Phân tích vấn đề thời có trong Cách mạng tháng Tám

Chia sẻ: Giap Long | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

584
lượt xem 104
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thời cơ là một khái niệm rất quan trọng,gắn liền với sự thành bại của mỗi cá nhân của các đảng phái chính trị và của mỗi cộng đồng với những quy mô khác nhau.Hồ Chí Minh đã có nhận thức đặc sắc,xác xác định tầm quan trọng

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phân tích vấn đề thời có trong Cách mạng tháng Tám

*Phân tích vấn đề thời có trong Cách mạng tháng Tám: Thời cơ là một khái niệm rất quan trọng,gắn liền với sự thành bại của mỗi cá nhân của các đảng phái chính trị và của mỗi cộng đồng với những quy mô khác nhau.Hồ Chí Minh đã có nhận thức đặc sắc,xác xác định tầm quan trọng có tính khái quát của khái niệm thời cơ qua bài thơ "Học đánh cờ" trong tác phẩm Nhật kí trong tù: "Phải nhìn cho rộng,suy cho kĩ Kiên quyết không ngừng thế tiến công Lạc nước hai xe đành bỏ phí Gặp thời một tốt cũng thành công" Một cuộc khởi nghĩa hoặc tổng khởi nghĩa muốn dành thắng lợi thì đòi hỏi phỉa hội đủ những điều kiện bên trong và bên ngoài (chủ quan và khách quan)mà chúng ta thường gọi là điều kiện chín muồi.Trong lịch sử cận hiện đại Việt Nam,các phong trào các cuộc khởi nghĩa không thành công,trước hết đều bắt nguồn từ việc chưa hội đủ các điều kiện cần thiết.Chẳng hạn sự thất bại của cuộc khởi nghĩa Yên của Việt Nam Quốc Dân Đảng vào đầu tháng 2-1930 là một ví dụ điển hình về thời cơ chưa xuất Bái hiện. Khi đó những người đứng đàu của Việt Nam Quốc Dân Đảng đã coi khởi nghĩa như một biện pháp thế,một trò chơi "không thành công cũng thành nhân".Chính vì thế đã không dành được thắng lợi.Dự tình báo và thúc đẩy thời cơ cách mạng thuộc về khoa học và nghệ thuật lãnh đạo cách mạng.Dự báo đúng thời cơ đòi hỏi Đảng cách mạng,người lãnh đạo cách mạng phải có trình độ cao về lí luận,hiểu hiết sắc thực tiễn lịch sử cách mạng và có bản lĩnh chính trị,có tầm tư duy chiến lược.Thời cơ cách mạng sâu xuất hiện khi hội đủ những điều kiện khách quan và chủ quan bảo đảm cho cách mạng có thể nổ ra giành thắng lợi.Nếu khởi nghĩa là một nghệ thuật thì điều tuyệt diệu nhất của nghệ thuật đó là chớp và đúng thời cơ.Thời cơ chỉ xuất hiện một lần,nếu bỏ qua tức là bỏ lỡ cơ hội giành thắng lợi. Cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân trong Cách mạng tháng Tám năm 1945 là một minh chứng sinh động về sự nhạy bén trong nhận định và chỉ đạo chớp thời cơ khởi nghĩa của Đảng ta. Trong mọi cuộc chiến tranh,thời cơ là tình thế xuất hiện trong thời điểm nhất định có lợi nhất cho việc chủ động phát huy mọi sức mạnh để giành thắng lợi.Cách mạng muốn thành công ngoài việc chuẩn bị lực lượng chu đáo còn cần có thời cơ.Thời cơ là sự kết hợp nhuần nhuyễn hàng loạt những điều kiện bên trong và điều kiện bên ngoài (chủ quan và khách quan) trong đó điều kiện chủ quan giữ vai trò quan trọng nhất.Thời cơ bùng nổ và thắng lợi của một cuộc cách mạng là sự kết hợp nhuần nhuyễn của 2 điều kiện sau đây: *Thời cơ khách quan: -Khi kẻ thù đã suy yếu đến mức không thể thống trị như cũ nữa *Thời cơ chủ quan: -Khi quần chúng bị thống trị không cam chịu bị thống trị như cũ nữa -Đội tiền phong của cách mạng tức Đảng lãnh đạo đã sẵn sàng lãnh đạo cách mạng Khi hai điều kiện đó kết hợp nhuần nhuyễn với nhau thì mới tạo ra thời cơ bùng nổ và thắng lợi của cách mạng. Từ đầu năm 1945,chiến tranh thế giới thứ hai đã ngày càng bước vào giai đoạn quyết đinh.Ở Châu Âu,phát xít Đức đã bị Hông quân Liên Xô tiêu diệt ngay tại sào huyệt của chúng.Ở châu Á,Nhật ngày càng bại trận.Hạm đội của Nhật đã bị hạm đội của Anh,Mỹ đánh tan.Nhật bị mất đường tiếp tế trên biển nên trở nên cô lập. Ngày 8-8-1945,theo lời cam kết trong Hội nghị Posdam (7-1945),Liên Xô tuyên chiến với Nhật (8- 1945).Mờ sáng ngày 9-8-1945,Liên Xô lập tức cho quân nhày dù xuống Bắc Triều Tiên và miền Đông Bắc Trung Quốc,bao vây đạo quân Quan Đông của Nhật và chỉ trong vòng một tuần,Hồng quân đã đánh tan đạo quân này.Mất hết lực lượng chủ yếu,Nhật buộc phải đầu hàng quân Đồng minh không điều kiện ngày 13-8-1945. Việc Nhật thua trên thế giới đã làm cho bọn Nhật ở Đông Dương mất hết tinh thần.Bọn tay sai của Nhật hoang mang,chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim yếu thế. Mỹ ném hai quả bom nguyên tử xuống thành phố Hirosima (ngày 6-8-1945) và Nagaxaki (9-8- 1945),giết chết khoảng 15 vạn dân thường (riêng Nagaxaki hơn 92000 người chết)\ Bị đòn sấm sét thất bại về quân sự và nỗi kinh hoàng của dân chúng về bom nguyên tử,chính phủ Nhật Hoàng tuyệt vọng chấp nhận các điều khoản của các nước đồng minh tại Hội nghị Posdam.Ngày 11-8-1945,Nhật Hoàng vội vàng gửi thông điệp cho Liên Xô,Hoa Kì và các nước đồng minh xin đầu hàng vô điều kiện =>Kẻ thù suy yếu đến mức không còn thống trị dân ta như cũ nữa được nữa.Trong khi đó quân Đồng minh chưa kịp vào nước ta,quân Pháp có tham vọng quay trở lại nước ta nhưng chưa có lực lượng. Đầu tháng 8-1945, những điều những điều kiện cho tổng khởi nghĩa đã phát triển đầy đủ. Hơn sáu vạn quân Nhật đã lâm vào thế bị động, trong đó một số đơn vị từ các chiến trường Nam Á đổ dồn về
Đông Dương, co cụm trong các thành phố, thị xã. Chính phủ Bảo Đại - Trần Trọng Kim từ ngày 7-8- 1945 bắt đầu tan rã. Một bộ phận chỉ huy binh lính trong quân đội hoàng gia, quan lại cao cấp trong chính phủ bù nhìn và triều đình Huế đã tìm cách liên hệ với Việt Minh, ngả theo cách mạng. Đạo quân chính trị quần chúng như Hồ Chí Minh nói đã có “hàng chục triệu hội viên gồm đủ các tầng lớp sĩ, nông, công, thương, binh” đã sẵn sàng vùng dậy. Quân đội giải phóng miền Việt Nam có 5000 chiến sĩ gan dạ, mưu trí và hàng vạn tự vệ chiến đấu. Cán bộ Việt Minh, Đảng viên của Đảng đã được rèn luyện, thử thách qua phong trào khởi nghĩa toàn phần và chiến tranh du kích chống phát xít Nhật. -Khi quần chúng bị thống trị không cam chịu bị thống trị như cũ nữa,quần chúng đói khổ đã căm thù thực dân đế quốc đến cực điểm,đã thấy cần phải đồng tâm hiệp lực,nổi dậy lật đổ ách thống trị của đế quốc,thực dân,vì mọi người hiểu rằng nếu ngồi yên cũng chết. Sau khi người Pháp nổ tiến súng đầu tiên xâm lược nước ta,nhân dân ta đã phải chịu biết bao lầm than cơ cực.Cuối mùa thu năm 1940, phát xít Nhật tràn vào Đông Dương, thực dân Pháp đã quỳ gối dâng Đông Dương cho Nhật. Nhật - Pháp cấu kết với nhau để áp bức bóc lột dân ta đến tận xương tủy. Giặc Nhật bắt dân ta phải đóng thóc, gạo/ đầu người, đi phu đi lính xây hào, đắp lũy. Chúng bắt dân ta phải nhổ lúa, trồng đay, trồng thầu dầu phục vụ chiến tranh cho chúng. Thực dân Pháp cũng không kém lòng tham, chúng ra sức bóc lột dân ta bằng cách tăng thêm thuế má để tích lũy chuẩn bị chiến tranh. Bọn quan lại, bọn chánh tổng, lý tưởng, cường hào, địa chủ ở địa phương cũng nhân cơ hội đục nước béo cò này thi nhau vơ vét để làm giàu.  Tất cả đều trút lên đầu nhân dân lao động. hậu quả của sự thống trị của thực dân Pháp - Nhật là gây ra nạn đói khủng khiếp cuối năm 1944 đầu năm 1945, làm cho 2 triệu đồng bào ta bị chết đói. Điều này làm cho quần chúng oán ghét bọn cướp nước. Quần chúng thấy cần phải đồng tâm hiệp lực, nổi dậy lật đổ ách thống trị của đế quốc thực dân. -Đội tiền phong của cách mạng tức Đảng lãnh đạo đã sẵn sàng lãnh đạo cách mạng Có thể nói do nhận thức được tầm quan trọng của thời cơ,Đảng ta,đứng đầu là lãnh tụ Nguyễn Aí Quốc,ngay từ những năm đầu thập niên 20 thế kỉ 20 đã sớm đưa quan điểm vè thời cơ cách mạng ở Đông Dương đang đến gần.Người viết: "Đằng sau sự phục tùng tiêu cực,người Đông Dương giấu một cái gì đang sôi sục,đang gào thét và sẽ bùng nổ một cách ghê gớm khi thời cơ đến.Bộ phận ưu tú có nhiệm vụ phải thúc đẩy cho thời cơ đó mau đến". Để đảm bảo cho thắng lợi của cuộc cách mạng,trong quá trình tìm đường cứu nước cũng như trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam,chủ tịch Hồ Chí Minh không ngừng xây dựng lực lượng cách mạng một cách toàn diện.Sau khi Nguyễn Ái Quốc truyền bá chủ nghĩa Mác-Lê nin vào Việt Nam,cùng với phong trào vô sản hoá,ta đã xây dựng được một Đảng Mác-Lê nin đủ sức lãnh đạo cách mạng,tổng khởi nghĩa giành chính quyền.Đảng ta ngay từ đầu đã xác định đúng đường lối,chiến lược và sách lược cách mạng,đồng thời không ngừng bổ sung,phát triển chiến lược và sách lược cách mạng =>Chủ nghĩa Mác- Lê nin đã được vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể của nước ta,kịp thời tổng kết kinh nghiệm thực tiễn cách mạng.Sau 15 năm thành lập,Đảng ta đã dần trưởng thành,xây dựng được lực lượng cán bộ lãnh đạo,quân sự,chính trị,vững chắc,được tập dượt qua các cao trào cách mạng 1930-1931,1936-1939 nên đã dày dạn kinh nghiệm. Đến cuối năm 1939,chiến tranh thế giới thứ II nổ ra và lan rộng khắp châu Âu.Tình hình thế giới và trong nước đã có những chuyển biến mau lẹ,Hội nghị TW Đảng lần thứ 7 (11-1940) đã nhận định về thời cơ của cách mạng Việt Nam:Một cao trào cách mạng nhất định sẽ nổi dậy,Đảng ta phải chuẩn bị để gánh lấy sứ mệnh thiêng liêng:Lãnh đạo cho các dân tộc bị áp bức Đông Dương võ trang bạo động giành lấy chính quyền tự do độc lập Năm 1940, phát-xít Ðức tiến công nước Pháp, Pa-ri đã thất thủ rơi vào tay quân Ðức, còn ở Việt Nam, Nhật nổ súng đánh chiếm Lạng Sơn, hai đế quốc Nhật - Pháp tranh nhau miếng mồi Ðông Dương. Phân tích về diễn biến cuộc chiến tranh giữa phe phát-xít và Ðồng minh, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc khẳng định, thắng lợi cuối cùng sẽ thuộc về phe dân chủ và nhận định thời cơ giải phóng dân tộc đang đến rất gần, tình thế cách mạng sắp xuất hiện: Ấy là dịp tốt cho ta Nổi lên khôi phục nước nhà tổ tông. Trên tinh thần đó,Nghị quyết của Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ tám dưới sự chủ trì của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và Quyền Tổng Bí thư Trường Chinh, tại Pắc Bó, Cao Bằng đã dự báo một cách chính xác về cuộc chiến tranh thế giới thứ hai và hệ lụy của nó: “Nếu cuộc đế quốc chiến tranh lần trước đẻ ra Liên Xô, một nước xã hội chủ nghĩa thì cuộc đế quốc chiến tranh lần này sẽ đẻ ra nhiều nước xã hội chủ nghĩa, sẽ do đó cách mạng nhiều nước thành công…”Như vậy, thời cơ sẽ đến với nhiều nước trên thế giới khi chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, phần thắng nghiêng về Liên Xô và phe dân chủ. Đó là một khả năng làm xuất hiện thời cơ có lợi cho cách mạng nhiều nước, trong đó có cách mạng nước ta. Như chúng ta đã biết, dự báo đó hoàn toàn chính xác, đặc biệt là đối với châu Âu. Ở đó, chủ nghĩa xã hội từ một nước trở thành một hệ thống. Việt Nam ở châu Á đang
rên xiết dưới ách thống trị của phát-xít Nhật và thực dân Pháp, chịu ảnh hưởng bởi chiến trường Thái Bình Dương, nơi mà cuộc chiến Mỹ - Nhật đang bước vào giai đoạn chót.Hội nghị cũng nhận định rằng:Trong lúc này nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng,không đòi được độc lập,tự do cho toàn thể dân tộc thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc chịu mãi kiếp ngựa trâu,mà quyền lợi của bộ phận,giai cấp đến vạn năm cũng không đòi lại được. Với quyết tâm phải giành cho được tự do,độc lập,Đảng chỉ đạo nhân dân tích cực xây dựng lực lượng chính trị rộng khắp của quần chúng,đồng thời xây dựng lực lượng cách mạng,chủ động đón thời cơ,nổi dậy giành chính quyền,khởi nghĩa từng phần,tiến tới Tổng khởi nghĩa.Để thực hiện được nhiệm vụ đó,19-5-1941,Việt Nam độc lập đồng minh (gọi tắt là Việt Minh) ra đời,đưa ra Tuyên ngôn, Chương trình và điều lệ Việt Minh,xây dựng lực lượng chính trị rộng khắp,kêu gọi nhân dân giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc,đẩy mạnh xây dựng lực lượng vũ trang rộng khắp,thành lập đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân.Đồng thời,khi chiến tranh thế giới chia làm hai phe,nhiều lực lượng còn đang lúng túng trong lựa chọn đứng về phe nào,TW Đảng và chủ tịch Hồ Chí Minh đã lãnh đạo nhân dân ta "gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít".Đây là cơ sở pháp lý quốc tế vững chắc để sau này Hồ Chí Minh luận chứng về tính chính đáng chính trị của nền độc lập dân tộc của Việt Nam và của Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa trong bản Tuyên ngôn độc lập đọc ngày 2/9/1945 .Tháng 10/1944,Hồ Chí Minh gửi thư cho đồng bào toàn quốc,nêu rõ:“Phe xâm lược gần đến ngày bị tiêu diệt. Các đồng minh quốc tế sắp tranh được thắng lợi cuối cùng. Cơ hội cho dân tộc ta giải phóng chỉ trong 1 năm hoặc năm rưỡi nữa. Thời gian rất gấp. Ta phải làm nhanh! Trong chỉ thị Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta (12-3-1945) BTVTW Đảng đã dự kiến những hoàn cảnh thuận lợi để thực hiện tổng khởi nghĩa như: + Cách mạng Nhật bùng nổ, chính quyền cách mạng nhân dân Nhật thành lập + Nhật rơi vào quân đồng minh + Quân đồng minh vào Đông Dương đánh Nhật Việc đưa ra ba khả năng trên thể hiện được tầm nhìn xa trông rộng của Đảng và Đảng chỉ rõ khả năng thứ ba chắc chắn sẽ xảy ra và quyết định phải giành chính quyền trước khi quân Nhật vào Đông Dương. Đảng chỉ rõ: + Ta giành thế chủ động + Khi quân Đồng minh đổ bộ vào Đông Dương đánh Nhật đã bám chắc tiến sâu trên đất ta và quân Nhật đã kéo ra mặt trận ngăn cản quân Đồng Minh để phía sau sơ hở. Đây là thời điểm phát động tổng khởi nghĩa. Kế hoạch tổng khởi nghĩa là phía trước bộ đội, du kích chiến đấu trực diện với quân Nhật, phía sau quàn chúng biểu tình “nổi dậy tất cả đánh phá giao thông, đánh chiếm kho tàng, đồn trại của Nhật, đánh chặn các đội quân tuần tiễu, làm cho chiến tranh du kích lan khắp nước vào tận các thành phố”. + Tránh sự cấu kết lặp lại giữa Nhật - Pháp. Chỉ thị còn nêu rõ rằng dù sao ta vẫn không được ỷ lại vào người và tự bó tay mình trong khi tình thế biến chuyển thuận lợi, mà phải nêu cao tinh thần dựa vào sức mình là chính. Khi chiến tranh thế giới thứ II kết thúc, phát xít Nhật đầu hàng quân Đồng minh không điều kiện, hàng ngũ chỉ huy của Nhật ở Đông Dương chia rẻ đến cực điểm, quân lính Nhật tan rã, mất tinh thần; bọn Việt gian thân Nhật hoảng sợ. Những điều kiện khởi nghĩa ở Đông Dương đã chín muồi. Cơ hội rất tốt cho ta giành quyền độc lập đã tới. Triệu tập Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng từ ngày 13 đến 15-8-1945 tại Tân Trào đã phân tích tình hình, chỉ ra thời cơ đã đến và quyết định phát động toàn dân đứng lên tiến hành Tổng khởi nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít Nhật trước khu quân Đồng minh vào Đông Dương. Kiên quyết chớp thời cơ. Hội nghị chỉ rõ: “Tình thế vô cùng khẩn cấp. Tất cả mọi việc đều phải nhằm vào ba nguyên tắc: a. Tập trung - tập trung lực lượng vào những việc chính b. Thống nhất - thống nhất về mọi phương diện quân sự, chính trị, hành động và chỉ huy. c. Kịp thời - kịp thời hành động không bỏ lỡ cơ hội Ngày 16-8-1945 Hồ Chí Minh kêu gọi: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà giải phóng cho ta... Chúng ta không thể chậm trễ” Dưới sự lãnh đạo của Đảng, cả dân tộc Việt Nam nhất tề nổi dậy với tinh thần:" Dù hy sinh tới đâu, dù có phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng kiên quyết giành cho được độc lập". Cách mạng Việt Nam tiến đến bước nhảy vọt vĩ đại: Nhanh chóng chuyển từ khởi nghĩa từng phần lên tổng khởi nghĩa. *Thời điểm chọn thời cơ trong Cách mạng tháng Tám: Thời cơ xuất hiện và tồn tại trong một khoảng thời gian nhất định. Trong Cách mạng Tháng Mười Nga, thời cơ chỉ tồn tại trong vòng 24 giờ. Vậy, trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 của chúng ta, thời cơ tồn tại trong bao lâu? Thời cơ không tồn tại vĩnh viễn. Nó sẽ biến mất khi quân Đồng minh
vào nước ta để tước vũ khí phát xít Nhật. Với bản chất thực dân đế quốc, chúng có thể dựng ra một chính quyền tay sai trái với ý chí và nguyện vọng của dân tộc ta. Đế quốc Pháp đang lăm le khôi phục lại địa vị cũ ở Đông Dương. Bọn phản động trong nước cũng đang tìm cách thay thầy đổi chủ.Trong Cách mạng Tháng Tám, thời cơ tồn tại một cách khách quan trong vòng hai mươi ngày, bắt đầu từ khi Nhật hoàng tuyên bố đầu hàng (ngày 15-8) và kết thúc khi quân Đồng minh vào tước khí giới quân Nhật trên đất nước ta theo Hiệp định Pô-xđam (ngày 5-9). Thời cơ Tổng khởi nghĩa Tháng Tám 1945 chỉ tồn tại trong một thời gian rất ngắn – từ sau khi phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh đến trước lúc quân Đồng minh tiến vào nước ta giải giáp quân Nhật. Nếu khởi nghĩa sớm hơn, khi Nhật chưa đầu hàng thì sẽ khó khăn, vì chúng tuy có suy yếu, nhưng vẫn còn lực lượng để chống cách mạng. Ngược lại, nếu Tổng khởi nghĩa muộn hơn, khi quân Anh, theo gót quân Anh là Pháp và quân Tưởng, tiếp đến là đế quốc Mỹ đã nhảy vào nước ta, lúc cách mạng chưa giành được chính quyền; chính quyền bù nhìn Trần Trọng Kim sẽ tiếp xúc với bọn đế quốc, phục vụ cho chúng. Lúc đó, thời cơ giành chính quyền không còn nữa, cách mạng sẽ rất khó khăn. Lịch sử đã chứng minh rằng, Tổng khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân, không thể lấy thời điểm nào khác ngoài thời điểm Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng đã chọn. Vận dụng yếu tố thời cơ giành thắng lợi cho Cách mạng Tháng Tám đã thể hiện khả năng phán đoán và mẫn cảm quân sự tuyệt vời của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đồng chí Trường Chinh trong tác phẩm Cách mạng Tháng Tám đã phân tích thời cơ khi Tổng khởi nghĩa nổ ra như sau: “Nếu ngày 9-3-1945, Nhật vừa đánh đổ Pháp mà cuộc khởi nghĩa đã nổ ra nhanh thì cách mạng có thể tổn thất nhiều và chính quyền chưa thể thành lập trong toàn quốc, vì lực lượng Nhật lúc đó còn khá vững, có thể tiêu diệt quân cách mạng ở những nơi có thể giữ. Cho nên lúc đó chỉ khởi nghĩa bộ phận giành chính quyền địa phương. Nếu sau khi quân Nhật đầu hàng Đồng minh mà nhân dân ta bị động trông chờ quân Đồng minh vào “giải phóng”, không tức thời nổi dậy giành chính quyền toàn quốc thì sẽ ra sao ?. Hai trường hợp có thể xảy ra: Hoặc bọn bù nhìn tay sai của Nhật đứng ra vỗ ngực “thoát ly ảnh hưởng của Nhật” và tự xưng là “độc lập, dân chủ” để đầu hàng Anh, Mỹ chứ không phải để giải phóng dân tộc. Hoặc Pháp sẽ ngóc đầu dậy thu thập sức tàn ở Đông Dương và đem tàn quân chạy ra ngoài rồi tháng 3 trở lại cùng với bọn Việt gian thân Pháp, lập chính quyền bù nhìn thân Pháp trong toàn quốc và tuyên bố thi hành bản tuyên ngôn ngày 24-3-1945 cho Đông Dương “tự trị”. Cả hai trường hợp ấy đều vô cùng nguy hiểm”. Có thể thấy, một trong những bài học nổi bật nhất được rút ra từ Cách mạng tháng Tám là Đảng ta đã biết nắm bắt đúng thời cơ phát động toàn dân tổng khởi nghĩa với tinh thần “lấy sức ta mà giải phóng cho ta”. Khi phe phát xít sắp bại trận, chiến tranh thế giới thứ II sắp kết thúc, trước thời cơ “ngàn năm có một”, Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc đó đã có sự nhìn nhận hết sức sáng suốt: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc đã đến. toàn quốc đồng bào hãy đem sức ta mà giải phóng cho ta”. Và Người khẳng định ý chí sắt đá: “Dù có phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập”. Ý chí đó đã biến thành ý chí của toàn dân Việt Nam. Ở vào thời điểm có ý nghĩa lịch sử đó, lòng yêu nước và tự hào dân tộc được thức tỉnh và trở thành sức mạnh to lớn. không ai có thể ngờ được một dân tộc nhỏ bé, bị ách thống trị của thực dân hơn 80 năm, lại vừa trải qua nạn đói lịch sử với hàng triệu người bị chết đói đã đoàn kết vùng lên “như nước vỡ bờ” đập tan xiềng xích của thực dân, phong kiến chỉ trong một thời gian ngắn. dưới sự lãnh đạo của Đảng mới 15 tuổi và chỉ có khoảng 5000 đảng viên, bắt đầu từ ngày 16-8-1945 khi lệnh tổng khởi nghĩa được công bố, chưa đầy nửa tháng sau, một dải giang sơn từ Nam chí Bắc, chính quyền đã hoàn toàn về tay nhân dân. Cuộc tổng khởi nghĩa đã nhanh chóng giành được thắng lợi, kể cả ở các đô thị lớn như Hà Nội (19-8), Huế (23- 8), Sài Gòn (25-8). Nhờ có sự chuẩn bị lực lượng chu đáo lại nổ ra đúng thời cơ, cách mạng tháng Tám đã giành được thắng lợi “nhanh, gọn, ít đổ máu”. Đó là một điển hình thành công về nghệ thuật tạo thời cơ, dự đoán thời cơ, nhận định chính xác thời cơ, đồng thời kiên quyết chớp thời cơ phát động toàn dân nổi dậy tổng khởi nghĩa giành chính quyền Như vậy,bằng sự sáng suốt và khả năng lãnh đạo cách mạng,Đảng ta mà đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận định đúng thời cơ khách quan và chủ quan của cách mạng,động viên toàn thể nhân dân đứng lên giành chính quyền,đập tan bộ máy thống trị,mở ra một kỉ nguyên mới cho cách mạng nước ta.Có những yếu tố thuận lợi từ hoàn cảnh quốc tế,song yếu tố quyết định hằng đầu là thực lực cách mạng và sức mạnh đoàn kết của toàn dân tộc và sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh.Thời cơ chủ quan do ta tạo ra chính là nhân tố chủ yếu,kết hợp với thời cơ khách quan của lịch sử,sức mạnh của dân tộc và thời đại để tạo nên thắng lợi vĩ đại của cuộc cách mạng. Bài học về thời cơ trong Cách mạng tháng Tám có ý nghĩa sâu sắc về lí luận và thực tiễn đối với các thời kì cách mạng tiếp theo,nhất là đối với công cuộc đổi mới hiện nay.Cơ hội cho phát triển đất nước rất rõ ràng và hiện thực.Ngày nay, nhận định về thời cơ trong bối cảnh tình hình trong nước và quốc tế đã có những thay đổi căn bản, vấn đề hội nhập, toàn cầu hóa nổi lên như một xu thế vận động tất yếu của thế giới hiện đại, Ðảng ta khẳng định, cách mạng nước ta đang đứng trước những
thời cơ, vận hội mới thuận lợi chưa từng có, đồng thời cũng gặp phải những khó khăn, thách thức lớn. Ðể nắm bắt được thời cơ, vượt qua thách thức, trong điều kiện khoa học và công nghệ phát triển mạnh mẽ, thời đại phát triển kinh tế tri thức, Ðảng ta chỉ ra rằng, cùng quyết tâm chính trị, thì yếu tố con người, nguồn lực con người có tri thức là yếu tố quyết định. Nếu như trước đây, trong Cách mạng Tháng Tám, Ðảng chủ trương xây dựng lực lượng, chủ động đón thời cơ khởi nghĩa giành chính quyền, thì giờ đây nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao, có đủ đức, tài, có khả năng nắm bắt, đón đầu, làm chủ được khoa học - công nghệ, chính là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Cho dù khó khăn do khủng hoảng kinh tế toàn cầu, nhưng nếu biết tranh thủ thời cơ, tận dụng những yếu tố thuận lợi, những thời cơ nảy sinh từ cuộc khủng hoảng, nhất định chúng ta sẽ vượt qua thách thức đưa đất nước tiếp tục tiến lên, vững bước trên con đường Ðổi mới.