Quá trình bần cùng hóa nông dân Bắc kì thời thuộc địa (1858-1945)

Chia sẻ: Thiên Lăng Sở | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết bàn về chính sách chiếm đoạt ruộng lúa, bóc lột tàn ác của bọn lưu manh, phong kiến đã đẩy người nông dân miền Bắc vào cảnh khốn cùng, khốn cùng. Vật chất và đời sống trí thức của họ đã thê thảm, còn thê thảm hơn cả nông dân Nam Bộ và Trung Bộ. Nghèo đói và khốn khổ ngày càng gia tăng, đặc biệt là sau Thế chiến thứ nhất và trong Thế chiến thứ hai. Nguyên nhân của cái nghèo và cái khổ là do chính sách cai trị của bọn thực dân. Quá trình đói nghèo, cùng khổ, bên cạnh những yếu tố tiêu cực đã nhanh chóng đưa cách mạng Việt Nam bước vào giai đoạn chín muồi. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quá trình bần cùng hóa nông dân Bắc kì thời thuộc địa (1858-1945)

QU TRNH BN CÒNG HÂA NÆNG DN BC K THÍI THUËC ÀA (1858 -1945) D÷ìng V«n Khoa Tr÷íng ¤i håc S÷ ph¤m H Nëi 1. Mð ¦u N«m 1858, Thüc d¥n Ph¡p nê sóng x¥m l÷ñc Vi»t Nam. Vîi ch½nh s¡ch "Thõ º háa", tri·u ¼nh nh Nguy¹n ¢ t¤o i·u ki»n cho k´ thò tøng b÷îc thæn t½nh n÷îc ta. N«m 1884, nh Nguy¹n k½ vîi thüc d¥n Ph¡p i·u ÷îc Pa-tì-nèt (Patenætre), ch½nh thùc d¥ng n÷îc ta cho chóng. "i·u ÷îc Pa-tì-nèt ng y 6 th¡ng 6 n«m 1884 °t cì sð l¥u d i v chõ y¸u cho quy·n æ hë cõa Ph¡p ð Vi»t Nam" [4;58], "N÷îc Vi»t Nam ¢ trån vµn trð th nh thuëc àa cõa t÷ b£n Ph¡p" [4;59]. Qua â, l¢nh thê Vi»t Nam bà chia th nh 3 k¼: Bc k¼, Trung k¼, Nam k¼ vîi ba ch¸ ë ch½nh trà kh¡c nhau (i·u ch¿nh tø i·u ÷îc H¡cm«ng tr÷îc â). Cuèi th¸ k¿ XIX, cæng cuëc b¼nh ành ¢ ho n th nh v· cì b£n tr¶n b¼nh di»n qu¥n sü, thüc d¥n Ph¡p bt tay v o khai th¡c æng D÷ìng mët c¡ch qui mæ. Qu¡ tr¼nh khai th¡c thuëc àa ¢ l m cho x¢ hëi Vi»t Nam bi¸n êi s¥u sc. Trong â, giai c§p næng d¥n Vi»t Nam, nh§t l næng d¥n Bc k¼ bà ph¥n hâa m¤nh m³ v ng y c ng lón s¥u v o qu¡ tr¼nh b¦n còng hâa, ph¡ s£n. 2. Nëi dung 2.1. Ch½nh s¡ch vì v²t, bâc lët cõa thüc d¥n Ph¡p trong l¾nh vüc næng nghi»p ð Bc k¼ 2.1.1. Ch½nh s¡ch c÷îp o¤t ruëng §t Vi»t Nam l mët n÷îc câ d¥n sè næng thæn l chõ y¸u v t§t nhi¶n ho¤t ëng kinh t¸ cõa hå tªp trung ð l¾nh vüc næng nghi»p. Ri¶ng Bc k¼, d¥n sè th nh thà ch¿ chi¸m d÷îi 5% [2;22]. Nh÷ vªy, d¥n sè næng thæn chi¸m tr¶n 95%. Di»n t½ch §t canh t¡c kh¡ lîn, kho£ng 82.000 km2 (Bc bë 20.000 km2 ), chi¸m 1/4 di»n t½ch c£ n÷îc [2;9]. N¸u t½nh ra ìn và h²cta th¼ sè di»n t½ch trçng tråt ð n÷îc ta câ kho£ng 4.550.000 ha (t½nh theo con sè n«m 1925-1929) [2;10], trong â Bc bë câ 1.500.000 ha [8;14]. Vîi i·u ki»n kh½ hªu, §t ai phò hñp cho vi»c trçng tråt th¼ Vi»t Nam công nh÷ æng D÷ìng ¢ trð th nh mi¸ng mçi b²o bð èi vîi thüc d¥n Ph¡p. Trong qu¡ tr¼nh thèng trà, chóng ¢ ban h nh mët lo¤t v«n b£n ph¡p l½ º hñp thùc hâa vi»c c÷îp o¤t v sû döng ruëng §t. i·u 13 cõa Hi»p ÷îc Pa-tì-nèt cho ph²p cæng d¥n Ph¡p v nhúng ng÷íi ÷ñc b£o hë tü do mua tªu t i s£n tr¶n to n cãi Bc k¼ v c¡c h£i c£ng ð Trung k¼. Th¡ng 7 n«m 1888, To n quy·n Richaud buëc vua çng Kh¡nh ban h nh mët ¤o dö cho ph²p khai kh©n §t hoang ð th÷ñng du Bc k¼. Còng lóc §y, Richaud ra mët nghà ành d nh ri¶ng quy·n ÷ñc c§p nh÷ñng §t hoang cho ng÷íi Ph¡p. Th¡ng 9/1888, thüc d¥n Ph¡p ra nghà ành v ch½nh thùc x¡c lªp quy·n sû döng §t cæng ð Bc k¼ .v.v... 1
Vîi nhúng v«n b£n mang t½nh "hñp ph¡p" â, thüc d¥n Ph¡p thäa sùc c÷îp o¤t ruëng §t cõa næng d¥n Vi»t Nam. Ri¶ng ð Bc bë, t½nh ¸n n«m 1902, chóng ¢ chi¸m 182.000 ha, trong â câ 50.000 ha l ð nhúng vòng trò phó nh§t nh÷ Nam ành, Phõ L½, V¾nh Y¶n, Bc Ninh [1;71]. Nh¥n d¥n Bc k¼ ¢ §u tranh dú dëi º ái l¤i ruëng §t, do vªy, thüc d¥n Ph¡p câ tr£ l¤i cho hå mët ph¦n ruëng (vîi i·u ki»n, næng d¥n àa ph÷ìng ph£i tr£ ti·n chuëc). V¼ khæng câ ti·n chuëc, cho n¶n ruëng §t v· cì b£n v¨n n¬m trong tay "bån c¡ mªp Ph¡p". Nh¼n v o sü bi¸n ëng di»n t½ch çn i·n cõa thüc d¥n Ph¡p v ng÷íi Vi»t v o l ng T¥y chóng ta s³ th§y rã: B£ng 1. Di»n t½ch çn i·n cõa thüc d¥n Ph¡p v ng÷íi Vi»t v o l ng T¥y STT N«m Di»n t½ch çn i·n (ha) 1 1913 136.000 2 1930 134.400 Nguçn: [1;74] Qua b£ng thèng k¶ ta th§y, di»n t½ch çn i·n cõa thüc d¥n Ph¡p v ng÷íi Vi»t v o l ng T¥y ð Bc k¼ câ gi£m, nh÷ng khæng ¡ng kº, sè ruëng §t m ng÷íi næng d¥n bà m§t cán r§t lîn. T½nh ¸n n«m 1912, thüc d¥n Ph¡p ¢ c÷îp cõa næng d¥n Bc k¼ 470.000 ha [4;121], chi¸m 32% têng sè di»n t½ch §t canh t¡c ð Bc bë. Nh¼n v o ruëng §t cæng nhúng n«m 20 cõa th¸ k¿ XX (lo¤i ruëng §t câ £nh h÷ðng kh¡ lîn èi vîi íi sèng næng d¥n n÷îc ta), Bc bë ch¿ cán 233.000 ha, chi¸m 1/5 di»n t½ch trçng tråt v 1/7 têng di»n t½ch [2;84]. Ruëng §t cæng bà thu hµp, ruëng §t t÷ ph¡t triºn, nguy¶n nh¥n bt nguçn tø sü chi¸m o¤t cõa quan l¤i, àa chõ, thüc d¥n... Ch½nh s¡ch v· ruëng §t cõa thüc d¥n Ph¡p h¸t sùc nham hiºm, nâ bëc lë rã b£n ch§t "«n c÷îp" cõa bån x¥m l÷ñc v hªu qu£ cõa nâ thªt n°ng n·, "nâ t¤o ra 2 gång k¼m khêng lç, bâp ch°t l§y næng d¥n Vi»t Nam". Nâi nh÷ S¶-næ, t¡c gi£ cuèn s¡ch Sai l¦m v nguy hiºm ð æng D÷ìng l : "Cæng cuëc thüc d¥n nh÷ vªy, thüc ch¯ng em th¶m ÷ñc chót g¼ v o sü gi u câ cho xù n y. Nâ ch¿ l m t«ng th¶m sü ngh±o khê cõa nhúng ng÷íi An Nam m thæi" [d¨n l¤i 2;80]. 2.1.2. Ch½nh s¡ch bâc lët cõa ¸ quèc v phong ki¸n Ch½nh s¡ch bâc lët t n nh¨n cõa giai c§p àa chõ v ¸ quèc ¢ ©y ng÷íi næng d¥n ng y c ng lao v o cuëc íi t«m tèi, khæng lèi tho¡t. C¡c lo¤i thu¸ ng y mët t«ng cao. ìn cû nh÷ thu¸ th¥n ð Bc bë, khi thüc d¥n Ph¡p mîi sang cai trà, chóng bt ng÷íi d¥n âng 0,5 USD tr¶n mët su§t inh, tîi n«m 1897, to n quy·n u-me t«ng l¶n 2,5 USD [1;241]. èi vîi thu¸ i·n, lóc ¦u méi m¨u ruëng h¤ng nh§t ch¿ ph£i âng 1,0 USD, nh÷ng tø 1897, nh¥n d¥n ta ph£i âng 1,5 USD, sau â l 1,9 USD [1;241-242]. Ngo i nhúng thù thu¸ câ t½nh ch§t truy·n thèng â, thüc d¥n Ph¡p cán °t ra c¡c lo¤i thù thu¸ mîi h¸t sùc phi l½ nh÷: thu¸ c÷ tró, thu¸ châ, thu¸ m¡i hi¶n, thªm ch½ th½ sinh i thi công ph£i âng thu¸.v.v... Ch½nh s¡ch thu¸ trð th nh "nhúng chi¸c còm âng ch°t ng÷íi næng d¥n v o sü ph¡ s£n, b¦n còng, l nhúng khèi t¤ ¡nh v o sön l÷ng hå. Nâ l mët trong nhúng tai håa khõng khi¸p nh§t èi vîi d¥n qu¶. Gia ¼nh li t¡n: v¼ thu¸, tò tëi: công v¼ thu¸, i çn i·n cao su, i T¥n th¸ giîi xa xæi: l¤i công v¼ thu¸. Thu¸! Thu¸! Ti¸ng k¶u thèng thi¸t §y cõa h ng tri»u næng d¥n ta khæng ngît vang l¶n trong suèt 80 n«m thuëc Ph¡p" [2;102]. Vîi ch½nh s¡ch thu¸ khõng khi¸p â, ng÷íi næng d¥n bà "râc x÷ìng, râc thàt", cán 2
"bån c¡ mªp Ph¡p" th¼ thu v· nhúng mân lñi khêng lç, ng¥n s¡ch cõa chóng khæng ngøng ph¼nh to. B£ng 2. B£ng k¶ v· sè thu ng¥n s¡ch æng D÷ìng Sè thu h ng So s¡nh Sè thu t½nh theo So s¡nh Sè thu t½nh So s¡nh N«m n«m vîi n«m gi¡ çng b¤c n«m vîi n«m theo g¤o vîi n«m 1889 1889 (tri»u çng) 1930 (tri»u çng) (t§n) 1889 (l¦n) (l¦n) 1889 19,7 1 26,2 1 340.000 1 1930 95 4,8 95 3,6 880.000 2,6 1935 50,5 2,5 50,5 1,9 1.118.000 3,5 1939 115,2 5,8 45 1,7 1.236.000 3,6 1944 219,1 10,6 85,5 3,2 1.565.500 4,6 Nguçn: [2;95] Ngo i tai håa do thüc d¥n Ph¡p g¥y ra, næng d¥n Vi»t Nam cán chàu th¶m ¡ch bâc lët cõa giai c§p àa chõ phong ki¸n b£n xù, chóng công khæng k²m ph¦n tham lam v t n b¤o. àa chõ Vi»t Nam ÷ñc thüc d¥n Ph¡p dung d÷ïng bi¸n th nh tay sai v cæng cö cho chóng. Cán næng d¥n th¼ bà c÷îp o¤t to n bë ho°c ph¦n lîn ruëng §t, bði vªy hå bt buëc ph£i i c y thu¶, cuèc m÷în, i vay nñ, l¾nh canh ruëng §t. Ch½nh v¼ th¸, sü bâc lët cõa àa chõ phong ki¸n chõ y¸u b¬ng àa tæ, cho vay n°ng l¢i v sùc lao ëng r´ m¤t cõa ng÷íi næng d¥n. Vîi ruëng §t l¾nh canh, t¡ i·n ph£i nëp cho àa chõ trung b¼nh tø 50% ¸n 75% hoa lñi, câ nhúng tr÷íng hñp bà bâc lët d¢ man tîi 100% [2;119]. Sè tæ ph£i nëp â cán ch÷a kº ¸n nhúng kho£n chi ph½ kh¡c m t¡ i·n ph£i chàu trong qu¡ tr¼nh s£n xu§t. V¼ vªy, ph¦n hoa lñi cuèi còng m ng÷íi t¡ i·n nhªn ÷ñc khæng cán l bao nhi¶u. Ngo i àa tæ ch½nh, t¡ i·n cán ph£i l m khæng cæng, bi¸u x²n v nhúng h¼nh thùc kh¡c, trung b¼nh méi n«m tæ phö câ vòng ph£i m§t 8 thòng thâc. N¸u hå m÷ñn th¶m tr¥u th¼ ph£i nëp 20 thòng tr¶n méi con, v¼ vªy nhi·u t¡ i·n khi thu ho¤ch xong th¼ trng tay. Ch½nh v¼ sè hoa lñi câ ÷ñc qu¡ ½t, khæng õ £m b£o cho cuëc sèng, cho n¶n t¡ i·n th÷íng ph£i i vay nñ l¢i º câ «n mòa n y qua mòa kh¡c v hi vång v o sü kh§m kh¡ cõa vö sau. Nh÷ng hi»n thüc r§t bi ¡t, ¸ quèc v phong ki¸n ¢ dªp tt måi hi vång cõa hå, v¼ vªy t¡ i·n m¢i khæng tho¡t ra ÷ñc c¡i váng lu©n qu©n khèn khê §y. "To n bë nh¥n d¥n ·u bà tht l¤i trong mët c¡i l÷îi vay nñ... Khæng câ mët ng÷íi t¡ i·n n o câ thº ti¸p töc l m ruëng ÷ñc m khäi ph£i i vay nñ" [d¨n l¤i 2;125]. Ngo i vi»c l¾nh canh th¶m ruëng §t º c y c§y, ng÷íi næng d¥n cán tham gia v o vi»c l m thu¶, cuèc m÷în. ëi qu¥n n y ng y mët æng th¶m, v¼ sü ph¡ s£n h ng lo¤t do ch½nh s¡ch vì v²t, bâc lët cõa ¸ quèc thüc d¥n v phong ki¸n tay sai. Khu vüc câ ng÷íi i l m thu¶ æng nh§t l vòng ven biºn Bc bë nh÷: Nam ành, Th¡i B¼nh, Ninh B¼nh. Ti·n cæng hå nhªn ÷ñc r§t ½t äi, cho n¶n cuëc sèng cõa nhúng con ng÷íi n y qu£ b§p b¶nh, "«n búa s¡ng, lo búa tèi". Sü ¡p bùc cõa ¸ quèc v phong ki¸n ¢ khi¸n ng÷íi næng d¥n sèng dð, ch¸t dð, ¢ vªy hå cán bà c¡i ìn và h nh ch½nh nhä nh§t, g¦n gôi nh§t l l ng x¢ gieo rc th¶m bao tai håa. Nhúng m°t t½ch cüc tr÷îc kia cõa c¡c vòng qu¶ ng y c ng bà xâi mán, nhúng c¡i x§u ua nhau xu§t hi»n. â l nhúng ph²p tc, thº l», h¼nh ph¤t ri¶ng m bån h÷ìng lþ, h o möc trong l ng ´ ra. Ng÷íi næng d¥n bà vòi dªp d÷îi nhi·u t¦ng ¡p bùc. Ð Bc k¼, n«m 1921, vi¶n Thèng sù cán t«ng th¶m quy·n lüc cai trà cho bån chùc sc àa ph÷ìng b¬ng c¡ch ban h nh nghà ành th nh lªp c¡c Hëi çng tëc biºu træng nom vi»c trong l ng x¢. 3
Nh÷ vªy, ¸ quèc v phong ki¸n ¢ hñp t¡c vîi nhau º vt ¸n còng cüc sùc lüc cõa nh¥n d¥n, °c bi»t l næng d¥n. Chóng khæng tø mët thõ o¤n n o º c÷îp l§y lñi nhuªn v si¶u lñi nhuªn cao nh§t. 2.2. íi sèng cõa næng d¥n Bc k¼ d÷îi t¡c ëng cõa ch½nh s¡ch bâc lët thüc d¥n 2.2.1. íi sèng vªt ch§t íi sèng vªt ch§t cõa ng÷íi næng d¥n ÷ñc ph£n ¡nh chõ y¸u qua thu nhªp, «n, m°c, ð... nh§t l thu nhªp v «n. V· thu nhªp, theo t i li»u thèng k¶ n«m 1934, mët gia ¼nh næng d¥n lo¤i trung b¼nh ð Bc bë (gçm 4 ng÷íi, 3 m¨u ruëng v 1 con tr¥u), h ng n«m thu ÷ñc l 115 USD. Sau khi trø c¡c kho£n chi ph½, gia ¼nh â ch¿ cán l¤i 39 USD v sè ti·n â cán ph£i chi cho thuèc thang, qu¦n ¡o, l¹ l¤t. Ri¶ng ð t¿nh Th¡i B¼nh, mët ng÷íi næng d¥n còng khê, 1 n«m ch¿ thu nhªp ÷ñc 75 USD, chi ph½ måi kho£n h¸t 77,2 USD (g¤o, «n uèng, thu¸ trüc thu, chi ph½ trçng tråt v nhúng chi ph½ kh¡c) [2;212]. Ð Nam bë, 1 gia ¼nh cè næng (5 ng÷íi) thu nhªp 135 USD 1 n«m v hå ch¿ chi h¸t 66 USD. Ð Trung bë, 1 gia ¼nh cè næng (câ 4 ng÷íi), méi n«m thu ÷ñc 61,2 USD, chi ph½ h¸t c¡c kho£n cán l¤i 57,25 USD [2;195,201]. Nh÷ vªy, so vîi khu vüc Nam bë v Trung bë, thu nhªp cõa næng d¥n Bc bë cán th§p hìn nhi·u. Vîi mùc thu nhªp â, cuëc sèng cõa ng÷íi næng d¥n Vi»t Nam, °c bi»t l næng d¥n Bc k¼ s³ khæng b£o £m ÷ñc mùc tèi thiºu, v¼ vªy hå ph£i th÷íng xuy¶n ph£i i vay n°ng l¢i, c¦m cè, b¡n vñ ñ con... º tçn t¤i. Do thu nhªp qu¡ th§p, cho n¶n ng÷íi næng d¥n th÷íng xuy¶n ph£i «n âi, «n ën, «n hoa m u thay cho cìm, æi khi l ch¡o c¡m, måt c÷a. Gu-ru công ph£i thó nhªn: "Sü khèn còng v sü th±m «n §y ¢ buëc nhúng ng÷íi næng d¥n Bc bë v còng vîi hå l t§t c£ nhúng ng÷íi næng d¥n Trung bë ph£i cªt lüc lòng bt nhúng thù s¥u bå m hå «n mët c¡ch th±m thuçng. Ð Bc bë, ng÷íi ta lòng bt ch¥u ch§u, d¸, phò du, mët v i thù s¥u n o â, måt tre, v ng÷íi ta khæng ng¦n ng¤i g¼ m khæng «n nhëng. Måi ng÷íi ·u thøa nhªn r¬ng thüc t¸ bao gií hå công bà thi¸u âi" [d¨n l¤i 2;20]. Sè li»u v· mùc ti¶u thö trong b£ng 3 s³ cho chóng ta c¡i nh¼n cö thº hìn. B£ng 3. Sè li»u v· mùc ti¶u thö thâc cõa næng d¥n Sè thâc ti¶u thö cõa méi T l» gi£m N«m D¥n sè (ng÷íi) T l» t«ng (%) nh¥n kh©u (%) (Kg) 1900 13.000.000 262 1913 15.000.000 17 → 22 226 14 1937 23.150.000 77 → 84 182 30 Nguçn: [2;209] B£ng sè li»u tr¶n cho th§y d¥n sè n÷îc ta t«ng r§t nhanh, nh÷ng mùc ti¶u thö cõa méi nh¥n kh©u l¤i gi£m m¤nh v qu¡ th§p, i·u â chùng tä íi sèng vªt ch§t cõa ng÷íi næng d¥n Vi»t Nam ng y mët tçi t» th¶m. Trong thíi gian thüc d¥n Ph¡p thèng trà n÷îc ta (1858-1945), n¤n âi li¶n ti¸p x£y ra, iºn h¼nh l nhúng n«m 1896, 1916, 1919, 1929... v khõng khi¸p nh§t l n¤n âi n«m 1945, nâ ¢ c÷îp i hìn hai tri»u ng÷íi d¥n Vi»t 4
Nam. Tø khi Nhªt nh£y v o æng D÷ìng (1940), nh¥n d¥n ta chàu mët cê hai tráng, ch½nh s¡ch cai trà t n b¤o cõa chóng ¢ ©y d¥n tëc ta v o th£m c£nh n y. Bc bë l nìi n¤n âi x£y ra sîm v mùc ë gh¶ gîm nh§t, ti¶u biºu l t¿nh Nam ành v Th¡i B¼nh. B¡o B¼nh Minh ng y 26/3/1945 ÷a tin: "N÷îc ta tø ¦u n«m ngo¡i (1944) ¸n nay c ng i ¸n sü âi k²m còng cüc. Nh§t l ð vòng Nam ành, Th¡i B¼nh ta ¢ th§y bao nhi¶u ng÷íi ch¸t ÷íng. Th¥n thº g¦y mán, hå sèng º chàu h¼nh ph¤t gh¶ gîm cõa n¤n âi, cho ¸n lóc khæng cán câ thº chèng ÷ñc vîi th¦n ch¸t" [3;26]. Nhúng trªn âi li¶n ti¸p x£y ra d÷îi thíi Ph¡p thuëc v mùc hõy di»t cõa nâ ng y c ng cao, i·u â chùng minh r¬ng ch½nh s¡ch thèng trà cõa ¸ quèc thüc d¥n ng y c ng t n b¤o v ng÷íi næng d¥n Vi»t Nam, nh§t l næng d¥n Bc k¼ ng y c ng töt s¥u xuèng hè cõa sü b¦n còng hâa. D÷îi ¥y l b£ng thèng k¶, sè ng÷íi ch¸t âi ð mët sè t¿nh Bc bë. 5
B£ng 4. Thèng k¶ sè ng÷íi ch¸t âi ð mët sè t¿nh Bc bë D¥n sè n«m Sè ng÷íi ch¸t âi T¿nh T l» (%) 1943 (ng÷íi) n«m 1945 (ng÷íi) H Nam 596.200 50.398 8.4 Nam ành 1.233.400 212.218 17.2 Ninh B¼nh 426.200 37.936 8.9 Th¡i B¼nh 1.139.800 280.000 24.5 Nguçn: [3;39] 2.2.2. íi sèng tinh th¦n m m÷u cõa k´ thèng trà l giam h¢m nh¥n d¥n An Nam trong váng ngu dèt º d¹ cai trà, v¼ vªy chóng x¥y düng c¡c nh tò ð khp måi nìi v dòng r÷ñu cçn, thuèc phi»n º l m cho gièng nái ta suy nh÷ñc. "Lóc §y, cù 1000 l ng th¼ câ ¸n 1500 ¤i l½ b¡n l´ r÷ñu v thuèc phi»n. Nh÷ng công trong sè 1000 l ng â l¤i ch¿ câ v´n vµn 10 tr÷íng håc" v "h ng n«m ng÷íi ta công ¢ tång tø 23 ¸n 24 tri»u l½t r÷ñu cho 12 tri»u ng÷íi b£n xù, kº c£ n b v tr´ em" [5;339]. Theo sè li»u nghi¶n cùu, n«m 1925 ch¿ câ 165.000 tr´ em theo håc tiºu håc (chi¸m 0,8% d¥n sè), ni¶n kho¡ 1940-1941 câ 485.000 håc sinh tiºu håc (chi¸m 2,1%); 1941-1942 câ 513.132 (chi¸m 2,2%) [2;220]. Tuy nhi¶n, c¡c tr÷íng håc â chõ y¸u tªp trung ð th nh thà, cho n¶n tr´ em thæn qu¶ ½t câ i·u ki»n º theo håc. "i s¥u v o c¡c l ng m¤c, c¡c thæn xâm h´o l¡nh th¼ câ l ng khæng câ l§y mët ng÷íi bi¸t chú núa". Th÷ vi»n v s¡ch b¡o r§t hi¸m hoi, c£ n÷îc ta lóc â ch¿ câ 3 th÷ vi»n cho "cæng chóng". Thüc d¥n Ph¡p khæng ch¿ giam h¢m nh¥n d¥n ta trong sü ngu dèt m chóng cán phê bi¸n c¡i thù v«n ho¡ çi tru, ëc h¤i cõa chóng v dòng ngân án tæn gi¡o º ru ngõ nh¥n d¥n, nh¬m cè nh²t v o ¦u d¥n ta thù t¥m l½ "an phªn thõ th÷íng". Thu¦n phong, m¾ töc bà vòi dªp, xâi mán, t» n¤n ÷ñc khuy¸n kh½ch ph¡t triºn ð c¡c vòng qu¶, â l n¤n cí b¤c, r÷ñu ch±, trëm c÷îp, m¶ t½n dà oan... Sü thi¸u thèn v· vªt ch§t v t«m tèi v· tr½ tu» ¢ bi¸n mët sè ng÷íi næng d¥n ch§t ph¡c th nh nhúng "con qu" nh÷ Ch½ Ph±o. X¢ hëi gi y x²o ch÷a õ, thi¶n tai, b»nh dàch cán gâp ph¦n v o sü h nh h¤ nhúng ng÷íi næng d¥n khèn khê. Mët trªn dàch t£ n«m 1926 - 1927 ¢ l m 12.000 ng÷íi ch¸t. Sü khèn còng cõa ng÷íi næng d¥n Bc k¼ nâi ri¶ng, næng d¥n c£ n÷îc nâi chung, suy cho còng ·u do bån x¥m l÷ñc c§u k¸t vîi bån phong ki¸n tay sai ph£n ëng trong n÷îc g¥y ra. "D÷îi chi¶u b i d¥n chõ, ¸ quèc Ph¡p ¢ em v o Vi»t Nam t§t c£ c¡i ch¸ ë trung cê ¡ng nguy·n rõa, kº c£ ch¸ ë thu¸ muèi; r¬ng ng÷íi næng d¥n Vi»t Nam bà h nh h¼nh vøa b¬ng l÷ïi l¶ cõa n·n v«n minh t÷ b£n chõ ngh¾a, vøa b¬ng c¥y th¡nh gi¡ cõa Hëi th¡nh ¾ bñm" [5;183]. 6
3. K¸t luªn D÷îi sü thèng trà cõa thüc d¥n v phong ki¸n, næng d¥n Vi»t Nam, °c bi»t l næng d¥n Bc k¼ ng y c ng rìi v o t¼nh c£nh khèn khê, b¦n còng, ph¡ s£n h ng lo¤t. °c bi»t l tø sau Chi¸n tranh Th¸ giîi l¦n thù nh§t v trong thíi k¼ Chi¸n tranh Th¸ giîi l¦n thù hai, bån thèng trà l¤i c ng t«ng c÷íng vì v²t, bán rót cõa d¥n. Ruëng §t bà c÷îp m§t, ng÷íi næng d¥n ph£i i l m thu¶, ki¸m m÷în, vay n°ng l¢i, l¾nh canh l¤i ruëng §t º tçn t¤i. íi sèng vªt ch§t v tinh th¦n cõa hå thªt tçi t n, th§p k²m. K´ thò ¢ ch°n måi con ÷íng sèng cõa hå v d¨n tîi th£m c£nh cuèi n«m 1944 ¦u n«m 1945 (hìn hai tri»u çng b o ta bà ch¸t âi - chõ y¸u l næng d¥n). Nguy¶n nh¥n ch½nh cõa sü b¦n còng â l do ch½nh s¡ch thèng trà cõa ¸ quèc thüc d¥n. Tuy nhi¶n, sü t n b¤o cõa bån ¸ quèc, mët m°t ©y m¤nh qu¡ tr¼nh b¦n còng hâa cõa ng÷íi næng d¥n, m°t kh¡c l¤i nhanh châng ÷a t¼nh th¸ c¡ch m¤ng Vi»t Nam ¸n ché ch½n muçi. "Sü t n b¤o cõa chõ ngh¾a t÷ b£n ¢ chu©n bà §t rçi: Chõ ngh¾a x¢ hëi ch¿ cán ph£i l m c¡i vi»c l gieo h¤t gièng cõa cæng cuëc gi£i phâng núa thæi" [5;10]. C¡ch m¤ng th¡ng T¡m n«m 1945 th nh cæng ¢ mð ra mët trang sû châi ngíi, v´ vang cho d¥n tëc Vi»t Nam, nh¥n d¥n ta ÷ñc gi£i phâng khäi ki¸p íi næ l» v trð th nh ng÷íi chõ cõa §t n÷îc, çng thíi công ¡nh d§u sü k¸t thóc qu¡ tr¼nh b¦n còng hâa cõa giai c§p næng d¥n Vi»t Nam. TI LIU THAM KHO [1] Nguy¹n Khc ¤m, 1958. Nhúng thõ o¤n bâc lët cõa t÷ b£n Ph¡p ð Vi»t Nam. Nxb V«n Sû àa, H Nëi. [2] Nguy¹n Ki¸n Giang, 1959. Ph¡c qua t¼nh h¼nh ruëng §t v íi sèng næng d¥n tr÷îc C¡ch m¤ng th¡ng T¡m. Nxb Sü Thªt, H Nëi. [3] Nguy¹n Vi¸t Hiºn, 2003. N¤n âi n«m 1944-1945 ð Th¡i B¼nh. Luªn v«n Th¤c s¾ khoa håc Làch sû, H Nëi, [4] inh Xu¥n L¥m (Chõ bi¶n), Nguy¹n V«n Kh¡nh, Nguy¹n ¼nh L¹, 1998. ¤i c÷ìng Làch sû Vi»t Nam, Tªp II (1858-1945). Nxb Gi¡o döc, H Nëi. [5] Hç Ch½ Minh, 1980. To n tªp, Tªp 1 (1920-1925). Nxb Sü Thªt, H Nëi. [6] Hç Ch½ Minh, 1980. To n tªp, Tªp 2 (1925-1930). Nxb Sü Thªt, H Nëi. [7] Vô Huy Phóc, 1979. T¼m hiºu ch¸ ë ruëng §t Vi»t Nam nûa ¦u th¸ k¿ XIX. Nxb Khoa håc x¢ hëi, H Nëi. [8] T¤ Thà Thóy, 1996. çn i·n cõa ng÷íi Ph¡p ð Bc k¼ (1884-1918). Nxb Th¸ giîi, H Nëi. ABSTRACT The process of the Northern farmers' poverty and misery in the collonies (1858 1945) The collomalists' and feudalists' policies of usurping ricefields and of exploitation cruel have put the Northern farmers into poor and miserable situations. Their material things and intellectual life was tragic, even more tragic than the Southern and Central farmers. Poverty and misery increased more and more, especially after World war I and during World war II. The major cause of the poverty and misery was due to the colonialists' policies of ruling. The process of poverty and misery, besides the negative factors, quickly led the setuation of Vietnamese revolution to maturity. 7