zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Sáng kiến kinh nghiệm

SKKN: Thiết kế bài học Tập đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học

Chia sẻ: Trần Thị Tan | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:48

Báo xấu

63
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là Tạo tình huống mở để học sinh tìm hiểu bài đọc. Phát triển khả năng đọc diễn cảm của học sinh trong khâu luyện đọc lại. Giới thiệu một số hình thức đổi mới trong dạy Tập đọc lớp 2. Xây dựng không khí học tập hào hứng, tích cực cho học sinh thông qua tổ chức trò chơi học tập. Giới thiệu một số hình thức đổi mới trong dạy Tập đọc lớp 2.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: SKKN: Thiết kế bài học Tập đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học

“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. Phần 1: THỰC TRẠNG ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 2 có nhiều ưu điểm: Trình bày khoa học: kênh chữ rõ ràng, ngắn gọn; kênh hình chiếm khối lượng lớn, rõ nét, hình ảnh phong phú, màu sắc đẹp, hấp dẫn. Nội dung các bài đọc mang tính thiết thực, gần gũi, tính hướng dẫn giao tiếp rõ rệt, chứa đựng tình cảm cảm động hay vui nhộn, cuốn hút. Hình thức diễn đạt trong sáng, ý nghĩa tư tưởng sâu sắc. Học sinh dễ hiểu, dễ cảm nhận và xúc động. Ý nghĩa giáo dục dễ dàng đi sâu vào tâm hồn trẻ thơ một cách nhẹ nhàng, sâu sắc. Câu hỏi hướng dẫn tìm hiểu bài là các yêu cầu tái hiện hay dạng gợi mở, bộc lộ ý kiến cá nhân giúp học sinh tiếp cận và thâm nhập bài đọc từ dễ đến khó ; từ nhắc lại, nhớ lại đến tư duy độc lập sáng tạo để có ý thức, có hành động đúng. * Sách giáo viên Tiếng Việt lớp 2 hướng dẫn quy trình thông thường dạy một bài tập đọc như sau: A. Kiểm tra bài cũ B. Dạy bài mới Giới thiệu bài Luyện đọc đúng + Đọc từng câu kết hợp luyện phát âm + Đọc từng đoạn kết hợp tìm hiểu nghĩa từ + Đọc nhóm + Thi đọc giữa các nhóm + Đọc đồng thanh Hướng dẫn tìm hiểu bài (đọc hiểu, trả lời các câu hỏi theo SGK) Luyện đọc lại và học thuộc lòng (nếu có) Củng cố, dặn dò. Hầu hết các giáo viên đều dạy học phụ thuộc vào sách giáo viên, không mạnh dạn thay đổi, điều chỉnh, nghiên cứu, tìm tòi, đổi mới sáng tạo bởi sợ sai, sợ lệch hướng,… Vì thế, các giáo viên cho rằng:" Dạy theo sách hướng dẫn là tốt nhất". Cứ theo cách đó thì các giờ tập đọc đều được dạy theo một khuôn mẫu, rập khuôn máy móc, cứng nhắc. Nó có ưu điểm là thực hiện đúng phương pháp song lại có nhiều nhược điểm là xa rời thực tế, tách rời học sinh, giờ học khô Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 1
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. khan, rời rạc. Bởi vậy, thực tế chất lượng học sinh chưa cao, khả năng đọc, hiểu, cảm thụ hình thành ý thức và hành động ở học sinh chưa đáp ứng thoả đáng nhu cầu phát triển của cá nhân và yêu cầu của nhà trường và gia đình. Bởi vậy, để tránh những lúng túng vì khó khăn trong dạy học, bởi sự mới lạ của sách mới; giúp người dạy, người học tiếp cận và nhanh chóng quen thuộc với toàn bộ chương trình tiểu học mới, dạy và học sáng tạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học, tôi đã lựa chọn nghiên cứu môn tập đọc với đề tài" Thiết kế bài học Tập đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học" Khảo sát chất lượng học sinh lớp 2 tháng 5/2017 như sau: Tổng số học Thích thú học Tập trung Chưa tập trung Ghi chú sinh đầu năm SL TL% SL TL% SL TL% 22 7 31,8% 10 45,5% 5 22,7% Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 2
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. hần 2: NỘI DUNG CẦN GIẢI QUYẾT Học sinh tiểu học con người với cấu tạo đầy đủ các bộ phận của cơ thể đang phát triển. Trong đó, các cơ quan phát âm, ngôn ngữ phát triển mạnh, phù hợp với sự tiếp nhận và thực hiện dễ dàng hoạt động mới theo chức năng của chúng. Chức năng phát âm tập đọc. Khả năng nhận thức, tư duy, tưởng tượng, tình cảm, trí nhớ và nhân cách học sinh đang được hình thành, tiềm tàng khả năng phát triển và đang được phát triển. Học sinh tiểu học hồn nhiên, ngây thơ, trong sáng, hiếu động, tò mò, thích hoạt động, khám phá, thường độc lập, tự làm việc theo hứng thú của mình. Thầy cô là hình tượng mẫu mực nhất, được trẻ tôn sùng nhất, mọi điều trẻ đều nhất nhất nghe theo; sự phát triển nhân cách học sinh tiểu học phụ thuộc phần lớn vào quá trình dạy học và giáo dục của thầy cô trong nhà trường tiểu học. Dạy Tập đọc cho học sinh tiểu học, đặc biệt ở các lớp đầu cấp là bước đầu đem đến sự vận động khoa học cho bộ não và các cơ quan phát âm, ngôn ngữ, đem đến những tinh hoa văn hóa, cảm thụ văn học, rèn luyện tình cảm đạo đức, ý chí, ý thức, hành động đúng cho trẻ, định hướng con đường phát triển, hình thành nhân cách trẻ; phát triển khả năng học tập các môn học khác, là điều kiện phát triển toàn diện học sinh tiểu học. Nhân cách học sinh tiểu học phát triển đúng đắn hay lệch lạc phụ thuộc quá trình giáo dục của người thầy tiểu học mà trong đó phương tiện là nghe, đọc, nói, viết, có được nhờ học tập đọc. Dạy học tập đọc đòi hỏi người thầy phải có phương pháp dạy học phù hợp với đặc điểm sinh lý học sinh tiểu học, phù hợp sự phát triển tiến bộ của khoa học, xã hội, đáp ứng nhu cầu ham hiểu biết của học sinh tiểu học và tăng cường giá trị giáo dục đạo Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 3
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. đức, nhân cách trẻ. Ngôn ngữ học đã chỉ rõ những nội dung cụ thể về các vấn đề của ngôn ngữ như: Chữ viết, chính âm, chính tả, nghĩa của từ câu đoạn văn bản, ngữ điệu, nhịp điệu, tình cảm ngôn ngữ. Đó chính là những vấn đề gắn bó với việc dạy và học Tập đọc của thầy trò trường tiểu học. Văn học là nghệ thuật, là tinh hoa của ngôn ngữ, là tình cảm đạo đức, lý tưởng, tình yêu. Nó có được nhờ cảm xúc của tâm hồn, nó làm cho tâm hồn con người thêm phong phú, sâu sắc. Dạy Tập đọc cho học sinh tiểu học là dạy học sinh biết đọc đúng: Tiếng, từ, câu, chữ, hiểu nội dung rồi đọc đúng ngữ điệu, nhịp điệu, diễn cảm, cảm nhận được ý nghĩa tình cảm, có cảm xúc, biết tư duy, tưởng tượng, hình thành ý thức tốt đẹp trong tâm hồn và có hành động đẹp nghĩa là học sinh biết đọc đúng chuẩn ngôn ngữ và biết cảm thụ văn học. Nghiên cứu về ngôn ngữ ta thấy vấn đề về ngữ nghĩa đặc biệt quan trọng, nó là yếu tố then chốt trong quá trình dạy học Tập đọc: Nghĩa của từ, nghĩa của từ trong văn cảnh, nghĩa của câu, đoạn, bài văn. Khái quát lên nó là ý nghĩa giáo dục đối với học sinh. Làm sao để học sinh tiếp nhận ý nghĩa ấy một cách tự nhiên, có cảm xúc, có sự cảm thụ cảm nhận đúng sai, tốt xấu, để các em cảm thụ được cái hay cái đẹp của văn học phát triển tâm hồn phong phú. Đó là cả một nghệ thuật, nghệ thuật trong lao động dạy học sáng tạo của người thầy tiểu học. Dạy tập đọc sẽ càng tinh tế, càng sáng tạo càng hiệu quả khi ta nghiên cứu vận dụng tốt những thành tựu của ngôn ngữ và văn học. Tập đọc là một phân môn thực hành. Nhiệm vụ quan trọng nhất của nó là hình thành năng lực đọc cho học sinh. Năng lực đọc thể hiện ở 4 yêu cầu về chất lượng của" đọc", đó là : đọc đúng, đọc nhanh, đọc có ý thức (đọc hiểu) và đọc hay (đọc diễn cảm). Cần phải hiểu kỹ năng đọc có nhiều mức độ, nhiều tầng bậc khác nhau. Đầu tiên là trong giải mã chữ âm một cách sơ bộ tiếp theo đọc là phải hiểu được nghĩa của từ, tìm được các từ, câu "chìa khoá" trọng yếu trong bài, biết tóm tắt nội dung của đoạn. Với những bài văn: biết phát hiện ra những yếu tốn"văn" và đánh giá được giá trị của chúng trong việc biểu đạt nội dung. Như vậy, biết đọc đồng nghĩa với việc có kỹ năng làm việc với văn bản. Nhiệm vụ thứ hai của dạy học là giáo dục lòng ham đọc sách, hình thành phương pháp và thói quen làm việc với sách cho học sinh. Dạy Tập đọc Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 4
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. phải làm cho học sinh thích đọc và thấy được rằng khả năng đọc có ích lợi cho các em trong cả cuộc đời. Đọc là một trong những con đường đặc biệt để tạo cho mình một cuộc sống đầy đủ và phát triển. Nhiệm vụ thứ ba của Tập đọc là làm giàu kiến thức về ngôn ngữ, đời sống và kiến thức văn học cho học sinh. Đọc giúp học sinh hiểu biết hơn, bồi dưỡng ở các em lòng yêu cái thiện và cái đẹp, dạy các em biết suy nghĩ một cách logic cũng như biết tư duy có hình ảnh… Dạy học không chỉ giáo dục tư tưởng đạo đức mà còn giáo dục tính cách, thị hiếu thẩm mĩ cho học sinh. Dạy Tập đọc có ý nghĩa to lớn vì nó thực hiện cả 3 nhiệm vụ : giáo dục, giáo dưỡng và phát triển. Như vậy, ta thấy phương pháp dạy Tập đọc nói chung và Tập đọc lớp 2 nói riêng phải dựa trên cơ sở thực hiện các nhiệm vụ của môn tập đọc trong nhà trường tiểu học: Giáo dưỡng giáo dục và phát triển. Tài liệu học tập của học sinh đối với môn học Tiếng Việt lớp 2 gồm SGK và vở bài tập, song do vở bài tập Tiếng Việt ông biên soạn bài tập cho phân môn Tập đọc nên ta chỉ xem xét Tập đọc trên SGK Tiếng Việt lớp 2. Với tổng số 93 văn bản tập đọc được dạy học trong 124 tiết/ 31 tuần thực học (không kể 4 tuần ôn tập) phân môn Tập đọc lớp 2 được chia ra các mảng với 15 chủ điểm cụ thể. Tiếng Việt lớp 2 tập 1 với các bài tập đọc tập trung vào các mảng: Học sinh nhà trường gia đình, với 8 chủ điểm : Em là học sinh, Bạn bè, Trường học, Thầy cô, ông bà, cha mẹ, anh em, bạn trong nhà. Tiếng việt lớp 2 tập 2 với các bài tập đọc tập trung vào các mảng: Thiên nhiên Đất nước, với 7 chủ điểm: Bốn mùa, Chim chóc, Muông thú, Sông biển, Cây cối, Bác Hồ, Nhân dân. (Mỗi chủ điểm được học trong 2 tuần được gọi là một đơn vị học) Từ thực trạng lớp tôi như thế. Tôi thiết nghĩ cần giải quyết những vấn đề sau để đều khắp cả lớp tôi say mê hứng thú học môn Tập đọc hơn. 1. Đọc mẫu bằng tâm hồn văn học và âm nhạc 2. Hướng dẫn học sinh luyện đọc một cách linh hoạt, khéo léo. 3. Tạo tình huống mở để học sinh tìm hiểu bài đọc. 4. Phát triển khả năng đọc diễn cảm của học sinh trong khâu luyện Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 5
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. đọc lại. 5. Giới thiệu một số hình thức đổi mới trong dạy Tập đọc lớp 2: 6. Xây dựng không khí học tập hào hứng, tích cực cho học sinh thông qua tổ chức trò chơi học tập: 7. Giới thiệu một số hình thức đổi mới trong dạy Tập đọc lớp 2: Phần 3: BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT Đổi mới phương pháp dạy học không được hiểu là máy móc là dạy học bó buộc: phải có phiếu bài tập, phải hoạt động nhóm, phải chơi trò chơi,… không phải là tìm ra phương pháp dạy học mới. Đổi mới phương pháp dạy học là phát huy những ưu điểm tích cực của các phương pháp dạy học truyền thống kết hợp với các hình thức tổ chức cho học sinh học tập một cách tự lực, tích cực nhất. Chúng ta đều biết trong điều kiện cụ thể của mỗi địa phương, mỗi nhà trường, mỗi lớp học đều mang những đặc thù riêng đòi hỏi người dạy học phải vận dụng cái đổi mới vào điều kiện cụ thể cho hiệu quả. Đó mới thực sự là dạy học đổi mới. Đổi mới phương pháp dạy học không chỉ dừng ở vận dụng nó đòi hỏi người giáo viên phải năng động sáng tạo để có những thay đổi, để có những giờ học mới lạ hấp dẫn, hiệu quả. Để thiết kế bài tập đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học chúng ta phải tìm được các biện pháp dạy học theo định hướng đổi mới, phải tìm được các hình thức dạy học đổi mới cụ thể để đưa vào kế hoạch bài học khi thiết kế. 1. Đọc mẫu bằng tâm hồn văn học và âm nhạc Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 6
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. Đọc mẫu đòi hỏi giáo viên phải đọc đúng, rõ ràng, ngữ điệu phù hợp. Đó là việc thể hiện giọng đọc, ngắt giọng diễn cảm, thể hiện tốc độ, cường độ, cao độ của âm thanh. Đọc mẫu diễn cảm là sử dụng ngữ điệu để phô diễn cảm xúc bài học. Phải hoà nhập tâm hồn với nội dung bài đọc, với văn cảnh mới có tình cảm, cảm xúc, mới tìm thấy ngữ điệu phù hợp. Văn bản qui định ngữ điệu đọc cho chúng ta chứ không phải ta áp đặt ngữ điệu đọc theo chủ quan của mình vào văn bản. Bài đọc mẫu của giáo viên phải làm sao có tình cảm sâu lắng, tâm nhập, lây truyền tới học sinh, mở ra không gian liên tưởng, tưởng tượng cho các em. 2. Hướng dẫn học sinh luyện đọc một cách linh hoạt, khéo léo. Dạy đọc, hướng dẫn học sinh phải vừa mang tính đại trà vừa mang tính cá thể hoá. Đặc biệt, cần sử dụng triệt để ưu thế sách giáo khoa với mục tiêu dạy hoạt động giao tiếp cho học sinh. Dùng sách giáo khoa để đọc, quan sát tranh, phân tích tìm tòi nội dung ý nghĩa…. Bước 1 : Đọc từng câu Học sinh đọc nối tiếp từng câu, cô giáo và học sinh cả lớp theo dõi và phát hiện những từ học sinh đọc sai (khó đọc) để luyện phát âm. Yêu cầu học sinh đọc lại cả câu chứa từ đó để học sinh xác định đúng cách đọc trong văn cảnh. Chẳng hạn bài "danh sách học sinh tổ 1" lớp 2, phần ngày sinh"53 1996". Học sinh đọc năm 1996 "năm một chín chín sáu " là chưa chính xác, nếu học sinh không phát hiện thì tôi cần nhắc nhở và đưa ra để các em luyện đọc cho đúng " năm một nghìn chín trăm chín mươi sáu", sau đó cho học sinh đọc lại cả dòng tên học sinh có năm sinh đó. Chú ý khi gặp lời thoại, nếu một nhân vật nói nhiều hơn một câu thì nhắc học sinh đọc liền cho hết lời nhân vật, tránh ngắt một lời nói ra làm 2, 3 câu để 2, 3 học sinh đọc. Ví dụ bài "Có công mài sắt , có ngày nên kim" lời bà cụ giảng giải cho cậu bé: " Mỗi ngày mài thỏi sắt nhỏ đi một tí, sẽ có ngày nó thành kim. Giống như cháu đi học, mỗi ngày cháu học một ít, sẽ có ngày cháu thành tài." Bước 2: Đọc từng đoạn trước lớp Từng học sinh đọc từng đoạn nối tiếp nhau đến hết bài học (với Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 7
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. những văn bản không chia đoạn, giáo viên có thể tự ngắt ở những điểm phù hợp để học sinh luân phiên đọc), cả lớp theo dõi nhận xét bạn đọc về phát âm, giọng đọc, ngữ điệu,… Tôi tổ chức cho các em luyện đọc kỹ câu dài, câu "chốt" của bài văn để ngắt nghỉ đúng ý nghĩa của câu, đồng thời là cơ sở cho việc hiểu, cảm thụ văn bản. Ngoài ra, có thể chọn một đoạn chính (có ý nghĩa khái quát hoặc khó đọc) để luyện kỹ hơn, nhiều hơn. Ví dụ: bài "Sự tích cây vú sữa" Cần chú ý ngắt nghỉ đúng khi đọc câu văn: Cậu đi la cà khắp nơi/ chẳng nghĩ đến mẹ ở nhà / mỏi mắt mong chờ"; "Lá một mắt xanh bóng/ mặt kia đỏ hoe/ như mắt mẹ khóc / chờ con." đây cũng là các câu văn " chốt" của bài, nói lên tình cảm yêu thương của ngườii mẹ. Trong khi đọc bài, học sinh kết hợp tìm hiểu nghĩa từ với các cách như sau: Dùng tranh ảnh vật thật Nêu ví dụ, tình huống, câu chuyện nói lên ý nghĩa của từ. Đặt câu có từ đó để giải thích. Tìm từ cùng nghĩa để thay thế, từ trái nghĩa để phủ định. Dùng cử chỉ, động tác, cách biểu hiện để miêu tả. Định nghĩa từ. Bước 3: Đọc từng đoạn theo nhóm (Đọc luân phiên các bạn trong nhóm, do học sinh tự điều khiển) Mục đích: Học sinh được luyện đọc tự giác, tích cực, tự nhiên, chủ động, có thể học tập lẫn nhau. * Lưu ý với các nhóm học sinh: Điều khiển để tất cả các bạn trong nhóm được đọc lần lượt Cường độ đọc vừa đủ nghe trong nhóm không ảnh hưởng đến nhóm khác Chú ý nghe bạn đọc, phát hiện lỗi để sửa. Bạn đọc yếu được luyện đọc nhiều hơn, được các bạn giúp đỡ nhiều hơn Trong hoạt động đọc nhóm, tôi phải thường xuyên quan tâm, giúp đỡ, Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 8
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. hỗ trợ để các nhóm hoạt động có hiệu quả. Vài lần đầu giáo viên chọn cử nhóm trưởng sau cho học sinh tự cử và luân phiên nhau làm nhóm trưởng để tác động các em đều được làm quen với công việc tổ chức, được rèn luyện khả năng nói và giao tiếp, rèn luyện thói quen mạnh dạn trước đám đông, năng động, hào hứng học tập tích cực, hiệu quả. Bước 4: Thi đua giữa các nhóm : Là hình thức học sinh trình bày kết quả luyện đọc nhóm. Thi đọc tạo sự hào hứng, phấn khởi học tập cho học sinh, là hoạt động đa dạng và phong phú về hình thức tổ chức (có thể là đọc thuộc lòng phối hợp cử chỉ, động tác.) Thi tập thể: đọc đồng thanh, đọc tiếp sức, đọc theo cặp, đọc theo vai.. * Lưu ý việc đánh giá kết quả cần đảm bảo tính động viên, khích lệ coi trọng sự tiến bộ của học sinh. Cuối cùng có bình chọn vị trí xuất sắc nhất để đọc mẫu cho cả lớp học tập. Bước 5 :Đọc đồng thanh Đây là bước củng cố, đọc chung thống nhất trong cả lớp về phát âm, tốc độ nhịp điệu, giọng điệu để những em đọc chưa chuẩn sẽ tự điều chỉnh cho đúng và hay. Tôi hướng dẫn các em đọc vừa phải, đủ nghe không đọc to quá gây ầm ĩ. Đọc đồng thanh chỉ nên áp dụng với các văn bản đọc có nội dung miêu tả, truyện vui, thơ, không nên đọc đồng thanh các văn bản thông thường (dạng hành chính) hoặc văn bản có nội dung buồn, xúc động cần giọng đọc nội tâm, sâu lắng. 3. Tạo tình huống mở để học sinh tìm hiểu bài đọc: Bước 1 : Học sinh đọc thầm tự trả lời câu hỏi: Đây là bước để học sinh chuẩn bị trước khi cùng cả lớp tìm hiểu nội dung bài đọc, là khâu quan trọng và cần thiết để tạo cho các em thói quen tự giác, tự lực học tập, giúp các em chủ động trả lời các câu hỏi tìm hiểu bài. Có thể có nhiều hình thức tổ chức hoạt động này: Cá nhân đọc thầm, tự trả lời câu hỏi Cá nhân đọc thầm, hỏi và trả lời cặp đôi với bạn Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 9
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. Cá nhân đọc thầm, trao đổi hoàn thiện nội dung trả lời theo nhóm Bước 2 : Đàm thoại trước lớp (tìm hiểu bài) Với hệ thống câu hỏi trong sách giáo khoa, giáo viên có thể bổ sung thêm các câu hỏi gợi mở, dẫn dắt học sinh tách nhỏ câu hỏi cho phù hợp với đối tượng học sinh. Một nội dung rất quan trọng là liên hệ, vận dụng thực tiễn và hình thành ý thức, thái độ ứng xử đúng mực trong cuộc sống hàng ngày. Đó không chỉ là việc làm giáo dục tình cảm, cảm xúc thẩm mĩ văn học cho học sinh mà còn là giáo dục đạo đức, giáo dục vệ sinh môi trường, giáo dục nhân văn … cho các em. Ví dụ: Sau khi trả lời các câu hỏi tìm hiểu bài: " Mẩu giấy vụn" tôi đưa thêm tình huống cụ thể như: Nhận xét về công tác vệ sinh của lớp ta và nêu trách nhiệm của mình trong công tác này. Như vậy học sinh mới có ý thức quan sát nhận xét và làm tốt hơn công tác vệ sinh trường lớp. Với bài " Tự thuật" có thể thêm các yêu cầu: về nhà em hãy viết tự thuật về mình ( học sinh được làm quen với viết văn bản, chính là giao tiếp bằng văn bản) * Chú ý: Trong quá trình hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài, giáo viên cần khai thác tốt những từ " nút", câu " chìa khóa" chứa đựng nội dung ý nghĩa của bài. Những từ, câu đó thường không được sách hướng dẫn đề cập mà phải do giáo viên tự tìm ra qua quá trình thâm nhập, cảm nhận bài đọc. Giáo viên càng tạo ra các tình huống hoặc dùng câu hỏi mở để học sinh liên tưởng, tưởng tượng để hiểu được ý nghĩa của nó trong văn cảnh và "cảm" được cái nhân văn sâu sắc, lớn lao. Ví dụ: Trong bài " Mẹ " có câu: Đêm nay con ngủ giấc tròn Mẹ là ngọn gió của con suốt đời Học sinh giải nghĩa từ " giấc tròn" : giấc ngủ ngon lành đầy đặn Tôi gợi thêm: Nhờ đâu con ngủ ngon lành trong thời tiết nóng nực? (Nhờ mẹ thức, mẹ quạt, mẹ ru). Em hãy tả về hình ảnh người mẹ trong khung cảnh ấy? Như vậy học sinh có cảm xúc, xúc động và cảm nhận được Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 10
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. tình yêu thương sự hi sinh của mẹ dành cho mình. 4. Phát triển khả năng đọc diễn cảm của học sinh trong khâu luyện đọc lại: Luyện đọc lại và học thuộc lòng (nếu có) là bước cuối cùng trong giờ tập đọc, là bước củng cố kỹ năng đọc toàn bài, bước kiểm tra cuối cùng việc rèn kỹ năng đọc của học sinh trong một giờ tập đọc. Bởi thế lúc này đọc phải thể hiện rõ chất lượng cao. Ngoài đọc đúng, đọc trôi chảy học sinh phải bước đầu diễn tả được bài đọc ở mức độ ngắt nghỉ đúng, giọng điệu phù hợp, thể hiện được tình cảm, cảm xúc của bài. Đọc lại và nghe đọc lại sẽ giúp các em cảm thụ bài sâu sắc hơn. Tăng cường cá thể hoá học sinh, phát huy khả năng và sự tiến bộ của các em ở mức độ cao nhất, chú ý nhiều đến những học sinh kém hơn. Giáo viên đọc mẫu Học sinh nêu cách đọc (giọng đọc, điểm nhấn giọng, ngắt nghỉ, nhịp điệu đọc, biểu hiện cử chỉ thái độ, ánh mắt, nét mặt) Học sinh thi đọc cá nhân hoặc phân vai, đọc tự chọn câu, đoạn em thích… Thi đọc thuộc lòng diễn cảm (với các bài học thuộc lòng) 5. Xây dựng không khí học tập hào hứng, tích cực cho học sinh thông qua tổ chức trò chơi học tập: Trong giờ học vẫn những hoạt động ấy, các bước dạy học ấy, nếu giáo viên biết làm cho nó hấp dẫn hơn, vui hơn thì học sinh sẽ hào hứng học, say mê tích cực hơn, giờ học sẽ đạt hiệu quả cao hơn. Muốn vậy hãy làm cho những hoạt động ấy mang tính chất của trò chơi. Ví dụ: * Giới thiệu bài "Gọi bạn" Chơi trò chơi : một học sinh bắt chước tiếng kêu của dê" bê..bê.." Giáo viên nêu: Vì sao dê lại kêu như vậy nhỉ? Chúng mình cùng giải đáp câu hỏi này bằng bài học "Gọi bạn" hôm nay nhé! * Luyện đọc bài "Một trí khôn hơn trăm trí khôn" Chồn, gà rừng, mỗi con một vật có một giọng điệu nói chuyện khác nhau. Các con hãy đọc và thi xem ai thể hiện đúng giọng của mỗi con vật Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 11
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. nhé! * Tìm hiểu bài:" Quả tim khỉ" Câu hỏi 5: Hãy tìm những từ nói lên tính nết của hai con vật. Tôi tổ chức cho học sinh chơi trò chơi thi tìm từ : hai nhóm thi, một nhóm tìm từ chỉ tính nết của khỉ, một nhóm tìm từ chỉ tính nết của cá sấu. Sau đó hai nhóm viết kết quả lên bảng để thi xem nhóm nào tìm được nhiều hơn và đúng hơn. * Củng cố bài" Tìm ngọc" Làm động tác mô tả một hành động, việc làm của một con vật (chó, mèo, quạ) mà em thích và giải thích. Từ đó rút ra nhận xét về nhân vật. Như vậy, ta thấy ở bất cứ phần nào, giáo viên cũng có thể tổ chức trò chơi học tập cho học sinh để các em hào hứng hơn, cố gắng hơn. Giáo viên có thể lựa chọn một trong các hình thức tổ chức như: Sắm vai nhân vật Thi tìm nhanh, phân loại, xác định đúng, tìm tiếng từ, nối từ ngữ, thi thuộc nhanh. Xem tranh: quan sát, phân tích, nhận xét, phát hiện kiến thức mới… Thao tác trên đồ vật, làm động tác thể hiện, biểu diễn… Rút thăm phiếu học tập với các nội dung khái quát bài, củng cố, xử lý tình huống, liên hệ thực tế, bài tập trắc nghiệm nhanh… Trò chơi học tập phải nhịp nhàng, ăn khớp với nội dung hoạt động học tập của học sinh và tránh lạm dụng tràn lan. 6. Giới thiệu một số hình thức đổi mới trong dạy Tập đọc lớp 2: Đổi mới phương pháp dạy học, hình thức dạy học phải đảm bảo các nguyên tắc sau: Đúng nội dung tư tưởng, mục tiêu bài học. Hướng vào hoạt động giao tiếp tích cực của học sinh. Đảm bảo tính khoa học và vừa sức, tính phổ biến và cá thể hoá. Sử dụng triệt để ưu thế của SGK. Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 12
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. 6.1 Phần kiểm tra bài cũ: Đọc một đoạn văn (tự chọn hoặc theo chỉ định của giáo viên) và liên hệ bản thân. Quan sát tranh trong bài, nêu ý nghĩa. Đọc đoạn em thích, nêu ý nghĩa. Đọc phân vai em chọn bạn để đọc cùng để hỏi và trả lời câu hỏi. Đọc (trình bày) bài tập em làm ở nhà. 6.2 Phần giới thiệu bài mới: Kể chuyện có liên quan để giới thiệu bài Dùng động tác, cử chỉ điệu bộ, tiếng kêu, thao tác (hát, vẽ) Thông qua một sự việc thực tế trong lớp, học sinh… Học sinh thực hiện trò chơi học tập để giới thiệu bài Đóng vai, mượn lời nhân vật trong bài để giới thiệu. 6.3 Phần bài mới: a. Luyện đọc: Chọn từ luyện đọc theo khả năng phát âm của lớp Chọn từ học sinh phát âm chưa chuẩn để luyện đọc Chọn câu, đoạn khó đọc hoặc "câu chốt" để luyện kỹ, lưu ý cách ngắt nghỉ khi không có dấu câu (ngắt nghỉ tâm lý, ngắt theo sự biểu hiện ý nghĩa) Phân công nhóm đôi, đọc và phân vai hợp lý (luân phiên nhóm trưởng điều khiển) b. Tìm hiểu bài: Bổ sung câu hỏi để học sinh trả lời theo trình tự diễn biến nội dung truyện bài đọc Bổ sung câu hỏi về liên hệ, vận dụng thực tế Tìm từ "chốt" để giải nghĩa theo ngữ cảnh nhằm khái quát ý nghĩa tư tưởng bài đọc. Quan sát tranh, phân tích để khái quát ý nghĩa, nội dung bài học Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 13
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. c. Luyện đọc lại và học thuộc lòng (nếu có) Chọn học sinh có giọng đọc phù hợp để đọc trình bày cho cả lớp nghe Yêu cầu đọc diễn cảm ở mức độ phù hợp, phối hợp cử chỉ điệu bộ Kiểm tra và rèn đọc nhiều cho đối tượng học sinh (đánh giá nhìn vào sự tiến bộ của từng cá nhân) Quan tâm đầu tư hướng dẫn nâng cao cho học sinh có khả năng phát triển Luyện đọc thuộc lòng từng đoạn rồi chép lại cho thuộc cả bài d. Phần củng cố: Học sinh thực hiện Nêu khái quát nội dung ý nghĩa Nói một câu về chủ đề, nội dung bài học theo suy nghĩ của em Nêu điều em học tập được sau bài học Nhận xét, đánh giá về nhân vật trong bài Liên hệ bản thân, vận dụng thực tế Làm bài tập trắc nghiệm Làm một việc, một hành động tốt theo nội dung giáo dục của bài học Dự đoán tình huống câu chuyện, diễn biến tình cảm nhân vật sẽ phát triển. 7. Thiết kế bài Tập đọc theo hướng đổi mới phương pháp dạy học và thể nghiệm dạy học: * Thiết kế bài học Tập đọc lớp 2 theo định hướng đổi mới phương pháp dạy học: Tập đọc: GỌI BẠN A Mục tiêu: Kỹ năng : Đọc trơn toàn bài, đọc đúng các từ khó (thuở nào, sâu thẳm, hạn hán, khắp nẻo, gọi hoài), biết ngắt nhịp hợp lý ở các câu thơ, nghỉ hơi mỗi khổ thơ, biết đọc toàn bài với giọng tình cảm, nhấn giọng ở các từ ngữ gợi cảm và lời gọi tha thiết của Dê Trắng (hạn hán, lang thang, Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 14
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. khắp nẻo, Bê! bê!) Kiến thức: hiểu các từ " sâu thẳm, hạn hán, lang thang, khắp nẻo" thấy được tình bạn cảm động, thân thương của Bê Vàng và Dê Trắng Thái độ: Có tình cảm yêu quý bạn bè, biết giúp đỡ bạn B Đồ dùng dạy học: Cảnh hạn hán Một học sinh chuẩn bị bắt chước tiếng kêu của dê Bảng phụ chép nội dung khổ thơ 3 C Các hoạt động dạy và học (35 phút) Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ (4 phút) Kiểm tra kỹ năng đọc, kiến thức hiểu biết về xếp thứ tự và ứng dụng lập danh sách của học sinh bài học (Danh sách học sinh tổ 1 lớp 2A). Đọc các cột mục trong danh sách (1 học sinh). Đọc số thứ tự kèm theo tên các bạn trong tổ 1, lớp 2A (1 học sinh) trả lời câu hỏi: Tên học sinh trong danh sách được xếp theo thứ tự nào? Đọc bài tập ở nhà của em (xếp tên các bạn trong tổ em theo thứ tự bảng chữ cái). Hoạt động 2: Giới thiệu bài mới (1 phút). Một học sinh mượn lời Dê Trắng, tôi đi tìm bạn Bê Vàng của tôi. Bạn đâu rồi, "Bê! Bê!". Giáo viên: Vì sao Dê Trắng đi tìm Bê Vàng, Dê Trắng tìm bạn như thế nào? Chúng ta sẽ biết qua bài học này nhé, bài "Gọi bạn". Hoạt động 3: Luyện đọc (12 phút). Đọc cá nhân nối tiếp dòng thơ cho hết lượt học sinh, cả lớp theo dõi phát hiện bạn đọc sai, giáo viên cho học sinh luyện lại các từ phát âm sai. Đọc nối tiếp từng dòng thơ lần 2. Đọc nối tiếp khổ thơ, tìm hiểu nghĩa các từ, sâu thẳm, hạn hán, lang thang, khắp nẻo, giới thiệu tranh cảnh hạn hán. . . . . Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 15
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. Phần 4: KẾT QUẢ Nhờ sự lựa chọn các phương pháp trên, biết sử dụng khéo léo các phương pháp trong quá trình dạy học tập đọc, tôi nhận thấy học sinh có tiến bộ rõ rệt. Các em đã có hứng thú trong học tập, học sinh đọc bài to, rõ, trôi chảy, lưu loát hơn, hiểu nội dung bài và trả lời các câu hỏi trong bài tập đọc nhanh hơn. Vì vậy kết quả cụ thể đạt được qua khảo sát giữa HKII như sau : Tổng số học Thích thú học Tập trung Chưa tập trung Ghi chú sinh đầu năm SL TL% SL TL% SL TL% 22 18 81,8% 4 18,2% 0 0% Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 16
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. Phàn 5: KẾT LUẬN 1. Tóm lược giải pháp: Từ kết quả thu được, qua sự chuyển biến của từng đối tượng học sinh lớp tôi. Cho phép tôi khẳng định rằng: Muốn học sinh cả lớp hứng thú trong học tập, học sinh đọc bài to, rõ, trôi chảy, lưu loát, hiểu nội dung bài và trả lời các câu hỏi trong bài tập đọc nhanh đòi hỏi tất cả giáo viên dạy lớp 2 phải tâm quyết với nghề, luôn sử dụng tốt các biện pháp dạy học sau: 1. Đọc mẫu bằng tâm hồn văn học và âm nhạc 2. Hướng dẫn học sinh luyện đọc một cách linh hoạt, khéo léo. 3. Tạo tình huống mở để học sinh tìm hiểu bài đọc. 4. Phát triển khả năng đọc diễn cảm của học sinh trong khâu luyện đọc lại. 5. Giới thiệu một số hình thức đổi mới trong dạy Tập đọc lớp 2. 6. Xây dựng không khí học tập hào hứng, tích cực cho học sinh thông qua tổ chức trò chơi học tập. 7 Giới thiệu một số hình thức đổi mới trong dạy Tập đọc lớp 2. 2. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm: Gây hứng thú, kích thích trí tò mò, tạo không khí hào hứng sôi nổi, say mê học tập; học sinh hoạt động tự giác, tích cực sáng tạo, hiệu quả, nâng Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 17
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. cao chất lượng học tập Rèn luyện kỹ năng sử dụng Tiếng Việt cho học sinh, bồi dưỡng tình cảm, thái độ hành động ứng xử đúng đắn trong cuộc sống, phát triển tối đa khả năng học tập của các em, phát hiện, khơi nguồn học sinh có năng khiếu môn Tiếng Việt Thiết kế Kế hoạch bài học mới theo hướng đổi mới phương pháp dạy học là mang đến những điều mới, phù hợp với thực tế khả năng học tập năng động của học sinh thời đại mới. Tôi mong muốn được sự ủng hộ, giúp đỡ của các bạn đồng nghiệp. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1 Lê A, Thành Tị Yên Mĩ, Lê Phương Nga, Nguyễn Trí: Phương pháp dạy học Tiếng Việt NXBGD 1994 2 Hoàng Hoà Bình Dạy Văn cho học sinh tiểu học NXB GD 1997 3 Nguyễn Huy Bình Dạy văn dạy cái hay, cái đẹp NXB GD 1983 4 Nguyễn Kế Hào, Nguyễn Hữu Dũng Đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục ở tiểu học NXB GD 1998 5 Phạm Minh Hạc ( chủ biên) Tâm lí học NXB GD 1993 6 Đặng Hiển Dạy văn , học văn NXB Đại học sản phẩm 2005 7 Trần Mạnh Hưởng, Lê Hữu Tỉnh Giải đáp 88 câu hỏi về dạy học Tiếng Việt ở tiểu học NXB GD 2000 8 Lê Phương Nga Dạy tập đọc ở tiểu học NXB GD 2001 9 Hà Thế Ngữ( chủ biên) Giáo dục học NXB GD 1991 10 Sách giáo khoa Tiếng Việt 2 Chương trình tiểu học hiện hành 11 Chương trình tiểu học NXB GD 2002 Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 18
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. Phần 1: THỰC TRẠNG ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Để thực hiện mục tiêu hình thành và phát triển ở học sinh các kĩ năng sử dụng tiếng việt nhằm giúp học sinh học tập và giao tiếp trong các môi trường họat động của lứa tuổi . Trên cơ sở đó trong chương trình tiểu học mới đã lấy nguyên tắc dạy giao tiếp, dạy thông qua giao tiếp làm định hướng cơ bản. Bởi giao tiếp là hoạt động quan trọng để phát triển xã hội. Có nhiều phương tiện giao tiếp khác nhau, nhưng ngôn ngữ vẫn là phương tiện giao tiếp nhằm thiết lập quan hệ, sự hiểu biết, công tác giữa các thành viên trong xã hội. Trong ngôn ngữ mỗi hành vi đều có thể được thực hiện bằng 2 hình thức là cơ bản nhất và quan Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 19
“Thiết kế bài học Tập Đọc lớp 2 theo hướng đổi mới phương pháp dạy học. trọng nhất vì nó là hoạt động trao đổi tư tưởng, tình cảm khẩu ngữ ( nghe, nói ) và bút ngữ ( đọc, viết ). Chính vì lẽ đó mà trong môn Tiếng Việt ở tiểu học giáo viên là người giúp học sinh có kĩ năng đọc đúng và viết đúng chính tả. Song so với kĩ năng nghe và đọc thì kĩ năng nghe, viết của học sinh là một vấn đề luôn được mọi người quan tâm. Vào đầu năm học 2017 – 2018, tôi được phân công dạy lớp 2/ 1 với sĩ số là 23 học sinh. Qua khảo sát thực tế phần đông các em sai rất nhiều lỗi chính tả, mà nguyên nhân chính vẫn là do ảnh hưởng của cách phát âm tiếng địa phương; do không hiểu đầy đủ về các quy tắc chính tả và nội dung ngữ nghĩa của các từ. Chắc rằng nhu cầu về chính âm tiếng việt vẫn được đặt ra và vẫn cần phải giải quyết càng sớm càng tốt. Song hiện tượng phương ngữ vẫn sẽ tồn tại vì nó là một thực tế và thực tế ấy đã , đang và sẽ diễn ra hằng ngày trong gia đình, ngoài xã hội ( trong nhà trường, trên các phương tiện thông tin …). Vậy cái cần giải quyết là khắc phục những lỗi do phương ngữ tạo ra trên cơ sở nắm vững đặc điểm của nó. Còn đối với những thiếu hụt trong kiến thức về chính tả và ngữ nghĩa tiếng việt thì phải học, trước hết là học các “ mẹo luật” chính tả. Nhưng để giúp các em có kiến thức cơ bản, chắc chắn , để có những kĩ năng viết thành thạo không sai lỗi chính tả đó là một vấn đề vô cùng cần thiết. Vì thế tôi chọn đề tài “Giúp học sinh học tốt môn chính tả ở lớp 2”. Phân môn chính tả có một vị trí rất quan trọng ở bậc tiểu học. Do vậy nó được bố trí thành một phân môn độc lập, có tiết dạy riêng trong khi ở bậc trung học cơ sở không có. Chính tả ở tiểu học có hai kiểu bài đó là chính tả đoạn bài và chính tả âm vần. Nội dung các bài chính tả âm vần là luyện viết đúng chữ ghi tiếng có âm vần , thanh dễ viết sai chính tả. Thời gian giành cho bài tập không nhiều so với chính tả đoạn bài, song việc rèn kĩ năng qua bài tập có ý nghĩa rất lớn đối với học sinh. Vì qua đó các em được rèn luyện để tránh được viết sai chính tả. Đồng thời hình thành các kĩ năng kĩ xảo cho học sinh thông qua bài viết và bài tập thực hành. Điều tra số liệu khảo sát chất lượng đầu năm như sau: Tổng số học Hoàn thành Hoàn Chưa hoàn Ghi chú sinh đầu năm tốt thành thành SL TL SL TL SL TL 23 4 17,4 14 60,9 5 21,7 Phần 2: NỘI DUNG CẦN GIẢI QUYẾT Trong quá trình dạy và học, phân môn chính tả rất quan trọng. Bởi chính tả rèn kĩ năng viết, nghe, đọc qua chữ viết đúng, đẹp của giáo viên còn bồi dưỡng tình yêu Tiếng Việt , hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng giàu đẹp của Tiếng Việt. Do đó viết đúng chính tả là việc cần thiết trong hoạt động giao tiếp Giáo viên: Trần Thị Thu Hà – Trường Tiểu học Bình Trinh Đông – Tân Trụ – Long An. 20

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.