zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Sáng kiến kinh nghiệm

SKKN: Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào dạy học bài 13: "Chính sách giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa" môn Giáo dục công dân 11 ở trường Trung học phổ thông

Chia sẻ: Trần Thị Ta | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:26

Báo xấu

48
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là trang bị cho các em những tri thức khoa học, phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng và năng lực hoạt động thực tiễn, hiểu rõ vị trí và hành động của cá nhân mình đối với gia đình, tập thể, dân tộc, nhân loại và với chính bản thân.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: SKKN: Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào dạy học bài 13: "Chính sách giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa" môn Giáo dục công dân 11 ở trường Trung học phổ thông

Sáng kiến kinh nghiệm -1- ................................................................................................................................................. ............... Tên đề tài: VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀO DẠY HỌC BÀI 13: "CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO, KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, VĂN HOÁ” MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN 11 Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG. I. ĐẶT VẤN ĐỀ: Tư tưởng Hồ Chí Minh với nội dung phong phú, liên quan đến nhiều lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, có ý nghĩa to lớn trong thực tiễn đấu tranh cách mạng, xây dựng đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng ta đã lựa chọn, khẳng định và lãnh đạo nhân dân kiên trì thực hiện. Vì vậy, tư tưởng Hồ Chí Minh đã trở thành một khoa học, thu hút đông đảo các nhà khoa học, cán bộ các ngành, giáo viên các cấp tìm hiểu, nghiên cứu và vận dụng vào thực tiễn công tác của mình. Cũng như các môn học khoa học và xã hội và nhân văn khác ở trường Trung học phổ thông, bộ môn Giáo dục công dân cần phải quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh vào việc dạy học. Hơn nữa, do nội dung, chức năng, nhiệm vụ, tính đảng của mình, bộ môn Giáo dục công dân, hơn các môn học khác, cần phải quán triệt sâu sắc sáng tạo, có hiệu quả tư tưởng Hồ Chí Minh. Qua đó giáo dục đạo đức và ý thức công dân cho học sinh có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, tư tưởng Hồ Chí Minh Hồ Chí Minh là vô cùng rộng lớn, vì thế không thể ngày một ngày hai có thể học tập và vận dụng được. Ngay cả trong việc áp dụng ở các môn học ở trường phổ thông cũng mới giới thiệu cho học sinh vài nét khái quát về cuộc đời, sự nghiệp, một số tác phẩm tiêu biểu của Người. Chưa có tài liệu nào đưa ra vấn đề cụ thể về việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong trường phổ thông. Việc quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh vào các bộ môn này chỉ thuần tuý là công tác giáo dục chính trị chung chung, có tính chất tuyên truyền, cổ động mà không có sự hiểu biết khoa học, việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào môn học chỉ làm lấy lệ, công thức, không chú trọng đúng mức. Do đó không có tác dụng thực tế. Vì vậy, đề tài này tôi dựa trên cơ sở của những tác phẩm nghiên cứu về Hồ Chí Minh, những nội dung được tuyên truyền trên thông tin đại chúng. Cùng với khả năng của bản thân và thực tế trong việc dạy học Giáo dục công dân. Trong đề tài này tôi chỉ giới hạn: Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào dạy học bài 13: ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm -2- ................................................................................................................................................. ............... "Chính sách giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa" môn Giáo dục công dân 11 ở trường Trung học phổ thông. II. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC VÂN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀO DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG. 1 Cơ sở lý luận: Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên Chủ nghĩa xã hội được thông qua tại Đại hội lần thứ VII và Văn kiện Đại hội VIII của Đảng cộng sản Việt Nam đã khẳng định “Đảng lấy chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động của cách mạng”. Vì vậy tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh chính là sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác Lênin, là vũ khí tinh thần, là nguồn cổ vũ và sự soi sáng cho nhân dân ta trên con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội. Đại hội Đảng lần thứ IX, Đảng ta khẳng định: “Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững” “Tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, hệ thống trường lớp và hệ thống quản lý giáo dục, thực hiện chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá. Phát huy tinh thần độc lập suy nghĩ và sáng tạo của học sinh, sinh viên, đề cao năng lực tự học, tự hoàn thiện học vấn và tay nghề, đẩy mạnh phong trào học tập trong nhân dân bằng những hình thức giáo dục chính quy và không chính quy, thực hiện “giáo dục cho mọi người”, “cả nước trở thành một xã hội học tập”, thực hiện phương châm “học đi đôi với hành”, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn với xã hội. Tư tưởng Hồ Chí Minh thể hiện trong nội dung bộ môn bộ môn Giáo dục công dân ở trường Trung học phổ thông góp phần thực hiện Điều 2, chương I, Luật Giáo dục của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt nam đã nêu: “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm -3- ................................................................................................................................................. ............... cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Như vậy, việc giáo dục thế hệ trẻ phải đảm bảo bồi dưỡng cho học sinh một cách toàn diện về mặt giáo dưỡng (tri thức), giáo dục (tư tưởng, phẩm chất, đạo đức), phát triển (năng lực tư duy và hành động). Để tạo ra những con người như vậy, nội dung giáo dục, giáo dưỡng phải đảm bảo phù hợp với nhiệm vụ của đất nước, giữ được bản sắc con người Việt Nam, phù hợp với con người thời đại. 2. Cơ sở thực tiễn: Trong giáo dục, các môn học đều phải quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh, riêng môn Giáo dục công dân việc này càng đặc biệt quan trọng vì nội dung của bộ môn rất gần với tư tưởng Hồ Chí Minh. Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Hồ Chí Minh trở thành tấm gương sáng, cái đích mà học sinh phải đạt đến. Hình tượng của Người trở nên gần gủi, thân thương đối với mỗi học sinh, không phải là điều gì cách biệt, xa xôi, không phải là cái gì “thần bí”. Học sinh cần học tập và hành động theo tấm gương Bác Hồ vĩ đại, góp phần tích cực vào việc thực hiện lý tưởng mà Người đã nêu ra. Học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là hưởng ứng cuộc vận động mà toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta đang tích cực tham gia. Ở lứa tuổi học sinh Trung học phổ thông, là lứa tuổi đầu thanh niên, giàu nhiệt huyết, thích tìm tòi, sáng tạo, thích thử sức, được thể nghiệm những điều mới lạ, trong khi chưa đủ kinh nghiệm sống, vốn hiểu biết của các em chưa nhiều, đặt biệt là hiểu biết về đời sống xã hội nên dễ lôi kéo sa vào những hành vi nguy cơ. Do đó việc đưa tư tưởng Hồ Chí Minh đến với học sinh Phổ thông trung học là rất cần thiết nhằm tạo ra những con người phát triển toàn diện: có tri thức, lý tưởng, đạo đức, sức khỏe, thẩm mĩ,.... Tình trạng này càng trở nên quan trọng khi chúng ta biết rằng, ở trường phổ thông chưa thể tiến hành dạy môn học tư tưởng Hồ Chí Minh như bậc Cao đẳng và Đại học. Trong khi đó, chỉ có khoảng 20% học sinh sau khi tốt nghiệp Phổ thông trung học là lên tiếp Cao đẳng và Đại học. Đa số còn lại trở thành những người lao động. Do đó, nếu thế hệ trẻ này được trang bị tư tưởng Hồ Chí Minh sẽ góp phần không nhỏ trong công cuộc xây dựng đất nước Việt Nam giàu đẹp, văn minh, theo định hướng xã hội chủ nghĩa mà Bác Hồ và Đảng ta lựa chọn. Trong thực tiễn giảng dạy Giáo dục công dân ở trường Trung học phổ thông, việc nêu sự kiện thực tế vào bài giảng là điều hết sức cần thiết, vì nội dung của bộ môn có nhiều tri thức trừu tượng, khái quát. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn tồn tại nhiều giáo viên trong quá trình giảng dạy đã tách rời giữa lí luận và thực tiễn, học ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm -4- ................................................................................................................................................. ............... sinh chỉ học thuộc lòng lí thuyết mà không biết vận dụng vào thực tiễn cuộc sống. Do đó, quá trình vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào dạy học Giáo dục công dân ở trường Trung học phổ thông nhằm khắc phục tình trạng trên; bởi vì, bản thân trong mỗi tư tưởng của Bác đã là sự kết hợp giữa lí luận và thực tế, được thể hiện trong các bài nói, bài viết. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào dạy học Giáo dục công dân ở trường Trung học phổ thông là hiện thực hoá chủ nghĩa Mác Lênin dưới dạng cụ thể hoá cho phù hợp với truyền thống lịch sử, bản sắc văn hoá dân tộc đã được Bác tiếp thu và vận dụng sáng tạo theo phong cách riêng của người. Sẽ là sai lầm nếu đồng nhất tư tưởng Hồ Chí Minh với chủ nghĩa Mác Lênin. Do đó, trong quá trình dạy và học Giáo dục công dân, nhiều khi giáo viên chỉ trích dẫn các câu của C. Mác, Ph. Ăngghen, V.I. Lênin mà không chú trọng khai thác, sử dụng tài liệu Hồ Chí Minh. Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào giảng dạy Giáo dục công dân có ý nghĩa vô cùng quan trọng. III. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VẬN DỤNG VÀO GIẢNG DẠY BÀI 13: "CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO, KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ" MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN 11 Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG. Chính sách giáo dục đào tạo, chính sách khoa học công nghệ được coi là quốc sách hàng đầu; văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội. Ba chính sách này có quan hệ mật thiết với nhau, tác động qua lại với nhau, thúc đẩy nhau nhằm xây dựng nguồn lực con người phục vụ cho sự phát triển kinh tế, xã hội. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào bài học giúp học sinh hiểu đúng vị trí và tầm quan trọng của những vấn đề trên theo hướng chính trị chung của sự nghiệp xây dựng CNXH cũng như trong sự nghiệp đổi mới của đất nước ta hiện nay. Cấu trúc của bài gồm ba phần thống nhất theo một lôgich chặt chẽ, mỗi phần tương ứng với một vấn đề. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào từng vấn đề cụ thể như sau: 1. Chính sách giáo dục và đào tạo: Trong di sản tư tưởng Hồ Chí Minh, tư tưởng về giáo dục luôn có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Trong sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực cho công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” ở nước ta, tư tưởng đó của Người càng có ý nghĩa thiết thực. ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm -5- ................................................................................................................................................. ............... Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục vừa là thành qủa của sự chắt lọc tinh tế tinh hoa văn hoá dân tộc và nhân loại, vừa mang đậm hơi thở của cuộc sống. Do vậy, ở Hồ Chí Minh, lý luận giáo dục và thực tiễn giáo dục có sự thống nhất hữu cơ, không tách rời nhau. Đúng như Nghị quyết UNESCO đánh giá: “Sự đóng góp quan trọng về nhiều mặt của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong các lĩnh vực văn hoá, giáo dục và nghệ thuật là kết tinh của truyền thống hàng ngàn năm của nhân dân Việt Nam và những tư tưởng của Người là hiện thân của những khát vọng của các dân tộc trong việc khẳng định bản sắc dân tộc của mình và tiêu biểu cho việc thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau”. a. Nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo: Trước khi trình bày nhiệm vụ, giáo viên nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục và đào tạo trong sự phát triển nguồn lực con người. Về vai trò và mục đích của giáo dục. Theo Hồ Chí Minh, giáo dục có vai trò hết sức to lớn trong việc cải tạo con người cũ, xây dựng con người mới. Người nói: “Thiện, ác vốn chẳng phải là bản tính cố hữu, phần lớn đều do giáo dục mà nên”. Không những thế, giáo dục còn góp phần đắc lực vào công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước. Người kêu gọi: “Quốc dân Việt Nam! Muốn giữ vững nền độc lập, Muốn làm cho dân mạnh nước giàu. Mọi người Việt Nam... phải có kiến thức mới để có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà, và trước hết phải biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ”. “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người. Chúng ta phải đào tạo ra những người công dân tốt cho nước nhà”. “Ở những người tuổi trẻ trong sạch như một tấm lụa trắng. Nhuộm xanh thì nó sẽ xanh. Nhuộm đỏ thì nó sẽ đỏ. Vì vậy sự học tập trong trường có ảnh hưởng rất lớn cho tương lai của thanh niên tức là tương lai của nước nhà” “...ngày nay chúng ta phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta. Làm sao cho chúng ta kịp các nước khác trên toàn cầu. Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong, chờ đợi ở các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không chính là nhờ một phần lớn công học tập của các em” → Sử dụng các đoạn trích trên làm rõ: Giáo dục và đào tạo có vai trò quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực con người. Từ nhận thức đúng đắn và cách mạng về giáo dục mà Đảng, Nhà nước ta xác định: Giáo dục và đào tạo là ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm -6- ................................................................................................................................................. ............... quốc sách hàng đầu và coi đầu tư cho giáo dục và đào tạo là đầu tư cho sự phát triển . Nhiệm vụ của giáo dục được Bác Hồ chỉ rõ: “Thanh toán mù chữ là bước đầu nâng cao trình độ văn hoá. Trình độ văn hoá của nhân dân sẽ giúp chúng ta đẩy mạnh công cuộc kinh tế, phát triển dân chủ. Nâng cao trình độ văn hoá của nhân dân cũng là một việc làm cần thiết để xây dựng nước ta thành một nước hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh” Vì vậy sau cách mạng tháng Tám thành công nhà nước ta rất coi trọng vấn đề nâng cao dân trí cho nhân dân và đạt được kết quả đáng kể, Bác nói: “Thời thuộc Pháp, hơn 85% nhân dân ta không biết đọc, biết viết. Ngày nay ở miền Bắc, nạn mù chữ đã căn bản xoá xong”. → Sử dụng các đoạn trích trên để minh hoạ cho nhiệm vụ giáo dục đào tạo: Trước hết phải nâng cao dân trí. Đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng, vì như Bác Hồ chỉ rõ “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”. “Xúc tiến công tác văn hoá để đào tạo những con người mới và cán bộ mới...” “...phải phấn đấu nâng cao chất lượng văn hoá và chuyên môn nhằm thiết thực giải quyết các vấn đề cách mạng nước ta đề ra, và trong một thời gian không xa đạt những đỉnh cao của khoa học kỹ thuật”. → Sử dụng các đoạn trích trên để minh hoạ cho nhiệm vụ giáo dục đào tạo: Đào tạo nhân lực để đáp ứng yêu cầu cấp bách của nước ta hiện nay. Nước ta muốn thoát khỏi tình trạng kém phát triển, muốn hoà nhập được với xu thế phát triển của thế giới, cần phải có nhiều nhân tài , nhiều chuyên gia giỏi trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội . Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến việc luyện “tài”, rèn “đức” cho cán bộ. Bởi, theo Người, “có tài mà không có đức, ví như một anh làm kinh tế tài chính rất giỏi nhưng lại đi đến thụt két thì chẳng những không làm được gì ích lợi cho xã hội, mà còn có hại cho xã hội nữa. Nếu có đức mà không có tài ví như ông bụt không làm hại gì nhưng cũng không lợi gì cho loài người”. → Sử dụng đoạn trích trên để giảng dạy nhiệm vụ : Bồi dưỡng nhân tài. b. Phương hướng cơ bản để phát triển giáo dục và đào tạo: Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng việc kết hợp các hình thức giáo dục, không tuyệt đối hoá bất cứ một hình thức giáo dục nào. Người viết: “Giáo dục dù trong ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm -7- ................................................................................................................................................. ............... nhà trường có tốt mấy nhưng thiếu giáo dục trong gia đình và ngoài xã hội thì kết quả cũng không hoàn toàn”. Cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh luôn là tấm gương sáng cho mọi người noi theo. Trong cuộc sống, trong việc làm... Hồ Chí Minh luôn là người đi đầu. Phương pháp làm gương là một biện pháp hữu hiệu nhất trong việc thống nhất giữa lời nói và việc làm. Người dạy: “Mình phải làm gương, gắng làm gương trong anh em, và khi đi công tác, gắng làm gương cho dân. Làm gương về cả ba mặt: tinh thần, vật chất và văn hoá”. Đối với Hồ Chí Minh, tất cả các phương pháp giáo dục như phương pháp đối thoại, phương pháp học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn, phương pháp làm gương, phương pháp kết hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội... đều nhằm mục đích “nêu cao tác phong độc lập suy nghĩ và tự do tư tưởng”. Người nhấn mạnh: “Học phải suy nghĩ, học phải liên hệ với thực tế, phải có thí nghiệm và thực hành. Học với hành phải kết hợp với nhau”. “Cần phát triển kiểu học, kiểu dạy.....Cần nêu cao tinh thần tự lực cánh sinh, cần kiệm xây dựng nhà trường, thực hiện tốt phương châm nhà trường gắn liền với xã hội, học đi đôi với hành”. “Về học tập và giảng dạy, phải thực hiện tốt phương châm giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, cần chú ý tổ chức cho thích hợp với từng lứa tuổi và sức khoẻ của học sinh. Về giảng dạy tránh lối dạy nhồi sọ. Chương trình dạy hiện nay còn có nhiều chổ quá nhiều, quá nặng. Về học tập, tránh lối học như vẹt. Ngoài ra cần chú ý tránh nói tiếng nước ngoài quá nhiều”. → Sử dụng các tư liệu trên trên khi giảng dạy về phương hướng cơ bản phát triển giáo dục và đào tạo: Nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục, đổi mới nội dung và phương pháp dạy học, cơ cấu tổ chức , cơ chế quản lí, chính sách đúng đắn; Xã hội hoá giáo dục....Trên cơ sở tư tưởng của Bác giáo dục cho học sinh có cái nhìn đúng đắn về giáo dục hiện nay, đồng thời giúp các em có phương pháp học tập tốt, có hiệu quả. "Từ tiểu học, trung học cho đến đại học là nơi rèn luyện nhi đồng và thanh niên" “Học không bao giờ cùng Học mãi để tiến bộ mãi Càng tiến bộ càng thấy phải học thêm”. → Sử dụng đoạn trích trên làm rõ phương hướng: Mở rộng quy mô giáo dục. Giáo dục bao gồm sự rèn luyện từ mầm non. tiểu học đến đại học, trên đại học và học nghề. ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm -8- ................................................................................................................................................. ............... Tăng cường hợp tác quốc tế, tiếp cận chuẩn mực tiên tiến của thế giới đáp ứng yêu cầu phát triển nền giáo dục của nước ta có ý nghĩa vô cùng to lớn, Bác đã nhận định: “Sự đoàn kết quốc tế có một ý nghĩa to lớn đối với chúng tôi. Đúng là trước hết, chúng tôi phải dựa vào sức mình, song chúng tôi còn được sự ủng hộ về vật chất và tinh thần của các nước khác”..... Nhận thức sâu sắc về vai trò của giáo dục, Hồ Chí Minh đã gắn bó cả cuộc đời mình với việc chăm lo, mở mang và xây dựng một nền giáo dục mới, nền giáo dục xã hội chủ nghĩa một nền giáo dục mà mọi người đều có cơ hội phát huy khả năng sáng tạo, mọi người đều được học hành, không phân biệt giai cấp, tuổi tác, trình độ, giới tính... 2. Chính sách khoa học và công nghệ: Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến lĩnh vực khoa học và công nghệ . Người cho rằng khoa học và kỹ thuật có ảnh hưởng rất lớn trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và phát triển đất nước. Người không ngừng chăm lo bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ cán bộ khoa học và kỹ thuật để phục vụ cho nước nhà. Có thể khẳng định, hiểu và đánh giá đúng về vai trò, sức mạnh của khoa học và công nghệ và biết cách phát huy tối đa sức mạnh đó trong sự nghiệp cách mạng chính là cốt lõi của Tư tưởng Hồ Chí Minh về khoa học và công nghệ. Khi miền Bắc xây dựng chủ nghĩa xã hội từ 1954. Người khẳng định: “Khoa học là tổng kết kinh nghiệm đấu tranh giữa giai cấp bóc lột và giai cấp bị bóc lột, và đấu tranh giữa con người với tự nhiên”. → Sử dụng tư liệu trên trên khi giảng dạy về khái niệm “khoa học” a. Vai trò và nhiệm vụ của khoa học và công nghệ: Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Nước ta vốn là một nước nông nghiệp lạc hậu. Đó là chỗ bắt đầu đi của chúng ta...Đời sống nhân dân chỉ có thể thật dồi dào, khi chúng ta dùng máy móc để sản xuất một cách thật rộng rãi: dùng máy móc cả trong công nghiệp và trong nông nghiệp. Máy sẽ chắp thêm tay cho người, làm cho sức người tăng lên gấp trăm, nghìn lần và giúp người làm những việc phi thường ...Đó là con đường phải đi của chúng ta, con đường công nghiệp hóa nước nhà” Nền văn minh công nghiệp ngày nay cần đến con người có trình độ học vấn cao và chuyên môn hoá sâu để đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Bác Hồ khẳng định: “Chủ nghĩa xã hội cộng với khoa học chắc chắn sẽ đưa loài người đến hạnh phúc vô tận”. → Sử dụng các tư liệu trên trên khi giảng dạy về vai trò của khoa học và công nghệ là động lực thúc đẩy sự nghiệp phát triển đất nước. Từ nhận thức đúng ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm -9- ................................................................................................................................................. ............... đắn về khoa học và công nghệ mà Đảng, Nhà nước ta xác định: Khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu. Nhiệm vụ của khoa học và công nghệ được Bác Hồ chỉ rõ: Tại Đại hội lần thứ nhất của Hội nghị phổ biến khoa học, kỹ thuật Việt Nam (18/5/1963) trong bài phát biểu của Bác Hồ, có nhấn mạnh: “Chúng ta đều biết rằng trình độ khoa học, kỹ thuật của ta hiện nay còn thấp kém. Lề lối sản xuất chưa cải tiến được nhiều. Cách thức làm việc còn nặng nhọc. Năng suất lao động còn thấp. Phong tục tập quán lạc hậu còn nhiều,...” Người cho rằng: “Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động và không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi”. “Chỉ có liên hệ chặt chẽ với nông nghiệp, không rời xa sức tiết kiệm và ăn khớp với vốn liếng và sức hậu bị của ta thì công nghệ mới làm tròn nhiệm vụ vẻ vang của nó, là lãnh đạo và cải tạo kinh tế của quốc dân”. → Sử dụng các tư liệu trên trên khi giảng dạy về nhiệm vụ của khoa học và công nghệ: giải đáp kịp thời những vấn đề lí luận và thực tiễn đặt ra; cung cấp những luận cứ khoa học để Đảng và nhà nước hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách; đổi mới nâng cao trình độ công nghệ trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân; nâng cao trình độ quản lí, hiệu quả của hoạt động khoa học công nghệ. b.Phương hướng cơ bản để phát triển khoa học và công nghệ cũng được Bác đề cặp đến. Bác nói: “...các cô, các chú phải ra sức đem hiểu biết khoa học, kỹ thuật của mình, truyền bá rộng rãi trong nhân dân lao động, để nhân dân đẩy mạnh thi đua sản xuất nhiều, nhanh, tốt, rẻ. Có như vậy nước mới giàu, dân mới mạnh và đời sống nhân dân mới được cải thiện về mọi mặt. Đó là nhiệm vụ vẻ vang của các cô, các chú”. “Trước hết, chúng ta hãy nhắc lại Nghị quyết Đại hội lần thứ III của Đảng, phần nói về khoa học kỹ thuật. Nghị quyết nói: " Đẩy mạnh công tác nghiên cứu, phổ biến khoa học kỹ thuật một cách có trọng điểm, có từng bước vững chắc, nhằm phục vụ sản xuất, phục vụ dân sinh, phục vụ quốc phòng. Ra sức đào tạo cán bộ khoa học kỹ thuật và xây dựng cơ sở khoa học cần thiết, kết hợp với phổ biến rộng rãi hiểu biết khoa học kỹ thuật trong đông đảo quần chúng, thúc đẩy phong trào thi đua cải tiến kỹ thuật”. Trong bài nói tại Đại hội Công đoàn tỉnh Thanh Hóa lần thứ 6, ngày 1971960, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định vai trò nền tảng, tầm quan trọng lớn của nông ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm - 10 - ................................................................................................................................................. ............... nghiệp trong quá trình công nghiệp hóa đất nước: “Nước ta là một nước nông nghiệp...Muốn phát triển công nghiệp, phát triển kinh tế nói chung, phải lấy việc phát triển nông nghiệp làm gốc, làm chính. Nếu không phát triển nông nghiệp thì không có cơ sở phát triển công nghiệp vì nông nghiệp cung cấp nguyên liệu, lương thực cho công nghiệp và tiêu thụ hàng hóa của công nghiệp làm ra” Về mối quan hệ qua lại giữa công nghiệp và nông nghiệp, Người nhấn mạnh: “Phải cải tạo và phát triển nông nghiệp để tạo điều kiện cho công nghiệp hóa nước nhà. Phải có một nền nông nghiệp phát triển thì công nghiệp mới có thể phát triển mạnh”. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, nước ta với 80% dân số là nông dân, vấn đề mấu chốt là phải giải quyết tốt vấn đề lương thực, vấn đề nông nghiệp, nông thôn và nông dân để làm nền tảng phát triển kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. → Sử dụng tư liệu trên trên khi giảng dạy : Phương hướng cơ bản để phát triển khoa học và công nghệ của nước ta hiện nay. 3. Chính sách văn hoá: Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhà tư tưởng vĩ đại, toàn bộ di sản tư tưởng của Người là một kho báu văn hóa của dân tộc Việt Nam. Trong đó tư tưởng của Người về văn hóa chiếm một vị trí hết sức quan trọng. Khi định nghĩa “văn hoá” là những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra bằng lao động của mình. Chúng ta dựa vào tài liệu Hồ Chí Minh: “Để sống còn, loài người phải sản xuất mới có ăn, có mặc” “Chúng ta đều biết từ đời xưa đến đời nay, cách sản xuất từ chỗ dùng cành cây, búa đá phát triển dần đến máy móc, sức điện, sức nguyên tử”. “Xã hội có cơm ăn, áo mặc, nhà ở là nhờ có người lao động. Xây dựng nên giàu có, tự do, dân chủ cũng là nhờ người lao động...” → Giáo viên sử dụng các tư liệu trên để dẫn chứng về giá trị vật chất của văn hoá. “... Các đồng chí phải là những chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng, văn hoá, khoa học kỹ thuật, phải góp tài, góp sức để cải tiến bộ mặt xã hội của nước ta, làm cho dân ta sản xuất và công tác theo khoa học và đời sống của nhân dân ta văn minh, tức là khoa học, lành mạnh và vui tươi. Đó là nhiệm vụ rất nặng nề mà cũng rất vẽ vang”. → Sử dụng tư liệu trên làm sáng tỏ giá trị tinh thần của văn hoá là do con người sáng tạo nên bằng lao động của mình. Trên cơ sở đó giáo dục học sinh biết quí trọng và bảo vệ các thành tựu văn hoá. a. Vị trí và nhiệm vụ của văn hóa. ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm - 11 - ................................................................................................................................................. ............... Văn hoá có vị trí quan trọng trong đời sống xã hội. Bác từng khẳng định: “Văn hoá, giáo dục là một mặt trận quan trọng trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội”. “Văn hóa là một kiến trúc thượng tầng; những cơ sở hạ tầng của xã hội có kiến thiết rồi, văn hóa mới kiến thiết được và đủ điều kiện phát triển được; có thực mới vực được đạo; xã hội thế nào thì văn hóa thế ấy. Nhưng mặt khác, đến lượt mình, văn hóa là động lực của sự phát triển xã hội, phát triển kinh tế; văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”. “Muốn tiến lên chủ nghĩa xã hội thì phải phát triển kinh tế và văn hoá” → Sử dụng tư liệu trên để làm cho nội dung bài giảng về vị trí của văn hoá được sâu hơn. Việc tiếp thu văn hoá xã hội chủ nghĩa cũng trãi qua cuộc đấu tranh, như Bác chỉ rõ: “Phải triệt để tẩy trừ mọi di tích thuộc địa và ảnh hưởng nô dịch của văn hoá đế quốc. Đồng thời phát triển những truyền thống tốt đẹp của văn hoá dân tộc, và hấp thụ những cái mới của văn hoá tiến bộ thế giới, để xây dựng một nền văn hoá Việt Nam có tính dân tộc, khoa học và đại chúng”. Để xây dựng chủ nghĩa xã hội, theo Người, “trước hết cần có những con người xã hội chủ nghĩa”. Đào tạo con người xã hội chủ nghĩa không có con đường nào khác ngoài giáo dục tri thức khoa học và lý tưởng, đạo đức xã hội chủ nghĩa. Đó là nền giáo dục nhằm phát triển con người toàn diện, vừa “hồng” vừa “chuyên” trong thời đại mới. → Sử dụng hai đoạn trích trên để làm rõ nhiệm vụ của văn hoá: + Xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. + Góp phần xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện. b. Phương hướng cơ bản xây dựng nền văn hoá. Bác chỉ rõ: “Cải tạo tư tưởng không phải là khó, nếu quyết tâm là được. Muốn cải tạo tư tưởng thì phải nắm lấy vũ khí của chủ nghĩa Mác Lênin mà trong xã hội cũ không thể có được...” “Phải dạy lý luận Mác Lênin cho mọi người. Người biết lý luận mà không thực hành thì cũng vô ích. Học lý luận không phải để nói mép, nhưng biết lý luận mà không thực hành là lý luận suông, học để áp dụng, để làm việc, làm mà không có lí luận thì không khác gì đi mò trong đêm tối, vừa chậm chạp, vừa hay vấp váp. Có lý luận mới hiểu được mọi việc trong xã hội, trong phong trào để chủ trương cho đúng”. ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm - 12 - ................................................................................................................................................. ............... → Sử dụng tư liệu trên làm rõ biện pháp hàng đầu để xây dựng văn hoá là cần làm cho thế giới quan Mác Lênin và tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh giữ vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần của xã hội. “Về văn hoá miền núi có nhiều tiến bộ nhiều. Đồng bào Thái, đồng bào Mèo, đồng bào Tày, đồng bào Nùng đã có chữ viết của mình”. → Sử dụng tư liệu trên làm rõ phương hướng : Kế thừa, phát huy những di sản và truyền thống văn hoá của tất cả các dân tộc anh em trong nước. “Trong khi xây dựng cái mới, chúng ta phải phát triển những đức tính tốt đẹp của tổ tiên ta và học tập những gương tốt của nhân dân các nước anh em”.. “Hiện nay nhân ta hoan nghênh các đoàn văn công Trung Quốc. Triều Tiên, Anbani. Đoàn văn công ta thì được nhân dân Ba Lan, Liên Xô và Trung Quốc hoan nghênh. Đó là bước đầu tốt đẹp của sự trao đổi văn hoá giữa nước ta và các nước bạn”. → Sử dụng tư liệu trên khi giảng phương hướng: Tiếp thu những tinh hoa văn hoá nhân loại. “Quần chúng có biết sáng tác không? Vấn đề ấy cũng phải dứt khoát. Quần chúng là người sáng tạo. Nhưng quần chúng không chỉ sáng tạo ra những của cải vật chất cho xã hội. Quần chúng còn là người sáng tác nữa”. → Sử dụng tư liệu trên khi giảng phương hướng : Nâng cao hiểu biết và mức hưởng thụ văn hóa, phát huy tiềm năng sáng tạo văn hóa của nhân dân. Với tinh thần học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, giúp học sinh quyết tâm học tập và noi theo tư tưởng văn hóa của Người để từng bước xây dựng được nền văn hóa tiên tiến, bảo vệ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế. ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm - 13 - ................................................................................................................................................. ............... IV. CÁCH TIẾN HÀNH VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU: 1. Cách tiến hành: Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào dạy học bộ môn Giáo dục công dân có hiệu quả, nhằm phát huy tính tích cực của học sinh là một vấn đề quan trọng của việc đổi mới phương pháp bộ môn hiện nay. Để đạt được kết quả tốt phụ thuộc rất nhiều vào tổ chức dạy học bộ môn, có thể tiến hành như sau: Trong dạy học bộ môn, tuỳ theo điều kiện cụ thể, trình độ học sinh, giáo viên chọn một hoặc một số câu phù hợp nhất với nội dung bài học, chứ không nhất thiết phải trình bày tất cả các câu sưu tầm được, nhằm đảm bảo thời gian và tính vừa sức của học sinh. Ví dụ: Khi dạy về vị trí của giáo dục và đào tạo, giáo viên chọn câu: " Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người. Chúng ta phải đào tạo ra những người công dân tốt cho nước nhà" Câu trên khẳng định: Giáo dục và đào tạo có vị trí vô cùng quan trọng, nhằm xây dựng con người lao động mới cho xã hội. Phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội. ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm - 14 - ................................................................................................................................................. ............... Khi vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào dạy học bộ môn, giáo viên cần giúp cho học sinh hiểu rõ, gắn gọn xuất xứ tài liệu, mối quan hệ giữa câu trích và nội dung bài học. Ví dụ: Khi dạy nhiệm vụ của giáo dục đào tạo, giáo viên trích dẫn câu nói của Bác: " Thanh toán mù chữ là bước đầu nâng cao trình độ văn hoá. Trình độ văn hoá của nhân đân sẽ giúp chúng ta đẩy mạnh công cuộc kinh tế, phát triển dân chủ. Nâng cao trình độ văn hoá của nhân dân cũng là một việc làm cần thiết để xây dựng nước ta thành một nước hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh " + Giáo viên đặt câu hỏi: Em hãy cho biết câu nói trên của Bác ra đời trong hoàn cảnh nào? Câu nói của Bác đã nêu lên nhiệm vụ gì của giáo dục và đào tạo? Việc thực hiện nhiệm vụ đó hiện nay đạt kết quả như thế nào? + Học sinh thảo luận, trả lời câu hỏi, giáo viên nhận xét và hướng các em rút ra các điểm liên quan đến bài học. Hướng dẫn học sinh sưu tầm tài liệu về tư tưởng của Bác để vận dụng vào bài học, làm bài tập và chuẩn bị báo cáo trong các tiết sinh hoạt ngoại khoá... Như vậy, việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong bộ môn Giáo dục công dân được có thể tiến hành trong tất cả các khâu của quá trình dạy học. 2. Kết quả nghiên cứu: Đa số Giáo viên và Học sinh đều nhận thức đúng đắn, thấy được vai trò, ý nghĩa của tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh và phương pháp học tập mới. Kết quả thu được rất khả quan, hầu hết các em biết vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh ở hầu hết các khâu của quá trình dạy học bộ môn: trình bày kiến thức mới; làm bài tập, sinh hoạt ngoại khoá. Cụ thể tiến hành khảo sát ở lớp 11A1, 11A4, 11C2 năm học 2010 2011 đạt được kết quả như sau: Lớp 11A1 (52 học sinh) Điểm 910 Điểm 78 Điểm 56 Điểm dưới 5 SL TL SL TL SL TL SL TL ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm - 15 - ................................................................................................................................................. ............... 5 9,6% 29 55,8% 16 30,8% 2 3,8% Lớp 11A4 (52 học sinh) Điểm 910 Điểm 78 Điểm 56 Điểm dưới 5 SL TL SL TL SL TL SL TL 7 13,3% 25 48,1% 15 28,1% 5 9,5% Lớp 11C2 (53 học sinh) Điểm 910 Điểm 78 Điểm 56 Điểm dưới 5 SL TL SL TL SL TL SL TL 10 18,9% 29 54,7% 13 24,5% 1 1,9% V. KẾT LUẬN: Vận dụng tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học môn Giáo dục công dân ở trường Trung học phổ thông nhằm phát huy tính tích cực của học sinh góp phần nâng cao chất lượng bộ môn và giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cho các em. Qua đó trang bị cho các em những tri thức khoa học, phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng và năng lực hoạt động thực tiễn, hiểu rõ vị trí và hành động của cá nhân mình đối với gia đình, tập thể, dân tộc, nhân loại và với chính bản thân. Hơn thế, ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm - 16 - ................................................................................................................................................. ............... vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào dạy học bộ môn bộ môn Giáo dục công dân không chỉ cung cấp cho các em những tri thức lí luận mà còn giúp cho các em hình thành phương pháp tư duy, hành động hàng ngày, phù hợp với hoàn cảnh trong từng giai đoạn phát triển của thời đại, của dân tộc. Đồng thời khắc phục cách nhìn chưa đúng của các em đối với bộ môn. Trên cơ sở đó, giúp các em thấm nhuần tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam là "Đảng lấy chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động". Trong bối cảnh hiện nay, khi các thế lực thù địch đang tìm cách tấn công nền tảng tư tưởng của Đảng nhằm đẩy chúng ta đi chệch hướng thì việc đấu tranh để bảo vệ, phát triển và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh càng trở nên quan trọng và được xem là nhiệm vụ hàng đầu trong công tác chính trị, tư tưởng và lí luận của toàn Đảng, toàn dân ta. Với tinh thần đó người giáo viên nói chung và giáo viên GDCD nói riêng phải thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh, vì đó là ngọn hải đăng, là ánh hào quang chói lọi soi sáng con đường chúng ta đi, là cẩm nang quý báu để xây dựng nên bài giảng sống động, góp phần hình thành những phẩm chất, nhân cách của người Việt Nam trong giai đoạn cách mạng hiện nay, phù hợp với xu thế phát triển của thời đại như mục tiêu môn học đã đề ra. Vì thời gian có hạn chắc có lẽ nội dung đề tài cũng chưa được đầy đủ theo ý muốn, và tôi cũng sẽ cố gắng bổ sung thêm trong các năm học kế tiếp. Kính mong Hội đồng khoa học và quí thầy (cô) góp ý để đề tài ngày một hoàn thiện hơn. Tôi chân thành cảm ơn ! VI. KIẾN NGHỊ: Các cấp lãnh đạo, quản lý tổ chức thường xuyên các lớp bồi dưỡng về tư tưởng Hồ Chí Minh cho giáo viên dạy bộ môn Giáo dục công dân ở các trường Trung học phổ thông . Trang bị thêm tài liệu Hồ Chí Minh cho thư viện ở các trường Trung học phổ thông để giáo viên và học sinh có điều kiện tham khảo. VII. PHỤ LỤC ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm - 17 - ................................................................................................................................................. ............... TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO (Sưu tầm) Nửa cuối thế kỷ XX sự phát triển về kinh tế xã hội không đồng đều đã làm cho khoảng cách giữa các nước ngày càng lớn, dẫn đến sự phân hoá rõ rệt. Nước ta thuộc những nước chậm phát triển. Để rút ngắn khoảng cách phát triển của nước ta với các nước phát triển là vấn đề mang tính chất chiến lược của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước ta ngày nay. Trên con đường phát triển đất nước theo định hướng XHCN, chúng ta không thể cóp nhặt một khuôn mẫu nào cho mình. Vấn đề đặt ra cho chúng ta là phải đi lên bằng nội lực, trí tuệ của bản thân mình. Nhưng để có trí tuệ đó chúng ta phải lấy nhân vật trung tâm là thế hệ trẻ hiện nay, thế hệ trẻ hiện tại là tương lai của thế kỷ XXI. Con người là yếu tố quyết định sự phát triển của xã hội, quyết định số phận của dân tộc, nhưng yếu tố con người phải được hiểu trong sự đồng nhất với yếu tố trí tuệ. Trí tuệ là cái cốt lõi của khái niệm con người hiện đại. Chiến lược giáo dục với tư cách là một chiến lược nhằm đạt tới những giá trị nhân bản phù hợp với nền văn minh cao nhất, hoàn toàn hướng vào mục tiêu làm cho CNXH ngày càng phát triển trong đời sống của mỗi con người. Mục đích cuối cùng của CNXH là điều kiện để tăng giá trị nhân cách con người và con người là yếu tố quyết định sự thành công của CNXH: "muốn có chủ nghĩa xã hội trước hết phải có con người xã hội chủ nghĩa" (Hồ Chí Minh). Vấn đề cơ bản là phải đặt tương lai vào thế hệ trẻ tạo điều kiện để họ hoàn thành nhiệm vụ, chứ không phải suy nghĩ thay họ, không làm thay họ. Điều quan trọng là phải làm thế nào để tạo ra những giá trị nhân cách mới ở thế hệ trẻ. Những giá trị đích thực của thời đại đòi hỏi chứ không phải do mong muốn chủ quan của bất cứ người nào. Để giải đáp những vấn đề do thời đại đặt ra cho chúng ta có thể tìm trong tư tưởng của Bác Hồ về giáo dục với những chỉ bảo quan trong. Mẫu nhân cách mà Bác Hồ hướng tới trong XHCN là công dân của một nước độc lập, tự do. Nó hoàn toàn khác về chất so với nhân cách người nô lệ của chế độ thuộc địa, hoặc mẫu nhân cách thần dân của xã hội phong kiến trước đây. Đó là những nhân cách được phát triển hết những năng lực, nhân tính cuả con người, những con người có khả năng sáng tạo ra những giá trị mới, những con người hữu ích cho Tổ quốc, làm chủ xã hội, làm chủ tự nhiên và làm chủ bản thân mình. Phương thức để hình thành nên mẫu nhân cách ấy đòi hỏi phải có nhiệm vụ của nền giáo dục đào tạo. Trong thư gửi học sinh nhân ngày khai trường. Bác Hồ viết: " Ngày nay các em được may ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm - 18 - ................................................................................................................................................. ............... mắn hơn cha anh là được hấp thụ một nền giáo dục của một nước độc lập, một nền giáo dục nó sẽ đào tạo các em nên những người công dân hữu ích cho nước Việt Nam, một nền giáo dục làm phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn có của các em". Vấn đề không phải là ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành mặc dù đây vẫn là khát vọng của nhiều dân tộc và của hàng triệu người Việt Nam hôm nay. Mà là chất lượng con người , là giá trị nhân cách do nền giáo dục xã hội tạo ra, đó là những con người phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tâm hồn và trong sáng về đạo đức, ngang tầm với sự đổi mới của đất nước. Đó là con người sẽ làm chủ và là lực lượng chính của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước nhằm đi lên mục tiêu: “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Mẫu nhân cách đó hướng tới thế hệ trẻ của dân tộc, những người chủ tương lai của nước nhà. Tương lai của dân tộc ta sáng lạn hay ảm đạm phụ thuộc rất nhiều vào thế hệ trẻ và chiến lược giáo dục đào tạo hôm nay. Hơn 50 năm trước Bác Hồ cũng đã nói: “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên. Thanh niên muốn làm chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình. Phải ra làm việc để chuẩn bị cái tương lai đó”. Vấn đề thanh niên là vấn đề của tương lai đất nước không tách rời nhau, bàn về tương lai mà không bàn về thanh niên là không tưởng. Sự phát triển của quốc gia dân tộc phụ thuộc rất nhiều vào nguồn lực con người. Nguồn lực con người gắn liền với năng lực trí tuệ và tinh thần của thế hệ trẻ. Trong thời đại khoa học công nghệ và tin học con người đưa đất nước tiến lên không chỉ và không thể bằng sức mạnh cơ bắp mà chủ yếu là sức mạnh tri thức, trí tuệ. Dự cảm điều đó Bác Hồ đã căn dặn thanh thiếu niên, học sinh: “Ngày nay chúng ta phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu. Trong công cuộc kiến thiết đó nước nhà trong mong chờ đợi ở các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tuơi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”. Với xu thế toàn cầu hoá, Quốc tế hoá, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ tỏ ra có ưu thế mạnh trong cạnh tranh và phát triển. Các “con rồng”, “con hổ” châu Á có sự phát triển kinh tế nhảy vọt trong vài thập kỷ gần đây, bởi họ biết đầu tư cho giáo dục đào tạo. Ở nước ta hiện nay cần đến nhiều nguồn lực cho sự phát triển, trong đó nguồn lực con người giữ vai trò chủ đạo. Các nguồn lực khác như vốn, tài nguyên, kỹ thuật… tuy rất quan trọng nhưng giữ vai trò tiềm năng. Nhận thức rõ điều đó, kế thừa những tư tưởng của Bác Hồ, Đảng ta trong đường lối, ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm - 19 - ................................................................................................................................................. ............... cương lĩnh của mình đã có một quyết sách đúng đắn: coi khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu để công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Về nội dung giáo dục đào tạo Bác Hồ cũng đã phác thảo một nội dung phong phú và toàn diện để hình thành nên phẩm chất những con người mới vừa “hồng” vừa “chuyên”. Trong giáo dục và học tập phải chú trọng đủ các mặt: “Đạo đức cách mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa, văn hoá kỹ thuật, lao động và sản xuất”. Giáo dục đạo đức cách mạng, giác ngộ lý tưởng XHCN cho thế hệ trẻ hôm nay ngoài lòng trung thành với Tổ quốc, với nhân dân, với Đảng phải đặc biệt chú ý giáo dục ý chí quyết tâm đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu, vươn tới giàu mạnh. Mục tiêu của đất nước trong giai đoạn hiện nay không chỉ là độc lập, tự do mà còn hạnh phúc của cả dân tộc và mỗi con người. Bác Hồ cũng đã từng nói: “Nếu nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc tự do, thì độc lập cũng chẳng nghĩa lý gì”. Do vậy, hạnh phúc tự do là mục tiêu ta phải phấn đấu. Để cho thế hệ trẻ có động lực, có ý thức vươn lên cần phải giúp họ hiểu được giá trị của truyền thống. Đó là chủ nghĩa yêu nước, ý chí độc lập tự do quyết tâm phấn đấu vì mục tiêu: Dân giàu nuớc mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh. Muốn vậy cần phải khơi dậy tinh thần tự hào dân tộc, ý chí vươn lên tự lực tự cường của dân tộc. Đồng thời cần làm cho thế hệ trẻ thấy được cái nhục của sự nghèo nàn của sự mất nước trước đây. Nền giáo dục của chúng ta trước đây xây dựng trên nền tảng kinh tế xã hội cổ truyền: nông nghiệp, nông thôn, nông dân. Ngày nay nền giáo dục phải đi vào xã hội hiện đại, kinh tế thị trường định hướng XHCN, khoa học và công nghệ nhằm phát huy sự sáng tạo của cá nhân trong nhiều lĩnh vực. Nền văn minh công nghiệp ngày nay cần đến con người có trình độ học vấn cao và chuyên môn hoá sâu. Trước đây người không biết đọc, biết viết mới coi là mù chữ. Ngày nay người có bằng đại học mà không biết sử dụng máy vi tính và ngoại ngữ có thể coi là mù chữ. Do đó việc trang bị tri thức khoa học, năng lực công nghệ và tư duy sáng tạo là một yêu cầu cấp bách cho người xây dựng đất nước hiện nay và mai sau. Bác Hồ cũng khẳng định: “Chủ nghĩa xã hội cộng với khoa học chắc chắn sẽ đưa loài người đến hạnh phúc vô tận”. Ngày nay công nghệ và tin học có xu thế toàn cầu hoá, vai trò của cá nhân ngày càng tăng lên và vượt ra khỏi phạm vi một cộng đồng, vượt ra khỏi biên giới quốc gia. Con người nhờ vào công nghệ thông tin hiện đại có thể thâu tóm thông tin nhanh chóng và tích luỹ những năng lực mới mẻ. Do đó cá nhân có tính độc lập cao, tự hoàn thiện mình và tác động mạnh mẽ đến bước tiến cũng như số phận cá ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam
Sáng kiến kinh nghiệm - 20 - ................................................................................................................................................. ............... cộng đồng và cả nhân loại. Vấn đề đặt ra là cần phải có một chiến lược giáo dục đào tạo để phát huy nhanh chóng vai trò của cá nhân như một động lực phát triển đất nước và hạn chế mặt tiêu cực của xu thế đó. Giáo dục văn hoá là một vấn đề rất rộng và sâu sắc được Bác Hồ gắn với việc giáo dục đạo đức giáo dục khoa học kỹ thuật và lao động. Ở đây chỉ đề cập đến giáo dục văn hoá nhân văn cho các thế hệ hôm nay và mai sau mang một ý nghĩa nhân sinh cao cả. Bởi trước một thực tế sự phát triển của khoa học công nghệ đã đưa lại những giá trị nhân văn kỹ thuật cho nhân loại song cũng đặt trước nhân loại những thách thức to lớn làm biến đổi những nhận hướng giá trị xã hội và chuẩn mực đạo đức cộng đồng. Nền khoa học công nghệ phát triển vì bản thân nó thì nó cũng dẫn con người đến tình trạng làm nô lệ cho những gì mà do chính con người tạo ra. Con người sẽ bị vắt cạn kiệt sức lực của mình để đáp ứng sự thay đổi nhanh, chóng mặt của khoa học công nghệ. Hơn nữa con người có thể trở thành vật liệu của khoa học khi khoa học có thể cấy ghép được các bộ phận cơ thể của người này cho người khác. Đặc biệt với sự thành công của công nghệ gien để tạo ra hàng loạt con người với những đặc tính nào đó. Sự thành công của việc thụ tinh trong ống nghiệm, việc nhân bản vô tính có thể thay đổi hành vi của hôn nhân để tạo ra con người bằng công nghệ và tất nhiên khi tạo ra con người như là sản phẩm của công nghệ, thì nó cũng có thể tiêu diệt con người như là một sản phẩm công nghệ. Mặt trái của sự phát triển khoa học công nghệ là hiểm hoạ của nhân loại về nhân sinh, về đạo đức, lối sống chính vì vậy giáo dục văn hoá nhân văn là cứu cánh của nhân loại trong tương lai. Nhớ lại những quan điểm, những tư tưởng chỉ đạo của Bác Hồ về giáo dục và đào tạo, về chiến lược phát triển con người để chúng ta cùng suy gẫm về những vấn đề của đất nước của thời đại đặt ra. ThS. Đỗ Bình Định ................................................................................................................................................................................................ GV thực hiện: Bùi Thị Anh Thi............................................................... Trường THPT Lê Quý Đôn Tam Kỳ Quảng Nam

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.