Tác nhân gây nhiễm khuẩn huyết và khuynh hướng đề kháng sinh 5 năm từ 2008-2012 tại Bệnh viện Chợ Rẫy

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> TÁC NHÂN GÂY NHIỄM KHUẨN HUYẾT VÀ KHUYNH HƯỚNG<br /> ĐỀ KHÁNG SINH 5 NĂM TỪ 2008 – 2012 TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY<br /> Trần Thị Thanh Nga*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Nhiễm khuẩn huyết là một trong những bệnh lý nguy hiểm, gây nhiễm khuẩn lan tỏa, ảnh hưởng<br /> lên các cơ quan, và hiện nay vẫn là một trong những căn nguyên chủ yếu gây bệnh nặng và tử vong, việc đánh<br /> giá về phương diện vi khuẩn học và sự đề kháng kháng sinh với các kháng sinh đang dùng trong điều trị hiện nay<br /> nhằm xây dựng một phác đồ điều trị thích hợp cho các nhiễm khuẩn tại bệnh viện Chợ Rẫy(1,5,8,9).<br /> Mục tiêu: Khảo sát sự phân bố của các vi khuẩn gây nhiễm khuẩn huyết thường gặp và huynh hướng đề<br /> kháng kháng sinh của chúng tại Bệnh Viện Chợ Rẫy.<br /> Phương pháp: Hồi cứu, mô tả cắt ngang. Thu thập dữ liệu kết quả phân lập, định danh vi khuẩn và kết quả<br /> kháng sinh đồ từ cấy máu dương tính tại BV. Chợ RẫyTP. HCM từ năm 2008 đến năm 2012.<br /> Kết quả: Tổng cộng có 8.665 chủng vi khuẩn phân lập được từ các bệnh nhân có chỉ định cấy máu. Các vi<br /> khuẩn thường gặp là: Escherichia coli; Staphylococcus aureus; Klebsiella spp; Acinetobacter.baumannii;<br /> Pseudomonas aeruginosa; và một loại khác. Có khác biệt về mức độ kháng thuốc giữa các nhóm vi khuẩn. Các vi<br /> khuẩn Gram âm kháng với nhiều loại kháng sinh nhưng mức độ kháng thấp hơn các cầu khuẩn gram dương.<br /> Chưa ghi nhận được chủng vi khuẩn đường ruột kháng carbapenem và vi khuẩn S. aureus kháng vancomycin.<br /> Các trực khuẩn gram âm không lên men có tần suất kháng cao với các kháng sinh.<br /> Kết luận: Tác nhân gây bệnh thường gặp nhất là Escherichia coli; Staphylococcus aureus; đặc biệt<br /> Acinetobacter baumanii và Pseudomonas aeruginosa, vi khuẩn này có huynh hướng đề kháng cao với tất cả các<br /> kháng sinh thường dùng như ceftazidim…và ngay cả Carbapenem chỉ còn nhạy cảm tốt với Colistin. Cần lưu ý<br /> ngay đến tình trạng nhiễm khuẩn của bệnh nhân, các triệu chứng lâm sàng, nhất là thời gian nằm điều trị tại<br /> tuyến trước để nhanh chóng phát hiện nhiễm khuẩn huyết và điều trị kịp thời.<br /> Từ khóa: Nhiễm khuẩn, nhiễm khuẩn huyết.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE PATHOGEN OF SEPTICEMIA AND ANTIBIOTIC RESISTANCE TRENDS<br /> FROM 2008 TO 2012 AT CHO RAY HOSPITAL<br /> Tran Thi Thanh Nga* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - Supplement of No 2 - 2014: 485-490<br /> Introduction: Sepsis is one of the dangerous diseases, infections spread, impact on organs, and today is still<br /> one of the main causes of severe illness and death. The cultivation, isolation, identification and antibiotic made<br /> from blood cultures to identify the cause of sepsis will contribute great efforts to correct diagnosis and treatment<br /> for patients. Besides, in terms of the assessment of bacteriology and antibiotic resistance of the antibiotics used in<br /> the current treatment, these data helps to develop an appropriate treatment regimen for bacterial infections in the<br /> hospital Cho Ray.<br /> Objectives: To survey the distribution of bacterial sepsis Common trends and their antibiotic resistance.<br /> Methods: Retrospective, cross-sectional descriptive. Data collection results isolation, identification of<br /> bacteria and antimicrobial susceptibility results from blood culture in Cho Ray Hospital from 2008 to 2012.<br /> * Khoa Vi sinh, bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên lạc: BSCKI. Trần Thị Thanh Nga, ĐT: 0908185491. Email: ngatrancrh@gmail.com<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2013<br /> <br /> 485<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> Results: A total of 8665 strains isolated from patients with blood cultures indicated. These are common<br /> bacteria: Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Klebsiella spp; Acinetobacter.baumannii, Pseudomonas<br /> aeruginosa, and another category. There are differences between the levels of drug-resistant bacteria. The Gramnegative bacteria resist to multiple antibiotics but lower levels of resistant than gram-positive bacteria. Not<br /> recorded Enterobacteriaceae carbapenem-resistant and S. aureus resistant to vancomycin. The gram-negative<br /> bacilli no fermented with the high frequency of antibiotic resistance.<br /> Conclusion: Most commonly pathogens Escherichia coli, Staphylococcus aureus, especially P. aeruginosa<br /> and Acinetobacter baumanii, bacteria tend to highly resistant to all commonly used antibiotics such as<br /> carbapenems Ceftazidim ... and even Carbapenem just have good sensitive to Colistin. It should be noted<br /> immediately to the infection status of the patient, the clinical symptoms, is treated at the time for quick online<br /> before sepsis detection and timely treatment.<br /> Keywords: Bacterial infections and sepsis.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Nhiễm khuẩn huyết (NKH) là một bệnh lý<br /> nhiễm khuẩn thường gặp trong lâm sàng. NKH<br /> cũng là một trong những hội chứng lâm sàng<br /> nguy hiểm, có nguyên nhân bắt nguồn từ sự<br /> xâm nhập vào máu của các vi sinh vật (vi khuẩn,<br /> virus, ký sinh trùng, nấm,…). Biểu hiện của<br /> NKH là một loạt các triệu chứng như: sốt, rét run,<br /> nhịp tim nhanh, rối loạn nhịp thở và ý thức. Đặc<br /> biệt là khi vi khuẩn (VK) giải phóng ra các loại<br /> độc tố sẽ dẫn đến tình trạng sốc nhiễm khuẩn<br /> mà biểu hiện lâm sàng rõ nhất là tụt huyết áp,<br /> suy đa tạng, rối loạn hô hấp, rối loạn tuần hoàn<br /> và ý thức nặng. Nếu không được điều trị tích cực<br /> và kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong hoặc để lại<br /> các di chứng nặng nề về sức khoẻ và tinh<br /> thần.Nguyên nhân của NKH phần lớn do các<br /> VK Gram - âm gây ra, chiếm tới 60% - 70%. Tụ<br /> cầu, phế cầu, liên cầu và các VK Gram - dương<br /> khác ít hơn chiếm 20% - 40%, nhiễm khuẩn cơ<br /> hội do nấm và Mycobacterium chiếm tỉ lệ thấp<br /> nhất(1,9).<br /> Để chẩn đoán NKH cần phân lập được vi<br /> sinh vật từ máu. Trong một số trường hợp, phải<br /> cấy máu nhiều lần mới có giá trị chẩn đoán. Trên<br /> thế giới thường xuyên có những điều tra về tình<br /> hình NKH. Ở Việt Nam cũng đã có một số các<br /> công trình nghiên cứu về vấn đề này(5,8,16). Tuy<br /> nhiên, tuỳ theo từng khu vực địa lý, từng bệnh<br /> viện, từng giai đoạn mà tỷ lệ và cơ cấu các loài<br /> VK gây NKH có thể khác nhau. Bên cạnh đó,<br /> nhiều nghiên cứu gần đây của các tác giả trong<br /> và ngoài nước đã cho thấy tỷ lệ VK gây bệnh đề<br /> <br /> 486<br /> <br /> kháng kháng sinh (KS) ngày càng cao và có tính<br /> chất đa đề kháng, gây ra không ít khó khăn cho<br /> việc điều trị các bệnh nhiễm khuẩn, trong đó có<br /> NKH. Vì vậy, việc xác định đúng căn nguyên<br /> gây NKH và mức độ nhạy cảm với KS của các<br /> VK sẽ giúp cho việc điều trị có hiệu quả, kịp thời<br /> nhằm cứu sống người bệnh, giảm được chi phí<br /> điều trị, đồng thời hạn chế sự gia tăng đề kháng<br /> KS của VK. Việc thường xuyên giám sát về VK<br /> và mức độ nhạy cảm của chúng với KS còn giúp<br /> cho các bác sỹ lâm sàng có thể điều trị theo kinh<br /> nghiệm trước khi có kết quả kháng sinh đồ. Mục<br /> tiêu của nghiên cứu:<br /> 1. Xác định các tác nhân gây NKH thường<br /> gặp ở bệnh nhân nằm điều trị tại Bệnh viện<br /> Chợ rẫy.<br /> 2. Xác định mức độ đề kháng KS của một số<br /> chủng VK gây bệnh nhiều nhất phân lập được.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> Đối tượng<br /> Tất cả các vi khuẩn gây bệnh đã được phân<br /> lập từ các mẫu cấy máu dương tính của bệnh<br /> nhân nằm điều trị tại bệnh viện Chợ Rẫy từ<br /> 2008 – 2012.<br /> <br /> Vật liệu<br /> Hệ thống cấy máu tự động Bactec của BD,<br /> môi trường nuôi cấy và khoanh giấy kháng sinh<br /> của hãng BioRad. Định danh vi khuẩn bằng bộ<br /> API 20 của hãng Bio-Merieux.<br /> <br /> Phương pháp<br /> Kháng sinh đồ được đánh giá bằng kỷ thuật<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2013<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> khoanh giấy kháng sinh khuếch tán Birby-Bauer.<br /> Đọc kết quả dựa trên đường kính vô khuẩn (đơn<br /> vị mm). Kết quả nhạy, trung gian hay đế kháng<br /> dựa trên tiêu chuẩn điểm gãy của hướng dẫn<br /> CLSI có cập nhật hằng năm(2).<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> Kết quả và bàn luận tỉ lệ vi khuẩn phân lập<br /> tại bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Tổng cộng có 8.665 chủng vi khuẩn được<br /> phân lập, ngoài các vi khuẩn Escherichia coli tỉ lệ<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> trung bình gần 20%; Staphylococcus aureus 16%;<br /> Klebsiella spp 8%; Acinetobacter.baumannii 7%;<br /> Pseudomonas aeruginosa 5%; kế đến Coagulase staphylococcus; Pseudomonassp; Streptococcus sp;<br /> đặc<br /> biệt<br /> Burkholderia<br /> pseudomallei<br /> và<br /> Stenotrophomonas maltophilia, Enterococcus faecalis<br /> có huynh hướng tăng vào những năm gần đây.<br /> Tỉ lệ phân bố thay đổi theo từng năm,<br /> Acinetobacter baumannii nhìn chung có huynh<br /> hướng giảm.<br /> <br /> Bảng 1: Tỉ lệ phân bố các vi khuẩn thường gặp trong nhiễm khuẩn huyết<br /> Vi Khuẩn<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> <br /> Escherichia coli<br /> Staphylococcus aureus<br /> Stenotrophomonas maltophilia<br /> Coagulase-ne-staphylococcus<br /> Klebsiella sp<br /> Acinetobacter baumannii<br /> Pseudomonas aeruginosa<br /> Pseudomonas sp<br /> Streptococcus sp<br /> Burkholderia pseudomallei<br /> <br /> % 2008<br /> n=1368<br /> 15,6<br /> 12,8<br /> 3<br /> 14,2<br /> 5,6<br /> 7,5<br /> 2,6<br /> 1,2<br /> 3,2<br /> 4,1<br /> <br /> % 2009<br /> n=1286<br /> 18,7<br /> 15,8<br /> 1<br /> 14,7<br /> 8,2<br /> 6,5<br /> 4,1<br /> 1,9<br /> 4,6<br /> 3,5<br /> <br /> % 2010<br /> n=1265<br /> 21,1<br /> 17,6<br /> 2,4<br /> 5<br /> 9,6<br /> 7,7<br /> 7,7<br /> 2,1<br /> 2,7<br /> 3,6<br /> <br /> % 2011<br /> n=2,110<br /> 22,3<br /> 14,9<br /> 5,7<br /> 6,8<br /> 6,5<br /> 6,1<br /> 5,7<br /> 4<br /> 4,9<br /> 2,6<br /> <br /> % 2012<br /> n=2,636<br /> 18,2<br /> 15,4<br /> 13,7<br /> 8,6<br /> 6,6<br /> 5<br /> 4,9<br /> 3,9<br /> 3,6<br /> 3<br /> <br /> Kết quả và bàn luận về mức độ đề kháng của các vi khuẩn thường gặp<br /> Escherichia coli<br /> Bảng 2: Mức độ đề kháng kháng sinh của E.coli<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> 15<br /> 16<br /> <br /> Kháng Sinh<br /> Amikacin<br /> Cefepime<br /> Cefpodoxime<br /> Ceftazidime<br /> Ceftriaxone<br /> Ciprofloxacin<br /> Ertapenem<br /> Gentamicin<br /> Imipenem<br /> Levofloxacin<br /> Meropenem<br /> Netilmicin<br /> Piperacillin / tazobactam<br /> Sulbactam/ Cefoperazone<br /> Ticarcillin / clavulanic acid<br /> Trimethoprim / sulfamethoxazole<br /> <br /> 2008 (n=213)<br /> 6,0%<br /> 53,8%<br /> 71,2%<br /> 42,5%<br /> 59,5%<br /> 71,4%<br /> 0,0%<br /> 54,0%<br /> 0,0%<br /> 71,8%<br /> 0,0%<br /> 7,4%<br /> 3,7%<br /> 50,5%<br /> 8,5%<br /> 82,3%<br /> <br /> E.coli đã kháng >50% đối với các kháng sinh<br /> Cephalosporin thế hệ 3 và 4 (Cefepime). Đối với<br /> Fluoroquinolone kể cả Quinolone thế hệ mới là<br /> Levofloxacin tỉ lệ đề kháng cũng cao 60 - 70%.<br /> <br /> 2009 (n=241) 2010 (n=280) 2011 (n= 470) 2012 (n=481)<br /> 9,5%<br /> 7,5%<br /> 3,8%<br /> 2,6%<br /> 61,2%<br /> 67,5%<br /> 37,3%<br /> 43%<br /> 76,3%<br /> 81,4%<br /> 68,7%<br /> 77,8%<br /> 63,6%<br /> 70,0%<br /> 43,0%<br /> 48,4%<br /> 63,2%<br /> 71,8%<br /> 55,3%<br /> 71,1%<br /> 79,2%<br /> 74,3%<br /> 70,8%<br /> 68,8%<br /> 3,3%<br /> 2,5%<br /> 1,0%<br /> 2,9%<br /> 57,7%<br /> 59,3%<br /> 54,1%<br /> 52,4%<br /> 0,0%<br /> 1,1%<br /> 0,0%<br /> 0,4%<br /> 78,8%<br /> 72,1%<br /> 70,3%<br /> 68,0%<br /> 0,0%<br /> 1,1%<br /> 0,2%<br /> 0,8%<br /> 12,0%<br /> 8,9%<br /> 4,5%<br /> 6,9%<br /> 4,6%<br /> 6,8%<br /> 5,9%<br /> 6,4%<br /> 62,1%<br /> 67,1%<br /> 27,7%<br /> 33,8%<br /> 17,6%<br /> 14,6%<br /> 32,4%<br /> 60,1%<br /> 70,5%<br /> 75,0%<br /> 74,7%<br /> 73,4%<br /> <br /> Khuynh hướng đề kháng kháng sinh càng ngày<br /> càng gia tăng và giữ mức khi so dữ liệu giữa<br /> năm, tỉ lệ đề Kháng sinh còn nhạy cảm hiện nay<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2013<br /> <br /> 487<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> ESBL cũng sẽ kháng chéo các kháng sinh nhóm<br /> Aminoglycosides, Fluoroquinolones. Theo các<br /> khuyến cáo hiện nay, Carbapenem là kháng sinh<br /> đầu tay điều trị các vi khuẩn sinh ESBL và các<br /> dạng phối hợp Beta-lactam/chất ức chế Betalactamese<br /> (Clavuclanate,<br /> Sulbactam<br /> và<br /> Tazobactam) là lựa chọn thứ 2(13). Theo ghi nhận<br /> của chúng tôi tỉ lệ sinh ESBL tại Chợ Rẫy là 50%<br /> đối với E.coli, 48% đối với Klebsiella và 25% đối<br /> với P.mirabilis. Tỉ lệ này cũng tương tự với bệnh<br /> viện Bạch Mai là 48%(3,11,15).<br /> <br /> là Amikacin, Netimycin, Carbapenem và dạng<br /> phối hợp giữa Piperacillin-Tazobactam.<br /> Cơ chế đề kháng quan trọng của họ vi khuẩn<br /> đường ruột là sinh men Beta-lactamase. Trong<br /> đó men Beta-lactamase phổ rộng (ESBL) là vấn<br /> đề nghiêm trọng hiện nay vì tỉ lệ trực khuẩn<br /> đường ruột sinh ESBL ngày càng gia tăng và hơn<br /> nữa, một khi vi khuẩn đã sinh men ESBL sẽ đề<br /> kháng trên lâm sàng hết tất cả các thế hệ<br /> Cephalosporin kể cả thế hệ 4 mặc dù trên in<br /> vitro chúng vẫn còn nhạy với Cephalosporins<br /> (khuyến cáo của CLSI 2009)(2). Vi khuẩn sinh<br /> <br /> Bảng 3: Mức độ đề kháng kháng sinh của Staphylococcus.aureus<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> <br /> Kháng Sinh<br /> Amikacin<br /> Azithromycin<br /> Cefoxitin<br /> Ciprofloxacin<br /> Clindamycin<br /> Doxycycline<br /> Erythromycin<br /> Fosfomycin<br /> Gentamicin<br /> Oxacillin-aureus<br /> Rifampin<br /> Teicoplanin<br /> Trimethoprim / sulfamethoxazole<br /> Vancomycin<br /> <br /> 2008 (n=175)<br /> 58,3%<br /> 72,6%<br /> 45,1%<br /> 60,6%<br /> 64,0%<br /> 18,9%<br /> 72,6%<br /> 22,5%<br /> 61,1%<br /> 47,7%<br /> 1,7%<br /> 0,6%<br /> 30,9%<br /> 0,0%<br /> <br /> 2009 (n= 203)<br /> 60,4%<br /> 75,9%<br /> 44,1%<br /> 59,8%<br /> 72,9%<br /> 24,9%<br /> 74,4%<br /> 14,3%<br /> 59,6%<br /> 52,3%<br /> 1,5%<br /> 1,0%<br /> 24,0%<br /> 0,0%<br /> <br /> 2010 (n=223)<br /> 65,5%<br /> 78,5%<br /> 61,9%<br /> 68,2%<br /> 76,2%<br /> 32,3%<br /> 77,1%<br /> 12,6%<br /> 70,4%<br /> 66,8%<br /> 2,7%<br /> 0,0%<br /> 19,3%<br /> 0,0%<br /> <br /> 2011 (n=315)<br /> 44,6%<br /> 75,8%<br /> 40,2%<br /> 49,9%<br /> 67,9%<br /> 11,2%<br /> 75,0%<br /> 3,7%<br /> 50,1%<br /> 48,7%<br /> 1,4%<br /> 0,4%<br /> 12,7%<br /> 0,0%<br /> <br /> 2012 (n=405)<br /> 50,5%<br /> 79,9%<br /> 67,6%<br /> 63,5%<br /> 77,2%<br /> 15,2%<br /> 79,7%<br /> 0,0%<br /> 65,6%<br /> 70,0%<br /> 1,5%<br /> 0,2%<br /> 9,8%<br /> 0,0%<br /> <br /> Bảng 4: Mức độ đề kháng kháng sinh của Klebsiella.sp<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> 15<br /> 16<br /> <br /> Kháng Sinh<br /> Amikacin<br /> Cefepime<br /> Cefpodoxime<br /> Ceftazidime<br /> Ceftriaxone<br /> Ciprofloxacin<br /> Ertapenem<br /> Gentamicin<br /> Imipenem<br /> Levofloxacin<br /> Meropenem<br /> Netilmicin<br /> Piperacillin / tazobactam<br /> Sulbactam/Cefoperazone<br /> Ticarcillin / clavulanic acid<br /> Trimethoprim / sulfamethoxazole<br /> <br /> 2008 (n=77)<br /> 34,6%<br /> 26,5%<br /> 57,4%<br /> 48,1%<br /> 51,9%<br /> 40,3%<br /> 0,0%<br /> 56,4%<br /> 0,0%<br /> 34,7%<br /> 0,0%<br /> 36,4%<br /> 19,5%<br /> 21,1%<br /> 16,0%<br /> 62,8%<br /> <br /> 2009 (n= 106) 2010 (n=121)<br /> 27,4%<br /> 20,7%<br /> 37,9%<br /> 29,8%<br /> 64,3%<br /> 52,9%<br /> 50,4%<br /> 40,5%<br /> 51,3%<br /> 38,8%<br /> 57,0%<br /> 44,6%<br /> 12,3%<br /> 8,3%<br /> 43,9%<br /> 35,5%<br /> 0,9%<br /> 4,1%<br /> 50,4%<br /> 37,2%<br /> 1,8%<br /> 5,0%<br /> 28,3%<br /> 23,1%<br /> 33,3%<br /> 19,8%<br /> 19,6%<br /> 17,4%<br /> 46,9%<br /> 28,9%<br /> 58,4%<br /> 48,8%<br /> <br /> Tỉ lệ S.aureus đề kháng với methicillin<br /> (MRSA) tại bệnh viện Chợ Rẫy hiện nay là 60%<br /> <br /> 488<br /> <br /> 2011 (n=138)<br /> 20,4%<br /> 34,5%<br /> 62,8%<br /> 43,6%<br /> 43,6%<br /> 48,3%<br /> 16,7%<br /> 50,0%<br /> 0,0%<br /> 41,0%<br /> 3,8%<br /> 20,3%<br /> 29,9%<br /> 35,9%<br /> 41,6%<br /> 41,1%<br /> <br /> 2012 (n=174)<br /> 29,2%<br /> 40,2%<br /> 57,5%<br /> 48,9%<br /> 52,9%<br /> 49,4%<br /> 17,2%<br /> 42,9%<br /> 5,7%<br /> 40,8%<br /> 11,5%<br /> 31,0%<br /> 22,4%<br /> 26,3%<br /> 56,8%<br /> 56,0%<br /> <br /> có nghĩa là sẽ kháng toàn bộ các kháng sinh<br /> thuộc nhóm Beta-lactam gồm cả Cephalosporin<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2013<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> các thế hệ, Carbapenem, các dạng phối hợp giữa<br /> Beta-lactam với các chất ức chế men Betalactamase(3,11,15). Kháng sinh hiện nay được<br /> khuyến cáo để điều trị bước một (first-line) là<br /> Vancomycin. Tỉ lệ đề kháng đến nay chỉ có vài<br /> trường hợp trên phạm vi toàn cầu có đề kháng<br /> với Vancomycin(4) Tuy nhiên, theo các y văn hiện<br /> nay, nồng độ ức chế tối thiểu của Vancomycin<br /> đối với MRSA càng cao (mặc dù vẫn còn nhạy<br /> cảm trên in vitro) thì tỉ lệ điều trị thành công với<br /> Vancomycin càng thấp(14). Vì vậy đã có khuyến<br /> cáo nếu MRSA có MIC đối với vancomycin ≥<br /> 2mg/L, không nên điều trị với Vancomycin mà<br /> nên chọn biện pháp điều trị khác (14) và chúng tôi<br /> có khảo sát nồng độ ức chế tối thiểu (MIC)<br /> củavancomycin trên 100 chủng S.aureus trong<br /> năm 2008, 100% các chủng S.aureus có MIC ≥<br /> 1,5mg/L và có đến 51% chủng ≥ 2mg/L(14). Theo<br /> khuyến cáo của CLSI 2012 đo MIC của<br /> Vancomycin với St.aureus thay cho phương<br /> pháp khuếch tán trong thực hiện kháng sinh đồ<br /> của St.aureus(2).<br /> Mức độ đề kháng của Klebsiella. sp cũng<br /> giống như E. coli.<br /> Hiện nay, A. baumannii là vi khuẩn phổ biến<br /> nhất tại các khoa ICU. Tại khoa ICU của bệnh<br /> viện Chợ Rẫy chiếm tỉ lệ 40% tương tự bệnh viện<br /> Bạch Mai A. baumannii chiếm tỉ lệ 41%. Mặc dù tỉ<br /> lệ nhiễm A. baumannii có huynh hướng giảm<br /> xuống nhưng vấn đề đa kháng là vấn đề nan giải<br /> và gia tăng nhanh chóng (bảng 5). Tỉ lệ đề kháng<br /> Carbapenem giữa Chợ Rẫy và Bạch Mai tương<br /> tự nhau 70%. Kháng sinh còn nhạy cảm cao với<br /> A. baumannii là Colistin. Tuy nhiên, theo y văn<br /> Colistin thâm nhập mô kém, đặc biệt là mô phổi<br /> nên trong trường hợp nhiễm khuẩn A. baumannii<br /> đa kháng, nên chọn điều trị phối hợp Colistin<br /> với Carbapenem(7,9,14) hoặc sulbactam.<br /> Bảng 5: Mức độ đề kháng kháng sinh của A.<br /> baumannii<br /> Kháng Sinh<br /> 1<br /> 2<br /> <br /> Amikacin<br /> Cefepime<br /> <br /> 2008<br /> n=102<br /> 71.6%<br /> 69.3%<br /> <br /> 2009 2010 2011 2012<br /> n=84 n=97 n=129 n=132<br /> 75.3% 80.4% 68.9% 59.5%<br /> 80.2% 80.4% 75.7% 70.5%<br /> <br /> Kháng Sinh<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> 15<br /> <br /> Ceftazidime<br /> Ceftriaxone<br /> Ciprofloxacin<br /> Colistin 10µg<br /> Doxycycline<br /> Gentamicin<br /> Imipenem<br /> Meropenem<br /> Netilmicin<br /> Piperacillin/<br /> tazobactam<br /> Sulbactam/Cefo<br /> perazone<br /> Ticarcillin/<br /> clavulanic acid<br /> Trimethoprim /<br /> sulfamethoxazol<br /> e<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> 2008<br /> n=102<br /> 69.6%<br /> 71.6%<br /> 73.5%<br /> 2.0%<br /> 31.0%<br /> 73.5%<br /> 56.9%<br /> 41.2%<br /> 57.8%<br /> <br /> 2009 2010 2011 2012<br /> n=84 n=97 n=129 n=132<br /> 84.0% 79.4% 75.9% 70.5%<br /> 82.7% 82.5% 78.3% 70.5%<br /> 75.3% 76.3% 69.7% 65.9%<br /> 2.5% 3.1% 1.2% 0.0%<br /> 13.4% 42.3% 26.8% 21.2%<br /> 75.3% 80.4% 68.3% 64.8%<br /> 70.4% 67.0% 65.1% 69.2%<br /> 68.0% 67.0% 65.7% 69.7%<br /> 63.0% 71.1% 51.9% 51.6%<br /> <br /> 61.8%<br /> <br /> 74.1% 67.0% 68.7% 68.5%<br /> <br /> 49.2%<br /> <br /> 31.6% 66.0% 54.8% 53.2%<br /> <br /> 65.3%<br /> <br /> 76.2% 74.2% 72.3% 69.6%<br /> <br /> 82.4%<br /> <br /> 83.1% 80.4% 69.8% 69.8%<br /> <br /> Bảng 6: Mức độ đề kháng kháng sinh của P.<br /> aeruginosa<br /> Kháng Sinh<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> <br /> 2008<br /> n=35<br /> 57.1%<br /> 50.0%<br /> 60.0%<br /> 62.9%<br /> 2.9%<br /> 58.3%<br /> 42.9%<br /> 14.3%<br /> 44.4%<br /> <br /> 2009<br /> n= 53<br /> 50.0%<br /> 59.3%<br /> 53.7%<br /> 60.4%<br /> 1.9%<br /> 57.4%<br /> 24.1%<br /> 26.4%<br /> 41.5%<br /> <br /> 2010<br /> n=97<br /> 47.4%<br /> 49.5%<br /> 36.1%<br /> 45.4%<br /> 9.3%<br /> 56.7%<br /> 36.1%<br /> 36.1%<br /> 28.9%<br /> <br /> 2011<br /> n=121<br /> 50.5%<br /> 50.4%<br /> 34.5%<br /> 50.0%<br /> 9.7%<br /> 49.2%<br /> 25.5%<br /> 32.6%<br /> 30.1%<br /> <br /> 2012<br /> n=129<br /> 41.7%<br /> 41.9%<br /> 24.0%<br /> 41.9%<br /> 9.4%<br /> 39.7%<br /> 42.6%<br /> 41.9%<br /> 20.9%<br /> <br /> Amikacin<br /> Cefepime<br /> Ceftazidime<br /> Ciprofloxacin<br /> Colistin 10µg<br /> Gentamicin<br /> Imipenem<br /> Meropenem<br /> Netilmicin<br /> Piperacillin /<br /> 10<br /> 41.7% 46.3% 36.1% 39.0% 32.0%<br /> tazobactam<br /> Sulbactam/Cefo<br /> 11<br /> 53.3% 40.0% 44.3% 38.0% 37.8%<br /> perazone<br /> Ticarcillin /<br /> 12<br /> 54.5% 51.9% 51.5% 54.5% 59.6%<br /> clavulanic acid<br /> <br /> P. aeruginosa là một trong những tác nhân<br /> quan trọng trong nhiễm khuẩn bệnh viện và<br /> có tỉ lệ đề kháng kháng sinh cao > 30% và đa<br /> kháng. Kháng sinh còn lại là Colistin và tỉ lệ<br /> đề kháng cũng tăng dần theo thời gian. Nên<br /> điều trị phối hợp(6,9,14).<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Tùy theo bệnh lý tác nhân gây nhiễm khuẩn<br /> huyết cũng như tỉ lệ nhiễm khuẩn sẽ thay đổi<br /> nhưng qua nhiều năm các vi khuẩn gây nhiễn<br /> khuẩn huyết chủ yếu Escherichia coli;<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2013<br /> <br /> 489<br /> <br />