QUẢN LÝ NỀN KINH TẾ MỞ (Mô hình Corden/Australian)

Chia sẻ: Hoang Thuy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

99
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

tài liệu tham khảo:QUẢN LÝ NỀN KINH TẾ MỞ (Mô hình Corden/Australian)

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: QUẢN LÝ NỀN KINH TẾ MỞ (Mô hình Corden/Australian)

Ghi chú bài gi ng QU N LÝ N N KINH T M (Mô hình Corden/Australian) Mô hình Corden1/Australian hay còn g i là mô hình EB-IB2, là m t mô hình kinh t vĩ mô ư c s d ng r t ph bi n nh m gi i thích và giúp ưa ra các chính sách kinh t gi i quy t các tr c tr c thư ng x y ra các nư c ang phát tri n - các nư c ư c xem là có c i mc am t n n kinh t nh và m c a. Ngu n g c c a mô hình này trư c ây xu t hi n cùng v i căn b nh có tên g i là căn b nh Hà lan (Dutch Disease). Trong chương h c này, chúng ta s nghiên c u v vi c xây d ng mô hình; ti p theo là vi c v n d ng các chính sách i u ch nh hay n nh hoá n n kinh t và sau cùng là ng d ng mô hình nh m gi i thích v tr c tr c c a căn bênh Hà lan. Trư c tiên, chúng ta hãy nghiên c u v m t k thu t hay vi c xây d ng mô hình này như th nào. I. Xây d ng Mô hình: 1. Hai lo i hàng hoá: ư c chia thành hai lo i: Hàng Gi s t t c các lo i hàng hoá và d ch v c a n n kinh t có th ngo i thương hay hàng ngo i thương (Tradeable goods, ký hi u là T) và hàng không th ngo i thương hay hàng phi ngo i thương (Non-tradeable goods, ký hi u là N). Hàng ngo i thương là hàng ư c mua bán trao hoá và d ch v mà chúng có th i gi a các qu c gia và giá c c a chúng ư c
nh b i cung và c u c a th trư ng th gi i. Hàng phi ngo i thương là nh ng hàng xác hoá và d ch ư c trong n i b n n kinh t , chúng không th xu t kh u ho c v ch có th tiêu th nh p kh u ư c và giá c a lo i hàng này ư c xác nh b i giá c trong nư c. Trong th c t r t khó phân bi t m t cách chính xác hàng hoá và d ch v nào thu c hàng ngo i thương hay hàng phi ngo i thương. Do v y, cách phân lo i này nên ư c hi u v tính chính xác m t cách tương i. Theo cách phân lo i ph bi n nh t và ư c s d ng h u h t các nư c là cách phân lo i theo tiêu chu n công nghi p c a Liên Hi p Qu c (SIC – The Standard Industrial ư c chia thành chín nhóm ngành ch y u Classification). Theo SIC, hàng hoá và d ch v sau: 1. Nông nghi p, săn b n, lâm nghi p và ánh cá 2. Khai thác m và khai thác á 3. S n xu t c h bi n 4. i n, nư c và khí t 5. Xây d ng 6. Mua bán s và l , nhà hàng và khách s n 7. Giao thông, kho bãi và thông tin 8. Tài chính, b o hi m, nhà t và các d ch v kinh doanh 9. Các d ch v cá nhân, c ng ng và xã h i 1 Corden là tên c a tác gi ngư i Uc vi t ra mô hình này. 2 EB là ch vi t t t c a External Balance hay cân b ng bên ngoài và IB là ch vi t t t c a Internal balance hay cân b ng bên trong.
ư c xem là hàng ngo i thương, sáu nhóm còn M t cách t ng quát, ba nhóm u có th l i có th xem là hàng phi ngo i thương. Tuy nhiên, v n có nh ng trư ng h p ngo i l . Theo nguyên t c, có nh tính ngo i thương hay phi ngo i thương c a hàng hoá. Th nh t là hai nhân t quy t chi phí v n chuy n. Lo i hàng nào có chi phí v n chuy n càng th p trong toàn b chi phí s n xu t thì càng i ngo i thương. Th hai là hàng rào b o h m u d ch như là thu nh p d dàng trao kh u hay h n ng ch. Hàng rào b o h m u d ch càng cao thì tính ngo i thương c a hàng hoá càng th p. Ngày nay, khi ti n b khoa h c k thu t ngày càng ư c áp d ng r ng kh p và nhanh chóng hơn cũng như ti n trình hoà nh p và toàn c u hoá m nh m hơn thì giao d ch ngo i thương trên ph m vi toàn th gi i càng ư c thúc y nhi u hơn. 2. Cân b ng bên trong và Cân b ng bên ngoài: Hình 1: N PPF N1 (1) CIC PT/PN T1 Y1=A1 T Hình 1 cho th y giao i m c a hai ư ng gi i h n kh năng s n xu t PPF (Production Possibility Frontier) và ư ng ng ích c a c ng ng CIC (Community Indifference Curve) là i m cân b ng
c a mô hình. T i ây n n kinh t s n xu t và tiêu th T1 hàng có th ngo i thương ư c và N1 hàng không th ngo i thương ư c. Nói m t cách khác, ây là i m mà m c tiêu dùng (phiá c u) và s n i v i c hai lo i hàng. i m này còn ư c g i là i m cân xu t (phiá cung) b ng nhau b ng bên trong và cân b ng bên ngoài3. Cân b ng bên trong ư c hi u là cân b ng c a c u hàng phi ngo i thương và cung hàng phi ngo i thương (DN = SN) và cân b ng bên ngoài là tr ng thái cung hàng ngo i thương b ng c u hàng ngo i thương (ST = DT). Hay ta có cán cân thương m i còn g i là cán cân ngo i thương (Trade balance, TB) b ng không (TB = 0 ). Cán cân ngo i thương (TB) ư c nh nghĩa là chênh l ch c a xu t kh u (X) và nh p kh u (M). Ta có : 3 Cân b ng bên trong còn ư c nh nghiã theo Kinh t h c vĩ mô là tình tr ng n n kinh t m c s n lư ng t ti m năng và t l th t nghi p m c th t nghi p t nhiên (xem thêm khái ni m v NAIRU c a l m phát). Căn b ng bên ngoài là cân b ng c a c cán cân vãng lai và cán cân v n. TB = X – M Trong ó, xu t kh u X ư c nh nghĩa là th ng dư cung so v i c u hàng ngo i thương và nh p kh u M là s dư c a c u so v i cung c a hàng ngo i thương. Như v y: TB = (Giá tr cung X – Giá tr c u X) – (Giá tr c u M – Giá tr cung M) TB = (Giá tr cung X + Giá tr cung M) – (Giá tr c u X + Giá tr c u M) TB = (Giá tr cung hàng có th ngo i thương) – (Giá tr c u hàng có th ngo i thương)
Khi n n kinh t tr ng thái cân b ng, m c s n xu t b ng v i m c ti u th hàng ngo i thương hay TB = 0. Lúc này, ta cũng có t ng s n ph m c a n n kinh t (Y) (trong trư ng h p này có th s d ng ch tiêu GDP) b ng v i t ng chi tiêu hay t ng h p thu c a n n kinh t (A). Y=C+I+G+X–M V iA=C+I+G u tư c a khu v c tư nhân, G là tiêu dùng và u tư c a khu v c C và I là tiêu dùng và chính ph . Suy ra: A = Y + (M – X) N n kinh t cân b ng khi: Y=A Giá tương i c a hai lo i hàng hoá PT/PN th c ch t là s o c a t giá h i oái th c4 (RER = NER * P*/P) b i vì giá c a hàng ngo i thương PT tính theo n i t d a trên giá hàng hoá này trên th gi i P* nhân v i t giá danh nghiã NER, giá trong nư c P cũng chính là giá c a hàng hoá phi ngo i thương PN. N u PT/PN tăng, t c ư ng bi u di n c a PT/PN tr nên d c hơn, hàng ngo i thương tr nên m c hơn m t cách tương i so v i hàng phi ngo i thương. Khi ó s n xu t s có xu hư ng di chuy n d c theo ư ng PPF v phía hàng ngo i thương. Và tiêu dùng thì ngư c l i, v phía hàng phi ngo i thương. căn b n và quan Tóm l i khi nghiên c u mô hình này, chúng ta c n làm rõ các v n tr ng sau:
• Th nh t, cân b ng kinh t vĩ mô c a mô hình ư c hi u là cân b ng gi a cung và c u ng th i c a c hai th trư ng, cân b ng th trư ng hàng ngo i thương hay còn g i là cân b ng bên ngoài và cân b ng th trư ng hàng phi ngo i thương hay cân b ng bên trong. t ư c tr ng thái cân b ng th nh t thì Y ph i b ng v i A và c hai th • Th hai, trư ng u t tr ng thái cân b ng m c t giá h i oái th c hay m c PT/PN. 4 T giá h i oái th c cân b ng là giá tr tương ng v i cân b ng bên trong và cân b ng bên ngoài trong trung h n. ư c s d ng gi i thích và i u ch nh nh m ưa • Cu i cùng là các chính sách có th mô hình v tr ng thái cân b ng ó là chính sách t giá h i oái ( i u ch nh t giá hoái oái danh nghĩa i h p thu như chính sách thu chi ngân nh m thay i PT/PN) và chính sách làm thay sách và chính sách ti n t . 3. Phân tích cân b ng: ư c phát tri n thành cân b ng trong t ng th i m cân b ng trong hình v 1 có th trư ng hàng ngo i thương và hàng phi ngo i thương. i v i th trư ng hàng ngo i thương ta t tr c hoành là hàng ngo i thương (T) và tr c tung là t giá h i oái th c hay giá tương i c a hai lo i hàng hoá (PT/PN). Tương t cho th trư ng hàng phi ngo i thương, tr c hoành là hàng phi ngo i thương và tr c tung là PT/PN (xem hình 2)
th trư ng hàng ngo i thương, ư ng cung ST có d c i lên và ư ng c u DT có dc i xu ng trong to (T, PT/PN) là hoàn toàn phù h p v i m i quan h cung c u. Khi giá tương i c a hai lo i hàng hoá PT/PN tăng lên, lư ng cung hàng ngo i thương có xu hư ng tăng và lư ng c u hàng ngo i thương gi m i và ngư c l i. i v i th trư ng hàng phi ngo i thương, m t cách bình thư ng ta nên t tr c tung là PN/PT thì ư ng cung và c u s có hình dáng c a dc úng theo các hình v cung c u bình thư ng. Tuy nhiên, do m c ích k t h p c hai th trư ng l i v i nhau, th trư ng này tr c tung b o l i thành PT/PN, do v y ư ng cung và c u có hình nên d ng ngh ch l i. Hình 2: PT/PN ST PT/PN DN (1) (1) PT/PN DT SN T1 T N1 N Chính sách phá giá và cân b ng c a mô hình: Hình 3a: N PPF N1 (1) CIC PT/PN T1 Y1=A1 T
Hình 3b: PT/PN ST PT/PN DN Phá giá Nâng giá DT SN T1 T N1 N M t chính sách phá giá s làm NER tăng lên v s o, n u hai m c giá P* và P là cho trư c thì t giá h i oái th c RER s tăng, hay PT/PN tăng lên. Trên th c a ư ng gi i h n kh năng s n xu t, ư ng PT/PN tr nên d c ng hơn. i m s n xu t ti n d n v phiá hàng T và i m tiêu dùng thì l i trư t v phiá hàng N. Th hi n trên hình v là s gia tăng lên c a PT/PN . K t qu là, th trư ng hàng ngo i thương giá tương i c a hàng ngo i thương tăng lên khuy n khích lư ng cung tăng và lư ng c u gi m (ST>DT), n n kinh t có nhi u hàng trao i ngo i thương hơn, ưc TB s c i thi n hay th ng dư. th trư ng hàng phi ngo i thương, khi m c giá tương i tăng lên có nghiã Phá giá s làm ư ng giá tr nên d c hơn là hàng phi ngo i thương r hơn m t cách tương i so v i hàng ngo i thương nên lư ng cung có xu hư ng gi m và lư ng c u tăng d n n giá c a hàng phi ngo i thương gia tăng và kéo theo l m phát. Hơn n a, ngu n l c c a n n kinh t là có h n, vi c di chuy n ngu n l c s n xu t sang khu
v c hàng ngo i thương do k t qu c a phá giá m t ph n ã l y b t ngu n s n xu t hàng phi ngo i thương. Ngư c l i, n u m t chính sách nâng giá ư c áp d ng, có nghiã là làm gi m s oc a NER hay d c c a PT/PN tho i hơn, i m s n xu t ti n d n v phiá hàng N do giá PT/PN gi m. hàng này cao hơn m t cách tương i so v i hàng T và i m tiêu dùng thì l i i v phiá hàng T do hàng này có giá ngày càng r hơn m t cách tương i so v i hàng N. Trên th c a t ng th trư ng ta có thâm h t trong th trư ng hàng T (ST DN: s n xu t vư t quá nhu c u kéo theo hi n tư ng dư th a, s n xu t ch m l i và tình tr ng s d ng lao ng gi m theo) Các chính sách thay i chi tiêu hay thay i h p th trong nư c: Chính sách thay i chi tiêu hay thay i h p thu theo quan i m c a Nhà kinh t J. M. Keynes ng vào phiá cung còn ư c g i là các chính sách qu n lý t ng c u (Demand nh m tác Management Policies) bao g m hai lo i ch y u: chính sách ti n t (Monetary Policy) và chính sách thu chi ngân sách (Fiscal Policy). Chính sách ti n t liên quan n bi n s cung ti n M và lãi su t i, chính sách thu chi ngân sách liên quan n hai bi n s thu và chi c a ngân sách chính ph (T và G).
Hình 4: PT/PN ST PT/PN DN DT SN T1 T N1 N Khi các chính sách trên ư c áp d ng, phiá c u c a n n kinh t thay i. Như chúng ta ã cp u chương h c này, c u hàng hoá c a n n kinh t bao g m hai lo i hàng n ph n ngo i thương và hàng phi ngo i thương. Như v y, các chính sách này s làm ư ng c u trong t ng th trư ng d ch i phiá c u c a t ng th trư ng hàng T và hàng N. Trư c tiên, gi chuy n hay làm thay s nn kinh t th c hi n chính sách m r ng ti n t hay chính sách m r ng thu chi ngân sách, c u hàng T và N tăng lên th hi n s d ch chuy n c a hai ư ng DT và DN sang ph i. C u hàng T tăng kéo theo PT/PN có chi u hư ng tăng . C u hàng N tăng l i có chi u hư ng ngư c l i PT/PN gi m hay PN/PT tăng (xem hình 4) hai th trư ng N u chúng ta theo dõi s thay i v m t hình h c c a th d i n r a hàng T và N m i th trư ng khi th c hi n chính sách thì ta s th y có s hình thành t ng c p khu v c qu n lý t ng c u m r ng hay thu h p, có nghiã là ta l n lư t cho ư ng DT và DN d ch chuy n sang ph i, sang trái. Trên th trư ng hàng T, l y ư ng ST làm chu n, khu v c th ng dư s h p d n và thâm h t l n lên n u ta áp d ng chính sách m r ng. Ngư c l i, khu v c th ng dư s l n d n, khu v
i v i th trư ng hàng N, xu t hi n thâm h t nh l i n u ta áp d ng chính sách thu h p. khu v c l m phát và th t nghi p. Tương t như th trư ng hàng T, trong th trư ng hàng N khi ta áp d ng các chính sách m r ng hay thu h p t ng c u, các khu v c l m phát và th t nghi p s d n d n hi n ra hai bên c a ư ng cung SN (hình 5) Hình 5: PT/PN ST PT/PN DN Th ng dư L m phát Thâm h t Th t nghi p DT SN T1 T N1 N Hai ư ng ST và SN gi ây ã tr thành hai t p hơp c a nh ng i m cân b ng. ư ng ST là t p h p c a nh ng i m cân b ng trong th trư ng hàng ngo i thương hay còn g i là ư ng cân b ng bên ngoài (External Balance-EB hay Tradeable Equilibrium). ư ng SN là t p h p c a nh ng i m cân b ng trong th trư ng hàng phi ngo i thương hay cân b ng bên trong (Internal Balance-IB hay Nontradeable Equilibrium). K t h p hai th trư ng này l i v i nhau ta ư c các vùng m t cân b ng c a n n kinh t (xem hình 6). Tr c tung v n là tr c c a t giá h i oái th c PT/PN và tr c hành do k t h p hai th trư ng nên tr thành tr c A (t ng chi tiêu trong nư c hay t ng h p thu). N n kinh t i m 1 (tương ương i m 1 trong hình 1 u chương ch t tr ng thái cân b ng h c), giao
i m c a hai ư ng EB và IB. N n kinh t th c có th rơi vào m t trong b n vùng m t cân b ng: vùng I – Th ng dư + L m phát, vùng II – Thâm h t + L m phát, vùng III – Thâm h t + Th t nghi p, vùng IV – Th ng dư + Th t nghi p. Hình 6 PT/PN I EB T h ng dư + L m phát IV II Th ng dư + Thâm h t + Th t nghi p L m phát III Thâm h t + Th t nghi p IB A II. Chính sách n nh hoá và s k t h p các chính sách : i m cân b ng lý tư ng c a n n kinh t hay còn g i là i m h nh phúc (Bliss Point) là i mg p nhau gi a hai ư ng EB và IB, t i ây n n kinh t v a t tr ng thái cân b ng bên ngoài va t tr ng thái cân b ng bên trong. B t kỳ i m nào n m ngoài i m cân b ng này u rơi vào tr ng m t th trư ng (ví d các i m ch m tròn trên thái m t cân b ng hay ch tho cân b ng hình 7) Hình 7: PT/PN EB IB
A ưa các i m này v tr ng thái cân b ng lý tư ng c n th c hi n m t ho c k t h p c hai chính sách thay i A và ho c hay thay i NER (nh m thay i PT/PN). Các l c kéo k t h p ưa này s i m cân b ng. Trên th c t không ph i lúc nào n n kinh t cũng ch n n n kinh t ti n v vi c k t h p c hai chính sách mà có th ch n m t trong hai chính sách tuỳ theo m c tiêu c a tăng trư ng và phát tri n cũng như các m c tiêu kinh t chính tr xã h i c a qu c gia. Vào nh ng năm 1970 ã x y ra cu c kh ng ho ng giá d u ho , Hàn qu c và ài loan ã i m t v i m t cân b ng c an n kinh t c th là rơi vào tr ng thái thâm h t TB cao, nhưng Hàn qu c ã ch n con ư ng phá giá tăng trư ng và thúc mà không c t gi m chi tiêu nh m m c ích b o v t c y xu t kh u. à i loan l i ch n con ư ng c t gi m chi tiêu mà không phá giá vì mu n duy trì quan h m u d ch v n dĩ ã th ng dư so v i M . C hai qu c gia này ã t ph c h i nhanh chóng do xu t kh u tăng nhanh và tăng trư ng kinh t m nh hai năm sau ó. III. Ap d ng mô hình cho vi c gi i thích Căn b nh Hà lan: Hi n có nhi u tài li u và giáo trình gi i thích v căn b nh Hà Lan. Như v y câu h i t ra là căn b nh Hà lan là gì? Vì sao m t qu c gia b rơi vào căn b nh này? Tri u ch ng c a căn b nh th hi n như th nào? Và li u có cách nào thoát kh i căn b nh hay tránh ư c căn b nh này không?
Căn b nh Hà lan (Dutch Disease) là m t khái ni m khá quen thu c hi n nay khi mà ngày càng có nhi u nư c th hi n các tri u ch ng g n như trùng l p nhau. Có nhi u khái ni m nói v c ă n b nh . Ba ngu n l c căn b n tư ng ch ng như này, ây chúng ta i vào b n ch t c a v n ch mang l i cho qu c gia ngu n l i trù phú như là: (1) Vi c khám phá ra qu ng m quý, (2) Tăng giá xu t u tư i vào trong nư c d i kh u c a m t s m t hàng xu t kh u ch l c, (3) Dòng v n dào; ã mang l i cho n n kinh t kho n thu nh p cao b t ng mà ngư i ta có th g i nôm na là “C a t trên tr i rơi xu ng”.N u như n n kinh t không kèm theo các chính sách i u hành h u hi u và s d ng các ngu n l c này m t cách có hi u qu thì d dàng b cu n vào hai tác ng: (1) Tác ng chi tiêu, và (2) Tác ng lôi kéo ngu n l c Thu nh p cao b t ng kéo theo chi tiêu gia tăng (Chi tiêu A = C + I + G), i u này cũng ng nghiã c u hàng T (hàng ngo i thương, Tradables) và hàng N (hàng phi ngo i thương, Non- Tradables) tăng. Như ta ã bi t hàng T là lo i hàng ngo i thương do v y nó có th ư c bù pd dàng thông qua xu t nh p kh u (PT ư c xác ư c quy t nh b i giá th gi i PT*). Hàng N thì ch nh t quan i trong ph m vi n n kinh t nên khi c u tăng kéo theo giá c trong h s n xu t và trao nư c s c ó xu hư ng tăng theo (PN tăng). K t qu là làm giá tương i gi a hai lo i hàng N và T (PN/PT) tăng
lên. i u này cũng ng nghiã v i giá tr c a PT/PN gi m xu ng. M t khác, dòng ngo i t vào càng ng ti n trong nư c có xu hư ng tăng giá . Bi n i này làm cho cơ nhi u s làm cho c u s n xu t và tiêu dùng thay i và di n ra quá trình tái phân b các ngu n l c l i theo th i gian. Ví d như khi giá tương i gi a hai hàng T và N thay i (gi m xu ng) s làm m t s ngành s n xu t xu t kh u truy n th ng gi m kh năng c nh tranh và có th b h t ra kh i cu c chơi; giá hàng N cao hơn m t cách tương i so v i hàng T s làm ngu n l c s n xu t b lôi kéo v phiá hàng N. i này s càng tr m tr ng hơn và có th tr thành căn b nh khi mà các ngu n S thay lc ưc xem là “C a t trên tr i rơi xu ng” không còn n a (qu ng m quý c n d n, giá m t s m t hàng xu t tr l i bình thư ng, dòng v n t nư c ngày càng n h n ph i tr hay i ra kh i l n…). N n kinh t rơi vào tình tr ng thi u h t ngo i t , l m phát cao, ình n, c ơ c u s n x u t x u i… â y chính là tri u ch ng c a căn b nh Hà lan. b./ Hình 85: T Th hi u chi tiêu c a xã h i Y=A (a) N ơn gi n, trư c tiên ta gi s n n kinh t t tr ng thái cân b ng lý tư ng (a). T i ây i ms n
xu t trùng i m tiêu dùng và cán cân m u d ch cân b ng hay n n kinh t nói chung ang tr n g thái cân b ng lý tư ng (cân b ng bên trong và cân b ng bên ngoài) Sau khi có “C a t trên tr i rơi xu ng”6, th hi n s d ch chuy n c a ư ng PPF ra ngoài và l ch m nh v phiá hàng T. Lúc này i m s n xu t (b) và i m tiêu dùng (c). S tách r i gi a s n xu t và tiêu dùng l i ti p t c quá trình i u ch nh cơ c u s n xu t và tiêu dùng m t l n n a: Do c u hàng N tăng kéo theo giá hàng N tăng, trong khi giá hàng T ch y u ph thu c vào giá th gi i nên giá tương i PN/PT tăng lên, i m s n xu t d ch chuy n trên ư ng PPF t (b) v phiá hàng N. PN/PT tăng cũng có tác ng lôi kéo i m tiêu dùng theo giá tương i m i t (c) v (d) và v n thu c ư ng th hi u tiêu dùng c a xã h i theo t l cho trư c gi a hai lo i hàng T và N. 5 T hình 8, chúng ta s i v trí tr c bi u di n hàng T và hàng N. K t qu s làm thay i giá tương i thành PN/PT thay vì PT/PN 6 M i trư ng h p s có hình v và ý nghiã kinh t riêng. ơn gi n ta gi s c ba trư ng h p có th ưc th hi n trên hình v tương t nhau (trư ng h p m t nư c thu l i t vi c khám phá và khai thác m d u v i tr lư ng l n ch ng h n) PN/PT T (b) (c)
(d) (a) N Cân b ng lý tư ng ti p theo c a n n kinh t là i m (d) trên hình v . n ây ta v n chưa th y rõ tri u ch ng c a căn b nh vì i m (d) cho th y n n kinh t có m c phúc l i cao hơn i m (a) ban u. Câu chuy n v căn b nh Hà lan s xu t hi n rõ hơn khi “các ngu n t trên tr i rơi xu ng” không còn n a. K t qu là ư ng PPF’ s p tr l i v trí cũ (cũng có kh năng s p th p hơn v trí ban u n u như cú s c quá l n). Câu h i t ra bây gi là i m s n xu t có v trí như cũ (a) không? Câu tr l i r ràng là không. i m s n xu t m i ti p theo gi ây có th là i m (e) trên ư ng PPF l ch v phiá hàng N ho c là i m (f) n m bên trong ư ng PPF vì: ã m t i m t s ngành T chưa h i ph c k p do t giá th c b Th nh t, n n kinh t ánh giá quá cao. Th hai, do t giá tương i gi a hai hàng N và T tăng lên nên s n xu t có xu hư ng s n xu t nhi u hàng N hơn Như v y, sau khi các ngu n t trên tr i rơi xu ng m t i thì i m s n xu t c a n n kinh t t i (e) trong khi i m tiêu dùng l i (d) l i h u qu thâm h t cán cân m u d ch, PN/PT cao hơn t i (e) so v i (a) ch ng t t giá h i oái th c e b ánh giá quá cao. Chính sách k t h p: Hình 10: T (d)
(a) (e) (f) N Nh m tái l p tr ng thái cân b ng và gi i quy t căn b nh phát sinh c n ph i k t h p các chính sách m t cách ng b nh m vào các m c tiêu: 1. H i ph c cán cân m u d ch 2. C t gi m m c chi tiêu ang quá cao t ng th i hai m c tiêu này c n th c hiên k t h p các chính sách theo lý thuy t: tăng và h i ph c ngành hàng T Phá giá C t gi m chi tiêu b ng cách k t h p c hai ho c áp d ng t ng chính sách: chính sách thu chi ngân sách (G, T) và chính sách ti n t (MS, i) Cu i cùng ưa (e) tr v (a) ban u. Gi i pháp này v m t hình h c xem ra có v r t kh quan, nhưng cú s c trong th c t không ph i d dàng gi i quy t như v y vì tr c a các chính sách, ngành hàng khôi ph c c n có th i gian, phá giá ph i theo nh ng i u ki n c a n n kinh t , quán tính chi tiêu cao không th thay i nhanh ư c. Hàng có th ngo i thương: Tradable Goods (T) Hàng phi ngo i thương: Nontradable Goods (N) Cân b ng bên trong: Internal Balance (IB) Cân b ng bên ngoài: External Balance (EB) Chi tiêu trong nư c: Domestic Absorption (A) T giá h i oái th c: Real Exchange Rate (RER, PT/PN) C a t trên tr i rơi xu ng: “Wind Falls”
Căn b nh Hà lan: Ducth Disease Câu h i và bài t p: 1. Hãy phân bi t hai lo i hàng hoá c a mô hình? 2. Th nào là cân b ng bên ngoài và cân b ng bên trong? 3. Các chính sách thư ng ư c s d ng trong mô hình là gì? Gi i thích cơ ch c a t ng chính sách? 4. Hãy k tên b n vùng chính sách c a mô hình? 5. Căn b nh Hà lan là gì? 6. B n hãy minh ho căn b nh Hà lan b ng th và nêu các chính sách ng d ng nh m góp ph n gi i quy t căn b nh này? n mô hình như: l m 7. Hãy thu th p s li u v tình hình kinh t Vi t Nam có liên quan phát, t l th t nghi p, tình tr ng cán cân thương m i… và nh v tình tr ng n n kinh t t i m t im tương ng trên m t năm nào ó. th thu c b n vùng chính sách a/. Các chính sách v m t lý thuy t nào có th áp d ng nh m kéo n n kinh t v tr ng thái cân b ng lý tư ng? Gi i thích t i sao? b/. Chính sách c n ư c áp d ng theo quan i m c a b n? Tài li u tham kh o: M. Gillis, D. H. Perkins et al. , Kinh t h c Phát tri n, xu t b n l n 4, Chương 20: Qu n lý n n Kinh t M , 1996. Sachs và Larrain, Kinh t h c Vĩ mô cho N n kinh t Toàn c u, Chương 21: Hàng Ngo i thương và Hàng phi ngo i thương, 1993