234
Bài 65
TẮC RUỘT
MỤC TIÊU
1. Trình bày được các nguyên nhân gây tắc ruột.
2. Trình bày được triệu chứng lâm sàng của tắc ruột.
3. Trình bày được phương pháp xử trí tắc ruột ở tuyến y tế cơ sở.
NỘI DUNG
1. Đại cương
Định nghĩa: Tắc ruột là sự đình trệ lưu thông các chất chứa đựng trong lòng
ruột như hơi, dịch và bã thức ăn.
- Tắc ruột là một cấp cứu ngoại khoa chiếm tỷ lệ 19,2% trong các trường hợp
cấp cứu về ổ bụng nói chung và đứng hàng thứ 2 sau viêm ruột thừa.
- Bệnh này cần phát hiện và gửi lên tuyến trên sớm, nếu gửi chậm tỷ lệ tử vong
cao do bị nhiễm độc và rối loạn nước, điện giải.
Hình 65.1. Ruột bị nghẹt hình chữ W Hình 65.2. Tắc ruột do dính
2. Nguyên nhân: (Có hai nguyên nhân chính):
2.1. Tắc ruột cơ học: Nguyên nhân này đều phải điều trị bằng ngoại khoa.
2.1.1. Tắc ruột do nút bít (tiến triển từ từ):
* Tại trong lòng của ruột.
- Do giun: Tạo thành búi gây tắc ruột.
- Do bã thức ăn.
- Do sỏi mật rơi xuống (hiếm gặp).
* Tại thành ruột: Các khối u lành hay ác tính phát triển làm lấp lòng của ruột.
Như ung thư đại tràng, u lao, Pôlíp…
* Khối u bên ngoài đè vào ruột gây tắc ruột. Ví dụ như u mạc treo ruột, u nang
buồng trứng, u xơ tử cung…
* Do không có hậu môn: Gặp ở trẻ mới đẻ.
* Do dính ruột: Dính ruột sau mổ, dính ruột bào thai.
2.1.2.Tắc ruột do bị thắt (loại này tiến triển rất nhanh) gây hoại tử ruột.
- Lồng ruột cấp tính ở trẻ em
- Xoắn ruột
- Thoát vị thắt (thoát vị bẹn, thoát vị đùi, thoát vị cơ hoành, thoát vị rốn)
- Tắc ruột do dây chằng.
