SKKN: Lồng ghép nội dung “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” vào một số tác phẩm trong chương trình dạy – học môn Ngữ Văn cấp THPT

Chia sẻ: Lê Thị Diễm Hương | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

826
lượt xem 59
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đã được triển khai sâu rộng trong mọi tầng lớp nhân dân, được toàn dân hưởng ứng bằng những việc làm cụ thể và thiết thực. Để triển khai cuộc vận động này trong khi giảng dạy, nhà trường đã có kế hoạch tích hợp đưa nội dung cuộc vận động vào trong các hoạt động dạy và học trong đó có môn Ngữ Văn. Mời quý thầy cô tham khảo sáng kiến “ Lồng ghép nội dung “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” vào một số tác phẩm trong chương trình dạy – học môn Ngữ Văn cấp THPT”.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: SKKN: Lồng ghép nội dung “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” vào một số tác phẩm trong chương trình dạy – học môn Ngữ Văn cấp THPT

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM LỒNG GHÉP NỘI DUNG “ HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH” VÀO MỘT SỐ TÁC PHẨM TRONG CHƯƠNG TRÌNH DẠY – HỌC MÔN NGỮ VĂN CẤP THPT
A. MỞ ĐẦU: LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Nhiều người nước ngoài đã bàn về sức cảm hóa kì lạ trong con người Hồ Chí Minh. Có người cho rằng đó là do sự hiểu biết sâu rộng, do tài trí thông minh, do ý chí nghị lực phi thường của Người. Có người nói là do đức tính khiêm tốn, giản dị, do sự lạc quan, do đức tính thẳng thắn cởi mở, do sự từng trải lịch thiệp của Người. Điều đó đúng nhưng bao trùm lên tất cả là sự quên mình vì mọi người. Ham muốn tột bực của Bác là mang lại hạnh phúc cho dân, cho nước như Tố Hữu trong trường ca “ Theo chân Bác” đã viết: “ Ôi lòng Bác vậy cứ thương ta Thương cuộc đời chung thương cỏ hoa Chỉ biết quên mình cho hết thảy Như dòng sông chảy nặng phù sa” Tình thương yêu con người, ý chí, nghị lực phi thường, không ngại khó, không ngại khổ, luôn lạc quan trong Bác là một tấm gương sáng cho thế hệ ngày hôm qua, thế hệ ngày hôm nay và mai sau học tập. Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đã được triển khai sâu rộng trong mọi tầng lớp nhân dân, được toàn dân hưởng ứng bằng những việc làm cụ thể và thiết thực. Để triển khai cuộc vận động này trong khi giảng dạy, nhà trường đã có kế hoạch tích hợp đưa nội dung cuộc vận động vào trong các hoạt động dạy và học trong đó có môn ngữ văn. Ngữ văn là môn học có khả năng cao trong việc giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh bởi mục tiêu môn học chứa đựng nội dung giáo dục nhân cách con người. Hơn nữa nội dung môn học có nhiều địa chỉ có thể giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh như các bài học viết về Nguyễn Ái Quốc, Hồ Chí Minh; các
tác phẩm của chính Nguyễn Ái Quốc Hồ Chí Minh; Những tác phẩm có nội dung gần gũi với tư tưởng Hồ Chí Minh... Chính vì vậy tôi xin mạnh dạn chia sẻ một số giải pháp mà bản thân đã thực nghiệm: LỒNG GHÉP NỘI DUNG “ HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH” VÀO MỘT SỐ TÁC PHẨM TRONG CHƯƠNG TRÌNH DẠY – HỌC MÔN NGỮ VĂN CẤP THPT B. PHẦN 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CƠ SỞ LÍ LUẬN Ngữ văn là 1 môn học thuộc nhóm khoa học xã hội, nó có tầm quan trọng rất lớn trong việc giáo dục tư tưởng, quan điểm tình cảm cho học sinh. Đây cũng là môn học góp phần hình thành nên những kiến thức cơ bản và quan trọng nhất hình thành nhân cách con người, chuẩn bị cho các em một hành trang để bước vào đời hoặc học lên những bậc cao hơn. Đó cũng là chiếc chìa khóa mở cửa cho tương lai. Chính vì thấy được tầm quan trọng trong việc dạy và học môn ngữ văn nói chung và môn ngữ văn cấp PTTH nói riêng đồng thời phát huy cao hơn hiệu quả giảng dạy theo tinh thần đổi mới sách giáo khoa và quan điểm tích hợp là vấn đề được quan tâm nhất hiện nay. Tích hợp các nội dung giảng dạy đối với bộ môn khoa học xã hội là mối liên hệ bên trong, mối liên hệ bản chất của nội dung – tư duy- tư tưởng, luôn tiềm ẩn và và rất linh hoạt . Trong quá trình giảng dạy, giáo viên ngữ văn không chỉ tích hợp nội dung kiến thức, kỹ năng của 3 phân môn: văn- tieng1 việt – tập làm văn mà phải tích hợp với các môn học khác như: sử, địa hay các vấn đề của đời sống như tích hợp giáo dục môi trường, tích hợp giáo dục tư tưởng HCM....
II CƠ SỞ THỰC TẾ Công cuộc vận động “ học tập và làm theo tấm gương đạo đức của HCM” đã phát triển rộng khắp trong cả nước: trong các ngành nghề, các cơ quan đoàn thể và đặc biệt là ngành giáo dục. Sở giáo dục và đào tạo tỉnh Đồng Nai nói chung và trường THPT Nam Hà nói riêng đã quán triệt thực hiện cuộc vận động này. Công cuộc vận động “ học tập và làm theo tấm gương đạo đức của HCM” tại trường THPT Nam Hà đã được đưa vào kế hoạch dạy học trong nhiều năm nay ở tất cả các bộ môn. Ngoài những hoạt động ngoại khóa của đoàn trường thì giáo viên cũng cũng đã tìm tòi vận dụng tích hợp vào trong bài dạy của mình đặc biệt là ở bộ môn ngữ văn. Trong hoạt động này giáo viên tổ văn của trường THPT Nam Hà nói chung và riêng tôi đã có những thuận lợi và một số khó khăn: 1.Về thuận lợi: được sự hỗ trợ của chi bộ, ban giám hiệu nhà trường động viên, tạo điều kiện thuận lợi trong công tác giảng dạy. Hơn nữa phần lớn học sinh phổ thông đều có hiểu biết cơ bản về tư tưởng Hồ Chí Minh qua học tập các môn học khác, sinh hoạt Đoàn, tiếp nhận những thông tin đại chúng, tiến hành các hoạt động công ích xã hội... Ở mức độ nhất định, các em nhận thức được vai trò. công lao to lớn của Bác đối với dân tộc, nhân loại, gia đình và bản thân. 2 .Về khó khăn: - HS phổ thông có hiểu biết cuộc đời, hoạt động, tư tưởng HCM nhưng chưa sâu sắc, còn một số nhầm lẫn, sai lầm về sự kiện. Một phần nhỏ không nhiệt tình trong việc tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp Hồ Chí Minh, mà chỉ học thuộc để trả bài. Một số ít học sinh chưa thực sự chú tâm tìm hiểu trao đổi, tham gia cuộc thi tim hiểu tư tưởng HCM. Hiểu biết của học sinh phổ thông về Hồ Chí Minh và tư tưởng của Người còn đơn giản, nặng về cảm
tính, tác động của tư tưởng HCM đến suy nghĩ, hành động của HS chưa mạnh mẽ, hiệu quả chưa cao. Về mặt lý tưởng, tình cảm cách mạng, học sinh đã “sống, học tập, lao động theo gương Bác Hồ vĩ đại”, nhưng chưa hiểu gì nhiều về tư tưởng của Bác. -Về phía giáo viên, tuy giáo viên rất tâm huyết và tích cực nhưng còn lung túng về nội dung và phương pháp tích hợp nội dung này bởi tài liệu hướng dẫn giảng dạy việc tích hợp này không nhiều mà lại mang tính hàn lâm, phần lớn giáo viên phải tự mày mò, nghiền ngẫm, thử nghiệm… Phương pháp tích hợp đôi khi khiên cưỡng, áp đặt mang tính thuyết giáo không gây hứng thú cho học sinh. II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 1. Sự chuẩn bị của giáo viên Đối với công việc dạy học nói chung, dạy học ngữ văn nói riêng, việc chuẩn bị của giáo viên là vô cùng cần thiết. Ngoài việc xác định mục đích, yêu cầu, đồ dùng dạy học liên quan đến bài dạy. Giáo viên còn dự kiến cho bài dạy, dạy mục nào, chuẩn bị đồ dùng dạy học gì, kiến thức cho mục đó ra sao… Đối với những bài dạy liên quan đến việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh thì giáo viên phải xác định nội dung cần lồng ghép, thời điểm lồng ghép, cách lồng ghép như thế nào cho phù hợp với bài dạy… dùng hình ảnh tư liệu, nội dung tài liệu liên quan đến chủ tịch Hồ Chí Minh. Bởi vì tư tưởng đạo đức của Bác là rộng, trên nhiều lĩnh vực… Cần phải chọn lọc, linh hoạt vận dụng một tư tưởng nào đó để lồng ghép vào bài dạy. Khi áp dụng phải chú ý đến thời gian phân bố trong tiết học. Không được “tham” kiến thức, sa đà, không được biến giờ dạy ngữ văn thành tiết kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh. 2. Sự chuẩn bị của học sinh
-Cũng như các bộ môn khác, bộ môn ngữ văn cũng vậy, sự thành công của tiết học là bởi 50% sự chuẩn bị của học sinh ở nhà. Người thầy giáo hướng dẫn các em bằng những câu hỏi cụ thể -Học sinh cần có tâm thế tích cực, chủ động tiếp nhận vận dụng tư tưởng đạo đức của HCM vào trong cuộc sống 3. Phương pháp đã thực hiện Không thể một phương pháp dạy học trong một bài giảng mà kết hợp nhiều phương pháp trong một tiết giảng. ... Với môn ngữ văn, áp dụng phương pháp giảng giải, thuyết trình, thảo luận, liên hệ, nêu vấn đề cho học sinh tham gia. Tuy nhiên, tích hợp đạo đức Hồ Chí Minh gắn với kể chuyện, nêu sự kiện, hay nhưng câu nói, lời huấn thị của Bác mang tính đúc kết. Lồng ghép tư tưởng đạo đức của Bác vào giảng giải là phương pháp tối ưu. Giáo viên khéo léo trong việc tích hợp việc giáo dục tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào các bài học mà vẫn đảm bảo tính chính xác, khoa học, khắc sâu được kiến thức trọng tâm. Những thước phim tư liệu, hình ảnh minh hoạ về con người, cuộc đời giản dị của Bác lồng với những lời bình sâu sắc… làm cho bài học trở nên nhẹ nhàng, xúc động, giúp học sinh hiểu sâu hơn về tư tưởng Hồ Chí Minh, giúp các em nhanh chóng và hứng thú khi tiếp cận và góp phần sáng tỏ vấn đề cốt lõi trong tư tưởng Hồ Chí Minh là tư tưởng đạo đức cách mạng. Dẫn dắt nêu vấn đề gây hứng thú từ đầu về môn học. Đặc biệt, cách dùng câu từ nhẹ nhàng, bình thường, dễ hiểu thay thế những cụm từ mang tính “hàn lâm” để dễ cho các em tiếp thu. Khắc phục lối truyền thụ một chiều còn khá phổ biến hiện nay, chuyển sang dạy học phát huy tính tích cực của học sinh, bồi dưỡng năng lực tư duy sáng tạo của người học, khả năng vận dụng kiến thức đã biết vào các tình huống mới. Tạo không khí thoải mái, dân chủ, khuyến khích học sinh trình bày ý kiến riêng, chú trọng rèn luyện năng lực, tự lập
luận, trình bày vấn đề cho học sinh. Nắm bắt những hiểu biết kinh nghiệm đã có của học sinh, những điều học sinh đang quan tâm, ham thích, tận dụng những điều đó trong quá trình hình thành kiến thức, kỹ năng mới. 4 .Minh họa bằng 1 số tiết dạy có lồng ghép tư tưởng HCM . Hầu hết trong các tiết dạy ngữ văn trong chương trình phổ thông đều có thể lồng ghép giáo dục tư tưởng HCM. Tuy nhiên tùy từng bài cụ thể mà giáo viên có nhưng cách lồng ghép khác nhau. a. Trong văn bản “Vi hành” của HCM Ta có thể giáo dục tư tưởng: Suốt cuộc đời hoạt động của Bác là giải phóng giai cấp, giải phóng loài người xây dựng một xã hội tốt đẹp không còn người bóc lột người. Trong tác phẩm này giáo viên lồng ghép ngay phần dẫn vào bài và củng cố bài bọc : Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, Nguyễn Ái Quốc thay mặt những người Việt Nam yêu nước tại Pháp gửi tới Hội nghị Vec-xay bản yêu sách đòi tự do, quyền bình đẳng cho dân tộc Việt Nam. Tuy không được chấp nhận nhưng việc làm đó gây tiếng vang rất lớn đối với dân tộc Việt Nam, nhân dân Pháp và các dân tộc thuộc địa. Tháng 7/1920 Người đọc “Sơ thảo lần thứ nhất Luận cương về các dân tộc và thuộc địa” của Lê-nin. Ngồi một mình trong phòng, Người sung sướng muốn phát khóc lên. Người nói một mình như đang nói với toàn thể dân tộc “Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng cho chúng ta. Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác là con đường cách mạng vô sản”. Như vậy từ một người yêu nước chân chính, Người đến với chủ nghĩa Mác -Lê-nin, tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc ta. Và từ đó Người đấu tranh không mệt mỏi cho công cuộc giải phóng loài người chống lại áp bức bất công, vạch trần sự giả dối của bọn thực dân trên tất cả các lĩnh vực: chính trị, văn hóa văn nghệ. Năm 1922, tên
vua bù nhìn Khải Định sang Pháp để dự cuộc đấu xảo tại hội chợ Vec-xây nhằm khuếch trương chính sách thuộc địa của chúng trước dư luận trên toàn thế giới. Để châm biếm tên vua bù nhìn Khải Định, vạch trần sự giả dối của bọn thực dân Pháp, năm 1923 Bác đã sáng tác truyện ngắn “ vi hành” Tranh biếm họa của Nguyễn Ái Quốc cho tờ Le Paria, đời sống người dân dưới ách thống trị của thực dân Pháp Trước khi kết thúc bài học giáo viên cho học sinh liên hệ học tập tư tưởng HCM trong tác phẩm. Các em có rất nhiều ý tưởng hay, tuy nhiên giáo viên có thể chốt lại những vấn đề cơ bản: Ta học tập ở Người cách nói nhẹ nhàng mà thâm thúy, châm biếm kẻ thù một cách sâu cay. Ta học tập ỏ Người tư thế đứng trên đầu thù của 1 con người đầy bản lĩnh. Nhưng trên tất cả suốt cuộc đời hoạt động của Bác là giải phóng giai cấp, giải phóng loài người xây dựng một xã hội tốt đẹp không còn người bóc lột người. b. Trong văn bản: Tuyên ngôn độc lập của HCM, nội dung tích hợp rất rộng, giáo viên phải khéo léo vừa tích hợp được tư tưởng của Bác vừa không làm loãng trọng tâm của bài học. Giáo viên giáo dục cho học sinh
tinh thần vì dân vì nước, tình yêu thiên nhiên, yêu tổ quốc, tinh thần quốc tế vô sản, sự cần cù vượt lên trên những khó khăn gian khổ của Bác. Trong văn bản này giáo viên có thể lồng ghép giáo dục tư tưởng HCM ở bất cứ thời điểm nào miễn là phù hợp. Trong phần tiểu sử của Bác có chi tiết năm 1911 Bác ra đi tìm đường cứu nước, giáo viên có thể lồng ghép, kể cho các em nghe 1 câu chuyện về Người để giáo dục cho học sinh tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm tìm con đường cứu nước cho dân tộc. Giáo viên kể chuyện “Hai bàn tay”. Khi vào Sài gòn Nguyễn Tất Thành gặp lại anh Tư Lê người quen cũ lúc còn ở Phan Thiết. Người tâm sự với Tư Lê: Tôi muốn ra các nước phương Tây xem họ làm như thế nào sau đó trở về giúp đồng bào chúng ta. Nhưng chúng ta lấy tiền đâu để đi - Tư Lê nói lại. Nguyễn Tất Thành giơ hai bàn tay nói: Đây, tiền đây, chúng ta làm bất cứ việc gì để sống và để đi. Tư Lê không giữ lời hứa, Bác một mình làm phụ bếp trên tàu La-tu-sơ-trơ-rê-vin ra nước ngoài tìm đường cứu nước. Không chỉ vậy đêm về Bác còn tự học ngoại ngữ. Ở nước ngoài Bác làm rấ nhiều nghề để kiếm sống . Khi ở Pháp đêm lạnh Bác dùng viên gạch nung đỏ để dưới gầm giường, sưởi ấm. Ở Thủ đô Luân Đôn tráng lệ, nhưng Bác của chúng ta làm nghề quét tuyết. Đêm về rất lạnh dưới độ âm như nhà thơ CLV đã từng viết : “ Có nhớ chăng gió rét thành Ba lê Một viên gạch hồng Bác chống lại cả mùa băng giá Và sương mù thành Luân Đôn ngươi còn nhớ. Giọt mồ hôi Người nhỏ giữa đêm khuya” Như vậy Bác làm vất vả để có tiền nuôi sống bản thân, để làm cách mạng. Bác học ngoại ngữ để dễ giao tiếp với mọi người để viết báo tuyên truyền cách mạng...
Thông qua việc lồng ghép kể về cuộc đời của Bác, giáo viên giáo dục tư tưởng lòng yêu nước, sự cần cù vất vả và bản chất sáng tạo người Việt Nam được Bác phát huy làm cho học sinh càng biết ơn Bác đã tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc ta để có cuộc sống như ngày nay. c. Trong tập thơ : Nhật Kí trong tù của HCM nằm trong phần di sản văn học của Bác, phải làm nổi bật 2 nội dung : Bức tranh chân thực về xã hội nhà tù tàn bạo của bọn Tưởng Giới Thạnh và vẻ đẹp tâm hồn của Bác : yêu thiên nhiên, yêu con người, tinh thần lạc quan, ý chí nghị lực phi thường luôn vượt lên hoàn cảnh, tâm hồn nhạy cảm, luôn đau đáu hướng về quê hương đất nước... Ở cả 2 nội dung này giáo viên đều có thể tích hợp tư tưởng HCM và tích hợp ở nhiều thời điểm. Để tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học trước hết giáo viên dặn học sinh về nhà tìm đọc tập thơ « Nhật kí trong tù » và trong tiết học có thể chia lớp ra thành nhiều nhóm nhỏ và thi đọc thơ, nhóm nào thuộc nhiều nhất tập thơ « Nhật kí trong tù » thì nhóm đó được thưởng một món quà nhỏ nào đó. Sau đó, giáo viên cho các em thảo luận và bình 1 số bài thơ mà mình yêu thích. Tuy nhiên, giáo viên cũng chốt lại một số nội dung trong đó liên hệ đến việc giáo dục tư tưởng của Bác. Chẳng hạn trong bài « cháu bé trong nhà lao Tân Dương », « Người bạn tù thổi sáo » giáo viên liên hệ đến tình thương con người, tinh thần quộc tế vô sản của Bác. Mặc dù, Bác bị giam cầm, bị đày đọa trong nhà giam nhưng Người vẫn thương cho cháu bé « Phải theo mẹ đến ở nhà lao », Người vẫn cảm được nỗi nhớ nhà của người bạn tù thổi sáo « Muôn dặm quan hà khôn xiết nỗi/ Lên lầu ai đó ngóng trong nhau »... c. Trong bài thơ : Bác ơi của Tố Hữu, giáo viên có thể lồng ghép cho học sinh học tập đức tính giản dị, tình thương yêu con người của Hồ Chủ Tịch.
Thế hệ thanh thiếu niên hiện nay do bị tác động bởi nhiều yếu tố, như phim ảnh, lối sống không lành mạnh đã suy thoái về đạo đức, lối sống, từ trang phục, lối sống, cách cư xử với mọi người… Vì vậy giáo dục học sinh học tập đức tính giản dị, tình thương yêu con người của Bác là vô cùng cần thiết từ đó góp phần hình thành nhân cách cho học sinh. Bác Hồ của chúng ta vô cùng giản dị. Dù ở cương vị nào lối sống của Người cũng giản dị, một đôi dép cao su, bộ đồ ka ki đã ngả màu theo thời gian. Người sống giản dị nhưng không tầm thường, trên thế giới không có vị lãnh tụ nào mà suốt cuộc đời với bộ đồ kaki đã ngả màu với đôi dép cao su đã mòn gót, sống trong ngôi nhà sàn. Người sống thanh bạch không ham địa vị, không màng danh lợi Bác để tình thương cho các con Một đời thanh bạch chẳng vàng son Mong manh áo vải hồn muôn trượng Hơn tượng đồng phơi những lối mòn Trong bài học, gíao viên có thể cho học sinh xem về hình ảnh giản dị của Bác trong cuộc sống hàng ngày hay xem đoạn phím ngày tang lễ của Bác để khắc sâu hơn hình ảnh của người.
Các thiếu nhi khóc trong lễ tang Hồ Chí Minh năm 1969 d. Đối với tác phẩm “ chiếc thuyền ngoài xa” của nhà văn Nguyễn Minh Châu, giáo viên có thể lồng ghép tích hợp ở phần củng cố: giáo dục các em tư tưởng đạo đức HCM tính chân thật, giám nhìn thẳng vào sự thật. Nhà văn Nguyễn Minh Châu đã nhìn thẳng vào hiện thực xã hội còn tồn tại một số mặt như bạo lực gia đình, cuộc sống đói nghèo. Như lời Bác đã từng căn dặn văn nghệ sĩ ‘ Miêu tả cho hay, cho chân thực và cho hùng hồn hiện thực phong phú của đời sống, phải giữ gìn tình cảm chân thật” e. Trong tác phẩm “ ba cống hiến vĩ đại của Mác” của ph. Ăng- ghen, giáo viên cũng có thể lống ghép tích hợp ở phần củng cố : giáo dục các em lòng yêu nước tinh thần đấu tranh không mệt mỏi vì sự nghiệp giải phóng dân tộc bằng cách đưa ra câu hỏi thảo luận: nét giống nhau trong cuộc đời và tâm hồn, nhân cách của Các Mác và HCM?.Các em sẽ bàn luận rất sôi nổi và cuối cùng giáo viên rút ra 1 bài học về sự hi sinh tuổi thanh xuân, hạnh phúc gia đình của Bác cho nền độc lận của dân tộc.
Hầu như văn bản nào giáo viên cũng có thể lồng ghép, tích hợp tư tưởng HCM. Tuy nhiên tùy vào nội dung của từng bài mà giáo viên tích hợp sao cho không khiên cưỡng, tạo được không khí thỏa mái cho học sinh trong học tập. Do thời gian có hạn và điều kiện không cho phép nên tôi chỉ đưa ra 1 vài ví dụ để minh họa IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Qua nhiều năm dạy Ngữ văn cấp THPT, tôi nhận thấy rằng: Việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong các tiết dạy làm cho tiết dạy sinh động, học sinh hứng thú học tập hiểu thêm về cuộc đời hoạt động gian khổ và phẩm chất cao đẹp của Bác. Từ đó giáo dục học sinh kính yêu Bác và ra sức học tập, rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức làm theo lời Bác dạy. Ngoài tiết học trên lớp tôi cho học sinh về nhà sưu tầm những câu chuyện về cuộc đời hoạt động của Bác. Khi dạy chương trình ngoại khóa… Tôi cho học sinh thi kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh Để nắm bắt được hiệu quả của các bước lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ CHí Minh nêu trên tôi đã tiến hành thử nghiệm trên 2 lớp 12A1 và 12 A3 và kết quả thu được như sau: Trước khi thực hiện giải pháp : Có vận Nội dung Không Có hiểu Không dụng học Không Quan tâm khảo sát quan tâm biết hiểu biết tập và làm vận dụng theo 24/95 71/95 25/95 70/95 13/95 82/95 Mức độ (25,26%) (74,74%) (26,32%) (73,68%) (13,68%) (86,31%)
Sau khi thực hiện giải pháp Có vận Nội dung Không Có hiểu Không dụng học Không Quan tâm khảo sát quan tâm biết hiểu biết tập và làm vận dụng theo 56/95 39/95 65/95 30/95 55/95 40/95 Mức độ (58,95%) (41,05%) (68,42%) (31,58%) (58%) (42,1%) Qua kết quả đạt được đó cho thấy rằng các em đã yêu thích bộ môn văn học, phần nào đã nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của ngữ văn và thấm nhuần các tư tưởng đạo đức của Hồ Chí Minh đã thấm vào trong tâm tư tình cảm của các em. V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM Sự thành công trong bất cứ nghề nghiệp nào cũng đòi hỏi sự say mê, nghề giáo cũng vậy. Giáo viên phải có hứng thú trong dạy học bộ môn, vì có hứng thú, giáo viên mới say mê công việc, đi sâu vào cải tiến soạn, giảng có chiều sâu, linh hoạt, tích cực, tiến bộ có tác dụng kích thích lòng ham học hỏi các đức tính của Hồ Chí Minh. Bản thân mỗi giáo viên không ngừng nâng cao trí thức, thực hiện linh hoạt các phương pháp dạy học Giáo viên cần phải tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu về cuộc đời hoạt động, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Tổ chức cho học sinh thi kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh qua các buổi ngoại khóa. Nếu có điều kiện phải chú trọng sử dụng thiết bị dạy học hiện đại để thông qua các kênh hình, kênh chữ để trực
quan cho học sinh thấy và dễ hiểu, dễ nắm bắt. Giáo viên cần hướng dẫn học sinh chuẩn bị nội dung bài học ở nhà, sau đó kiểm tra sự chuẩn bị của các em và quan tâm học sinh yếu, kém, tuyên dương, động viên kịp thời nếu những học sinh này làm tốt nhiệm vụ mà giáo viên giao để khuyến khích các em phát huy tạo niềm say mê cho các em yêu thích môn học. B. PHẦN 3: KẾT LUẬN I. KẾT LUẬN CHUNG Trong giáo dục học sinh, Hồ Chí Minh luôn chú ý đến phương pháp giáo dục đạo đức. Theo Người "Một tấm gương sống còn có giá trị hơn 100 bài diễn văn tuyên truyền". Thật vậy, thầy cô giáo được mệnh danh là kĩ sư tâm hồn là những người đi khai sáng trí tuệ, mở mang tri thức, đem đến cho học sinh một tâm hồn cao đẹp, lành mạnh, trong sáng và tiến bộ. Và trong đó giáo viên giảng dạy bộ môn ngữ văn có 1 vai trò rất quan trọng để hình thành nhân cách những mầm non của đất nước. Tuy nhiên để giáo dục các em sống và học tập theo tấm gương đạo đức của HCM, trước hết người giáo viên phải có đủ đức, tài..., phải là một tấm gương sáng trong lối sống, trong cách ứng xử, trong khát vọng vươn lên chiếm lĩnh tri thức. Giáo dục tư tưởng đạo đức HCM cho học sinh cũng đâu phải bằng lối truyền thụ khô khan cứng nhắc mà phải để những giá trị đạo đức cao đẹp của Bác đi vào lòng các em 1 cách nhẹ nhàng mà thấn thía. Điều đó thật khó nhưng nếu mỗi giáo viên cố gắng tìm tòi, thử nghiệm và chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệp thì tôi tin rằng chúng ta sẽ hoàn thành nhiệm vụ cao quí của mình. II. MỘT SỐ ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ 1. Đối với sở giáo dục và đào tạo
- Nên có nhiều hơn nữa những buổi tọa đàn, hội thảo các chuyên đề để giáo viên có thể trao đổi kinh nghiệm, tìm ra biện pháp tối ưu trong công tác giảng dạy - Đầu tư trang thiết bị cho nhà trường như: mỗi phòng học nên có 1 máy chiếu để giáo viên dễ dàng hơn trong giảng dạy nói chung và tích hợp tư tưởng HCM nói riêng. 2. Đối với nhà trường Nên chăng mỗi năm học có cho học sinh tham quan những di tích lịch sử liên quan đến cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Bác để tư tưởng đạo đức của Người thấm sâu vào tâm hồn các em 2. Đối với địa phương Quản lý thật chặt những tụ điểm kinh doanh Intenet và những tụ điểm sinh hoạt thiếu lành mạnh làm ảnh hưởng lối sống, đạo đức học sinh Trên đây, là một vài kinh nghiệm, mà tôi đã và đang vận dụng trong thời gian qua. lồng ghép Tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào môn ngữ văn trong chương trình THPT. Bản thân khả năng có hạn, chỉ muốn nêu một vài kinh nghiệm, góp cùng đồng nghiệp xin đưa ra mong nhận ý kiến đóng góp của đồng nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn quí đồng nghiệp, nhà trường đã đóng góp ý kiến cho tôi hoàn thành chuyên đề này. Tôi xin trân trọng cảm ơn. Biên Hòa ngày 24, tháng 03, năm 2012 Người thực hiện: Nguyễn Thị Kim Oanh
MỤC LỤC A. MỞ ĐẦU: Lý do chọn đề tài B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lý luận II. Cơ sở thực tiễn III. Nội dung nghiên cứu 1. Sự chuẩn bị của giáo viên 2. Sự chuẩn bị của học sinh 3. Phương pháp thực hiện 4. Minh họa bằng 1 số văn bản cụ thể IV. Kết quả nghiên cứu V.Bài học kinh nghiệm C. KẾT LUẬN 1. Kết luận chung 2. Đề xuất, kiến nghị
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Di chúc Hồ Chí Minh. 2. Vừa đi đường vừa kể chuyện- Thanh Lam 3. Cuộc đời hoạt động Hồ Chủ tịch .-Trần Dân Tiên 4. 175 mẫu chuyện kể về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh ( Ban tuyên giáo Trung ương) 5. Tác phẩm văn của chủ tịch Hồ Chí Minh (Hà Minh Đức) 6. Các chuyên đề về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh (Nxb Chính trị quốc gia) 7. Tài liệu liên quan đến cuộc đời hoạt động của Bác