zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Quyền hưởng dụng trong Bộ luật Dân sự năm 2015

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Báo xấu

46
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bộ luật Dân sự (BLDS) năm 2015 ghi nhận một quyền mới đối với tài sản: quyền hưởng dụng tài sản. Nhưng BLDS chưa quy định rõ về trường hợp ai chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại (BTTH) do tài sản này gây ra và ai được bồi thường khi tài sản này bị xâm phạm. Bài viết tập trung làm rõ hướng giải quyết cho hai vấn đề này

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quyền hưởng dụng trong Bộ luật Dân sự năm 2015

THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT QUYEÀN HÖÔÛNG DUÏNG TRONG BOÄ LUAÄT DAÂN SÖÏ NAÊM 2015 Đỗ Văn Đại* * PGS,TS. Trưởng Khoa Luật Dân sự - Trường Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học pháp lý Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC). Thông tin bài viết: Tóm tắt: Từ khóa: Quyền hưởng dụng, tài Bộ luật Dân sự (BLDS) năm 2015 ghi nhận một quyền mới đối với sản bị xâm phạm, tài sản gây thiệt tài sản: quyền hưởng dụng tài sản. Nhưng BLDS chưa quy định rõ về hại, bồi thường. trường hợp ai chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại (BTTH) do tài sản Lịch sử bài viết này gây ra và ai được bồi thường khi tài sản này bị xâm phạm. Bài viết Nhận bài: 28/02/2017 tập trung làm rõ hướng giải quyết cho hai vấn đề này. Biên tập: 14/04/2017 Duyệt bài: 21/04/2017 Article Infomation: Abstract: Keywords: Usufruct Right, The Civil Code of 2015 acknowledged a new right toward the Infringed Assets, Assets Causing assets - usufruct right. Unfortunately, due to the cloudiness of the laws, Damage, Compensations it is not apparent that who shall be responsible for the compensation for Article History: the damages resulted from such assets and who shall be compensated Received: 28 Feb. 2017 when their rights toward such asset are infringed. This article will focus on the resolutions for the two aforementioned matters. Edited: 14 Apr. 2017 Appproved: 21 Apr. 2017 BLDS năm 2015 ghi nhận thêm một dụng. Trong quan hệ BTTH, có thể xảy ra loại quyền đối với tài sản: quyền hưởng hai trường hợp: trường hợp thứ nhất, tài sản dụng. Đây là quyền của chủ thể được khai có quyền hưởng dụng gây thiệt hại (như nhà thác công dụng và hưởng hoa lợi, lợi tức bị sập gây thiệt hại); trường hợp thứ hai, đối với tài sản thuộc quyền sở hữu của chủ tài sản có quyền hưởng dụng bị xâm phạm thể khác trong một thời hạn nhất định (Điều (như nhà bị thiệt hại). Câu hỏi đặt ra là: 257)1. đối với trường hợp thứ nhất, ai chịu trách Với quy định trên, trong quan hệ nhiệm BTTH và đối với trường hợp thứ hai, hưởng dụng đối với một tài sản, có hai chủ ai được BTTH? Bài viết tập trung luận giải thể là chủ sở hữu và người có quyền hưởng hướng xử lý cho hai câu hỏi này. 1 Xem thêm Đỗ Văn Đại (chủ biên) “Bình luận khoa học BLDS 2015”, Nxb. Hồng Đức - Hội Luật gia Việt Nam 2016 (tái bản lần thứ hai). Số 11(339) T6/2017 47
THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT 1. Trường hợp tài sản có quyền hưởng đó chịu trách nhiệm BTTH do tài sản gây dụng gây thiệt hại ra; trong trường hợp tài sản có quyền hưởng - Tài sản là nguồn nguy hiểm cao độ, dụng do “việc tạo lập quyền hưởng dụng súc vật gây thiệt hại dẫn đến chuyển giao việc giữ tài sản” nên Pháp luật dân sự ở nước ta hiện nay quy người có quyền hưởng dụng là người có định về trách nhiệm BTTH do tài sản gây đủ các quyền năng của người giữ tài sản2. ra. Theo đó, người chiếm hữu, sử dụng tài Ở đây, “trong mối quan hệ với người thứ sản chịu trách nhiệm bồi thường nếu tài sản ba, người có quyền hưởng dụng chịu trách gây thiệt hại ở thời điểm người này đang nhiệm bồi thường đối với thiệt hại do tài chiếm hữu, sử dụng tài sản. Trong trường sản gây ra với tư cách là người giữ tài sản”3. hợp tài sản là nguồn nguy hiểm cao độ gây Như vậy, ở Pháp, khi tài sản gây ra thiệt hại, thiệt hại, “nếu chủ sở hữu đã giao cho người người có quyền hưởng dụng là người chịu khác chiếm hữu, sử dụng thì người này phải trách nhiệm BTTH. Hướng giải quyết này bồi thường” (khoản 2 Điều 601 BLDS). cũng khá tương đồng với giải pháp nêu trên Tương tự, theo quy định tại khoản 1 Điều ở nước ta. 603 BLDS “người chiếm hữu, sử dụng súc - Trường hợp tài sản khác gây thiệt hại vật phải BTTH trong thời gian chiếm hữu, Điều 604 BLDS quy định: “chủ sở sử dụng súc vật”. hữu, người chiếm hữu, người được giao quản Trong trường hợp tài sản có quyền lý phải BTTH do cây cối gây ra”; Điều 605 hưởng dụng, thông thường người có quyền BLDS quy định: “chủ sở hữu, người chiếm hưởng dụng là người chiếm hữu, sử dụng tài hữu, người được giao quản lý, sử dụng nhà sản (trừ khi chuyển chiếm hữu, sử dụng cho cửa, công trình xây dựng khác phải BTTH người khác). Khoản 2 Điều 166 BLDS quy do nhà cửa, công trình xây dựng khác đó gây định: “Chủ sở hữu không có quyền đòi lại thiệt hại cho người khác”. Tương tự, khoản tài sản từ sự chiếm hữu của chủ thể đang có 3 Điều 584 BLDS quy định: “trường hợp tài quyền khác đối với tài sản đó”. Nội dung của sản gây thiệt hại thì chủ sở hữu, người chiếm quy định này cho thấy, người có quyền khác hữu tài sản phải chịu trách nhiệm BTTH”. đối với tài sản, trong đó có quyền hưởng Những quy định trên cho thấy, BLDS dụng, là người chiếm hữu tài sản. Theo quy không có bất kỳ ưu tiên nào giữa trách định tại khoản 1 Điều 261 BLDS thì người nhiệm BTTH của chủ sở hữu, người chiếm có quyền hưởng dụng được “tự mình hoặc hữu. Để biết ai trong hai người (chủ sở hữu cho phép người khác khai thác, sử dụng, và người có quyền hưởng dụng) chịu trách thu hoa lợi, lợi tức từ đối tượng của quyền nhiệm cuối cùng, chúng ta cần xem xét hoàn hưởng dụng”. Vì vậy, nếu người có quyền cảnh gây ra thiệt hại. hưởng dụng không cho phép người khác Trường hợp tài sản bị hư hỏng mà khai thác, sử dụng tài sản thì họ chính là không suy giảm đáng kể khả năng sử dụng người sử dụng tài sản. Do đó, theo quy định dẫn tới gây thiệt hại, căn cứ quy định của về BTTH, họ sẽ chịu trách nhiệm BTTH do BLDS, chúng tôi cho rằng, người có quyền tài sản của mình gây ra. hưởng dụng chịu trách nhiệm cuối cùng (vì Trong trường hợp tương tự nêu trên, hư hỏng này thuộc trách nhiệm của người có pháp luật dân sự của Pháp quy định theo quyền hưởng dụng). Bởi lẽ, theo quy định hướng: người nào “giữ” tài sản thì người tại khoản 4 Điều 262 BLDS, người hưởng 2 G. Viney và P. Jourdan, « Les conditions de la responsabilité », Nxb. LGDJ 2006, phần số 688. 3 Chr. Atias, « Droit civil-Les biens », Nxb. Lexis Nexis 2014, phần số 235. 48 Số 11(339) T6/2017
THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT dụng có nghĩa vụ: “Bảo dưỡng, sửa chữa BLDS, người có quyền hưởng dụng có tài sản theo định kỳ để bảo đảm cho việc sử nghĩa vụ “bảo dưỡng, sửa chữa tài sản theo dụng bình thường; khôi phục tình trạng của định kỳ để bảo đảm cho việc sử dụng bình tài sản và khắc phục các hậu quả xấu đối với thường; khôi phục tình trạng của tài sản và tài sản do việc không thực hiện tốt nghĩa vụ khắc phục các hậu quả xấu đối với tài sản do của mình phù hợp với yêu cầu kỹ thuật hoặc việc không thực hiện tốt nghĩa vụ của mình theo tập quán về bảo quản tài sản”. Trong phù hợp với yêu cầu kỹ thuật hoặc theo tập trường hợp này, nếu chủ sở hữu đã BTTH quán về bảo quản tài sản”. Do đó, có thể cho người bị thiệt hại, họ có quyền yêu cầu hiểu rằng, trong trường hợp này, người có người có quyền hưởng dụng hoàn trả khoản quyền hưởng dụng được BTTH (khi họ bỏ tiền đã bồi thường cho người bị thiệt hại. ra các chi phí để khôi phục tài sản). Đây cũng là hướng giải quyết của pháp luật - Mất, giảm sút lợi ích khai thác, sử dân sự Pháp4. dụng Đối với trường hợp khác, theo quy Khoản 2 Điều 589 BLDS quy định: định tại khoản 4 Điều 263 BLDS thì trách “Thiệt hại do tài sản bị xâm phạm bao gồm: nhiệm thuộc về chủ sở hữu. Theo đó, chủ lợi ích gắn liền với việc sử dụng, khai thác sở hữu có nghĩa vụ thực hiện nghĩa vụ sửa tài sản bị mất, bị giảm sút”. Như vậy, khi lợi chữa tài sản để bảo đảm không bị suy giảm ích khai thác hay sử dụng tài sản bị mất hay đáng kể dẫn tới tài sản không thể sử dụng giảm sút do bị xâm phạm thì thiệt hại này được hoặc mất toàn bộ công dụng, giá trị được bồi thường. Đây cũng là hướng giải của tài sản. Pháp luật dân sự của Pháp cũng quyết được Luật Trách nhiệm bồi thường có hướng xử lý tương tự5. của Nhà nước xác định đối với tài sản của cá 2. Trường hợp tài sản có quyền hưởng nhân, tổ chức bị thiệt hại do người thi hành dụng bị thiệt hại công vụ gây ra trong hoạt động quản lý hành - Chi phí khắc phục hư hỏng chính, tố tụng, thi hành án (khoản 3 Điều Khoản 1 Điều 589 BLDS quy định: 45). Câu hỏi được đặt ra là chủ sở hữu hay “Thiệt hại do tài sản bị xâm phạm bao gồm: người có quyền hưởng dụng được BTTH? tài sản bị mất, bị hủy hoại hoặc bị hư hỏng”. Căn cứ quy định tại Điều 257 BLDS “quyền Tài sản bị hư hỏng là trường hợp tài sản bị hưởng dụng là quyền của chủ thể được khai xâm hại vẫn còn nhưng bị mất hoặc giảm sút thác công dụng và hưởng hoa lợi, lợi tức đối giá trị sử dụng trong tình trạng vẫn có thể với tài sản thuộc quyền sở hữu của chủ thể khôi phục lại tính năng vốn có của nó thông khác trong một thời hạn nhất định”, chúng qua việc sửa chữa6. Khi khôi phục lại tài sản, tôi cho rằng, người có quyền hưởng dụng chúng ta phải bỏ ra chi phí và trong trường được BTTH: họ được khai thác, sử dụng tài hợp này, “chi phí hợp lý để khắc phục thiệt sản nhưng do tài sản bị xâm phạm mà họ hại” được bồi thường (khoản 3 Điều 589 không còn khả năng khai thác, sử dụng tài BLDS). Câu hỏi đặt ra là ai (chủ sở hữu sản thì họ được BTTH do lợi ích từ việc khai hay người có quyền hưởng dụng) được bồi thác, sử dụng tài sản bị mất, giảm sút. thường khoản tiền này? - Tài sản bị mất, hủy hoại Theo quy định tại khoản 4 Điều 262 Khoản 1 Điều 589 BLDS quy định 4 G. Viney và P. Jourdan, « Les conditions de la responsabilité », Nxb. LGDJ 2006, phần số 730. 5 Chr. Atias, « Droit civil-Les biens », Nxb. Lexis Nexis 2014, phần số 235. 6 Học viện Tư pháp, « Giáo trình Luật dân sự », Nxb. Công an nhân dân, H., 2007, tr. 457. Số 11(339) T6/2017 49
THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT “thiệt hại do tài sản bị xâm phạm bao gồm tài hưởng dụng, sang khoản bồi thường”8. sản bị mất, bị huỷ hoại”. Trong trường hợp Vụ án thứ hai, liên quan đến việc này, việc BTTH có thể được thực hiện bằng Nhà nước Pháp xây dựng một lối đi vượt tiền hoặc tài sản tương đương. Tuy nhiên, đường sắt làm ảnh hưởng tiêu cực tới những câu hỏi đặt ra là ai (chủ sở hữu hay người ngôi nhà bên cạnh (quyền sở hữu thuộc về có quyền hưởng dụng) được bồi thường? cặp vợ chồng Mathieu -Merger còn quyền Đây là trường hợp cả chủ sở hữu và người hưởng dụng của một bất động sản thuộc về có quyền hưởng dụng bị ảnh hưởng, cụ thể: bà Simon), Tòa sơ thẩm hành chính Chalons (i) đối với chủ sở hữu, khi tài sản được tiêu sur Marne đã ra quyết định cho bà Simon có dùng hoặc bị tiêu huỷ thì quyền sở hữu đối quyền được bồi thường đối với những xáo với tài sản đó chấm dứt (Điều 242 BLDS); (ii) đối với người có quyền hưởng dụng, trộn trong việc sử dụng mà công trình công người có quyền hưởng dụng cũng không còn cộng gây ra và vợ chồng Mathieu - Merger khả năng khai thác, sử dụng tài sản nữa vì có quyền được BTTH từ việc giá trị các bất quyền hưởng dụng chấm dứt trong trường động sản bị giảm sút. Sau đó, vụ việc được hợp tài sản là đối tượng của quyền hưởng đưa lên Tham chính viện. Sau khi xem xét, dụng không còn (khoản 5 Điều 265 BLDS). Tham chính viện cho rằng, Tòa sơ thẩm Vì vậy, sẽ là thuyết phục khi cả hai đều được hành chính Chalons sur Marne đã xét xử bồi thường theo giá trị các quyền mà họ có đúng luật. Cuối cùng, Tham chính viện chấp đối với tài sản. Đây cũng là hướng mà thực nhận hướng giải quyết của Tòa án sơ thẩm, tiễn xét xử của Tòa án Pháp đã thực hiện. theo đó “bà Simon được bồi thường 10.000F Để hiểu rõ hơn, chúng ta nghiên cứu hai vụ và vợ chồng Mathieu - Merger được bồi án sau: thường 45.000F”9. Vụ án thứ nhất, thành phố Libourne - Tài sản bị người hưởng dụng hủy xâm phạm tới một bất động sản dẫn đến hoại, làm mất phải phá bỏ tài sản này. Thực tế, trên cơ sở Thực tế còn có thể xảy ra trường hợp một giao dịch dân sự (tặng cho và phân chia tài sản bị ảnh hưởng xuất phát từ người có tài sản do người cha tiến hành), tài sản này quyền hưởng dụng. Ví dụ, người có quyền có quyền hưởng dụng thuộc về người cha hưởng dụng làm mất, hủy hoại tài sản. Trong (ông Henri Magne) và quyền sở hữu thuộc trường hợp này, ai BTTH và ai được BTTH? về những người con (Raymond, Pierre và Beaufort Magne). Khi xét xử, Tham chính Theo quy định tại khoản 3 và khoản 5 viện (Tòa tối cao trong lĩnh vực hành chính) Điều 262 BLDS thì người có quyền hưởng Pháp đã xác định mức thiệt hại tương đương dụng có nghĩa vụ “Giữ gìn, bảo quản tài sản với giá trị căn nhà là 400.000F và theo như tài sản của mình” và “Hoàn trả tài sản hướng chủ sở hữu chỉ được bồi thường mức cho chủ sở hữu khi hết thời hạn hưởng dụng”. tiền trên sau khi trừ đi 10% tương đương Như vậy, có thể nói rằng, người có quyền với giá trị của quyền hưởng dụng thuộc hưởng dụng chịu trách nhiệm về việc hủy về người cha7. Ở đây, “quyền hưởng dụng hoại tài sản nếu họ không chứng minh được được chuyển từ tài sản, đối tượng của quyền rằng việc hủy hoại là do bất khả kháng 7 CE, 8/07/1992, req. no 90581, « Cne de Libourne c/Cts Magne, Lebon »; D. 1993. Somm. 150, obs. P. Bon et Ph. Terneyre. 8 F. Terré và Ph. Simler, «Droit civil-Les biens», Nxb. Précis-Dalloz 2010, phần số 842. 9 CE, 12/07/1969, Min. Équipement, RD publ. 1970. 450. 50 Số 11(339) T6/2017

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.