phương pháp phát hiện sớm bệnh ung thư: phần 2 - nxb thời Đại

PHẦN III<br /> NGUYÊN NHÂN, CÁCH PHÒNG<br /> VÀ ĐIỀU TRỊ MỘT<br /> <br /> số<br /> <br /> BỆNH UNG THƯ<br /> <br /> 117<br /> <br /> Phương pháp đ ể phát hiện sớm bệnh ung thư<br /> <br /> UNG THƯ BUỒNG TRỨNG<br /> 1. Ung thư buồng trứng là gì?<br /> Ung thư buồng trứng là ung thư bắt đầu trong buồng<br /> trứng. Buồng trứng là tuyến sinh sản được tìm thấy chỉ ở<br /> phụ nữ. Buồng trứng sản xuâ't trứng cho sinh sản. Những<br /> quả trứng đi qua ống dân trứng vào tử cung cấy ghép<br /> tning đã thụ tinh và phát triển thành bào thai. Các buồng<br /> triÌTíg cũng là nguồn chính của kích thích tố nữ estrogen<br /> và progesterone. Một buồng trúng là trên mỗi bên của tử<br /> cung trong khung chậu.<br /> Buồng trứng được tạo thành từ 3 loại chừih của các tế bào:<br /> Các tế bào biểu mô, trong đó bao gồm buồng trứng<br /> Tế bào mầm, được tìm thây bên trong buồng trứng.<br /> Những tế bào này phát triển thànlr trúng đuục phát hành vào<br /> trong các ống dân trứng môi tháng trong độ tuổi sinh sản.<br /> Tế bào mô đệm, tạo thành các mô hỗ trợ hoặc cấu trúc<br /> tô chức buồng trứng với nhau và sản xuất hầu hết các kích<br /> thích tố nữ estrogen và progesterone<br /> Mỗi phòng trong các loại tế bào có thê phát triển thành<br /> một loại khác nhau của khối u. Có 3 loại chính của các<br /> khối u buồng trúng;<br /> 119<br /> <br /> Hoàng Thùy (biên soạn)<br /> Khối u biểu mô bắt đầu từ các tế bào bao gồm các bề<br /> mặt ngoài của buồng<br /> <br /> tn ÌT ig .<br /> <br /> Kâu hết các khối u buồng<br /> <br /> trúng là khối u tế bào biểu mô.<br /> Khối u tế bào mầm bắt đầu từ các tế bào sản xuất trứng.<br /> Đệm khối u bắt đầu từ các tế bào mô cơ cấu tổ chức<br /> buồng trứng với nhau và sản xuất kích thích tố nữ<br /> estrogen và progesterone.<br /> Pĩâu hết các khối u lành tính (không ung thư) và không<br /> bao giờ lan rộng ra khỏi buồng trứng. Các khối u lành tính<br /> có thể được điều trị bằng cách loại bỏ một trong hai buồng<br /> trứng hoặc một phần của buồng trứng có chứa các khối u.<br /> Khối u buồng triíng mà không phải là lành tính là<br /> những khối u ác tính tiềm năng ác tính (ung thư) hay<br /> thấp. Những loại có thể lây lan (di căn) đến các bộ phận<br /> khác của cơ thể và có thể gây tử vong.<br /> 2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ<br /> Nguyên nhân chính xác của bệnh ung thư buồng trứng<br /> vẫn chưa được biết rõ ràng. Tuy nhiên các nghiên cứu<br /> khoa học chỉ ra rằng các yếu tố sau làm tăng nguy cơ mắc<br /> ung thư buồng trứng.<br /> Tiền sử gia đình: Những người có quan hệ huyết thống<br /> bậc 1 (mẹ, con gái, chị em gái) hoặc những phụ nũ' đã bị ung<br /> thrr buông tníng tự bán thân họ sẽ có nguy cơ mắc cao hơn<br /> đối với loại ung thu’ này. Khá năng mắc sẽ đặc biệt cao nếu<br /> <br /> 120<br /> <br /> Phương pháp đểphát hiện sớm bệnh ung thư<br /> như có từ 2 nguời trớ lên trong số nhũng người có quan hệ<br /> huyết thống bậc 1 mắc bệnh này. Nguy cơ có thê nliỏ hon<br /> một chút, nhung vẫn cao hon bìnli thường nếu nliư có<br /> nl-iững người có quan hệ huyết thống khác như bà, cô dì, chị<br /> em họ gần mắc bệnh ung thư buồng trúng. Tiền sừ gia đmh<br /> mắc ung thư vú hay ung thư đại tràng cũng làm tăng nguy<br /> cơ mắc ung thư buồng trúng.<br /> Tuổi: Khả năng phát sinh ung thư buồng trúng tăng theo<br /> tuổi của người phụ nữ. Hâu hết các ung thư buồng trúng xuất<br /> hiện ở tuổi trên 50 và nguy cơ cao nhâ't là ở tuổi trên 60.<br /> Mang thai: Những phụ nữ chưa tùng sinh con có nguy<br /> cơ cao hon so với những phụ nữ đã sinh con. Trên thực tế,<br /> sinh càng nhiều con thì nguy cơ mắc ung thư buồng trứng<br /> càng giảm.<br /> Tiền sử bản thân: Nhũng phụ nữ có tiền sử bị ung thư vú<br /> hoặc ung thư đại tràng sẽ có nhiều khả năng mắc ung thư<br /> buồng tning hon so với nhũng phụ nữ không có tiền sử.<br /> Tliuốc kích thích phóng noãn: Thuốc kích thích phóng<br /> noãn có thểlàm tăng nhẹ khả nàng mắc ung thư buồng trúng.<br /> Bột talc; Một số nghiên cứu gợi ý rằng những phụ nữ<br /> sư dụng bột talc ớ vùng sinh dục qua nhiều năm sẽ tăng<br /> khá năng mắc ung thư buồng trúng.<br /> Điều trị thay thể hormone; Có một số bằng chứng cho thấy<br /> những phụ nữ điều trị honnone thay thế sau khi mãn kinh<br /> cnng có nguy cơ mắc ung thư buồng trúng cao hon một cliút.<br /> <br /> 121<br /> <br /> Hoàng Thùy (biên soạn)<br /> Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc ung thư buồng trứng là<br /> 4,6/100.000 phụ nữ. Kâu hết các trường hợp xuất hiện ở tuổi<br /> trên dưới 50, nhưng bệnh cũng có thể xảy ra ở tuổi trẻ hơn.<br /> Khi chúng ta biết được nhiều hơn về các nguyên nhân<br /> sinh ung thư buồng trứng thì chúng ta cũng biết làm thế<br /> nào để làm giảm khả năng mắc bệnh này. Một số nghiên<br /> cứu cho thây, cho con bú và dùng thuốc tránh thai có thể<br /> làm giảm nguy cơ mắc ung thư buồng trứng. Các biện<br /> pháp này làm giảm số lần phóng noãn và các nghiên cứu<br /> cho rằng giảm số lần phóng noãn có thể làm giảm nguy cơ<br /> mắc ung thư buồng trứng.<br /> Những phụ nữ đã được phẫu thuật tránh thai như thắt<br /> vòi trứng hoặc cắt tử cung sẽ có ít nguy cơ mắc ung thư<br /> buồng trứng. Bên cạnh đó, một số nghiên cứu khác cũng<br /> cho thấy giảm lượng mỡ trong khẩu phần ăn có thể sẽ làm<br /> giảm nguy cơ mắc ung thư buồng tning.<br /> Điều đáng lưu ý là có một hay nhiều trong số các yếu tố<br /> nguy cơ nêu trên không có nghĩa là chắc chắn người phụ<br /> nữ đó sẽ bị ung thư buồng trứng, nhưng khả năng mắc<br /> phải sẽ cao hơn bình thường.<br /> 3. Phát hiện ung thư buồng trứng sớm<br /> Ung thư buồng trứng khó phát hiện ở giai đoạn sớm, có<br /> nghĩa là nó có thê tiềm ẩn cho đến giai đoạn trễ và râ't khó<br /> điều trị.<br /> <br /> 122<br /> <br />