Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh tại trung tâm

Sáng kiến kinh nghiệm<br /> <br /> MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO<br /> HỌC SINH TẠI TRUNG TÂM<br /> A. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:<br /> Ngay từ thuở sơ khai của đất nước, các bậc tiền nhân đã nói : "Hiền tài là<br /> nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì đất nước thịnh, nguyên khí suy thì<br /> đất nước suy". Bác Hồ đã từng nói: “ Người có tài mà không có đức là người vô<br /> dụng”. Có thể nói lịch sử phát triển của hầu hết các quốc gia trên thế giới đều thấy<br /> rằng: giáo dục và đào tạo có vai trò hết sức quan trọng trong công cuộc xây dựng đất<br /> nước, trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.<br /> Trong những năm gần đây Việt Nam đang trên con đường đổi mới, đang từng<br /> bước hội nhập kinh tế thế giới. Hội nhập kinh tế ngoài mặt tích cực nó còn làm phát<br /> sinh những vấn đề mà chúng ta cần quan tâm: Bản sắc văn hóa dân tộc bị đe dọa, hội<br /> nhập kinh tế đưa vào nước ta những sản phẩm đồi trụy, làm xói mòn những giá trị đạo<br /> đức, thuần phong mỹ tục của dân tộc. Hiện nay một bộ phận thanh thiếu niên có dấu<br /> hiệu sa sút nghiêm trọng về đạo đức, nhu cầu cá nhân phát triển lệch lạc, kém ý thức<br /> trong quan hệ cộng đồng, thiếu niềm tin trong cuộc sống, ý chí kém phát triển, không<br /> có tính tự chủ dễ bị lôi cuốn vào những việc xấu. Trong nhà trường số học sinh vi<br /> phạm đạo đức có chiều hướng gia tăng. Một số cán bộ quản lý, giáo viên chưa thật sự<br /> là tấm gương sáng cho học sinh, chỉ lo chú trọng đến việc dạy tri thức khoa học, xem<br /> nhẹ, thờ ơ không chú ý đến việc giáo dục tình cảm đạo đức cho học sinh. Trước thực<br /> tế trên, việc trang bị cho giới trẻ bản lĩnh, kỹ năng và những kiến thức cơ bản về một<br /> lối sống lành mạnh, sống có lý tưởng, biết yêu thương và sống vì mọi người là việc<br /> làm vô cùng quan trọng.<br /> Để có được những thành công hơn nữa trên con đường phát triển đất nước,<br /> chúng ta phải đào tạo được một thế hệ trẻ có đức, có tài giỏi về chuyên môn và<br /> khỏe mạnh về thể chất. Sinh thời Bác Hồ luôn căn dặn và nhắc nhở Đảng ta “Bồi<br /> dưỡng đạo đức “Đức, trí, thể, mỹ” thì giáo dục đạo đức có vai trò quan trọng được<br /> xem là nền tảng gốc rễ để tạo ra nội lực tiềm tàng vững chắc cho các mặt giáo dục<br /> Người thực hiện: Bùi Thị Trúc<br /> <br /> Trang 1<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm<br /> khác. Về bản chất con người, dù là trẻ em hư đến đâu nhưng bao giờ cũng có mặt<br /> tốt, mặt nhân tính, những ước mơ, nguyện vọng thầm kín chính đáng đầy nhân bản<br /> và hồn nhiên. Các em cũng thích được khen ngợi, yêu thương. Nếu nhà trường và<br /> gia đình nắm được những nguyên nhân sâu xa, có sự đồng cảm và hiểu được các<br /> em, có sự thống nhất về phương pháp giáo dục thì chắc chắn sẽ cảm hóa được học<br /> sinh cá biệt.<br /> Trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh tại trung tâm Kỹ thuật tổng<br /> hợp – Hướng nghiệp Đồng Nai đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Đó là nhờ<br /> vào sự quan tâm của các cấp, các ngành ở địa phương, sự ủng hộ giúp đỡ của cha<br /> mẹ học sinh. Bản thân là người làm công tác quản lý học sinh học nghề tại trung<br /> tâm tôi tự thấy vai trò giáo dục đạo đức cho học sinh luôn luôn phải được coi trọng<br /> từ đó làm nền tảng cho giáo dục toàn diện tại trung tâm. Xuất phát từ những lý do<br /> khách quan và lý do chủ quan như đã phân tích ở trên, tôi mạnh dạn lựa chọn đề<br /> tài: “ Một số biện pháp quản lý giáo dục đạo đức học sinh tại trung tâm”.<br /> B. TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI:<br /> I. Cơ sở lý luận:<br /> Theo tổ chức Y tế thế giới WHO độ tuổi vị thành niên có từ 10 đến 19 tuổi,<br /> ở Việt Nam quy định độ tuổi vị thành niên từ 10 đến 19 tuổi. Như vậy học sinh<br /> THPT là lứa tuổi cuối lứa tuổi vị thành niên, giai đoạn này các em phát triển mạnh<br /> về thể chất, sinh lý. Là thời kỳ chuyển tiếp từ trẻ em sang người lớn, các em luôn<br /> có xu hướng tự khẳng định mình, có ý thức vươn lên làm chủ bản thân. Ở giai đoạn<br /> phát triển này sự chỉ đạo, kiểm tra, giám sát của người lớn làm các em cảm thấy rất<br /> khó chịu, bực bội và rất dễ nổi nóng. Trong lứa tuổi này các em muốn tìm tòi,<br /> khám phá, tìm hiểu những điều chưa biết của cuộc sống, các em muốn có quyền tự<br /> quyết định trong các công việc và việc làm của mình và muốn không bị sự ràng<br /> buộc của gia đình, bố mẹ và các người lớn tuổi.<br /> Ở lứa tuổi này sự giao tiếp với bạn bè là một nhu cầu rất lớn. Các em có xu<br /> hướng tụ tập thành từng nhóm có cùng sở thích, phù hợp với tính tình để vui chơi,<br /> đùa nghịch, có những lúc, những nơi các em có các hành động không đúng, không<br /> phù hợp với lứa tuổi của mình. Trong giai đoạn này quá trình phát triển sinh lý ảnh<br /> Người thực hiện: Bùi Thị Trúc<br /> <br /> Trang 2<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm<br /> hưởng đến rất nhiều tính cách của các em, các em rất dễ bị xúc động khi có một tác<br /> động nào đó, tính tình không ổn định, dễ nổi cáu, khi thì quá sôi nổi nhiệt tình<br /> nhưng có trở ngại lại dễ buông xuôi, chán nản. Đối với các em ở lứa tuổi này, cái<br /> gì cũng dễ dàng, đơn giản, các em luôn ở trạng thái hiếu thắng hoặc tự ti vì thế dễ<br /> dàng đi đến những hành động thiếu suy nghĩ chín chắn, nhiều lúc vi phạm mà vẫn<br /> không biết.<br /> Chính vì vậy, các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh và mọi tổ chức trong xã<br /> hội phải có trách nhiệm quan tâm sát sao, động viên kịp thời hướng các em có<br /> những suy nghĩ và hành động đúng. Để chỉ đạo và quản lý tốt quá trình giáo dục<br /> đạo đức trong nhà trường, người cán bộ quản lý cần nắm vững vấn đề cụ thể như<br /> sau:<br /> 1. Các vấn đề chung của giáo dục đạo đức.<br /> 1.1 Khái niệm đạo đức<br /> 1.1.1 Đạo đức xét dưới góc độ xã hội: Đạo đức là một hình thái ý thức xã<br /> hội đặc biệt được phản ánh dưới dạng những nguyên tắc, yêu cầu, chuẩn mực điều<br /> chỉnh hành vi của con người trong các mối quan hệ giữa con người với tự nhiên,<br /> con người với xã hội, giữa con người với nhau và với chính bản thân mình.<br /> 1.1.2 Đạo đức xét dưới góc độ cá nhân: Đạo đức là những phẩm chất nhân<br /> cách của con người phản ánh ý thức, tình cảm, ý chí, hành vi, thói quen và cách<br /> ứng xử của xã hội trong các mối quan hệ giữa con người với tự nhiên với xã hội,<br /> với người khác và với chính bản thân mình.<br /> 1.2 Giáo dục đạo đức.<br /> 1.2.1 Khái niệm về giáo dục đạo đức:<br /> Giáo dục đạo đức là một quá trình hoạt động có mục đích, có tổ chức, có kế<br /> hoạch nhằm biến những nhu cầu, chuẩn mực, giá trị đạo đức theo yêu cầu của xã<br /> hội thành những phẩm chất, giá trị đạo đức cá nhân, nhằm góp phần phát triển<br /> nhân cách của mỗi cá nhân và thúc đẩy sự phát triển, tiến bộ của xã hội.<br /> 1.2.2 Cấu trúc quá trình giáo dục đạo đức.<br /> - Nhiệm vụ, mục tiêu của giáo dục đạo đức là hình thành, phát triển nhân<br /> cách con người, kết tinh những giá trị đạo đức truyền thống và hiện đại, đảm bảo<br /> Người thực hiện: Bùi Thị Trúc<br /> <br /> Trang 3<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm<br /> hài hòa giữa lợi ích tập thể và lợi ích cá nhân.<br /> - Quá trình hoạt động giáo dục đạo đức ở trường có kế hoạch, tổ chức chỉ<br /> đạo cụ thể nhằm đạt được các mục tiêu đề ra.<br /> Quá trình này được thể hiện ở một số nội dung chính sau:<br /> + Mục đích, yêu cầu về chuẩn mực giáo dục đạo đức<br /> + Nội dung giáo dục đạo đức<br /> + Phương pháp giáo dục đạo đức<br /> + Hình thức giáo dục đạo đức<br /> + Nhà sư phạm và đối tượng<br /> + Các điều kiện, phương tiện giáo dục đạo đức<br /> + Các mối quan hệ trong giáo dục đạo đức<br /> + Kết quả quá trình giáo dục đạo đức<br /> - Nguyên tắc quá trình giáo dục đạo đức<br /> + Đảm bảo thống nhất trong quá trình giáo dục đạo đức<br /> + Đảm bảo tính thực trong quá trình giáo dục đạo đức<br /> + Đảm bảo chuẩn mực đạo đức xã hội chủ nghĩa<br /> 1.2.3 Những đặc điểm của giáo dục đạo đức<br /> - Có sự gắn kết chặt chẽ với quá trình dạy học trên lớp và hoạt động khác.<br /> - Có định hướng thống nhất các yêu cầu, mục đích giáo dục giữa các tổ chức<br /> giáo dục trong và ngoài nhà trường.<br /> - Tính biện chứng, phức tạp trong quá trình phát triển, biến đổi về nhân cách<br /> của học sinh về mặt đạo đức.<br /> - Tính lâu dài của quá trình hình thành, phát triển các phẩm chất đạo đức.<br /> - Tính đột biến và khả năng tự biến đổi.<br /> - Phát triển thông qua hoạt động và giao lưu tập thể.<br /> - Tính cá thể hóa cao.<br /> - Chứa nhiều mâu thuẫn.<br /> - Có sự tương tác hai chiều giữa nhà giáo dục và đối tượng được giáo dục.<br /> - Tính chất khó khăn trong việc đánh giá kết quả, sự phát triển đạo đức của<br /> cá nhân.<br /> Người thực hiện: Bùi Thị Trúc<br /> <br /> Trang 4<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm<br /> 1.2.4 Vị trí, chức năng, nhiệm vụ giáo dục đạo đức<br /> 1.2.4.1 Vị trí của giáo dục đạo đức.<br /> - Là một mặt giáo dục bắt buộc, một bộ phận cấu thành của quá trình giáo<br /> dục trong nhà trường.<br /> - Quá trình giáo dục trong nhà trường được chia ra làm nhiều quá trình bộ<br /> phận.<br /> + Giáo dục đạo đức<br /> + Giáo dục trí tuệ<br /> + Giáo dục thể chất<br /> + Giáo dục thẩm mỹ<br /> + Giáo dục lao động kỹ thuật tổng hợp, hướng nghiệp…<br /> Trong đó giáo dục đạo đức được coi là nền tảng, gốc rễ tạo ra nội lực tiềm<br /> tàng vững chắc cho các mặt giáo dục khác.<br /> Quá trình giáo dục đạo đức tạo ra nhịp cầu gắn kết giữa nhà trường với xã<br /> hội, con người với cuộc sống.<br /> 1.2.4.2 Chức năng của giáo đạo đức học sinh trong nhà trường<br /> - Làm cho học sinh thấm nhuần, sâu sắc thế giới quan Mác – Lê Nin, tư<br /> tưởng, đạo đức cách mạng của Hồ Chí Minh, tính chân lý khách quan của các giá<br /> trị đạo đức, nhân văn nhân bản của các tư tưởng đó, coi đó là kim chỉ nam cho<br /> hành động của mình.<br /> - Thấm nhuần chủ trương chính sách của Đảng, sống và làm việc theo hiến<br /> pháp và pháp luật, sống có kỷ cương nề nếp, có văn hóa.<br /> - Nhận thức ngày càng sâu sắc yêu cầu chuẩn mực và các giá trị đạo đức xã<br /> hội chủ nghĩa biến các giá trị đó thành tình cảm, hành vi thói quen và cách ứng xử<br /> hàng ngày.<br /> 1.2.4.3 Nhiệm vụ của quá trình giáo dục đạo đức phát triển đạo đức cá<br /> nhân, hình thành và phát triển ý thức đạo đức rèn luyện ý chí, hành vi thói<br /> quen và cách ứng xử đạo đức phát triển các giá trị đạo đức cá nhân theo<br /> những định hướng giá trị mang tính đặc thù dân tộc thời đại.<br /> Tùy theo từng cấp học, bậc học và đặc điểm lứa tuổi học sinh, những chức<br /> Người thực hiện: Bùi Thị Trúc<br /> <br /> Trang 5<br /> <br />