QUAN TRẮC CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

405
lượt xem 50
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'quan trắc chất lượng môi trường nước', khoa học tự nhiên, công nghệ môi trường phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: QUAN TRẮC CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC TOÂN ÑÖÙC THAÉNG KHOA MOÂI TRÖÔØNG VAØ BAÛO HOÄ LAO ÑOÄNG ----- ----- MOÂN HOÏC QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG NÖÔÙC GIAÛNG VIEÂN: ThS. PHAÏM ANH ÑÖÙC
Tài liệu tham khảo Cooperative reseach Center for Freshwater Ecology. QUAN TRẮC VÀ PHÂN TÍCH 2000. Australian Guildlines for Water Quality Monitoring and Reporting. Australian and New MÔI TRƢỜNG Zealand Environment and Conservation Council; Agriculture and Resource Management Council of Australian and New Zealand. Deborah Chapman. 1992. Water Quanlity Assessments: Phạm Anh Đức A Guide to the Use of Biota, Sediments and Water in Khoa Môi trường và BHLĐ Environmental Monitoring. Chapman and Hall Ltd. London. Đinh Xuân Thắng. 2003. Ô Nhiễm Không Khí. NXB Đại học Quốc gia. Tp.HCM. Tài liệu tham khảo Tài liệu tham khảo Lê Quốc Hùng. 2006. Các phương pháp và thiết quan Lê Văn Khoa, Nguyễn Xuân Quýnh, Nguyễn Quốc trắc môi trường nước. Viện Khoa học và Công nghệ Việt. 2007. Chỉ Thị Sinh Học Môi Trường. NXB Giáo Việt Nam. Hà Nội. dục. Hà Nội. Lê Trình. 1997. Quan Trắc và Kiểm Soát Ô Nhiễm Nguyễn Hồng Khánh. 2003. Giám Sát Môi Trường Nền Môi trường Nước. NXB Khoa học và Kỹ thuật. Không Khí và Nước: Lý Luận và Thực Tiễn Áp Dụng ở Tp.HCM. Việt Nam. NXB Khoa học và Kỹ thuật. Hà Nội. Lê Văn Khoa, Nguyễn Xuân Cự, Lê Đức, Trần Khắc Nguyễn Văn Kiết, Huỳnh Trung Hải. 2006. Quan Trắc Hiệp, Trần Cẩm Vân. 2003. Đất và Môi Trường. NXB Nước Thải Công Nghiệp. NXB Khoa học và kỹ thuật. Giáo dục. Hà Nội. Hà Nội. 1
Chƣơng 1. CÁC VẤN ĐỀ CHUNG Chƣơng 1. CÁC VẤN ĐỀ CHUNG 1.1. CÁC ĐỊNH NGHĨA VÀ KHÁI NIỆM VỀ 1.5. GIỚI THIỆU MỘT SỐ MẠNG LƢỚI QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG MÔI QUAN TRẮC QUAN TRẮC CHẤT TRƢỜNG LƢỢNG MÔI TRƢỜNG Ở VIỆT NAM 1.2. MỤC TIÊU CỦA QUAN TRẮC CHẤT 1.6. CÁC NGUỒN VÀ TÁC NHÂN GÂY Ô LƢỢNG MÔI TRƢỜNG NHIỄM NƢỚC 1.3. VAI TRÒ CỦA QUAN TRẮC CHẤT 1.7. CÁC NGUỒN VÀ TÁC NHÂN GÂY Ô LƢỢNG MÔI TRƢỜNG NHIỄM KHÔNG KHÍ 1.4. QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG MÔI 1.8. CÁC NGUỒN VÀ TÁC NHÂN GÂY Ô TRƢỜNG NHIỄM ĐẤT 1.1. CÁC ĐỊNH NGHĨA VÀ KHÁI NIỆM VỀ QUAN 1.1. CÁC ĐỊNH NGHĨA VÀ KHÁI NIỆM VỀ QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG MÔI TRƢỜNG TRẮC CHẤT LƢỢNG MÔI TRƢỜNG Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về theo dõi MT Khảo sát (Survey) là một chƣơng trình khảo sát tập (environmental observation), dƣới đây là các định trung trong thời gian ngắn để đo đạc, đánh giá và nghĩa đƣợc sử dụng nhiều nhất. báo cáo CLMT cho mục đích riêng biệt. Quan trắc (Monitoring) MT là sự đo đạc theo phƣơng Giám sát (Surveillance) là sự đo đạc theo phƣơng pháp chuẩn, quan sát, đánh giá và báo cáo về pháp chuẩn và lập đi lập lại trong một khoảng CLMT theo thời gian, không gian, tần suất quy thời gian xác định; giám sát và báo cáo nhằm mục định trong một thời gian dài, nhằm xác định hiện đích quản lý CLMT và các hoạt động vận hành trạng và xu hƣớng biến đổi CLMT. khác. 2
1.3. VAI TRÒ CỦA QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG 1.2. MỤC TIÊU CỦA QUAN TRẮC MÔI TRƢỜNG CHẤT LƢỢNG MÔI TRƢỜNG Quan trắc MT là một cấu phần cần thiết trong giải pháp tổng Mục tiêu quan trắc CLMT là nhằm đánh giá chất thể của chính phủ nhằm bảo vệ và phục hồi CLMT và TN thiên nhiên. lƣợng các thành phần MT, xem xét mức độ ô nhiễm, khả năng sử dụng các thành phần MT và Để sử dụng hiệu quả, số liệu quan trắc phải đi cùng với quá thu thập số liệu phục vụ quản lý MT. trình phân tích hay đánh giá nhằm lý giải những ý nghĩa cần thiết của số liệu. Những thông tin này cung cấp các hoạt động quản lý cân xứng và chính xác nhằm bảo vệ, quản lý và phục hồi TN thiên nhiên. Chiến lƣợc quan trắc MT tốt đạt hiệu quả hơn trong thu hồi nguồn đầu tƣ từ cộng đồng và cá nhân trong BVMT, kiểm soát ô nhiễm và quản lý TN thiên nhiên. 1.5. GIỚI THIỆU MỘT SỐ MẠNG LƢỚI 1.4. QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG QUAN TRẮC QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG MÔI TRƢỜNG MÔI TRƢỜNG Ở VIỆT NAM Tự học Các nguyên tắc cơ bản cho một chƣơng trình quan trắc chất lƣợng môi trƣờng thành công Quy trình quan trắc chất lƣợng môi trƣờng 3
CHƢƠNG 2. QUAN TRẮC CHẤT CHƢƠNG 2. QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG NƢỚC LƢỢNG NƢỚC 2.1. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU 2.5. CƠ SỞ KHOA HỌC THIẾT KẾ MẠNG 2.2. CÁC THÀNH PHẦN MÔI TRƢỜNG LƢỚI QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG TRONG MẠNG LƢỚI QUAN TRẮC NƢỚC CHẤT LƢỢNG NƢỚC 2.6. QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG NƢỚC 2.3. CÁC LOẠI TRẠM TRONG MẠNG LƢỚI BẰNG PHƢƠNG PHÁP SINH HỌC QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG NƢỚC 2.4. TẦN SỐ, THỜI GIAN QUAN TRẮC, KỸ THUẬT THU MẪU VÀ BẢO QUẢN MẪU NƢỚC 2.1. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU 2.1. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU Xác định kiểu nghiên cứu Trƣớc khi xem xét chi tiết phần tiếp theo, cần thiết kế Xác định phạm vi nghiên cứu nghiên cứu nhằm đạt hiệu quả chi phí trong (Không gian, thời gian, đối tƣợng) chƣơng trình thu và phân tích mẫu chất lƣợng MT (Hình 2-1). Xem xét các vấn đề Đầu tiên, nhóm quan trắc phải mô tả đƣợc kiểu thiết kế thu mẫu nghiên cứu, vì điều này sẽ xác định đƣợc chƣơng trình thu mẫu thực địa và thực hiện phân tích số Vị trí Không Tần Mức độ Thông số Hiệu quả liệu sau đó. thu mẫu gian suất chính xác đo đạc chi phí Yêu cầu số liệu cụ thể 4
2.2. CÁC THÀNH PHẦN MÔI TRƢỜNG TRONG 2.3. CÁC LOẠI TRẠM TRONG MẠNG LƢỚI MẠNG LƢỚI QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG NƢỚC QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG NƢỚC Các thông số thủy văn Các mục tiêu cơ bản của các trạm quan trắc Các thông số thủy hóa, thủy lý, vi sinh chất lƣợng nƣớc Các chỉ tiêu thủy sinh vật Đặc điểm các loại trạm quan trắc chất lƣợng nƣớc Lựa chọn các thông số quan trắc 2.4.1. Tần suất, thời gian thu mẫu 2.4. TẦN SỐ, THỜI GIAN QUAN TRẮC, KỸ THUẬT THU MẪU VÀ BẢO QUẢN MẪU Tần suất thu mẫu càng dày, độ chính xác của việc đánh giá diễn biến chất lƣợng nƣớc càng cao. 2.4.1. Tần suất, thời gian thu mẫu Tuy nhiên trong thực tế do hạn chế về nhân lực, thiết bị, kinh phí ở tất cả các quốc gia, tần số thu mẫu 2.4.2. Kỹ thuật thu mẫu ở các trạm quan trắc chất lƣợng đều đƣợc quy định ở mức có thể chấp nhận đƣợc. 5
2.4.2. Kỹ thuật thu mẫu 2.5. CƠ SỞ KHOA HỌC THIẾT KẾ MẠNG LƢỚI QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG NƢỚC Thu mẫu nƣớc sông, suối, kênh, rạch Thu mẫu nƣớc hồ Tự học Thu mẫu nƣớc dƣới đất Thu mẫu nƣớc thải Thu mẫu bùn đáy Bảo quản mẫu 2.6. GIỚI THIỆU CHƢƠNG TRÌNH 3.6. GIỚI THIỆU CHƢƠNG TRÌNH QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG NƢỚC QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG NƢỚC BẰNG PHƢƠNG PHÁP SINH HỌC BẰNG PHƢƠNG PHÁP SINH HỌC 2.6.4. Kỹ thuật thu mẫu quan trắc sức khỏe 2.6.1. Giới thiệu sinh thái 2.6.2. Việc sử dụng và những lợi ích của các 2.6.5. Kỹ thuật xử lý và phân tích số liệu quan phƣơng pháp sinh học trắc chất lƣợng nƣớc 2.6.3. Chọn phƣơng pháp sinh học: Những nghiên cứu điển hình 6
2.6.1. Giới thiệu 2.6.1. Giới thiệu Những phản ứng ít hơn gồm có khả năng sinh sản Hầu hết các nhóm sinh vật sống trong một thủy vực giảm và ức chế một số hệ thống enzyme nào đó cần là nhạy cảm với những thay đổi của môi trƣờng. thiết cho sự trao đổi chất thông thƣờng. Các nhóm sinh vật khác nhau phản ứng theo những Một khi đã xác định đƣợc những phản ứng của các cách khác nhau. nhóm sinh vật đặc biệt nào đó đối với những biến đổi Những phản ứng nghiêm trọng nhất bao gồm sinh của môi trƣờng, có thể sử dụng chúng để đánh giá vật bị chết hay di cƣ đến các nơi khác. chất lƣợng nƣớc. 2.6.1. Giới thiệu 2.6.1. Giới thiệu Các nhóm sinh vật đƣợc nghiên cứu có thể chỉ ra Có thể sử dụng phƣơng pháp sinh học trong một những ảnh hƣởng tổng hợp của tất cả tác động đến chƣơng trình đơn lẻ hay thủy vực. xem xét trong những chƣơng trình đánh giá Có thể sử dụng để so sánh những biến đổi tƣơng đối tổng hợp cùng với phân tích thủy hóa, thủy lý và bùn chất lƣợng nƣớc từ vị trí này với vị trí kia, hay trong đáy. một khoảng thời gian. Vậy quan trắc sinh học là gì? 7
2.6.1. Giới thiệu 2.6.1. Giới thiệu Quan trắc sinh học (Biomonitoring): Có nhiều định Mục đích của quan trắc sinh học: nghĩa về quan trắc sinh học, trong đó định nghĩa Đôi khi các chất ô nhiễm tác động lên hệ sinh thái tại đƣợc coi là đầy đủ nhất là ngƣỡng nồng độ thấp hơn nhiều so với giới hạn định “Quan trắc sinh học là việc sử dụng có hệ thống lƣợng của chất đó; các phản ứng sinh học để đánh giá sự thay đổi môi Tác động của các chất ô nhiễm riêng lẻ là khác với trường trong chương trình quan trắc chất lượng nước. khi chúng nằm trong hỗn hợp; Trong đó những thay đổi này thường là do các nguồn Ảnh hƣởng của độc chất lên hệ sinh thái còn tùy tác động của con người,…”. thuộc vào các đặc tính của điều kiện tự nhiên. 2.6.1. Giới thiệu 2.6.1. Giới thiệu Ngày nay quan trắc sinh học đƣợc thiết lập nhƣ một Thử nghiệm sinh học bao gồm các loại xét nghiệm phần của quan trắc chất lƣợng nƣớc. độc chất sinh thái, tích tụ sinh học, suy thoái sinh học, phú dƣỡng hoá. Có hai loại quan trắc chính rất quan trọng đối với môi trƣờng nƣớc là thử nghiệm sinh học (bioassay) Đánh giá sinh học bao gồm các phƣơng pháp luận và đánh giá sinh học (bioassessment). liên quan đến phân tích các quần xã sinh vật, các chức năng của chúng để cảnh báo, dự đoán xu hƣớng biến đổi và giám sát môi trƣờng. 8
2.6.2. Việc sử dụng và những lợi ích của 2.6.2. Việc sử dụng và những lợi ích của các các phƣơng pháp sinh học phƣơng pháp sinh học Các ảnh hƣởng sinh học đƣợc sử dụng đánh giá môi Phƣơng pháp sinh thái trƣờng nƣớc Phƣơng pháp vi sinh vật học Những thuận lợi của các phƣơng pháp sinh học Phƣơng pháp sinh lý học và sinh hóa Phân loại phƣơng pháp đánh giá sinh học Phƣơng pháp độc chất học Phƣơng pháp tích tụ sinh học Phƣơng pháp mô học và biến dị hình thái 2.6.3. Chọn phƣơng pháp sinh học: Những nghiên 2.6.3. Chọn phƣơng pháp sinh học: Những nghiên cứu điển hình cứu điển hình Đánh giá tác động Đánh giá tác động Khảo sát không gian ảnh hƣởng độc tính tiềm ẩn và Khảo sát không gian ảnh hƣởng độc tính tiềm ẩn và sự nhiễm bẩn sự nhiễm bẩn Quan trắc cảnh báo sớm Quan trắc cảnh báo sớm Đánh giá xu hƣớng biến đổi Đánh giá xu hƣớng biến đổi Tác động của ô nhiễm bất thƣờng Tác động của ô nhiễm bất thƣờng 9
3.1. CÁC THÀNH PHẦN MÔI TRƢỜNG TRONG CHƢƠNG 2. QUAN TRẮC CHẤT MẠNG LƢỚI QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG LƢỢNG KHÔNG KHÍ KHÔNG KHÍ 3.1. CÁC THÀNH PHẦN MÔI TRƢỜNG TRONG MẠNG LƢỚI QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG Việc đánh giá diễn biến chất lƣợng không khí nhất là KHÔNG KHÍ đánh giá tác động sự cố ô nhiễm không khí cần phải đƣợc thực hiện qua 2 thành phần chính sau: 3.2. CÁC LOẠI TRẠM TRONG MẠNG LƢỚI QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG KHÔNG KHÍ Khí tƣợng; 3.3. TẦN SỐ, THỜI GIAN QUAN TRẮC, KỸ Thành phần không khí; THUẬT THU MẪU VÀ BẢO QUẢN MẪU KHÔNG KHÍ 3.4. CƠ SỞ KHOA HỌC THIẾT KẾ MẠNG LƢỚI QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG KHÔNG KHÍ 3.1. CÁC THÀNH PHẦN MÔI TRƢỜNG TRONG 3.1. CÁC THÀNH PHẦN MÔI TRƢỜNG TRONG MẠNG LƢỚI QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG KHÔNG MẠNG LƢỚI QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG KHÔNG KHÍ KHÍ Để đánh giá chất lƣợng không khí và dự báo diễn Các thông số khí tƣợng biến ô nhiễm không khí, không thể đo đạc tất cả các thông số khí tƣợng, không khí mà phải chọn Các thông số gây ô nhiễm không khí các thông số đặc trƣng, đang đƣợc công nhận và Lựa chọn các thông số quan trắc sử dụng trong các tài liệu quốc tế. Thông thƣờng lựa chọn các thông sau: 10
3.3. TẦN SUẤT, THỜI GIAN QUAN TRẮC, KỸ 3.2. CÁC LOẠI TRẠM TRONG MẠNG LƢỚI THUẬT THU MẪU VÀ BẢO QUẢN MẪU QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG KHÔNG KHÍ KHÔNG KHÍ Các mục tiêu cơ bản của các trạm quan trắc chất lƣợng không khí Tần suất, thời gian thu mẫu Đặc điểm các loại trạm quan trắc chất lƣợng Kỹ thuật thu mẫu không khí Bảo quản mẫu 3.4. CƠ SỞ KHOA HỌC THIẾT KẾ MẠNG LƢỚI 3.4. CƠ SỞ KHOA HỌC THIẾT KẾ MẠNG LƢỚI QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG KHÔNG KHÍ QUAN TRẮC CHẤT LƢỢNG KHÔNG KHÍ Mục tiêu quan trắc Độ cao đo đạc các chất ô nhiễm Nguyên tắc thiết lập trạm nền ô nhiễm không Kỹ thuật và thiết bị lấy mẫu khí Quy trình và chính sách vận hành Các yếu tố khí tƣợng và quan trắc chất lƣợng không khí 11
CHƢƠNG 4. QUAN TRẮC Chƣơng 4. XỬ LÝ SỐ LIỆU VÀ QUẢN LÝ SỐ CHẤT LƢỢNG ĐẤT LIỆU Tự học Tự học BẢO ĐẢM CHẤT LƢỢNG VÀ Chƣơng 6. VIẾT BÁO CÁO KIỂM SOÁT CHẤT LƢỢNG TRONG QUAN TRẮC MÔI TRƢỜNG Tự học 7.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN 7.2. ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG VÀ KIỂM SOÁT CHẤT LƢỢNG TRONG QUAN TRẮC MÔI TRƢỜNG NƢỚC 7.3. ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG VÀ KIỂM SOÁT CHẤT LƢỢNG TRONG QUAN TRẮC MÔI TRƢỜNG KHÔNG KH 12
7.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN 7.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN 7.1.5. Bảo đảm chất lƣợng và kiểm soát chất 7.1.1. Một số khái niệm lƣợng trong thiết kế chƣơng trình quan trắc 7.1.2. Các nguyên tắc bảo đảm chất lƣợng và môi trƣờng kiểm soát chất lƣợng trong quan trắc môi 7.1.6. Bảo đảm chất lƣợng và kiểm soát chất trƣờng lƣợng trong quan trắc tại hiện trƣờng 7.1.3. Tầm quan trọng của bảo đảm chất 7.1.7. Bảo đảm chất lƣợng và kiểm soát chất lƣợng và kiểm soát chất lƣợng trong quan lƣợng trong phòng thí nghiệm trắc môi trƣờng 7.1.8. Bảo đảm chất lƣợng và kiểm soát chất 7.1.4. Đối tƣợng áp dụng lƣợng trong xử lý số liệu và báo cáo 7.1.1. Một số khái niệm 7.1.1. Một số khái niệm Đảm bảo chất lƣợng (Quality Assurance – QA): là một Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN): trong phần này đƣợc hệ thống tích hợp các hoạt động quản lý và kỹ thuật sử dụng theo quy định của Luật Bảo vệ Môi trƣờng và trong một tổ chức nhằm bảo đảm cho hoạt động quan đƣợc hiểu nhƣ cụm từ quy chuẩn kỹ thuật về môi trắc môi trƣờng đạt đƣợc các tiêu chuẩn chất lƣợng trƣờng theo quy định của Luật Tiêu chuẩn và Quy đã quy định. chuẩn Kỹ thuật. Kiểm soát chất lƣợng (Quality Control – QC): là việc thực hiện các biện pháp để đánh giá, theo dõi và kịp thời điều chỉnh để đạt đƣợc độ chính xác và độ tập trung của các phép đo theo yêu cầu của các tiêu chuẩn chất lƣợng nhằm bảo đảm cho hoạt động quan trắc môi trƣờng đạt các tiêu chuẩn chất lƣợng quy định. 13
7.1.2. Các nguyên tắc bảo đảm chất lƣợng và kiểm soát chất lƣợng 7.1.3. Tầm quan trọng của bảo đảm chất lƣợng và kiểm soát chất trong quan trắc môi trƣờng lƣợng trong quan trắc môi trƣờng Việc QA/QC phải thực hiện xuyên suốt trong mọi hoạt Để thiết kế một hệ thống quan trắc, trƣớc hết phải bắt động quan trắc môi trƣờng và tuân thủ các nguyên đầu bằng việc xác định các yêu cầu – các thông tin cần tắc sau đây: phải có. (1) Trung thực, chính xác, kịp thời; Có thể phân biệt các bƣớc khác nhau khi đi từ thông tin yêu cầu tới thông tin nhận đƣợc. “Sản phẩm thông (2) Khoa học, hiện đại. tin” nằm giữa “Chất lượng môi trường” và “Sự hiểu biết chính xác về tình trạng chất lượng của môi trường” đƣợc xem nhƣ là một hệ thống quan trắc gồm 6 bƣớc (Hình 7-1) Chất lƣợng môi trƣờng 7.1.3. Tầm quan trọng của bảo đảm chất lƣợng và kiểm soát chất lƣợng trong quan trắc môi trƣờng Lấy mẫu và quan trắc tại hiện trƣờng 7.1.3. Tầm quan Phân tích trong PTN Có thể bổ sung vào dòng thông tin trên ba yếu tố nữa: Dòng thông trọng của bảo đảm “Nhu cầu thông tin”, “Chiến lược quan trắc”, “Thiết tin qua một chất lƣợng và kiểm Xử lý số liệu hệ thống kế mạng lưới” và sắp xếp chúng thành một chu trình soát chất lƣợng trong quan trắc kín bắt đầu từ “Quản lý môi trường” và cũng kết thúc quan trắc môi trƣờng Phân tích số liệu ở “Quản lý môi trường”. Báo cáo Nằm trong chu trình đó là một chuỗi các hoạt động quan trắc và phân tích kế tiếp nhau (Hình 7.2). Chu Sử dụng thông tin trình này có thể xem là “Vòng chất lượng” trong quan trắc môi trƣờng. Sự hiểu biết chính xác về chất lƣợng môi trƣờng 14
7.1.3. Tầm quan trọng của bảo đảm chất lƣợng và kiểm soát chất 7.1.3. Tầm quan trọng của bảo đảm chất lƣợng và kiểm soát chất lƣợng trong quan trắc môi trƣờng lƣợng trong quan trắc môi trƣờng Các bƣớc chủ yếu trong quan trắc và phân tích môi trƣờng Sau “Thiết kế mạng lưới”, việc “Lấy mẫu và quan trắc tại hiện trường” và “Phân tích trong phòng thí nghiệm,… có thể đƣợc Quản lý môi trƣờng tiến hành. Các hoạt động đƣợc sắp xếp thành chu trình để nhấn mạnh Nhu cầu thông tin Sử dụng thông tin rằng mỗi thành phần của hệ thống có thể đƣợc suy ra và đƣợc thiết kế từ một thành phần trƣớc đó. Chuỗi các hoạt động này Chiến lƣợng quan trắc Báo cáo sẽ thay đổi của nhu cầu thông tin. Thành phần cuối cùng “Sử dụng thông tin” là thành phần đầu Thiết kế mạng lƣới Phân tích số liệu của công việc quản lý môi trƣờng. Nó có thể đƣa tới những thay đổi về nhu cầu thông tin và do đó phải xét lại chu trình Xử lý số liệu Lấy mẫu và quan trắc tại theo các yêu cầu kỹ thuật của nhu cầu thông tin đã thay đổi. hiện trƣờng Phân tích trong PTN 7.1.3. Tầm quan trọng của bảo đảm chất lƣợng và kiểm soát chất 7.1.3. Tầm quan trọng của bảo đảm chất lƣợng và kiểm soát chất lƣợng trong quan trắc môi trƣờng lƣợng trong quan trắc môi trƣờng Xác định mục tiêu Xét trong toàn chu trình, ta thấy mỗi thành phần phải chấp nhận các điều kiện về kiểu loại và chất lƣợng thông tin từ Thiết kế chƣơng trình quan trắc thành phần trƣớc. Vai trò của QA/ QC Do vậy, cần phải thiết lập trong những thành phần những trong quan trắc Các công cụ quan trắc chuẩn mực để chấp nhận đối với kết của thành phần trƣớc đó. môi trƣờng Mỗi thành phần lại phụ thuộc vào sự thay đổi và sự nâng cao Các thành phần môi trƣờng QA/QC theo thời gian, những sự thay đổi và nâng cao này phản ánh sự (không khí, nƣớc, đất,…) thay đổi về phƣơng pháp, về trang thiết bị. Phân tích, tổng hợp tài liệu Phải xác định các hoạt động QA/QC để khống chế những sự thay đổi này. Có thể tóm tắt vai trò của QA/QC trong quan Chẩn đoán sơ bộ trắc môi trƣờng bằng sơ đồ dƣới đây (Hình 7-3) ĐTM/ĐR Ra quyết định 15
7.1.4. Đối tƣợng áp dụng 7.1.5. Bảo đảm chất lƣợng và kiểm soát chất lƣợng trong thiết kế chƣơng trình quan trắc môi trƣờng Phần QA/QC trong quan trắc môi trƣờng này áp Xác định mục tiêu của chƣơng trình quan trắc dụng đối với cơ quản lý Nhà nƣớc về môi trƣờng ở Trung ƣơng và địa phƣơng; Thiết kế chƣơng trình quan trắc môi trƣờng các trạm quan trắc môi trƣờng và tổ chức, các nhân có tham gia hoạt động quan trắc môi trƣờng để báo cáo số liệu kết quả quan trắc môi trƣờng cho các cơ quan quản lý Nhà nƣớc về môi trƣờng ở Trung ƣơng và địa phƣơng. Không áp dụng đối với các trạm quan trắc môi trƣờng tự động liên tục. 7.1.8. Bảo đảm chất lƣợng và kiểm soát chất lƣợng trong xử lý số 7.1.6. Bảo đảm chất lƣợng và kiểm soát chất lƣợng trong quan trắc liệu và báo cáo tại hiện trƣờng Quan trắc tại hiện trƣờng Quản lý, xử lý số liệu quan trắc môi trƣờng Lấy mẫu, xử lý và bảo quản mẫu tại hiện trƣờng Lập báo cáo Vận chuyển mẫu về phòng thí nghiệm 16
7.2. ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG VÀ KIỂM SOÁT 7.2. ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG VÀ KIỂM SOÁT CHẤT CHẤT LƢỢNG TRONG QUAN TRẮC MÔI LƢỢNG TRONG QUAN TRẮC MÔI TRƢỜNG NƢỚC TRƢỜNG KHÔNG KHÍ Tự học Tự học 17