Quản lý và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn cho xây dựng nông thôn mới ở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa

Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG CÓ HIỆU QUẢ NGUỒN VỐN CHO<br /> XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở HUYỆN QUẢNG XƯƠNG,<br /> TỈNH THANH HÓA<br /> Lê Duy Dũng*<br /> TÓM TẮT<br /> Ở Việt Nam hiện nay, xây dựng nông thôn mới trở thành một yêu cầu mới, đòi hỏi khách quan<br /> trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn trong cả nước nói chung và<br /> ở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa nói riêng. Trong đó, vốn có vai trò lớn, quyết định cho xây<br /> dựng và thực hiện nông thôn mới ở Huyện hiện nay. Cần thiết phải quản lý, sử dụng có hiệu quả<br /> nguồn vốn này.<br /> Từ khóa: Vốn, huy động vốn, nông thôn mới, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa<br /> MANAGEMENT AND USE THE CAPITAL MOBILIZATION FOR<br /> BUILDING NEW COUNTRYSIDE IN QUANG XUONG DISTRICT,<br /> THANH HOA PROVINCE<br /> ABSTRACT<br /> Nowadays, in Vietnam, building a new countryside has become a new demand and an objective<br /> requirement during the process of industrialization and modernization with agricluture and countryside<br /> in the whole country in general and in Quang Xuong District, Thanh Hoa Province in particular. In<br /> which, the capital has its enormous and decisive role for building and performing new countryside in<br /> the District at present. It is necessary to manage and use the capital effectively..<br /> Keywords: capital, capital mobilization new countryside, Quang Xuong District, Thanh Hoa<br /> Province<br /> *<br /> GV. Khoa Kinh tế chính trị học, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng. ĐT: 097.333.1386.<br /> Email: leduydung.hvct@gmail.com<br /> <br /> 40<br />  Quản lý và sử dụng có hiệu quả...<br /> <br /> <br /> Vốn cho xây dựng nông thôn mới 338/QĐ-UBND, ngày 07/3/2016 thành lập các<br /> (NTM) ở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh tổ công tác thực hiện nhiệm vụ xây dựng nông<br /> Hóa là tổng giá trị bằng tiền của những tài sản thôn mới; Quyết định số 999/QĐ-UBND ngày<br /> (tài sản hữu hình, tài sản vô hình, tài sản tài 17/4/2016 phân công cán bộ chỉ đạo các xã xây<br /> chính) tham gia vào quá trình xây dựng NTM dựng NTM, xây dựng xã kiểu mẫu giai đoạn<br /> ở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa. 2017 - 2020; quyết định số 3282/QĐ-UBND,<br /> Trong xây dựng NTM ở Huyện, vốn là cơ ngày 04/10/2015, Quyết định 3708/QĐ-<br /> sở tiền đề để lập kế hoạch, xây dựng và thực VPNTM, ngày 30/10/2015 về việc thành lập và<br /> hiện 19 tiêu chí nông thôn mới; quyết định về ban hành quy chế hoạt động của VPĐP NTM<br /> số lượng, quy mô các công trình của 19 tiêu Huyện, Quyết định 1923/QĐ-UBND, ngày<br /> chí xây dựng nông thôn mới; là điều kiện để 06/7/2015 về việc thành lập Hội đồng thẩm<br /> áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến hiện đại tra tiêu chí NTM huyện Quảng Xương, các<br /> vào quá trình phát triển nông thôn mới. Vì thông báo kết luận sau các hội nghị giao ban<br /> thế, nhận thức về huy động và sử dụng vốn có nông thôn mới, Kế hoạch số 556/KH-UBND<br /> hiệu quả cho xây dựng NTM ở huyện Quảng ngày 10/9/2018 về việc duy trì, nâng cao chất<br /> Xương, tỉnh Thanh Hóa hiện nay là một trong lượng tiêu chí NTM, xây dựng xã đạt chuẩn<br /> những điều kiện tiên quyết để thực hiện hoàn NTM nâng cao giai đoạn 2018 - 2020... Các<br /> thành quá trình xây dựng NTM đáp ứng yêu phòng, ban, đơn vị theo chức năng, nhiệm vụ<br /> cầu nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trong được phân công, ban hành các văn bản hướng<br /> tình hình mới. dẫn các xã thực hiện và đánh giá kết quả các<br /> 1. THỰC TRẠNG QUÁ TRÌNH HUY ĐỘNG tiêu chí do từng ngành phụ trách. Các xã đã ban<br /> VỐN CHO XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI hành nghị quyết chuyên đề, kế hoạch cụ thể để<br /> Ở HUYỆN QUẢNG XƯƠNG, TỈNH THANH chỉ đạo thực hiện chương trình xây dựng NTM<br /> HÓA THỜI GIAN QUA tại địa phương.<br /> 1.1. Những thành tựu đã đạt được Hai là, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh<br /> Một là, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa đã thực hiện tương đối tốt việc đa dạng,<br /> Hóa đã ban hành những chủ trương, chính linh hoạt hóa các hình thức huy động vốn<br /> sách, quy chế tổ chức, hoạt động bộ máy, cán Ngay từ khi bắt tay vào thực hiện<br /> bộ huy động vốn ngày càng hoàn thiện, cơ bản chương trình xây dựng NTM, từ năm 2010<br /> đáp ứng mục tiêu, yêu cầu cho xây dựng NTM đến nay, Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng<br /> ở Huyện NTM Huyện đã quán triệt quan điểm xây dựng<br /> Huyện đã ra các chủ trương, chính sách NTM là một chương trình lớn, cần nhiều vốn,<br /> kịp thời: Để lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời và có đã đa dạng, linh hoạt hóa trong việc huy động<br /> hiệu quả chương trình xây dựng nông thôn mới, các nguồn lực thực hiện, ngoài nguồn vốn hỗ<br /> Huyện ủy Quảng Xương đã ban hành các nghị trợ của Trung ương, của Tỉnh, Huyện, nguồn<br /> quyết chuyên đề. Căn cứ các nghị quyết, Huyện vốn đối ứng của các xã, vốn vay tín dụng, vốn<br /> đã ban hành quyết định số 1833/QĐ-HU ngày của các doanh nghiệp, hợp tác xã, nhân dân<br /> 22/10/2010 thành lập Ban Chỉ đạo Chương trình đóng góp đóng vai trò vô cùng quan trọng.<br /> Mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM, xây dựng Kết quả huy động nguồn lực từ năm 2010 đến<br /> và triển khai đề án NTM giai đoạn 2010 - 2017, nay toàn Huyện đạt: 4.786,2 tỷ đồng (cụ thể<br /> định hướng đến 2020; Ban hành Quyết định số xem Bảng 1).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 41<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> Bảng 1. Kết quả huy động nguồn lực vốn cho xây dựng NTM của huyện Quảng Xương giai<br /> đoạn 2010 - 2018<br /> Nguồn vốn huy động Số vốn đóng góp Tỷ lệ đóng góp (%)<br /> cho xây dựng NTM ở Huyện (tỷ VNĐ)<br /> Ngân sách Trung ương 271,22 5,7%<br /> Ngân sách tỉnh 303,60 6,3%<br /> Ngân sách huyện 770,02 16,1%<br /> Ngân sách xã 624,59 13,0%<br /> Vốn vay tín dụng 870,32 18,2%<br /> Doanh nghiệp, hợp tác xã 662,20 13,8%<br /> Nhân dân tham gia1<br /> 1.089,90 22,8%<br /> Nguồn khác (con em xa quê gửi về...) 194,30 4,1%<br /> Nguồn: Ủy ban nhân dân huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa (2018)<br /> Ba là, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh dụng vốn hiệu quả: Hàng năm, Hội đồng nhân<br /> Hóa đã quản lý và sử dụng hiệu quả các nguồn dân Huyện cụ thể hóa các nghị quyết của Huyện<br /> vốn huy động được cho xây dựng NTM ở ủy để ban hành nhiều cơ chế, chủ yếu tập trung<br /> Huyện vào khuyến khích phát triển sản xuất, xây dựng<br /> Ngân sách nhà nước cấp trên đầu tư cho cơ sở hạ tầng, hỗ trợ kích cầu cho các xã, đẩy<br /> Chương trình xây dựng NTM đã được Huyện nhanh tiến độ thực hiện chương trình xây dựng<br /> phân bổ, quản lý, sử dụng đảm bảo đúng nguyên NTM, như: Chính sách trích lại 50% tiền thu<br /> tắc, đúng mục đích, đúng đối tượng. Ngân sách từ nguồn đấu giá quyền sử dụng đất hỗ trợ các<br /> cấp huyện được Huyện tập trung ưu tiên đầu tư xã trong giai đoạn phấn đấu đạt chuẩn NTM;<br /> xây dựng, hoàn thiện các tiêu chí về hạ tầng sản Hỗ trợ kinh phí mua giống lúa xây dựng vùng<br /> xuất, giao thông nông thôn, trường học, trạm y lúa năng suất, chất lượng, hiệu quả và kinh<br /> tế, chợ, phát triển sản xuất. Nguồn vốn lồng ghép phí chuyển đổi cây trồng hiệu quả thấp sang<br /> từ các chương trình được Huyện chỉ đạo chủ đầu cây trồng có hiệu quả kinh tế cao như ớt xuất<br /> tư tập trung, triển khai có trọng tâm, trọng điểm, khẩu, khoai tây...; Hỗ trợ phát triển chăn nuôi<br /> trong đó ưu tiên công trình phục vụ phát triển theo hướng tập trung; Hỗ trợ kinh phí triển khai<br /> sản xuất, các công trình phục vụ nhu cầu thiết thực hiện các mô hình chuỗi giá trị trong sản<br /> yếu của người dân như: nước sạch, vệ sinh môi xuất nông nghiệp, mô hình sản xuất rau an toàn<br /> trường nông thôn. Nguồn vốn nhân dân đóng theo tiêu chuẩn VietGAP, kinh phí đóng mới tàu<br /> góp được Huyện huy động và thực hiện đúng cá công suất trên 90CV...; Hỗ trợ kinh phí xây<br /> quy định, đảm bảo công khai, dân chủ, do người dựng trường học đạt chuẩn quốc gia với mức hỗ<br /> dân tự bàn bạc, quyết định, nhân dân trực tiếp trợ 150 triệu đồng/trường mầm non và 100 triệu<br /> quản lý, quyết định đầu tư các hạng mục theo đề đồng/trường tiểu học đạt chuẩn; Hỗ trợ kinh phí<br /> án xây dựng NTM đã được phê duyệt. Việc huy nâng cấp hệ thống truyền thanh, xây dựng nhà<br /> động vốn đã góp phần rất quan trọng vào việc văn hóa thôn gắn với khôi phục đình làng cổ...;<br /> xây dựng NTM trên địa bàn Huyện. Hỗ trợ xã khó khăn (Quảng Vọng, Quảng Long,<br /> Huyện đã tổ chức huy động, quản lý và sử Quảng Trường, Quảng Khê....) hoàn thành các<br /> <br /> 1<br /> Nhân dân tham gia dưới nhiều hình thức: Đóng góp tiền mặt: 40,6 tỷ đồng; Ngày công lao động:<br /> 67,9 tỷ đồng = 340.000 công lao động; Hiến đất quy ra tiền: 282,4 tỷ đồng; Xây dựng nhà cửa, chỉnh<br /> trang vườn tạp...: 699 tỷ đồng<br /> <br /> 42<br />  Quản lý và sử dụng có hiệu quả...<br /> <br /> <br /> công trình chợ nông thôn, trạm y tế, sân vận dụng hiệu quả nguồn vốn còn chưa cao. Cơ cấu<br /> động... với mức hỗ trợ 1 tỷ đồng/xã; Hỗ trợ 400 đầu tư vốn cho các địa phương chưa thật hợp lý<br /> triệu đồng/lò đốt để xây dựng lò đốt rác thải sinh trong đầu tư xây dựng nông thôn còn dàn trải<br /> hoạt; Hỗ trợ trên 3 tỷ đồng để các xã mua xe đẩy chưa tập trung có trọng tâm, trọng điểm. Còn<br /> tay, thùng đựng rác thải sinh hoạt; Hỗ trợ 2,2 tính chất dàn đều, thành phố vừa phải triển khai<br /> tỷ đồng xây dựng điểm trung chuyển và bãi tập thực hiện ở các xã điểm, đồng thời phải triển<br /> kết rác thải; Hỗ trợ gần 1 tỷ đồng để xây dựng khai ở diện rộng và thực hiện ưu tiên cho các<br /> lò đốt rác hộ gia đình tại 15 xã điểm... Bên cạnh mục tiêu khác. Có địa phương, đơn vị chưa thực<br /> đó, để động viên, khuyến khích tinh thần cũng sự bám sát vào tình hình đặc điểm của mình để<br /> như tạo không khí thi đua xây dựng NTM Hội triển khai thực hiện.<br /> đồng nhân dân Huyện đã ban hành nghị quyết Hai là, chưa phát huy hết tính linh hoạt,<br /> hỗ trợ cho các xã về đích NTM năm 2013 - 2014 hiệu quả trong kết hợp các hình thức huy động<br /> với mức hỗ trợ 300 triệu đồng/xã, hỗ trợ cho vốn từ các nguồn khác nhau cho xây dựng NTM<br /> các xã về đích NTM năm 2015 - 2018 là 250 ở Huyện<br /> triệu đồng/xã2... Các cơ chế hỗ trợ tuy không Huyện chỉ mới tập trung huy động vốn từ<br /> nhiều nhưng đã góp phần quan trọng trong việc nguồn ngân sách nhà nước và đóng góp của cộng<br /> khuyến khích, kích cầu cho các xã tích cực đẩy đồng dân cư địa phương. Vốn đầu tư nước ngoài<br /> mạnh phát triển sản xuất, nâng cao đời sống (FDI và ODA) cho phát triển nông nghiệp nông<br /> nhân dân, hoàn thiện kết cấu hạ tầng nông thôn, thôn chiếm tỉ lệ thấp trong tổng số vốn huy động<br /> cũng như đẩy nhanh tiến độ thực hiện chương được. Thiếu cơ chế, các quy định mang tính cam<br /> trình xây dựng NTM. kết pháp lý về vốn tín dụng.<br /> 1.2. Những hạn chế còn tồn tại Từ cơ chế, chính sách cho đến các quy định<br /> Một là, huy động nguồn vốn còn hạn chế, để huy động vốn cho phát thực hiện xây dựng<br /> chưa đáp ứng được nhu cầu thực hiện xây dựng NTM còn thiếu, chưa đồng bộ, sự phối kết hợp<br /> NTM ở Huyện có lúc còn buông lỏng. Nhiều tổ chức, cán bộ còn<br /> Công tác huy động vốn cho NTM còn thấp. máy móc dập khuôn, chưa thực sự bám sát thực<br /> Đối tượng, phạm vi huy động chưa rộng khắp. tiễn để có cách thức huy động phù hợp, vẫn còn<br /> Nguồn vốn thực hiện đề án NTM chủ yếu dựa có bộ phận trông chờ, ỷ lại vào nguồn vốn ngân<br /> vào nguồn hỗ trợ của ngân sách nhà nước; nguồn sách của Trung ương, của Tỉnh, chưa chủ động<br /> ngân sách của địa phương vẫn chủ yếu là từ nguồn tìm nguồn vốn, liên hệ để vận động tuyên truyền,<br /> thu đấu giá đất, tiền sử dụng đất; các nguồn lực giải thích và hướng dẫn các tổ chức và các cá<br /> khác như vay tín dụng, huy động doanh nghiệp nhân tham gia. Ở một số địa phương, còn tồn tại<br /> và huy động nhân dân chiếm tỷ lệ lớn trong tổng tình trạng cán bộ ngại va chạm với khi vận động<br /> vốn thực hiện đề án nhưng chưa được xem xét nhân dân hiến đất, giải phóng mặt bằng.<br /> tính toán và có phương án cụ thể để đảm bảo tính 2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ VÀ SỬ<br /> khả thi khi triển khai thực hiện đề án. DỤNG CÓ HIỆU QUẢ NGUỒN VỐN CHO<br /> Việc huy động nguồn lực chưa bám sát XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở HUYỆN<br /> phương châm “Huy động nguồn lực từ cộng đồng QUẢNG XƯƠNG, TỈNH THANH HÓA THỜI<br /> là quyết định, sự tham gia của doanh nghiệp và GIAN TỚI<br /> xã hội là quan trọng, sự hỗ trợ từ ngân sách nhà 2.1. Các cấp chính quyền Huyện phải<br /> nước là cần thiết”. Có năm, việc huy động không<br /> quán triệt tốt nguyên tắc huy động đi đôi với<br /> đạt chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Quá trình quản lý, sử<br /> quản lý, sử dụng vốn<br /> 2<br /> Ủy ban nhân dân huyện Quảng Xương (2018), Báo cáo về Kết quả thực hiện Chương trình Mục tiêu<br /> Quốc gia xây dựng NTM ở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2010 - 2018; Phương<br /> hướng, nhiệm vụ giai đoạn 2018 - 2020, số 570/BC-UBND, Thanh Hóa, ngày 13/9/2018<br /> <br /> 43<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> Biện pháp này được thực hiện xuyên suốt tốt công tác thẩm định, giám sát, đánh giá chất<br /> cả quá trình huy động vốn. Bởi vì, các tiêu chí lượng các tiêu chí, bảo đảm nguồn vốn được sử<br /> về NTM được thực hiện ngay tại địa bàn thôn, dụng đúng mục đích, hiệu quả sử dụng vốn cao,<br /> xã; người dân là người hiểu tường tận quá trình vốn được giải ngân một cách kịp thời, không<br /> huy động và sử dụng. Nếu không công khai và sử để ứ đọng vốn, dây dưa, giải ngân vốn chậm,<br /> dụng vốn có hiệu quả thì các dự án, các công trình làm thất thu nguồn vốn. Tăng cường kiểm tra,<br /> nông thôn sẽ thất bại. Quán triệt được vấn đề này giám sát việc sử dụng vốn, đảm bảo thanh, quyết<br /> sẽ làm cho các cấp chính quyền của Huyện huy toán đúng chế độ tài chính quy định. Đẩy mạnh<br /> động vốn được thuận tiện, xây dựng môi trường sơ kết, tổng kết, kịp thời khen thưởng những tổ<br /> lành mạnh trong huy động vốn và tạo đà cho quá chức, cá nhân làm tốt công tác quản lý, sử dụng<br /> trình huy động vốn được thông suốt. vốn cho xây dựng NTM; phát hiện những tổ<br /> 2.2. Việc sử dụng vốn phải theo đúng chức, cá nhân sai phạm trong quản lý, sử dụng<br /> quy hoạch, kế hoạch, đúng mục đích, đạt hiệu vốn để xử lý nghiêm theo Pháp luật.<br /> quả cao Có thể nói, thực hiện tốt công tác quản lý,<br /> Việc sử dụng vốn phải theo đúng quy sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn cho xây dựng<br /> hoạch, kế hoạch. Những dự án nào không đúng NTM là giải pháp quan trọng trong quá trình huy<br /> phải mạnh dạn cắt giảm, thực hiện cung ứng vốn động vốn. Bởi vì, mục đích cuối cùng của huy<br /> theo đúng kế hoạch, quy hoạch đã phê duyệt, động vốn là huy động được tối đa các nguồn vốn<br /> như kế hoạch thực đề án xây dựng NTM đến và vốn được đầu tư hiệu quả quá trình thực hiện<br /> năm 2015, tầm nhìn 2020, tránh tình trạng sử các tiêu chí xây dựng NTM theo Bộ tiêu chí quốc<br /> dụng vốn đầu tư dàn trải, không hiệu quả. Cần gia. Đây là nhiệm vụ hết sức khó khăn phức tạp,<br /> tính toán phân bổ vào các tiêu chí, từng hạng đòi hỏi các cấp chính quyền huyện Quảng Xương,<br /> mục, dự án, công trình cụ thể. Việc quản lý vốn tỉnh Thanh Hóa phải chỉ đạo triển khai thật tốt, sâu<br /> phải khoa học, trên cơ sở minh bạch hóa thu chi, sát, thường xuyên kiểm tra, đôn đốc. Đảm bảo vốn<br /> quản lý vốn phải theo nguyên tắc tài chính. Nếu được quản lý chặt chẽ và đầu tư có hiệu quả, tránh<br /> vốn là tiền tệ, cần phải có biện pháp để bảo toàn để xảy ra thất thoát, lãng phí và tham nhũng sẽ tác<br /> vốn, tránh bị trượt giá. Đồng thời, nếu quản lý động trực tiếp đến niềm tin của nhân dân./.<br /> vốn bằng hiện vật (vật tư, nguyên vật liệu… ),<br /> cần phải thực hiện công tác quản lý hiệu quả, TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> tránh bị hao mòn hữu hình và vô hình. 1. Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM<br /> 2.3. Thường xuyên kiểm tra, giám sát (2011), Báo cáo số 184/BC-NTM về kết quả<br /> quá trình quản lý, sử dụng vốn cho xây dựng thực hiện năm 2011 chương trình xây dựng<br /> NTM, Hà Nội, ngày 05/12/2011.<br /> NTM ở Huyện<br /> 2. Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn<br /> Để nguồn vốn được đầu tư hiệu quả vào (2016), Thông tư về việc hướng dẫn thực<br /> xây dựng NTM, Huyện tiếp tục thực hiện tốt hiện tiêu chí huyện đạt chuẩn NTM giai đoạn<br /> công tác kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện, 2016 - 2020, số 35/2016/TT-BNNPTNT, Hà<br /> từng giai đoạn, công đoạn, từng dự án. Trong Nội, ngày 26/12/2016.<br /> quá trình quản lý, sử dụng vốn, công tác kiểm 3. Ủy ban nhân dân huyện Quảng Xương (2018),<br /> tra phải thường xuyên, liên tục. Công tác quản Báo cáo về Kết quả thực hiện Chương trình<br /> Mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM ở huyện<br /> lý vốn phải theo các quy định của Bộ Tài chính,<br /> Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2010<br /> không để xảy ra thiếu hụt giữa sổ sách và thực - 2018; Phương hướng, nhiệm vụ giai đoạn<br /> tế, chống hiện tượng quay vòng đồng vốn, trục 2018 - 2020, số 570/BC-UBND, Thanh Hóa,<br /> lợi cá nhân. Trong quá trình sử dụng, phải làm ngày 13/9/2018.<br /> <br /> <br /> 44<br />