phương pháp giáo dục con của người do thái: phần 2 - nxb văn hóa thông tin

Con biết hai cái tai > một cái<br /> miệng<br /> Mẹ đang kể chuyện cho Luis nghe để<br /> ru cậu bé ngủ. Bỗng cậu bé mở hai mắt<br /> sáng long lanh, nói với mẹ: “Mẹ ơi, hôm ở<br /> trận đá bóng, trước khi vào sân, bạn<br /> Parker sợ đến nỗi hai chân run lập cập, ha<br /> ha… Lớp chúng con có bạn tên là Hanna,<br /> đầu bạn ấy giống như đống cỏ khô ấy,<br /> chúng con đều gọi bạn ấy là Nữ hoàng sư<br /> tử….”.<br /> “Luis”, mẹ ngắt lời: “Con còn nhớ mẹ<br /> từng kể cho con chuyện gì không?”.<br /> “Con nhớ ạ”. Cậu bé bắt đầu nhớ lại câu chuyện mà mẹ vừa kể:<br /> “Ngày xưa, có một ông chủ sai người hầu của mình ra chợ tìm mua<br /> thứ ngon nhất trên đời về cho ông ta, kết quả là người hầu đó mua<br /> một chiếc lưỡi mang về. Vài ngày sau, ông chủ đó lại sai người hầu ra<br /> chợ mua một thứ không ngon nhất về, kết quả là người đó vẫn mua<br /> về một chiếc lưỡi”.<br /> Đợi Luis kể xong, mẹ hỏi: “Câu chuyện này nói với chúng ta điều<br /> gì nhỉ?”.<br /> Luis trả lời: “Thứ ngon nhất trên đời cũng là cái lưỡi, thứ không<br /> ngon nhất cũng là cái lưỡi, bài học trong câu chuyện này là… nhắc<br /> nhở chúng ta không được nói lung tung!”.<br /> Sau đó, Luis cũng hiểu ý liền nói với mẹ: “Mẹ ơi, con hiểu rồi, sau<br /> này con sẽ không tùy tiện phê bình người khác nữa”. Mẹ mỉm cười<br /> xoa đầu Luis và hát ru cậu ngủ.<br /> Khi Luis thích tùy tiện bình luận về người khác, mẹ đã kể cho cậu<br /> nghe một câu chuyện rất có ý nghĩa, đó là không được tùy ý đánh giá<br /> người khác. Người Do Thái rất ghét những người “lắm lời”. Do đó,<br /> chúng ta luôn thấy rằng người Do Thái rất kiệm lời. Đương nhiên,<br /> điều đó không có nghĩa là họ không thân thiện, không biết giao tiếp.<br /> <br /> Đối với người Do Thái, những người luôn thao thao bất tuyệt, khoe<br /> khoang mình trước mặt người khác thường là những người ngốc<br /> nghếch; Còn người biết lắng nghe mới là người thông minh. Vì thế,<br /> người Do Thái đã lưu truyền câu nói: “Khi kẻ ngốc cười phá lên thì<br /> người thông minh chỉ cười mỉm”.<br /> Cha mẹ Do Thái đều dạy con cái họ một câu ngạn ngữ cổ là:<br /> “Thượng Đế tạo cho con người hai cái tai, một cái miệng, là để chúng<br /> ta nói ít, nghe nhiều”… Do đó, khi giao tiếp, đa số họ đều nghiêm túc<br /> lắng nghe ý kiến của người khác. Cha mẹ Do Thái cũng thường ví: Lời<br /> nói đúng mực như liều thuốc tốt, giúp con người đạt được mục đích,<br /> nhưng nếu nói quá nhiều lại có tác dụng ngược lại, không những<br /> không có ích mà còn làm hại bản thân. Người Do Thái thường nói:<br /> “Im lặng là vàng, hùng biện là bạc”, để khuyên răn mọi người nghe<br /> nhiều, nói ít.<br /> Trong gia đình Do Thái, cha mẹ thường cho trẻ đọc những câu<br /> danh ngôn hoặc những đoạn văn hay, giúp trẻ hiểu được rằng việc<br /> lắng nghe quan trọng hơn lời nói. Cha mẹ cũng luôn dạy trẻ cần tôn<br /> trọng người khác, không nên chỉ biết thổ lộ lòng mình, mà cần chú ý<br /> lắng nghe tâm sự của bạn bè, cảm nhận niềm vui, nỗi buồn của họ, đó<br /> mới là người bạn thật sự. Hơn nữa, cha mẹ Do Thái còn nhắc nhở trẻ<br /> biết trân trọng những người bạn biết lắng nghe, cùng trẻ tạo môi<br /> trường giao tiếp vui vẻ.<br /> ❃ Không tùy tiện đánh giá về người khác<br /> Cha mẹ Do Thái thường dạy trẻ không nên tùy tiện đánh giá về<br /> người khác, vì những lời nói vô tình của trẻ, qua nhiều người có thể<br /> biến thành “sự thật”, mà những lời đồn thổi này có thể làm tổn<br /> thương tình cảm bạn bè. Người Do Thái có câu “Khi bạn gặp ma quỷ,<br /> tốt nhất hãy chạy nhanh; Khi bạn gặp những lời gièm pha, cũng cần<br /> chạy thật nhanh”. Có thể thấy, người Do Thái đã nhắc nhở chúng ta<br /> cần tránh xa những lời gièm pha, tránh làm hại đến người khác hoặc<br /> bản thân. Cha mẹ Do Thái thường coi miệng lưỡi con người giống<br /> như thanh gươm sắc, giáo dục trẻ cần ăn nói thận trọng. Vì một lời đã<br /> nói ra là không thể thu lại, gươm sắc có thể làm tổn thương đến<br /> người khác, vì thế cần nghĩ kỹ trước khi nói.<br /> ❃ Dạy trẻ học cách lắng nghe<br /> Cha mẹ rất kiên nhẫn dạy trẻ ý nghĩa và cách thức lắng nghe để có<br /> được sự tín nhiệm của người khác. Trước hết, thái độ phải thành<br /> <br /> khẩn, không chỉ đơn thuần lắng nghe, mà còn cần lắng nghe một cách<br /> nghiêm túc, kịp thời bày tỏ sự tán thành hoặc khen ngợi của mình để<br /> đối phương cảm nhận được sự tôn trọng và hiểu biết của bạn. Thứ<br /> hai, trong quá trình nghe nên mỉm cười tán đồng, tốt nhất không nên<br /> làm việc gì khác, trong quá trình nói chuyện có thể bộc lộ vẻ biểu cảm,<br /> ngôn ngữ cơ thể, chứng tỏ bạn đang chú ý lắng nghe, để đối phương<br /> cảm nhận được sự chân thành, nâng cao hiệu quả giao tiếp của bạn.<br /> Khi không có ai bình luận về người khác cuộc sống sẽ bớt mâu<br /> thuẫn, tranh chấp. Khi mọi người cùng học cách lắng nghe, mới có<br /> thể tạo nên không khí hài hòa, cởi mở. Vì thế cha mẹ cần dạy con cái<br /> nghe nhiều nói ít, tạo môi trường giao tiếp tốt, để trẻ có thể sống và<br /> học tập vui vẻ.<br /> <br /> “Bố ơi, câu nói này nghĩa là gì ạ?”. Mc<br /> Caroll bước đến bên bố, chỉ vào một câu<br /> trong cuốn truyện và hỏi.<br /> Bố đang ngồi trên ghế sưởi nắng, nhận<br /> lấy cuốn truyện từ con trai, nhìn vào câu<br /> ngạn ngữ Do Thái mà con chỉ: “Chơi với<br /> chó sẽ có bọ chét bám vào người”.<br /> Mc Caroll băn khoăn: “Tại sao con<br /> không thể chơi với chó con ạ, chúng rất<br /> đáng yêu mà”.<br /> “Ha ha”, bố bật cười vì câu hỏi ngây thơ của con trai, “Mc Caroll<br /> à, chó trong câu nói này không phải là chú chó chúng ta thấy hàng<br /> ngày”.<br /> “Đó là chó gì ạ?”. Mc Caroll nghi hoặc.<br /> Bố ngồi thẳng lên, kiên nhẫn giải thích cho cậu: “Câu nói này có<br /> nghĩa là con không được chơi với bạn xấu, vì họ sẽ dạy con những<br /> điều không tốt”.<br /> “Ồ, con hiểu rồi. Có nghĩa là con cần chơi với những bạn có thói<br /> quen tốt. Nếu chơi với những bạn có thói quen xấu, con có thể nhiễm<br /> thói quen xấu của họ, có phải không hả bố?”.<br /> Bố cười nhìn Mc Caroll, gật đầu nói: “Không sai, chính là nghĩa<br /> ấy”.<br /> “Con cảm ơn bố”. Nói xong, Mc Caroll ôm cuốn truyện chạy ra<br /> ghế của mình tiếp tục đọc.<br /> Từ ví dụ trên có thể thấy, lựa chọn bạn bè có ý nghĩa rất lớn trong<br /> cuộc sống. Người Do Thái rất trân trọng tình bạn, khi bạn gặp khó<br /> khăn, họ sẽ nhiệt tình giúp đỡ; Khi bản thân họ gặp khó khăn, cũng sẽ<br /> <br /> nhờ bạn giúp mình. Do vậy, cha mẹ Do Thái luôn dạy trẻ thận trọng<br /> trong việc kết bạn, không được kết bạn bừa bãi. Họ nói với con về câu<br /> nói của một nhà triết học Do Thái: “Bạn bè chân chính giống như cái<br /> lều vững chãi, có thể che nắng che mưa cho con người, là vật báu vô<br /> giá trong đời”. Đồng thời, cha mẹ Do Thái cũng dùng câu ngạn ngữ<br /> “Chơi với chó sẽ có bọ chét bám vào người” để dạy con cái cẩn thận<br /> khi kết giao bạn bè.<br /> Trong gia đình Do Thái, thông thường cha mẹ rất thích kết giao<br /> với bạn bè. Họ thường coi bạn bè chính là trợ thủ đắc lực của mình,<br /> người không có bạn giống như mất đi một cánh tay. Họ dạy trẻ rằng:<br /> Bạn bè được chia làm ba loại: Kiểu thứ nhất bạn bè giống như chiếc<br /> bánh mì sẽ cho bạn năng lượng và sự ủng hộ, trong lúc nguy nan nhất<br /> họ sẽ giúp đỡ bạn vượt qua khó khăn; Kiểu thứ hai, bạn bè giống như<br /> rượu, thỉnh thoảng cần đến, lúc đặc biệt có thể cho bạn vài lời khuyên<br /> hữu ích, giúp cuộc sống của bạn thêm phong phú; Kiểu thứ ba, bạn bè<br /> giống như chú chó hoang, cần tránh xa, nếu không bạn sẽ bị họ lợi<br /> dụng, khi bạn gặp vận may họ xuất hiện, khi bạn gặp khó khăn họ sẽ<br /> bỏ rơi bạn.<br /> Dân tộc Do Thái có một câu ngạn ngữ: “Bước vào cửa hàng nước<br /> hoa, cho dù không mua được gì, thì mùi hương vẫn lưu trên người<br /> bạn”. Câu này dạy chúng ta rằng cần biết kết giao với những người<br /> bạn tốt, vì họ giúp cho cuộc sống của chúng ta trở nên tốt đẹp hơn.<br /> Người Do Thái dạy con cái: “Nếu con kết giao với một người thông<br /> thái, con cũng sẽ trở thành người thông thái; Nếu con kết giao với<br /> một kẻ ngốc, con cũng trở thành kẻ ngốc”. Vì thế kết giao bạn bè<br /> không nên để ý đến số lượng, mà nên quan tâm xem người bạn đó có<br /> thật sự chân thành không. Người Do Thái đã dạy con cái họ như sau:<br /> ❃ Là người tôn trọng con<br /> Cha mẹ Do Thái dạy con cần làm bạn với người biết tôn trọng<br /> mình. Người như vậy sẽ thật sự coi trọng bạn, họ sẽ nghĩ tới bạn<br /> trước khi làm điều gì đó, sau lưng không bình luận, chê bai bạn, luôn<br /> nghiêm túc suy nghĩ về những vấn đề của bạn, ủng hộ việc làm của<br /> bạn. Tôn trọng người khác chính là sự khẳng định về giá trị và nhân<br /> cách của người khác. Người biết tôn trọng người khác sẽ biết cư xử<br /> đúng mực, có phẩm chất nhân cách cao quý. Kết bạn với người như<br /> vậy, bạn sẽ vui vẻ và nâng cao chất lượng sống của mình.<br /> ❃ Là người hiểu con<br /> <br />