Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một số phương pháp giáo dục học sinh cá biệt ở THCS

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:33

Thêm vào BST

Báo xấu

98
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm THCS "Một số phương pháp giáo dục học sinh cá biệt ở cấp THCS" có mục đích hướng tới một nền giáo dục toàn diện, đào tạo ra những thế hệ con người vừa “hồng” vừa “chuyên”. Giúp bản thân tự học hỏi và nâng cao kiến thức về việc tìm hiểu tâm lí lứa tuổi học sinh THCS. Tạo cho học sinh hứng thú, tích cực tham gia các hoạt động học tập và phong trào. Hi vọng đây sẽ là tài liệu bổ ích giúp giáo viên chủ nhiệm nâng cao chất lượng cũng như tổ chức giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh và chống học sinh bỏ học.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một số phương pháp giáo dục học sinh cá biệt ở THCS

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT Ở CẤP THCS Người soạn: Trần Thị Thùy Trang I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Đất nước ta đang phát triển theo hướng Công nghiệp hóa Hiện đại hóa đất nước, trong thời kì đổi mới, mở cửa, hội nhập, kinh tế phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng cao, thế hệ trẻ có nhiều cơ hội để tiếp cận với trình độ khoa học kĩ thuật đang ngày càng phát triển như vũ bão. Thế nhưng những tiêu cực do mặt trái của cơ chế thị trường mang lại với bao cám dỗ, cạm bẫy, những trò chơi như: Game, trò chơi điện tử...không lành mạnh ít nhiều cũng có tác động xấu đến thanh thiếu niên, nếu như chúng ta không kịp thời ngăn chặn. Vì vậy, ngay trong ghế nhà trường việc giáo dục các chuẩn mực đạo đức con người mới xã hội chủ nghĩa cho học sinh là vấn đề hết sức quan trọng. Là một giáo viên, chúng ta không đơn thuần chỉ là dạy học, truyền đạt kiến thức từ sách vở đến cho học sinh mà chúng ta còn cần phải giáo dục, uốn nắn và rèn luyện về từng hành vi đạo đức đơn giản nhất cho các em, để từ đó các em hình thành nhân cách và phẩm chất tốt đẹp. Điều đó quả thực không đơn giản, bởi lẽ trong một lớp học mỗi em học sinh, tính cách, tâm lí, đạo đức khác nhau. Có em ngoan ngoãn vâng lời, có em hiếu động, nghịch ngợm, có em trầm tính, ít biểu lộ cảm xúc,có những em học sinh cá biệt,......đặc biệt là các em ở lứa tuổi THCS, lứa tuổi mà sự thay đổi về mặt tâm lí là rất lớn, muốn thể hiện bản thân mình đã lớn nhưng cũng rất trẻ con . Vì vậy thật khó để đưa các em vào một khuôn khổ nhất định. Để làm được điều này, đòi hỏi mỗi giáo viên nói chung và quan trọng hơn cả là giáo viên chủ nhiệm nói riêng phải có những cách giáo dục khác nhau phù hợp với từng đối tượng học sinh. Chính vì vậy mà công tác chủ nhiệm lớp là một việc hết sức quan trọng và cần thiết ngay từ đầu năm học, mỗi giáo viên chủ nhiệm cần lập
cho mình một kế hoạch chủ nhiệm thật cụ thể nhằm giáo dục học sinh mình phát triển tốt cả về kiến thức, kĩ năng lẫn phẩm chất đạo đức. Nhận thấy được tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm. Là một giáo viên dạy bộ môn Sinh học và hiện đang được nhà trường phân công làm công tác chủ nhiệm, mà đặc biệt lại chủ nhiệm lớp 9, trường THCS Phan Đình Phùng là địa bàn dân cư sinh sống chủ yếu làm nông nghiệp, buôn bán nhỏ lẻ nên chưa có điều kiện để quan tâm đúng mức đến việc học tập của con em mình, các em học sinh ở lớp 9 ở độ tuổi 14, 15 thích thể hiện mình là người lớn và đồng thời ở một số gia đình phụ huynh coi là coi con em mình là ở lứa tuổi này đã là lao động chính của gia đình, một số em thấy mình đã lớn nên tự nghỉ học đi làm, một số em ham chơi dẫn đến chán học rồi bỏ học.... Tôi luôn băn khoăn suy nghĩ, luôn đặt câu hỏi phải làm sao? Làm như thế nào? Để giáo dục các em những chuẩn mực đạo đức, ý thức kỉ luật, chấp hành mọi nội quy, quy chế của nhà trường, của lớp, biết phân biệt cái tốt, cái xấu, cái thiện cái ác, biết đoàn kết yêu thương nhau trong cuộc sống, giúp đỡ nhau trong học tập, xây dựng tập thể lớp vững mạnh và trở thành những con ngoan trò giỏi. Để thực hiện tốt công tác giáo dục đạo đức cho học sinh cá biệt, tôi thiết nghĩ là việc làm hết sức nặng nề và đầy trách nhiệm. Vậy chúng ta phải làm thế nào để giáo dục học sinh cá biệt có đạo đức tốt, chấp hành nội quy của trường lớp, là người công dân có ích cho địa phương và xã hội, chấp hành pháp luật ? Câu hỏi đó đưa ra ngày đêm làm tôi trăn trở suy nghĩ làm như thế nào! Đưa ra những biện pháp phù hợp để răn đe uốn nắn giúp học sinh tiếp thu lĩnh hội để trở thành trò ngoan, tôi đưa ra những giải pháp cụ thể để đạt hiệu quả cao trong công tác chủ nhiệm. Tôi biết rằng trách nhiệm này không phải của riêng tôi mà là nỗi lo chung của toàn xã hội và đặc biệt là nghề "trồng người". Như Bác Hồ đã nói " Vì lợi ích mười năm trồng cây Vì lợi ích trăm năm trồng người"
Làm công tác chủ nhiệm hết sức nặng nề trong thời đại phát triển nhanh và rộng bởi nền công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Nếu giáo viên đến lớp chỉ cần giảng bài, sinh hoạt lớp nhắc nhở vài ba điều như thế quá dễ dàng đơn giản nhưng lương tâm của một nhà giáo không cho phép tôi làm như vậy. Chính vì những lý do trên tôi xin nêu ra một số kinh nghệm để thực hiện có hiệu quả trong công tác giảng dạy giáo dục học sinh cá biệt mà những năm gần đây thực tế tôi đã áp dụng. Để làm tốt công tác chủ nhiệm đặc biệt là lớp chủ nhiệm lớp 9, đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải có tâm và có tầm, phải kiên trì bền bỉ, nhạy bén xử lí trong các tình huống sư phạm và là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Bản thân tôi đã tiến hành học tập, nghiên cứu, tích luỹ được một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp nhằm giúp các em có ý thức tự giác học tập, có đủ kiến thức và kĩ năng cơ bản làm nền tảng cho các em học tiếp các cấp học sau cũng như bước vào cuộc sống. Chính vì vậy tôi mạnh dạn đưa ra một số kinh nghiệm của riêng mình trong đề tài “Một số phương pháp giáo dục học sinh cá biệt” ở trường THCS Phan Đình Phùng. 2. Mục tiêu nhiệm vụ đề tài a) Mục tiêu: Hướng tới một nền giáo dục toàn diện, đào tạo ra những thế hệ con người vừa “hồng” vừa “chuyên”. Giúp bản thân tự học hỏi và nâng cao kiến thức về việc tìm hiểu tâm lí lứa tuổi học sinh THCS Học sinh tích cực rèn luyện, thực hiện tốt các mặt đạo đức theo tấm gương Hồ Chí Minh. Học sinh hứng thú, tích cực tham gia các hoạt động học tập và phong trào. Học sinh biết rèn luyện đạo đức, biết thương yêu, thân thiện với nhau. b) Nhiệm vụ:
Đối với một người giáo viên chủ nhiệm thì việc giáo dục những học sinh lớp 9 những kĩ năng sống, năng nổ trong mọi phong trào trường lớp, tự tin trong cuộc sống. Khơi dậy tiềm năng học tập của học sinh, tạo được niềm hứng thú trong học tập để góp phần phát triển toàn diện học sinh đáp ứng yêu cầu trong thời kỳ đổi mới. Nhằm đưa ra những giải pháp giúp giáo viên chủ nhiệm nâng cao chất lượng cũng như tổ chức giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh và chống học sinh bỏ học. Mục đích muốn chia sẻ một số kinh nghiệm và cùng trao đổi, học tập thêm ở những giáo viên khác để có kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm đạt được kết qủa tốt hơn. Nhằm đưa ra những giải pháp giúp giáo viên chủ nhiệm nâng cao chất lượng cũng như tổ chức giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh và chống học sinh bỏ học. 3. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu mà tôi áp dụng cho đề tài này là học sinh lớp 9A5( năm học 20162017) trường THCS Phan Đình Phùng, lớp 9A3( năm học 2017 2018), và năm nay chủ nhiệm Lớp 9A7( năm học 2018 – 2019) trường THCS Phan Đình Phùng Huyện CưM’gar. 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Đề tài xoay quanh nghiên cứu về “ Một số phương pháp trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh cá biệt”. 5. Phương pháp nghiên cứu a) Phương pháp nghiên cứu lí luận:
Thu thập thông tin, lí luận của giáo viên chủ nhiệm lớp trên sách báo và các bài viết trên internet. Đi thực tế quan tâm từng học sinh có biểu biện trở thành cá biệt, tìm hiểu nguyên nhân và lí do chính để trả lời cho câu hỏi: Vì sao các em học sinh đó trở thành học sinh cá biệt? Quan sát, theo dõi quá trình học tập và hoạt động của các em học sinh cá biệt trong lớp ( trước, trong và sau áp dụng các biện pháp giáo dục). Trao đổi trực tiếp với gia đình, phụ huynh của các em học sinh thuộc dạng cá biệt trong lớp 9A7, đề xuất những biện pháp áp dụng cho từng em học sinh. Tùy điều kiện thực tế mà xây dựng các phương án khác nhau để thực hiện cho từng học sinh. b) Phương pháp quan sát Quan sát các hoạt động học và sinh hoạt tập thể của học sinh. Quan sát sư phạm. Nghiên cứu tài liệu về tâm lí lứa tuổi HS THCS. Kiểm tra đánh giá. c) Phương pháp điều tra Trao đổi, học hỏi với các giáo viên chủ nhiệm khác, với các giáo viên bộ môn, trao đổi, nói chuyện với phụ huynh học sinh. d) Phương pháp thử nghiệm Tôi áp dụng cho đề tài này là học sinh lớp 9A5( năm học 20162017) trường THCSPhan Đình Phùng, lớp 9a3( năm học 20172018), và năm nay chủ nhiệm Lớp 9A7( năm học 2018 – 2019) trường THCS Phan Đình Phùng – Huyện Cưmgar. II. PHẦN NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1.Cơ sở lí luận Công tác chủ nhiệm là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng trong công tác giáo dục của nhà trường, đồng thời góp phần to lớn trong việc xây dựng rèn luyện đạo đức và nhân cách của người học sinh. Đặc biệt trong thời đại hiện nay sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật. Xã hội ngày càng đổi mới, học sinh được tiếp xúc với nhiều nguồn thông tin đa chiều. Chính vì vậy các em có thể tiếp thu được những điều tốt, nhưng cũng dễ dàng lây nhiễm những cái xấu. Sinh thời Bác Hồ đã nói : Ngủ thì ai cũng như lương thiện Tỉnh dậy phân ra kẻ dữ hiền Hiền dữ phải đâu là tính sẵn Phần nhiều do giáo dục mà nên Câu nói đó của Bác đã khẳng định vai trò quan trọng, quyết định của giáo dục trong việc hình thành nhân cách của mỗi con người. Trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh cá biệt, giáo viên chủ nhiệm giữ vai trò quan trọng, không chỉ là người dạy chữ mà còn là người cha, người mẹ dạy dỗ, uốn nắn đạo đức, là người bạn gần gũi để các em bày tỏ những suy nghĩ của bản thân, giúp các em tiến bộ trong học tập và cuộc sống, giáo viên chủ nhiệm là người góp phần không nhỏ hình thành và nuôi dưỡng nhân cách của học sinh. Công tác chủ nhiệm có vai trò hết sức quan trọng, nó quyết định chất lượng dạy và học của giáo viên và học sinh. Làm tốt công tác chủ nhiệm tức là giáo viên đã hoàn thành tốt việc giảng dạy các bộ môn và tổ chức giáo dục, rèn luyện đạo đức cho học sinh. Giáo viên chủ nhiệm thay mặt nhà trường quản lí điều hành lớp, trực tiếp giáo dục tư tưởng đạo đức,
hình thành nhân cách cho học sinh; là cầu nối giữa môi trường giáo dục gia đình, nhà trường và xã hội. Trong giai đoạn hiện nay, công tác chủ nhiệm lớp ngày càng đòi hỏi sự dày công của người giáo viên bởi yêu cầu ngày càng cao của xã hội đang phát triển, bởi tình hình cuộc sống vẫn đang tồn tại những tác động xấu đến học sinh, bởi sự mưu sinh của gia đình nên không ít phụ huynh đã giao phó việc giáo dục con cái cho nhà trường. La môt giao viên chu nhiêm l ̀ ̣ ́ ̉ ̣ ơp 9 b ́ ản thân tôi rât mong muôn hoc tro ́ ́ ̣ ̀ ̉ ̀ ững con ngoan, tro gioi, tài đ cua minh la nh ̀ ̀ ̉ ức vẹn toàn để sau này lớn lên các em tự tin, năng động, bản lĩnh bước vào đời, trở thành những người công dân co ich cho ́́ ̃ ̣ xa hôi. 2. Thực trạng vấn đề * Thuân lợi: + Về phía giáo viên: Giáo viên chủ nhiệm nhận được sự chi đao, quan tâm ̉ ̣ ́ ̉ ̣ ̉ ̉ ̣ ường THCS Phan Đình Phùng, của sâu sat cua chi bô Đang, cua Ban Giam Hiêu tr ́ Công đoàn giáo dục cơ sở, cùng sự giup đ ́ ỡ cua t ̉ ất cả các ban ngành trong HĐSP nhà trường. Giao viên chu nhiêm năng nô, thich hoc hoi, tim toi sang tao la ng ́ ̉ ̣ ̉ ́ ̣ ̉ ̀ ̀ ́ ̣ ̀ ươì nhiệt tình có tâm huyết với nghề . Đôi ngu cac thây cô giao bô môn nhiêt tinh, yêu ̣ ̃ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ nghê va trach nhiêm cao, chuyên môn v ̀ ̀ ́ ững vàng. Bản thân đã có nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp 9 ở bậc THCS. + Về phía học sinh: Đa số các em ngoan, có ý thức trong học tập và rèn luyện đạo đức. Đa số học sinh có ý thức xây dựng tập thể đoàn kết. Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của con em mình. * Khó khăn: + Về phía Giáo viên: Chưa có tài liệu nào hướng dẫn cụ thể về công tác chủ nhiệm lớp.
Học hỏi tham khảo qua các đồng nghiệp nhưng đa số đồng nghiệp có những biện pháp mang tính tự phát, ngẫu hứng chưa có phương pháp rõ ràng. Chưa có chuẩn kĩ năng kiến thức cũng không có yêu cầu cụ thể rõ ràng về việc chủ nhiệm của từng khối lớp. Được dự các buổi tập huấn về công tác chủ nhiệm còn quá ít. + Về phía học sinh: Các em là lớp 9 ở lứa tuổi đang tập tành làm người lớn. Nhiều em có học lực khá giỏi nhưng việc thực hiện nề nếp vẫn chưa tốt, các kĩ năng sống khác vẫn còn hạn chế. Một số em có hoàn cảnh kinh tế khó khăn ảnh hưởng dến học tập của các em. Một số em học tập trong hoàn cảnh thiếu thốn tình cảm, chỉ ở với bố hoặc mẹ hoặc bố mẹ đi làm ăn xa. Một số em nhà xa trường, đường đi lại khó khăn. Bên cạnh đó có 1 số học sinh nổi cộm thay đổi bản thân trở thành học sinh cá biệt Bản thân tôi mới nhận lớp 9A7 năm 2018 – 2019, có tổng số là 24 em. trong đó: + 14 em người Kinh,10 em dân tộc . + Học sinh có hoàn cảnh khó khăn có sổ hộ nghèo 03 em, cận nghèo 04 em. + Học sinh cá biệt 02 em. Tôi nhận thấy như sau: * Hạnh kiểm: Năm học trước lớp tôi hiện đang chủ nhiệm Yếu Tốt Khá Trung bình 27 93,1% 02 6,90% 0 0% 0 0%
Năm học này: Qua kết quả học kì I năm học 2018 – 2019 Yếu Tốt Khá Trung bình 0% 17 70,8% 06 25% 01 4,2% 0 Học sinh có sự phát triển về tâm lý mạnh mẽ, các em tồn tại song song “vừa tính trẻ con, vừa tính người lớn” chính vì vậy các em thường muốn khẳng định mình, muốn làm người lớn gây ra bướng bỉnh ở học sinh. Ở giai đoạn này học sinh bước vào tuổi dậy thì, tâm lý các em chưa ổn định, có lúc chưa kiềm chế được cảm xúc dễ bị kích động, bực tức, cáu gắt, dễ bị lôi kéo…và các em bắt đầu có tình cảm khác giới. Lứa tuổi học sinh THCS là lứa tuổi “khó bảo” bởi vì đây là thời kì chuyển tiếp từ tuổi thơ sang tuổi trưởng thành, là lứa tuổi có bước nhảy vọt cả về thể chất lẫn tinh thần, điều này phụ thuộc vào sự phát triển mạnh mẽ về cơ thể, sự phát dục, điều kiện sống, hoạt động … của các em. Các em luôn muốn làm theo ý thích của bản thân, thích tìm hiểu và khám phá thế giới xung quanh. Chính vì vậy nên các em rất dễ bị cám dỗ và đi vào con đường xấu nếu không có sự quan tâm và giáo dục các em kịp thời. Muốn làm được điều này, công tác chủ nhiệm lớp là một trong những yếu tố quan trọng nhất mà giáo viên cần phải thực hiện . Tuy nhiên, thực hiện công tác chủ nhiệm lớp không phải lúc nào chúng ta cũng thực hiện một việc làm giống nhau với tất cả các đối tượng và thực hiện suốt cả năm học, như thế sẽ gây tâm lí nhàm chán, không hiệu quả. Mỗi giáo viên cần có những biện pháp cụ thể riêng, những cách làm việc riêng và luôn có sự đổi mới, có những biện pháp tích cực để tạo sự mới mẻ, ham thích đối với học sinh nhằm thúc đẩy các em thực hiện tốt những yêu cầu mà giáo viên đưa ra.Trong xa hôi hiên nay, n ̃ ̣ ̣ ền ́ ̣ ương lam cho đ kinh tê thi tr ̀ ̀ ời sông, ý th ́ ức cua ng ̉ ươi dân đ ̀ ược cai thiên h ̉ ̣ ơn, văn ́ ưa cac n hoa gi ̃ ́ ươc cung rât đa dang. Điêu đo đã tac đông it nhiêu đên s ́ ̃ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ự nhân th ̣ ức,
̉ ́ ̉ ́ ̣ hiêu biêt cua cac hoc sinh chung ta. Cho nên ta d ́ ễ dàng nhân thây răng hoc sinh ngay ̣ ́ ̀ ̣ ̀ nay thông minh, nhanh nhẹn, sang tao va hiêu biêt ́ ̣ ̀ ̉ ́ rộng hơn. Đung nh ́ ư ông cha ta đã tưng noi: “Hâu sinh kha uy”. Đây la m ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ột điêu r ̀ ất đang m ́ ừng vi: “Con h ̀ ơn cha la nha ̀ ̀ ́ Song song với sự phát triển của xã hội, Trong những năm gần đây các co phuc”. ́ phương tiện thông tin phát triển mạnh mẽ đặc biệt là dịch vụ internet có rất nhiều trên địa bàn và điện thoại di động tăng dần về số lượng học sinh đã tác động tiêu cực đến các em học sinh. 3. Nội dung và hình thức giải pháp a. Mục tiêu của các giải pháp Để là một giáo viên chủ nhiệm giỏi không chỉ là kĩ năng mà còn là tình thương trách nhiệm đối với học sinh. Người giáo viên chủ nhiệm cần phải biết xây dựng kế hoạch, đưa ra giải pháp để thực hiện kế hoạch đó. Người giáo viên chủ nhiệm tốt không những là người quản lí học sinh tốt mà còn là người bạn biết cảm thông và chia sẻ những khó khăn cùng học sinh. Đầu tiên là tìm hiểu học sinh lớp mình chủ nhiệm có tổng bao nhiêu học sinh, bao nhiêu học sinh dân tộc thiểu số, phát hiện ra những học sinh có năng khiếu văn nghệ hoặc thể thao trong lớp, tìm hiểu em nào có thành tích gì hay thường vi phạm những gì, từ đó định hướng xây dựng những biện pháp phù hợp với từng đối tượng học sinh. Tiếp theo để xây dựng đội ngũ ban cán sự lớp, tôi cho các em bàn bạc, bình bầu ban cán sự lớp và tạm thời chấp nhận đội ngũ ấy kèm theo điều kiện sẽ có thưởng và có phạt rõ ràng. Giáo viên chủ nhiệm có hướng đưa các bạn dân tộc thiểu số có lực học khá nằm trong ban cán sự lớp. Sự phân công nhiệm vụ cụ thể như sau: Nhiệm vụ của lớp trưởng:
+ Theo dõi, kiểm tra mọi hoạt động của lớp. + Điểm danh và ghi sĩ số của lớp vào góc trên (bên phải bảng) ngay sau khi xếp hàng vào lớp. + Điều khiển các bạn xếp hàng vào lớp, xếp hàng chào cờ đầu tuần, xếp hàng tập thể dục. + Đề nghị giáo viên tuyên dương, phê bình cá nhân hoặc tập thể. Nhiệm vụ của lớp phó học tập: + Tổ chức lớp truy bài 15 phút đầu giờ; giúp đỡ các bạn học yếu học bài, làm bài. + Điều khiển các bạn trao đổi, thảo luận hoặc trả lời câu hỏi trong tiết học khi giáo viên yêu cầu. + Theo dõi việc học tập của lớp trong các tiết chuyên. + Làm mọi việc của lớp trưởng khi lớp trưởng vắng mặt hoặc nghỉ học. Nhiệm vụ của lớp phó văn thể: + Tổ chức lớp hát múa 15 phút đầu giờ. + Tổ chức và tham gia các hoat động Văn Thể Mĩ của lớp do nhà trường tổ chức. + Tham gia các buổi tập huấn múa hát tập thể của liên đội về tập huấn lại cho lớp. Nhiệm vụ của lớp phó lao động: + Phân công, theo dõi và kiểm tra các tổ trực nhật và chịu trách nhiệm tắt đèn, quạt khi ra về. + Phân công các bạn tưới cây trong lớp, chăm sóc bồn hoa và cây trồng của lớp. + Theo dõi, kiểm tra các bạn khi tham gia các buổi lao động do trường, lớp tổ chức.
+ Phối hợp với lớp trưởng, lớp phó học tập giữ trật tự lớp. Nhiệm vụ của mỗi em, tôi ghi rõ ràng trong một cuốn sổ, sau đó phát cho các em. Tôi hướng dẫn từng em cách ghi chép trong sổ một cách khoa học, cụ thể, rõ ràng. Mỗi em sẽ làm đúng các nhiệm vụ của mình. Ngoài ra lớp trưởng và 2 lớp phó phải đoàn kết và hợp tác chặt chẽ với nhau trong công việc chung. Sau một thời gian giáo viên nắm bắt được năng lực của mỗi em từ đó có thể điều chỉnh đội ngũ ban cán sự lớp năng lực hơn (Năng lực ở đây là cả về mặt học tập và năng lực quản lý). Để xây dựng chỗ ngồi phù hợp, sau một thời gian theo dõi tôi sắp xếp lại chỗ ngồi sao cho chỗ nào cũng có bạn học sinh giỏi, khá, trung bình, yếu, xếp chỗ ngồi xen kẽ giữa các bạn dân tộc thiểu số với các bạn khác trong lớp. Trong mỗi bàn cần sắp xếp em học giỏi cạnh em học yếu, em ngoan ngồi cạnh em chưa ngoan, biết giúp đỡ nhau, phát huy được vai trò tự quản của học sinh. b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp Trường THCS Phan Đình Phùng tiếp tục thực hiện nghiêm túc phong trào thi đua làm theo Bác Hồ dạy: "Dù khó khăn đến đâu cũng phải thi đua học tốt dạy tốt" Phát huy tính gương mẫu, tinh thần tự học, sáng tạo của cán bộ, giáo viên, nhân viên, đảm bảo kỉ cương trong nhà trường, khơi dạy và phát huy tinh thần trách nhiện, tình thương của thầy cô giáo đối với học sinh. Trong phạm vi nghiên cứu của mình tôi đưa ra một số giải pháp trong công tác chủ nhiệm lớp 9 có ý thức học tập tốt hơn. Tôi đã áp dụng những giải pháp sau đây 1. Xây dựng được một tập thể lớp vững mạnh, đoàn kết Đây là yếu tố vô cùng quan trọng nhằm tạo ra một không khí học tập, vui chơi lành mạnh, giúp các em mạnh dạn không tự ti, giáo viên chủ nhiệm tạo không khí lớp học đầm ấm, nhẹ nhàng để tất cả học sinh không phải “ sợ” đến trường mà các em luôn cảm nhận được:
“ Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Có như vậy mới thu hút được sự tham gia tích cực của tất cả các em học sinh. Khi các em tham gia các hoạt động tập thể sẽ giúp giáo viên chủ nhiệm nắm bắt được hoàn cảnh của các em, nắm bắt kịp thời tâm tư nguyện vọng của các em để đưa ra những biện pháp giúp đỡ. Giáo viên chủ nhiệm phải làm sao để các em coi lớp học như một gia đình, thầy cô như là cha mẹ, các bạn trong lớp như anh em một nhà. Bất cứ một ai khi đã chọn ngành nghề cho mình thì đều xác định cái đích mình cần đạt đến. Cái đích đó tưởng như rất gần, rất dễ thực hiện, nhưng trong thực tiễn không phải như vậy, mà nhiều khi để đạt được phải đổ nhiều mồ hôi, nước mắt và thậm chí cả tính mạng để đạt được nó. Học sinh lớp 9 ở lứa từ 14 đến 15 tuổi, các em rất nghịch, hiếu động, chưa làm chủ được bản thân, chưa nhận thức được điều gì là đúng và điều gì là sai, hay bắt chước và chịu tác động của mọi việc xảy ra xung quanh mình. Chính vì thế, nếu môi trường tác động tốt thì các em sẽ có những hành vi và đạo đức tốt, còn ngược lại thì sẽ rất tồi tệ, có thể các em sẽ hư hỏng, dối trá, mất tư cách, đạo đức kém….Tuy nhiên ở lứa tuổi này, các em cũng rất thích được tán dương, khen ngợi. Vì vậy chúng ta cần những giải pháp thích hợp để giáo dục và định hướng đúng đắn cho các em. Có như vậy, chúng ta mới giáo dục học sinh ở bậc trung học cơ sở phát triển một cách đúng nhất về nhân cách cũng như nhận thức của lứa tuổi mình, đặc biệt là các học sinh dạng cá biệt, giáo viên cần có cần có những biện pháp riêng, phù hợp với hoàn cảnh của từng em, mà từ đó mới hướng các em đi vào nề nếp. Muốn làm điều đó giáo viên cần phải có những hiểu biết nhất định về từng hoàn cảnh, từng nguyên nhân tạo nên những học sinh cá biệt đó và từ đó xây dựng các biện pháp riêng cụ thể áp dụng cho từng em học sinh cá biệt. 2, Tìm hiểu hoàn cảnh gia đình và tâm sinh lí của từng học sinh:
Đây là một yếu tố cũng không kém phần quan trọng. Ngay sau khi được phân công làm công tác chủ nhiệm lớp việc đầu tiên là tôi xem hồ sơ lí lịch học sinh. Sau đó tranh thủ thời gian đi thăm các gia đình học sinh có hoàn cảnh đặc biệt như: học sinh mồ côi, học sinh thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo, những học sinh nhà ở xa trường. Khi đến thăm gia đình học sinh sẽ giúp chúng ta nắm bắt được hoàn cảnh để chúng ta có biện pháp giúp đỡ. Những năm trước tỷ lệ học sinh bỏ học ở trường tôi khá cao, đây là một vấn đề hết sức nan giải là việc làm khó nhưng không phải là chúng ta không làm được. Trước hết giáo viên phải tìm hiểu nguyên nhân học sinh bỏ học, sau đó cùng với các học sinh trong lớp đến nhà vận động. Nếu nguyên nhân do bố mẹ bắt bỏ học thì phải giải thích cho cho phụ huynh hiểu trẻ em có quyền được đến trường, được ăn, được học, được vui chơi ,như thế là vi phạm pháp luật, đồng thời huy động các đoàn thể tại địa phương cùng vào cuộc. Nếu vì hoàn cảnh gia đình khó khăn thì có thể vận động giúp đỡ như tặng xe đạp, áo quần, sách vở … Trường hợp học sinh không muốn học nữa thì phải làm công tác tư tưởng để em đó nhận thức ra tầm quan trọng của việc học. Mặt khác một số học sinh do nhà xa trường nên không có xe đạp để đi học. Do không nhận thức đầy đủ về việc học của con em nên gia đình thiếu sự quan tâm đối với học sinh. Về nhà phụ huynh chưa nhắc nhở các em học bài, không định hướng được cho các em, nhiều lúc các em có suy nghĩ tiêu cực là không biết học để làm gì. Có nhiều trường hợp khi giáo viên đến vận động thì không nhận được sự hợp tác của phụ huynh, bỏ mặc cho các em thích đi học thì đi, không thích đi học thì thôi. Giáo viên phải tạo được mối liên hệ mật thiết với gia đình học sinh. Đây là yếu tố hết sức quan trọng, giáo viên chủ nhiệm nên dành nhiều thời gian đến thăm gia đình học sinh để cùng với phụ huynh quan tâm đến con em mình hơn. Đặc biệt tại các buổi gặp gỡ này giáo viên cũng cần trao đổi với phụ huynh định hướng nghề nghiệp cho con em đồng bào dân tộc, tạo động lực , sống có mục tiêu để phấn đấu trong học tập hướng tới tương lai. Cho nên, giáo viên chủ nhiệm cần lưu
ý một số học sinh cá biệt khiến cho chính bản thân của học sinh cảm thấy không hứng thú tập trung học tập, vì thế sự động viên của giáo viên chủ nhiệm có vai trò rất quan trọng. Giáo viên chủ nhiệm phối kết hợp chặt chẽ với các đoàn thể trong nhà trường, các giáo viên bộ môn để giáo dục học sinh không đi học chuyên cần và có ý định bỏ học, giáo viên chủ nhiệm cần thường xuyên báo cáo, trao đổi để tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình công tác với ban giám hiệu nhà trường để đề ra các biện pháp giáo dục học sinh cá biệt lớp mình. Khi giáo viên chủ nhiệm vào các gia đình các em có ý định bỏ học, đã được ban giám hiệu nhà trường quan tâm 3. Giáo viên chủ nhiện cần tổ chức, khuyến khích học sinh mạnh dạn tham gia các phong trào, hoạt động tập thể. Giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức cho học sinh mạnh dạn tham gia vào các hoạt động tập thể. Thông qua các hoạt động vui chơi do đội tổ chức các buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp. Với các chủ đề thiết thực như: Tôn sư trọng đạo, Uống nước nhớ nguồn. Ngoài ra trường, Đội tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục – thể thao để thu hút, lôi cuốn các em tham gia. Như vào các ngày tết trung thu, hội thi hội khỏe phù đổng cấp trường, thi văn nghệ chào mừng 20/11 ngày nhà giáo Việt Nam. Ngoài ra còn có sự kết hợp tuyên truyền, giáo dục đạo đức thông qua sinh hoạt Đội, các tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm để giáo dục cho các em các kĩ năng sống, giáo dục đạo đức cho các em như khẩu hiệu là " Tiên học lễ, hậu học văn".Giáo viên chủ nhiệm cần tích cực thăm lớp, dự giờ để nắm bắt tình hình lớp chủ nhiệm. Thường xuyên trao đổi với giáo viên bộ môn để nắm thông tin hai chiều để kịp thời, uốn nắn những học sinh có biểu hiện tiêu cực ở lớp mình. Ví dụ: Năm học này 20182019 có học sinh Tuấn, Tới, Khánh, rất hiếu động, nghịch ngợm, hay bỏ tiết ra ngoài,nghỉ học không lý do, trong giờ học thì nói chuyện riệng hoặc ngủ trong lớp,vi phậm nội quỵ đi xe máy, đánh nhau, thường dùng tay đập vào bàn trong giờ học, tóc để chỏm thỉnh thoảng doạ cờ đỏ khi bị ghi
tên vì phạm lỗi, khi bị các thầy cô nhắc nhở thì thường tỏ ra chống đối, tỏ thái độ bất cần. Qua tìm hiểu tôi đã dùng nhiều biện pháp khuyên bảo răn đe. Thấy được sự quan tâm của giáo viên chủ nhiệm em đã có tiến bộ rõ rệt. Trong đợt thi đua hội khỏe phù đổng cấp trường, có môn đẩy gậy em Tuấn cũng tham gia. Hay như học sinhTới, Khánh nghỉ học vì ham chơi không thích đi học, lúc này tôi cần tăng cường các hoạt động tập thể để thu hút học sinh mặt khác kết hợp chặt chẽ với phụ huynh, nhà trường và chính quyền địa phương để đưa ra những biện pháp kịp thời. Giáo viên chủ nhiệm phải gần gũi, quan tâm và sẵn sàng chia sẻ và gương mẫu trước học sinh. Giáo viên nên dành thời gian trao đổi với từng học sinh một hoặc từng nhóm học sinh để nắm bắt, tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của các em. Hàng tuần vào các buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ, tiết sinh hoạt lớp cuối tuần hoặc thông qua các buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp, giáo viên chủ nhiệm nên dành chút thời gian thăm hỏi các em, đặc biệt là các em có biểu hiện e ngại, rụt rè giúp các em hòa đồng cùng bạn bè và cảm thấy mình không bị xa lánh. Hoặc thường xuyên tổ chức các hoạt động tập thể để các em được tham gia. 4. Giáo dục đạo đức cho học sinh ( đặc biệt học sinh cá biệt ) Căn cứ vào những thực trạng đã điều tra, cả những nguyên nhân dẫn đến thực trạng ấy. Tôi nhận thấy rằng, bởi lẽ các em trở thành học sinh cá biệt như vậy là do nhiều nguyên nhân, trong đó phải kể đến những nguyên chính là do : hoàn cảnh gia đình, sự thờ ơ của xã hội và gia đình trong việc giáo dục và dạy dỗ các em. Từ đó tôi có cơ sở để đề xuất các giải pháp như sau: *Về phía giáo viên : + Trước hết phải có cái “Tâm”. Xuất phát từ chữ tâm ấy sẽ dễ dàng tiếp cận được các em học sinh, sự bao dung và sự chịu khó sẽ giúp cho giáo viên dễ dàng thuyết phục giáo dục được các học sinh cá biệt. Cũng từ chữ tâm ấy, sẽ đẩy
trách nhiệm, nghĩa vụ của giáo viên chủ nhiệm lên tầm cao hơn, từ đó trăn trở, suy nghĩ đưa ra biện pháp giáo dục phù hợp với từng đối tượng. + Giáo viên phải tôn trọng học sinh dạng cá biệt này, dù các hành vi của chúng có thể gây xúc phạm đến danh dự của mình. Đồng thời phải có lòng tin với các em, tin tưởng các em để giao một số công việc phù hợp của lớp cho các em phụ trách. + Tuyệt đối, giáo viên không được xúc phạm danh dự đến các em học sinh trước tập thể lớp. + Giáo viên phải chịu khó lắng nghe tâm sự của các em, thường xuyên quan tâm và hỏi thăm, chăm sóc các em trong các điều kiện có thể. Từ đó mới tìm hiểu được nguyên nhân chính dẫn đến sự cá biệt của các em mà tìm giải pháp cho phù hợp. an ủi và động viên kịp thời các em khi phát hiện những bi kịch, chuyện buồn mà gia đình cũng như xã hội mang lại. + Giáo viên phải giữ được chữ tín đối với học sinh cả chuyên môn lẫn nhân cách sống. Đã hứa làm việc gì thì phải làm đến nơi đến chốn. Với những vấn đề trên, nếu giáo viên áp dụng được sẽ rất dễ dàng tiếp cận và tìm hiểu mọi vấn đề phát sinh khi cần thiết. Thực tế trong những năm qua, với những vấn đề ấy, bản thân tôi đã được các em học sinh cá biệt phải tôn trọng. Ban đầu các học sinh cá biệt sống rất tách rời tập thể, thấy cô giáo thì ghét cay, ghét đắng, xong dần dần, tôi đã giúp cho các em hiểu được vấn đề và hiện nay đa số các em sống rất gần gũi với lớp. Đặc biệt bất kỳ chuyện gì xảy ra, dù lớn hay nhỏ các em này cũng đều tâm sự và chia sẻ với tôi từ niềm vui đến nỗi buồn. Chính đều đó dần dần, tôi đã giúp các em tránh được tự ti và mặc cảm ban đầu. *Về phía học sinh : + Giáo viên chủ nhiệm phải nắm được đặc điểm, hoàn cảnh cụ thể của từng gia đình học sinh cá biệt. Để từ đó cảm thông, tránh sự xúc phạm vô tình đến
các em và đồng thời tạo nhiều điều kiện hơn để các em phát huy học tập và rèn luyện. + Giáo viên phải tìm hiểu, khai thác những điểm tốt và điểm yếu cơ bản nhất của học sinh để tác động làm thay đổi tính cách của học sinh cá biệt. + Giáo viên phải hiểu những suy nghĩ và những điều học sinh muốn. Có như vậy mới giúp các em tháo gỡ được những điểm yếu của mình để đạt được điều mình mong muốn chính đáng. *Về phía gia đình: + Giữa nhà trường và gia đình phải có sự kết hợp chặc chẽ, sự kết hợp giáo dục này phải diễn ra thật tế nhị và thường xuyên. Tránh những hành động nóng nảy của gia đình đối với học sinh như : đánh con khi nghe cô giáo đến thưa chuyện …. + Phải thuyết phục được gia đình tạo mọi điều kiện tốt nhất để con, em mình học tập, đồng thời nhắc nhở phụ huynh phải thường xuyên quan tâm đến việc học của con em mình. Gia đình phải xem việc giáo dục con em không phải là chỉ riêng nhà trường mà cần phải có một phần trách nhiệm rất lớn từ gia đình. *Các giải pháp chủ yếu: Tìm hiểu được căn nguyên của từng học sinh cá biệt : Sau khi đã xác định được các đối tượng học sinh thuộc dạng cá biệt trong lớp cần tổ chức theo dõi và đánh giá một cách khách quan, trung thực, đúng bản chất của vấn đề. Liệt kê ra các nguyên nhân, các lý do mà các em thường vi phạm và mắc phải; liệt kê số lần các em vi phạm, sau mỗi lần đó đã có ai nhắc nhở, giáo dục chưa? Đã cho các em suy ngẫm về lỗi của mình và đã hứa khắc phục hay chưa ?…. Cần phải ghi chép rõ ràng để làm cơ sở cho việc xây dựng các biện pháp giáo dục.
Trở lại với tình hình học sinh dạng cá biệt của lớp tôi đang chủ nhiệm, nổi lên có 2 học sinh rất cá biệt. 2 em này vi phạm nhiều lần, nhắc nhở nhiều lần mà các em vẫn cứ tái phạm. Qua tìm hiểu từ bạn bè và đặc biệt tôi đến từng nhà của từng học sinh tìm hiểu và trao đổi trực tiếp với phụ huynh của các em học sinh này. Xây dựng biện pháp giáo dục cho từng đối tượng Sau khi tìm hiểu nguyên nhân của từng đối tượng học sinh cá biệt, tôi đã đưa ra các phương án cụ thể cho từng em . Đặc biệt là *Các học sinh cá biệt về đạo đức : Đây là các em thường có học lực yếu, đi đôi với hành vi không tốt, thường ảnh hưởng đến sự học tập của lớp. Biện pháp đưa ra : + Gặp riêng từng em, hỏi thăm việc học tập và gia đình của các em. Sau đó phân tích những hành vi mà các em đã gây ra đúng sai như thế nào? Tìm hiểu lý do vì sao các em đó lại có hành vi ấy? + Gặp gia đình, trao đổi và thống nhất các biện pháp giáo dục như : Hạn chế cho các em tham gia vào các nhóm thanh niên hư hỏng ở địa phương cũng như không cho tham gia vào các tệ nạn như : đánh bài, uống rượu, theo bạn bè xấu bỏ lớp, chơi game, đánh nhau, …. Thiết lập sổ theo dõi giữa gia đình và lớp. Ngày nào giáo viên cũng đánh giá nhận xét việc học tập cũng như hành động của các em vào sổ gửi về cho bố mẹ. Và đồng thời cũng lấy ý kiến từ gia đình để giáo viên có biện pháp giáo dục khác, từ đó gia đình luôn nắm bắt được tình hình học tập của con em mình, cùng với nhà trường kèm cặp học sinh tốt hơn. + Giao cho các em một số nhiệm vụ ở lớp.
Trong các giờ sinh hoạt lớp giao cho hai em nhận xét tình hình lớp trong tuần, có bạn nào vi phạm khuyết điểm hay không . Giáo viên nhận xét lại và tìm hiểu thêm các chi tiết để nhận định, biểu dương. Từ những nhiệm vụ được giao đó, tạo cho các em có ý thức hơn trong học tập, tư cách đạo đức của mình với tập thể , dần dần các em sẽ nhận ra những sai phạm của mình với bàn bè xung quanh để mà sửa đổi thành những người tốt với bản thân và với tập thể lớp. + Một biện pháp cũng không kém phần quan trọng đó là việc biểu dương, khen thưởng, kịp thời. Từ những nhiệm vụ được giao, giáo viên phải biết tán dương, khen thưởng, động viên các em khi thực hiện tốt nhiệm vụ. Từ đó giúp cho các em hiểu được mình vẫn còn có giá trị trong lớp, có khả năng thực hiện tốt các việc khác. Bên cạnh đó cũng nghiêm khắc kiểm điểm, thẳng thắn phê bình các em học sinh vẫn còn vi phạm các hành vi đạo đức. Buộc các em phải ghi ra những lời hứa khắc phục và thời gian khắc phục. + Một số em có tính nóng nảy, hay gây sự, nếu giáo dục nhiều lần không thay đổi, gia đình buông xuôi, thì nên liên hệ với Đoàn thanh niên thôn, công an xã …. Để kết hợp giáo dục. Một học sinh có bản chất tốt nhưng do đua đòi theo bạn mà việc học sa sút giáo viên chủ nhiệm nên báo với gia đình tìm biện pháp tốt nhất để khuyên răn dạy bảo hướng các em nhận ra các điều sai và khắc phục sữa chữa. Ví dụ: Ở lớp 9A7 (năm học 20182019) Tuấn, Tới, hai học sinh rất hiếu động, luôn chân, luôn tay, trong lớp nghịch ngợm trêu ghẹo các bạn trong lớp, chạy ra khỏi chỗ, gây mất trật tự trong giờ học, giờ nào cũng vậy rất hiếu động đứng lên, ngồi xuống, trong giờ Mĩ thuật trèo qua 3, 4 cái bàn để giật bài vẽ của bạn,