intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Sáng kiến kinh nghiệm: Sưu tầm và ứng dụng các trò chơi vào dạy học Lịch sử ở trường THPT góp phần nâng cao chất lượng bộ môn (phần Lịch sử thế giới thời nguyên thủy, cổ đại và trung đại)

Chia sẻ: Phan Phan | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:51

Thêm vào BST
Báo xấu
358
lượt xem 59
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm "Sưu tầm và ứng dụng các trò chơi vào dạy học Lịch sử ở trường THPT góp phần nâng cao chất lượng bộ môn (phần Lịch sử thế giới thời nguyên thủy, cổ đại và trung đại )" được thực hiện nhằm nâng cao và góp phần thu hút đông đảo sự quan tâm của học sinh vào môn học, tạo hứng khởi trong hoạt động dạy và học lịch sử. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Sưu tầm và ứng dụng các trò chơi vào dạy học Lịch sử ở trường THPT góp phần nâng cao chất lượng bộ môn (phần Lịch sử thế giới thời nguyên thủy, cổ đại và trung đại)

  1. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 SỞ GIAO DUC VA ĐAO TAO ĐÔNG NAI ́ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ TRƯƠNG PTTH NGUY ̀ ỄN HỮU CẢNH   Ma sô ………..……… ̃ ́ ́ ́ ̣ SANG KIÊN KINH NGHIÊM SƯU TẦM VÀ ỨNG DỤNG CÁC TRÒ CHƠI VÀO DẠY   HỌC LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG THPT GÓP PHẦN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG BỘ MÔN ( PHẦN LỊCH SỬ THẾ GIỚI THỜI NGUYÊN THỦY,  CỔ ĐẠI VÀ TRUNG ĐẠI ) Ngươi th ̣  Phạm Thị Hạnh ̀ ực hiên :             ̃ ực nghiên cứu :      Linh v ̉ ́ ́ ̣             Quan ly giao duc  □            Phương phap day hoc bô môn ́ ̣ ̣ ̣ □            Phương phap giao duc  ́ ́ ̣ □ ̃ ực khac             Linh v ́ □                    Co đinh kem : ́ ́ ̀ □ Mô hinh ̀ □ Phân mêm ̀ ̀ ̉ □ Phim anh ̣ ̣  □ Hiên vât khać         Năm hoc : 2010 ­ 2011 ̣ Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 1 ạm Thị Hạnh
  2. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 SƠ LƯỢC LY LICH KHOA HOC ́ ̣ ̣ I. THÔNG TIN CHUNG VÊ CA NHÂN : ̀ ́ ̣ ̀ 1. Ho va tên : Ph ạm Thị Hạnh 2. Ngay thang năm sinh : 01 thang 05 năm 1979 ̀ ́ ́ 3. Nam, nữ : Nữ ̣ ̉ 4. Đia chi : 114­t ổ 16b – kp 2­ Bình Đa – Biên  Hòa – Đồng Nai.  ̣ 5. Điên thoai :  ̣ 6. Email : phamhanhnhc@yahoo.com 7. Chưc vu : Giáo viên ́ ̣ 8. Đơn vi công tac : Tr ̣ ́ ương THPT Nguy ̀ ễn Hữu Cảnh II. TRINH ĐÔ ĐAO TAO : ̀ ̣ ̀ ̣ ̣ ­ Trinh đô chuyên môn cao nhât : C ̀ ́ ử nhân ̣ ­ Năm nhân băng : 2001  ̀ ­ Chuyên nganh đao tao : L ̀ ̀ ̣ ịch Sử III. KINH NGHIÊM KHOA HOC :̣ ̣ ­ Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Giảng dạy môn Lịch Sử ­ Số năm có kinh nghiệm:10 ­ Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây: +Tìm hiểu nhật ký chiến tranh của Liệt sỹ Đặng Thùy Trâm… +Sử dụng bài tập nhận thức trong dạy học Lịch Sử 10. +Hướng dẫn học sinh làm bài kiểm tra Lịch Sử. +Sưu tầm và ứng dụng  các trò chơi vào dạy học lịch sử  ở trường THPT  góp phần nâng cao chất lượng bộ môn(  phần I lịch sử thế giới thời nguyên  thủy, cổ đại và trung đại   ) Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 2 ạm Thị Hạnh
  3. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011                                               MỤC LỤC                                        Trang   A. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI …………………………………………………….4 B. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ………………………………………..5 C. NỘI DUNG ĐỀ TÀI ………………………………………………………..7 I. Cơ sở lí luận…………………………………………………………………..7 I.   1.   Nhận   thức   lịch   sử   của   học   sinh………………………………………........7 I. 2. Dạy học lịch sử dựa vào đặc trưng tâm lí lứa tuổi học sinh THPT……..   9 II.  Cơ  sở  thực tiễn  …………………………………………………………. … 10 II. 1. Tinh hinh day hoc môn Lich s ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ử   ở  trương THPT Viêt Nam hiên nay.. ̀ ̣ ̣   10 II. 2. Nâng cao hiêu qua day hoc môn Lich s ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ử ở trương THPT – Môt yêu câu ̀ ̣ ̀  câp thiêt. ……………………………………………………………………………14 ́ ́ III. Đề xuất một số phương pháp, trò chơi ứng dụng trong dạy học sử  ở  trường   THPT   nhằm   nâng   cao   hiệu  quả…………………………………………..16 III. 1. Ý nghĩa của việc sưu tầm và ứng dụng các trò chơi vào dạy học lịch   sử…………………………………………………………………………………….16 Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 3 ạm Thị Hạnh
  4. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 III.   2.     Sưu   tầm   và   ứng   dụng   một   số   trò   chơi   đã   được   tổ  chức……………….19 III.2. 1. Giới thiệu một số trò chơi đã được tổ chức………………………… *Trò chơi “Ai là ai?”……………………………………………………………19 * Trò chơi “Đối mặt”…………………………………………………………… 22 * Trò chơi “Đường lên đỉnh Olympia”  ……………………………………….34 III.   2.   2.     Cách   thức   ứng   dụng   các   trò   chơi   vào   dạy   học   lịch   sử…………….41 III. 2. 2. 1. Công tác chuẩn bị………………………………………………….42 III. 2. 2. 2. Tổ chức trò chơi…………………………………………………… 42 IV KẾT LUẬN…………………………………………………………………43 V. KIÊN NGHI ́ ̣…………………………………………………………………44 SƯU TẦM VÀ ỨNG DỤNG CÁC TRÒ CHƠI VÀO DẠY   HỌC LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG THPT GÓP PHẦN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG BỘ MÔN ( PHẦN LỊCH SỬ THẾ GIỚI THỜI NGUYÊN THỦY,  CỔ ĐẠI VÀ TRUNG ĐẠI )  A. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 4 ạm Thị Hạnh
  5. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 Dân ta phải  biết sử ta Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam      Lịch sử  không chỉ  đóng vai trò quan trọng trong đời sống xã hội mà trong   chừng mực không nhỏ còn là công cụ giáo dục tình cảm, đạo đức, phẩm chất. Đó   là giáo dục lòng yêu nước, trung thành với dân tộc, với cách mạng, với Đảng... là  việc noi gương người xưa để hành động trong ngày hôm này. Nhưng hiện nay trong xã hội và nhà trường môn lịch sử  và bị  xem là là môn  phụ. Kết quả  học tập của học sinh rất yếu kém và đáng báo động. Vậy nguyên   nhân do đâu ? Phải chăng dạy và  học lịch sử  hiện nay chưa tìm ra một «  kim chỉ  nam » đúng đắn chuẩn xác để định hướng đi chung. . Hiện nay việc dạy và học sử  đang thu hút sự chú ý của toàn xã hội. Xuất phát từ thực tế đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo, các ban ngành liên quan đã có   những biện pháp để nâng cao hiệu quả dạy sử và học sử trong trường phổ thông.   Có rất nhiều cá nhân và tổ chức quan tâm đến vấn đề này, đặc biệt là những giáo  viên trực tiếp dạy sử  hiện nay cũng có những nỗ  lực để  tìm ra con đường , biện   pháp nâng cao hiệu quả việc dạy và học lịch sử hiện nay. Và trên thực tế  đã xuất hiện nhiều quan niệm, phương pháp dạy và học đáp  ứng phần nào những đòi hỏi đó. Tuy vậy khoa học luôn đòi hỏi tìm ra những biện  pháp , con đường mới để áp dụng vào thực tiễn cho hiệu quả.  Vì thế  việc tìm ra   con đường nhằm nâng cao việc dạy và học lịch sử là điều hết sức quan trong cần   thiết trong giai đoạn hiện nay. Là  một giáo viên trực tiếp dạy học lịch sử, trong tôi cũng đang có những suy  nghĩ về việc dạy học lịch sử hiện nay. Tôi cũng mong tìm ra con đường biện pháp   tích cực để áp dụng trong công việc của mình đang làm và  tìm ra nhiều hướng đi   hơn cho tư duy của bản thân trong quá trình dạy lịch sử. Hiện nay ở các  trường phổ thông đã áp dụng rất nhiều phương pháp dạy học,  nhiều phương tiện kĩ thuật mới và bước đầu mang lại những hiệu quả thiết thực   cho quá trình dạy và học lịch sử. quá trình sử dụng công nghệ  thông tin trong dạy   Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 5 ạm Thị Hạnh
  6. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 học là một xu thế hiện nay đã mang lại hiệu quả đáng kể. Hay áp dụng nguyên tắc  dạy học liên môn , dạy học theo vấn đề,  dạy học theo nhóm, dạy học theo qua các  chương trình học lịch sử... đã góp phần tích cực vào quá trình tìm ra con đường   biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học môn lịch sử. Qua quá trình tìm tòi, suy nghĩ tôi đã chọn một hướng mới góp phần nâng cao   hiêu quả  dạy học bộ môn là việc tổ  chức và ứng dụng các trò chơi vào việc dạy  học lịch sử. Đó có thể  coi là một biện pháp góp phần «   tích cực hóa » các hoạt  động dạy và học sử. Việc tổ chức các trò chơi phù hợp với học sinh sẽ gây hứng   thú hơn trong việc học lịch sử. Như vậy việc tổ chức các trò chơi lịch sử trong dạy  học lịch sử là một hướng đi nhằm nâng cao và góp phần thu hút đông đảo sự quan  tâm của học sinh vào môn học. Đặc biệt được công tác tại ngôi trường có thế mạnh về cộng nghệ thông tin đã  giúp chúng tôi có quyết tâm hơn với  việc đẩy mạmh ứng dụng cộng nghệ thông  tin vào dạy và học lịch sử từ đó tôi quyết định  lựa chọn đề tài «  Sưu tầm và ứng   dụng các trò chơi vào dạy học lịch sử thế giới  ở các trường THPT,  góp phần   nâng cao chất lượng bộ môn » nhằm tạo hứng khởi trong hoạt động dạy và học  lịch sử.  B. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ   Mong muôn tim ra con đ ́ ̀ ường biên phap nhăm nâng cao hiêu qua day hoc bô ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣  ̣ môn lich s ử   ở  trương phô thông la vân đê chung cua nh ̀ ̉ ̀ ́ ̀ ̉ ưng nha giao va  nhiêu tô ̃ ̀ ́ ̀ ̀ ̉  chưc ban nganh co liên quan.Giao trinh “ ́ ̀ ́ ́ ̀ phương phap day hoc lich s ́ ̣ ̣ ̣ ử” – GS Phan  ̣ ̉ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ư tưởng,   Ngoc Liên (chu biên) cung đa trinh bay nhiêu vân đê vê li luân, quan niêm t ̃ ̃ ̀ ̀ tri thưc nghiêp vu…. ́ ̣ ̣ Ở  đo cung trinh bay môt sô biên phap nhăm nâng cao chât ́ ̃ ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́  lượng hiêu qua day hoc bô môn. Cuôn sach phan anh tinh hinh th ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ực tê cua công tac ́ ̉ ́  ̉ ̣ ̣ giang day lich sử  ở trương phô thông va viêc ren luyên nghiêp vu. Đây la nguôn t ̀ ̉ ̀ ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ư  ̣ liêu phong phu  cho nh ́ ưng giao viên giang viên bô môn lich s ̃ ́ ̉ ̣ ̣ ử, giup ng ́ ươi tiêp cân ̀ ́ ̣   ́ ́ ́ ược vê măt li luân va kinh nghiêm day hoc đê tac nghiêp. no đuc rut đ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 6 ạm Thị Hạnh
  7. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 ́   “Con   đường  và biên Cuôń   sach ̣  phaṕ  nâng  cao   hiêu ̣   qua ̉ day  ̣ hoc  ̣ lich  ̣ sử   ở   trương phô thông” – ̀ ̉ ̉ ̉ ̣ ̉ ́   PGS.TS Ngô Minh Oanh (chu biên) va cac tac gia thuôc tô li ̀ ́ ́ ̣ ̀ ương phap day hoc lich s luân va ph ́ ̣ ̣ ̣ ử, khoa lich s ̣ ử trương Đai hoc s ̀ ̣ ̣ ư  pham Thanh ̣ ̀   ́ ̀ ́ ́ ̉ ́ ̃ ̀ ̀ ̣ ́ Phô Hô Chi Minh xuât ban thang 1/2006 đa trinh bay môt sô con đường va biên phap ̀ ̣ ́  ̣ ̉ ̣ ̀ ̣ ̣ nâng cao hiêu qua day va hoc lich s ử   ở  trương THPT nh ̀ ư: day hoc lich s ̣ ̣ ̣ ử  theo   hương tich c ́ ́ ưc hoa hoat đông nhân th ́ ́ ̣ ̣ ̣ ưc cua hoc sinh; vân dung nguyên tăc day hoc ́ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̣   ̉ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ liên môn đê nâng cao hiêu qua day hoc môn lich sử; sử  dung kiên th ̣ ́ ưc lich s ́ ̣ ử  thế  giơi đê day tôt lich s ́ ̉ ̣ ́ ̣ ử Viêt Nam  ̣ ở trương  THPT, s ̀ ử dung công nghê thông tin trong ̣ ̣   ̣ ̣ ̣ day hoc lich sử… Trong nhưng năm gân đây, v ̃ ̀ ơi s ́ ự  phat triên cua khoa hoc công nghê va truyên ́ ̉ ̉ ̣ ̣ ̀ ̀  ̀ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̃ ̣ ược nhưng thuân l thông, thi viêc nâng cao hiêu qua day hoc bô môn đa găp đ ̃ ̣ ợi nhât́  ̣ ́ ̀ ̣ ứng dung công nghê thông tin vao qua trinh giang day bô môn lich đinh. Đo la viêc  ̣ ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ̣   sử. Nhưng  ̃ ưng dung ây đa phân nao mang lai nh ́ ̣ ́ ̃ ̀ ̀ ̣ ững kêt qua tich c ́ ̉ ́ ựu. Giao viên phô ́ ̉  thông sử dung phân mêm powerpoint đê đ ̣ ̀ ̀ ̉ ưa nôi dung  bai giang va nh ̣ ̀ ̉ ̀ ưng minh hoa ̃ ̣   ̣ sinh đông nh ư hinh anh, cac th ̀ ̉ ́ ươc phim t ́ ư liêu trong qua trinh giang day..t ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ừ đo đa ́ ̃  ́ ự chu y hoc tâp cua h thu hut s ́ ́ ̣ ̣ ̉ ọc sinh nhiêu h ̀ ơn.. Ngoài ra, các quan niệm như: Dạy học nêu vấn đề; Dạy học liên môn; Dạy học  lấy học sinh làm trung tâm….cũng được nghiên cứu và trình bày trong nhiều công   trình khoa học. Những công trình ấy cũng đã góp phần tích cựu vào việc tìm ra con  đường, biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học môn lịch sử ở trường trung học phổ  thông. Với mong muốn tiếp tục tìm ra con đướng, biện pháp những hứng đi  mới  nhằm nâng cao hiệu quả  dạy học lịch sử   ớ  trường phổ  thông, biện pháp  :« Sưu   tầm và  ứng dụng các trò chơi vào dạy học lịch sử  thế  giới lớp 10 ban cơ bản  ớ   trường THPT nhằm nâng cao chất lượng bộ môn ». Cũng nhằm vào mục đích đó :        Các trò chơi ngày càng phong phú và không còn xa lạ với nhiều người.   Nhưng việc áp dụng các trò chơi vào dạy học lịch sử ở trường THPT  vẫn còn rất   ít nếu như không muốn nói là chưa có.  Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 7 ạm Thị Hạnh
  8. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011         Nâng cao hiệu quả dạy học bộ môn lịch sử  ở  trường THPT qua việc   sưu tầm và ứng dụng các trò chơi lịch sử là một vấn đề  mới mẻ, ít có tài liệu đề  cập tới. Đề  tài hướng vào việc tìm hiểu thực trạng của việc dạy học lịch sử   ở  trường THPT, nêu ra nguyên nhân và từ  đó hướng tới 1 biện pháp mới là  « Sưu   tầm và  ứng dụng các trò chơi vào dạy học lịch sử   ở trường THPT  »   với việc đi  sâu tìm hiểu các bước tiến hành tổ  chức các trò chơi và những thực nghiệm minh  họa. C. NỘI DUNG ĐỀ TÀI I. Cơ sở lí luận. I. 1. Nhận thức lịch sử của học sinh. Mỗi môn học trong nhà trường đều có vai trò và vị trí đặc biệt nhưng tựu chung  đều hướng vào mục tiêu “giáo dưỡng, giáo dục” và phát triển học sinh. Thời đại ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kĩ thuật và xu thế  quốc tế hóa, toàn cầu hóa giáo dục vào “4 trụ cột” cơ bản. Đó là “học để biết, học  để  làm, học  để  cùng chung sống và học  để  khẳng  định mình”.  Đây là những  nguyên tắc chung được nêu cho các dân tộc, các môn học. Nhưng để  làm được  điều đó ngoài sự phát huy tính năng động sáng tạo của người làm công tác giáo dục  thì cần phải phát huy vai trò chủ  thể  của học sinh trong học tập, nắm bắt được   đặc điểm về nhận thức lịch sử của học sinh. Bởi có nắm bắt được đặc điểm về  nhận thức lịch sử  của học sinh thì mới có thể  định hướng cho học sinh suy nghĩ,   hiểu sâu hơn những kiến thức đã học, tự  khám phá kiến thức mới, vận dụng   những hiểu biết vào cuộc sống. Nhận thức lịch sử  là một yếu tố  quan trọng để  hành động có hiệu quả  trong   hiện tại. Như  Ph.Enghen đã nói: “Lịch sử  bắt đầu từ  đâu thì quá trình tư  duy bắt  đầu từ  đấy”. Các nhà sử  học cổ  đại khẳng định: “Lịch sử  là cô giáo của cuộc  sống”, “Lịch sử là bó đuốc soi đường đi đến tương lai”. Vậy ở trường THPT học   sinh nhận thức lịch sử như thế nào? Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 8 ạm Thị Hạnh
  9. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 Trong học tập lịch sử ở trường THPT học sinh không chỉ biết mà còn phải hiểu  lịch sử để rút ra bài học kinh nghiệm cho hoạt động thực tiễn. Cũng như  việc học   tập các môn học khác  ở  trường phổ  thông, học tập lịch sử  là một quá trình nhận   thức, một quá trình thu nhận thông tin và sử dụng thông tin, mà mỗi học sinh phải   tự  thực hiện cùng với sự  giúp đỡ, hướng dẫn, sửa chữa, bổ  sung của thầy cô và  việc tìm hiểu các loại tài liệu và những phương tiện học tập khác. Trên đại thể, quá trình nhận thức và thực hành của học sinh trong học tập lịch  sử  diễn ra theo một trình tự, tuân thủ  các nguyên tắc của con đường biện chứng   của việc nhận thức mà V.L.Lênin đã nêu: “từ trực quan sinh động đến tư duy trừu   tượng và từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn” Trước hết học sinh phải nhận thức những sự kiện, quá trình cụ thể của lịch sử  (thế giới, dân tộc và địa phương). Sự tiếp xúc của học sinh với quá khứ mang tính  chất gián tiếp (thông qua giáo viên, tài liệu..) tạo nên những biểu tượng lịch sử. Đó  là giai đoạn nhận thức cảm tính trong học tập lịch sử. Ở giai đoạn tiếp theo, bằng  sức mạnh của tư  duy trừu tượng, học sinh sẽ  tự  hình thành trong đầu óc mình  những tri thức trừu tượng khái quát nhờ  hoạt động “xử  lí” những tri thức cụ thể.  Đây là giai đoạn nhận thức lí tính của học tập lịch sử.  Ở  đây học sinh tiến hành   việc hình thành các khái niệm, nắm hệ thống khái niệm. Trong giai đoạn tiếp theo   nữa, học sinh học cách vận dụng tri thức đã học (kể  cả  tri thức trừu tượng khái   quát) để  tạo ra trong tư  duy những mối liên hệ  mới giữa những tri thức cũ và   những điều mới, chưa biết và sau đó là sử  dụng kiến thức về  quá khứ  để  hiểu   ngày nay, để hành động trong thực tiễn, phù hợp với yêu cầu, trình độ, nhiệm vụ  của mình. Như  vậy, quá trình học tập lịch sử    được thực hiện theo quy định chung của  việc nhận thức lịch sử: không trực tiếp quan sát được hiện thực quá khứ, không   thể tiến hành thí nghiệm lịch sử như đối với các bộ môn tự nhiên, công nghệ. Tuy   nhiên không vì thế  mà cho rằng học tập lịch sử không cần tư  duy mà chỉ  cần ghi   Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 9 ạm Thị Hạnh
  10. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 nhớ  thuộc lòng. Quan niệm sai lầm này là một trong những nguyên nhân làm cho   chất lượng dạy học lịch sử ở trường phổ thông bị giảm sút. Từ  sự  am hiểu nhận thức lịch sử của học sinh người dạy học hướng vào xây   dựng giáo án bài dạy khách quan khoa học,, phù hợp với quá trình nhận thức cũng  như đặc trưng tâm lí lứa tuổi, phát huy tính tích cực của chủ thể nhận thức – học  sinh. Kết hợp với việc giảng dạy học tập của giáo viên tạo ra hiệu quả  dạy học  tốt nhất. I. 2. Dạy học lịch sử dựa vào đặc trưng tâm lí lứa tuổi học sinh THPT Như  đã trình bày  ở  trên, hiệu quả  cao nhất cho dạy học lịch sử  cần có sự  tác  động của rất nhiều nhân tố. Ngoài việc đi sâu tìm hiểu nhận thức lịch sử của học   sinh, chúng ta còn phải quan tâm tới nhiều yếu tố khác như: vai trò của người giáo   viên, tính năng động sáng tạo của họ   ở  từng bài, từng tiết dạy, sự  tham gia của   công nghệ thông tin, tài liệu kham khảo, điều kiện cơ sở vật chất, môi trường học  tập ..còn có môn học: Đó là đặc trưng tâm lí lứa tuổi học sinh THPT. Nghề giáo ­   một nghề thật đặc biệt – nghề mà đối tượng quan hệ trực tiếp là  con người, công cụ chủ yếu là nhân cách của chính mình và đòi hỏi tính khoa học,   tính nghệ  thuật và tính sáng tạo cao. Do vậy, người thầy (cô) giáo phải là người   hiểu rõ nhất về đối tượng học sinh của mình. Lứa tuổi học sinh THPT, đây  là lứa tuổi quyết định sự hình thành thế giới quan   – hệ  thống quan điểm về  xã hội, tự  nhiên và các nguyên tắc và quy tắc cư  xử.   ..trong đó, quá trình tự ý thức diễn ra sôi nổi mạnh mẽ và có tính đặc thù riêng. Nhận thức vấn đề  này, người giáo viên THPT ý thức được rằng mình đang  giảng dạy một lứa tuổi đầy biến động, giai đoạn bước ngoặt, quyết định cuộc đời   một con người. Người giáo viên THPT đặc biệt giáo viên lịch sử  phải làm sao qua các bài dạy  của mình hình thành hứng thú học tập, thái độ học tập đúng đắn cho học sinh. Bởi   môn lịch sử vốn là môn học đặc thù – như đã nói đó là một  môn học mà học sinh  Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 10 ạm Thị Hạnh
  11. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 phải đứng từ hiện tại để nhìn về quá khứ. Qua đó người học tư duy để tìm ra bản  chất của sự vật hiện tượng. Môn Lịch sử xưa nay vốn bị coi là một môn phụ  ít được gia đình – nhà trường  quan tâm đầu tư. Vậy làm sao để  môn lịch sử  trở  nên hấp dẫn đối với học sinh?   Đó là một thách thức rất lớn đối với người giáo viên lịch sử.  Nhưng điều đó không phải là không thể. Bởi ngày nay với sự  phát triển vượt   bậc của khoa học kĩ thuật, đặc biệt là công nghệ  thông tin cho phép người giáo  viên khai thác tốt nhất những kênh hình, phim,  ảnh, tư  liệu, cập nhật nhanh nhất   những tư liệu đưa vào bài dạy. Trên cơ sở đổi mới phương pháp dạy học đưa vai  trò tự  học, tự  sáng tạo của học sinh làm mục tiêu, phương châm cần đạt đến.   Chắc chắn sẽ làm cho môn lịch sử trở nên thu hút hơn đối với học sinh. . Trên cơ  sở  những vấn đề  vừa nêu ra, cùng với sự  tìm tòi khám phá của bản   thân. Chúng tôi tìm ra hướng mới là đưa các trò chơi vào để  dạy học. Điều này  không quá khó với thời đại ngày nay. Cũng như  nó phù hợp với đặc trưng tâm lí  lứa tuổi học sinh THPT. Bởi việc áp dụng các trò chơi vào dạy học lịch sử không  hề  làm mất đi những kiến thức cơ  bản trong chương trình, không áp lực lớn về  thời gian lên lớp nhưng lại tạo ra sự  thoải mái, phấn khích trong học tập lịch sử.  Học sinh vừa chơi vừa học, tính năng động và độc lập tiếp thu được phát huy cao  độ. Tuy nhiên, để  phát huy tốt nhất của phương pháp này, người giáo viên lịch sử  ngoài sự nỗ lực sáng tạo của bản thân cần sự ủng hộ động viên rất lớn từ lớn từ  phía nhà trường, đồng nghiệp, gia đình và đặc biệt là “học sinh” – những đối   tượng của hoạt động dạy học. Chính sự  tham gia tích cực của các em sẽ  là một  phần đóng góp quan trọng cho thành công của để tài của bài dạy.                          II. Cơ sở thực tiễn  II. 1. Tinh hinh day hoc môn Lich s ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ử ở trương THPT Viêt Nam hiên nay. ̀ ̣ ̣ Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 11 ạm Thị Hạnh
  12. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 ̀ ự hao dân tôc nhăm tâp h      Đoan kêt va nâng cao tinh thân t ̀ ́ ̀ ̀ ̣ ̀ ̣ ợp sức manh cua l ̣ ̉ ực   lượng toan dân đê tiên hanh cach mang đa đ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̣ ̃ ược Đang ta va đ ̉ ̀ ứng đâu la chu tich Hô ̀ ̀ ̉ ̣ ̀  ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ Chi Minh đê ra va vân dung tôt trong cuôc đâu tranh gianh đôc lâp dân tôc, thông ́ ̀ ́ ́ ̀ ́   ́ ́ ước. nhât đât n ̉ ơi gợi long t      Đê kh ̀ ự hao dân tôc, ngay t ̀ ̣ ừ năm 1942 Bac Hô kinh yêu đa viêt ́ ̀ ́ ̃ ́  ̀ ̣ Nên biêt s bai kêu goi “  ́ ử ta” va bai diên ca “  ̀ ̀ ̃ ̣ Lich sử nươc ta ́ ”. Bai diên ca gôm 104 ̀ ̃ ̀   câu thơ luc bat, dê thuôc, dê hiêu, phu h ̣ ́ ̃ ̣ ̃ ̉ ̀ ợp vơi dân ta luc đo v ́ ́ ́ ới trên 90% dân sô mu ́ ̀  chư, đa gop phân tao nên s ̃ ̃ ́ ̀ ̣ ức manh thân ki: D ̣ ̀ ̀ ươi s ́ ự lanh đao cua  Đang, nhân dân ̃ ̣ ̉ ̉   ̃ ́ ̀ ự hao dân tôc, đoan kêt đâu tranh gianh đôc lâp t ta đa phat huy tinh thân t ̀ ̣ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ự do cho tổ  ́ ực hiên thăng l quôc; th ̣ ́ ợi 2 cuôc khang chiên tr ̣ ́ ́ ương ki va gianh thăng l ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ợi vi đai sau ̃ ̣   hơn 20 năm đôi m ̉ ơi.  ̉ ́ ử  ta. Cho tương gôc tich n ́ “Dân ta phai biêt s ̀ ́ ́ ươc nha ́ ̀ Viêṭ   Nam” – Câu thơ  đâu trong bai diên ca cua Bac Hô la l ̀ ̀ ̃ ̉ ́ ̀ ̀ ời kêu goi, l ̣ ời răn day cho ̣   ́ ̣ ́ ươć  nha. Thê nh muôn thê hê con chau n ̀ ́ ưng  như  nhân đinh cua Đai t ̣ ̣ ̉ ̣ ướng  Võ  ́ ̣ ̃ ̀ ̀ ử hoc: “… Nguyên Giap trong môt diên đan vê s ̣ Lơp tre chung ta đa không con quan ́ ̉ ́ ̃ ̀   tâm tơi lich s ́ ̣ ử  dân tôc…”. ̣ ̉ ̉ ̣ ̣ ̣   Va kêt qua thi tuyên sinh đai hoc môn Lich s ̀ ́ ử  trong  nhưng năm gân đây đa ch ̃ ̀ ̃ ứng minh nhân đinh cua Đai t ̣ ̣ ̉ ̣ ướng va th ̀ ực sự  gây “sôc” ́   ́ ơi toan xa hôi. đôi v ́ ̀ ̃ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ GS – NGND Phan Huy Lê – Chu tich Hôi khoa hoc Lich sử  Viêt Nam đa nhân ̣ ̃ ̣   ̣ đinh: “  ́ ực trang day, hoc môn Lich s Vân đê đanh gia th ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ử  hiên nay không phai bây ̣ ̉   giơ m ̀ ơi đăt ra nh ́ ̣ ưng giơ đây đa đ ̀ ̃ ược dư luân quan tâm rât nhiêu trên cac ph ̣ ́ ̀ ́ ương   ̣ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ưa qua. Kêt qua thi tuyên sinh môn tiên truyên thông, đăc biêt la sau ki thi đai hoc v ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ̉   ̣ Lich sử đa th ̃ ực sự  gây “sôc” đôi v ́ ́ ới toan xa hôi : Ty lê thi sinh co điêm thi d ̀ ̃ ̣ ̉ ̣ ́ ́ ̉ ưới   ́ ơn 80% trong đo h trung binh chiêm h ̀ ́ ơn 60% co điêm thi d ́ ̉ ươi 1 (1/10.  Qua đo cho ́ ́   ́ ưc bô môn Lich s thây kiên th ́ ́ ̣ ̣ ử cua hoc sinh bâc phô thông, đăc biêt la ̉ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ̀ cac bâc trung ́ ̣   ̣ ̉ hoc phô thông qua yêu ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̉ ̃ ̣ ́ ́ ”. Đo la môt vân đê ma ca xa hôi đang quan tâm. ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ Nhin vao kêt qua cua viêc hoc tâp môn Lich s ̀ ̀ ́ ử, đăc biêt la qua cac ki thi tuyên, ̣ ̣ ̀ ́ ̀ ̉   ́ ̉ ́ ̃ ̀ ực trang đo.  chung ta co thê thây ro vê th ́ ̣ ́ Ở  trường THPT, trong cac môn thi tôt ́ ́  ̣ ̣ nghiêp, co le môn lich s ́ ̃ ử  la môn gây nên s ̀ ự  chu y nhiêu nhât cua d ́ ́ ̀ ́ ̉ ư  luân va lâp ̣ ̀ ̣   Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 12 ạm Thị Hạnh
  13. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 được nhiêu “ky luc” trong thi c ̀ ̉ ̣ ử  nươc ta: la môn thi co điêm trung binh thâp nhât ́ ̀ ́ ̉ ̀ ́ ́  ́ ̣ trong cac môn thi tôt nghiêp THPT nhiêu năm gân đây. ́ ̀ ̀ Liên tiêp trong cac năm v ́ ́ ưa qua, t ̀ ừ năm 2004 – 2010, môn Lich s ̣ ử được chon la ̣ ̀  ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̀ ̣ môt trong sau môn thi tôt nghiêp THPT. Du răng môn Lich sử luôn la môn thi co kêt ̀ ́ ́  ̉ ́ ̣ ̉ ̣ qua xêp hang thâp theo điêm binh quân cac môn thi tôt nghiêp THPT, nh ́ ̀ ́ ́ ưng kêt qua ́ ̉  ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ̉ ̀ ̀ ̉ ước   nay hoan toan không co dâu hiêu bi quan nao ca. Điêm trung binh binh quân ca n cuả  môn sử  thi  tôt́  nghiêp ̣  THPT  năm  2006 la 6,37, năm 2007 la 6,19. Cac ̀ ̀ ́   điạ   phương co điêm binh quân môn s ́ ̉ ̀ ử  thâp nhât vân con trên trung binh, năm 2006 la ́ ́ ̃ ̀ ̀ ̀  ̉ ̉ Ca Mau (5,45điêm), năm 2007 la Tuyên Quang (5,06điêm). ̀ ̀ ̉ ở  Đai hoc năm 2006 thi môn s Trong cac môn thi tuyên  ́ ̣ ̣ ̀ ử  co điêm sô thâp nhât. ́ ̉ ́ ́ ́  Trương ĐH S ̀ ư pham Ha Nôi co gân 700 bai thi môn s ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ử bi điêm 0; chi co 9% bai thi ̣ ̉ ̉ ́ ̀   ̣ ̉ ừ 6 trở lên. Kêt qua thi tuyên sinh môn Lich s đat điêm t ́ ̉ ̉ ̣ ử  cua tr ̉ ương ĐH S ̀ ư  pham ̣   ́ ̀ ́ ̃ ́ ơn la mây khi cac bai thi đa sô d Thanh Phô Hô Chi Minh cung không kha h ̀ ̀ ́ ́ ̀ ́ ưới 5   ̣ ̣ ́ ́ thuôc loai yêu kem.  Khi được hoi Quôc hiêu “ ̉ ́ ̣ Viêt Nam” ̣ ́ ̀ ừ khi nao phân l  băt đâu t ̀ ̀ ớn cac em không ́   ̣ ̣ ̉ ́ ̀ ̣ biêt. Trong khi khach du lich quôc tê đên Viêt Nam co nhiêu hiêu biêt vê lich s ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ử Viêṭ   Nam thi chinh con em chung ta, nh ̀ ́ ́ ưng chu nhân t ̃ ̉ ương lai cua đât n ̉ ́ ước Viêt Nam ̣   ́ ̉ ̣ ̉ ̣ ực trang đang buôn va thê ki XXI lai không biêt va cung chăng mây quan tâm. Môt th ́ ̀ ̃ ́ ̣ ́ ̀ ̀  ́ ̣ ̀ở trương hoc phô thông, phân l cân đang bao đông la  ̀ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ớn hoc sinh coi môn Lich s ̣ ̣ ử là  ̣ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ự kiên. môt môn hoc khô khan, không sang tao, la thuân tuy hoc thuôc cac s ́ ̀ ̣ “Bưc xuc” la tâm trang chung cua cac nha giao, nh ́ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̀ ́ ững ai quan tâm đến lịch sử  nước nhà về  thực trạng học sử  hiện nay. GV Nguyên Kim T ̃ ương Vy, tô tr ̀ ̉ ưởng   môn sử, trương THPT Nguyên Hiên nêu lên nh ̀ ̃ ̀ ững nôi b ̃ ức xuc đâu tiên: “ ́ ̀ Từ gia   ̀ ương đên xa hôi đêu co thai đô coi th đinh – nha tr ̀ ̀ ́ ̃ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ường cac môn khoa hoc xa hôi, ́ ̣ ̃ ̣   ̣ ̉ ́ ̣ ́ ương lai tươi sang, hoc nhiêu chi xem đây la môn phu, không thê giup hoc sinh co t ̀ ́ ̣ ̀ ̉  ́ ơi gian.  phi th ̀ Ở nhiêu quôc gia phat triên, lich s ̀ ́ ́ ̉ ̣ ử la môn thi băt buôc trong cac ki ̀ ́ ̣ ́ ̀  ́ ̀ ̀ở Viêt Nam nhiêu tr thi tu tai thi  ̣ ̀ ương, ngay ca ban giam ̀ ̉ ̣ ̣ ́  hiêu cung cho răng lich s ̃ ̀ ử   ̀ ̣ la môn hoc bai, không cân đao sâu suy nghi. Nêu môn s ̀ ̀ ̀ ̃ ́ ử  được chi đinh thi tôt ̉ ̣ ́  Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 13 ạm Thị Hạnh
  14. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 ̣ ơi đ nghiêp m ́ ược tăng tiêt đê do bai cho hoc sinh, nêu không thi th ́ ̉ ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ường xuyên bi căt ̣ ́  ̉ ́ ương th giam tiêt nh ̀ ơi gian cho môn khac” ̀ ́ ̃ ̀ ́ ́ ̉ ̃ ̣ ̀ ̣ Cung đông y kiên trên, Giang viên Nguyên Thi Kim Dung va Cao Thi Lan Chi,   ̣ khoa Lich s ử trương Đai Hoc S ̀ ̣ ̣ ư Pham Thanh Phô Hô Chi Minh phân tich: “ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̣ Lich sử   ̀ ́ ́ ́ ́ ̣ ơp 12, ch la môn it tiêt nhât trong cac môn hoc l ́ ưng to s ́ ̉ ự quan tâm đâu t ̀ ư cho môn   ̀ ở  trương trung hoc con han chê va yêu câu đôi v nay  ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ới giao viên cung không cao. ́ ̃   Thêm nưa, chi co môt sô it hoc sinh th ̃ ̉ ́ ̣ ́́ ̣ ực sự thich va co kha năng theo nganh khoa ́ ̀ ́ ̉ ̀   ̣ ̃ ̣ ̀ ̣ ̉ ̣ hoc xa hôi. Đa sô thi sinh con lai chi chon khôi C nh ́ ́ ́ ư  môt giai phap tinh thê khi ̣ ̉ ́ ̀ ́   ́ ̉ không co kha năng thi khôi A,B,D..” ́ ́ ực sự  la nh Đo th ̀ ưng y kiên, nh ̃ ́ ́ ững nhân đinh khach quan vê th ̣ ̣ ́ ̀ ực trang day va ̣ ̣ ̀  ̣ ̣ hoc môn lich sử. No nh ́ ư môt hôi chuông bao đông vê tinh hinh day va hoc bô môn ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ̀ ̀ ̣ ̀ ̣ ̣   ̣ Lich sử trong giai đoan hiên nay. ̣ ̣ Cach đây 10 năm khi gi ́ ơi giang day s ́ ̉ ̣ ử hoc n ̣ ươc ta tô ch ́ ̉ ức Đai hôi thanh lâp hôi ̣ ̣ ̀ ̣ ̣  ̣ ̉ ́ ững đông nghiêp n nghê nghiêp cua minh vao năm 1996 thi trong sô nh ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̣ ước ngoai g ̀ ửi  lơi chao m ̀ ̀ ưng co môt b ̀ ́ ̣ ức thư cua tiên si Rainer Riemenschneider t ̉ ́ ̃ ừ viên Georg – ̣   ̉ Echert cua CHLB Đức đưa ra môt thông điêp rât đang l ̣ ̣ ́ ́ ưu y. Ông viêt: “ ́ ́ Chung ta ́   ́ ở môt th đang sông  ̣ ơi đai ma moi viêc đêu chuyên đông nhanh chong va đi vao chiêu ̀ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ̀ ̀  ̀ ̀ ̣ ̣ sâu. Điêu nay tao nên môt thach th ́ ưc đôi v ́ ́ ới nha s ̀ ử hoc, nha nghiên c ̣ ̀ ứu cung nh ̃ ư  ̣ ̉ ́ ới. Chăc hăn chung ta không thay đôi nha giao duc cua chung ta trên toan thê gi ̀ ́ ́ ̀ ́ ̉ ́ ̉  được qua kh ́ ư, nh ́ ưng gi đang diên ra buôc chung ta phai co cai nhin m ̃ ̀ ̃ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̀ ơi vê qua ́ ́ ́  khư: B ́ ươc tiên m ́ ́ ơi cua môn hoc đoi hoi chung ta luôn luôn phai tim hiêu nh ́ ̉ ̣ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ̉ ững   ́ ̀ ̣ vân đê lich s ử dươi anh sang nhin t ́ ́ ́ ̀ ư qua kh ̀ ́ ư t́ ơi hiên tai đê chuân bi t ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ương lai cho   ́ ̣ ̉ ̉ thê hê tre cua chung ta, nh ́ ưng ng ̃ ươi ma môt ngay gân đây se nhân trach nhiêm đôi ̀ ̀ ̣ ̀ ̀ ̃ ̣ ́ ̣ ́  vơi vân mênh cua trai đât va thê gi ́ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ́ ới. ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ở  chô ây. Di nhiên muc đich đây  Nhiêm vu năng nê la  ̃ ́ ̃ ̣ ́ ̀ ước vong nay cua nghê ̣ ̀ ̉ ̀  ̣ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ợi đê co thê hoan thanh tôt. Môt nghiêp chung ta phai co nhiêu điêu kiên thuân l ̉ ́ ̉ ̀ ̀ ́ ̣   trong nhưng điêu kiên quan trong nhât la nha câm quyên  ̃ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ở  tât ca cac n ́ ̉ ́ ước phaỉ   thưa nhân gia tri cua nghê nghiêp chung ta, phai lam cho viêc giang day lich s ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ̀ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ̉ ̣ ̣ ử trở   Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 14 ạm Thị Hạnh
  15. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 ̣ thanh môt trong nh ̀ ưng  ̃ ưu tiên, trong nhưng nô l ̃ ̃ ực cua ca dân tôc. Trong t ̉ ̉ ̣ ương lai   ̉ ̣ ̉ ́ ̉ ự  hiêu biêt va y th cua nhân loai không thê tach khoi s ̉ ́ ̀ ́ ưc vê ban thân minh, t ́ ̀ ̉ ̀ ức là  ̣ lich sử cua minh” ̉ ̀ Từ ây chung ta thây răng tinh hinh nay kho co thê cai thiên nêu chung ta không ́ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̉ ̉ ̣ ́ ́   thay   đôỉ   nhân ̣   thưć   và  hanh ̣   mà  chinh ̀   đông, ̣   cuả   tiên ́   thông   điêp ́   sĩ  Rainer  ̀ ̣ ơi giai đap thăc măc. Riemenschneider la môt l ̀ ̉ ́ ́ ́ Như  vây, th ̣ ực trang cua viêc day hoc bô môn lich s ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ử   ở  trương THPT hiên nay ̀ ̣   ́ ̀ ự quan tâm, chu y cua toan xa hôi. Trong đo, viêc tim ra nh rât cân s ́ ́ ̉ ̀ ̃ ̣ ́ ̣ ̀ ưng con đ ̃ ường,   ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ̀ ̣ biên phap nâng cao hiêu qua day hoc bô môn la môt điêu “côt yêu”. Va đa co rât ̀ ́ ́ ̀ ̃ ́ ́  ̣ ̣ ̉ ̣ nhiêu cuôc hôi thao khoa hoc, nhiêu diên đan….đ ̀ ̀ ̃ ̀ ược tô ch ̉ ức đê nhin vao th ̉ ̀ ̀ ực   ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ trang, đi tim nguyên nhân, nêu ra giai phap cho công viêc day – hoc môn Lich s ̀ ́ ử   ̣ hiên nay II. 2. Nâng cao hiêu qua day hoc môn Lich s ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ử ở trương THPT – Môt yêu câu ̀ ̣ ̀  câp thiêt ́ ́. Như đa noi  ̃ ́ ở trên, nhiêu cuôc hôi thao khoa hoc, nhiêu diên đan…đ ̀ ̣ ̣ ̉ ̣ ̀ ̃ ̀ ược tô ch ̉ ức  ̉ ̀ ̀ ực trang, đi tim nguyên nhân, nêu ra giai phap cho công viêc day – hoc đê nhin vao th ̣ ̀ ̉ ́ ̣ ̣ ̣   ̣ ̣ bô môn Lich sử hiên nay.  ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ Vây nguyên nhân dân đên tinh trang cua viêc day va hoc Lich s ̃ ́ ̀ ử như hiên nay băt ̣ ́  ̀ ừ đâu? nguôn t ̃ ̀ ưng nguyên nhân khac, GS, NGND Vu D Cung con nh ̃ ́ ̃ ương Ninh, ĐH Quôc gia ́   ̀ ̣ Ha Nôi đau đớn nhân xet: “ ̣ ́ Dư  luân xa hôi xôn xao, co ca bât binh, khi đ ̣ ̃ ̣ ́ ̉ ́ ̀ ược biêt́   ̉ điêm môn sử trong nhưng ki thi tuyên sinh đai hoc gân đây qua thâp, thâp đên m ̃ ̀ ̉ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ́ ́ ức   ̉ ̉ ̉ không thê hiêu nôi. Song nh ưng ng ̃ ươi trong nganh thi không ngac nhiên lăm, coi đo ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ́  như môt s ̣ ự bôc lô đau đ ̣ ̣ ớn cua căn bênh “ung th ̉ ̣ ư” đa tiêm ân t ̃ ̀ ̉ ư lâu”.Vê căn bênh ̀ ̀ ̣   “ung thư sử” nay, GS Vu D ̀ ̃ ương Ninh đa nêu ra nhiêu điêm kha bi hai. Chăng han ̃ ̀ ̉ ́ ̀ ̉ ̣   như  viêc tô ch ̣ ̉ ưc viêt sach giao khoa. Viêc viêt sach  giao khoa hiên nay la “công ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̀   ̣ ̉ ưa phai đam nhiêm công viêc chinh  viêc tay trai”, cac tac gia v ́ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ở  trường minh, v ̀ ưà   Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 15 ạm Thị Hạnh
  16. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 ̉ ̉ ơi gian lam nhiêm vu viêt sach giao khoa. Con PGS.TS Ngô Minh phai tranh thu th ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̀   Oanh, Trưởng khoa lich s ̣ ử Đai Hoc S ̣ ̣ ư Pham Thanh Phô Hô Chi Minh nêu y kiên: ̣ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́   ̣ ̣ ̣ “Môn hoc bi coi nhe, nhưng ng ̃ ươi day s ̀ ̣ ử  cung không đ ̃ ược tôn trong. Nhiêu thây ̣ ̀ ̀  cô bưc xuc vê viêc đanh gia thiêu công băng gi ́ ́ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̀ ữa giao viên day s ́ ̣ ử va cac giao viên ̀ ́ ́   ̣ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ̣ day cac môn khac trong viêc cân nhăc, đê bat hay trong binh xet cac danh hiêu thi   ̣ ́ ương con bô tri đua. Môt sô tr ̀ ̀ ́ ́ giao viên không đ ́ ược đao tao chuyên nganh đê day ̀ ̣ ̀ ̉ ̣   ̣ môn lich sử. Viêc bô tri day trai nganh cang lam chât l ̣ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ượng day hoc môn s ̣ ̣ ử  thêm   ̀ ̣ ̀ ười ta co c tôi tê va ng ́ ớ đê coi th ̉ ường môn sử va ng ̀ ười day s ̣ ử”. ́ ̉ ̉ ̣ ́ Co thê chi ra môt sô nguyên nhân cơ ban sau đây: ̉ ̣ , chung ta ch Môt là ́ ưa đăt đung vi tri, ch ̣ ́ ̣ ́ ưc năng cua môn lich s ́ ̉ ̣ ử  trong hê thông ̣ ́   ̣ ở phô thông, hâu nh cac môn hoc  ́ ̉ ̀ ư chi tâp trung vao cac môn Toan, Ly, Hoa, Văn… ̉ ̣ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ̣ khiên hoc sinh co xu h ́ ương coi nhe môn Lich s ́ ̣ ̣ ử ́ ̣ ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ Hai la,̀ trong nganh giao duc con tôn tai quan niêm quy kêt trach nhiêm chan ghet ̀ ́ ́ ́ ́  môn sử  tai hoc sinh, do vây ma tim cach ap đăt, băt buôc cac em hoc lich s ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ử  mà  không biêt răng lam nh ́ ̀ ̀ ư thê la duy y chi ́ ̀ ́ ́ Ba la,̀  do sự  kêt h ́ ợp giưa gia đinh nha tr ̃ ̀ ̀ ương va xa hôi con ch ̀ ̀ ̃ ̣ ̀ ưa tôt. Do anh ́ ̉   hưởng cua nên kinh tê thi tr ̉ ̀ ́ ̣ ương, phân l ̀ ̀ ớn nhiêu gia đinh đêu h ̀ ̀ ̀ ướng cho con em  ́ ́ ̀ ư  vao cac môn hoc t minh chu y đâu t ̀ ̀ ́ ̣ ự  nhiên đê chon ra môt nganh nghê mang lai ̉ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣  ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ nguôn thu nhâp cao…Đo cung la môt nguyên nhân dân đên cac môn hoc thuôc khôi ̀ ́ ̃ ̃ ́ ́ ́  ̃ ̣ ̣ ́ ̣ nganh xa hôi bi đanh gia thâp; trong đo co môn lich s ̀ ́ ́ ́ ́ ử Bôn la ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ̀,  viêc day hoc môn lich sử   ở  nươc ta ch ́ ưa tân dung đ ̣ ̣ ược hê thông bao ̣ ́ ̉   ̀ ưng bô s tang la nh ̀ ̃ ̣ ử  băng hiên vât rât phong phu va mang tinh cam thu tr ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ực tiêp rât ́ ́  ̀ ợp vơi tuôi tre.  phu h ́ ̉ ̉ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ương trinh, sach giao khoa lich s Năm là,  con nhiêu vân đê vê ch ̀ ́ ́ ̣ ử, đôi ngu giao ̣ ̃ ́  ̀ ương phap giang day. Nên giao duc cua chung ta đa trai qua nhiêu lân cai viên va ph ́ ̉ ̣ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̃ ̉ ̀ ̀ ̉  ́ ́ ơn sau môi lân cai cach nh cach, sach giao khoa co kha h ́ ́ ́ ̃ ̀ ̉ ́ ưng vân ch ̃ ưa tương xứng  vơi vai tro, vi tri, ch ́ ̀ ̣ ́ ưc năng cua môn lich s ́ ̉ ̣ ử trong trường phô thông.  ̉ Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 16 ạm Thị Hạnh
  17. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 ̣ ̉ ơi nôi dung ph Viêc đôi m ́ ̣ ương phap gân đây co nêu lên va môt sô thây cô cô ́ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ́  găng th ́ ực hiên, nh ̣ ưng vân ch ̃ ưa thay đôi đ ̉ ược bao nhiêu lôi truyên thu môt chiêu ́ ̀ ̣ ̣ ̀  ̃ ̣ ̣ vân năng đoc chep. ́ ̣ ̣ Bô môn lich sử  luôn giữ môt vai tro quan trong trong ch ̣ ̀ ̣ ương trinh đao tao hoc ̀ ̀ ̣ ̣   ̀ ̣ ̣ sinh THPT va bô môn lich sử  rât co  ́ ́ưu thê trong viêc giao duc thê hê tre. Do nhân ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̣   thưc ch ́ ưa đây đu hoăc phiên diên vê vai tro, y nghia ch ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̃ ưc năng cua bô môn lich s ́ ̉ ̣ ̣ ử,   ̀ ươi thâm chi ca nh nhiêu ng ̀ ̣ ́ ̉ ưng nha quan li giao duc đa to thai đô coi th ̃ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ̃ ̉ ́ ̣ ường, không   ́ ử vơi  đôi x ́ ̣ môn lich s ử  binh đăng nh ̀ ̉ ư  vơi cac môn hoc khac. Đo la môt nguyên nhân dân ́ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̃  ̣ ̣ ̣ ̣ đên tinh trang hoc tâp lich s ́ ̀ ử như hiên nay. ̣ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ Viêc day va hoc môn lich sử hiên nay đăt ra nhiêu yêu câu câp bach cân tiên hanh ̣ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̀   ̉ ơi ca vê ph đôi m ́ ̉ ̀ ương phap day va hoc. Yêu câu hiêu biêt lich s ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ̉ ́ ̣ ử, yêu câu cuôc sông ̀ ̣ ́   ̣ ̣ ̀ ương lai đăt ra cho toan xa hôi, nganh giao duc va nhât la đôi ngu giao hiên tai va t ̣ ̀ ̃ ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ̃ ́  ̣ viên lich s ử  nhiêu nhiêm vu câp bach. Vi vây tim ra con đ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ường, biên phap nhăm ̣ ́ ̀   ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ nâng cao hiêu qua day hoc môn lich sử  se gop phân giai quyêt nh ̃ ́ ̀ ̉ ́ ững yêu câu câp ̀ ́  bach trên.  ́ Hôị  đồng vê “ ̣ ́ ̉  XXI” của UNESCO Liên hiêp quôc đa  ̀ giao duc thê ki ́ ̣ ́ ̃ đưa ra  ̣ ̣ ̉ ́ ̣ khuyên cao vê  4 tru côt cua giao duc: ́ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ­ Hoc đê biêt, ̣ ̉ ̀ ­ Hoc đê lam, ̣ ̉ ̀ ­ Hoc đê cung chung sông, ́ ̣ ̉ ̉ ̣ ­ Hoc đê khăng đinh minh. ̀ ́ ̉ ̀ ̉ ́ ước phai đao tao ra nh Thê ki XXI đoi hoi đât n ̉ ̀ ̣ ưng con ng ̃ ươi v ̀ ưa co năng l ̀ ́ ực  ̣ sang tao, năng l ́ ực hợp tac, năng l ́ ực tự  nhân th ̣ ưc, năng l ́ ực hoat đông co hiêu qua ̣ ̣ ́ ̣ ̉  ̣ ́ ̣ ̉ va sông co tinh thân trach nhiêm. Muôn vây phai xây d ̀ ́ ́ ̀ ́ ựng môt nên giao duc phat ̣ ̣ ́ ̣ ́  ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ triên toan diên, trong đo viêc day va hoc môn Lich s ̀ ử  la môt bô phân quan trong ̀ ̣ ̣ ̣ ̣   ́ ̣ ̀ ̣ ̣ trong qua trinh giao duc, ma bô môn Lich s ́ ̀ ử co vi tri va tâm quan trong đăc biêt đôi ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ́  vơi viêc giao duc thê hê tre. ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̉ Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 17 ạm Thị Hạnh
  18. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 ̀ ̀ ực trang day hoc lich s Nhin vao th ̣ ̣ ̣ ̣ ử đăc biêt la nhin vao kêt qua cua bô môn, thi ̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ̉ ̣ ̀  ̣ ̀ viêc tim ra con đường, biên phap nâng cao hiêu qua day va hoc lich s ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ̀ ̣ ̣ ử ở trương phô ̀ ̉  ̃ ở thanh môt nhu câu câp thiêt hiên nay không chi v thông đa tr ̀ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ơi nganh giao duc ma ́ ̀ ́ ̣ ̀  ̀ ́ ới toan xa hôi. con đôi v ̀ ̃ ̣ III. Đề  xuất một số  phương pháp, trò chơi  ứng dụng trong dạy học sử   ở  trường THPT nhằm nâng cao hiệu quả. III. 1. Ý nghĩa của việc sưu tầm và ứng dụng các trò chơi vào dạy học lịch   sử.      Việc giáo dục trong nhà trường là một giai đoạn học, đây là một giai đoạn  hết sức quan trọng. Nhà trường phổ  thông không đặt mục tiêu cung cấp đủ  kiến  thức cho người học để  sống và làm việc cả cuộc đời, mà phải trang bị cho người   học một vốn tri thức cơ bản cộng với năng lực tự mình chủ động tìm kiếm những  tri thức cần thiết trong suốt cuộc đời. Vốn tri thức  ấy học sinh tiếp nhận những   gì? Tiếp nhận như  thế  nào? Những phương pháp dạy học nào có thể  bồi dưỡng  năng lực tìm kiếm và sáng tạo cho người học? Đó là những câu hỏi đã và đang tiếp   tục được trả lời. Trong đó, việc khơi gợi ở học sinh khả năng tự tìm tòi, khám phá,  bộc lộ và phát huy khả năng của bản thân là một yếu tố  vô cùng quan trọng. Với  bộ môn Lịch sử nói chung và nhiều môn học ở trường phổ thông thì việc sưu tầm   và  ứng dụng các trò chơi vào dạy học lịch sử  sẽ  góp phần thúc đẩy những khả  năng đó của học sinh.     Trên thực tế, hoạt động tổ chức các trò chơi vào dạy học lịch sử ở các trường   THPT Việt  Nam vẫn chưa được tổ  chức một cách quy mô và đáp  ứng nhu cầu   của học sinh. Khó khăn lớn nhất ảnh hưởng đến điều đó là do khung thời gian quy  định trong khóa trình đào tạo của từng bộ môn ở trường THPT. Nhất là đối với bộ  môn lịch sử, khung thời gian giành cho bộ  môn là rất ít. Các bộ  môn thuộc khối   ngành tự nhiên và ngoại ngữ được  ưu tiên đặc biệt. Nhưng trong quãng thời gian  tới, khi không còn tổ  chức kỳ  thi đại học thì việc sắp xếp lại khung thời gian sẽ  Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 18 ạm Thị Hạnh
  19. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 được điều chỉnh phù hợp với yêu cầu. Bộ  môn Lịch sử   ở  nước phát triển luôn  được coi là bộ  môn chính, có tầm  ảnh hưởng đặc biệt trong xã hội và rất được   học sinh yêu thích. Như vậy, chúng ta thấy bộ môn  lịch sử giữ một vai trò hết sức   quan trọng trong quá trình giáo dục. Trong đời sống xã hội, lịch sử vừa là công cụ  của công tác sư phạm,  lại có tác dụng giáo dục trí tuệ và tình cảm. “ Tri thức lịch   sử  là một trong những bộ  phận quan trọng nhất của nền văn hóa chung của nhân  loại và không có bộ phận quan trọng này thì không thể coi việc giáo dục con người  đã hoàn thành đầy đủ”.     Ở trường phổ  thông, việc trang bị cho học sinh những kiến thức lịch sử cơ  bản là điều hết sức cần thiết. Bộ môn Lịch sử  “ đã được giao nhiệm vụ  cực kỳ  quan trọng (chứa đựng những mục tiêu hết sức to lớn) để đáp ứng tôn chỉ và mục  đích của hệ  thống giáo dục phổ  thông: giáo dục nhân cách xã hội chủ  nghĩa cho  học sinh, bao gồm thế giới quan của chủ nghĩa Mác – Lênin; phẩm chất chính trị  đạo đức và lý tưởng cách mạng; lòng yêu nước yêu chủ  nghĩa xã hội và tinh thần  quốc tế chân chính; ý thức và động cơ lao động để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc..”      Giúp học sinh học tập lịch sử  góp phần tạo cho trí tuệ  của các em những  phẩm chất nhất định, giúp cho các em hiểu sâu sắc hơn về cuộc sống xung quanh,  khơi gợi những khả  năng tiềm ẩn trong mỗi học sinh….Bộ  môn lịch sử  nắm giữ  một ưu thế đặc biệt quan trọng mà không phải bộ môn nào cũng có thể thực hiện  được, đó là việc giáo dục truyền thống lịch sử  hào hùng của dân tộc cho thế  hệ  trẻ. Bởi vậy, nếu tận dụng tốt các thế mạnh riêng của bộ môn sẽ thu hút được sự  chú ý đặc biệt cho học sinh phổ thông trong quá trình giảng dạy. Từ đó kết quả bộ  môn sẽ  được cải thiện, và chính yếu tố  đó sẽ  dẫn đến sự  thay đổi “hợp lí hơn”  trong cách nhìn, cách đánh giá về vai trò của người giáo viên lịch sử ở trường phổ  thông.    Trở lại với vấn đề nâng cao hiệu quả dạy học bộ môn lịch sử ở trường trung  học phổ thông, cùng với nhiều con đường, biện pháp khác thì việc nâng cao hiệu  quả  dạy học môn lịch sử  qua việc sưu tầm và ứng dụng các trò chơi là một biện  Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 19 ạm Thị Hạnh
  20. Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh Năm học 2010 – 2011 pháp, một hướng đi mới nhằm mang lại những kết quả học tập tốt hơn cho học   sinh ở trường THPT. Hiểu rõ mục đích – ý nghĩa, nắm vững cách thức tiến hành,   nội dung tổ  chức phù hợp đúng đắn với những yêu cầu đặt ra sẽ  có những tác  động tích cực đến việc học tập bộ môn lịch sử và có tầm quan trọng đặc biệt.       Trước hết, việc tổ  chức các trò chơi kết hợp với quá trình giảng dạy bộ  môn Lịch sử ở trường THPT cùng các môn học khác sẽ thúc đẩy học sinh tích cực,   chủ  động tự  giác tìm hiểu các nguồn tài liệu liên quan đến bài học, bài dạy của   giáo viên qua đó nâng cao nhận thức, trình độ  và có được những kỹ  năng hoạt  động tập thể cần thiết  trong một môi trường thể hiện sự thi đua với nhau.     Thứ hai, tổ chức các trò chơi kết hợp với quá trình giảng dạy bộ môn Lịch sử  ở trường THPT còn là nơi để học sinh bày tỏ quan điểm, nhận thức tình cảm của  mình về các vấn đề mà họ quan tâm (ở từng bài học).     Thứ ba, thông qua tổ  chức các trò chơi giáo viên bộ  môn kham khảo và xin   trợ cấp của nhà trường trao cho các em đạt kết quả cao những món quà hoặc danh  hiệu cá nhân, tập thể  phù hợp sẽ  thu hút đông đảo các em học sinh tham gia vào  hoạt động tập thể  của nhà trường, trong đó nó góp phần thu hút sự tham gia, chú ý  của phụ  huynh học sinh. Cũng từ  đó mà các em học sinh bộc lộ, phát huy năng   khiếu, năng lực và kiểm nghiệm khả  năng trình độ  của mình về  một vấn đề  nào  đó, từ đó góp phần điều chỉnh nhận thức hành vi của mình trong học tập, lao động  công tác và trong cuộc sống hàng ngày.      Thứ  tư, việc tổ  chức các trò chơi kết hợp với quá trình giảng dạy bộ  môn  Lịch sử   ở  trường THPT  ở  mức độ  chậm, nhanh, khó với nhiều lĩnh vực để  học   sinh tham gia phần nào giúp nhà trường đánh giá kết quả dạy học bộ môn lịch sử.    Thứ năm, việc tổ chức các trò chơi kết hợp với quá trình giảng dạy bộ môn  Lịch sử   ở  trường THPT có một ý nghĩa vô cùng quan trọng. Với thế  mạnh của   mình là chứa đựng một nội dung kiến thức rộng lớn, những sự kiện lịch sử không  chỉ  diễn ra trong quá khứ, hiện tại mà những kiến thức  ấy ngày càng được tăng  thêm qua thời gian, tức là những sự kiện lịch sử tiếp tục diễn  ra trong hiện tại và  Sáng kiến kinh nghiệm                                                                             Ph 20 ạm Thị Hạnh
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2