Tập 1: Phương pháp giáo dục toàn năng của Kail Wite - Những phương pháp giáo dục hiệu quả trên thế giới: Phần 2

Chia sẻ: Năm Tháng Tĩnh Lặng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:67

Thêm vào BST

Báo xấu

210
lượt xem 65
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiếp theo phần 1, trong phần 2 của Tài liệu “Những phương pháp giáo dục hiệu quả trên thế giới (Tập 1)“ giới thiệu tới bạn đọc những nội dung như: Nên sớm hình thành vốn ngôn ngữ phong phú của trẻ, phát triển toàn diện, đừng bưng bít tư duy con trẻ, vui chơi và tận hưởng hạnh phúc trẻ thơ, …cùng một số nội dung khác. Mời bạn đọc cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tập 1: Phương pháp giáo dục toàn năng của Kail Wite - Những phương pháp giáo dục hiệu quả trên thế giới: Phần 2

Nên SỚM hình thành vốn ngôn ngữ phong phú của trẻy
HƯNt; PHƯƠNG PHAP GIÁO DỤC HIỆU QUÁ TRÊN THẼ GIỚI heo kinh n eh iệm của ĨH'n sĩ W ite ,s ớ m dạy " \ con trẻ học nói, học nhận biết ngcn ngừ là m ột việc làm vô cùng quan trọng. N gôn n gữ lả c ô n g cụ đê chung ta :iếp nhậr tri thức. Không có ngồn ngừ,, chúng ta sẽ khủng thê tiếp thu bẫt kỳ tri thức nào. Con người, chính ià nhờ ''ào ngôn ngừ - thứ c ô n g cụ hoàn háo có được hơn mọi oài dộn g vật - đê đạt dược bước phát trien tiến bộ vươt bậc và cao cấp như ngày nay. Vì thế, nếu trẻ không dược sớm hình thành vốn ngôn ngừ thì khỏng thê có điều kiện đê phát triển trí tuệ. M uốn phát triển năng ìỉc trí tuộ ở con trỏ, h ãy bắt đầu từ việc giúp trẻ sớm hình thành vốn ngôn ngữ phong phú, sớm n ắm bắt công cụ ngôn ngữ cần thiêt đê tiếp nhận tri thức nhân loại. Ngay từ khi trẻ bắt đầu nhận biết được sụ vật, hãy kiên trì và chủ động dạv trẻ học nói, tập nci. Đây là bước đầu tiên ỏng VVite đã thực hiện dể giao dục ngôn ngữ cho con trai mình. Tiến sĩ VVite viết trong cuốn sách của mình như sau: "Chẳng hạn, khi chúng tỏi diứĩ ngón tay lên tnức mặt , bé Kaiỉ Witc bé nhìn và quơ tay đ ể nắm lây nẹin tay của b ố hoặc mẹ. Khi rất nhỏ, klĩả năng qrnn sát và ước lượng khoảng cách của bó cỏ tlĩC ciỉiùi chính xác, cho nên ban đầu
Tập 1 - Phưitng pháp giáo dục ti>àn năng cúa Kail VVite bc tlìiỂưỉi\Ị k h ô n y nắm >/ạn/ diứỵc n g ón ta y g iơ tn íớ c m ặ t , n h u ù ĩ den khi dà nắm đỉíợc, bé sẽ rất hân hcmi và có th ế cô gan g kéo nịún tnv lợi sát %ần mình. Nlĩữĩĩ%khi bé Kaiỉ W itc như thế, clĩúng tôi tlĩiùng nhẹ nhàng núi cho bé nghe ỉìhữĩĩV* tiếng rim': "Ỉsìgóìỉ ìay, đây la ngón tay con trai ạ!" va ch ú n ẹ tôi đã làm di làm lại rất nhiều lần Vởi cách như vậy, cha mẹ Kail YVite dần dần cho cạu bé xem nhiều thứ đồ vật khác nhau và lần lươt dạy cáu phát ám những từ ngừ gọi tôn các dồ vật áy. Tu phương pháp dạv con tập nói và giúp con phát trica ngôn ngữ của ông VVite, chúng ta hây ghi nhớ mộtt kinh nghiệm rằng từ ngừ nên được gắn với cái h iệ n thực nó chỉ ra, dạy trẻ học nói n ên bắt dầu từ các tử ngừ chỉ dồ vật mà trẻ thường xuyên gắn bó, thường xuyên trông thây, cảm nhàn thâv. Việc chung ta học ngo.ại ngử củng như vậy, nếu học những từ dơn Ịẻ trôn tramg v ở thì đó chỉ là nhưng “từ n^ữ chết". Nếu không gắn từ ngu với hiện thực cụ thế, với ngừ cảnh cụ thế thì c á c h ghi nhớ máy móc sẽ khỏn^ mang lại hiệu quả m ong đợi. Muốn phát triển ngôn ngữ cho con trỏ, hày tạo ra ngừ cảnh cụ thể, nơi con trẻ nhận biết từ ngừ gắn lien với hiện ỉhực mà từ ngừ biếu hiẹn. Khi Kail VVite lơn hơn một chút, bố mẹ cậu bỏ thường bế c ậ u tới trư.íc bàn ăn và dạy cậu nói những từ ngữ chi các dồ ăn thức uỏng. Sau đó lần lượt hưởng dẫn cậu bé nhận biết và gọi tên dược cac bộ phận cơ the,
NIIỬNC l’l!ư(tNCi I’IIÁI’ CIÁO DỤC HIỆU QUA TKÍ N THÊ GIỚI các loại quần áo, các đồ vật, dụng cụ trong gia dinh... Cùng với sự lớn lên của cậu bé, cha mẹ Kail Wite luôn chú ý phát triển măt ngôn ngữ. Không chỉ dạy cho Kail VVite nhận biết các từ ngữ chỉ tên gọi đồ vật, hoa quả, cây cối - hay trong ngôn ngữ học người ta gọi là nhóm các danh từ, cha mẹ cậu bé dần dần dạy cho càu nhiều tính từ và cả các động từ nữa. Quả là không dễ dàng để dạy cho một đứa trẻ có thê biết và ghi nhớ nhiều từ vựng đến như vậy. Đây là một quá trình bồn bỉ, kiên trì và nhiều công phu của cha mẹ Kail Wite. Trong quá trình dạy trẻ nhận biết và học từ ngữ, không thể không chú V tính chât tuần tự, tức là phải dạv trẻ từ những từ ngữ đơn giàn đến phức tạp, từ những từ ngữ chỉ cái cụ thể đến những từ ngữ chỉ cái trừu tượng... Phát triển ngôn ngữ của con trẻ, ở mức độ cao hơn, ông VVite áp dụng cách thức đọc truyện và kê chuyện. Hằng ngày, cậu bé Kail Wite đều dược nghe bô mẹ kê chuyên - điều này vô cùng quan trọng trong giáo dục trẻ nhỏ. Mỗi cô bé, cậu bé khi cất tiếng khóc chào đời là lúc chính thức trờ thành một vị khách lạ lẫm trong thế giới bao la rộng lớn mà chúng chưa hề hay biết. 1ất cả đều lạ lùng trước con mắt trẻ thơ! c ầ n phải kê cho trẻ nhỏ nghe về thê giới này, hãy để chúng làm quen, hãy để chúng hoà mình trong thế giới, hãy giúp trẻ sớm gần gũi với thế giới, càng sớm càng tốt. Và không gì tốt hơn là các bạn hãy thường xuyên đê trẻ được nghe kể chuyên - những câu chuyện, những thông CSÜ
Tập 1 - Phưiín# pháp giáo dục toàn năng của Kail VVitt' diệp dầu tiên từ thế giới gửi đến trẻ nhỏ. Khi các bạn kê chuyện cho những cô bé cậu bé của mình, đừng đê chúng lắng nghe một cách bị động. Sau mỗi câu chuvện, bạn hãv yêu cầu trẻ kê lại cho bạn nghe. Nếu trẻ chi bị động lắng nghe thì chính bạn đã lây mât cơ hội rèn luyện năng lực biểu đạt ngôn ngữ cùa trẻ. Người ta nói rằng những cách lảm của Tiến sĩ VVite thật sự có hiệu quả với cậu con trai ông. Khi Kail Wite chỉ khoàng năm, sáu tuổi, cậu bé đã có một vốn từ ngữ khoàng chừng hơn ba vạn từ, một con số không dễ có được ngay ở những học sinh trung học. Một điểm đáng lưu ý trong phương pháp của Tiến sĩ Wite là luôn phản đối việc dạy cho trẻ những tiếng mô phỏng âm thanh, chắng hạn (bú sữa) "chụt chụt", (chó sủa) "gâu gâu", (gà kêu) "chiếp chiếp"... Ông cho rằng dạy trẻ những từ ngữ không thực là từ ngữ như vậy chẳng những vô ích mà có thể tổn hại đến sự phát triển ngôn ngữ ở con trẻ. Theo kinh nghiệm cùa ông, đối với trẻ nhỏ từ khoảng hai tuổi, chúng ta hãy dùng ngôn ngữ chuẩn để nói chuyện với trẻ. Rõ ràng là những tiếng mô phỏng âm thanh kiểu "chụt chụt", "gâu g âu "... rất dễ phát âm, nhưng chúng không giúp trẻ nhận biết tri thức. Vì thế, bản thân ông VVite cũng kiên quyết không dạy cho con trai mình học nói những tiếng như thế. C H
NHỬNG rnưctNc; m Á P G iÁ o DỤC iiií :u OUA t k í -:n t i i í : ( ìiới Trong việc dạy con tập nói, ôn^ Wite còn iặt ra yôu cầu trỏ phải được nghe và tập nói theo ngcn ngữ chuân ngay từ đầu. Mỗi khi nói với bé Kail Wite, ông luôn phát âm thật rõ ràng, chính xác mọi lừ n£ữ. Hễ lúc cậu bé phát âm cỏ chỗ chưa chuân, ỏng lại kiên trì dạy con phát âm đến khi thật chính xác mới thoi. Với nguyên tắc ấy, ngay từ nhỏ, bé Kail Wite dã rat có V thức về việc cần phát âm chuẩn và phát âm mư thế nào là chuẩn. Ngoài ra, ông VVite hết sức chú ý tới việc rèn luyện cậu bé trong cách dùng từ đặt cá LI. Kail VVite khcng chỉ phát âm chuẩn, dùng từ chính xác mà luôn lu
Tập 1 - Phương pháp giáo dục toàn năng của Kail Wi Ong Kokvuawo, Chủ tịch Hội dồng quản trị và là người sáng lập Công tv điện tử Son y Nhật Bản trong cuốn sách G iáo dục con trẻ từ 0 tuổi dà nói: " Con trẻ khi vừa cất tic nợ khóc chào đời đà bị độn(Ị tiếp nhận vô vàn thông tin khác nhau. Nêu như ĩĩgỉủi lờn biết chọn lọc thông tin cho sư tiếp nhận cứa con trẻ thì điều đó sẽ thật có ích cho sự phát triển trí não ở trẻ. Thậm chí ôn
iiử n c ; m iẰ iN G P H Á P U Á O DỤC Hự:u QUẢ t r í :n THÍ' GIỚI hi Kail Wite - con đã thành tài, cũng có không ít người bàn qua bàn lại về động cơ ^ d ạ y dỗ con trai của Kail VVite - cha. Người thì nói rằng Tiến sĩ Wite muôn đào tạo một nhà nghiên cứu khoa học nên sớm huân luyện con trai mình, người lại nói rằng mục đích của ông Wite chẳng qua là vì muốn tạo ra một thần đồng khiến mọi người phải kinh ngạc. Trước những lời bàn tán ấy, ông VVite cảm thây rất phiền lòng. Chúng ta hãy đọc những dòng ông viết sau đây trong cuốn sách Phương p h á p g iá o dục K ail W ite đê hiểu hơn về mục đích của phương pháp sớm giáo dục con trẻ: "Tôi chỉ muôn bồi dưỡng đào tạo con trai tôi trở thành một ngiúi toàn diện. Cho nên, tôi mới gắng dồn tâm sức trí tuệ hạn hẹp của mình đ ể dạy dỗ Kail Wite, đ ể Kaiì Wite lớn lên thành một thanh niên thông minh, khoẻ mạnh và phát triển trí tuệ toàn diện. Tôi ngưỡng mộ những con người có năng lực toàn diện, cho nên tôi muôn con trai tôi cũng được phát triển toàn diện. Chẳng hạn, mỗi khi thấy Kaiỉ Wite chỉ tập trung nghiên cứu một môn học nhất định nào đó, tôi đều tìm cách đ ể điều chỉnh và định hướng lại cho nó. Nhiều người cho rằng tôi chỉ tìm mọi cách đ ể nhồi nhót
Tập 1 - ỈTiUiing pháp giáo ciục toàn năng của Kail Wit kiâỉỉ thức vào đầu óc Kail Witc thì thật sự đã rất nhầm lẫn. Tủi không muôn Knil Witc trỏ thành một thanh niên chỉ biết cắm dầu vào sách vở mà không có những sở thích hay nhữny ìiicu biết thiồng thức cuộc sông. Tôi và vợ tôi đã củng nhau dạy dỗ Kaiỉ Wite đ ể nó có th ể phát triển toàn diện. Thậm chí, tôi còn rât chú 1/ tới việc chăm sóc Kail VVitc trêĩỉ phương cỉiộn phát triển tình cảm. Tôi dã luôn giáo dục Kaiỉ W ite tr ỏ thành m ộ t tĩgiỊÙi cỏ tri tlỉức, có trìn h đ ộ , và quan trọng hơn lí7 có dạo đức, tình cảm và những cư xử dúng đắn trong cuộc sống. Tôi ghct những vị học giả cứng nhắc và khô khau, dầu óc lúc nào củng toàn một đông lý thuyết sách vở, luân luôn tỏ ra lập dị và khó tiếp xúc cởi mơ. Những ngiíời như vậy hầu như chỉ hiếu biết về lĩnh vực chuycn môn của mình, thường tự cho mình là người đứng trôn tất cả, trong khi rất nhiều van dề khác của cuộc sông, họ lại chẳng hiểu biết đĩúợc mấy phẫn. Tôi thực sự đâu muốn giáo dục con trai mình lớỉĩ lên trớ thành ngiủi như thế! Còn như nói rằng tôi bỏ CÔ)Ì
i i ữ n i ; PiiưctNc; r ii Á i’ (;iẢ o DỤC IIIÍXỈ ỤU Ả tki':n t h ể giớ i kỳ sớm đà không hiếm lần được hiện thực hoá. Chẳng hạn, chúng ta đà nghe ở đâu đó một đứa trẻ tám tuổi biết tới sáu loại ngoại ngừ; một đứa trẻ chín tuổi đà vào đại học hay một cô bé cậu bó nào đó giành dược học vị tiến sì khi mới ở tuổi mười bốn. Thế nhưng, đôi với nhửng thiên tài nhó tuổi của chúng ta, sớm được phát triển vượt bậc về trí tuệ cỏ ảnh hưởng đến sự phát triển những phương diện khác cùa trẻ hay không? Cùng với mong muốn đưa tới cho con sự phát triển trí tuệ tốt nhất, các bậc phụ huynh nhiều khi đcì làng quên vấn dề này. Mặt khác, mọi người cùng thường không đánh giá tài năng của con trỏ bằng nhừng tiêu chí của sự phát triển mang tính toàn diện nói trên. Về vấn đề này, quan điểm và phương pháp giáo dục của Tiến sĩ VVite rất đáng đê chúng ta chú ý. Dối với ông, trong giáo dục con trẻ, "gido dục đạo đức" cao hơn "giáo dục trí tuệ". Chúng ta đã biết Tiến sĩ Wite đồng thời còn là một mục sư. Vì vậy, trong cách dạy dỗ con cái, ông rất đề cao việc chăm sóc bồi dưỡng đời sống tình cảm của con trẻ. Từ nhỏ, Kail Wite luôn sống trong một không khí giáo dục trìu mến và đầy tình yêu thương. Rất nhiều người được tiếp xúc với Kail Wite cùng thừa nhận ở cậu bé có “một tâm hồn trong sáng và thuần khiết của một thicn sứ". Kail Wite là một cậu bé giàu tình cảm và thân thiện với mọi người. Chúng ta đã biết đến Kail Wite - nhừng thành công m m
Tập 1 - Phưítng pháp giáo dục U)àn năng của Kail Witi cùa cậu bé cũng như những phương pháp giáo dục cậu được tiếp nhận đê thành công. Nhừng diều ấy có ảnh hưởng tới sức khoe và mọi phương diện khác của cậu bé hay không? Từ nhỏ cho đến khi lớn lên sau này, tình trạng sức khoe của Kail Wite luôn rất tốt và ôn định. Nhà ngôn ngừ học Heinrich Heine dà từng viết trong một bức thư rằng ông đà gập Kail Wite khi cậu bó mười tuổi. Chính ông cũng cảm thấy kinh ngạc và hoàn toàn bị thuvết phục không chỉ trước tài nãng trí tuệ của cậu bé mà còn vì đó thật sự là một dứa bé khoe mạnh, nhanh nhẹn, hoạt bát và vô cùng cởi mở, thân thiện. Đôi với trường hợp của Kail Wite, cũng có người từng nghĩ rằng cậu bé hình như dà bị đánh mất tuổi thơ, bởi vì cậu luôn luôn phải học tập, phải vùi mình trong sách vở, nhưng diều này không phải là sự thật. Nhà thư người Anh John Dryden đã từng có mấy câu thơ: "Hạnh phúc chân chính - chẳng có hương vị nào tuyệt vời hơn thế. Khi dã một lần tlilúJng thức ìnỉơng vị này, bạn sẽ mãi chẳng th ể lãng quên Theo cách nói ây, Kail Wite thực sự là một cậu bé hạnh phúc, một cậu bé dược sôYtg trong "hiếưìĩg vị hạnh phúc chân chính" ngay từ nhừng ngàv bé thơ. Dưới sự dạy dỗ của cha mình, thời gian cậu bé Kail Witc phải ngồi lì ở bàn học với một đổng sách vở hầu như lại rất ít ỏi. Cha Kail Witc luôn dành cho cậu bé nhiều thời đ ĩs %
!IỬN(; m ư ctN G m Á P Q Á O DỤC Hlf-:u QUÁ TRÍ-N THÍ: CIỚI gian để vuỉ chơi và vận động. Ở phần sau, chúng ta sẽ được biết cha mẹ Kail Wite bằng cách thức như thế nào để cậu bé tiếp thu được nhiều tri thức mà không nhất thiết phải thòng qua con dường sách vờ. m m
Đừng "bưng bít" tư duy con trẻ
NI lỬNi; l’l lư( JNG r i 1ÁI’ GIÁO DỤC ỉiIỆU QUÁ TKÍỈN TI ]f- GIỚI ách dạy dỗ con cái của cha Kail Wite luôn luôn rất nghiêm khắc nhưng không bao giờ chuyên chế. "Chuyên chế" trong giáo dục nghĩa là ép buộc con trẻ phải nghe theo một cách thụ động. Tiến sĩ VVite rất phản đôi "chuycn chê". Ông cho rằng không chỉ trong giáo dục mà trên mọi phương diện, luôn luôn cần đến phân tích lý lẽ. Theo ông, trong việc dạy dỗ, quan trọng nhất là đừng bưng bít tư duy lý tính của con trẻ, làm như vậy là tôn hại đến năng lực phán đoán của trẻ. Nếu có lúc phải phê bình con trẻ thì hãy đừng để trẻ bị mắng nhiếc chán chê mà vẫn không hiểu nguyên cớ vì sao. Tình hình càng tồi tệ hơn nếu như bố mẹ vô tình trách phạt nhầm lẫn với con trẻ. Nói chung, làm cha làm mẹ trách phạt con trẻ khi sai trái là hoàn toàn có lý. Nhưng nếu đứa trẻ chẳng hiểu được lý lẽ bố mẹ trách phạt thì sự trách phạt ấy cũng không mang lại mây phần hiệu quả. Thật đáng tiếc là rất nhiều ông bô bà mẹ vẫn thường trách phạt con trẻ mà chẳng giúp con nhận thức được lý lẽ của sự việc. Cách làm như vậy chính là “ỉníng bít" tư duy của con. Ông VVite nhấn mạnh đáy là diều tối ky. trong giáo dục. Trong mọi tình huống, ông Wite luôn cô gắng phân
Tập 1 - rhưitng pháp giáo dục ti)àn năng của Kail VVitt’ tích lý lẽ cùa sự việc, không những cố gắng giải thích cho con trai hiểu mà còn tư mình tránh trường hợp nhám lẫn trách phạt con cái. Hoặc những khi cấm đoán Kail Wite một điều gì, ông đều nói rõ nguyên nhân đê cậu bé hiểu rõ lý do và tự càm thấy làm như vậy là cần thiết. Bưng bít tư duy của con trẻ sẽ làm chúng mất dần năng lực phán đoán chính xác sự việc đúng hay sai. Trong cuốn sách của mình, ông kê về kinh nghiệm cùa mình như thế này: ‘'Nêu như khi cưu trai tôi cú một lời nói nào dó bất lịch sự với người khác thì ngay lúc ây tôi sẽ không lớn tiếny quát nạt nó. Khi ấy, tôi quay sang xin lỗi ngiíời khách kia, chẳng hạ tì nói rằng "Xiỉì lỗi bác, con trai tôi lớn lên ỏ nông thôn, cháu nó có lời nói gì phật ý bác thì bác bỏ quá cho Nghe lời xin lỗi của tôi, con trai tôi biết là nó dã nói một diều gì dỏ không thích hợp. Khi người khách rời khỏi, Cũn trai tôi lập tức lụiay smtg hỏi lý dư của câu nói xin lỗi của tôi. Khi ấy, tôi mới dồn dần giải thích cho nó: "Lúc nãy, về lý mà nói tlù con klĩông cố điều gì sai, cả cha cũng thây như vậy. Thê nhưng, trilức mặl n
NHỮNG PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC H:u o u A TKÍ-N THẾ CIỞI cách
nói ra mà không biết giữ t h ể d i e 1 c^° n8 ltòi cũng như người ta dà
NHƯNC PllưltNt; PH ÁPQ ÁO Dực MIÊU QUẢ TKÍ'.N TI if- GIỚI Rât nhiều đứa trẻ chính vì hạn chế ở vốn từ ngữ nên đã gặp trở ngại trong phát triển tư duy. Từ góc độ này, chúng ta càng nhận thức rõ hơn tính chât cần thiết của việc sớm phát triển và bồi dưỡng ngôn ngữ ở trẻ nhỏ. €E»