Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 học tốt phân môn vẽ theo mẫu

Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 học tốt phân môn vẽ theo mẫu<br /> <br /> Trang<br /> I.1. Lý do chọn đề tài<br /> I.2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài<br /> I.3. Đối tượng nghiên cứu<br /> I.4. Phạm vi nghiên cứu<br /> I.5. Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> 2<br /> 2<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> <br /> II.1. Cơ sở lí luận<br /> II.2. Thực trạng<br /> II.3. Giải pháp biện pháp<br /> II.4. Kết quả<br /> <br /> 3<br /> 4<br /> 7<br /> 26<br /> <br /> III.1. Kết luận<br /> III.2. Kiến nghị<br /> <br /> 29<br /> 29<br /> <br /> GV thực hiện : Ngô Thị Chung<br /> <br /> ====<br /> <br /> 1<br /> <br /> ====<br /> <br /> Trường TH Krông Ana<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 học tốt phân môn vẽ theo mẫu<br /> <br /> 1<br /> <br /> ý do chọn đề tài<br /> Giáo dục phổ cấp tiểu học với chương trình mới, các môn nói chung và môn<br /> Mĩ thuật nói riêng được xây dựng một cách hợp lý, khoa học, đáp ứng mục tiêu<br /> đào tạo và được đông đảo giáo viên, học sinh đón nhận một cách hào hứng, phù<br /> hợp với xu thế hội nhập. Trong đó, phân môn vẽ theo mẫu có vị trí hết sức quan<br /> trọng. Vẽ theo mẫu giúp học sinh nắm được đặc điểm, hình dáng, cấu trúc của đồ<br /> vật thông qua việc so sánh, phân tích tổng hợp khái quát. Học sinh được rèn luyện<br /> kỹ năng miêu tả đồ vật bằng đường nét, hình khối, đậm nhạt, màu sắc. Kiến thức<br /> và kỹ năng của vẽ theo mẫu hỗ trợ rất nhiều cho các phân môn khác như : Kiến<br /> thức, kỹ năng sắp xếp bố cục, vẽ hình, tỉ lệ, tương quan đậm nhạt, màu sắc, không<br /> gian, ánh sáng được vận dụng trong các phân môn vẽ tranh, trang trí.<br /> Vẽ theo mẫu nhằm trang bị, cung cấp cho học sinh một số kiến thức, kĩ năng<br /> cơ bản về nghệ thuật tạo hình. Trên cơ sở những kĩ năng cơ bản đó, người học<br /> Mĩ thuật nói chung, học sinh Tiểu học nói riêng có khả năng cảm thụ vẻ đẹp của<br /> đồ<br /> vật, hình thành ở học sinh biểu tượng trọn vẹn về đồ vật ( hình dáng, cấu trúc, chất<br /> liệu, màu sắc). Những biểu tượng đó là cơ sở hết sức cần thiết cho sự phát triển<br /> khả năng sáng tạo ở các phân môn khác….<br /> Trong giảng dạy không ít giáo viên c n băn khoăn về cách thức hướng dẫn cách vẽ<br /> theo mẫu để học sinh nắm bắt được cách vẽ và vẽ bài tự tin, thoải mái, sắp xếp<br /> hình phù hợp với khuôn khổ giấy vẽ với bố cục đẹp, đậm nhạt hài h a. Tạo được<br /> sự hứng thú cho học sinh với những bài vẽ theo mẫu, tạo được không khí lớp học<br /> thoải mái, nhẹ nhàng, đưa ra được đồ dùng trực quan hợp lí, ấn tượng, bám sát nội<br /> dung bài vẽ. Học sinh cảm được bố cục, đường nét, hình khối, ánh sáng màu sắc,<br /> có khả năng thể hiện cảm xúc của mình về thế giới xung quanh. Tuy nhiên. Đây là<br /> một nội dung hoàn toàn mới mẻ đối với giáo viên. Trong khi đó, sách giáo viên và<br /> Vở tập vẽ chỉ cung cấp cho giáo viên một số kiến thức sơ đ ng về cách hướng dẫn<br /> vẽ tranh chung chung nên một số giáo viên c n lúng túng, gặp nhiều vướng mắc.<br /> Là một giáo viên dạy chuyên bộ môn Mĩ thuật, trong quá trình giảng dạy tôi luôn<br /> trăn trở làm thế nào để khi lên lớp, giáo viên có đủ khả năng tổ chức cho học sinh<br /> học tập, nắm bắt cách vẽ theo mẫu và thực hành một cách thấu đáo những nội dung<br /> nói trên. Nhận thức được vai tr của phân môn vẽ theo mẫu cũng thấy được những<br /> thực trạng, tồn tại trong việc giảng dạy phân môn này ở lớp 3, Với mong muốn<br /> nâng cao chất lượng, hiệu quả trong công tác giảng dạy phân môn vẽ theo mẫu tôi<br /> mạnh dạn đưa ra đề tài : “Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 học tốt phân<br /> môn vẽ theo mẫu”.<br /> 2 ục tiêu nhiệm vụ của đề tài<br /> Mục tiêu : Để học sinh học Mĩ thuật ngoài hứng thú ra c n có khả năng biểu hiện<br /> cái đẹp và cảm thụ cái đẹp.<br /> Nhằm trang bị, cung cấp cho học sinh một số kiến thức, kĩ năng cơ bản về nghệ<br /> thuật tạo hình.<br /> Học sinh có khả năng cảm thụ vẻ đẹp của đồ vật, hình thành ở học sinh biểu tượng<br /> trọn vẹn về đồ vật (hình dáng, cấu trúc, chất liệu, màu sắc)<br /> GV thực hiện : Ngô Thị Chung<br /> <br /> ====<br /> <br /> 2<br /> <br /> ====<br /> <br /> Trường TH Krông Ana<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 học tốt phân môn vẽ theo mẫu<br /> <br /> Phân biệt được hình dáng, đặc điểm của mẫu, nắm được các bước theo mẫu và vẽ<br /> được mẫu thật theo cách nhìn, cách nghĩ, cách cảm thụ của học sinh.<br /> Phát triển năng lực tư duy trong học tập, trong sinh hoạt Mĩ thuật, tiếp cận với<br /> thực tế xung quanh.<br /> Yêu mến và cảm nhận những hình ảnh màu sắc trong vẽ theo mẫu, góp phần động<br /> viên học sinh phát huy tính chủ động.<br /> Nhiệm vụ : Tìm giải pháp nâng cao chất lượng về vẽ theo mẫu ở lớp 3 cấp Tiểu<br /> học.<br /> 3 ối tượng nghiên cứu<br /> Học sinh khối lớp 3 (năm học 2013 – 2014) của trường TH Krông Ana.<br /> 4 hạm vi nghiên cứu<br /> Các bài vẽ theo mẫu của chương trình lớp 3<br /> Kĩ năng vẽ theo mẫu của học sinh<br /> 5 hương pháp nghiên cứu<br /> Nghiên cứu tài liệu<br /> Điều tra thực trạng<br /> Phương pháp quan sát<br /> Phương pháp thảo luận<br /> Phương pháp thực nghiệm<br /> <br /> 1 ơ sở lí luận<br /> Vẽ theo mẫu ở tiểu học là một phân môn quan trọng, phân môn này tạo nên ý thức<br /> quan sát để cảm nhận cái đẹp, cái mĩ của sự vật hiện tượng. Đó sẽ là một trong<br /> những kiến thức ban đầu quan trọng của chương trình Mĩ thuật tiểu học, và từ đây,<br /> sẽ dần hình thành các kĩ năng cần thiết để giúp học sinh hoàn thành được các bài<br /> tập theo chương trình và vận dụng những kiến thức ấy vào học tập, sinh họat hàng<br /> ngày. Kiến thức vẽ theo mẫu ở tiểu học, cũng như các phân môn khác của bộ môn<br /> Mĩ thuật đều được thiết kế theo chương trình đồng tâm từ dễ đến khó, đó không<br /> phải là những mẫu vẽ, bài vẽ đ i hỏi trình độ cao siêu mà được bắt đầu từ cách vẽ<br /> những nét th ng, nét cong (đối với lớp 1), vẽ theo mẫu với các vật mẫu đơn giản<br /> như cái mũ, giỏ xách....(đối với lớp 2). Đến lớp 3, các mẫu vẽ có nhiều chi tiết hơn<br /> và bước đầu yêu cầu về bố cục, cách vẽ đậm nhạt bằng chì đen hoặc bằng màu.<br /> Đồng thời, việc vẽ theo mẫu ở lớp 3 làm nền tảng cho việc vẽ các mẫu phức tạp<br /> hơn ở các lớp sau.<br /> Học vẽ theo mẫu học sinh được quan sát mẫu thực và nhận xét mẫu để rồi mô<br /> phỏng lại mẫu một cách tương đối giống thực. Tức là học sinh sẽ hình thành được<br /> kiến thức cơ bản của môn Mĩ thuật qua phân môn vẽ theo mẫu này. Học sinh sẽ vẽ<br /> theo một phương pháp cụ thể, đơn giản. Đó là vẽ hình chung trước (tổng thể mẫu),<br /> sau rồi mới vẽ chi tiết (các bộ phận nhỏ), và quy trình vẽ này đều được vận dụng<br /> trong tất cả các phân môn của bộ môn Mĩ thuật. Nói như vậy để thấy rằng vẽ theo<br /> mẫu sẽ tạo được thói quen cơ bản cho học sinh, đó là vẽ từ phần chung trước, phần<br /> <br /> GV thực hiện : Ngô Thị Chung<br /> <br /> ====<br /> <br /> 3<br /> <br /> ====<br /> <br /> Trường TH Krông Ana<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 học tốt phân môn vẽ theo mẫu<br /> <br /> riêng sau ; vẽ phần chính trước, phần phụ sau ; vẽ đơn giản trước, chi tiết sau ; vẽ<br /> nét th ng trước, nét cong sau và vẽ mảng chính trước, mảng phụ sau.<br /> Nói tóm lại vẽ theo mẫu có thể là “kim chỉ nam” cho các phân môn c n lại<br /> của bộ môn Mĩ thuật. Và đây sẽ là kiến thức cơ bản để học sinh tiếp tục khám phá<br /> và làm chủ cái đẹp trong chương trình Mĩ thuật đồng tâm ở các cấp cao hơn, đặc<br /> biệt là biết vận dụng cái đẹp vào cuộc sống hằng ngày.<br /> 2 hực trạng<br /> Là một giáo viên dạy chuyên phụ trách bộ môn Mĩ thuật, tôi rất quan tâm và luôn<br /> trăn trở đến chất lượng dạy phân môn vẽ theo mẫu, đặc biệt là vẽ theo mẫu với học<br /> sinh lớp 3. Nhận thấy được việc dạy vẽ theo mẫu bằng phương pháp mới sẽ nâng<br /> cao được chất lượng của các bài vẽ theo mẫu. Tuy nhiên, việc giảng dạy vẽ theo<br /> mẫu đối vói học sinh lớp 3 vẫn c n những thuận lợi và khó khăn sau:<br /> a) Thuận lợi, khó khăn<br /> * Thuận lợi :<br /> Các bài học môn Mĩ thuật ở lớp 3 đã được sắp xếp theo cấu trúc đồng tâm, kiến<br /> thức ở các bài học đã được tìm hiểu ở các lớp trước. Các bài vẽ được lặp lại và<br /> nâng cao dần ở mỗi dạng bài và phát triển đi lên ở các bài sau, các dạng bài phát<br /> triển từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp.<br /> Trường học được sự đầu tư về cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng, thúc đẩy sự phát triển<br /> toàn diện về mọi mặt của học sinh. Lãnh đạo đơn vị luôn khuyến khích, tạo điều<br /> kiện cho giáo viên trong việc thiết kế, cải tạo đồ dùng dạy học trong quá trình<br /> giảng dạy.<br /> Đa số học sinh được sự quan tâm của gia đình, đầu tư tương đối đầy đủ các công<br /> cụ, phương tiện để học môn Mĩ thuật. Đa số các em học sinh yêu thích môn học,<br /> có ý thức học tập và làm bài tốt. Vì thế, cũng rất thuận lợi cho giáo viên trong việc<br /> chú trọng bồi dưỡng thêm một số kĩ năng giúp các em có khả năng vẽ tốt hơn.<br /> * Khó khăn :<br /> Về hệ thống tài liệu : Chưa có sách tham khảo và sách giáo khoa đối với môn này<br /> ở lớp 3, hầu hết giáo viên chỉ sử dụng theo sách giáo viên và vở tập vẽ của học<br /> sinh, mà nội dung hướng dẫn trong sách giáo viên lại khá chung chung khiến giáo<br /> viên khó khăn trong việc mở rộng, tìm t i các phương pháp mới.<br /> Về phía nhà trường : Không có ph ng học môn Mĩ thuật riêng, đồ dùng dạy học<br /> còn nghèo nàn, chưa phong phú, vật mẫu, tranh minh họa hỗ trợ cho bài dạy c n<br /> thiếu.<br /> Về phía giáo viên : Mất nhiều thời gian chuẩn bị đồ dùng giảng dạy, tốn nhiều kinh<br /> phí cho việc sưu tầm mẫu vẽ, vật mẫu của giáo viên chưa đầy đủ gây nhàm chán<br /> cho học sinh và hiệu quả tiết học chưa cao.<br /> Về phía học sinh<br /> + Một số học sinh vẫn coi giờ học Mĩ thuật là giờ giải trí, là thời gian được chơi<br /> sau nhiều tiết học căng th ng, và vẫn chưa có ý thức chuẩn bị tốt bài từ nhà (quan<br /> sát mẫu ở nhà và chuẩn bị mẫu mang lên lớp).<br /> GV thực hiện : Ngô Thị Chung<br /> <br /> ====<br /> <br /> 4<br /> <br /> ====<br /> <br /> Trường TH Krông Ana<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 học tốt phân môn vẽ theo mẫu<br /> <br /> + Trong hoạt động quan sát, nhận xét học sinh thường chưa chú trọng đến việc<br /> quan sát mẫu, một số em muốn vẽ ngay nên vẽ trong khi giáo viên đang hướng dẫn<br /> qua sát mẫu và hướng dẫn vẽ mẫu.<br /> + Học sinh thường vẽ theo trí nhớ, chưa quan sát mẫu khi vẽ nên vẽ chưa đúng<br /> theo vị trí quan sát.<br /> + Học sinh c n có nhiều bài vẽ lấy lệ, thường vẽ tự do, không chú ý tới các bước<br /> giáo viên hướng dẫn.<br /> + Chất lượng một số bài vẽ chưa đồng đều : Cách sắp xếp hình chưa phù hợp, sao<br /> chép một cách máy móc, rập khuôn ; Nhiều bài hình nhỏ, chưa rõ đậm nhạt và<br /> chưa thể hiện được cảm xúc khi vẽ.<br /> b) Thành công, hạn chế<br /> * Thành công :<br /> Đa số học sinh đã nắm được cách vẽ theo mẫu, chất lượng bài vẽ của học sinh<br /> được nâng lên, cách thể hiện bố cục, độ đậm nhạt chặt chẽ hơn lôi cuốn được<br /> người xem.<br /> Qua quan sát vật mẫu và vẽ theo mẫu, học sinh đã có được ý thức quan sát sự vật,<br /> hiện tượng, tuy chưa cảm nhận hết được cái đẹp, cái mĩ nhưng đã bước đầu hình<br /> thành óc nhìn nhận của các em về việc sắp xếp, bố trí, hình dáng, đặc điểm của các<br /> đồ vật trong cuộc sống.<br /> * Hạn chế :<br /> Vẫn c n tình trạng học sinh chỉ nhìn vào mẫu hoặc tranh mẫu để vẽ, không theo<br /> quy trình, các bước mà giáo viên hướng dẫn nên tranh vẽ chưa mang tính chất “vẽ<br /> theo mẫu”, tỉ lệ chưa cân xứng so với mẫu.<br /> Do học sinh tiểu học chưa vượt ra khỏi vở ô ly, do đó khi vẽ trên vở mĩ thuật, học<br /> sinh thường thấy trống trải bởi trang giấy trắng lại rộng, nên các em thường vẽ<br /> hình rất nhỏ, lệch so với trang giấy khiến bố cục của bài vẽ không cân đối với trang<br /> giấy<br /> Giáo viên đôi lúc khó chuẩn bị đủ được nhiều mẫu vẽ cho các nhóm, dẫn tới học<br /> sinh khó quan sát. Đồng thời, sau khi hướng dẫn cách vẽ xong thì chưa kiểm tra,<br /> hướng dẫn được hết các cá nhân kịp thời trong quá trình thực hành về vấn đề góc<br /> nhìn, phương pháp vẽ, tỉ lệ …<br /> c) Mặt mạnh, mặt yếu<br /> * Mặt mạnh :<br /> Nhờ vào việ học tốt phân môn vẽ theo mẫu, học sinh đã nắm được phương pháp vẽ<br /> căn bản như : Vẽ hình chung trước (tổng thể mẫu), sau rồi mới vẽ chi tiết (các bộ<br /> phận nhỏ), hình thành được kiến thức cơ bản của môn Mĩ thuật và có thể áp dụng<br /> hiệu quả cho việc học các phân môn khác.<br /> * Mặt yếu :<br /> Do phân môn vẽ theo mẫu là khó và kiến thức khá phức tạp; do tâm lí lứa tuổi nên<br /> khả năng tập trung của học sinh chưa cao. Các em khó hệ thống được các phần cần<br /> nắm khi giáo viên hướng dẫn cách vẽ dẫn đến khi thực hành học sinh đôi lúc c n<br /> quên một số bước như quan sát để so sánh mẫu, nhấn đậm, lấy sáng... Đặc biệt, ở<br /> dạng bài khó như vẽ mẫu có hai vật mẫu thì học sinh thường quên xác định tương<br /> quan về tỉ lệ của hai vật mẫu khi thực hành.<br /> GV thực hiện : Ngô Thị Chung<br /> <br /> ====<br /> <br /> 5<br /> <br /> ====<br /> <br /> Trường TH Krông Ana<br /> <br />