Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một số kinh nghiệm trong việc chỉ đạo nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn ở trường THCS Nguyễn Lân, quận Thanh Xuân

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:35

Thêm vào BST

Báo xấu

38
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm THCS "Một số kinh nghiệm trong việc chỉ đạo nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn ở trường THCS Nguyễn Lân, quận Thanh Xuân" nghiên cứu nhằm xây dựng một ngôi trường còn non trẻ có chất lượng dạy học đảm bảo, các biện pháp sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn để từ đó rút ra được một số kinh nghiệm nhất định trong công tác chỉ đạo hoạt động chuyên môn của nhà trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một số kinh nghiệm trong việc chỉ đạo nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn ở trường THCS Nguyễn Lân, quận Thanh Xuân

ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN THANH XUÂN TRƯỜNG THCS NGUYỄN LÂN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG VIỆC CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG SINH HOẠT TỔ, NHÓM CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG THCS NGUYỄN LÂN, QUẬN THANH XUÂN Lĩnh vực/Môn: Quản lý Cấp học: THCS Tên tác giả: Nguyễn Khánh Huyền Đơn vị công tác: Trường THCS Nguyễn Lân Chức vụ: Hiệu trưởng
2 NĂM HỌC 2020 2021 MỤC LỤC Phần thứ nhất: Đặt vấn đề………………………………………………………2
3 I. Lí do chọn đề tài:..............................................................................................2 1. Cơ sở lí luận:....................................................................................................2 2. Cơ sở thực tiễn:...............................................................................................3 II. Mục đích nghiên cứu:………………………………………………. ………..5 III. Đối tượng nghiên cứu khảo sát, thực nghiệm:.........................................5 IV. Phương pháp nghiên cứu:.............................................................................5 V. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu:.................................................................5 Phần thứ hai: Giải quyết vấn đề......................................................................6 I. Những nội dung lí luận liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu tổng kết kinh nghiệm:……………………………………... ……………………………...6 1. Mục đích: …………………………………………………………………..…6 2. Yêu cầu: ……………………………………………………………………..… 7 3. Nội dung sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn về đổi mới PPDH và KTĐG........7 4. Tổ chức và quản lí các hoạt động chuyên môn qua mạng………………....10 II. Thực trạng vấn đề:......................................................................................11 2.1. Hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn……………………………………....11 2.2. Hoạt động dự giờ, hội giảng của đội ngũ giáo viên………………………12 2.3. Hoạt động kiểm tra, đánh giá, xét thi đua đối với đội ngũ giáo viên….....12 2.4. Đánh giá chung.............................................................................................12 III. Các biện pháp đã tiến hành:......................................................................13 1. Phát huy vị trí, vai trò của người tổ trưởng chuyên môn trong việc nâng cao chất lượng hoạt động chuyên môn của nhà trường:..............................13 2. Chỉ đạo xây dựng nội dung chuyên đề: ......................................................14
4 3. Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy và học và kiểm tra đánh giá: ...........15 4. Xây dựng kế hoạch hoạt động tổ, nhóm chuyên môn cụ thể, rõ ràng, khoa học : ...........................................................................................................16 IV. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm:.............................................................25 Phần thứ ba: Kết luận và kiến nghị...............................................................27 I. Kết luận:..........................................................................................................27 II. Kiến nghị:.......................................................................................................28 Danh mục tài liệu tham khảo..........................................................................30
5 PHẦN THỨ NHẤT : ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lí do chọn đề tài 1. Cơ sở lí luận Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI II đã khẳng định: "Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo. Nghiên cứu để hoàn thiện, ổn định hệ thống sách giáo khoa và chế độ thi cử ở các cấp học. Chú trọng đào tạo, đào tạo lại đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học; từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý dạy và học trực tuyến qua Internet, truyền hình, các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội. Đào tạo con người theo hướng có đạo đức, kỷ luật, kỷ cương, ý thức trách nhiệm công dân, xã hội; có kỹ năng sống, kỹ năng làm việc, ngoại ngữ, công nghệ thông tin, công nghệ số, tư duy sáng tạo và hội nhập quốc tế (công dân toàn cầu)". Điều đó cho thấy, Đảng và Nhà nước luôn khẳng định phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển; giáo dục vừa là mục tiêu vừa là động lực để phát triển kinh tế xã hội. Cách mạng khoa học và công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin và truyền thông sẽ tạo ra những điều kiện thuận lợi để đổi mới cơ bản nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục, đổi mới quản lý giáo dục, tiến tới một nền giáo dục điện tử đáp ứng nhu cầu của từng cá nhân người học. Phát triển giáo dục gắn với phát triển khoa học và công nghệ, tập trung nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành được phát triển tài năng. Củng cố, hoàn thiện hệ thống đào tạo giáo viên, đổi mới căn bản và toàn diện nội dung và phương pháp đào tạo, bồi dưỡng nhằm hình thành đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đủ sức thực hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông năm 201 8. Chúng ta cần
6 tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo và năng lực tự học của người học. Trên thực tế hoạt động dạy và học các môn văn hoá là hoạt động trung tâm của nhà trường, nó chiếm khối lượng lớn thời gian lao động của thầy, trò và cán bộ quản lý nhà trường. Do vậy chỉ đạo hoạt động dạy và học luôn là một nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt của các nhà trường, của các nhà quản lý giáo dục. Đổi mới công tác quản lý chỉ đạo hoạt động chuyên môn, đặc biệt là công tác quản lý chỉ đạo hoạt động chuyên đề trong nhà trường là nhiệm vụ rất đáng quan tâm và cấp thiết của Ban Giám Hiệu trong sự nghiệp đổi mới giáo dục giai đoạn công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước hiện nay để đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của xã hội . Để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo yêu cầu mới của ngành giáo dục với định hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh, phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh thì hoạt động sinh hoạt chuyên môn, chuyên đề trong công tác chỉ đạo hoạt động chuyên môn của nhà trường đóng vai trò quan trọng, nó quyết định tới việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn là một trong những hoạt động xương sống của công tác bồi dưỡng tại chỗ, công tác tự bồi dưỡng trình độ chuyên môn, bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho đội ngũ cán bộ giáo viên trực tiếp giảng dạy ở tất cả các tổ bộ môn trong nhà trường; đồng thời là quá trình tiếp cận, thể nghiệm, phổ biến các kết quả nghiên cứu khoa học về đổi mới phương pháp giảng dạy, cải tiến nội dung, khai thác và sử dụng có hiệu quả các phương tiện dạy học, tiếp cận nhanh chóng với khoa học kỹ thuật hiện đại trong giảng dạy tới giáo viên, tới tập thể sư phạm nhà trường. Hoạt động đó diễn ra thường xuyên, không thể thiếu và không thể xem nhẹ trong công tác chỉ đạo chuyên môn của Ban Giám Hiệu các nhà trường . 2. Cơ sở thực tiễn
7 Thực tiễn cho thấy, trường nào mà công tác quản lí, chỉ đạo sinh hoạt tổ chuyên môn có hiệu quả thì sinh hoạt của tổ chuyên môn, sinh hoạt chuyên đề có nề nếp, nội dung sinh hoạt bám sát yêu cầu, mục tiêu dạy học, nội dung chương trình, sách giáo khoa và nhiệm vụ năm học, tháo gỡ kịp thời những khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ giảng dạy của giáo viên, phong trào thi đua dạy và học tốt, chất lượng học tập của học sinh từng bước được nâng lên. Ngược lại, trường nào công tác quản lí thiếu khoa học, buông lỏng quản lí việc sinh hoạt tổ chuyên môn thì việc sinh hoạt tổ chuyên môn, sinh hoạt chuyên đề không đảm bảo thời gian, thời lượng, nội dung sơ sài, không thu hút được giáo viên, nền nếp và chất lượng ở trường đó không cao. Làm thế nào để giáo viên hào hứng tham gia sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn, xây dựng chuyên đề và thực hiện chuyên đề có hiệu quả là cả một vấn đề cần quan tâm của công tác quản lí chuyên môn trong nhà trường, đòi hỏi phải có sự quản lí chặt chẽ về mặt thời gian, về nội dung. Nội dung sinh hoạt phải thiết thực, gắn bó chặt chẽ với nhiệm vụ của giáo viên, làm cho giáo viên thấy cần phải tham gia sinh hoạt chuyên môn, xây dựng và thực hiện chuyên đề có hiệu quả, đảm bảo chất lượng. Thực tế hiện nay, việc nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn, công tác quản lý chỉ đạo hoạt động chuyên môn, chuyên đề ở trường mặc dù đã được sự quan tâm chỉ đạo đúng mức của B an Giám Hiệu và có rất nhiều chuyển biến, song vẫn còn có những hạn chế nhất. Vì vậy việc nghiên cứu các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý chỉ đạo về hoạt động chuyên môn, chuyên đề trong nhà trường sẽ góp phần nâng cao trình độ lý luận, làm sáng tỏ thêm hoạt động thực tế về công tác quản lý, chỉ đạo của Ban Giám Hiệu, của các đồng chí Tổ trưởng trong hoạt động chuyên môn nói chung, hoạt động chuyên đề nói riêng. Từ ngày 16/5/2019, bắt đầu từ khi tôi nhận nhiệm vụ công tác làm Hiệu trưởng tại trường THCS Nguyễn Lân, một ngôi trường vừa mới thành lập, đội ngũ giáo viên còn chưa có ai, tôi đã nghiên cứu làm thế nào để xây dựng một ngôi trường còn non trẻ có chất lượng dạy
8 học đảm bảo, các biện pháp sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn để từ đó t ôi rút ra được một số kinh nghiệm nhất định trong công tác chỉ đạo hoạt động chuyên môn của nhà trường. Vì vậy, tôi xin đưa ra vấn đề “Một số kinh nghiệm trong việc chỉ đạo nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn ở trường THCS Nguyễn Lân, quận Thanh Xuân” II. Mục đích nghiên cứu Nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn. III. Đối tượng nghiên cứu khảo sát, thực nghiệm Giáo viên các tổ, nhóm chuyên môn. IV. Phương pháp nghiên cứu Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận, nghiên cứu tài liệu, các vấn đề lý thuyết có liên quan đến đề tài . Phương pháp nghiên cứu thực tiễn bao gồm: Quan sát, điều tra khảo sát thực tế, tổng kết kinh nghiệm, thống kê toán học. V. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu: Thời gian nghiên cứu từ ngày 16 tháng 5 năm 2019 đến ngày 01 tháng 4 năm 2021
9 PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Những nội dung lí luận liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu tổng kết kinh nghiệm: Văn bản số: 5555/BGDĐTGDTrH của Bộ giáo dục và Đào tạo ngày 08 tháng 10 năm 2014 về việc hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá; tổ chức và quản lí các hoạt động chuyên môn của trường trung học/trung tâm giáo dục thường xuyên qua mạng đã hỗ trợ các trường phổ thông, các trung tâm giáo dục thường xuyên triển khai có hiệu quả việc đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên về phát triển kế hoạch giáo dục nhà trường theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn một số nội dung sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá và tổ chức, quản lí các hoạt động chuyên môn trong trường trung học/trung tâm giáo dục thường xuyên qua mạng như sau: 1. Mục đích Nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên môn trong trường trung học và trung tâm GDTX, tập trung vào thực hiện đổi mới PPDH và KTĐG theo định hướng phát triển năng lực học sinh;
10 Giúp cho cán bộ quản lý, giáo viên bước đầu biết chủ động lựa chọn nội dung để xây dựng các chuyên đề dạy học trong mỗi môn học và các chuyên đề tích hợp, liên môn phù hợp với việc tổ chức hoạt động học tích cực, tự lực, sáng tạo của học sinh; sử dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực để xây dựng tiến trình dạy học theo chuyên đề nhằm phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh; làm quen với hình thức tập huấn, bồi dưỡng, học tập và sinh hoạt chuyên môn qua mạng. Thống nhất phương thức tổ chức và quản lí các hoạt động chuyên môn của trường trung học qua mạng, tạo tiền đề tích cực cho việc triển khai thực hiện đổi mới chương trình và sách giáo khoa giáo dục phổ thông sau năm 2018. 2. Yêu cầu Việc xây dựng các chuyên đề dạy học trong mỗi môn học, các chuyên đề tích hợp, liên môn và kế hoạch dạy học bộ môn phải nhằm góp phần thực hiện mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông, phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, địa phương và khả năng học tập của học sinh; kế hoạch dạy học của tổ/nhóm chuyên môn, giáo viên phải được lãnh đạo nhà trường phê duyệt trước khi thực hiện và là căn cứ để thanh tra, kiểm tra; Việc sinh hoạt tổ/nhóm chuyên môn trong trường trung học, tổ chức và quản lí các hoạt động chuyên môn trên mạng phải được thực hiện nghiêm túc, mang lại hiệu quả thiết thực. Mỗi giáo viên có 01 tài khoản để tham gia các khóa tập huấn, bồi dưỡng và sinh hoạt chuyên môn qua mạng. Mỗi tổ/nhóm chuyên môn trong trường trung học cccphải xây dựng được tối thiểu 02 chuyên đề dạy học/học kì; tổ chức dạy thử nghiệm để dự giờ, phân tích, rút kinh nghiệm và nộp kết quả qua diễn đàn trên mạng. Các nội dung sinh hoạt tổ/nhóm chuyên môn khác phải được tổ chức thực hiện đầy đủ theo quy định hiện hành. 3. Nội dung sinh hoạt tổ/nhóm chuyên môn về đổi mới PPDH và KTĐG 3.1. Xây dựng chuyên đề dạy học
11 Thay cho việc dạy học đang được thực hiện theo từng bài/tiết trong sách giáo khoa như hiện nay, các tổ/nhóm chuyên môn căn cứ vào chương trình và sách giáo khoa hiện hành, lựa chọn nội dung để xây dựng các chuyên đề dạy học phù hợp với việc sử dụng phương pháp dạy học tích cực trong điều kiện thực tế của nhà trường. Trên cơ sở rà soát chuẩn kiến thức, kĩ năng, thái độ theo chương trình hiện hành và các hoạt động học dự kiến sẽ tổ chức cho học sinh theo phương pháp dạy học tích cực, xác định các năng lực và phẩm chất có thể hình thành cho học sinh trong mỗi chuyên đề đã xây dựng. 3.2. Biên soạn câu hỏi/bài tập Với mỗi chuyên đề đã xây dựng, xác định và mô tả 4 mức độ yêu cầu (nhận biết, thông hiểu, vận dụng, vận dụng cao) của mỗi loại câu hỏi/bài tập có thể sử dụng để kiểm tra, đánh giá năng lực và phẩm chất của học sinh trong dạy học. Trên cơ sở đó, biên soạn các câu hỏi/bài tập cụ thể theo các mức độ yêu cầu đã mô tả để sử dụng trong quá trình tổ chức các hoạt động dạy học và kiểm tra, đánh giá, luyện tập theo chuyên đề đã xây dựng. 3.3. Thiết kế tiến trình dạy học Tiến trình dạy học chuyên đề được tổ chức thành các hoạt động học của học sinh để có thể thực hiện ở trên lớp và ở nhà, mỗi tiết học trên lớp có thể chỉ thực hiện một số hoạt động trong tiến trình sư phạm của phương pháp và kĩ thuật dạy học được sử dụng. 3.4. Tổ chức dạy học và dự giờ Trên cơ sở các chuyên đề dạy học đã được xây dựng, tổ/nhóm chuyên môn phân công giáo viên thực hiện bài học để dự giờ, phân tích và rút kinh nghiệm về giờ dạy. Khi dự giờ, cần tập trung quan sát hoạt động học của học sinh thông qua việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ học tập với yêu cầu như sau: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: nhiệm vụ học tập rõ ràng và phù hợp với khả năng của học sinh, thể hiện ở yêu cầu về sản phẩm mà học sinh phải hoàn thành khi thực hiện nhiệm vụ; hình thức giao nhiệm vụ sinh động, hấp
12 dẫn, kích thích được hứng thú nhận thức của học sinh; đảm bảo cho tất cả học sinh tiếp nhận và sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ. Thực hiện nhiệm vụ học tập: khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực hiện nhiệm vụ học tập; phát hiện kịp thời những khó khăn của học sinh và có biện pháp hỗ trợ phù hợp, hiệu quả; không có học sinh bị "bỏ quên". Báo cáo kết quả và thảo luận: hình thức báo cáo phù hợp với nội dung học tập và kĩ thuật dạy học tích cực được sử dụng; khuyến khích cho học sinh trao đổi, thảo luận với nhau về nội dung học tập; xử lí những tình huống sư phạm nảy sinh một cách hợp lí. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập: nhận xét về quá trình thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh; phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ và những ý kiến thảo luận của học sinh; chính xác hóa các kiến thức mà học sinh đã học được thông qua hoạt động. Mỗi chuyên đề được thực hiện ở nhiều tiết học nên một nhiệm vụ học tập có thể được thực hiện ở trong và ngoài lớp học. Vì thế, trong một tiết học có thể chỉ thực hiện một số bước trong tiến trình sư phạm của phương pháp và kĩ thuật dạy học được sử dụng. Khi dự một giờ dạy, giáo viên cần phải đặt nó trong toàn bộ tiến trình dạy học của chuyên đề đã thiết kế. Cần tổ chức ghi hình các giờ dạy để sử dụng khi phân tích bài học. 3.5. Phân tích, rút kinh nghiệm bài học Quá trình dạy học mỗi chuyên đề được thiết kế thành các hoạt động học của học sinh dưới dạng các nhiệm vụ học tập kế tiếp nhau, có thể được thực hiện trên lớp hoặc ở nhà. Học sinh tích cực, chủ động và sáng tạo trong việc thực hiện các nhiệm vụ học tập dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Phân tích giờ dạy theo quan điểm đó là phân tích hiệu quả hoạt động học của học sinh, đồng thời đánh giá việc tổ chức, kiểm tra, định hướng hoạt động học cho học sinh của giáo viên. Việc phân tích bài học có thể được căn cứ vào các tiêu chí cụ thể như sau:
13 Nội Tiêu chí dung 2. Tổ chức hoạt động học cho học 1. Kế hoạch và tài liệu dạy Mức độ phù hợp của chuỗi hoạt động học với mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học được sử dụng. Mức độ rõ ràng của mục tiêu, nội dung, kĩ thuật tổ chức và sản phẩm cần đạt được của mỗi nhiệm vụ học tập. Mức độ phù hợp của thiết bị dạy học và học liệu được sử dụng để tổ chức các hoạt động học của học sinh. Mức độ hợp lí của phương án kiểm tra, đánh giá trong quá trình tổ chức hoạt động học của học sinh. Mức độ sinh động, hấp dẫn học sinh của phương pháp và hình thức chuyển giao nhiệm vụ học tập. Khả năng theo dõi, quan sát, phát hiện kịp thời những khó khăn của học sinh. Mức độ phù hợp, hiệu quả của các biện pháp hỗ trợ và khuyến khích học sinh hợp tác, giúp đỡ nhau khi thực hiện nhiệm vụ học tập. Mức độ hiệu quả hoạt động của giáo viên trong việc tổng hợp, phân tích, đánh giá kết quả hoạt động và quá trình thảo luận của học sinh. 3. Hoạt động của học sinh học sinh Khả năng tiếp nhận và sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của tất cả học sinh trong lớp. Mức độ tích cực, chủ động, sáng tạo, hợp tác của học sinh trong việc thực hiện các nhiệm vụ học tập. Mức độ tham gia tích cực của học sinh trong trình bày, trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập. Mức độ đúng đắn, chính xác, phù hợp của các kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh.
14 4. Tổ chức và quản lí các hoạt động chuyên môn qua mạng Để tổ chức và quản lí các hoạt động chuyên môn trong các trường; tạo môi trường chia sẻ, thảo luận, hỗ trợ lẫn nhau giữa các trường phổ thông, trung tâm GDTX trên phạm vi toàn quốc; tổ chức các hoạt động học tập và hỗ trợ hoạt động trải nghiệm sáng tạo của học sinh trên mạng, Bộ GDĐT tổ chức "Trường học kết nối" trên mạng tại địa chỉ website: http://truongtructuyen.edu.vn. Giáo viên là người trực tiếp tham gia thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn trong các khóa học/bài học/chuyên đề. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao, giáo viên có thể tham khảo các tài liệu điện tử trên mạng hoặc/và các tài liệu truyền thống; trao đổi tài liệu và thảo luận với các thành viên trong tổ/nhóm chuyên môn (trực tiếp và qua mạng); trao đổi với giảng viên/ban tổ chức về những vấn đề có liên quan. Giáo viên có thể được giao quyền cấp tài khoản cho học sinh; xây dựng các khóa học/bài học trên mạng; tổ chức, quản lí và hỗ trợ học sinh thực hiện các hoạt động học tập qua mạng theo hình thức “hoạt động trải nghiệm sáng tạo”. Bên cạnh đó, ngày 31/10/2014, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội cũng có công văn 10801/SGD&ĐTGDTrH về việc Hướng dẫn đổi mới sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn theo định hướng dạy học, kiểm tra đánh giá phát triển năng lực học sinh ở trường phổ thông. Văn bản đã có những hướng dẫn cụ thể về nội dung đổi mới sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học và sinh hoạt chuyên môn theo chuyên đề và tham gia diễn đàn mạng Trước những yêu cầu đổi mới của công tác chỉ đạo tổ, nhóm chuyên môn, chuyên đề, Ban Giám Hiệu nhà trường cần phải có kế hoạch chỉ đạo sát sao, phù hợp với thực tiễn II. Thực trạng sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn ở trường Trung học cơ sở Nguyễn Lân, quận Thanh Xuân
15 2.1. Hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn Năm học 2020 – 2021 là năm học thứ hai của nhà trường, đa phần giáo viên của trường chuyển công tác từ các trường khác nhau, từ các quận (huyện) khác nhau nên trình độ chuyên môn của các giáo viên trong tổ chuyên môn không đồng đều. Ngoài ra, trường còn có một bộ phận giáo viên trẻ mới ra trường, chưa có kinh nghiệm trong giảng dạy. Vì thế, hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên thông qua các buổi sinh hoạt tổ (nhóm) chuyên môn được Ban giám hiệu nhà trường đặc biệt quan tâm. Các tổ chuyên môn tại trường THCS Nguyễn Lân trong thời gian qua đã có nhiều cố gắng và gặt hái được nhiều thành quả. Mỗi tháng sinh hoạt chuyên môn 2 lần, ngoài việc triển khai các văn bản, kế hoạch của cấp trên và của nhà trường thì các tổ đã chú trọng đến thảo luận giải quyết các nội dung khó trong một số bài học, tổ chức các hoạt động chuyên đề, ...làm cho chất lượng giờ dạy của giáo viên dần được nâng lên, phát huy được tính tích cực chủ động của học sinh, tích hợp những vấn đề mang tính giáo dục thực tế, tạo điều kiện cho mọi người cùng trao đổi học tập, đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo ở mỗi giáo viên. Giáo viên tự học tập nâng cao tay nghề không chỉ thông qua hoạt động hội giảng, dự giờ, chuyên đề mà còn thông qua tự học, tự nghiên cứu. 2.2. Hoạt động dự giờ, hội giảng của đội ngũ giáo viên Ngay từ đầu năm học kế hoạch dự giờ, hội giảng được đưa vào chỉ tiêu thi đua năm học, mỗi giáo viên dự đủ ít nhất 18 tiết/năm, hội giảng 2 tiết/năm. Giáo viên tích cực dự giờ và dự vượt chỉ tiêu quy định, rút được kinh nghiệm và học hỏi được thêm phương pháp giảng dạy từ đồng nghiệp. Nhà trường phân công Tổ trưởng, nhóm trưởng chuyên môn dự đủ 100% các tiết dạy của thành viên trong tổ, nhóm, xếp lịch dạy phù hợp để giáo viên dự giờ (ưu tiên dự cùng chuyên môn trước). Sau mỗi tiết dự, góp ý, đánh giá xếp loại và nộp kết quả (phiếu dự giờ) về Ban giám hiệu, theo dõi, tổng hợp và làm căn cứ xếp thi đua giáo viên cuối học kỳ và cuối mỗi năm học. Qua đó, giáo viên có
16 thể học tập kinh nghiệm lẫn nhau, kịp thời rút kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy, nâng cao chất lượng giảng dạy. 2.3. Hoạt động kiểm tra, đánh giá, xét thi đua đối với đội ngũ giáo viên Hoạt động kiểm tra, đánh giá trong các tổ chuyên môn đã được chú trọng: hàng tháng các tổ đều có kế hoạch kiểm tra hồ sơ chuyên môn, việc sử dụng đồ dùng dạy học, giờ dạy, hồ sơ sổ sách, công tác đánh giá, vào điểm và việc thực hiện các hoạt động khác. Điều này đã làm nâng cao ý thức của giáo viên trong việc thực hiện nhiệm vụ và đưa hoạt động của nhà trường đi vào nề nếp. 2.4. Đánh giá chung 2.4.1. Ưu điểm: Đội ngũ giáo viên có phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống tốt, quan điểm, lập trường tư tưởng vững vàng, chấp hành nghiêm túc mọi chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, có ý thức trách nhiệm cao với nghề nghiệp, gương mẫu trong sinh hoạt, luôn có tinh thần tự học, tự rèn luyện để nâng cao trình độ. 100% cán bộ quản lý và giáo viên đều đạt trình độ chuẩn, có năng lực, kỹ năng sư phạm, được cập nhật, được bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm, cơ bản đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ dạy học, luôn hoàn thành nhiệm vụ được giao. Về độ tuổi của đội ngũ giáo viên nhà trường, phần lớn còn trẻ nên tương đối dễ tiếp thu những kiến thức, kỹ năng mới, áp dụng có hiệu quả các phương pháp dạy học tích cực, đáp ứng cơ bản nhu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục. 2.4.2. Hạn chế Các cuộc họp tổ chuyên môn chưa phong phú mới chỉ đơn thuần là đánh giá và triển khai kế hoạch. Một số tiết chuyên đề còn mang tính hình thức, kiểm tra đánh giá còn nể nang, e ngại, sợ mất lòng mà không dám nói lên sự thật. Điều đó đã làm ảnh hưởng đến kết quả hoạt động dạy và học. III. Các biện pháp đã tiến hành để nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn ở trường THCS Nguyễn Lân, quận Thanh Xuân.
17 Quản lý, chỉ đạo hoạt động chuyên môn nói chung và hoạt động chuyên đề nói riêng là quá trình hướng dẫn, chỉ đạo các tổ nhóm chuyên môn tiến hành hoạt động chuyên đề, thông qua việc quản lý, điều hành của các tổ trưởng, nhóm trưởng chuyên môn tổ chức thực hiện hoạt động chuyên đề bộ môn cụ thể. Tính hiệu quả, chất lượng hoạt động chuyên môn, chuyên đề phụ thuộc rất nhiều vào khả năng quản lý, kỹ năng tổ chức điều hành hoạt động của các tổ trưởng, nhóm trưởng chuyên môn trong nhà trường . 1. Biện pháp 1: Phát huy vị trí, vai trò của người tổ trưởng chuyên môn trong việc nâng cao chất lượng hoạt động chuyên môn của nhà trường. Tổ trưởng chuyên môn (TTCM) trước hết là cán bộ quản lý trong nhà trường, nên điều kiện tiên quyết là phải có năng lực quản lý, tức là có khả năng hoạch định các mục tiêu, xây dựng kế hoạch cũng như tiên liệu tất cả những khó khăn có thể xảy ra để tìm ra phương án giải quyết. Hơn nữa, vì đặc thù quản lý các công việc chuyên môn, nên TTCM phải là người có năng lực chuyên môn vững vàng. Điều này, thực sự quan trọng vì để có năng lực đó đòi hỏi người TTCM phải có quá trình tự học tập, rèn luyện và trau dồi, và thông qua quá trình này mới cho TTCM kinh nghiệm, khả năng phán đoán năng lực chuyên môn của tổ viên một cách chính xác nhất. Trong điều kiện giáo dục hiện nay, để bắt kịp các yêu cầu của thời đại, đổi mới phương pháp giáo dục là điểm tất yếu. Trong bối cảnh như vậy, TTCM phải là người đi đầu tiên phong trong công tác đổi mới. TTCM phải là người tìm hiểu đầy đủ về lý luận, cách thức thực hiện các phương pháp đổi mới giáo dục phổ biến lại cho tổ viên cùng thực hiện, thậm chí phải trực tiếp giảng dạy các giờ dạy mẫu để giáo viên tham khảo. TTCM phải là cầu nối thông tin hai chiều kết nối giáo viên, học sinh với lãnh đạo nhà trường, đề xuất những yêu cầu hợp lý, nh ững đi ều ch ỉnh c ần thi ết n ếu ph ương pháp giáo d ục mới chưa thực sự phù hợp.
18 Tổ trưởng phải là người gương mẫu, có phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống tốt, nêu cao tinh thần trách nhiệm, là người đóng vai trò trung tâm, có khả năng nắm bắt nhanh tình hình trong tổ, luôn bao quát công việc, sẵn sàng chia sẻ những khó khăn cùng đồng nghiệp, linh hoạt, sáng tạo, mềm dẻo trong công việc, mạnh dạn đề xuất những vấn đề liên quan đến tổ. Xây dựng mối đoàn kết trong tổ, là người biết lắng nghe, biết chia sẻ đặc biệt biết cách phản hồi tích cực. Ngay từ đầu năm học, tổ trưởng, tổ phó chuyên môn, phải bám sát kế hoạch chung của nhà trường, kế hoạch về chuyên môn để xây dựng kế hoạch chuyên môn của tổ. Khi xây dựng kế hoạch tổ chuyên môn cần phải lấy ý kiến của các tổ viên, xây dựng dự thảo, họp tổ chuyên môn để các thành viên trong tổ trao đổi, bàn bạc đi đến thống nhất kế hoạch hoạt động của tổ trong năm học. Kế hoạch phải cụ thể, chi tiết, rõ ràng: từ việc nêu phương hướng nhiệm vụ, chỉ tiêu phấn đấu, các biện pháp thực hiện…đến việc phân công người thực hiện, thời gian hoàn thành…cho từng công việc trong từng tuần, từng tháng. 2. Biện pháp 2: Chỉ đạo xây dựng nội dung chuyên đề: Chuyên đề là vấn đề chuyên môn được nghiên cứu sâu cả về lí luận và thực tiễn, được xem xét toàn diện và thực hiện trong một thời gian tương đối dài, các biện pháp đưa ra phải được kiểm chứng trước khi báo cáo và áp dụng. Chuyên đề thường xuất phát từ yêu cầu thực tiễn công tác như dạy học theo chuẩn kiến thức kĩ năng, bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu, dạy học theo nhóm đối tượng học sinh. Chuyên đề phải có báo cáo bằng văn bản, có thể được dạy minh hoạ tùy theo nội dung. Các chuyên đề dự định làm trong năm học phải được xây dựng, dự kiến từ đầu năm học, phân công người thực hiện.
19 Thống nhất cách thiết kế bài dạy, học (đặc biệt quan tâm đến khâu tổ chức hoạt động học của học sinh). Xây dựng giáo án: phát hiện các ý tưởng, đề xuất các khả năng thực hiện, các phương pháp tiến hành, các quy trình thao tác thực hiện ý đồ chuyên đề thể hiện trong bài giảng, thời lượng đơn vị kiến thức, cách sử dụng và khai thác hiệu quả của phương tiện, thiết bị khi sử dụng trong giờ dạy . 3. Biện pháp 3: Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy và học và kiểm tra đánh giá. Nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn là vô cùng quan trọng vì tổ là một nhà trường thu nhỏ với tính chất chuyên sâu rất cao. Tổ chuyên môn mạnh sẽ quyết định to lớn chất lượng dạy và học. Trường đã nâng cao chất lượng tổ chuyên môn bằng các hình thức sau: Triển khai các chuyên đề: Tổ chuyên môn là nơi triển khai chuyên đề phù hợp và hiệu quả bởi vì ở đó có sự đồng điệu về chuyên môn nghiệp vụ, sự am hiểu tương đối giống nhau. Tổ đã triển khai các chuyên đề như Chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học, Ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới kiểm tra đánh giá... Soạn giảng những bài khó, cần trao đổi lại. Bổ sung trong Kế hoạch dạy học những nội dung yêu cầu tích hợp, đổi mới như: Giáo dục lịch sử truyền thống quận Thanh Xuân; An ninh quốc phòng; Dạy võ cổ truyền phù hợp với điều kiện của nhà trường. Trường đã cử những giáo viên có năng lực về công nghệ thông tin dạy hội giảng để giáo viên dự giờ, rút kinh nghiệm, nên đã có nhiều giáo viên áp dụng tốt phương pháp dạy có ứng dụng CNTT. Các chuyên đề giao cho từng giáo viên đảm nhận có thu hoạch, có kiểm tra kết quả. Qua các chuyên đề thực hiện, trình độ của giáo viên nâng lên rõ rệt. Rèn luyện kỹ năng sư phạm của giáo viên là rất cần thiết. Kỹ năng sư phạm ảnh hưởng đến chất lượng giờ dạy. Ở các buổi sinh hoạt, tổ đã trao đổi về kỹ năng sư phạm, góp ý giúp đỡ lẫn nhau sữa chữa những tồn tại, những nhược điểm trong phong cách lên lớp, ngôn ngữ diễn đạt, cách trình bày bảng.
20 Nhà trường đã chọn những giáo viên có kinh nghiệm, tự tin trong phong cách, ngôn từ chuẩn mực để hội giảng dự giờ, rút kinh nghiệm cho tổ chuyên môn. Nhà trường đã chỉ đạo các tổ chuyên môn và giáo viên tập trung cho việc soạn giảng như sau: Xác định đúng mục tiêu bài soạn. Giao cho tổ chuyên môn, nhóm chuyên môn nghiên cứu, vạch kế hoạch các mục tiêu của môn học, kỳ học, chương, bài cho phù hợp với học sinh. Trong mục tiêu của bài soạn cần chú ý mục tiêu về kiến thức, kỹ năng, thái độ, chú trọng giáo dục kỹ năng sống. Qua đó giáo viên đã thống nhất cách trình bày bài soạn về nội dung và hình thức. Nhà trường và tổ chuyên môn thường xuyên kiểm tra việc soạn bài và chuẩn bị bài lên lớp của học sinh. Việc kiểm tra đột xuất, kiểm tra định kỳ tiến hành một cách nề nếp thường xuyên. Đổi mới kiểm tra đánh giá sẽ thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học, góp phần đổi mới chương trình, xây dựng thái độ học tập cho học sinh. Nhà trường coi trọng việc phân tích kết quả kiểm tra, qua đó giúp giáo viên điều chỉnh hoạt động giảng dạy, giúp học sinh biết tự đánh giá kết quả học tập để phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu trong học tập; các cấp quản lí điều chỉnh, bổ sung công tác chỉ đạo dạy học, kiểm tra đánh giá một cách kịp thời. Bồi dưỡng giáo viên về kĩ năng ra đề, soạn đáp án và chấm bài thi, kiểm tra bằng hình thức tự luận, trắc nghiệm, bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng của chương trình với các cấp độ: Biết, Thông hiểu, Vận dụng cao. Kiểm tra đánh giá không chỉ cho điểm mà phải có nhận xét, lời phê. Đối tượng là học sinh nên giáo viên đã hướng đến học sinh một cách “nhân văn” để học sinh tâm phục, khẩu phục. 4. Biện pháp 4: Xây dựng kế hoạch hoạt động tổ, nhóm chuyên môn cụ thể, rõ ràng, khoa học: Để hoạt động sinh hoạt chuyên môn, chuyên đề thực sự có hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu của ngành, đồng thời phù hợp với thực tế của nhà trường, ngay từ đầu năm học BGH nhà trường phải có kế hoạch các chuyên đề sẽ thực hiện trong năm học bám sát yêu cầu chỉ đạo chuyên môn của ngành và