SKKN: Kinh nghiệm dạy học môn toán theo mô hình trường học mới VNEN cho lớp 5

                  A . PHẦN MỞ ĐẦU<br />  I.1. Lí do chọn đề tài:<br />       Trong thời đại ngày nay, khi mà khoa học công nghệ ngày càng phát triển  <br /> kéo rất nhiều thứ  thay đổi trong đó có giáo dục.Giáo dục là bước then chốt tác <br /> động đến mọi mặt xã hội. việc thay đổi hình thức giáo dục để  tạo ra một lớp  <br /> người mới năng động, tự  tin, làm chủ  chính mình, biết hợp tác là một xu thế  tất  <br /> yếu.<br /> Trên thế giới việc thay đổi phương thức giáo dục đã diễn ra từ  lâu đã mang <br /> lại nhiều thành công. Hình thức giáo dục mới này chuyển từ  cách dạy học truyền  <br /> thống thầy dạy trò nghe, ghi chép thụ  động sang hình thức giáo dục hiện đại trò <br /> làm việc trải nghiệm chiếm lĩnh kiến thức, thầy quan sát giúp đỡ. Nổi bật ở hình <br /> thức dạy học này còn là cách tồ  chức chỗ  ngồi, học sinh được ngồi theo nhóm, <br /> được tự do thảo luận đưa ra ý kiến của mình.<br /> Về  tới Việt Nam mô hình dạy học mới này có tên gọi VNEN hay mô hình <br /> trường tiểu học mới Việt Nam. Mô hình này coi quá trình tự  học của học sinh là <br /> trung tâm hoạt động giáo dục, giáo viên là người hướng dẫn, đồng hành với học  <br /> sinh, giúp học sinh tự tìm hiểu và lĩnh hội kiến thức.Trải qua gần 2 năm dạy thực  <br /> nghiệm tôi nhận thấy không những phụ huynh mà còn nhiều giáo viên vẫn bỡ ngỡ <br /> chưa hiểu rõ bản chất của việc dạy học này.Và đặc biệt rất khó khăn trong quá <br /> trình tổ chức dạy học môn toán. Môn toán là môn học đặc trưng chiếm thời lượng  <br /> nhiều trong tất cả  các giờ  học. Môn toán đòi hỏi tư  duy logic và sự  tập trung cao <br /> độ.Học sinh gặp nhiều khó khăn trong quá trình trải nghiệm, thực hành, chiếm lĩnh <br /> kiến thức. Xuất phát từ  thực tế  này và với mong muốn nâng cao chất lượng dạy  <br /> học môn toán cho học sinh tiểu học tôi chọn sáng kiến: “Kinh nghiệm dạy học <br /> môn toán theo mô hình trường học mới VNEN cho lớp 5”<br />       I.2.  Điểm mới của đề tài.<br /> Dạy học theo mô hình VNEN thực ra bản chất chính là cách thức dạy học <br /> theo nhóm. Đây là mô hình giáo dục tiên tiến, hiện đại đã được áp dụng thành công <br /> ở  nhiều quốc gia trên thế  giới và phù hợp với mục tiêu phát triển giáo dục nước  <br /> ta.Các phòng học được trang trí sinh động.Có các góc cho môn học với đồ dùng sẵn <br /> có hoặc tự làm để  học sinh hoạt động. Dạy học môn toán theo mô hình VNEN là <br /> việc dạy lấy học sinh làm trung tâm, trong quá trình hoạt động học sinh được  <br /> tương tác, được đề  xuất phương án, được phỏng vấn, được hỗ  trợ  từ  các thành <br /> viên, từ giáo viên. Chuyển từ việc truyền thụ giảng giải của giáo viên thành hoạt <br /> động tổ  chức học sinh tự  học của học sinh. Mọi hoạt động trong giờ  học do hội <br /> đồng tự quản điều hành các hoạt động được tổ chức theo các hình thức: làm việc <br /> cá nhân, làm việc theo cặp, làm việc nhóm, làm việc cả lớp trong đó ở  hoạt động  <br /> cơ bản hoạt động nhóm là chủ yếu, còn ở hoạt động thực hành học sinh thực hiện  <br /> cá nhân để phát huy tính độc lập. Học sinh được học trong môi trường học tập thân  <br /> thiện, thoải mái, không bị gò bó, luôn được gần gũi với bạn bè, với thầy cô, được  <br /> sự giúp đỡ của bạn học trong lớp, trong nhóm và thầy cô, phù hợp với tâm sinh lý  <br /> <br />    1<br /> lứa tuổi các em. học sinh khá giỏi được phát huy, học sinh còn hạn chế, yếu kém <br /> được học sinh của nhóm và giáo viên giúp đỡ kịp thời ngay tại lớp. <br /> Trong quá trình dạy học môn toán học sinh sẽ  được tương tác nhiều với  <br /> nhau, được hỏi bạn, được giúp bạn.trong quá trình đó học sinh rút ra được bài học, <br /> khắc sâu củng cố, ghi nhớ lâu hơn, không bị áp lực. Học sinh được mạnh dạn đưa <br /> ra ý kiến của mình và bảo vệ ý kiến của mình.Mỗi thành viên luôn có ý thức làm <br /> việc không  ỷ  lại vào bạn, bởi mỗi thành viên trong nhóm đều có nhiệm vụ  riêng <br /> góp phần vào tiến độ làm việc của nhóm.Khác với hình thức hoạt động nhóm trong  <br /> phương pháp truyền thống là học sinh được làm việc trong thời gian nhất định và  <br /> công việc hầu như học sinh khá giỏi trong nhóm làm hết, còn học sinh trung bình,  <br /> yếu không tham gia vào hoạt động hoặc tham gia ít.<br /> II. PHẦN NỘI DUNG <br /> 2. 1. Thực trạng.<br /> Về phía giáo viên: Trước khi chuẩn bị thay sách, giáo viên chúng tôi đều được nhà <br /> trường tổ chức tập huấn phương pháp dạy học theo mô hình trường học kiểu mới  <br /> (mô hình VNEN) để vận dụng trong quá trình giảng dạy. Thời gian đầu, mặc dù đã <br /> có sách hướng dẫn học tập cụ  thể  tuy nhiên trong thời gian đầu, việc vận dụng <br /> còn rất bất cập, lúng túng đặc biệt là đối với những giáo viên đang dạy theo sách  <br /> giáo khoa chương trình hiện hành lớp 5. Khi sử  dụng mô hình này còn bị  hạn chế <br /> bởi không gian chật hẹp của lớp học, bởi thời gian hạn định cho một tiết học, giáo <br /> viên phải mất nhiều thời gian chuẩn bị đồ  dùng và thiết kế  nhiệm vụ  cho nhóm.  <br /> Do vậy giao viên ngai đôi m<br /> ́ ̣ ̉ ơi, ngai day hoc theo mô hình. Đôi khi giao viên còn tô<br /> ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̉ <br /> chưc hoat đông nhom mang tinh hinh th<br /> ́ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ưc, ch<br /> ́ ưa quan tâm sâu sát đến từng đối  <br /> tượng học sinh trong khi các em học nhóm, nhất là học sinh yếu. Chưa tổ chức các <br /> hoạt động phù hợp với từng nhóm, từng học sinh một cách cụ thể dẫn đến kết quả <br /> chưa cao. Bên cạnh đó một số giáo viên tổ chức các hoạt động dạy học còn mang <br /> tính rập khuôn chưa có tính chủ động sáng tạo.  <br />  Về phía học sinh: Trong hai năm học này học sinh khối 5 được học theo mô hình <br /> trường tiểu học mới. Các em luôn thực hiện theo 10 bước học tập, học theo nhóm <br /> là chính nên học sinh tự giác, mạnh dạn, biết chia sẽ, phát huy được tính năng động  <br /> sáng tạo. Nhờ  đó mà trong những giờ  ngoại khóa, tiết học thực hành…chúng tôi  <br /> hướng dẫn các em quan sát mô hình học tập  ở  các khối chọn làm thí điểm này <br /> <br />    2<br /> nhiều học sinh đã có ý thức tự giác, mạnh dạn hơn trước, biết chia sẽ, biết cách tổ <br /> chức trong học nhóm và bước đầu thực hiện được các bước học tập theo mô hình <br /> mới. Thế nhưng trong quá trình giảng dạy tôi thấy nhiều học sinh từ trước không  <br /> được làm quen với cách học này nên có phần bỡ ngỡ. Một số học sinh năng lực chỉ <br /> đạo nhóm còn hạn chế thường e dè, chưa mạnh dạn, thiếu tự tin năng lực chỉ đạo <br /> chưa quen, chưa thành thạo 10 bước học tập. Bên cạnh đó tài liệu Hướng dẫn học  <br /> tập không có còn phụ  thuộc vào cuốn sách hiện hành bởi vậy còn gặp nhiều khó <br /> khăn nhất định.  Một số học sinh còn hiếu động chưa có lòng kiên trì và quyết tâm <br /> cao, thấy khó là các em lùi bước vì khả năng phân tích, tổng hợp đề toán kém. Hạn  <br /> chế  trong việc tìm ra mối quan hệ  giữa các dữ  kiện của bài toán, tóm tắt bài toán <br /> thiếu chính xác. Học sinh khá giỏi thì chưa có thói quen tìm nhiều cách giải khác <br /> cho một bài toán. Một số  em do kĩ năng tính toán hoặc giải toán còn hạn chế  nên <br /> rất sợ  học vì vậy  việc dạy toán bên cạnh những thành công vẫn còn nhiều hạn <br /> chế. <br /> 2.2. Các giải pháp.<br /> Xuất phát từ những thực trạng trên, tôi nhận thấy việc dạy học theo mô hình <br /> dạy học truyền thống đâu tiên là việc sắp xếp chỗ ngồi. Học sinh được ngồi theo <br /> dãy theo hàng, theo bàn, 2 học sinh ngồi 1 bàn, tất cả cùng nhìn lên bảng, nghe giáo <br /> viên truyền thụ  kiến thức. Với cách học này thì thời gian truyền tải kiến thức sẽ <br /> được chủ động, kiến thức sẽ  được truyền thụ  đầy đủ  trong 1 thời gian nhất định <br /> tuy nhiên học sinh ít được hoạt động hơn đặc biệt là làm việc theo nhóm lớn. Với <br /> môn toán luôn cần có sự  trao đổi, so sánh, khẳng định chân lý .Quá trình làm việc  <br /> như  vậy sẽ  giúp học sinh nhận biết chân lý nhanh hơn, ghi nhớ  lâu hơn, đưa ra <br /> phương án, cách làm tối ưu nhất. Ở chương trình cũ người học không biết bài hôm <br /> nay cần học những gì, đích đến ở đâu. Chỉ sau khi tiết học kết thúc hoặc sau phần  <br /> lý thuyết học sinh mới biết mình đang tìm hiểu nội dung gì. Vì vậy đã làm giảm, <br /> hạn chế tư duy của học sinh.<br /> Ở  hình thức dạy học mới đã khắc phục được nhược điểm của hình thức <br /> dạy học cũ. Thứ  nhất là học sinh được làm việc theo nhóm, hoạt động theo nhóm <br /> có thể trao đổi bài với bạn ngay trong giờ học. với cách viết sách mới thì học sinh <br /> được biết mục tiêu của bài học, biết mình cần đạt được điều gì sau bài học như <br /> vậy sẽ kích thích học sinh học tập mạnh dạn hơn, tư duy chủ động, sáng tạo hơn.  <br /> Cách viết sách mới giúp học sinh tự học dễ dàng hơn, hiểu bài đơn giản hơn so với  <br /> sách cũ trừu tượng.Có thể  nói sách giáo khoa cũ là sách dành cho giáo viên giảng  <br /> <br />    3<br /> dạy còn để tự  học sinh làm việc là rất khó. Với hình thức dạy học mới giáo viên <br /> không phải nặng về giáo án nhưng nếu không tìm hiểu bài trước khi lên lớp thì có <br /> thể  gặp nhiều tình huống khó xử  nếu kiến thức không vững bởi môn toán lớp 5 <br /> không dễ, có rất nhiều bài toán trừu tượng. Trong quá trình dạy học môn toán theo  <br /> chương trình VNEN nếu giáo viên không quan sát rộng, không chú ý đến những  <br /> học sinh yếu, không chuẩn bị đồ dùng chu đáo thì hiệu quả tiết học rất thấp, học  <br /> sinh yếu sẽ rất yếu do bị lệ thuộc vào học sinh khá giỏi dẫn đến hiệu quả tiết học  <br /> thấp.<br /> 2.2.1. Hình thức tổ chức dạy môn toán<br /> Cũng giống hình thức tổ chức dạy học các môn khác đặc trưng dễ nhận biết  <br /> đầu tiên là việc sắp xếp chỗ  ngồi. Học sinh được bố  trí ngồi theo nhóm tùy vào  <br /> điều kiện lớp học rộng hẹp, số lượng học sinh nhiều hay ít mà sắp xếp học sinh <br /> ngồi theo nhóm 4 người hoặc nhóm 6 người, không nên sắp xếp nhóm có 3 người  <br /> hay 5 người. Một nhóm cũng không nên sắp sếp quá 6 người.<br /> Trong lớp nếu trình độ của học sinh tương đối đồng đều nhau thì ta nên sếp <br /> theo nhóm ngẫu nhiên khi đó các thành viên trong nhóm có điều kiện học tập giúp <br /> đỡ nhau hoàn thành bài học tốt hơn, tinh thần thi đua trong nhóm sẽ được khơi dậy.  <br /> Học sinh nhận thức nhanh hơn có thể giúp đỡ  bạn nhận thức chậm hơn tiến trình <br /> tiết học diễn ra nhanh hơn.Khi đó giáo viên có thời gian để mở rộng, khắc sâu kiến  <br /> thức cho cả lớp.<br /> Lớp học có trình độ  học sinh không đồng đều tùy thuộc vào mục đích dạy <br /> học của mỗi giáo viên có thể  sắp xếp nhóm theo trình độ. Tức là nhóm học sinh  <br /> nhận thức nhanh ngồi với nhau, nhóm học sinh nhận thức chậm hơn ngồi với  <br /> nhau.Nhóm học sinh nhận thức nhanh có thể  tự  trải nghiệm chiếm lĩnh kiến thức  <br /> nhanh hơn có thời gian để  nâng cao kiến thức, giải toán nâng cao. Nhóm học sinh  <br /> nhận thức chậm hơn được làm việc với nhau sẽ  không còn sự   ỷ  lại, học sinh tự <br /> giác học tập hơn thi đua nhau cùng tiến bộ và được giáo viên hỗ trợ nhiều hơn thì <br /> nhóm học sinh này sẽ  nhận thức kịp với tiến độ  chương trình, đạt được mục tiêu  <br /> của bài học. Với cách tổ  chức này tôi thường tổ  chức vào buổi học thứ  hai hoặc  <br /> vào những buổi học nâng cao năng lực học sinh.<br /> Lớp học có từ  hai thành phần dân tộc trở  nên do ngôn ngữ   Tiếng Việt của <br /> học sinh còn hạn chế, có học sinh chưa hiểu hết nghĩa của bài toán trong khi tiếng  <br /> dân tộc của giáo viên còn hạn chế  thì có thể  sắp xếp nhóm theo thành phần dân <br /> tộc. Được ngồi cùng nhau những nhóm học sinh này dễ  giải thích thảo luận với  <br /> nhau, ít mặc cảm từ  đó giúp quá trình học tập đạt hiệu quả  hơn.Với cách chia <br /> nhóm này tôi cũng thường sử dụng vào buổi học thứ hai.<br /> Có nhiều cách tổ chức lớp học nhưng để hiệu quả thì có 3 cách tổ chức lớp  <br /> học như trên.<br /> Trong quá trình tổ chức như vậy vai trò của giáo viên hết sức quan trọng tiết  <br /> học có thành công hay không chính là khâu tổ  chức của giáo viên. Giáo viên là <br /> người gợi động cơ, tạo hứng thú, cho học sinh trải nghiệm dựa vào vốn kiến thức  <br /> <br />    4<br /> sẵn có của học sinh trước tiết học mới.Giáo viên là người hướng dẫn giúp đỡ  học <br /> sinh khi học sinh gặp khó khăn.Động viên khuyến khích các em làm các em tự  tin <br /> vào bản thân, phát huy được hết năng lực, sở  trường của mình. Người giáo viên  <br /> đóng vai trò là người đánh giá chính quá trình chiếm lĩnh kiến thức hướng các em  <br /> đến đáp án tối ưu nhất. Đồng thời cũng là người chốt lại kiến thức cơ bản của bài  <br /> để các em không xa rời mục tiêu của bài.<br /> Để giúp đỡ được học sinh kịp thời trong tiết học thì vị trí đứng của giáo viên <br /> cũng rất quan trọng. Giáo viên cần chọn vị  trí phù hợp sao cho vừa giúp đỡ  được <br /> nhóm này đồng thời vẫn quan sát được nhóm khác hoạt động, tránh tình trạng trong <br /> khi giáo viên đi giúp đỡ nhóm này thì nhóm khác không hoạt động hoặc hoạt động <br /> xong rồi ngồi chơi, giáo viên cần phát hiện và kịp thời cho học sinh chuyển sang  <br /> hoạt động khác. Theo tôi các nhóm cần được bố trí  sao cho giáo viên có thể đi lại  <br /> thuận tiện xung quanh và các học sinh nhận thức chậm sẽ được bố  trí ngồi ngoài <br /> để giáo viên thuận tiện giúp đỡ và quan sát.<br /> <br /> Sơ đồ tổ chức lớp học 30 học sinh mỗi nhóm 6 học sinh<br /> <br /> <br /> <br /> B<br /> ả<br /> n<br /> g <br /> l<br /> ớ<br /> p<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Vị trí giáo viên  nên chọn trong quá trình quan sát giúp đỡ các nhóm<br /> <br /> <br /> 2.2. 2Cách thức tiếp nhận thông tin<br /> Để quá trình tiếp nhận thông tin, chiếm lĩnh kiến thức đạt hiệu quả cần thực <br /> hiện theo quy trình sau :<br /> Gợi động cơ, tạo hứng thúHiểu được mục tiêu của bài học Tổ chức cho học <br /> sinh trải nghiệmPhân tích, khám phá, rút ra kiến thức mới Thực hành       Vận <br /> dụng.<br /> ­ Gợi động cơ, tạo hứng thú:  Khới dạy hứng thú của học sinh về  chủ  đề <br /> của bài học; học sinh cảm thấy gần gũi với mình; tạo sự  tò mò thích thú: có thể <br /> đặt câu hỏi; đặt một tình huống; đố vui..<br /> <br /> <br />    5<br />  ­ Hiểu được mục tiêu bài học: Cho học sinh biết được đích cần phải đến  <br /> của bài học, tiết học. Không chỉ  là việc đọc mục tiêu học sinh phải hiểu rõ từng  <br /> chữ, từng từ của mục tiêu từ đó học sinh sẽ hoạt động hiệu quả đúng hướng.<br /> ­ Tổ chức cho học sinh trải nghiệm :Huy động vốn kiến thức của học sinh,  <br /> học sinh trải qua tình huống có vấn đề  trong đó chứa đựng những nội dung kiến  <br /> thức mới.<br /> ­ Phân tích, khám phá, rút ra kiến thức mới : Dùng những câu hỏi gợi mở, câu <br /> hỏi phân tích, đánh giá để giúp học sinh rút ra bài học. Có thể dùng hình thức thảo  <br /> luận cặp đôi, nhóm … kích thích trí tò mò sự ham thích tìm tòi, khám phá phát hiện <br /> của học sinh.<br /> ­ Thực hành : Cho học sinh vận dụng những kiến thức vừa học  để  làm  <br /> những bài tập cơ  bản. Giáo viên quan sát giúp đỡ  học sinh nhận ra khó khăn của  <br /> mình, nhấn mạnh lại quy tắc, thao tác, cách thực hiện. Đồng thời giáo viên tiếp tục  <br /> ra các bài tập khó hơn phù hợp với khả  năng của học sinh, tiếp tục giúp các em  <br /> giải quyết khó khăn bằng cách liên hệ với kiến thức cơ bản. Có thể giao bài cho cá <br /> nhân, hoặc theo nhóm…<br /> ­ Vận dụng : Giáo viên cần giúp học sinh thấy được ý nghĩa thực tế của toán <br /> học từ đó khắc sâu kiến thức. Khuyến khích học sinh diễn đạt theo ngôn ngữ cách  <br /> hiểu của chính các em. Khuyến khích học sinh tập phát biểu, diễn đạt có lí lẽ, có <br /> lập luận logic.<br /> Lưu ý: Trong quá trình giảng dạy để  đạt hiệu quả  cần vận dụng linh hoạt, <br /> mềm dẻo không phải hoàn cảnh nào cũng vận dụng dầy đủ các bước trên.<br /> Cơ  bản trong mọi tình huống giáo viên cần chuẩn bị  kiến thức, nhiệt tình <br /> với học sinh, nghiêm túc trong dạy học, luôn động viên khuyến khích kịp thời, cần <br /> chú ý quan tâm đến học sinh nhận thức chậm.<br /> 2.2.3. Cách ghi nhớ kiến thức<br /> Ghi nhớ  kiến thức rất quan trọng bởi trong môn toán kiến thức của bài sau  <br /> thường liên quan đến kiến thức bài trước.Không nhớ được kiến thức bài trước học  <br /> sinh không thể vận dụng vào hoạt động bài sau.Đặc biệt mô hình VNEN chủ yếu <br /> là học sinh tự khám phá, chiếm lĩnh kiến thức. Để  ghi nhớ  hiệu quả  cần làm như <br /> sau :<br /> Việc học toán phải chú trọng vào tư duy phân tích hơn là học thuộc lòng đơn  <br /> thuần. <br /> Ví dụ :Ghi nhớ cách đổi 1m2 = 100 dm2<br /> Cho hs hiểu 1m2   là diện tích hình vuông có cạnh 1m, mà 1m = 10dm. Diện <br /> tích hình vuông có cạnh 1m bằng diện tích hình vuông cạnh 10dm. <br /> Diện tích hình vuông cạnh 10dm là: 10  10 = 100dm2<br /> Vậy 1m2 = 100 dm2<br /> <br />    6<br />  1dm<br /> <br /> 1m<br /> Tạo ấn tượng sẽ làm cho học sinh nhớ lâu<br /> Ví dụ : Ghi nhớ được thứ tự của bảng đơn vị đo độ dài.<br /> Km   hm    dam   m    dm   cm    m<br /> Đây là 1 dãy kĩ tự  mà học sinh không nhớ  được thứ  tự  các đơn vị  dẫn đến <br /> tình trạng không thể đổi được đơn vị đo. Vậy cần tạo cho học sinh 1 ấn tượng về <br /> bảng đơn vị đo. Có thể làm như sau:<br /> Từ Km   hm    dam   m    dm   m<br /> Trở thành        Không họcđể mà đi chăn mèo<br /> Km hm dam m dm cm m<br /> Không học để mà đi chăn mèo<br /> Tức là gắn chữ cái đầu của mỗi đơn vị với 1 từ và tạo thành một câu ấn <br /> tượng. Câu này đọc thì vô lý nhưng học sinh rất ấn tượng vì vậy chắc chắn học <br /> sinh sẽ không bao giờ quên bảng đơn vị đo độ dài và sẽ không bị nhầm lẫn khi đổi.<br /> Và một cách ghi nhớ nữa là dựa vào sơ đồ tư duy của bộ não: sơ đồ này <br /> giống như một cái cây có 1 gốc và nhiều cành nhánh, mỗi cành nhánh là một mảng <br /> kiến thức, công thức giúp học sinh hệ thống lại kiến thức theo cách lôgic<br /> Ví dụ:  S = a x a<br /> <br /> Hình vuông<br /> p = a x 4<br /> <br /> S = a x b<br /> Hình chữ nhật<br /> <br /> p = (a +b)x2<br /> <br /> <br />    7<br />  Hình học Hình tam giác S = a x h : 2<br /> <br /> p = a + b + c<br /> Hình thang<br /> S = (a + b) x h : 2<br /> <br /> p = a + b + c + d<br /> <br /> Trên đây là ví dụ  về  sơ  đồ  tư  duy tùy vào bài cụ  thể  mà có các sơ  đồ  khác <br /> nhau.Cũng có thể dùng sơ đồ tư duy để chốt lại kiến thức bài học.<br /> VI. THỰC NGHIỆM SƯ  PHẠM<br /> Bài minh họa cho sáng kiến<br /> * 1 Ví dụ 1<br /> Bài 37: NHÂN MỘT SỐ THẬP PHÂN VỚI MỘT SỐ THẬP PHÂN<br /> Mục tiêu<br /> Cho học sinh đọc mục tiêu bài học, nhắc lại với bạn về  những việc mình <br /> cần đạt được sau bài học.<br /> A. Hoạt động cơ bản<br /> 1. Học sinh làm việc theo nhóm khám phá cách nhân hai số thập phân.<br /> Học sinh cùng bạn cùng đọc kĩ bài toán<br /> a) Một mảnh vườn hình chữ  nhật có chiều dài là 9,8m, chiều rộng là 5,3m.  <br /> Tính diện tích mảnh vườn đó.<br /> b) Em hỏi để bạn trả lời<br />  Để tính diện tích mảnh vườn đó ta làm thế nào? Thực hiện phép tính gì?<br /> c) Em và bạn cùng đọc rồi giải thích cho nhau nghe dung sau:<br /> Để tính 9,8   5,3 = ?, thông thường ta đặt tính rồi làm như sau :<br />                9,8 Thực hiện phép nhân như nhân các số tự nhiên.<br />                5,3 Hai thừa số  có tất cả  hai chữ  số   ở  phần thập <br />             2 9 4 phân, ta dùng dấu phẩy tách  ở  tích ra hai chữ  số  kể <br />          4 9 0 từ phải sang trái.<br />          5 1,9 4<br /> d) Đặt tính rồi tính : 25,8   1,4.<br /> Giáo viên quan sát, giúp đỡ học sinh làm, chốt kiến thức trong nhóm cần lưu <br /> ý lại cách nhân hai số thập phân. Đó là nhân giống như nhân các số tự nhiên, đếm  <br /> xem có tất cả bao nhiêu chữ số ở đằng sau dấu phẩy của hai thừa số thì tích sẽ có <br /> bấy nhiêu chứ số đằng sau dấu phẩy. Bởi nhiều học sinh sẽ không hiểu hết nghĩa <br /> của phần đọc thông tin.<br /> HĐ 2 Làm việc cả lớp<br /> a) Làm việc cá nhân nêu cách đặt tính và thực hiện phép tính 8,74   6,9.<br /> Đổi vở trao đổi với bạn. <br /> <br /> <br />    8<br />  b) Em và bạn đọc rồi giải thích cho nhau nghe nội dung cách nhân hai số <br /> thập phân. <br /> Giáo viên thực hiện giảng trên lớp vì đây là phần kiến thức trọng tâm học  <br /> sinh cần hiểu rõ cách làm thế nào, đặt dấu phẩy ở đâu. “ Thực hiện nhân như nhân <br /> hai số tự nhiên, hai thừa số có tất cả ba chữ số ở hàng thập phân thì tích cũng có ba  <br /> chữ  số   ở  hàng thập phân. Dùng dấu phẩy tách tích ra ba chữ  số  kể  từ  phải sang  <br /> trái. Vừa nói giáo viên vừa chỉ trên bảng để tạo hình ảnh trực quan.<br /> c) Học sinh thực hiện đặt tính rồi tính : 16,25   6,7<br /> Thống nhất kết quả đúng, hướng dẫn bạn còn gặp khó khăn.<br /> HĐ 3. Khắc sâu kiến thức<br /> Làm việc cặp đôi cùng bạn đọc nội dung quy tắc cách nhân một số  thập  <br /> phân với một số  thập phân, nói với bạn cách nhân một số  thập phân với một số <br /> thập phân, lấy ví dụ minh họa.<br /> B. Hoạt động thực hành<br /> Cặp đôi<br /> HĐ 1. Đặt tính rồi tính<br /> Học sinh làm việc cá nhân, sau đó từng cặp đổi vở chữa bài cho nhau<br /> a) 25,8   1,5       b) 16,25   6,7        c) 0,24   4,7     d) 7,826   4,5<br /> HĐ 2 Hình thức tổ  chức như  HĐ 1, giáo viên quan, kiểm tra các nhóm làm <br /> việc, hoặc trợ giúp nhóm, học sinh còn lúng túng.<br /> a) Tính rồi so sánh giá trị của a   b và b   a<br /> a b a   b b   a<br /> 2,36 4,2<br /> 3,05 2,7<br /> b) Em và bạn đọc rồi giải thích cho nhau nghe nội dung :<br /> Nhận xét<br /> Phép nhân các số thập phân có tính chất giao hoán :<br /> Khi đổi hai thừa số của một tích thì tích không thay đổi.<br /> a  b = b  a<br /> <br /> <br /> <br /> c) Em vận dụng viết ngay kêt quả tính:<br />          4,34   3,6 = 15,624                           9,04   16 = 144,64<br />          3,6   4,34 = .............                         16   9,04 = ..............<br /> HĐ 3 Thực hiện lần lượt các hoạt động sau.<br /> a) Đặt tính rồi tính :<br /> Các em hoạt động cá nhân, so sánh kết quả<br /> 142,57   0,1                              531,75   0,01<br /> b) Học sinh đọc theo cặp rồi giải thích cho nhau nghe nội dung :<br /> <br /> <br /> <br />    9<br />  Giải thích cho bạn tại sao khi nhân một số thập phân với 0,1 ; 0,01 ; 0,001...  <br /> ta không cần đặt tính mà chỉ việc dịch chuyển dấu phẩy sang bên trái một, hai, ba,.. <br /> chữ số.<br /> Giáo viên quan sát, giúp đỡ. Khắc sâu lại kiến thức trong nhóm, có thể  giải  <br /> thích thêm nếu học sinh chưa hiểu.<br /> c) Tính nhẩm.<br /> Học sinh làm việc cá nhân đổi vở kiểm tra nhau.<br /> HĐ 4 Viết các số đo dưới dạng số đo có đơn vị là ki­lô­mét vuông<br /> Học sinh thực hiện cá nhân, làm xong báo cáo nhóm trưởng, nhóm trưởng <br /> kiểm tra.<br /> HĐ 5, HĐ6 Giải các bài toán sau :<br /> Học sinh làm bài, đổi vở chữa bài cho nhau.<br /> Đây là 2 bài toán có lời văn nếu trong lớp có nhiều học sinh gặp khó khăn <br /> chưa làm được. Ta sẽ chuyển sang hoạt động lớp để đảm bảo học sinh kịp tiến độ <br /> chương trình. Nhưng vẫn đảm bảo tính tích cực lấy học sinh làm trung tâm.<br /> Học sinh báo kết quả  những việc em đã làm.<br /> Giáo viên có thể  dùng sơ  đồ  tư  duy như  sau để  củng cố  lại kiến thức cho  <br /> học sinh.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nhân như nhân số  Đếm số chữ số ở  Đánh dấu phẩy ở <br /> tự nhiên phần thập phân của  tích <br /> hai thừa số<br /> <br /> Nhân số thập <br /> phân<br /> <br /> <br /> Nhân số thập  Đếm số chữ số ở <br /> phân với 0,1 ;  phần thập phân các  Dịch dấu phẩy ở <br /> 0,01 ; 0,001...  số 0,1 ; 0,01 ;  tích <br /> 0,001...  <br /> <br /> <br /> <br /> <br />    10<br />  C. Hoạt động ứng dụng<br /> Các em đọc yêu cầu hoạt động ứng dụng, yêu cầu các em về nhà đo thực tế <br /> rồi tính diện tích của nền căn phòng.<br /> Giáo viên nhận xét và ghi nhận kết quả học tập của học sinh<br /> Với bài học trên học sinh đã được làm việc theo đúng quy trình, trong bất cứ <br /> hoạt động nào học đều được làm việc cá nhân trước khi hoạt động cặp đôi, hoạt  <br /> động nhóm, hoạt động cả lớp. Học sinh được được khắc sâu kiến thức qua sơ đồ <br /> tư  duy hoặc cũng có thể  giáo viên gợi ý để  học sinh tự  vẽ  sơ  đồ  kiến thức, như <br /> vậy học sinh càng nhớ lâu hơn.<br /> 3. Phần kết luận:<br />  3.1. Kết quả đạt được:<br />      Với phương pháp dạy học theo mô hình VNEN tất cả  học sinh trong lớp đều <br /> được cùng nhau bàn bạc, hợp tác để  giải quyết vấn đề. Đây là phương pháp dạy <br /> học dễ  tổ  chức và áp dụng được cho tất cả  các môn học trong chương trình tiểu <br /> học. Qua hoạt động học tập học sinh biết cách trình bày ý kiến của mình với <br /> người khác, với tập thể, làm cho các em trở nên tự giác, linh động, sáng tạo, mạnh <br /> dạn, tự tin hơn. Học sinh biết nghe và lựa chọn để tiếp nhận hiểu biết của người <br /> khác để bổ sung vào vốn hiểu biết của mình, đồng thời tập dượt cho các em vai trò  <br /> chỉ đạo. Qua việc tổ chức hoạt động học tập tôi thấy các em hứng thú, say sưa sôi <br /> nổi hơn trong học tập. Những học sinh giỏi thực sự có điều kiện phát huy năng lực  <br /> của mình. Còn những em trước đây kĩ năng tính toán hạn chế, tiếp thu bài chậm, ít  <br /> trao đổi, ít giơ  tay phát biểu ý kiến thì nay đã mạnh dạn hơn, tự  tin hơn, sôi nổi <br /> hơn nhiều. Các em biết hợp tác, giúp đỡ, giao tiếp học hỏi lẫn nhau, tự tìm tòi, tự <br /> phát hiện, tự  chiếm lĩnh kiến thức. Các em học tập một cách hứng thú, tập trung <br /> với tinh thần thi đua, vui vẻ, tích cực. Tiết dạy nhẹ nhàng, tự  nhiên, sinh động và <br /> hiệu quả. Lớp học trở  nên thân thiện, gần gũi tạo cho các em có được cảm giác <br /> mỗi ngày đến trường là một ngày vui. Kết quả  học tập cuối năm của học sinh  ở <br /> môn Toán do tôi giảng dạy được nâng lên rõ rệt so với kết quả khảo sát trước khi <br /> áp dụng sáng kiến.<br /> Bảng 1: Kết quả khảo sát trước khi áp dụng sáng kiến:<br /> <br /> <br />    11<br />  Toán<br /> Giỏi Khá TBình Yếu<br /> SL % SL % SL % SL %<br /> 7 24,1 10 34,5 10 34,5 2 6,9<br /> Bảng 2: Kết quả khảo sát sau khi áp dụng sáng kiến:<br /> Toán<br /> Giỏi Khá TBình Yếu<br /> SL % SL % SL % SL %<br /> 20 69 8 27,6 1 3,4 0 0<br /> 3.2. Bài học kinh nghiệm:<br />       Để  giúp học sinh học tốt Toán 5 theo mô hình VNEN thì bản thân tôi đã thực  <br /> hiện các giải pháp trên trong quá trình dạy và học. Trong lớp một số học sinh yếu  <br /> từ  chỗ lười học nay đã có sự  tiến bộ nhiều: siêng năng hơn, không còn lo lắng sợ <br /> sệt khi gặp bài toán khó để cho rằng khả năng mình làm không được. Bên cạnh đó <br /> người giáo viên phải thường xuyên làm giàu vốn kiến thức của bản thân để  trong <br /> quá trình dạy học có thể ứng xử kịp thời với những tình huống, với những bài khõ <br /> mà học sinh nêu ra. Giáo viên vừa là người thầy truyền đạt những kiến thức vừa là <br /> người cha, người mẹ chăm sóc thương yêu và động viên, an  ủi, để  giúp học sinh  <br /> ngày càng tiến bộ. Đồng thời luôn luôn làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục đó là <br /> một yếu tố để nâng cao chất lượng giáo dục. <br />      Qua thực tế vận dụng trong quá trình dạy học, bản thân tôi đã đúc rút ra những  <br /> bài học cụ thể như sau:<br /> ­  Cần xác định rõ mục tiêu bài dạy và thiết kế bài giảng chu đáo.<br /> ­  Chuẩn bị đầy đủ các phương tiện và nội dung cho hoạt động .<br /> ­  Lựa chọn phương pháp và tổ chức hình thức dạy họcmột cách linh hoạt. <br /> ­ Tổ  chức các hoạt động dạy học phù hợp với mục tiêu, nội dung bài học, môn <br /> học, thời gian học theo từng đặc điểm và trình độ  nhận thức của từng học sinh  <br /> trong lớp.<br /> ­ Trong quá trình tổ chức, giáo viên cần quan tâm giúp đỡ nhóm, cá nhân hoạt động <br /> còn yếu, chưa sôi nổi.<br /> <br />    12<br /> ­ Đánh giá, nhận xét phải hết sức công bằng, vô tư, khách quan, có tính chất động <br /> viên, khích lệ học sinh.<br />     Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ của bản thân tôi đã áp dụng và đúc rút qua <br /> thực tế giảng dạy Toán ở lớp 5. Tôi xin mạnh dạn trình bày lên đây mong các bạn <br /> đồng nghiệp cùng tham khảo và đóng góp ý kiến để bản thân tôi giảng dạy tốt hơn  <br /> trong những năm tiếp theo.   <br /> 3.3. Kiến nghị, đề xuất:<br /> <br /> <br /> Quảng Bình, ngày 30 tháng 10 năm 2016<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Ngô Trần Ái ­ Nguyễn Thị Bình ­ Nguyễn Quý Thao ­ Bùi Quang Tuấn ­Nguyễn <br /> Hồng Vy ­ Vũ Quang Vinh ( Năm 2007) SGK Toán 5 ­ Nhà xuất bản Giáo dục Hà <br /> Nội.<br /> 2. Ngô Trần Ái ­ Nguyễn Thị Bình ­ Nguyễn Quý Thao ­ Bùi Quang Tuấn ­Nguyễn <br /> Hồng Vy ­ Vũ Quang Vinh ( Năm 2007) SGK Toán 5 ­ Nhà xuất bản Giáo dục Hà <br /> Nội.<br /> <br /> <br /> <br /> <br />    13<br /> 3 . Ngô Trần Ái ­ Nguyễn Quý Thao ­ Phạm Ngọc Định ­ Ngô Ánh Tuyết ­ Vũ  Bà <br /> Khánh ( Năm 2013) ­Tài liệu tập huấn dạy học theo mô hình trường tiểu học mới  <br /> Việt Nam lớp 4 ­ Tập 1,2. <br /> <br /> <br /> <br /> <br />    14<br />