Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp rèn chữ cho học sinh lớp 1

MỤC LỤC<br /> PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1<br /> 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ................................................................................ 1<br /> 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ......................................................................... 2<br /> 3. KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU ...................................................................... 2<br /> 4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ......................................................................... 2<br /> GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ........................................................................................ 3<br /> Chương 1. Cơ sở lý luận của đề tài ................................................................... 3<br /> 1. Cơ sở lý luận mang tính kế thừa ............................................................... 3<br /> 2. Cơ sở lý luận mang tính sáng tạo của tác giả ............................................ 3<br /> Chương 2. Cơ sở thực tiễn của đề tài ................................................................ 4<br /> A. THỰC TRẠNG ........................................................................................ 4<br /> B. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN ....................................................................... 4<br /> Chương 3. Các biện pháp và giải pháp nhằm phát huy ưu điểm, khắc phục<br /> nhược điểm ...................................................................................................... 11<br /> 1. Trước hết giáo viên cần làm cho HS và cha mẹ HS phải nhận thức được<br /> tầm quan trọng của môn tập viết ................................................................. 11<br /> 2. Khi dạy tập viết GV phải phối hợp các phương pháp dạy học để tiết học<br /> có hiệu quả .................................................................................................. 11<br /> PHẦN KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................... 33<br /> I. Những bài học kinh nghiệm: ....................................................................... 33<br /> II. Những khuyến nghị, đề xuất: ..................................................................... 33<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 35<br /> <br /> PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI<br /> Chữ viết đẹp của học sinh là vấn đề được mọi người trong và ngoài ngành Giáo<br /> Dục Đào tạo quan tâm lo lắng . Người xưa đã nói : “nét chữ nết người” là hàm<br /> ý hai vấn đề : Thứ nhất, nét chữ thể hiện tính cách con người ; thông qua rèn<br /> luyện chữ viết mà giáo dục nhân cách con người . Vì vậy phong trào rèn “vở<br /> sạch – chữ đẹp” vừa là mục đích, vừa là phương tiện trong quá trình rèn luyện<br /> học sinh viết đúng, dẫn tới việc viết đẹp cho học sinh, nó góp một phần vào việc<br /> giáo dục toàn diện cho học sinh ngay từ lớp 1.<br /> Trong trường tiểu học việc rèn chữ cho học sinh được quan tâm nhất trong tất<br /> cả các cấp học. Đã có nhiều sáng kiến kinh nghiệm của nhiều giáo viên trực tiếp<br /> rèn luyện chữ cho học sinh được phổ biến và học tập có hiệu quả. Song vấn đề<br /> vận dụng sáng tạo vào từng đối tượng học sinh trong từng lớp học lại đóng vai<br /> trò then chốt cho sự thành công của mỗi giáo viên.<br /> Theo quan điểm người viết đề tài này: Việc rèn cho học sinh lớp 1 viết đúng,<br /> dần tiến tới viết đẹp là một trong những mục tiêu cần quan tâm của hoạt động<br /> dạy – học lớp 1. Qua việc rèn chữ còn gián tiếp rèn tính cẩn thận, nề nếp cho<br /> học sinh; giúp các em cảm nhận cái đẹp, yêu cái đẹp. Hiện nay, với mẫu chữ<br /> hiện hành, một mẫu chữ đẹp, thuận lợi trong việc viết đã giúp cho học sinh ngày<br /> một viết đẹp hơn. Nhưng cần làm gì để học sinh cảm nhận được nét đẹp qua<br /> từng con chữ được học, để từ đó học sinh không những nắm được cấu tạo chữ để<br /> viết đúng mà còn nhận xét, rút ra được những kỹ thuật viết đẹp, viết nhanh (còn<br /> gọi là “thuật”, “mẹo”, hay “ điều cần lưu ý khi viết” Lâu nay, nhiều thế hệ thầy<br /> giáo đã trăn trở góp nhiều công sức cải tiến kiểu chữ, nội dung và phương pháp<br /> dạy tập viết và nghiên cức các đề tài: “ Rèn chữ giữ vở” cho học sinh. Tuy vậy<br /> chỉ có một bộ phận học sinh là biết “Rèn chữ giữ vở” và vẫn còn nhiều học sinh<br /> vẫn viết sai, viết xấu và viết rất chậm. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất<br /> lượng học tiếng Việt nói riêng học các môn khoa học khác nói chung của các<br /> em. Học sinh lớp Một ngày đầu tiên đến trường còn rất nhiều bỡ ngỡ, việc làm<br /> quen với chữ viết của các em thật khó khăn bởi đôi tay của các em còn vụng về,<br /> lóng ngóng. Các em chưa hề có kiến thức cơ bản về chữ viết và kĩ thuật viết<br /> chữ. Mà kĩ thuật viết chữ đúng là điều cốt lõi để duy trì kĩ năng viết đúng, viết<br /> nhanh và làm chủ tiếng nói về mặt văn tự đó. Khi các em đã có kĩ thuật viết chữ<br /> đúng các em mới viết đẹp và từ kĩ thuật viết đúng đó sẽ là cơ sở giúp các em viết<br /> được những kiểu chữ sáng tạo đẹp hơn. Là một người giáo viên đang trực tiếp<br /> đứng trên bục giảng, trong tôi luôn đặt ra câu hỏi phải làm gì, làm như thế nào<br /> để giúp các em viết đúng, viết đẹp để góp phần nâng cao chất lượng học tập của<br /> các em với các môn học khác. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng chữ viết<br /> đúng, đẹp cho các em và và làm cho phong trào “ Vở sạch - chữ đẹp” của lớp<br /> cũng như của trường ngày một đi lên một cách bền vững nhất. Chính vì vậy mà<br /> tôi đã quyết định chọn và nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp rèn chữ cho học<br /> sinh lớp 1”.<br /> 1<br /> <br /> 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU<br /> So sánh các biện pháp dạy viết chữ truyền thống và cách rèn chữ của các đồng<br /> nghiệp trong khối chuyên môn. Tổng kết đánh giá rút ra được biện pháp phù hợp<br /> cho điều kiện và trình độ của học sinh lớp phụ trách. Nhằm giúp cho học sinh<br /> lớp mình phụ trách viết đẹp hơn, tạo nền tảng cho học sinh tiếp tục rèn chũ ở các<br /> lớp trên.<br /> <br /> 3. KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU<br /> Học sinh lớp 1<br /> Đối tượng nghiên cứu: Chữ viết của 43 học sinh lớp trước và sau khi giáo viên<br /> thay dổi biện pháp rèn chữ.<br /> Đổi tượng khảo sát: 3 nhóm học sinh lớp 1E. Nhóm 1: đã có chữ viết tương đối<br /> đẹp theo mẫu chữ; Nhóm 2: các học sinh có chữ viết đúng cỡ nhưng chưa đẹp;<br /> Nhóm 3: chữ xấu, chưa đúng mẫu chữ, cỡ chữ.<br /> 4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU<br /> Trong đề tài này tôi chỉ nghiên cứu chữ viết của học sinh lớp 1E (năm học<br /> 2012-2013) để thấy sự thay đổi trong chữ viết của các cháu (tiến bộ) khi giáo<br /> viên vận dụng linh hoạt, kết hợp với một số biện pháp dạy học gây chú ý và<br /> hứng thú cho học sinh. Từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm thực tiễn để bổ<br /> sung, hoàn thiện phương pháp dạy học tập viết hơn nữa.<br /> <br /> 2<br /> <br /> GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ<br /> Chương 1. Cơ sở lý luận của đề tài<br /> 1. Cơ sở lý luận mang tính kế thừa<br /> - Một học sinh được coi là viết chữ đẹp khi chữ viết của em đó đạt được các tiêu<br /> chuẩn sau:<br /> + Đúng cỡ chữ, khuôn hình chữ.<br /> + Viết đúng nhiều chữ, đúng thứ tự các nét chữ.<br /> + Các nét chữ đúng, cân đối, mềm mại, đúng điểm bắt đầu và điểm dừng bút.<br /> + Khoảng cách của các nét nối, khoảng cách giữa các chữ trong câu cân đối.<br /> + Ngoài ra còn một số yêu cầu cần nâng cao: Chữ viết hoa đẹp, chữ viết có nét<br /> thanh, nét đậm…<br /> - Đối với học sinh lớp 1: Nội dung rèn chữ ở từng giai đoạn như sau:<br /> + HKI: Viết bút chì, viết chữ thường, cỡ chữ nhỏ.<br /> + HKII; Viết bút mực, gồm 2 yêu cầu:<br /> . Tập viết: Tô chữ hoa cỡ chữ to, viết chữ thường, cỡ chữ nhỡ và cỡ chữ nhỏ.<br /> . Tập chép, chính tả: Cỡ chữ nhỏ , có viết hoa theo đúng yêu cầu chính tả.<br /> - Trên cơ sở khoa học của ngành tâm lý học và sinh lý học sinh trẻ em:<br /> Đặc điểm về phát triển thể chất của học sinh tiểu học, cụ thể là của trẻ em 6,7<br /> tuổi : Đây là thời kỳ cơ thể của trẻ phát triển tương đối êm ả, đồng đều, xương<br /> của trẻ đã bắt đầu cốt hóa nhiều hơn nhưng vẫn còn nhiều mô sụn nên cần quan<br /> tâm để trẻ đứng, ngồi đúng tư thế khi ngồi viết. Nếu so sánh 2 quá trình thần<br /> kinh cơ bản hưng phấn và ức chế thì ở trẻ lớp 1 quá trình hưng phấn trội hơn ức<br /> chế nhiều, nên trẻ dễ bị kích thích, thiếu tập trung khi phải chú ý quá lâu vào<br /> một viêc. Điều này cũng chính là cơ sở giải thích tại sao bài tập viết ở lớp 1 rất<br /> ngắn.Vấn đề ở đây là cơ và xương của trẻ: xương cổ tay chưa cốt hóa , trẻ rất<br /> chóng mỏi khi làm các động tác chính xác bằng bàn tay và ngón tay.<br /> 2. Cơ sở lý luận mang tính sáng tạo của tác giả<br /> - Nhiều người cho rằng viết chữ đẹp là do có hoa tay. Điều đó là không thể phủ<br /> nhận nhưng đó không phải là tất cả. Nếu không được rèn luyện thì sao có thể<br /> phát hiện ra ai có hoa tay còn ai không có hoa tay. Còn đối với học sinh được<br /> coi là viết chữ xấu thì có phải em đó mãi mãi viết chữ xấu không? Nhiều trường<br /> học cụ thể đã chứng minh là không; nhờ rèn luyện học sinh viết chữ xấu này có<br /> thể viết đẹp dần lên, dù không đạt được mức xuất sắc thì cũng có thể đạt được<br /> chữ viết loại A.<br /> - Ứng với mỗi giai đoạn của học sinh lớp 1 cần có những biện pháp khác nhau,<br /> phù hợp để giúp các em viết chữ sạch đẹp hơn.<br /> <br /> 3<br /> <br /> Chương 2. Cơ sở thực tiễn của đề tài<br /> A. THỰC TRẠNG<br /> Năm học 2012- 2013 lớp 1E có 43 em trong đó có 20 em là nữ. Các em ở các tổ<br /> thuộc địa bàn phường Hàng Buồm, Hàng Bạc, Đồng Xuân. Trước khi bước vào<br /> lớp Một các em đều được học qua lớp mẫu giáo, được làm quen với các chữ cái<br /> nên việc dạy chữ cho các em cũng thuận lợi hơn. - Ban Giám hiệu nhà trường rất<br /> quan tâm đến học sinh lớp Một, các em được học ở một ngôi trường khang trang<br /> sạch sẽ, ngồi học bàn ghế chuẩn đối với lứa tuổi của các em. - Phòng thư viện<br /> cung cấp đủ đồ dùng: như bộ chữ dạy tập viết chữ thường và chữ hoa, mỗi lớp<br /> đều có bảng chữ cái theo mẫu chữ quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. - Được<br /> sự quan tâm của phụ huynh học sinh, các em có đủ sách vở, đồ dùng học tập<br /> theo yêu cầu của giáo viên. Tuy nhiên lớp Một là lớp đầu cấp, các em còn nhỏ<br /> mới qua lớp mẫu giáo, nhận thức của các em không đều. Bên cạnh đó, việc giáo<br /> dục cho các em những phẩm chất đạo đức tốt: như tính cẩn thận, tính kỉ luật và<br /> khiếu thẩm mỹ chưa được quan tâm đúng mức. Điều này có liên quan đến việc<br /> dạy môn tập viết cho học sinh Tiểu học. - Ngày đầu tiên vào lớp Một các em<br /> chưa có những khái niệm về đường kẻ, dòng kẻ, độ cao, khoảng cách giữa các<br /> nét chữ và giữa những chữ cái, chữ ghi tiếng, cách viết các chữ thường, dấu<br /> thanh và chữ số. Trước thực trạng này để giúp các em học sinh lớp 1E có nề nếp<br /> và viết chữ đúng, đẹp tôi đã áp dụng một số biện pháp sau:<br /> B. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN<br /> 1. Hướng dẫn học sinh sử dụng đúng cách các đồ dùng học tập.<br /> Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh được thực hành luyện viết thông qua<br /> 2 hình thức: viết trên bảng (bảng cá nhân – bảng con, bảng lớp) bằng phấn và<br /> viết trong vở tập viết (tài liệu học tập chính thức do Bộ GD&ĐT qui định đối<br /> với lớp 1) bằng bút chì, bút mực. Do vậy, để thực hành luyện viết đạt kết quả<br /> tốt, học sinh cần có ý thức chuẩn bị và sử dụng có hiệu quả một số đồ dùng học<br /> tập thiết yếu sau: a) Bảng con, phấn trắng, khăn lau. Bảng con màu xanh, bề mặt<br /> có độ nhám vừa phải, dòng kẻ ô rõ ràng, đều đặn (thể hiện được 5 dòng) tạo điều<br /> kiện thuận lợi cho học sinh viết phấn. Phấn trắng có chất liệu tốt làm nổi rõ hình<br /> chữ trên bảng. Khăn lau sạch sẽ, có độ ẩm vừa phải, giúp cho việc xoá bảng vừa<br /> đảm bảo vệ sinh, vừa không ảnh hưởng đến chữ viết. Thông qua việc thực hành<br /> luyện viết của học sinh trên bảng con, giáo viên nhanh chóng nắm được những<br /> thông tin phản hồi trong quá trình dạy học để kịp thời xử lí, tác động nhằm đạt<br /> được mục đích dạy học đề ra. Để việc sử dụng các đồ dùng học tập nói trên<br /> trong giờ Tập viết đạt hiệu quả tốt, giáo viên cần hướng dẫn học sinh thực hiện<br /> một số điểm sau:<br /> - Chuẩn bị bảng con, phấn, khăn lau đúng qui định:<br /> + Bảng con có dòng kẻ đồng dạng với dòng kẻ li trong vở tập viết.<br /> Phấn viết có độ dài vừa phải.<br /> 4<br /> <br />