Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Áp dụng phương pháp dạy học tích hợp liên môn trong môn Mỹ thuật để nâng cao hiệu quả chất lượng môn học

Chia sẻ: Convetxao | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

62
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dạy học tích hợp có nghĩa là đưa những nội dung giáo dục có mối liên hệ vào quá trình giảng dạy các môn như: tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống; giáo dục pháp luật; giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới, biển, đảo; giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, bảo vệ môi trường, an toàn giao thông…Mời các bạn cùng tham khảo để nắm chi tiết nội dung bài viết!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Áp dụng phương pháp dạy học tích hợp liên môn trong môn Mỹ thuật để nâng cao hiệu quả chất lượng môn học

UBND HUYỆN THANH TRÌ TRƯỜNG THCS VẠN PHÚC SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH HỢP LIÊN MÔN TRONG MÔN MỸ THUẬT ĐỂ NÂNG CAO HIỆU QUẢ, CHẤT LƯỢNG MÔN HỌC Lĩnh vực/ Môn: Mỹ thuật Cấp học: THCS Tên tác giả : Hoàng Thị Hải Anh Đơn vị công tác: Trường THCS Vạn Phúc Chức vụ: Giáo viên NĂM HỌC 2020 -2021
2 MỤC LỤC TT Nội dung Trang A. ĐẶT VẤN ĐỀ 1 I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI II. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 3 I. CƠ SỞ LÝ LUẬN 3 II. CƠ SỞ THỰC TIỄN 4 III. CÁC BƯỚC THỰC HIỆN GIẢI PHÁP … 6 1 Quy trình áp dụng phương pháp dạy học tích hợp liên môn. 6 2 Vận dụng quy trình áp dụng phương pháp dạy học tích hợp liên môn … 6 2.1 Lựa chọn bài học 6 2.2 Lựa chọn nội dung giáo dục cần tích hợp 7 2.3 Thiết kế bài dạy theo hướng tích hợp 7 2.4 Trao đổi với tổ nhóm chuyên môn về việc thực hiện đề tài 9 2.5 Giáo viên và học sinh chuẩn bị cho tiết học 9 2.6 Các bước thực hiện 9 2.7 Trao đổi với tổ nhóm chuyên môn về việc áp dụng đề tài 11 IV. KẾT QUẢ TRIỂN KHAI ÁP DỤNG SÁNG KIẾN 12 V. HIỆU QUẢ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 13 C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 15 I.Kết luận 15 II. Khuyến nghị 15 Tài liệu tham khảo Phụ lục (Ảnh và các phiếu điều tra minh họa)
3 A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lý do chọn đề tài. Mĩ thuật là một trong những môn nghệ thuật có nhiều thú vị, nếu việc dạy học đã khó thì dạy nghệ thuật lại càng khó hơn. Song không phải là không thực hiện được, vì học Mĩ thuật đem lại cho con người nhiều niềm vui, làm cho con người biết nhận ra cái đẹp, thực sự nó gần gũi và đáng yêu... Hoạ sĩ lão thành Nguyễn Phan Chánh đã từng nói: Mĩ thuật là cách tạo ra cái đẹp (vì mĩ là đẹp, thuật là cách thức phương pháp). Mĩ thuật là nghệ thuật của con mắt (nghệ thuật thị giác) nhìn thấy cái đẹp. Nhìn thấy cái đẹp, tạo ra cái đẹp và thưởng thức cái đẹp là một đặc điểm chỉ có ở con người. Dạy học Mĩ thuật ở trong nhà trường phổ thông không nhằm giáo dục, đào tạo học sinh trở thành hoạ sĩ hay người làm công tác Mĩ thuật. Thông qua học tập Mĩ thuật ở trường phổ thông, bước đầu học sinh sẽ được làm quen với ngôn ngữ tạo hình, những yếu tố cơ bản của Mĩ thuật, những kiến thức thẩm mĩ qua các bài tập thực hành, qua các tác phẩm nghệ thuật của cuộc sống và thiên nhiên. để từ đó hình thành cảm xúc thẩm mỹ lành mạnh, đúng đắn. cũng chính vì lẽ đó, giáo dục nghệ thuật trong nhà trường phổ thông còn mang ý nghĩa giáo dục nhân văn, giáo dục nhân cách con người trong xã hội. Mĩ thuật ở cấp THCS được coi là bộ môn cần thiết và quan trọng đây là bộ môn giúp tạo hứng thú cho các em trong học tập, các em thể hiện những tình cảm, sự đam mê nghệ thuật của mình, như được tham gia hòa nhập vào thế giới phong phú còn nhiều huyền bí, qua đó tạo một hoạt động tìm tòi nảy sinh sáng tạo. Trong đó, thường thức mỹ thuật là một phân môn quan trọng đối với học sinh, nó có tác dụng giáo dục cho học sinh biết cảm thụ cái đẹp, biết nghiên cứu tìm tòi ra cái đẹp, đưa ra các chuẩn mực của cái đẹp. Là giáo viên mĩ thuật, tôi luôn tự hỏi nếu không hiểu biết về hội hoạ thì không biết sẽ dạy học sinh cái gì, từ đó mà tôi ý thức rằng việc giáo dục nhận thức thẩm mỹ trong nhà trường là một điều không thể thiếu được. Nó vừa quan trọng vừa mang tính cấp bách. Xuất phát từ mục tiêu chung “Nâng cao tính chủ động, phát huy tính tích cực, tư duy của học sinh”. Môn Mỹ thuật ở trường THCS góp phần thực hiện mục tiêu trên đó là giúp học sinh phát triển một cách toàn diện về đạo đức, trí tuệ , thể chất, thẩm mỹ và kỹ năng cơ bản để hình thành nhân cách con người, hiểu được cuộc sống và luôn biết vươn đến cái: Chân - Thiện - Mĩ. Phần lớn, tầ ng lớp trí thức là tấ t cả mo ̣i đố i tươ ̣ng, mo ̣i tầ ng lớp trong xã hô ̣i. Mỗi lứa tuổ i la ̣i có những cách cảm nhâ ̣n, suy nghĩ và lí giải về cái đep̣ khác nhau. Người lớn có cách cảm nhâ ̣n logic, còn trẻ em thì có cái nhìn vô tư, trong sáng. Chúng ta biế t rằ ng: Mĩ thuâ ̣t là mô ̣t trong những môn ho ̣c đă ̣c thù, giữ vai
4 trò quan tro ̣ng trong giáo du ̣c thẩm mỹ ở trường phổ thông hiê ̣n nay. Đó là môn ho ̣c về cái đe ̣p, khơi dâ ̣y tư duy sáng ta ̣o trong tâm hồ n trong sáng, thơ ngây và đáng yêu của lứa tuổ i thiế u nhi. Da ̣y nghê ̣ thuâ ̣t nói chung và da ̣y Mĩ thuâ ̣t nói riêng, không phải là đưa ra mô ̣t công thức cứng nhắ c để làm, để vẽ mà điề u cố t lõi quan tro ̣ng là lố i tư duy, ta ̣o điề u kiê ̣n cho sự phát triển tưởng tươ ̣ng, khả năng sáng ta ̣o của trẻ em. Nhu cầ u thẩ m mỹ ngày càng cao cùng với sự phát triển của kinh tế xã hô ̣i, cho nên việc nhìn nhâ ̣n và thưởng thức cái đep̣ của đa ̣i bô ̣ phâ ̣n nhân dân là vấn đề tấ t yếu khách quan, không chỉ là đố i với người sáng tác, nhìn sự vâ ̣t qua lăng kính màu hồ ng, không vướng những nguyên tắc, trăn trở mà tâ ̣p trung tình cảm, sự yêu thích của mình vào mỗi bài ve.̃ Những năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đế n sự phát triển của giáo dục, đă ̣c biê ̣t là chấ t lươ ̣ng, cùng với sự phát triể n ngày càng cao của con người về đức dục, trí du ̣c, thể du ̣c thì mỹ du ̣c cũng không ngừng phát triển và dầ n có vai trò quan trọng trong đời sống của mỗi con người và nhấ t là thế hê ̣ trẻ. Da ̣y - ho ̣c Mĩ thuật ở trường THCS không phải nhằm đào ta ̣o ho ̣a sĩ hay người làm nghệ thuật mà nhằ m giáo dục thi ̣ hiế u thẩ m mỹ cho các em. Chủ yế u ta ̣o điều kiện cho các em tiế p xúc, làm quen và thưởng thức cái đep, ̣ tâ ̣p ta ̣o ra cái đẹp, vận dụng cái đep̣ vào trong cuộc số ng hàng ngày. Nhưng ho ̣c sinh muố n có những cảm nhâ ̣n, những cái nhìn đúng không lê ̣ch la ̣c thì cầ n truyề n đa ̣t vố n kiế n thức bổ ích. Có một câu nói rằng: “Dù đã dắt ngựa đến bờ sông cũng không thể bắt nó uống nước được”. Vấn đề học tập của trẻ cũng vậy. Dù có bắt được chúng ngồi ngay ngắn học tập nhưng nếu không thích thú, trẻ không thể học tốt được. Chính vì vậy ngoài việc truyền đạt kiến thức cho học sinh của người thầy, chúng tôi nghĩ rằng mình cần phải biết gây hứng thú học tập cho học sinh để tiết học thực sự nhẹ nhàng, sinh động. Học sinh tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên, không gượng ép. Vậy làm sao để học sinh thêm hứng thú học tập bộ môn này nên tôi đã nghiên cứu và làm đề tài: “Áp dụng phương pháp dạy học tích hợp liên môn trong môn Mỹ thuật để nâng cao hiệu quả chất lượng môn học”. II. Thời gian nghiên cứu - Năm học 2019-2020 III. Đối tượng nghiên cứu - Học sinh trường THCS Vạn Phúc. IV. Phạm vi nghiên cứu - Trường THCS Vạn Phúc.
5 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ. I. Cơ sở lí luận. Trước những yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, Nghị quyết số 29-NQ/TW của Đảng ta đã khẳng định: "Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt” và “Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng xây dựng đất nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam". Như vậy giáo dục là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI ngày 24/01/2018 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc, tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực…”. Căn cứ vào công văn 3711/BGDĐT-GDTrH ngày 24/08/2018 về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 2018-2019 một trong những nhiệm vụ cụ thể cần thực hiện đó là sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất, thiết bị dạy học; tổ chức kiểm tra, rà soát thực trạng thiết bị dạy học để có kế hoạch sửa chữa và bổ sung kịp thời. Vì vậy, để thực hiện nhiệm vụ năm học, giáo viên phải thực hiện rà soát, bổ sung các đồ dùng dạy học phục vụ giảng dạy. Theo văn bản này, ngày 1/9/2011, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành công văn số 5842/BGDĐT-VP về việc hướng dẫn điều chỉnh nội dung dạy học giáo dục phổ thông theo hướng tinh giản để dạy và học phù hợp với chuẩn kiến thức, kỹ năng, phù hợp với thời lượng dạy học và điều kiện thực tế của nhà trường. Dạy học tích hợp có nghĩa là đưa những nội dung giáo dục có mối liên hệ vào quá trình giảng dạy các môn như: tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống; giáo dục pháp luật; giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới, biển, đảo; giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, bảo vệ môi trường, an toàn giao thông… vào các môn học như: Địa lí, Hóa học, Giáo dục công dân, Anh văn, Ngữ văn, Sinh học, Âm nhạc, Mỹ thuật…
6 Dạy học liên môn là phải xác định các nội dung kiến thức có sự tương đồng đến hai hay nhiều môn học để dạy học, tránh việc học sinh phải học đi học lại nhiều lần một nội dung kiến thức ở nhiều môn học không giống nhau. Đối với những kiến thức liên môn nhưng có một môn học chiếm ưu thế thì có thể sắp xếp dạy trong chương trình của môn đó và không dạy lại ở các môn còn lại. Nội dung mang tính thực tiễn khách quan hơn giúp cho bài học trở nên sinh động, thu hút với các em, không gây nhàm chán mà tạo động lực để các em sáng tạo, tự tư duy theo cách suy nghĩ của bản thân. Những kiến thức được các em vận dụng ngay vào giải quyết những vấn đề thực tiễn, ít học vẹt. Những nội dung đã tích hợp còn tiết kiệm thời gian học cho các em tìm hiểu những kiến thức khác vì các em không phải học đi học lại một nội dung ở những môn khác nhau nữa mà các em có thể tiếp cận được kiến thức của khối lớp lớn hơn tạo được sự tò mò muốn tìm hiểu của các em. Điều đó không tạo quá nhiều áp lực, gây tẻ nhạt trong việc học, làm chậm khả năng tư duy của các em, biến bộ não thành những cỗ máy lập trình sẵn nữa mà thay vào đó làm tăng khả năng tự giác, chủ động trong học tập, giúp các em tìm lại niềm hứng thú. II. Cơ sở thực tiễn. 1. Thuận lợi Trường THCS Vạn Phúc nơi tôi công tác là một ngôi trường có bề dày thành tích trong công tác dạy và học. Nhà trường có đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiện, vững về chuyên môn luôn chú trọng tìm tòi để đổi mới nâng cao chất lượng dạy và học. Nhìn chung học sinh của trường ngoan có ý thức và tinh thần vươn lên trong học tập. Bên cạnh đó phụ huynh luôn quan tâm đến việc học của con em mình. Không những thế BGH nhà trường rất quan tâm, tạo mọi điều kiện tốt nhất cả về vật chất, tinh thần cho việc giảng dạy của giáo viên và việc học tập của học sinh. 2. Khó khăn Trường THCS Vạn Phúc, huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội là một trường ngoại thành vùng bãi ven sông Hồng, người dân sống chủ yếu bằng việc sản xuất nông nghiệp nên điều kiện kinh tế của phụ huynh còn khó khăn. Vì vậy học sinh còn gặp nhiều hạn chế trong việc tiếp xúc với các môn nghệ thuật đặc biệt là môn Mỹ thuật. Vậy làm sao để học sinh có hứng thú, yêu thích môn học đó là vấn đề mà nhiều giáo viên trăn trở và không ngừng tìm tòi áp dụng nhiều phương pháp dạy học để đạt hiệu quả cao nhất. Hiện nay, ở các nhà trường giáo viên đã tích cực tìm tòi áp dụng nhiều phương pháp dạy học khác nhau để giờ dạy trên lớp đạt hiệu quả cao nhất. Tuy nhiên, các phương dạy học đó còn chưa tích hợp được nhiều nội dung giáo dục,
7 chưa kết nốt được kiên thức giữa các môn học, chưa phát huy được sự tích cực chủ động sáng tạo của học sinh nên chưa tạo được sự yêu thích, say mê hứng thú học tập của học sinh đối với môn học. Vai trò của phương pháp dạy học: Phương pháp dạy học là một mắt xích quan trọng không thể thiếu trong quy trình dạy học: Phương pháp dạy học chính là phương tiện có khả năng tối ưu hoá quá trình dạy học. Vai trò của phương pháp dạy học góp phần đem lại sự sáng tạo và hứng thú học tập cho học sinh. - Góp phần hướng dẫn và đẩy mạnh hoạt động nhận thức của học sinh, giúp học sinh nhận thức bài học nhanh. - Kích thích hứng thú nhận thức của học sinh, phát triển trí tuệ, tư duy của học sinh. - Giáo dục nhân cách học sinh. - Giáo dục về lòng tự hào dân tộc và tình yêu thương con người, tình yêu quê hương đất nước. - Giáo dục về ý thức bảo vệ môi trường. Trước khi thực hiện giải pháp, giáo viên đã tiến hành phát phiếu điều tra đối với học sinh khối 8 của trường về sự yêu thích đối với môn học và kết quả thu được như sau: (Bảng điều tra học sinh khối 8 về học Mỹ thuật) Tổng số % cả khối HS yêu thích 47 19 HS không yêu thích 161 65,2 HS có năng khiếu 39 15,8
8 Kết quả điều tra cho thấy việc áp dụng phương pháp dạy tích hợp liên môn là việc làm hết sức cần thiết của giáo viên để có thể tạo sự tò mò, tạo hứng thú và sự chủ động trong học tập của học sinh.  Từ những lý do trên tôi mạnh dạn đưa ra đề tài “Áp dụng phương pháp dạy học tích hợp liên môn trong môn Mỹ thuật để nâng cao hiệu quả chất lượng môn học”. III. Các bước thực hiện giải pháp việc áp dụng phương pháp dạy học tích hợp liên môn. 1. Quy trình áp dụng phương pháp dạy học tích hợp liên môn. - Lựa chọn bài học. - Lựa chọn nội dung giáo dục cần tích hợp. - Chuẩn bị về kiến thức, tài liệu mở rộng bám sát theo chủ đề để thực hiện sáng kiến. - Trao đổi với tổ nhóm chuyên môn về việc tích hợp kiến thức liên môn và áp dụng sáng kiến. 2. Vận dụng quy trình áp dụng phương pháp dạy học tích hợp liên môn vào trong bài học nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Mỹ thuật. 2.1. Lựa chọn bài học: Ví dụ: Dạy học theo hướng tích hợp liên môm trong bài Mỹ thuật 8: “Sơ lược về mỹ thuật Việt Nam giai đoạn 1954 - 1975” - Yêu cầu học sinh tìm hiểu nội dung về mỹ thuật Việt Nam giai đoạn 1954-1975 để lựa chọn bài học phù hợp. Thống nhất chọn tiết 14: Tìm hiểu sơ lược về mỹ thuật Việt Nam giai đoạn 1954-1975 với mục tiêu của bài là: + Biết được sơ lược về bối cảnh lịch sử xã hội Việt Nam trong giai đoạn 1954-1975 + Biết được sơ lược về mỹ thuật Việt Nam giai đoạn 1954-1975 qua tìm hiểu một số tác giả tác phẩm. + Học sinh có ý thức giữ gìn , học tập và trân trọng giá trị nghệ thuật. + Củng cố lòng tự hào dân tộc, tình yêu quê hương đất nước. - Để đạt được mục tiêu của bài học, học sinh có thể thông qua việc xem video, tranh ảnh hoặc sách báo viết về mỹ thuật Việt Nam giai đoạn 1954-1975. Tuy nhiên trong quá trình giảng dạy tôi thấy còn một số hạn chế như: + Tranh ảnh, sách báo, tài liệu về mỹ thuật trong thư viện của nhà trường không có vì vậy học sinh còn khó khăn trong tìm kiến thông tin tuy có thể tìm kiếm trên mạng nhưng học sinh chưa biết chắc lọc tìm kiếm thông tin chính thống.
9 + Địa phương còn khó khăm cách xa trung tâm thành phố không thuận tiện tổ chức cho học sinh thăm viện bảo tàng, thăm các triển lãm nghệ thuật, thăm các di tích lịch sử văn hóa. 2.2 Lựa chọn nội dung giáo dục cần tích hợp: Trong tiết dạy: Tìm hiểu sơ lược về mỹ thuật Việt Nam giai đoạn 1954-1975 có thể tích hợp được nhiều kiến thức các môn học: - Tích hợp với kiến thức môn Âm nhạc - Tích hợp với môn Lịch sử lớp 9 - Tích hợp với môn Vật lý lớp 9 - Tích hợp với môn Hóa học lớp 9 - Tích hợp với môn Ngữ văn lớp 7, 8, 9 - Tích hợp kiến thức Giáo dục công dân lớp 6, 7, 9 2.3. Thiết kế bài dạy theo hướng tích hợp. Tích hợp với kiến thức môn Âm nhạc: - Lớp 7: Tiết 10 - Âm nhạc thường thức - Nhạc sĩ Đỗ Nhuận với bài hát “Hành quân xa” - Lớp 8: Tiết 21- Âm nhạc thường thức - Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn với bài hát “Biết ơn Võ Thị Sáu”  Học sinh thấy được các ca khúc cách mạng cùng đồng hành với những tác phẩm hội họa tạo nên những trang sử hào hùng của ông cha ta. Tích hợp với môn Lịch sử lớp 9: - Bài 28: Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đấu tranh chống đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn ở miền Nam (1954-1975) - Bài 29: Cả nước trực tiếp đấu tranh chống Mỹ cứu nước 1954 - 1975. - Bài 30: Hoàn thành giải phóng miền Nam thống nhất đất nước 1973-1975  Học sinh nắm được những sự kiện lịch sử theo hướng tích hợp liên môn Mỹ thuật phục vụ cho việc học tập môn Lịch sử Tích hợp với môn Vật lý lớp 9: - Bài 52: Ánh sáng trắng và ánh sáng màu - Bài 54: Sự trộn các ánh sáng màu - Bài 55: Màu sắc các vật dưới áng sáng trắng và ánh sáng màu - Bài 56: Tác dụng của ánh sáng  Học sinh hiểu được nhờ có ánh sáng mà con mắt chúng ta tiếp nhận được hình dáng và màu sắc của giới tự nhiên. Từ đó biết nhận xét về màu sắc và ánh sáng trong tranh. Tích hợp với môn Hóa học lớp 9: - Bài 15: Tính chất vật lý của kim loại
10 - Bài 16: Tính chất hóa học của kim loại - Bài 21: Sự ăn mòn của kim loại và bảo vệ kim loại không bị ăn mòn  Qua việc tìm hiểu chất liệu sơn mài trong tranh vẽ học sinh có thể biết được các chất liệu sử dụng trong tranh như: Vàng, bạc, thiếc, vỏ trứng, vỏ trai...và tính chất hóa học cũng như cách bảo quản tranh sơn mài. Tích hợp với môn Ngữ văn Lớp 7: - Bài 13: Luyện nói phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học  Học sinh vận dụng kiến thức về văn biểu cảm để phát biểu cảm nghĩ về các tác phẩm nghệ thuật. Lớp 8: - Bài 15: Thuyết minh về một thể loại văn học.  Học sinh vận dụng kỹ năng nói, thuyết minh khi giới thiệu trình bày thảo luận những nội dung đã tìm hiểu hoạt động nhóm Lớp 9 - Bài 11: Bài thơ về Tiểu đội xe không kính – Phạm Tiến Duật - Bài 14: Lặng lẽ Sa Pa (trích) – Nguyễn Thành Long - Bài 15: Chiếc lược ngà (trích) – Nguyễn Quang Sáng - Tiết 56: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ – Nguyễn Khoa Điềm - Bài 27: Những ngôi sao xa xôi – Lê Minh Khuê  Học sinh hiểu được về diễn biến lịch sử, về cuộc sống, sự hy sinh gian khổ cả trong chiến đấu và cuộc sống riêng của những con người cũng như những chiến sĩ bộ đội trong giai đoạn 1954-1975. Thông qua sự miêu tả bằng hình ảnh, tranh vẽ chân thật của các chiến sĩ là họa sĩ yêu nước. Từ những kiến thức về mỹ thuật học sinh có thể tưởng tượng vẽ lại những hình ảnh trong các tác phẩm văn học. Tích hợp kiến thức Giáo dục công dân Lớp 6: Bài 6 - Biết ơn Lớp 7: Bài 5 - Yêu thương con người. Lớp 9: Bài 17 - Nghĩa vụ bảo vệ đất nước.  Học sinh từ việc quan sát tranh ảnh về giai đoạn 1954-1975 mà thêm yêu mến biết ơn những thế hệ cha anh đi trước đã dũng cảm hy sinh để dành lại độc lập tự do cho dân tộc. Từ đó hình thành nên trách nhiệm và nghĩa vũ của học sinh đối với đất nước.
11 2.4. Trao đổi với tổ nhóm chuyên môn về việc thực hiện đề tài: Sau khi chuẩn bị tài liệu, tranh ảnh, sách giáo khoa, giáo viên trình bày ý tưởng với tổ Năng khiếu, tổ Văn- Sử- GDCD nhóm Vật Lý, Hóa Học để tổ nhóm góp ý và hỗ trợ chuẩn bị cho tiết dạy. - Tổ Văn - Sử - GDCD tham gia góp ý về kiến thức tích hợp đối với kiến thức các môn Văn - Sử - GDCD. - Nhóm Vật lý góp ý hỗ trợ về kiến thức phần tích hợp môn Lý. - Nhóm Hóa góp ý hỗ trợ về kiến thức tích hợp môn Hóa. - Nhóm Nhạc góp ý hỗ trợ về kiến thức tích hợp môn Nhạc. 2.5. Giáo viên và học sinh chuẩn bị cho tiết học: - Giáo viên cần trang bị thêm kiến thức của các môn tích hợp trong tiết dạy nhưng bản chất vẫn là dạy học môn học mà mình giảng dạy. Mặt khác, trong những năm qua giáo viên cũng đã được trang bị thêm nhiều kiến thức mới về phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực. - Vấn đề bây giờ là phải vận dụng những kiến thức đó để xây dựng tiết dạy, xác định những năng lực có thể phát triển cho học sinh trong mỗi chủ đề tiết dạy, thiết kế tiến trình dạy học, tổ chức hoạt động học sao cho hợp lý nhất. 2.6. Các bước thực hiện: Hoạt động 1: Tìm hiểu vài nét về bối cảnh lịch sử Tích hợp kiến thức môn Âm nhạc: - Bài hát “Hành quân xa” - Bài hát “Biết ơn Võ Thị Sáu” Tích hợp kiến thức môn Lịch sử - Bài 28: Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đấu tranh chống đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn ở miền Nam (1954-1963) - Bài 29: Cả nước trực tiếp đấu tranh chống Mỹ cứu nước 1954-1975. - Bài 30: Hoàn thành giải phóng miền Nam thống nhất đất nước 1973- 1975 Tích hợp kiến kiến thức môn Giáo dục công dân - Lớp 6: Bài 6 - Biết ơn - Lớp 9: Bài 17 - Nghĩa vụ bảo vệ đất nước  Học sinh hiểu được thời kì này đất nước ta bị chia cắt làm 2 miền: Miền Bắc xây XHCN, miền Nam dưới chế độ Mỹ - Ngụy.  Cả nước hướng về miền Nam ruột thịt theo lời kêu gọi của Bác Hồ: Vừa xây dựng miền Bắc, vữa đấu tranh giải phóng miền Nam.  Từ đó học sinh biết ơn các thế hệ đi trước và có nghĩa vụ đối với tổ quốc.
12 Hoạt động 2: Tìm hiểu về chất liệu và đề tài sáng tác Giáo viên cho học sinh thảo luận theo nhóm, lớp chia làm 6 nhóm: Nhóm 1: Tìm hiểu về tranh sơn mài Nhóm 2: Tìm hiểu về tranh lụa. Nhóm 3: Tìm hiểu về tranh khắc gỗ. Nhóm 4: Tìm hiêu về tranh sơn dầu. Nhóm 5: Tìm hiểu về tranh bột màu. Nhóm 6: Tìm hiểu về điêu khắc. Trong phần này giáo viên tích hợp về kiến thức môn Văn để học sinh thuyết trình phần thảo luận nhóm, biết cảm nhận được một tác phẩm và qua các tác phẩm văn học học sinh có thể thấy được cuộc sống cũng như những khó khăn hy sinh gian khổ trong giai đoạn 1954 -1975 . Trong phần tìm hiểu về tranh sơn mài giáo viên tích hợp với kiến thức môn Vật lý 9 và Hóa học 9 để học sinh biết được tính chất Vật lý, Hóa học của các kim loại sử dụng trong tranh, biết được cách diễn tả cảnh vật dưới ánh sáng qua các bức tranh sơn mài tiêu biểu của giai đoạn 1954-1975. Tát nước đồng chiêm Nhớ một chiều Tây Bắc Tre Tổ đổi công cấy lúa
13 Tích hợp về kiến thức Vật lý 9 - Bài 52: Ánh sáng trắng và ánh sáng màu - Bài 54: Sự trộn các ánh sáng màu - Bài 55: Màu sắc các vật dưới áng sáng trắng và ánh sáng màu - Bài 56: Tác dụng của ánh sáng  Học sinh hiểu được nhờ có ánh sáng mà con mắt chúng ta tiếp nhận được hình dáng và màu sắc của giới tự nhiên. Học sinh hiểu màu sắc của các vật dưới ánh sáng trắng và ánh sáng màu. Từ đó biết nhận xét về màu sắc và ánh sáng sự trộn ánh sáng và màu sắc của các vật dưới ánh sáng trắng, ánh sáng màu trong tranh. Tích hợp với môn Hóa học lớp 9: - Bài 15: Tính chất vật lý của kim loại - Bài 16: Tính chất hóa học của kim loại - Bài 21: Sự ăn mòn của kim loại và bảo vệ kim loại không bị ăn mòn  Để học sinh hiểu được cách sử dụng chất liệu làm tranh sơn mài bằng kim loại vàng, bạc... thấy được sự ăn mòn của kim loại và cách bảo vệ kim loại không bị ăn mòn khi làm tranh sơn mài, muốn lớp sơn vừa vẽ khô, tranh phải ủ trong tủ kín gió và có độ ẩm cao. Muốn nhìn thấy tranh lại phải mài mòn đi mới thấy hình.  Để học sinh thấy được sự tinh tế trong sử dụng chất liệu sơn mài. Qua các tác phẩm tranh sơn mài của các họa sĩ học sinh thấy được cuộc sống lao động sản xuất của người nông dân miền Bắc quyết tân trở thành hậu phương chi viện cho chiến trường miền Nam cũng như ca ngợi về tinh thần ý chí sự hy sinh gian khổ của người lính trong giai đoạn 1954-1975. 2.7. Trao đổi với tổ nhóm chuyên môn về việc áp dụng đề tài: - Các giáo viên đề xuất áp dụng vào các môn học như: + Môn Âm nhạc: Lớp 7: Tiết 10 - Âm nhạc thường thức - Nhạc sĩ Đỗ Nhuận với bài hát “Hành quân xa” Lớp 8: Tiết 21 - Âm nhạc thường thức - Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn với bài hát “Biết ơn Võ Thị Sáu” + Môn Lịch sử lớp 9: Bài 28: Xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, đấu tranh chống đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn ở miền Nam (1954- 1963) Bài 29: Cả nước trực tiếp đấu tranh chống Mỹ cứu nước 1954-1975 Bài 30: Hoàn thành giải phóng miền Nam thống nhất đất nước 1973-1975 + Môn Ngữ văn Lớp 9:
14 Bài 11: Bài thơ về Tiểu đội xe không kính – Phạm Tiến Duật Bài 14: Lặng lẽ Sa Pa (trích) – Nguyễn Thành Long Bài 15: Chiếc lược ngà (trích) – Nguyễn Quang Sáng Tiết 56: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ – Nguyễn Khoa Điềm Bài 27: Những ngôi sao xa xôi – Lê Minh Khuê  Dựa vào tranh ảnh của các họa sĩ để học sinh có thể hình dung ra được bối cảnh xã hội trong giai đoạn 1954-1975 qua các bài học, bài hát, qua các tác phẩm văn học và hiểu được cuộc sống sự hy sinh gian khổ của các chiến sĩ bộ đội để đấu tranh dành lại độc lập tự do cho dân tộc. Từ đó học sinh thêm tự hào về truyền thống cách mạng, củng cố tình yêu quê hương đất nước. IV. Kết quả triển khai áp dụng sáng kiến: - Sau khi thực hiện giải pháp, giáo viên đã tiến hành điều tra nhằm đánh giá hiệu quả thực hiện giải pháp và kết quả thu được như sau: Phiếu diều tra với học sinh khối 8 tổng số có 247 học sinh Trước khi thực % cả khối Sau khi thực % cả khối hiện giải pháp hiện giải pháp HS yêu thích 47 HS 19 197 HS 75 HS không yêu thích 161 HS 65,3 5 HS 2 HS có năng khiếu 39 HS 15,8 45 HS 18 -Trong một lớp học thường sẽ có nhiều đối tượng học sinh khác nhau: có em rất giỏi có năng khiếu nhưng cũng có em rất yếu và không có năng khiếu. Có lẽ bất cứ một giáo viên nào cũng đều có chung mong muốn rằng không học sinh nào cảm thấy bị “bỏ rơi” trong lớp học. Người giáo viên cần nỗ lực để biên soạn, chuẩn bị tài liệu học tập cho học sinh với nội dung ở nhiều cấp độ từ dễ đến khó và có thể tích hợp kiến thức liên môn của nhiều môn để khơi gợi được sự tò mò tìm hiểu của học sinh. Với những học sinh yếu, chỉ đặt ra yêu cầu ở mức độ vừa phải với khả năng của học sinh đó. Với những học sinh học tốt có năng khiếu, yêu cầu học sinh hoàn thành các mức độ cơ bản, sau đó, chủ động dành thời gian để tiếp cận các yêu cầu ở mức độ khó hơn. -Từ kết quả điều tra cho thấy các tiết dạy có áp dụng phương pháp dạy tích hợp liên môn đã thu được kết quả cao hơn so với nhưng tiết dạy đơn thuần vì vậy đây là việc làm hết sức cần thiết của giáo viên để tạo hứng thú sự tích cực chủ động trong học tập của học sinh và nâng cao hiệu quả, chất lượng môn học. - Như vậy, nhìn vào kết quả khảo sát có thể thấy rằng áp dụng phương pháp dạy học tích hợp liên môn đạt được những sự thay đổi nhất định trong chất lượng dạy và học môn Mỹ thuật cũng như chất lượng dạy và học của các bộ
15 môn khác. Nhiều giáo viên đã tích cực áp dụng phương pháp dạy học tích hợp liên môn trong quá trình giảng dạy để nâng cao chất lượng bộ môn mà còn có tác dụng bồi dưỡng nâng cao kiến thức và kĩ năng sư phạm cho giáo viên không những thế trong quá trình giảng dạy giáo viên còn giáo dục được đạo đức, ý thức bảo vệ môi trường, tình yêu quê hương đất nước thông qua các bài học. Học sinh được tăng cường vận dụng kiến thức của các môn học, được trang bị những kỹ năng, ít phải ghi nhớ kiến thức một cách máy móc mà các em được chủ động, sáng tạo, hứng thú học tập hơn. V. Hiệu quả áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. Sau khi đề tài này được thực hiện, ban giám hiệu nhà trường ghi nhận, tổ nhóm chuyên môn tạo điều kiện hỗ trợ giáo viên tiếp tục tìm tòi đổi mới các phương pháp dạy học để đem lại chất lượng và hiệu quả cao nhất trong việc dạy và học môn Mỹ thuật. Ngoài giải pháp trên trong năm học 2019-2020 giáo viên đã xây dựng thêm một số giải pháp khác như tích hợp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường vào trong các tiết học Trang trí ứng dụng, Tạo hình căn phòng, Sáng tạo từ vật tìm được... để học sinh hiểu và có ý thức tiết kiệm, có ý thức trong bảo vệ môi trường, biết tận dụng các đồ vật đã qua sử dụng, biến những đồ vật bỏ đi thành các sản phẩm có ích cho học tập, cho môi trường từ đó các em học sinh có cách ứng xử đúng đắn hơn với môi trường tự nhiên. Việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích hợp liên môn đã được áp dụng trong giảng dạy cũng thu được những kết quả tích cực. Học sinh chủ động áp dụng và tích hợp kiến thức của nhiều môn học với nhau khi sáng tạo để tạo ra các sản phẩm có thể sử dụng thích hợp cho nhiều môn học. Đặc biệt trong năm học 2019 - 2020 khi áp dụng phương pháp dạy học tích hợp cùng với sự kết hợp trao đổi về kiến thức với các bộ môn Vật lý, Sinh học, Hóa học để hướng dẫn học sinh thiết kế nhãn sản phẩm và sáng tạo các sản phẩm tham (Tàu ngầm) gia các cuôc thi và đã đạt giải Ba cuộc thi Sáng tạo khoa học kỹ thuật dành cho học sinh THCS cấp huyện.
16 Thành tích vượt bậc năm học 2019 – 2020 giáo viên Mỹ thuật, giáo viên Sinh học đã hướng dẫn học sinh làm sản phẩm dự thi (Hệ sinh thái rừng nhiệt đới). Tham gia Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên cấp thành phố năm 2019 của sở GD&ĐT kết hợp với sở KH&CN tổ chức đạt giải Khuyến khích cấp thành phố và sản phẩm được gửi tham gia dự thi cấp quốc gia.
17 C: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ I. Kết luận Sau khi giải pháp này được thực hiện, ban giám hiệu nhà trường ghi nhận, nhà trường, tổ nhóm chuyên môn đã giúp đỡ, tạo điều kiện cả vật chất lẫn tinh thần để giáo viên và học sinh tiếp tục có những tìm tòi sáng tạo để đổi mới phương pháp dạy và học. Giải pháp này không quá đột phá nhưng cũng đã thu được những thành công nhất định. Điều đáng mừng sau khi thực hiện đề tài hầu hết học sinh trong trường yêu thích và thay đổi suy nghĩ về việc học Nghệ thuật nói chung và học Mỹ thuật nói riêng. Tôi hy vọng giải pháp này sẽ góp một phần nhỏ vào công cuộc đổi mới dạy và học nhằm phát huy tính chủ động, tích cực sáng tạo của học sinh, góp phần liên kết kiến thức giữa các môn học để nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường nói riêng và giáo dục huyện nói chung. Trên đây, tôi đã trình bày sáng kiến “Áp dụng phương pháp dạy học tích hợp liên môn trong môn Mỹ thuật để nâng cao hiệu quả chất lượng môn học”. Tuy đạt được một số thành công nhất định nhưng còn nhiều thiếu xót kính mong các cấp các ngành và bạn bè đồng nghiệp góp ý để tôi có thể hoàn thiện tốt hơn và áp dụng sáng kiến đạt hiệu quả cao hơn trong việc giảng dạy của các năm học tiếp theo. II. Khuyến nghị - Đối với Sở GD&ĐT cần tổ chức thêm các buổi tập huấn chuyên môm cấp thành phố để giáo viên có thể tiếp thu những yêu cầu đổi mới của môn học cũng như học tập, trao đổi kinh nghiệm, phương pháp dạy học với đồng nghiệp ở các quận, huyện. - Đối với Phòng GD&ĐT cần tổ chức thêm các buổi tập huấn chuyên môm, các giờ chuyên đề để giáo viên học tập, trao đổi kinh nghiệm, phương pháp dạy học với đồng nghiệp ở các trường trong huyện nhằm nâng cao chất lương dạy và học môn Mỹ thuật. - Đối với nhà trường, tôi mong rằng nhà trường sẽ tổ chức các buổi học tập ngoại khóa, các buổi thăm qua viện bảo tàng, các di tích lịch sử văn hóa, bên cạnh đó tiếp tục tạo điều kiện hơn về cơ sở vật chất cũng như tinh thần để giáo viên và học sinh có thể thực hiện thêm nhiều giải pháp của môn Mỹ thuật. - Đối với giáo viên, giáo viên sẽ đề xuất và thực hiện thêm nhiều các giải pháp ở các môn học, tích hợp kiến thức của nhiều môn học, tích hợp giáo dục đạo đức, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường để nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường.
18 - Đối với phụ huynh học sinh cần quan tâm, giúp đỡ, ủng hộ tạo điều kiện cho các con để các con phát triển các kĩ năng, năng khiếu nghệ thuật nói chung và năng khiếu Mỹ thật nói riêng. Phụ huynh không nên chỉ chú trọng trong học tập mà cần chú trọng cả trong thực tế cuộc sống của con em mình. - Đối với học sinh, các em cần chủ động tìm hiểu kiến thức môn học trên các tài liệu tham khảo, qua sách báo và đặc biệt tìm hiểu thêm kiến thức trên mạng biết, tích cực, tham gia các hoạt động tập thể, các buổi sinh hoạt ngoại khóa, các buổi tham quan, các hoạt động văn hóa văn nghệ để rèn luyện và trang bị cho mình những kĩ năng cần thiết, sự tự tin, mạnh dạn trong học tập cũng như trong các hoạt động tập thể. Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm “Áp dụng phương pháp dạy học tích hợp liên môn trong môn Mỹ thuật để nâng cao hiệu quả chất lượng môn học” kính đề nghị Hội đồng khoa học & công nghệ huyện Thanh Trì xem xét công nhận sáng kiến kinh nghiệm cấp Huyện. Tôi xin chân thành cảm ơn! Thanh Trì, ngày 25 tháng 4 năm 2021 Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh nghiệm của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Nếu sai tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Người thực hiện Hoàng Thị Hải Anh
19 Các sản phẩm sáng tạo của học sinh thông qua việc áp dụng sáng kiến
20 Một số hình ảnh giờ thi GVG cấp huyện năm học 2020-2021