçng sûå aám thõ, khaác löëi phên têm hoåc, sûå hoaán http://ebooks.vdcmedia.com
Phên têm hoåc nhêåp mön 119 chuyïín àûúåc nêng niu, gûúång nheå khöng ai daám àöång àïën: phên têm hoåc traái laåi tòm caách taác àöång hùèn vaâo sûå hoaán chuyïín, löåt mùåt naå cuãa noá vaâ phên hoaá noá mùåc duâ noá coá thïí xuêët hiïån dûúái bêët cûá hònh thûác naâo. Sau khi chûäa xong bùçng phên têm hoåc, sûå hoaán chuyïín phaãi bõ tiïu diïåt, hêåu quaã seä lêu daâi, sûå thaânh cöng khöng dûåa trïn sûå aám thõ giaãn dõ vaâ thuêìn tuyá maâ trïn caác kïët quaã thu lûúåm àûúåc do sûå aáp duång aám thõ: huyã diïåt sûå àïì khaáng bïn trong, thay àöíi caác àiïìu kiïån nöåi têm ngûúâi bïånh. Sûå aám thõ caâng theo nhau xuêët hiïån bao nhiïu chuáng ta caâng phaãi chöëng laåi nhûäng sûå àïì khaáng luön luön àe doaå biïën thaânh hoaán chuyïín tiïu cûåc (nghôa laâ àöëi nghõch) bêëy nhiïu. Nhûäng kïët quaã do phên têm hoåc thu lûúåm àûúåc, maâ ngûúâi ta cho laâ saãn phêím cuãa sûå aám thõ thûåc ra bùæt nguöìn úã möåt núi úã trïn hïët moåi àiïìu nghi ngúâ. Nhûäng ngûúâi àaãm baão cho chuáng ta chñnh laâ nhûäng ngûúâi àiïn vaâ voång tûúãng: nhûäng ngûúâi naây khöng ai coá thïí noái laâ àaä chõu aãnh hûúãng cuãa sûå aám thõ àûúåc. Àiïìu hoå kïí ra cho ta nghe phuâ húåp vúái kïët quaã do cöng trònh nghiïn cûáu vïì vö thûác trong bïånh thêìn kinh hoaán chuyïín cung cêëp vaâ xaác nhêån tñnh àuáng àùæn vaâ khaách quan vïì caác àiïìu giaãi thñch cuãa chuáng ta. Caác baån seä khöng sai lêìm khi tin tûúãng vaâo phûúng phaáp phên têm. Bêy giúâ chuáng ta böí tuác sûå trònh baây vïì phûúng phaáp trõ liïåu vïì phûúng diïån lyá thuyïët. Ngûúâi bïånh thêìn kinh khöng coá khaã nùng hûúãng thuå vaâ haânh àöång: khöng hûúãng thuå àûúåc vò khaát duåc cuãa anh ta khöng hûúáng vïì möåt àöëi tûúång naâo coá thûåc; khöng haânh àöång àûúåc vò anh ta buöåc phaãi tiïu phñ nhiïìu sinh lûåc àïí giûä gòn khaát duåc trong tònh traång döìn eáp vaâ chöëng àúä vúái sûå têën cöng cuãa khaát duåc. Bïånh anh ta chó khoãi khi khöng coân xung àöåt giûäa caái töi vaâ sûå khaát duåc nûäa, khi caái töi àaä chïë ngûå àûúåc khaát duåc. Nhiïåm vuå cuãa phûúng phaáp trõ liïåu laâ laâm cho khaát duåc thoaát khoãi nhûäng sûå raâng buöåc hiïån thúâi khöng do caái töi kiïím soaát vaâ àùåt khaát duåc trúã laåi võ trñ phuång sûå caái töi nhû trûúác. Khaát duåc cuãa ngûúâi bïånh thêìn kinh nêëp úã àêu? Cêu traã lúâi rêët dïî: noá bõ troái buöåc vaâo nhûäng triïåu chûáng vò chó coá triïåu chûáng múái cung cêëp cho noá sûå thoaã maän thay thïë duy nhêët. Vêåy phaãi toám lêëy caác triïåu chûáng, tiïu huyã chuáng ài, nghôa laâ laâm cöng viïåc maâ ngûúâi bïånh àoâi hoãi. Muöën tiïu huyã triïåu chûáng phaãi quay trúã vïì nguöìn göëc cuãa chuáng, laâm söëng laåi sûå xung àöåt gêy ra caác triïåu chûáng àoá, hûúáng cuöåc xung àöåt naây vïì möåt hûúáng khaác, lúåi duång nhûäng yïëu töë khöng thuöåc quyïìn sûã duång cuãa ngûúâi bïånh trong thúâi kyâ phaát http://ebooks.vdcmedia.com
Sigmund Freud 120 sinh ra triïåu chûáng. Sûå xeát laåi diïîn biïën cuãa sûå döìn eáp chó coá thïí laâm tûâng phêìn bùçng caách theo doäi nhûäng dêëu vïët maâ noá àïí laåi. Àiïìu töëi yïëu trong cöng viïåc chaåy chûäa laâ ài tûâ thaái àöå àöëi vúái öng thêìy thuöëc, tûâ sûå hoaán chuyïín taåo ra möåt êën baãn múái cuãa nhûäng cuöåc xung àöåt cuä laâm cho ngûúâi bïånh giöëng nhû thúâi kyâ phaát sinh ra bïånh, nhûng lêìn naây phaãi huy àöång àöång lûåc tinh thêìn sùén saâng coá àïí tòm ra möåt giaãi phaáp khaác. Sûå hoaán chuyïín vò vêåy trúã nïn möåt baäi chiïën trûúâng trong àoá moåi àöång lûåc àêëu tranh vúái nhau àïìu phaãi nhêåp cuöåc. Têët caã khaát duåc vaâ sûå àïì khaáng vúái khaát duåc àïìu têåp trung trong thaái àöå ngûúâi bïånh àöëi vúái öng thêìy thuöëc; vaâo dõp àoá nhêët dõnh seä coá sûå taách baåch giûäa nhûäng triïåu chûáng vaâ khaát duåc, nhûäng triïåu chûáng seä khöng coân dêëu vïët gò cuãa khaát duåc nûäa. Thay thïë vaâo bïånh, chuáng ta seä coân möåt sûå hoaán chuyïín do chuáng ta taåo ra vaâ nïëu baån thñch hún, coá möåt bïånh vïì sûå hoaán chuyïín thay vaâo chöî cuãa nhûäng àöëi tûúång vûâa phûác taåp vûâa khöng thûåc cuãa khaát duåc, chuáng ta coá möåt àöëi tûúång duy nhêët cuäng ly kyâ khöng keám: àoá laâ öng thêìy thuöëc. Nhûäng sûå aám thõ do öng thêìy thuöëc àûa ra seä laâm cho sûå tranh àêëu chung quanh àöëi tûúång naây tiïën àïën giai àoaån tinh thêìn cao nhêët, thaânh ra chuáng ta chó coân àûáng trûúác möåt cuöåc xung àöåt tinh thêìn bònh thûúâng. Chöëng laåi möåt sûå döìn eáp múái khöng cho noá xuêët hiïån ra, chuáng ta chêëm dûát sûå taách àöi caái töi vaâ khaát duåc, taái lêåp tñnh caách duy nhêët cuãa tinh thêìn. Khi khaát duåc rúâi khoãi àöëi tûúång nhêët thúâi laâ öng thêìy thuöëc, noá khöng thïí quay trúã laåi vúái caác àöëi tûúång ngaây xûa nûäa; noá sùén saâng phuåc vuå caái töi laåi. Nhûäng sûác maånh maâ ngûúâi ta phaãi chöëng laåi trong cöng viïåc trõ liïåu naây laâ: möåt àùçng laâ sûå chöëng àöëi laåi möåt vaâi chiïìu hûúáng cuãa khaát duåc, phaát hiïån dûúái hònh thûác khuynh hûúáng döìn eáp; möåt àùçng sûå dai dùèng baám riïët cuãa khaát duåc vaâo nhûäng àöëi tûúång cuãa noá maâ noá khöng sùén loâng rúâi boã. Cöng cuöåc trõ liïåu vò thïë chia laâm hai giai àoaån: trong giai àoaån thûá nhêët khaát duåc taách rúâi khoãi caác triïåu chûáng àïí àõnh cû trïn sûå hoaán chuyïín, trong giai àoaån thûá hai sûå tranh àêëu diïîn tiïën chung quanh àöëi tûúång múái àïí sau cuâng laâm cho khaát duåc thoaát khoãi àöëi tûúång naây. Kïët quaã thuêån lúåi naây chó coá thïí coá àûúåc khi trong cuöåc xung àöåt múái naây, ngûúâi ta thaânh cöng trong viïåc ngùn caãn sûå xuêët hiïån cuãa möåt sûå döìn eáp múái, nïëu khöng khaát duåc seä lêëp vaâo trong vö thûác vaâ laåi thoaát khoãi sûå kiïím soaát cuãa caái töi. Nhúâ coá aãnh hûúãng cuãa sûå aám thõ caái töi seä biïën àöíi ài vaâ sûå biïën http://ebooks.vdcmedia.com
Phên têm hoåc nhêåp mön 121 àöíi naây seä giuáp chuáng ta àaåt àûúåc kïët quaã thuêån lúåi noái trïn. Nhúâ phên têm hoåc biïën vö thûác thaânh hûäu thûác nïn caái töi múái lúán maånh hún, nhúâ nhûäng lúâi khuyïn baão cuãa thêìy thuöëc, caái töi seä toã ra khoan dung hún àöëi vúái khaát duåc daânh cho khaát duåc möåt vaâi sûå thoaã maän vaâ do àoá ngûúâi bïånh seä búát e deâ khaát duåc hún, vò ngûúâi bïånh coá thïí thoaát khoãi àûúåc khaát duåc nhúâ sûå hoaán chuyïín. Sûå diïîn tiïën nhû trïn caâng àïën gêìn tònh traång lyá tûúãng vûâa àûúåc mö taã bao nhiïu thò sûå thaânh cöng trong cöng viïåc chûäa chaåy caâng chùæc chùæn bêëy nhiïu. Àiïìu laâm cho sûå thaânh cöng bõ haån chïë laâ möåt àaâng sûå khaát duåc khöng àuã mïìm moãng àïí coá thïí rúâi khoãi dïî daâng nhûäng àöëi tûúång maâ noá baám vaâo; àùçng khaác laâ sûå cûáng rùæn cuãa bïånh naác xñt chó chõu sûå hoaán chuyïín tûâ àöëi tûúång naây sang àöëi tûúång khaác trong möåt giúái haån naâo àoá thöi. Àiïìu laâm cho caác baån hiïíu roä tñnh caách söëng àöång cuãa löëi chûäa bïånh, hún nûäa laâ viïåc chuáng ta coá thïí nùæm trong tay têët caã sûå khaát duåc àang tòm caách thoaát khoãi caái töi bùçng caách keáo möåt phêìn sûå khaát duåc vïì vúái chuáng ta bùçng sûå hoaán chuyïín. Sûå àõnh cû cuãa khaát duåc trong luác chûäa chaåy vaâ sau khi chûäa xong, khöng hïì cho ta biïët gò vïì àiïím àõnh cû cuãa noá trong thúâi kyâ bïånh nùång. Giaã duå nhû trong khi chûäa bïånh, chuáng ta nhêån thêëy coá sûå hoaán chuyïín khaát duåc àïën ngûúâi cha vaâ chuáng ta àaä taách rúâi àûúåc noá ra khoãi ngûúâi cha àïí hûúáng dêîn vïì öng thêìy thuöëc chùèng haån: chuáng ta seä lêìm lúán nïëu cho rùçng ngûúâi bïånh àau khöí vò khaát duåc cuãa mònh àaä àõnh cû trïn ngûúâi cha möåt caách vö thûác. Sûå hoaán chuyïín cuãa ngûúâi cha chó laâ baäi chiïën trûúâng trïn àoá chuáng ta toám àûúåc khaát duåc, nhûng khöng phaãi khaát duåc coá mùåt trïn chiïën trûúâng ngay tûâ luác àêìu, nguöìn göëc cuãa noá úã chöî khaác. Baäi chiïën trûúâng chûa hùèn àaä laâ möåt võ trñ quan troång cuãa àõch quên. Sûå baão vïå kinh àö cuãa àõch quên khöng nhêët thiïët phaãi àûúåc töí chûác ngay cûãa ngoä kinh àö àoá chó sau khi huyã diïåt àûúåc sûå hoaán chuyïín cuöëi cuâng, chuáng ta múái biïët àûúåc khaát duåc àaä àõnh cû úã àêu trong thúâi kyâ chûäa bïånh. Àûáng vïì phûúng diïån lyá thuyïët cuãa khaát duåc, chuáng ta coá thïí thïm möåt vaâi àiïìu liïn quan àïën giêëc mú. Giêëc mú cuãa ngûúâi bïånh thêìn kinh cuäng nhû nhûäng haânh vi sai laåc vïì nhûäng kyã niïåm cuãa hoå giuáp cho chuáng ta biïët roä àûúåc yá nghôa cuãa caác triïåu chûáng vaâ tòm àûúåc núi àõnh cû cuãa khaát duåc. Dûúái hònh thûác thoaã maän mong muöën vaâo nhûäng àöëi tûúång naâo maâ khaát duåc àaä baám vaâo àïí thoaát khoãi sûå kiïím soaát cuãa caái töi. Vò thïë cho nïn sûå giaãi thñch giêëc mú http://ebooks.vdcmedia.com
Sigmund Freud 122 giûä möåt vai troâ quan troång trong phên têm hoåc vaâ trong nhiïìu trûúâng húåp trúã thaânh phûúng saách chñnh trong viïåc nghiïn cûáu. Chuáng ta biïët rùçng giêëc nguã coá kïët quaã laâ thaã loãng möåt phêìn naâo cho sûå döìn eáp. Vò sûå kòm haäm nheå hún nïn sûå ham muöën trong giêëc mú coá thïí coá möåt hònh thûác roä raâng hún sûå ham muöën xuêët hiïån dûúái hònh thûác triïåu chûáng trong khi thûác. Vò thïë cho nïn viïåc nghiïn cûáu giêëc mú múã àûúâng cho chuáng ta hiïíu roä vö thûác bõ döìn eáp maâ trong vö thûác àoá laåi coá mùåt sûå khaát duåc thoaát khoãi àûúåc sûå kiïìm chïë cuãa caái töi. Giêëc mú cuãa nhûäng ngûúâi bïånh thêìn kinh khöng khaác giêëc mú cuãa ngûúâi thûúâng möåt àiïím naâo caã; khöng nhûäng thïë chuáng ta khoá maâ phên biïåt àûúåc roä raâng hai loaåi giêëc mú àoá. Chuáng ta seä vö lyá khi viïåc tòm trong giêëc mú cuãa ngûúâi bïånh thêìn kinh möåt sûå giaãi thñch khöng coá giaá trõ àöëi vúái giêëc mú cuãa ngûúâi thûúâng. Vò thïë nïn chuáng ta phaãi noái rùçng sûå khaác biïåt giûäa tònh traång cuãa traång thaái bõ bïånh thêìn kinh vaâ traång thaái bònh thûúâng chó coá trong tònh traång thûác cuãa hai traång thaái àoá vaâ sûå khaác biïåt naây biïën mêët trong giêëc mú ban àïm. Chuáng ta bùæt buöåc phaãi aáp duång cho ngûúâi bònh thûúâng möåt söë caác dûä kiïån dêîn xuêët tûâ nhûäng liïn quan giûäa giêëc mú vaâ triïåu chûáng cuãa bïånh thêìn kinh. Chuáng ta phaãi thûâa nhêån rùçng ngûúâi bònh thûúâng trong àúâi söëng tinh thêìn cuäng coá möåt caái gò khiïën cho giêëc mú vaâ triïåu chûáng coá thïí phaát sinh ra àûúåc vaâ ngûúâi bònh thûúâng cuäng phaãi tranh àêëu vúái sûå döìn eáp, cuäng phaãi àem sinh lûåc ra àïí ngùn chùån nhûäng döìn eáp àoá. Hïå thöëng vö thûác cuãa ngûúâi bònh thûúâng cuäng chûáa àûång nhûäng sûå ham muöën bõ chïë ngûå vaâ möåt phêìn cuãa sûå khaát duåc cuäng thoaát khoãi sûå kiïìm chïë cuãa caái töi. Vêåy ngûúâi bònh thûúâng cuäng laâ ngûúâi bïånh thêìn kinh tiïn tiïën nhûng hònh nhû chó coá giêëc mú laâ triïåu chûáng duy nhêët coá thïí thaânh lêåp àûúåc. Nhûng àoá chó laâ bïì ngoaâi vò khi àem àúâi söëng trong khi thûác cuãa möåt ngûúâi bònh thûúâng ra nghiïn cûáu thûåc kyä, chuáng ta cuäng thêëy laâ àúâi söëng maâ ta tûúãng bònh thûúâng naây cuäng chûáa àûång rêët nhiïìu triïåu chûáng thûåc ra khöng coá nghôa lyá gò vaâ khöng quan troång gò trong thûåc tïë. Vêåy sûå khaác biïåt giûäa sûác khoeã bònh thûúâng vaâ bïånh thêìn kinh chó laâ möåt sûå khaác biïåt vïì àúâi söëng thûåc tïë vaâ phuå thuöåc vaâo mûác hûúãng thuå vaâ hoaåt àöång maâ ngûúâi àoá coân laâm àûúåc. Sûå khaác biïåt naây ruát laåi chó laâ khaác biïåt giûäa nhûäng söë lûúång sinh lûåc coân àûúåc tûå do vaâ söë lûúång sinh lûåc bõ ngûng hoaåt àöång vò sûå coá mùåt cuãa döìn eáp. Vêåy sûå khaác biïåt khöng phaãi vïì phêím maâ vïì lûúång. Töi http://ebooks.vdcmedia.com
Phên têm hoåc nhêåp mön 123 khöng cêìn nhùæc laåi laâ quan àiïím trïn àêy hiïën cho ta möåt cùn baãn àïí tin tûúãng bïånh thêìn kinh coá thïí chûäa khoãi duâ chuáng coá tñnh di truyïìn. Àoá laâ àiïìu maâ sûå àöìng nhêët giûäa giêëc mú cuãa ngûúâi bònh thûúâng vaâ giêëc mú cuãa ngûúâi bïånh thêìn kinh giuáp cho ta kïët luêån vïì àùåc tñnh cuãa sûác khoeã bònh thûúâng. Nhûng vïì phûúng diïån giêëc mú, chuáng ta coân ruát tûâ sûå àöìng nhêët naây ra möåt kïët luêån nûäa àoá laâ viïåc chuáng ta khöng àûúåc taách rúâi giêëc mú ra khoãi nhûäng liïn quan cuãa noá àöëi vúái nhûäng triïåu chûáng bïånh thêìn kinh, rùçng ta khöng nïn tin rùçng chuáng ta àaä mö taã àûúåc thûåc chêët cuãa giêëc mú khi noái rùçng noá chùèng laâ gò khaác hún sûå phaát biïíu sú khai cöí löî cuãa möåt vaâi yá tûúãng hay tû tûúãng, rùçng chuáng ta phaãi chêëp nhêån giêëc mú coá thïí cho chuáng ta biïët nhûäng núi toaå laåc vaâ àõnh cû cuãa khaát duåc coá thûåc. Töi sùæp chêëm dûát nhûäng baâi hoåc naây. Caác baån coá leä thêët voång khi thêëy töi chó noái àïën vêën àïì vïì lyá thuyïët trong chûúng noái vïì caách chûäa bïånh trong phên têm hoåc, maâ khöng noái gò àïën nhûäng àiïìu kiïån phaãi coá khi bùæt àêìu duâng phûúng phaáp trõ liïåu àoá vaâ nhûäng hiïåu quaã cêìn phaãi àaåt dûúåc. Töi chó noái àïën lyá thuyïët vò khöng hïì coá yá hiïën caác baån möåt kim chó nam thûåc haânh phên têm hoåc, töi coá lyá do àïí khöng noái àïën nhûäng caách laâm viïåc vaâ kïët quaã cuãa phên têm hoåc. Töi àaä noái ngay trong nhûäng buöíi àêìu laâ nïëu gùåp àiïìu kiïån thuêån tiïån chuáng ta àaä thu lûúåm thûåc sûå thaânh cöng rûåc rúä trong cöng viïåc chûäa chaåy khöng keám gò nhûäng sûå thaânh cöng huy hoaâng nhêët cuãa mön nöåi thûúng trong y hoåc, töi coá thïí thïm rùçng, nhûäng sûå thaânh cöng maâ phên têm hoåc àaä thu lûúåm àûúåc, khöng möåt mön naâo khaác coá thïí àaåt àûúåc. Nïëu noái nhiïìu nûäa súå caác baån nghi ngúâ laâ töi muöën àem quaãng caáo êìm yä àïí che lêëp nhûäng tiïëng reo hoâ cuãa nhûäng keã thuâ nghõch phên têm hoåc. Coá nhiïìu baån àöìng nghiïåp àe doaå caác nhaâ phên têm hoåc trong nhûäng buöíi hoåp cöng cöång laâ hoå seä múã mùæt cho cöng chuáng xem sûå ngheâo naân cuãa löëi chûäa cuãa chuáng ta bùçng caách cöng böë danh saách nhûäng thêët baåi tai haåi maâ phên têm hoåc àaä phaåm phaãi. Khöng noái gò àïën tñnh chêët bó öíi cuãa möåt haânh àöång nhû thïë, möåt haânh àöång chó coá tñnh chêët thuâ hêån, cho duâ ngûúâi ta coá cöng böë thûåc nhûäng àiïìu noái trïn chùng nûäa thò sûå cöng böë naây cuäng chùèng giuáp gò cho cöng viïåc phaán àoaán àuáng àùæn vïì hiïåu quaã cuãa cöng viïåc chûäa chaåy thay löëi phên têm. Phûúng phaáp trõ liïåu phên têm múái ra àúâi àêy thöi, cêìn coá nhiïìu thúâi gian múái öín àõnh àûúåc kyä thuêåt maâ cöng viïåc naây http://ebooks.vdcmedia.com
Sigmund Freud 124 laåi chó laâm àûúåc trong khi nghiïn cûáu vaâ nhúâ phaãn ûáng àöëi vúái kinh nghiïåm trûåc tiïëp. Vò gùåp nhiïìu khoá khùn trong viïåc giaãng daåy phên têm hoåc nïn ngûúâi thêìy thuöëc treã tuöíi bùæt àêìu vaâo nghïì phên têm thûúâng phaãi tûå mònh tröng cêåy vaâo mònh àïí hoaân bõ nghïå thuêåt, thaânh ra nhûäng kïët quaã thu lûúåm àûúåc khöng thïí noái laâ coá lúåi hay coá haåi cho cöng viïåc chûáng toã laâ löëi chûäa chaåy cuãa phên têm hoåc coá hiïåu quaã hay khöng. Nhiïìu cöng viïåc chûäa chaåy àaä thêët baåi trong buöíi àêìu cuãa phên têm hoåc vò àaä àûúåc thûåc hiïån trong nhûäng trûúâng húåp khöng thuöåc phaåm vi mön hoåc vaâ hiïån nay chuáng ta gaåt boã rêët nhiïìu àiïìu chó dêîn cuãa nhûäng trûúâng húåp àoá. Nhûng chñnh vò coá nhûäng cuöåc chûäa thûã àoá nïn ngaây nay chuáng ta múái tiïën àûúåc. Trûúác kia ngûúâi ta àêu coá biïët bïånh àiïn súám phaát vaâ bïånh voång tûúãng khöng thïí chûäa àûúåc bùçng phên têm hoåc, vêåy maâ ngûúâi ta vêîn coá quyïìn duâng phûúng phaáp àoá àïí chûäa nhiïìu bïånh khaác nhau nûäa. Tuy nhiïn ta phaãi cöng bùçng maâ noái rùçng, nïëu trong nhûäng nùm àêìu tiïn phên têm hoåc àaä gùåp nhiïìu thêët baåi thò àoá khöng phaãi do thêìy thuöëc thiïëu kinh nghiïåm maâ chñnh vò nhûäng àiïìu kiïån khöng thuêån tiïån. Tûâ trûúác àïën nay chuáng ta chó noái àïën nhûäng sûå àïì khaáng bïn trong; nhûäng sûå àïì khaáng naây do ngûúâi bïånh àûa ra rêët cêìn thiïët vaâ khöng thïí khùæc phuåc àûúåc. Nhûng coân nhûäng chûúáng ngaåi vêåt bïn ngoaâi, xung quanh ngûúâi bïånh, do ngûúâi xung quanh taåo ra, tuy khöng coá lúåi ñch gò vïì lyá thuyïët, nhûng laåi rêët quan troång trong thûåc tïë. Phûúng phaáp trõ liïåu phên têm hoåc giöëng nhû möåt cuöåc giaãi phêîu, nghôa laâ phaãi àûúåc thûåc hiïån trong nhûäng àiïìu kiïån khiïën cho nhûäng cú höåi thêët baåi phaãi àûúåc ruát àïën mûác töëi thiïíu. Caác baån hùèn biïët ngûúâi giaãi phêîu phaãi cêín troång nhû thïë naâo: coá phoâng thñch húåp, aánh saáng àêìy àuã, ngûúâi phuå taá coá kinh nghiïåm nghïì nghiïåp, cêëm ngûúâi thên bïånh nhên coá mùåt trong phoâng...Coá bao nhiïu cuöåc giaãi phêîu thaânh cöng nïëu àûúåc diïîn ra trûúác mùåt àöng àuã ngûúâi thên cuãa bïånh nhên kïu la rïn xiïët möîi khi thêëy lûúäi dao lûúát qua ngûúâi bïånh. Trong cöng cuöåc chûäa chaåy cuãa phên têm hoåc, sûå coá mùåt cuãa ngûúâi thên ngûúâi bïånh laâ möåt àiïìu nguy hiïím, nhûng laâm sao cho hoå khöng coá mùåt bêy giúâ? Chuáng ta àuã caách àïì phoâng chöëng laåi nhûäng sûå àïì khaáng bïn trong, chuáng ta laåi biïët rùçng nhûäng sûå àïì khaáng àoá rêët cêìn thiïët; nhûng laâm sao chöëng laåi nhûäng sûå àïì khaáng tûâ bïn ngoaâi? Khöng coá caách naâo thuyïët phuåc ngûúâi thên bïånh nhên àûáng ngoaâi cuöåc chûäa chaåy; ngoaâi ra khöng bao giúâ nïn toã veã hoaâ àöìng vúái ngûúâi thên bïånh nhên vò ngûúâi bïånh seä khöng coân tin tûúãng úã öng thêìy thuöëc nûäa, http://ebooks.vdcmedia.com
Phên têm hoåc nhêåp mön 125 vò ngûúâi bïånh bùæt buöåc rùçng ngûúâi maâ anh ta tin cêåy àïën àöå noái cho nghe hïët nhûäng àiïìu bñ êín cuãa loâng mònh phaãi àûáng vïì phña mònh trong moåi trûúâng húåp. Ngûúâi naâo quen vúái nhûäng sûå caäi coå trong gia àònh thûúâng hiïíu rùçng nhiïìu khi möåt ngûúâi trong gia àònh ngûúâi bïånh coá lúåi khi àïí cho ngûúâi bïånh cûá tiïëp tuåc bõ bïånh maäi chûá khöng muöën cho ngûúâi bïånh khoãi. Trong nhûäng trûúâng húåp luön luön xaãy ra khi coá bïånh thêìn kinh chñnh laâ hêåu quaã cuãa quyïìn lúåi tûúng phaãn giûäa nhûäng ngûúâi trong gia àònh thò ngûúâi thên cuãa bïånh nhên thûúâng khöng coá gò phaãi choån lûåa giûäa quyïìn lúåi cuãa chñnh mònh vaâ sûå khoãi bïånh cuãa ngûúâi bïånh. Cho nïn chuáng ta seä khöng ngaåc nhiïn khi thêëy möåt ngûúâi chöìng khöng thñch cho thêìy thuöëc biïët töåi löîi cuãa mònh. Vò thïë nïn nhûäng nhaâ phên têm hoåc chuáng töi khöng ngaåc nhiïn vaâ chuáng töi khöng chêëp nhêån nhûäng àiïìu traách moác khi cöng cuöåc chûäa chaåy thêët baåi hay phaãi dûâng lûng chûâng vò coá sûå àïì khaáng cuãa ngûúâi chöìng àïën phuå lûåc cho sûå àïì khaáng cuãa ngûúâi bïånh. Chuáng ta àaä laâm möåt cöng viïåc khöng thïí thaânh cöng àûúåc trong nhûäng àiïìu kiïån nhû thïë. Töi chó kïí cho caác baån nghe trong möåt trûúâng húåp thöi trong àoá töi trúã thaânh naån nhên maâ khöng daám noái ra chó vò nhûäng àiïìu nhêån xeát thuêìn tuyá y hoåc. Caách àêy vaâi nùm, töi chûäa bïånh cho möåt thiïëu nûä bõ bïånh thêìn kinh lo súå àïën nöîi khöng daám ài ra ngoaâi hay úã nhaâ möåt mònh. Dêìn dêìn cö ta cho töi biïët súã dô nhû thïë laâ vò chñnh mùæt cö àaä àûúåc chûáng kiïën cuöåc giao du tònh aái giûäa meå cö vaâ möåt ngûúâi baån giaâu coá cuãa gia àònh. Cö ta àaä vuång vïì hay quaá tïë nhõ àïí cho meå biïët nhûäng viïåc gò àaä xaãy ra trong nhûäng buöíi chûäa bïånh bùçng phên têm hoåc: àïí traánh khoãi phaãi ngöìi möåt mònh cö baám chùåt lêëy meå, khöng cho meå ài àêu hïët. Ngûúâi meå trûúác kia cuäng bõ bïånh thêìn kinh vaâ àaä àûúåc chûäa khoãi trong möåt bïånh viïån chûäa bùçng nûúác. Trong thúâi kyâ nùçm viïån, baâ ta quen biïët möåt öng sau àoá àaä giao du thên mêåt vúái baâ ta vaâ laâm cho baâ ta rêët haâi loâng vïì moåi phûúng diïån. Thêëy con àoâi hoãi maånh meä nhû thïë, baâ àöåt nhiïn hiïíu roä taåi sao con gaái mònh laåi lo súå nhû thïë, rùçng con gaái mònh laâm ra veã bõ bïånh àïí ngùn cêëm khöng cho meå ài ra ngoaâi vaâ coá cú höåi gùåp laåi ngûúâi yïu. Baâ bêët thêìn chêëm dûát moåi sûå chûäa chaåy. Ngûúâi con gaái àûúåc àûa vaâo möåt bïånh viïån thêìn kinh vaâ trong bao nhiïu nùm ngûúâi ta rïu rao laâ cö ta laâ möåt naån nhên àaáng thûúng cuãa mön phên têm hoåc. Ngûúâi ta àaä traách moác töi nhiïìu vïì kïët quaã thaãm haåi cuãa viïåc chûäa chaåy. Töi phaãi giûä im lùång vò bñ mêåt nghïì nghiïåp. Maäi nhiïìu nùm vïì sau, möåt ngûúâi baån thûúâng ài laåi trong bïånh viïån cuãa cö gaái cho töi biïët rùçng cuöåc giao http://ebooks.vdcmedia.com
Sigmund Freud 126 du tònh aái giûäa baâ meå vaâ ngûúâi baån giaâu, vúái sûå àöìng loaä cuãa ngûúâi chöìng vúä lúã khiïën cho ai cuäng biïët. Vêåy ngûúâi ta àaä nhên danh àiïìu “bñ mêåt” naây àïí chêëm dûát sûå chûäa chaåy bùçng phên têm. Trong nhûäng nùm trûúác khi xaãy ra chiïën tranh (Àaåi chiïën lêìn thûá nhêët (1914), vò coá nhiïìu ngûúâi ngoaåi quöëc nïn töi khöng àïí yá àïën sûå hoan nghïnh hay khöng cuãa thaânh phöë quï hûúng töi nûäa, töi àaä tûå àùåt cho mònh quy tùæc laâ khöng chûäa cho bêët cûá ngûúâi naâo nïëu ngûúâi àoá khöng àöåc lêåp vúái ngûúâi thên. Àoá laâ möåt quy tùæc maâ khöng phaãi bêët cûá möåt nhaâ phên têm hoåc naâo cuäng theo àûúåc. Nhûng vò töi baão caác baån nïn àïì phoâng vúái thên nhên cuãa ngûúâi bïånh, caác baån seä cho rùçng nhûäng ngûúâi bïånh àûúåc chûäa bùçng phên têm hoåc phaãi söëng xa gia àònh vaâ ngûúâi quen biïët vaâ löëi chûäa chaåy naây chó coá thïí aáp duång cho nhûäng ngûúâi nùçm trong bïånh viïån thêìn kinh. Khöng phaãi thïë àêu: nïëu khöng bõ bïånh quaá nùång, ngûúâi bïånh seä coá lúåi vö cuâng nïëu àûúåc chûäa chaåy trong bêìu khöng khñ quen thuöåc, trong àoá hoå coá thïí giaãi quyïët àûúåc nhûäng vêën àïì cuãa hoå. Baâ con cuãa hoå chó cêìn àûâng coá thaái àöå thuâ nghõch vúái öng thêìy thuöëc vaâ can thiïåp vaâo sûå chûäa chaåy cuãa öng ta thöi. Nhûng nhûäng àiïìu àoá sao maâ khoá laâm thïë! Têët nhiïn baån seä dïî daâng nhêån thêëy rùçng chûäa bïånh coá thaânh cöng hay khöng laâ tuyâ thuöåc vaâo bêìu khöng khñ xaä höåi chung quanh ngûúâi bïånh vaâ trònh àöå hoåc thûác cuãa gia àònh ngûúâi bïånh. Têët caã nhûäng àiïìu àoá khöng àuã cho ta coá möåt yá niïåm cao caã vïì sûå cöng hiïåu cuãa phûúng phaáp trõ liïåu phên têm hoåc, duâ rùçng phêìn lúán nhûäng sûå thêët baåi cuãa chuáng ta laâ do nhûäng àiïìu kiïån bïn ngoaâi. Nhiïìu baån cuãa phên têm hoåc thuác giuåc töi cöng böë danh saách nhûäng sûå thaânh cöng cuãa mön naây àïí àaáp laåi danh saách cuãa nhûäng sûå thêët baåi. Töi khöng chêëp nhêån lúâi khuyïn naây. Àïí bïnh vûåc yá kiïën naây, töi cho rùçng möåt sûå thöëng kï chùèng coá giaá trõ gò khi nhûäng con söë àûa ra khöng giöëng nhau, maâ nhûäng bïånh do phên têm hoåc chûäa chaåy laåi khaác nhau rêët nhiïìu vaâ rêët xa. Vaã laåi thúâi gian chûa àuã àïí khùèng àõnh rùçng ngûúâi bïånh àaä khoãi hoaân toaân, coá nhiïìu trûúâng húåp chûa lêëy gò laâm chùæc chùæn. Nhûäng trûúâng húåp naây laâ trûúâng húåp cuãa nhûäng ngûúâi giêëu khöng muöën cho ngûúâi khaác biïët mònh bõ bïånh vaâ àaä àûúåc chûäa khoãi. Nhûng trïn têët caã caác àiïìu khaác, àiïìu töi àûa ra àïí bïnh vûåc quan àiïím cuãa töi trong vêën àïì naây laâ thaái àöå khöng húåp lyá cuãa moåi ngûúâi àöëi vúái moåi phûúng phaáp trõ liïåu, khöng thïí duâng nhûäng lyá leä húåp lyá àûa vaâo thñ nghiïåm cuäng nhû àïí thuyïët phuåc hoå. Möåt àiïìu múái laå trong http://ebooks.vdcmedia.com
Phên têm hoåc nhêåp mön 127 phûúng phaáp trõ liïåu thûúâng àûúåc àoán tiïëp hoùåc bùçng möåt thaái àöå hoan nghïnh êìm ô nhû àöåc töë lao àêìu tiïn cuãa Koch chùèng haån, hoùåc bõ nghi ngúâ möåt caách laâm naãn loâng ngûúâi nhû phûúng phaáp phoâng ngûâa cuãa Jenner chùèng haån maâ cho maäi têån bêy giúâ vêîn coân nhiïìu ngûúâi chó trñch. Phên têm hoåc vêëp phaãi möåt thaái àöå thiïn võ roä raâng. Khi noái vïì möåt sûå thaânh cöng cuãa phên têm hoåc, ngûúâi ta thûúâng noái: “Àiïìu àoá chùèng noái lïn gò caã, vò giaã duå nhû khöng àûúåc öng chûäa thò ngaây nay ngûúâi bïånh vêîn khoãi nhû thûúâng”. Röìi möåt khi ngûúâi bïånh sau böën chu kyâ buöìn rêìu vaâ coá thoái quen kyâ cuåc, àûúåc chûäa chaåy trong möåt khoaãng thúâi gian taåm khoãi, ba tuêìn sau laåi thêëy bïånh taái phaát laâ moåi ngûúâi trong gia àònh àoá coá caã möåt y sô thûúång thùång kïu la lïn rùçng sûå taái phaát naây laâ hêåu quaã têët nhiïn cuãa löëi chûäa haåy trong phên têm. Àöëi vúái nhûäng thaânh kiïën àoá, chuáng ta chó coá viïåc khoanh tay. Cêìn àïí cho thúâi gian qua ài múái xoaá nhoaâ àûúåc nhûäng thaânh kiïën àoá. Möåt ngaây kia nhûäng ngûúâi naây seä nghô laåi, khaác vúái nhûäng àiïìu hoå nghô trûúác kia. Nhûng taåi sao höm trûúác hoå khöng nghô nhû höm nay? Àoá laâ möåt àiïìu bñ mêåt àöëi vúái hoå cuäng nhû àöëi vúái chuáng ta. Cuäng coá thïí laâ nhûäng thaânh kiïën naây àaä ài thuåt luâi vò ngaây nay phên têm hoåc àaä àûúåc phöí biïën vaâ nhiïìu y sô treã tuöíi cuäng àaä duâng phên têm hoåc àïí chûäa bïånh. Khi coân laâ möåt thêìy thuöëc treã tuöíi töi àaä àûúåc chûáng kiïën ngûúâi ta la oá giêån dûä ra sao trong giúái y hoåc àïí àoá tiïëp phûúng phaáp trõ liïåu bùçng thöi miïn y nhû ngaây nay ngûúâi ta la oá trûúác phûúng phaáp trõ liïåu bùçng phên têm hoåc. Nhûng vïì tñnh chêët trõ liïåu thöi miïn hoåc àaä khöng giûä àûúåc lúâi àaä hûáa trong buöíi àêìu; nhûäng nhaâ phên têm hoåc nhû chuáng ta, chuáng ta biïët àaä chõu ún thöi miïn hoåc nhû thïë naâo vaâ àaä coi mònh nhû nhûäng ngûúâi thûâa kïë cuãa mön naây. Nhûäng àiïìu ngûúâi ta chó trñch phên têm hoåc bùæt nguöìn úã chöî coá nhûäng hiïån tûúång nhêët thúâi gêy nïn búãi möåt vaâi sûå aáp duång vuång vïì vaâ bõ ngûâng laåi bêët thêìn cuãa möåt vaâi cuöåc chûäa chaåy. Bêy giúâ vaâo luác caác baån àaä biïët thaái àöå cuãa chuáng ta àöëi vúái ngûúâi bïånh ra sao röìi thò baån hùèn biïët thaái àöå àoá coá gêy cho ngûúâi bïånh àiïìu thiïåt haåi gò lêu daâi hay khöng. Têët nhiïn phên têm hoåc coá thïí àûa àïën nhiïìu sûå laåm duång vaâ sûå hoaán chuyïín àùåc biïåt laâ möåt phûúng saách nguy hiïím trong tay möåt nhaâ phên têm hoåc khöng têån têm. Nhûng coá phûúng phaáp trõ liïåu naâo maâ khöng bõ laåm duång? Muöën chûäa khoãi bïånh, lûúäi dao giaãi phêîu phaãi cùæt chûá laâm sao bêy giúá? http://ebooks.vdcmedia.com
Sigmund Freud 128 Töi àaä chêëm dûát nhûäng baâi hoåc naây vaâ tiïëc rùçng trong nhûäng baâi hoåc naây coân coá nhûäng thiïëu soát vaâ löî höíng. Töi tiïëc laâ àaä hûáa vúái caác baån quay trúã laåi möåt vaâi vêën àïì nhûng röìi laåi chó noái phúát qua thöi vaâ àaä khöng thïí giûä lúâi hûáa vò chiïìu hûúáng cuãa nhûäng baâi hoåc naây. Töi àaä laâm cöng viïåc múã àûúâng cho caác baån ài vaâo möåt mön hoåc àang phaát triïín, coân thiïëu soát nhiïìu vaâ vò muöën toám tùæt laåi töi àaä àûa ra möåt baâi trònh baây coân thiïëu soát. Hún möåt lêìn töi àaä têåp trung nhûäng vêåt liïåu àïí àûa ra möåt kïët luêån maâ röìi sau töi khöng àûa ra. Töi khöng coá tham voång laâm cho caác baån trúã thaânh nhûäng nhaâ chuyïn mön. Töi chó muöën múã àûúâng cho caác baån vaâ thuác àêíy caác baån thöi. Hïët http://ebooks.vdcmedia.com