BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
........................./...................... ......./........
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
LÊ MINH PHÚC
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ
TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT
TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ BẾN CÁT, TỈNH BÌNH DƯƠNG
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 8 34 04 03
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2024
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà
Phản biện 1: PGS.TS Huỳnh Văn Thới, Học viện Hành chính
Quốc gia........................................................................................
Phản biện 2: TS. Quách Thị Minh Phượng, Học viện Chính trị
Quốc gia khu vực II ......................................................................
Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học
viện Hành chính Quốc gia
Địa điểm: Phòng 201, nhà B bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện
Hành chính Quốc gia
Số: 10 - Đường 3/2 - Quận 10 - TP Hồ Chí Minh
Thời gian: vào hồi 16 giờ 30 phút, ngày 17 tháng 3 năm 2024.
Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính
Quốc gia
hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính
Quốc gia
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng trên tất cả lĩnh vực
như hiện nay, muốn phát triển được đất nước đòi hỏi các quốc gia
trong nhóm đang phát triển, trong đó có Việt Nam phải tích cực thực
hiện công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước để có thể được tham gia
vào “sân chơi chung” của thế giới. Để thực hiện được mục tiêu này,
cần phải thu hút và tận dụng được nguồn vốn dồi dào từ các nhà đầu
tư lớn cả trong nước lẫn quốc tế đến đầu tư, làm ăn, sinh sống, từ đó,
góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống vật
chất và đời sống tinh thần của nhân dân trên cả nước nói chung và của
từng địa phương nói riêng. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề
này, Đảng và Nhà nước đã đưa ra nhiều chủ trương, chính sách về
công tác giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất để thực hiện
dự án vì mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và vì lợi ích quốc gia, công
cộng.
Thực tiễn việc thu hồi đất để thực hiện các công trình, dự án đầu
tư để phát triển kinh tế - xã hội có ảnh hưởng rất lớn đến các đối tượng
có đất thuộc phạm vi thu hồi xét ở góc độ kinh tế và an sinh xã hội.
Do đó, công tác này luôn được cả hệ thống chính trị ở mỗi cấp vào
cuộc thực hiện.
Thời gian qua, Nhà nước ta không ngừng hoàn thiện chính sách,
pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo hướng vừa đảm bảo
thực hiện được các công trình, dự án để phát triển kinh tế - xã hội vừa
đảm bảo cuộc sống tốt hơn cho đối tượng có đất thu hồi. Tuy nhiên
chính sách, pháp luật hiện hành cũng còn nhiều bất cập, chồng chéo
dẫn đến công tác này có phát sinh nhiều thắc mắc, khiếu kiện, tố cáo,
nhiều trường hợp bất hợp tác, chống đối cơ quan chức năng dẫn đến
2
kéo dài thời gian thực hiện dự án, ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn
bồi thường, làm tăng vốn đầu tư công...
Bến Cát là một đô thị trẻ của tỉnh Bình Dương, được định hướng
quy hoạch và xác định “đến năm 2030 là đô thị Công nghiệp - Dịch
vụ; đến năm 2040 là Trung tâm đô thị Công nghiệp - Dịch vụ - Đầu
mối giao thông; trong đó công nghiệp theo hướng phát triển công
nghiệp sạch, có công nghệ cao” [17]. Do đó, Bến Cát được đầu tư với
nhiều dự án lớn, trọng điểm của tỉnh. Song nhìn chung, khi các dự án,
công trình đầu tư xây dựng vì mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và vì
lợi ích quốc gia, công cộng có liên quan đến thu hồi đất được triển
khai, thông báo đến người dân thì đa số người dân có đất trong khu
vực thu hồi của thị xã đồng tình, ủng hộ và tự giác thực hiện tốt các
chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật nhà nước; thậm chí một
số người dân vì lợi ích chung sẵn sàng chịu thiệt thòi, hy sinh lợi ích
riêng vì mục đích chung như tự nguyện hiến thêm đất cho nhà nước
để mở rộng các tuyến đường hẻm,... Nhưng vẫn có hiện tượng một số
người dân không hợp tác, gây mất an ninh trật tự, an toàn xã hội, số
vụ việc khiếu nại, khiếu kiện (vượt cấp) kéo dài và ngày càng tăng và
phức tạp.
Nguyên nhân chủ yếu là do trình tự thủ tục thực hiện qua bước,
nhiều ngành và nhiều cấp; giá bồi thường đất chưa tương xứng với giá
giao dịch thực tế; giá bồi thường tài sản chưa phù hợp với giá tại thời
điểm thu hồi đất; không có quỹ đất tái định hoặc khu tái định cư có vị
trí không thuận lợi; cán bộ trực tiếp làm công tác bồi thường chưa đủ
kinh nghiệm.
Trên cơ sở về lý luận và thực tiễn nêu trên trong bối cảnh Bến
Cát đang đẩy mạnh công nghiệp hóa và đô thị hóa, học viên quyết
định lựa chọn đề tài “Quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái
3
định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình
Dương” để thực hiện nghiên cứu, bảo vệ.
2. Tình hình nghiên cứu
Qua tìm hiểu về nội dung đề tài, đã có một số công trình nghiên
cứu liên quan đến đề tài bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước
thu hồi đất như sau:
- Phan Trung Hiền: Những điều cần biết về bồi thường, hỗ trợ,
tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, NXB Chính trị quốc gia - Sự thật,
2014.
- Nguyễn Chí Cường, Đại học Cần Thơ, 2016, Luận văn cao
học Quản lý Đất đai: “Đánh giá mức độ hài lòng của người dân và các
vấn đề bất cập trong giải tỏa, bồi thường và tái định cư trên địa bàn
tỉnh Vĩnh Long”.
- Lê Ngọc Thạnh, Đại học Luật, 2017, Luận án tiến sĩ: “Pháp
luật về thu hồi đất nông nghiệp ở Việt Nam”.
- Nguyễn Vinh Diện, Đại học Huế, 2019, Luận án tiến sĩ: “Pháp
luật về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất”.
- Nhóm tác giả Đào Chung Chính, Đặng Hùng Võ, Nguyễn
Thanh Trà với bài nghiên cứu “Đánh giá thực trạng triển khai công tác
thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định của pháp luật”
đăng trên Tạp chí Khoa học và Phát triển Số 03/2013.
- Bài viết của Phạm Phương Nam “Hoàn thiện công tác bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất”, đăng trên Tạp
chí Tài nguyên và Môi trường, 2016.
- Nhóm tác giả Nguyễn Thị Thanh Thủy và Trần Long Đại với
bài viết “Chế độ sở hữu toàn dân về đất đai và việc thực hiện bồi
thường khi Nhà nước thu hồi đất, thực tiễn từ các tỉnh Đông Nam Bộ”
đăng trên Tạp chí Công Thương, Số 23, tháng 10 năm 2022.