i
LỜI CẢM ƠN
Sau 2 năm nghiên cứu và học tập sau đại học tại Trường Đại học Lâm
nghiệp. Bằng những kiến thức tổng hợp và thực tiễn công tác của bản thân
cùng với sự giúp đỡ, hướng dẫn của các thầy cô giáo, sự tạo điều kiện thuận
lợi của chính quyền các ban ngành địa phương. Đến nay tôi đã hoàn thành
luận văn thạc sỹ khoa học Lâm Nghiệp.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới thầy hướng dẫn khoa học là
GS.TS.Nguyễn Thế Nhã đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn tôi trong quá trình
học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh đạo trường Đại học Lâm Nghiệp,
Lãnh đạo Khoa sau đại học, các thầy cô trong bộ môn Bảo vệ thực vật rừng,
Trung tâm TN-TH Khoa Quản lý TNR & MT đã quan tâm và tận tình chỉ bảo
cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban quản lý rừng đặc dụng Tà Xùa đã tạo
mọi điều kiện thuận lợi nhất giúp tôi hoàn thành nghiên cứu của mình.
Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã
luôn dành sự động viên, giúp đỡ và ủng hộ tôi trong quá trình học tập và
nghiên cứu đã qua.
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Kết quả và các số
liệu ở bản luận văn này là do tôi nghiên cứu, khảo sát, phân tích từ thực trạng
tại KRĐD Tà Xùa, chưa được ai công bố trong bất cứ tài liệu nào khác./.
Hà Nội, ngày 12 tháng 12 năm 2014
Tác giả
Nguyễn Bá Tú
ii
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cảm ơn ......................................................................................................... i
Mục lục .............................................................................................................. ii
Danh mục các từ viết tắt .................................................................................... v
Danh mục các bảng .......................................................................................... vi
Danh mục các hình .......................................................................................... vii
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................... 1
Chương 1 TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................. 3
1.1. Tình hình nghiên cứu bướm trên thế giới .............................................. 3
1.2. Tình hình nghiên cứu bướm ở Việt Nam ............................................... 6
1.3. Tình hình nghiên cứu bướm ngày tại Khu rừng đặc dụng Tà Xùa ............... 9
Chương 2 MỤC TIÊU, ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG
PHÁP NGHIÊN CỨU................................................................................................. 10
2.1. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................. 10
2.1.1. Mục tiêu chung .............................................................................. 10
2.1.2. Mục tiêu cụ thể .............................................................................. 10
2.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................ 10
2.3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................ 10
2.4. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 11
2.4.1.Công tác chuẩn bị ........................................................................... 12
2.4.2. Công tác ngoại nghiệp ................................................................... 15
2.4.3. Phương pháp xử lý mẫu vật và dữ liệu điều tra ............................ 18
2.4.4. Phương pháp giám định mẫu ........................................................ 22
2.4.5. Phương pháp xác định các loài ưu tiên, có giá trị bảo tồn ............ 22
2.4.6. Phương pháp nghiên cứu đặc điểm sinh học, sinh thái học của
bướm ngày ............................................................................................... 23
iii
2.4.7. Phương pháp xác định các yếu tố ảnh hưởng đến bảo tồn bướm
ngày và đề xuất giải pháp quản lý ........................................................... 24
Chương 3 ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, DÂN SINH,KINH TẾ XÃ HỘI........... 25
3.1.1. Lịch sử hình thành và phân khu chức năng .................................. 25
3.1.2. Vị trí địa lý .................................................................................... 26
3.2. Diện tích, vị trí địa lý, ranh giới của khu vực nghiên cứu ................... 26
3.2.1. Vị trí địa lý .................................................................................... 26
3.2.2. Địa hình, địa mạo .......................................................................... 26
3.2.3. Đặc điểm khí hậu .......................................................................... 27
3.2.4. Thuỷ văn ........................................................................................ 27
3.3. Các nguồn tài nguyên ........................................................................... 27
3.3.1. Tài nguyên đất ............................................................................... 27
3.3.2. Tài nguyên nước ............................................................................ 27
3.3.3. Tài nguyên rừng ............................................................................ 28
3.4.4. Tài nguyên khoáng sản ................................................................. 29
3.3.5. Tài nguyên nhân văn ..................................................................... 29
Chương 4 KẾT QUẢ VÀ PHÂN TÍCH KẾT QUẢ ...................................... 30
4.1. Thành phần loài bướm ngày tại khu rừng đặc dụng Tà Xùa ............... 30
4.2. Đa dạng thành phần loài côn trùng ...................................................... 35
4.3. Phân bố của bướm ngày trong khu vực nghiên cứu............................. 37
4.3.1. Phân bố của các loài bướm ngày theo sinh cảnh .......................... 37
4.3.2. Phân bố của các loài bướm ngày theo đai cao .............................. 42
4.4. Các loài bướm ngày cần ưu tiên bảo tồn .............................................. 43
4.5. Các loài có vai trò là sinh vật chỉ thị .................................................... 48
4.6. Các loài có ý nghĩa lớn trong du lịch sinh thái .................................... 50
4.7. Đề xuất một số giải pháp quản lý các loài bướm ngày ở Tà Xùa ........ 51
4.7.1. Khái quát hiện trạng công tác quản lý tài nguyên rừng và mối đe
dọa tới bướm ngày tại khu vực nghiên cứu............................................. 51
iv
4.7.2. Các giải pháp chung ...................................................................... 53
4.7.3. Các giải pháp quản lý cụ thể ......................................................... 54
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................... 57
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Viết tắt
Nguyên nghĩa
KRĐD
Khu rừng đặc dụng
Nxb
Nhà xuất bản
SC
Sinh cảnh
SĐVN
Sách đỏ Việt Nam