Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với tác phẩm văn học cho trẻ 3 - 4 tuổi trong trường mầm non

PGD&ĐT QUẬN NAM TỪ LIÊM<br /> TRƯỜNG MẦM NON TRUNG VĂN<br /> <br /> *****    *****<br /> MÃ SKKN<br /> <br /> SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM<br /> Đề tàì:<br /> Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với<br /> tác phẩm văn học cho trẻ 3 - 4 tuổi trong trường mầm non.<br /> <br /> Lĩnh vực: Phát triển ngôn ngữ<br /> Cấp học: Mầm non<br /> <br /> Năm học 2016 - 2017<br /> <br /> A: ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> I. Lý do chọn đề tài:<br /> 1. Cơ sở lý luận:<br /> Văn học là một loại hình nghệ thuật đến với trẻ sớm nhất và cũng đƣợc trẻ<br /> mầm non yêu thích nhất.Thông qua văn học giúp trẻ lĩnh hội và phát triển toàn<br /> diện về trí tuệ, đạo đức, lao động thẩm mỹ, đặc biệt là phát triển ngôn ngữ cho<br /> trẻ.<br /> Văn học có vai trò rất quan trọng đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non ngay từ<br /> khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, đến lúc trẻ biết viết, biết đọc<br /> thì văn học là chiếc cầu nối, là phƣơng tiện dẫn dắt trẻ.Nói những tiếng nói, đi<br /> những bƣớc đi đầu tiên của trẻ.<br /> Làm quen văn học là một hoạt động rất quan trọng không thể thiếu đƣợc<br /> trong chƣơng trình chăm sóc giáo dục trẻ.<br /> Cho trẻ làm quen văn học giúp trẻ hình thành những hiểu biết phù hợp với<br /> lứa tuổi thông qua ngôn ngữ giúp trẻ nhận thức đƣợc thế giới xung quanh.<br /> Những lời ru yêu thƣơng của bà, mẹ, những lời thơ đồng dao, truyện kể của cô<br /> đã giúp trẻ cảm nhận đƣợc cái hay, cái đẹp của cuộc sống, những điều hay lẽ<br /> phải những thói quen tốt và những hành vi có đạo đức thông qua các bài thơ câu<br /> chuyện trẻ đã biết phân biệt cái thiện, cái ác, ngƣời tốt, kẻ xấu, biết về thế giới<br /> xung quanh, biết yêu quý thiên nhiên, biết chăm sóc bảo vệ mọi vật xung quanh,<br /> những hình ảnh đẹp, những tình tiết hay, lời đối thoại trong truyện trẻ biết yêu<br /> quý bạn bè, cô giáo và những ngƣời thân. Qua việc cho trẻ làm quen văn học và<br /> phƣơng tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong sáng, mà đặc biệt vốn từ<br /> của trẻ đƣợc phát triển mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc, diễn cảm, nói đầy đủ, đúng<br /> câu, đúng từ, đúng ngữ pháp. Thông qua hoạt động này kích thích sự tìm tòi<br /> khám phá, trẻ đƣợc tiếp xúc nhiều với nhân vật trong thơ truyện thì trẻ sẽ hiểu<br /> đƣợc tính cách của nhân vật. Qua đó giúp trẻ phát triển tƣ duy trí tuệ giáo dục<br /> tình yêu thƣơng con ngƣời với con ngƣời, tình yêu quê hƣơng đất nƣớc, giúp trẻ<br /> hoàn thiện nhân cách tạo tâm thế cho trẻ tự tin bƣớc vào trƣờng phổ thông.<br /> 2. Cơ sở thực tiễn:<br /> Chúng ta đã thấy văn học rất cần thiết cho cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là<br /> lứa tuổi mầm non để tổ chức hƣớng dẫn cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học<br /> là một nhiệm vụ rất quan trọng. Đó là sự dẫn dắt cho trẻ ngay từ những bƣớc<br /> chập chững đầu tiên trong các tác phẩm văn học. Xong làm thế nào để trẻ lĩnh<br /> hội và cảm nhận đƣợc từng tác phẩm một cách toàn diện nhất phụ thuộc vào<br /> phƣơng pháp dạy học của từng giáo viên<br /> Mặc dù chƣơng trình làm quen với văn học không chỉ ở một hoạt động học<br /> mà còn đƣợc lồng ghép tích hợp vào các hoạt động trong ngày, nhƣng chất<br /> lƣợng cảm nhận văn học chƣa cao, các tiết dạy chỉ cung cấp đƣợc kiến thức cơ<br /> 2<br /> <br /> bản của hoạt động, khả năng cảm thụ tác phẩm văn học của giáo viên còn hạn<br /> chế, giọng đọc và cử chỉ điệu bộ chƣa hấp dẫn lôi cuốn trẻ, đồ dùng đồ chơi còn<br /> nghèo nàn, giờ học chƣa hƣởng ứng, chƣa phát huy đƣợc tính tích cực chủ động<br /> chƣa phát triển.<br /> <br /> II. Mục đích của sáng kiến<br /> - Nhằm giúp trẻ phát triển ngôn ngữ .<br /> - Thông qua hoạt động giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt: Trí tuệ, đạo đức<br /> - Giúp trẻ mạnh dạn, tự tin hơn.<br /> III.Đối tượng<br /> Lớp mẫu giáo bé ( 3 - 4 tuổi ) lớp C3 trong trƣờng Mầm Non<br /> IV. Phạm vi của đề tài<br /> -Từ tháng 09/2016 đến tháng 05/2017 tại lớp MGB (3-4 tuổi) C3 trƣờng mầm<br /> non tôi công tác.<br /> <br /> B: NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN<br /> I. Khảo sát thực trạng:<br /> Năm học 2016-2017 tôi đƣợc nhà trƣờng phân công dạy lớp mẫu giáo<br /> bé 3-4 tuổi với tổng số cháu là 41 cháu. Qua tìm hiểu, nghiên cứu thực trạng<br /> việc tổ chức các hình thức giáo dục cho trẻ làm quen tác phẩm văn học, từ đó<br /> chọn lọc các hình thức giáo dục cho phù hợp với trẻ. Tuy nhiên trong quá trình<br /> thực hiện tôi gặp những thuận lợi, khó khăn sau:<br /> 1. Thuận lợi:<br /> Giáo viên luôn đƣợc sự chỉ đạo và giúp đỡ quan tâm thƣờng xuyên, kịp<br /> thời của BGH nhà trƣờng và tổ chuyên môn. Giáo viên nắm vững đƣợc trình tự<br /> tiến hành các hoạt động trong mỗi hoạt động dạy, đƣợc sự quan tâm giúp đỡ của<br /> bạn bè, đồng nghiệp. Đƣợc sự quan tâm tin tƣởng của phụ huynh và yêu mến<br /> của trẻ.<br /> - Cơ sở vật chất lớp học đầy đủ.<br /> -Trẻ nhanh nhẹn, ngoan ngoãn, thông minh.<br /> 2. Khó khăn:<br /> - Do nhận thức của trẻ chƣa đồng đều, ảnh hƣởng đến việc rèn nề nếp thói<br /> quen trong các hoạt động của trẻ ở lớp.<br /> - Trẻ còn chƣa mạnh dạn, tự tin để thể hiện mình khi có cô có bạn.<br /> - Ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế, nói ngọng, phát âm chƣa rõ ràng, nói chƣa<br /> đủ câu.<br /> - Khả năng chú ý cũng nhƣ cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ không đƣợc<br /> đồng đều, trẻ chƣa hứng thú tham gia vào tiết học.<br /> 3<br /> <br /> - Phụ huynh đƣa trẻ đến lớp muộn, trẻ còn quấy khóc nhiều.<br /> <br /> II.Kết quả khảo sát đầu năm<br /> Đạt<br /> TT<br /> <br /> Nội dung khảo sát<br /> <br /> Chưa đạt<br /> <br /> Số lƣợng<br /> trẻ<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> Số lƣơng<br /> trẻ<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> 1<br /> <br /> - Trẻ có khả năng đọc<br /> thuộc diễn cảm thơ<br /> <br /> 15/41 Trẻ<br /> <br /> 37%<br /> <br /> 26 Trẻ<br /> <br /> 63%<br /> <br /> 2<br /> <br /> - Trẻ có khả năng kể lại<br /> câu chuyện đơn giản với<br /> sự giúp đỡ của cô<br /> <br /> 5/41 Trẻ<br /> <br /> 12%<br /> <br /> 36 Trẻ<br /> <br /> 88%<br /> <br /> 3<br /> <br /> - Trẻ có thể tham gia<br /> đóng vai nhân vật trong<br /> truyện<br /> - Trẻ có sự sáng tạo khi<br /> đọc thơ, kể chuyện<br /> <br /> 8/41 Trẻ<br /> <br /> 20%<br /> <br /> 33 Trẻ<br /> <br /> 80%<br /> <br /> 6/41 Trẻ<br /> <br /> 15%<br /> <br /> 35 Trẻ<br /> <br /> 85%<br /> <br /> 4<br /> <br /> Từ những thực trạng trên tôi đã đƣa ra những biện pháp sau:<br /> - Lựa chọn nghiên cứu kỹ tác phẩm, xây dựng nội dung làm quen văn<br /> học phù hợp với độ tuổi, phù hợp với chủ đề.<br /> - Đa dạng hoá các hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học<br /> nhằm phát huy tối đa tính tích cực của trẻ.<br /> - Nâng cao nghệ thuật giảng dạy, tích hợp nội dung giáo dục một cách<br /> hợp lý.<br /> - Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy, làm đồ dùng đồ<br /> chơi tự tạo và sử dụng đồ dùng trực quan đảm bảo tính khoa học, tính<br /> thực tiễn, hiệu quả.<br /> - Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.<br /> - Trò chơi đóng kịch.<br /> - Tổ chức hoạt động làm quen văn học theo hình thức đổi mới - lồng<br /> ghép các môn học - trò chơi gây hứng thú cho trẻ.<br /> - Làm tốt công tác phối kết hợp tốt giữa gia đình và nhà trường.<br /> <br /> 4<br /> <br /> C: NHỮNG BIỆN PHÁP<br /> I. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN.<br /> 1. Biện pháp 1: Lựa chọn nghiên cứu kỹ tác phẩm.<br /> Tác phẩm văn học là khâu quan trọng nhất của khoa học nghiên cứu văn<br /> học với trẻ mầm non cho trẻ làm quen với văn học là giúp trẻ cảm nhận đƣợc sự<br /> độc đáo của phong cách nghệ thuật.<br /> Dẫn dắt trẻ cảm nhận đƣợc giá trị của nội dung, nghệ thuật phong phú<br /> trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với tác phẩm văn học,<br /> những nét độc đáo, những cái hay, cái đẹp của văn học đã giúp trẻ hiểu biết cuộc<br /> sống xung quanh mình bao gồm thế giới loài vật, cỏ cây, hoa lá, mọi hiện tƣợng<br /> mà trẻ nhìn thấy đƣợc, trẻ cảm nhận đƣợc.<br /> Khi lựa chọn và sử dụng tôi chọn những tác phẩm phù hợp với chủ đề, chủ<br /> điểm, tránh chồng chéo, chọn những tác phẩm hay phù hợp với trẻ.<br /> Ví dụ 1: Chủ đề thế giới thực vật truyện “Chú đỗ con” để dạy trẻ. Nội dung<br /> truyện phù hợp với chủ đề, trẻ sẽ biết đƣợc quá trình nảy mầm của hạt thành cây<br /> dƣới mƣa xuân và ánh nắng mặt trời.<br /> Ví dụ 2: Chủ đề Tết và mùa xuân bài thơ “Hoa đào” để dạy trẻ qua bài thơ<br /> trẻ nhận ra đƣợc mùa xuân tết đến có hoa đào và không khí chuẩn bị đón Tết.<br /> Khi chọn đƣợc tác phẩm hay, phù hợp giáo viên xác định rõ mục đích yêu<br /> cầu và đƣa ra đƣợc nội dung tác phẩm phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Bên cạnh đó<br /> giáo viên xác định đƣợc giọng kể, giọng đọc, thể hiện cử chỉ, điệu bộ, nét mặt để<br /> thu hút trẻ.<br /> Khi lựa chọn nghiên cứu tác phẩm tôi luôn kết hợp đồ dùng đồ chơi ở lớp<br /> có sẵn và làm thêm đồ dùng đồ chơi tự tạo để phục vụ cho tiết học sao cho sinh<br /> động, hiệu quả, đạt chất lƣợng cao.<br /> Chọn đƣợc tác phẩm phù hợp và công tác chuẩn bị tốt trƣớc khi dạy tạo cho trẻ<br /> có trạng thái tâm lý tốt khi tham gia hoạt động làm quen với tác phẩm văn học.<br /> 2. Biện pháp 2: Đa dạng hoá các hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm<br /> văn học nhằm phát huy tối đa tính tích cực của trẻ.<br /> Trẻ mầm non lĩnh hội đƣợc thông qua hình thức "Học mà chơi, chơi mà<br /> học", trẻ làm quen văn học qua các hoạt động<br /> Các hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong hoạt động<br /> chung<br /> Đây là hình thức tổ chức hoạt động làm quen với văn học rất cần thiết để<br /> nâng cao hiệu quả dạy học và giáo dục trẻ. Ở đó trẻ đƣợc mở mang nhận thức,<br /> 5<br /> <br />