Tài liệu giảng dạy chuyên đề Phát triển bền vững với những vấn đề toàn cầu và của Việt Nam: Phần 2

Chia sẻ: Lê Bảo Ngân | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:58

Thêm vào BST

Báo xấu

157
lượt xem 40
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu giảng dạy chuyên đề Phát triển bền vững với những vấn đề toàn cầu và của Việt Nam: Phần 2 với 3 chương cuối của chuyên đề. Nội dung chủ yếu của chương 4 là định hướng phát triển bền vững của Việt Nam (chương trình nghị sự 21 của Việt Nam). Chương 5 nói về vấn đề xây dựng chương trình nghị sự của ngành (SA21) và địa phương (LA21). Chương 6 nói về các công ước và thỏa thuận quốc tế về môi trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu giảng dạy chuyên đề Phát triển bền vững với những vấn đề toàn cầu và của Việt Nam: Phần 2

CH¦¥NG iV. §ÞNH H¦íNG CHIÕN L¦îC PH¸T TRIÓN BÒN V÷NG CñA VIÖT NAM (CH¦¥NG TR×NH NGHÞ Sù 21 CñA VIÖT NAM) ViÖt Nam ®· sím tham gia vµo tiÕn tr×nh chung cña thÕ giíi trong viÖc x©y dùng CTNS 21. N¨m 1992, ®oµn ®¹i biÓu ChÝnh phñ ViÖt nam tham dù Héi nghÞ Th−îng ®Ønh tr¸i ®Êt vÒ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn ë Rio de Janero (Braxin) ®· ký tuyªn bè chung cña thÕ giíi vÒ m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn, CTNS 21 toµn cÇu, cam kÕt x©y dùng ChiÕn l−îc PTBV quèc gia vµ CTNS 21 ®Þa ph−¬ng. N¨m 2004 ViÖt Nam ®· phª chuÈn ChiÕn l−îc quèc gia vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng thêi kú ®Õn 2010 vµ ®Þnh h−íng ®Õn 2020. ViÖt Nam còng ®· tham gia nhiÒu cam kÕt quèc tÕ nh»m b¶o vÖ m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn x· héi, n¨m 2000 ViÖt Nam cam kÕt thùc hiÖn c¸c môc tiªu thiªn niªn kû cña thÕ giíi. Héi ®ång PTBV quèc gia còng ®· ®−îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh cña Thñ t−íng ChÝnh phñ sè 1032/Q§-TTg ngµy 27/9/2005. Héi ®ång do Phã Thñ t−íng ChÝnh phñ lµm Chñ tÞch, Bé tr−ëng Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t− lµ Phã Chñ tÞch th−êng trùc. C¬ quan Th−êng trùc gióp viÖc cho Héi ®ång PTBV lµ V¨n phßng PTBV ®Æt t¹i Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−. 4.1. Quan ®iÓm, môc tiªu, néi dung ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña §¶ng vµ Nhµ n−íc Hßa nhËp víi céng ®ång Quèc tÕ, trong qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ vµ x· héi, PTBV víi nh÷ng néi hµm ph¸t triÓn toµn diÖn vµ cã hiÖu qu¶ vÒ kinh tÕ, ®i ®«i víi thùc hiÖn tiÕn bé, c«ng b»ng x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr−êng lu«n lu«n lµ môc tiªu ph¸t triÓn trong tõng thêi kú kÕ ho¹ch cña ®Êt n−íc. §¹i héi §¶ng lÇn thø IX ®· th«ng qua môc tiªu chiÕn l−îc 10 n¨m (2001-2010) mµ néi dung tËp trung vµo nh÷ng nh©n tè ph¸t triÓn bÒn v÷ng: §−a n−íc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸, tinh thÇn cña nh©n d©n. T¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 n−íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n−íc c«ng nghiÖp theo h−íng hiÖn ®¹i; nguån lùc con ng−êi, n¨ng lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ, kÕt cÊu h¹ tÇng, tiÒm lùc kinh tÕ, quèc phßng, an ninh ®−îc t¨ng c−êng; thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa ®−îc h×nh thµnh vÒ c¬ b¶n. VÞ thÕ cña n−íc ta trªn tr−êng quèc tÕ ®−îc n©ng cao. §Ó thùc hiÖn môc tiªu PTBV nh− NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc ®· ®Ò ra vµ thùc hiÖn cam kÕt quèc tÕ vÒ PTBV, Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· phª duyÖt “§Þnh h−íng ChiÕn l−îc Ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë ViÖt Nam” (CTNS 21 cña ViÖt Nam). §©y lµ chiÕn l−îc khung, bao gåm nh÷ng ®Þnh h−íng lín lµm c¬ së ph¸p lý ®Ó c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph−¬ng, c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n triÓn khai thùc hiÖn vµ phèi hîp hµnh ®éng nh»m b¶o ®¶m ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®Êt n−íc trong thÕ kû 21. 95
§Þnh h−íng chiÕn l−îc vÒ PTBV ë ViÖt Nam nªu lªn nh÷ng th¸ch thøc mµ ViÖt Nam ®ang ph¶i ®èi mÆt, ®Ò xuÊt nh÷ng chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch, c«ng cô ph¸p luËt vµ nh÷ng lÜnh vùc ho¹t ®éng −u tiªn ®Ó thùc hiÖn môc tiªu PTBV. Víi nh÷ng ®Þnh h−íng chiÕn l−îc ph¸t triÓn dµi h¹n, v¨n b¶n §Þnh h−íng chiÕn l−îc PTBV ë ViÖt Nam sÏ th−êng xuyªn ®−îc xem xÐt, bæ sung vµ ®iÒu chØnh cho phï hîp víi tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn, cËp nhËt nh÷ng kiÕn thøc vµ nhËn thøc míi nh»m hoµn thiÖn h¬n vÒ con ®−êng PTBV ë ViÖt Nam. 4.2. §Þnh h−íng chiÕn l−îc ph¸t triÓn cña ViÖt Nam (Ch−¬ng tr×nh nghÞ sù 21 cña ViÖt Nam) CTNS 21 cña ViÖt Nam lµ khung chiÕn l−îc ®Ó x©y dùng c¸c ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng. Trªn c¬ së ph©n tÝch thùc tr¹ng ph¸t triÓn cña ViÖt Nam d−íi gãc ®é bÒn v÷ng, CTNS ®· ®−a ra nh÷ng nguyªn t¾c PTBV, môc tiªu vµ tÇm nh×n dµi h¹n, c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng −u tiªn, ph−¬ng tiÖn vµ gi¶i ph¸p nh»m ®¹t ®−îc sù PTBV trong thÕ kû 21. D−íi ®©y sÏ lÇn l−ît ®iÓm qua c¸c nÐt chÝnh ®−îc ®Ò cËp ®Õn trong CTNS. 4.2.1. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ViÖt Nam 1. Thµnh tùu Qua m−êi t¸m n¨m tiÕn hµnh c«ng cuéc §æi míi, ViÖt Nam ®· ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ to lín trong ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr−êng. a. VÒ kinh tÕ NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· tõng b−íc chuyÓn ®æi tõ kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang kinh tÕ thÞ tr−êng theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa. NÒn kinh tÕ t¨ng tr−ëng víi tèc ®é cao vµ t−¬ng ®èi æn ®Þnh. Trong nh÷ng n¨m cña thËp kû 90 (thÕ kû 20), tæng s¶n phÈm trong n−íc (GDP) t¨ng b×nh qu©n 7,5%/ n¨m, GDP n¨m 2000 ®· gÊp h¬n 2 lÇn so víi n¨m 1990. N¨m 2003 GDP t¨ng 7,24%, b×nh qu©n 3 n¨m 2001-2003, tèc ®é ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ t¨ng trªn 7,1%/n¨m. 96
520 450 430 436 405 375 364 354 337 289 228 190 145 119 98 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2005 H×nh 19. GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi (Tæng côc Thèng kª) Trong ngµnh n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt l−¬ng thùc tõ møc 19,9 triÖu tÊn (quy thãc) n¨m 1990 ®· t¨ng lªn tíi trªn 37 triÖu tÊn n¨m 2003; l−¬ng thùc cã h¹t b×nh qu©n ®Çu ng−êi t¨ng tõ 303 kg n¨m 1990 lªn 462 kg n¨m 2003, kh«ng nh÷ng b¶o ®¶m an ninh l−¬ng thùc v÷ng ch¾c cho ®Êt n−íc mµ cßn ®−a ViÖt Nam vµo danh s¸ch nh÷ng n−íc xuÊt khÈu g¹o hµng ®Çu cña thÕ giíi. Nhê b¶o ®¶m an ninh l−¬ng thùc, c¸c c©y n«ng nghiÖp hµng ho¸ vµ ch¨n nu«i cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. G¹o, cµ phª, cao su, h¹t ®iÒu, chÌ, l¹c, rau qu¶, thÞt lîn, thuû h¶i s¶n ®· trë thµnh nh÷ng mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu quan träng cña ViÖt Nam. C«ng nghiÖp ®· ®−îc c¬ cÊu l¹i vµ dÇn dÇn t¨ng tr−ëng æn ®Þnh. Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m trong m−êi n¨m qua ®¹t møc 13,6%; trong ®ã khu vùc quèc doanh t¨ng 11,4%, khu vùc ngoµi quèc doanh t¨ng 11,4% vµ khu vùc cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi t¨ng 22,5%. TÝnh theo gi¸ trÞ s¶n xuÊt, quy m« s¶n xuÊt c«ng nghiÖp n¨m 2000 ®· gÊp 3,6 lÇn n¨m 1990. Trong 3 n¨m 2001-2003 c«ng nghiÖp tiÕp tôc ph¸t triÓn kh¸, gi¸ trÞ s¶n xuÊt t¨ng 15%, trong ®ã c«ng nghiÖp quèc doanh t¨ng 12,1%/n¨m, c«ng nghiÖp ngoµi quèc doanh t¨ng 19,8%/n¨m vµ c«ng nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi t¨ng 15,6%. C¸c ngµnh dÞch vô ®· ®−îc më réng vµ chÊt l−îng phôc vô ®· ®−îc n©ng lªn, ®¸p øng nhu cÇu t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ phôc vô ®êi sèng d©n c−. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c¸c ngµnh dÞch vô b×nh qu©n 10 n¨m (1990-2000) t¨ng 8,2%, b×nh qu©n 3 n¨m (2001-2003) t¨ng trªn 7%. ThÞ tr−êng trong n−íc ®· th«ng tho¸ng h¬n víi sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. Gi¸ trÞ hµng ho¸ b¸n ra trªn thÞ tr−êng trong n−íc n¨m 2000 ®¹t gÊp 12,3 lÇn so víi n¨m 1990. Trong 3 n¨m (2001-2003) thÞ tr−êng trong n−íc cµng trë nªn s«i ®éng, tæng møc l−u chuyÓn hµng ho¸ trªn thÞ tr−êng t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m trªn 12%. 97
C¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i ph¸t triÓn nhanh, ®¸p øng kh¸ tèt cho yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi. Gi¸ trÞ dÞch vô vËn t¶i, kho tµng, th«ng tin liªn l¹c t¨ng 1,8 lÇn Du lÞch ®· cã b−íc ph¸t triÓn kh¸, nhiÒu trung t©m du lÞch ®−îc n©ng cÊp, trïng tu, c¶i t¹o, c¸c lo¹i h×nh du lÞch ph¸t triÓn ®a d¹ng, ®Æc biÖt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· tËp trung khai th¸c n©ng cao gi¸ trÞ nh©n v¨n vµ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc trong c¸c tuyÕn du lÞch, lµm cho du lÞch cµng thªm phong phó, hÊp dÉn kh¸ch du lÞch trong vµ ngoµi n−íc. DÞch vô b−u chÝnh viÔn th«ng ph¸t triÓn nhanh, m¹ng l−íi viÔn th«ng trong n−íc ®· ®−îc hiÖn ®¹i ho¸ vÒ c¬ b¶n. NhiÒu ph−¬ng tiÖn th«ng tin hiÖn ®¹i ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ ®· ®−îc ph¸t triÓn, b−íc ®Çu ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin, giao dÞch th−¬ng m¹i vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ®Êt n−íc. §· h×nh thµnh thÞ tr−êng dÞch vô b¶o hiÓm víi sù tham gia cña c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n−íc. DÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng cã nh÷ng ®æi míi quan träng. C¸c dÞch vô kh¸c nh− t− vÊn ph¸p luËt, khoa häc vµ c«ng nghÖ, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, y tÕ...®· b¾t ®Çu ph¸t triÓn. Do s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt tµi chÝnh, tiÒn tÖ cã hiÖu qu¶, m«i tr−êng kinh tÕ vÜ m« ®· æn ®Þnh, t¹o ®iÒu kiÖn cho thu hót ®Çu t− vµ n©ng cao møc sèng nh©n d©n. b. VÒ x∙ héi ViÖt Nam ®· ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tùu quan träng vÒ ph¸t triÓn x· héi. §Çu t− cña Nhµ n−íc cho c¸c lÜnh vùc x· héi ngµy cµng t¨ng, hiÖn chiÕm trªn 25% vèn ng©n s¸ch nhµ n−íc, trong ®ã ®Æc biÖt −u tiªn ®Çu t− cho xãa ®ãi gi¶m nghÌo, gi¶i quyÕt viÖc lµm, gi¸o dôc - ®µo t¹o, d¹y nghÒ, y tÕ, ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n, phßng chèng c¸c tÖ n¹n x· héi, khoa häc-c«ng nghÖ, b¶o vÖ m«i tr−êng còng nh− c¸c dÞch vô x· héi c¬ b¶n kh¸c. Mét hÖ thèng luËt ph¸p ®· ®−îc ban hµnh ®¸p øng ®−îc ®ßi hái cña thùc tiÔn vµ phï hîp h¬n víi yªu cÇu ®æi míi cña ®Êt n−íc trong t×nh h×nh míi nh− Bé LuËt d©n sù; Bé LuËt lao ®éng; LuËt b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n; LuËt b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em; LuËt b¶o vÖ m«i tr−êng; LuËt gi¸o dôc; LuËt khoa häc vµ c«ng nghÖ; Ph¸p lÖnh −u ®·i ng−êi cã c«ng, Ph¸p lÖnh ng−êi tµn tËt, LuËt b¶o hiÓm... 98
51 ? Chu QT ChuÈn 38 ? huÈn Chu VN C 30 30 17 13 9 3 1992 1998 2002 2010 H×nh 20. Tû lÖ ®ãi nghÌo theo chuÈn quèc tÕ vμ ViÖt Nam (Vò TuÊn Anh, 2002) NhiÒu ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ ph¸t triÓn x· héi ®· vµ ®ang ®−îc triÓn khai thùc hiÖn vµ ®¹t hiÖu qu¶ x· héi cao. B¶y ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia giai ®o¹n 1998-2000 vÒ: xãa ®ãi gi¶m nghÌo; gi¶i quyÕt viÖc lµm; d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh; phßng chèng HIV/AIDS; thanh to¸n mét sè bÖnh x· héi vµ bÖnh dÞch nguy hiÓm; n−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n; x©y dùng lùc l−îng vËn ®éng viªn tµi n¨ng vµ c¸c trung t©m thÓ thao träng ®iÓm; phßng, chèng téi ph¹m còng nh− mét sè ch−¬ng tr×nh môc tiªu kh¸c vÒ: ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n miÒn nói vµ vïng s©u, vïng xa; tiªm chñng më réng cho trÎ em; xãa mï ch÷ vµ phæ cËp tiÓu häc; phßng chèng c¸c tÖ n¹n x· héi...®· ®−îc triÓn khai thùc hiÖn vµ ®¹t hiÖu qu¶ tèt vÒ mÆt x· héi. C¸c quü quèc gia vÒ xãa ®ãi gi¶m nghÌo, hç trî t¹o viÖc lµm, quü ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, quü t×nh th−¬ng, quü hç trî trÎ em nghÌo v−ît khã...®· ®−îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Giai ®o¹n 2001-2005 cã 6 ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ: xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ viÖc lµm; n−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n; d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh; phßng, chèng mét sè bÖnh x· héi, bÖnh dÞch nguy hiÓm vµ HIV/AIDS; v¨n ho¸; gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®· ®−îc phª duyÖt, ®ang tÝch cùc triÓn khai thùc hiÖn vµ ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qña ban ®Çu vÒ mÆt x· héi ®¸ng khÝch lÖ. §êi sèng nh©n d©n ë c¶ thµnh thÞ vµ n«ng th«n ®· ®−îc c¶i thiÖn râ rÖt. C«ng cuéc xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu ®−îc d− luËn trong n−íc vµ thÕ giíi ®¸nh gi¸ cao. Tû lÖ hé nghÌo ®ãi trong c¶ n−íc tÝnh theo chuÈn nghÌo quèc gia gi¶m tõ 30% n¨m 1992 xuèng cßn 10% n¨m 2000 (theo chuÈn cò), b×nh qu©n mçi n¨m gi¶m ®−îc gÇn 300 ngh×n hé. TÝnh theo chuÈn míi th× ®Õn n¨m 2003 tû lÖ hé nghÌo cßn kho¶ng 11%. TÝnh theo chuÈn nghÌo cã thÓ so s¸nh quèc tÕ cña §iÒu tra møc sèng d©n c− 1993 vµ 1998, th× tû lÖ nghÌo chung ®· gi¶m tõ 58% n¨m 1993 xuèng 37% n¨m 1998 vµ tû lÖ nghÌo l−¬ng thùc gi¶m tõ 25% xuèng cßn 15%. Tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m 2000, sè ng−êi cã viÖc lµm t¨ng tõ 30,9 triÖu lªn 40,6 triÖu ng−êi, b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng thªm kho¶ng 2,9%. Mçi n¨m cã kho¶ng 1,2 triÖu chç lµm viÖc míi ®−îc t¹o ra. 99
§Õn n¨m 2000, c¶ n−íc ®¹t tiªu chuÈn quèc gia vÒ xãa mï ch÷ vµ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc, trªn 90% d©n c− ®−îc tiÕp cËn víi dÞch vô y tÕ, 60% sè hé gia ®×nh cã n−íc s¹ch, sãng truyÒn h×nh ®· phñ 85%, sãng ph¸t thanh phñ 95% diÖn tÝch c¶ n−íc. C¸c chØ tiªu x· héi ®−îc c¶i thiÖn h¬n rÊt nhiÒu. ChØ sè ph¸t triÓn con ng−êi (HDI) cña ViÖt Nam ®· t¨ng tõ 0,611 n¨m 1992 lªn 0,682 n¨m 1999. XÕp h¹ng HDI trong sè 162 n−íc, ViÖt Nam ®øng thø 120 n¨m 1992; thø 101 n¨m 1999 vµ thø 109 trªn 175 n−íc vµo n¨m 2003. So víi mét sè n−íc cã tæng s¶n phÈm trong n−íc - GDP trªn ®Çu ng−êi t−¬ng ®−¬ng, th× HDI cña ViÖt Nam cao h¬n ®¸ng kÓ. VÒ chØ sè ph¸t triÓn giíi (GDI), n¨m 2003 ViÖt Nam ®−îc xÕp thø 89 trong trong tæng sè 144 n−íc. Phô n÷ chiÕm 26% tæng sè ®¹i biÓu Quèc héi, lµ mét trong 15 n−íc cã tû lÖ n÷ cao nhÊt trong c¬ quan quyÒn lùc cña Nhµ n−íc. c. VÒ sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i tr−êng ViÖt Nam ®· cã nhiÒu nç lùc nh»m kh¾c phôc nh÷ng hËu qu¶ m«i tr−êng do chiÕn tranh ®Ó l¹i. NhiÒu chÝnh s¸ch quan träng vÒ qu¶n lý, sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i tr−êng ®· ®−îc x©y dùng vµ thùc hiÖn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. HÖ thèng qu¶n lý nhµ n−íc vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng ®· ®−îc h×nh thµnh ë cÊp Trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng. C«ng t¸c qu¶n lý m«i tr−êng, gi¸o dôc ý thøc vµ tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ m«i tr−êng cho mäi tæ chøc, c¸ nh©n ngµy cµng ®−îc më réng vµ n©ng cao chÊt l−îng. C«ng t¸c gi¸o dôc vµ truyÒn th«ng vÒ m«i tr−êng ®ang ®−îc ®Èy m¹nh. Néi dung b¶o vÖ m«i tr−êng ®· ®−îc ®−a vµo gi¶ng d¹y ë tÊt c¶ c¸c cÊp häc trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n. ViÖc thùc hiÖn nh÷ng chÝnh s¸ch trªn ®· gãp phÇn t¨ng c−êng qu¶n lý, khai th¸c hîp lý vµ sö dông tiÕt kiÖm tµi nguyªn thiªn nhiªn; phßng ngõa, ng¨n chÆn « nhiÔm, suy tho¸i vµ sù cè m«i tr−êng; phôc håi vµ c¶i thiÖn mét c¸ch râ rÖt chÊt l−îng m«i tr−êng sinh th¸i ë mét sè vïng. 2. Nh÷ng tån t¹i chñ yÕu Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu nãi trªn, trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña ®Êt n−íc, ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng, tÝnh bÒn v÷ng cña sù ph¸t triÓn vÉn ch−a ®−îc quan t©m ®óng møc vµ vÉn cßn mét sè tån t¹i chñ yÕu sau ®©y: a. VÒ nhËn thøc Quan ®iÓm PTBV ch−a ®−îc thÓ hiÖn mét c¸ch râ rÖt vµ nhÊt qu¸n qua hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt cña Nhµ n−íc. C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi cßn thiªn vÒ t¨ng tr−ëng nhanh kinh tÕ vµ æn ®Þnh x· héi, mµ ch−a quan t©m ®Çy ®ñ, ®óng møc ®Õn tÝnh bÒn v÷ng khi khai th¸c vµ sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i tr−êng. MÆt kh¸c, c¸c chÝnh s¸ch b¶o vÖ m«i tr−êng l¹i chó träng viÖc gi¶i quyÕt c¸c sù cè m«i tr−êng, phôc håi suy tho¸i vµ c¶i thiÖn chÊt l−îng m«i tr−êng, mµ ch−a ®Þnh 100
h−íng ph¸t triÓn l©u dµi nh»m ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu t−¬ng lai cña x· héi. Qu¸ tr×nh lËp quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ qu¸ tr×nh x©y dùng chÝnh s¸ch b¶o vÖ m«i tr−êng cßn ch−a ®−îc kÕt hîp chÆt chÏ, lång ghÐp hîp lý víi nhau. C¬ chÕ qu¶n lý vµ gi¸m s¸t sù PTBV ch−a ®−îc thiÕt lËp râ rµng vµ cã hiÖu lùc. b. VÒ kinh tÕ Nguån lùc ph¸t triÓn cßn thÊp nªn nh÷ng yªu cÇu vÒ PTBV Ýt cã ®ñ ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó thùc hiÖn. §Çu t− ®−îc tËp trung chñ yÕu cho nh÷ng c«ng tr×nh mang l¹i lîi Ých trùc tiÕp, cßn rÊt Ýt ®Çu t− cho t¸i t¹o c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i tr−êng. Sè nî hiÖn nay cña ViÖt Nam so víi c¸c n−íc kh¸c ch−a thuéc lo¹i cao vµ ch−a tíi giíi h¹n nguy hiÓm, song nã ®ang t¨ng lªn nhanh chãng vµ sÏ cã nguy c¬ ®e do¹ tÝnh bÒn v÷ng cña sù ph¸t triÓn trong t−¬ng lai, nhÊt lµ khi vèn vay ch−a ®−îc sö dông cã hiÖu qu¶. Møc ®é chÕ biÕn, chÕ t¸c nguyªn vËt liÖu trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cßn rÊt thÊp vµ møc ®é chi phÝ nguyªn, nhiªn, vËt liÖu cho mét ®¬n vÞ gi¸ trÞ s¶n phÈm cßn cao; s¶n phÈm tiªu dïng trong n−íc còng nh− xuÊt khÈu phÇn lín lµ s¶n phÈm th«; sù t¨ng tr−ëng kinh tÕ chñ yÕu lµ theo chiÒu réng...trong khi ®ã nh÷ng nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn chØ cã h¹n vµ ®· bÞ khai th¸c ®Õn møc tíi h¹n. Xu h−íng gi¶m gi¸ c¸c s¶n phÈm th« trªn thÞ tr−êng thÕ giíi g©y ra nhiÒu khã kh¨n cho t¨ng tr−ëng n«ng nghiÖp ë ViÖt Nam. Víi c¬ cÊu s¶n xuÊt nh− hiÖn nay, ®Ó ®¹t ®−îc mét gi¸ trÞ thu nhËp nh− cò tõ thÞ tr−êng thÕ giíi, ViÖt Nam ®· ph¶i b¸n ®i mét sè l−îng hµng ho¸ hiÖn vËt nhiÒu h¬n tr−íc. C¸c môc tiªu ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh cã sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn cßn m©u thuÉn nhau vµ ch−a ®−îc kÕt hîp mét c¸ch tho¶ ®¸ng. C¸c cÊp chÝnh quyÒn ë c¶ Trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng ch−a qu¶n lý cã hiÖu qu¶ viÖc sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i tr−êng. c. VÒ x∙ héi Søc Ðp vÒ d©n sè tiÕp tôc gia t¨ng, t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm ngµy mét bøc xóc, tû lÖ hé nghÌo cßn cao vÉn lµ nh÷ng trë ng¹i lín ®èi víi sù PTBV. ChÊt l−îng nguån nh©n lùc cßn thÊp. Sè l−îng vµ chÊt l−îng lao ®éng kü thuËt (vÒ c¬ cÊu ngµnh nghÒ, kü n¨ng, tr×nh ®é) ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña thÞ tr−êng lao ®éng. Kho¶ng c¸ch giµu nghÌo vµ ph©n tÇng x· héi cã xu h−íng gia t¨ng nhanh chãng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. M« h×nh tiªu dïng cña d©n c− ®ang diÔn biÕn theo truyÒn thèng cña c¸c quèc gia ph¸t triÓn, tiªu tèn nhiÒu nguyªn vËt liÖu, n¨ng l−îng vµ th¶i ra nhiÒu chÊt th¶i vµ chÊt ®éc h¹i. M« h×nh tiªu dïng nµy ®·, ®ang vµ sÏ tiÕp tôc lµm cho m«i tr−êng tù nhiªn bÞ qu¸ t¶i bëi l−îng chÊt th¶i vµ sù khai th¸c qu¸ møc. Mét sè tÖ n¹n x· héi nh− nghiÖn hót, m¹i d©m, c¨n bÖnh thÕ kû HIV/AIDS, tham nhòng cßn ch−a ®−îc ng¨n chÆn cã hiÖu qu¶, g©y thÊt tho¸t vµ tèn kÐm c¸c nguån cña c¶i, t¹o ra nguy c¬ mÊt æn ®Þnh x· héi vµ ph¸ ho¹i sù c©n ®èi sinh th¸i. 101
d. VÒ sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i tr−êng Do chó träng vµo ph¸t triÓn kinh tÕ, nhÊt lµ t¨ng tr−ëng GDP, Ýt chó ý tíi hÖ thèng tù nhiªn, nªn hiÖn t−îng khai th¸c bõa b·i vµ sö dông l·ng phÝ tµi nguyªn thiªn nhiªn, g©y nªn suy tho¸i m«i tr−êng vµ lµm mÊt c©n ®èi c¸c hÖ sinh th¸i ®ang diÔn ra phæ biÕn. Mét sè c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô, bÖnh viÖn…g©y « nhiÔm m«i tr−êng nghiªm träng. Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ t¨ng lªn nhanh chãng kÐo theo sù khai th¸c qu¸ møc nguån n−íc ngÇm, « nhiÔm nguån n−íc mÆt, kh«ng khÝ vµ ø ®äng chÊt th¶i r¾n. §Æc biÖt, c¸c khu vùc giµu ®a d¹ng sinh häc, rõng, m«i tr−êng biÓn vµ ven biÓn ch−a ®−îc chó ý b¶o vÖ, ®ang bÞ khai th¸c qu¸ møc. Tuy c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng ®· cã nh÷ng b−íc tiÕn bé ®¸ng kÓ, nh−ng møc ®é « nhiÔm, sù suy tho¸i vµ suy gi¶m chÊt l−îng m«i tr−êng vÉn tiÕp tôc gia t¨ng. §iÒu nµy chøng tá n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña bé m¸y lµm c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña PTBV. C«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng cã tÝnh liªn ngµnh, liªn vïng, liªn quèc gia vµ toµn cÇu, cÇn ph¶i ®−îc tiÕn hµnh tõ cÊp c¬ së ph−êng x·, quËn huyÖn. Chóng ta cßn thiÕu ph−¬ng thøc qu¶n lý tæng hîp m«i tr−êng ë cÊp vïng, liªn vïng vµ liªn ngµnh, trong khi ®ã l¹i cã sù chång chÐo chøc n¨ng, nhiÖm vô gi÷a c¸c cÊp, c¸c ngµnh trong c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng. Qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng míi ®−îc thùc hiÖn ë cÊp Trung −¬ng, ngµnh, tØnh, ch−a hoÆc cã rÊt Ýt ë cÊp quËn huyÖn vµ ch−a cã ë cÊp ph−êng x·. Mét sè quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vïng ®· ®−îc x©y dùng, song ch−a cã c¬ chÕ b¾t buéc c¸c ®Þa ph−¬ng vµ c¸c ngµnh tham gia khi x©y dùng vµ thùc hiÖn quy ho¹ch nµy. 4.2.2. Nh÷ng môc tiªu, quan ®iÓm, nguyªn t¾c trong ph¸t triÓn bÒn v÷ng ViÖt Nam 1. Môc tiªu Môc tiªu tæng qu¸t trong ChiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi 2001-2010 cña §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lÇn thø IX lµ: "§−a ®Êt n−íc ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn; n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸, tinh thÇn cña nh©n d©n; t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 ViÖt Nam c¬ b¶n trë thµnh mét n−íc c«ng nghiÖp. Nguån lùc con ng−êi, n¨ng lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ, kÕt cÊu h¹ tÇng, tiÒm lùc kinh tÕ, quèc phßng, an ninh ®−îc t¨ng c−êng; thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa ®−îc h×nh thµnh vÒ c¬ b¶n; vÞ thÕ cña ®Êt n−íc trªn tr−êng quèc tÕ ®−îc n©ng cao". Quan ®iÓm ph¸t triÓn trong ChiÕn l−îc trªn ®−îc kh¼ng ®Þnh : "Ph¸t triÓn nhanh, hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®i ®«i víi thùc hiÖn tiÕn bé, c«ng b»ng x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr−êng"; "Ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi g¾n chÆt víi b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr−êng, b¶o ®¶m sù hµi hoµ gi÷a m«i tr−êng nh©n t¹o víi m«i tr−êng thiªn nhiªn, gi÷ g×n ®a d¹ng sinh häc". 102
Môc tiªu tæng qu¸t cña PTBV lµ ®¹t ®−îc sù ®Çy ®ñ vÒ vËt chÊt, sù giµu cã vÒ tinh thÇn vµ v¨n hãa, sù b×nh ®¼ng cña c¸c c«ng d©n vµ sù ®ång thuËn cña x· héi, sù hµi hßa gi÷a con ng−êi vµ tù nhiªn; ph¸t triÓn ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ, hîp lý vµ hµi hoµ ®−îc ba mÆt lµ ph¸t triÓn kinh tÕ, ph¸t triÓn x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr−êng. Môc tiªu PTBV vÒ kinh tÕ lµ ®¹t ®−îc sù t¨ng tr−ëng æn ®Þnh víi c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n, tr¸nh ®−îc sù suy tho¸i hoÆc ®×nh trÖ trong t−¬ng lai, tr¸nh ®Ó l¹i g¸nh nÆng nî nÇn lín cho c¸c thÕ hÖ mai sau. Môc tiªu PTBV vÒ x· héi lµ ®¹t ®−îc kÕt qu¶ cao trong viÖc thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi, b¶o ®¶m chÕ ®é dinh d−ìng vµ chÊt l−îng ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n ngµy cµng ®−îc n©ng cao, mäi ng−êi ®Òu cã c¬ héi ®−îc häc hµnh vµ cã viÖc lµm, gi¶m t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo vµ h¹n chÕ kho¶ng c¸ch giµu nghÌo gi÷a c¸c tÇng líp vµ nhãm x· héi, gi¶m c¸c tÖ n¹n x· héi, n©ng cao møc ®é c«ng b»ng vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô gi÷a c¸c thµnh viªn vµ gi÷a c¸c thÕ hÖ trong mét x· héi, duy tr× vµ ph¸t huy ®−îc tÝnh ®a d¹ng vµ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é v¨n minh vÒ ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn. Môc tiªu cña PTBV vÒ m«i tr−êng lµ khai th¸c hîp lý, sö dông tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶ tµi nguyªn thiªn nhiªn; phßng ngõa, ng¨n chÆn, xö lý vµ kiÓm so¸t cã hiÖu qu¶ « nhiÔm m«i tr−êng, b¶o vÖ tèt m«i tr−êng sèng; b¶o vÖ c¸c v−ên quèc gia, khu b¶o tån thiªn nhiªn, khu dù tr÷ sinh quyÓn vµ b¶o tån sù ®a d¹ng sinh häc; kh¾c phôc suy tho¸i vµ c¶i thiÖn chÊt l−îng m«i tr−êng. 2. T¸m nguyªn t¾c chÝnh cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ViÖt Nam §Ó ®¹t ®−îc môc tiªu nªu trªn, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn chóng ta cÇn thùc hiÖn nh÷ng nguyªn t¾c chÝnh sau ®©y: Thø nhÊt, con ng−êi lµ trung t©m cña PTBV. §¸p øng ngµy cµng ®Çy ®ñ h¬n nhu cÇu vËt chÊt vµ tinh thÇn cña mäi tÇng líp nh©n d©n, x©y dùng ®Êt n−íc giµu m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ vµ v¨n minh lµ nguyªn t¾c qu¸n triÖt nhÊt qu¸n trong mäi giai ®o¹n ph¸t triÓn. Thø hai, coi ph¸t triÓn kinh tÕ lµ nhiÖm vô trung t©m cña giai ®o¹n ph¸t triÓn s¾p tíi, b¶o ®¶m an ninh l−¬ng thùc, n¨ng l−îng ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng, b¶o ®¶m vÖ sinh vµ an toµn thùc phÈm cho nh©n d©n; kÕt hîp chÆt chÏ, hîp lý vµ hµi hßa víi ph¸t triÓn x· héi; khai th¸c hîp lý, sö dông tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶ tµi nguyªn thiªn nhiªn trong giíi h¹n cho phÐp vÒ mÆt sinh th¸i vµ b¶o vÖ m«i tr−êng l©u bÒn. Tõng b−íc thùc hiÖn nguyªn t¾c "mäi mÆt: kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr−êng ®Òu cïng cã lîi". Thø ba, b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn chÊt l−îng m«i tr−êng ph¶i ®−îc coi lµ mét yÕu tè kh«ng thÓ t¸ch rêi cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. TÝch cùc vµ chñ ®éng phßng ngõa, ng¨n chÆn nh÷ng t¸c ®éng xÊu ®èi víi m«i tr−êng do ho¹t ®éng cña con ng−êi g©y ra. CÇn 103
¸p dông réng r·i nguyªn t¾c "ng−êi g©y thiÖt h¹i ®èi víi tµi nguyªn vµ m«i tr−êng th× ph¶i båi hoµn". X©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé vµ cã hiÖu lùc vÒ c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng; chñ ®éng g¾n kÕt vµ cã chÕ tµi b¾t buéc lång ghÐp yªu cÇu b¶o vÖ m«i tr−êng trong viÖc lËp quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, ch−¬ng tr×nh vµ dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, coi yªu cÇu vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng lµ mét tiªu chÝ quan träng trong ®¸nh gi¸ PTBV. Thø t−, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ph¶i b¶o ®¶m ®¸p øng mét c¸ch c«ng b»ng nhu cÇu cña thÕ hÖ hiÖn t¹i vµ kh«ng g©y trë ng¹i tíi cuéc sèng cña c¸c thÕ hÖ t−¬ng lai. T¹o lËp ®iÒu kiÖn ®Ó mäi ng−êi vµ mäi céng ®ång trong x· héi cã c¬ héi b×nh ®¼ng ®Ó ph¸t triÓn, ®−îc tiÕp cËn tíi nh÷ng nguån lùc chung vµ ®−îc ph©n phèi c«ng b»ng nh÷ng lîi Ých c«ng céng, t¹o ra nh÷ng nÒn t¶ng vËt chÊt, tri thøc vµ v¨n ho¸ tèt ®Ñp cho nh÷ng thÕ hÖ mai sau, sö dông tiÕt kiÖm nh÷ng tµi nguyªn kh«ng thÓ t¸i t¹o l¹i ®−îc, g×n gi÷ vµ c¶i thiÖn m«i tr−êng sèng, ph¸t triÓn hÖ thèng s¶n xuÊt s¹ch vµ th©n thiÖn víi m«i tr−êng; x©y dùng lèi sèng lµnh m¹nh, hµi hoµ, gÇn gòi vµ yªu quý thiªn nhiªn. Thø n¨m, khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cho c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, thóc ®Èy ph¸t triÓn nhanh, m¹nh vµ bÒn v÷ng ®Êt n−íc. C«ng nghÖ hiÖn ®¹i, s¹ch vµ th©n thiÖn víi m«i tr−êng cÇn ®−îc −u tiªn sö dông réng r·i trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt, tr−íc m¾t cÇn ®−îc ®Èy m¹nh sö dông ë nh÷ng ngµnh vµ lÜnh vùc s¶n xuÊt cã t¸c dông lan truyÒn m¹nh, cã kh¶ n¨ng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nhiÒu ngµnh vµ lÜnh vùc s¶n xuÊt kh¸c. Thø s¸u, PTBV lµ sù nghiÖp cña toµn §¶ng, c¸c cÊp chÝnh quyÒn, c¸c bé, ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng; cña c¸c c¬ quan, doanh nghiÖp, ®oµn thÓ x· héi, c¸c céng ®ång d©n c− vµ mäi ng−êi d©n. Ph¶i huy ®éng tèi ®a sù tham gia cña mäi ng−êi cã liªn quan trong viÖc lùa chän c¸c quyÕt ®Þnh vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr−êng ë ®Þa ph−¬ng vµ trªn quy m« c¶ n−íc. B¶o ®¶m cho nh©n d©n cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin vµ n©ng cao vai trß cña c¸c tÇng líp nh©n d©n, ®Æc biÖt cña phô n÷, thanh niªn, ®ång bµo c¸c d©n téc Ýt ng−êi trong viÖc ®ãng gãp vµo qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh vÒ c¸c dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn lín, l©u dµi cña ®Êt n−íc. Thø b¶y, g¾n chÆt viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ víi chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Ó PTBV ®Êt n−íc. Ph¸t triÓn c¸c quan hÖ song ph−¬ng vµ ®a ph−¬ng, thùc hiÖn c¸c cam kÕt quèc tÕ vµ khu vùc; tiÕp thu cã chän läc nh÷ng tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ, t¨ng c−êng hîp t¸c quèc tÕ ®Ó PTBV. Chó träng ph¸t huy lîi thÕ, n©ng cao chÊt l−îng, hiÖu qu¶, n¨ng lùc c¹nh tranh. Chñ ®éng phßng ngõa, ng¨n chÆn nh÷ng t¸c ®éng xÊu ®èi víi m«i tr−êng do qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ g©y ra. Thø t¸m, kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ, ph¸t triÓn x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr−êng víi b¶o ®¶m quèc phßng, an ninh vµ trËt tù an toµn x· héi. 104
CTNS còng ®Ò cËp ®Õn 19 lÜnh vùc −u tiªn trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn. Bao gåm 5 lÜnh vùc −u tiªn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ; 5 lÜnh vùc −u tiªn nh»m ph¸t triÓn x· héi bÒn v÷ng vµ 9 lÜnh vùc −u tiªn nh»m ph¸t triÓn tµi nguyªn thiªn nhiªn vÒ m«i tr−êng. Sau ®©y sÏ lÇn l−ît giíi thiÖu vÒ c¸c lÜnh vùc −u tiªn nãi trªn. 4.2.3. Nh÷ng lÜnh vùc −u tiªn trong ph¸t triÓn kinh tÕ - Duy tr× t¨ng tr−ëng kinh tÕ nhanh vµ æn ®Þnh trªn c¬ së n©ng cao kh«ng ngõng tÝnh hiÖu qu¶, hµm l−îng khoa häc - c«ng nghÖ vµ sö dông tiÕt kiÖm tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ c¶i thiÖn m«i tr−êng. - Thay ®æi m« h×nh vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, m« h×nh tiªu dïng theo h−íng s¹ch h¬n vµ th©n thiÖn víi m«i tr−êng, dùa trªn c¬ së sö dông tiÕt kiÖm c¸c nguån tµi nguyªn kh«ng t¸i t¹o l¹i ®−îc, gi¶m tèi ®a chÊt th¶i ®éc h¹i vµ khã ph©n huû, duy tr× lèi sèng cña c¸ nh©n vµ x· héi hµi hßa vµ gÇn gòi víi thiªn nhiªn. - Thùc hiÖn qu¸ tr×nh "c«ng nghiÖp hãa s¹ch", nghÜa lµ ngay tõ ban ®Çu ph¶i quy ho¹ch sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp víi c¬ cÊu ngµnh nghÒ, c«ng nghÖ, thiÕt bÞ b¶o ®¶m nguyªn t¾c th©n thiÖn víi m«i tr−êng; tÝch cùc ng¨n ngõa vµ xö lý « nhiÔm c«ng nghiÖp, x©y dùng nÒn "c«ng nghiÖp xanh". - Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n bÒn v÷ng. Trong khi ph¸t triÓn s¶n xuÊt ngµy cµng nhiÒu hµng hãa theo yªu cÇu cña thÞ tr−êng, ph¶i b¶o ®¶m vÖ sinh, an toµn thùc phÈm, b¶o tån vµ ph¸t triÓn ®−îc c¸c nguån tµi nguyªn: ®Êt, n−íc, kh«ng khÝ, rõng vµ ®a d¹ng sinh häc. - PTBV vïng vµ x©y dùng c¸c céng ®ång ®Þa ph−¬ng PTBV. 4.2.4. Nh÷ng lÜnh vùc −u tiªn trong ph¸t triÓn x· héi - TËp trung nç lùc ®Ó xãa ®ãi, gi¶m nghÌo, t¹o thªm viÖc lµm; t¹o lËp c¬ héi b×nh ®¼ng ®Ó mäi ng−êi ®−îc tham gia c¸c ho¹t ®éng x· héi, v¨n ho¸, chÝnh trÞ, ph¸t triÓn kinh tÕ vµ b¶o vÖ m«i tr−êng. - TiÕp tôc h¹ thÊp tû lÖ gia t¨ng d©n sè, gi¶m bít søc Ðp cña sù gia t¨ng d©n sè ®èi víi c¸c lÜnh vùc t¹o viÖc lµm, y tÕ vµ ch¨m sãc søc kháe nh©n d©n, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nghÒ nghiÖp, b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i. - §Þnh h−íng qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa vµ di d©n nh»m PTBV c¸c ®« thÞ; ph©n bè hîp lý d©n c− vµ lùc l−îng lao ®éng theo vïng, b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr−êng bÒn v÷ng ë c¸c ®Þa ph−¬ng. - N©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc ®Ó n©ng cao d©n trÝ, tr×nh ®é nghÒ nghiÖp thÝch hîp víi yªu cÇu cña sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt n−íc. 105
- Ph¸t triÓn vÒ sè l−îng vµ n©ng cao chÊt l−îng c¸c dÞch vô y tÕ vµ ch¨m sãc søc kháe nh©n d©n, c¶i thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ vÖ sinh m«i tr−êng sèng. 4.2.5. Nh÷ng lÜnh vùc −u tiªn trong sö dông tμi nguyªn & b¶o vÖ m«i tr−êng - Chèng tho¸i hãa, sö dông hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng tµi nguyªn ®Êt. - B¶o vÖ m«i tr−êng n−íc vµ sö dông bÒn v÷ng tµi nguyªn n−íc. - Khai th¸c hîp lý vµ sö dông tiÕt kiÖm, bÒn v÷ng tµi nguyªn kho¸ng s¶n. - B¶o vÖ m«i tr−êng biÓn, ven biÓn, h¶i ®¶o vµ ph¸t triÓn tµi nguyªn biÓn. - B¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng. - Gi¶m « nhiÔm kh«ng khÝ ë c¸c ®« thÞ vµ khu c«ng nghiÖp.− - Qu¶n lý cã hiÖu qu¶ chÊt th¶i r¾n vµ chÊt th¶i nguy h¹i. - B¶o tån ®a d¹ng sinh häc. - Gi¶m nhÑ biÕn ®æi khÝ hËu vµ h¹n chÕ nh÷ng ¶nh h−ëng cã h¹i cña biÕn ®æi khÝ hËu gãp phÇn phßng, chèng thiªn tai. 4.3. Ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng thùc hiÖn ®Þnh h−íng chiÕn l−îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ViÖt Nam 4.3.1. X©y dùng vμ chØ ®¹o thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh vμ bÒn v÷ng Trªn tÇm vÜ m«, ch−¬ng tr×nh sÏ ®i s©u nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p vµ triÓn khai thùc hiÖn c¸c néi dung nh− : 1. TiÕp tôc ®æi míi nÒn kinh tÕ, duy tr× kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng - TiÕp tôc rµ so¸t c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch nh»m ph¸t triÓn m¹nh nÒn kinh tÕ ®a së h÷u. KhuyÕn khÝch tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n−íc tham gia x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt n−íc theo h−íng bÒn v÷ng; - Nghiªn cøu söa ®æi, ban hµnh c¸c v¨n b¶n ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn th«ng tho¸ng cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n thùc sù b×nh ®¼ng trong qu¸ tr×nh tiÕp cËn víi c¸c yÕu tè phôc vô cho s¶n xuÊt, kinh doanhnh− ®Êt ®ai, vèn, lao ®éng, khoa häc vµ c«ng nghÖ; - Hoµn thiÖn khung ph¸p lý, b¶o ®¶m vµ duy tr× m«i tr−êng c¹nh tranh lµnh m¹nh; kiÓm so¸t ®éc quyÒn trong kinh doanh. 2. Ph¸t triÓn nhanh ®ång bé hÖ thèng thÞ tr−êng trªn c¬ së t¹o m«i tr−êng c¹nh tranh lµnh m¹nh cho mäi doanh nghiÖp, nhµ ®Çu t− 106
- Nghiªn cøu bæ sung c¸c gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn hÖ thèng thÞ tr−êng ®Çy ®ñ, ®ång bé víi sù tham gia b×nh ®¼ng cña mäi doanh nghiÖp trªn tÊt c¶ c¸c thÞ tr−êng c¶ vÒ phÝa cung vµ phÝa cÇu vµ trªn c¸c lo¹i h×nh thÞ tr−êng, trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ, nhÊt lµ c«ng nghiÖp, x©y dùng, tµi chÝnh, ng©n hµng, gi¸o dôc, ®µo t¹o...; - Tæ chøc nghiªn cøu ban hµnh vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch thóc ®Èy ph¸t triÓn vµ h×nh thµnh ®ång bé hÖ thèng thÞ tr−êng, ®Æc biÖt chó ý tíi c¸c thÞ tr−êng ch−a ph¸t triÓn nh−: thÞ tr−êng lao ®éng, thÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n, thÞ tr−êng khoa häc vµ c«ng nghÖ; ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn thÞ tr−êng vèn vµ tiÒn tÖ; - X©y dùng vµ thùc hiÖn ®Ò ¸n më réng m¹ng l−íi dù b¸o gi¸ c¶, thÞ tr−êng tiªu thô tõng lo¹i s¶n phÈm, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp, cho n«ng d©n tiÕp cËn trùc tiÕp víi thÞ tr−êng, n¾m b¾t kÞp thêi nhu cÇu tiªu dïng cña tõng nhãm d©n c− ®Ó lµm c¨n cø cho viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c ch−¬ng tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh. 3. T¨ng tiÒm lùc vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh quèc gia - Nghiªn cøu, bæ sung c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch nh»m tiÕp tôc ®æi míi vµ lµnh m¹nh ho¸ hÖ thèng tµi chÝnh - tiÒn tÖ, thùc hµnh triÖt ®Ó tiÕt kiÖm, t¨ng tû lÖ Ng©n s¸ch giµnh cho ®Çu t− ph¸t triÓn, khèng chÕ møc béi chi Ng©n s¸ch, tiÕn tíi c©n b»ng thu chi vµ t¨ng dù tr÷; - X©y dùng vµ thùc hiÖn ®Ò ¸n ph¸t triÓn vµ lµm lµnh m¹nh nÒn tµi chÝnh quèc gia, bao gåm tµi chÝnh nhµ n−íc, tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ tµi chÝnh khu vùc d©n c−; t¨ng tiÒm lùc tµi chÝnh quèc gia; t¨ng c−êng hiÖu lùc vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý Ng©n s¸ch Nhµ n−íc; - X©y dùng vµ thùc hiÖn ®Ò ¸n ®æi míi hÖ thèng thuÕ vµ phÝ theo h−íng nu«i d−ìng nguån thu, thùc hiÖn c«ng khai, minh b¹ch, gi¶i quyÕt hµi hoµ mèi quan hÖ lîi Ých gi÷a Nhµ n−íc, doanh nghiÖp vµ d©n c−, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ b¶o ®¶m c«ng b»ng x· héi; x©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh gi¶m thuÕ quan theo tiÕn tr×nh ®· cam kÕt AFTA vµ c¸c cam kÕt quèc tÕ kh¸c; - X©y dùng LuËt qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n nhµ n−íc; söa ®æi LuËt c¸c Tæ chøc tÝn dông. X©y dùng LuËt kÕ to¸n nh»m ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu lùc cña chÕ ®é kÕ to¸n, kiÓm to¸n; - Nghiªn cøu x©y dùng kÕ ho¹ch chi tiªu ng©n s¸ch trung h¹n nh»m chñ ®éng trong chi ng©n s¸ch h−¬ngs ®edÐn c¸c môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng; - TiÕp tôc thùc hiÖn môc tiªu kiÒm chÕ vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸t, lo¹i trõ c¸c nguy c¬ t¸i l¹m ph¸t cao còng nh− t×nh tr¹ng gi¶m ph¸t. TiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi vµ thÞ tr−êng ngo¹i tÖ, tõng b−íc tiÕn hµnh viÖc thùc hiÖn kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cña ®ång tiÒn ViÖt Nam. 107
4. T¨ng c−êng hiÖu lùc cña c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, nh»m huy ®éng tèt c¸c nguån lùc ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ - Nghiªn cøu, bæ sung, ban hµnh míi c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch, c¸c luËt vµ ph¸p lÖnh nh»m ®ång bé ho¸ khung khæ luËt ph¸p, æn ®Þnh m«i tr−êng vÜ m«, thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng ®Çu t− vµ s¶n xuÊt kinh doanh trong tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, kÓ c¶ trong vµ ngoµi n−íc. - Nghiªn cøu ®Ó sím h×nh thµnh vµ ban hµnh nét sè chÝnh s¸ch míi t¹o m«i tr−êng th«ng tho¸ng ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng huy ®éng c¸c nguån lùc ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n−íc ®Ó ®−a vµo ®Çu t− ph¸t triÓn. Ban hµnh LuËt ®Çu t− thèng nhÊt cho ®Çu t− n−íc ngoµi vµ ®Çu t− trong n−íc. Ban hµnh LuËt Doanh nghiÖp thèng nhÊt chung cho tÊ c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. - TiÕp tôc nghiªn cøu, ®Ò xuÊt, ban hµnh c¸c gi¶i ph¸p vÒ thñ tôc ®Çu t−, gi¶i phãng mÆt b»ng... nh»m gi¶m thiÓu chi phÝ ®Çu t− vµ t¹o nhiÒu c¬ héi ®Çu t− cho c¸c nhµ ®Çu t− trong n−íc vµ ngoµi n−íc. - Hç trî cho khu vùc doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¸t triÓn mét c¸ch æn ®Þnh. §æi míi m¹nh mÏ c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ theo h−íng sö dông m¹nh mÏ h¬n c¸c chÝnh s¸ch vµ c¸c c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ vÜ m«. 5. Hoµn thiÖn khung ph¸p lý ®Ó héi nhËp cã hiÖu qu¶ - TËp trung nghiªn cøu, x©y dùng chiÕn l−îc thu hót nguån vèn ®Çu t− n−íc ngoµi 5 n¨m 2006-2010, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia hîp t¸c ®Çu t− víi n−íc ngoµi; - X©y dùng chiÕn l−îc xuÊt khÈu vµ trao ®æi ngo¹i th−¬ng giai ®o¹n 2006-2010, chñ ®éng tham gia tÝch cùc vµo c¸c c¬ chÕ hîp t¸c song ph−¬ng vµ ®a ph−¬ng; - Nghiªn cøu c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch nh»m ®Èy m¹nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi mét c¸ch toµn diÖn g¾n víi gi÷ v÷ng an ninh chÝnh trÞ vµ gi÷ g×n b¶n s¾c d©n téc. 6. X©y dùng c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h−íng ph¸t huy hiÖu qu¶ trong tõng ngµnh, lÜnh vùc vµ trong toµn bé nÒn kinh tÕ - X©y dùng ®Ò ¸n chuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp hãa, ph¸t huy thÕ m¹nh cña tõng vïng; ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸ cã chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶, g¾n s¶n xuÊt víi thÞ tr−êng trong n−íc vµ thÞ tr−êng quèc tÕ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông tµi nguyªn (®Êt ®ai, lao ®éng vµ nguån vèn), n©ng cao thu nhËp trªn mét ®¬n vÞ ha ®Êt canh t¸c, trªn mét ngµy c«ng lao ®éng; c¶i thiÖn ®êi sèng cña n«ng d©n; 108
- X©y dùng ®Ò ¸n chuyÓn dÞch c¬ cÊu c«ng nghiÖp theo h−íng g¾n s¶n xuÊt víi thÞ tr−êng. Ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã lîi thÕ c¹nh tranh; - X©y dùng ®Ò ¸n chuyÓn dÞch c¬ cÊu c¸c ngµnh dÞch vô theo h−íng t¨ng nhanh c¸c nghµnh dÞch vô hç trî s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c ngµnh dÞch vô cã nguån thu lín nh− dÞch vô vËn t¶i, dÞch vô b−u chÝnh viÔn th«ng, du lÞch; c¸c lo¹i h×nh dÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng, kiÓm to¸n, dÞch vô bÊt ®éng s¶n, dÞch vô khoa häc c«ng nghÖ... 4.3.2. X©y dùng ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vμ th−¬ng m¹i theo h−íng bÒn v÷ng 1. X©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn ®Ò ¸n ®æi míi c«ng nghÖ trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp - X©y dùng ®Ò ¸n ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ vËt liÖu míi, c«ng nghÖ tù ®éng ho¸ vµ c«ng nghÖ sinh häc vµo c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, quy ho¹ch x©y dùng c¸c khu c«ng nghÖ cao vµ doanh nghiÖp c«ng nghÖ cao nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm c«ng nghiÖp. - X©y dùng ®Ò ¸n chuyÓn dÞch c¬ cÊu c«ng nghiÖp theo h−íng g¾n s¶n xuÊt víi thÞ tr−êng. Ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã lîi thÕ c¹nh tranh. - X©y dùng ch−¬ng tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm, t¨ng kh¶ n¨ng tiªu thô trªn thÞ tr−êng. - X©y dùng ®Ò ¸n ph¸t triÓn thÞ tr−êng c«ng nghÖ, t¹o ®éng lùc vÒ lîi Ých ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng khoa häc, c«ng nghÖ g¾n bã víi s¶n xuÊt, kinh doanh, h−íng vµo n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña tõng s¶n phÈm, tõng doanh nghiÖp còng nh− cña toµn nÒn kinh tÕ. - X©y dùng chÝnh s¸ch hç trî nhËp khÈu c«ng nghÖ míi, mòi nhän, tæ chøc tèt viÖc tiÕp thu vµ lµm chñ c¸c c«ng nghÖ ®ã. C¶i thiÖn khung khæ ph¸p luËt liªn quan ®Õn vÊn ®Ò së h÷u trÝ tuÖ, chuyÓn giao c«ng nghÖ, hîp ®ång khoa häc c«ng nghÖ nh»m b¶o ®¶m quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, quyÒn c«ng bè, trao ®æi, chuyÓn giao, chuyÓn nh−îng kÕt qu¶ nghiªn cøu. 2. X©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn ®Ò ¸n ph¸t triÓn c«ng nghiÖp khai th¸c theo h−íng bÒn v÷ng - X©y dùng chiÕn l−îc khai th¸c c¸c lo¹i kho¸ng s¶n vµ phi kho¸ng theo h−íng bÒn v÷ng, tiÕt kiÖm, sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn kho¸ng s¶n cña ®Êt n−íc sao 109
cho kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn thÕ hÖ mai sau. Sö dông c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn, c«ng nghÖ s¹ch trong c«ng nghiÖp khai th¸c, tr¸nh g©y nguy h¹i cho m«i tr−êng. - Nghiªn cøu ®Ò ¸n chuyÓn h−íng khai th¸c vµ sö dông tµi nguyªn cña ®Êt n−íc tõ d¹ng th« kh«ng cã hiÖu qu¶ sang khai th¸c vµ chÕ biÕn d¹ng tinh, n©ng cao gi¸ trÞ gia t¨ng tõ mét ®¬n vÞ khai th¸c tµi nguyªn 3. X©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn ®Ò ¸n ph¸t triÓn hÖ thèng n¨ng l−îng theo h−íng bÒn v÷ng - X©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng ngµnh n¨ng l−îng, b¶o ®¶m an toµn n¨ng l−îng quèc gia trªn c¬ së khai th¸c ®ång bé, theo h−íng bÒn v÷ng, tiÕt kiÖm, sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån n¨ng l−îng. Ph¸t triÓn vµ khuyÕn khÝch sö dông c¸c nguån n¨ng l−îng s¹ch, kh«ng nguy h¹i cho m«i tr−êng. - X©y dùng hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm nguån n¨ng l−îng quèc gia. 4. X©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn ®Ò ¸n ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn theo h−íng bÒn v÷ng - X©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn g¾n víi quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu trong tõng vïng sinh th¸i; - Rµ so¸t vµ ®iÒu chØnh c¸c c¸c tiªu chuÈn kû thuËt vµ n©ng cÊp c«ng nghÖ tiªu tèn Ýt nguyªn liÖu, nh»m môc ®Ých n©ng cao hiÖu qu¶ m«i tr−êng cña c¸c s¶n phÈm tiªu dïng; - X©y dùng c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn sö dông c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¹ch h¬n vµ th©n thiÖn víi m«i tr−êng, c«ng nghÖ t¸i chÕ vµ t¸i sö dông nguyªn liÖu. 5. X©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng theo h−íng bÒn v÷ng - X©y dùng quy ho¹ch ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i ®−êng bé, ®−êng s¾t , ®−êng biÓn, ®−êng hµng kh«ng phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¸c ho¹t ®éng x· héi; - Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n vµ c¸c vïng cßn khã kh¨n nh»m khai th¸c lîi thÕ trong tõng vïng, hç trî cho c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng; - Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn giao th«ng néi thÞ, giao th«ngë c¸c vïng kinh tÕ tËp trung vµ khu vùc ®«ng d©n c−; - X©y dùng chÝnh s¸ch huy ®éng vèn. X©y dùng c¬ chÕ vËn hµnh, ph©n cÊp qu¶n lý, duy tu b¶o d−ìng hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i. 110
6. X©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn ph¸t triÓn hÖ thèng dÞch vô vµ du lÞch theo h−íng bÒn v÷ng - X©y dùng ®Ò ¸n ph¸t triÓn c¸c ngµnh dÞch vô, n©ng cao ®ãng gãp c¸c ngµnh dÞch vô trong GDP; - X©y dùng ®Ò ¸n chuyÓn dÞch c¬ cÊu c¸c ngµnh dÞch vô theo h−íng t¨ng nhanh c¸c ngµnh dÞch vô hç trî s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c ngµnh dÞch vô cã nguån thu lín nh− dÞch vô vËn t¶i, dÞch vô b−u chÝnh viÔn th«ng, du lÞch; c¸c lo¹i h×nh dÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng, kiÓm to¸n, dÞch vô bÊt ®éng s¶n, dÞch vô khoa häc c«ng nghÖ...; - X©y dùng vµ thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn, hiÖn ®¹i ho¸ dÞch vô b−u chÝnh, viÔn th«ng, tin häc, x©y dùng vµ hoµn thiÖn lé tr×nh gi¶m gi¸ c−íc b−u chÝnh viÔn th«ng phï hîp víi yªu cÇu héi nhËp vµ sù ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin, kÝch thÝch søc mua cña kh¸ch hµng; - X©y dùng ®Ò ¸n ph¸t triÓn nhanh c¸c lo¹i h×nh dÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng, kiÓm to¸n, dÞch vô bÊt ®éng s¶n, dÞch vô khoa häc c«ng nghÖ... ; - X©y dùng ®Ò ¸n ph¸t triÓn m¹nh thÞ tr−êng trong n−íc, c¸c trung t©m th−¬ng m¹i ë thµnh thÞ, më réng m¹ng l−íi th−¬ng m¹i ë c¶ vïng ven ®«, vïng n«ng th«n ®ång b»ng, miÒn nói, ven biÓn vµ h¶i ®¶o; më réng hÖ thèng chî n«ng s¶n, chî thuû s¶n ë n«ng th«n, vïng ven biÓn; ph¸t triÓn c¸c chî ë c¸c trung t©m côm x· miÒn nói. X©y dùng ch−¬ng tr×nh øng dông th−¬ng m¹i ®iÖn tö trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh; - X©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh du lÞch theo h−íng bÒn v÷ng. Ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i, du lÞch nh©n v¨n; ng¨n ngõa t¸c ®èng xÊu cña du lÞch ®Õn m«i tr−êng. 4.3.3. X©y dùng ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vμ n«ng th«n theo h−íng bÒn v÷ng 1. C¬ cÊu l¹i s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n theo h−íng bÒn v÷ng - X©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ®a d¹ng ngµnh nghÒ vµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ ë n«ng th«n; - X©y dùng ch−¬ng tr×nh ®−a nhanh tiÕn bé khoa häc vµ kü thu©t vµ n«ng nghiÖp; nhÊt lµ ch−¬ng tr×nh gièng. X©y dùng vµ më réng m« h×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ vïng nói khã kh¨n; - §iÒu chØnh, bæ sung cËp nhËt quy ho¹ch ph¸t triÓn n«ng, l©m, ng− nghiÖp trong tõng vïng kinh tÕ vµ liªn vïng theo h−íng PTBV g¾n s¶n xuÊt víi thÞ tr−êng, g¾n vïng nguyªn liÖu víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn; 111
- X©y dùng ®Ò ¸n chuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp hãa, ph¸t huy thÕ m¹nh cña tõng vïng; ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸ cã chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶, g¾n s¶n xuÊt víi thÞ tr−êng trong n−íc vµ thÞ tr−êng quèc tÕ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông tµi nguyªn (®Êt ®ai, lao ®éng vµ nguån vèn), n©ng cao thu nhËp trªn mét ®¬n vÞ ha ®Êt canh t¸c, trªn mét ngµy c«ng lao ®éng; c¶i thiÖn ®êi sèng cña n«ng d©n. 2. X©y dùng ®Ò ¸n sö dông hîp lý tµi nguyªn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n - X©y dùng vµ thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh n©ng cao n¨ng suÊt sö dông ®Êt, sö dông hîp lý nguån tµi nguyªn n−íc; ¸p dông hÖ thèng s¶n xuÊt n«ng l©m kÕt hîp; n«ng l©m ng− kÕt hîp phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i cña tõng vïng, nh»m sö dông hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn ®Êt, n−íc, khÝ hËu; - X©y dùng ch−¬ng tr×nh ®−a nhanh tiÕn bé khoa häc vµ kü thu©t vµ n«ng nghiÖp; nhÊt lµ c«ng nghÖ sinh häc; thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh c¶i t¹o c¸c gièng c©y, gièng con. 3. X©y dùng vµ thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn thÞ tr−êng n«ng th«n, t¨ng kh¶ n¨ng tiªu thô n«ng s¶n. - X©y dùng vµ thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn thÞ tr−êng n«ng th«n, t¨ng kh¶ n¨ng tiªu thô n«ng s¶n. Nghiªn cøu ban hµnh c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch, c¸c v¨n b¶n ph¸p quy nh»m thóc ®Èy mèi liªn kÕt gi÷a nh÷ng ng−êi s¶n xuÊt nguyªn liÖu, c¬ së chÕ biÕn vµ kh©u l−u th«ng; - X©y dùng ®Ò ¸n ph¸t triÓn ®a d¹ng ngµnh nghÒ vµ dÞch vô ë n«ng th«n; t¹o viÖc lµm phi n«ng nghiÖp, t¨ng thêi gian lao ®éng vµ c¬ cÊu l¹i nguån lao ®éng ë n«ng th«n. 4.3.4. X©y dùng ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn ®« thÞ theo h−íng bÒn v÷ng 1. X©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn ®« thÞ theo h−íng bÒn v÷ng - X©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn vµ h×nh thµnh hÖ thèng ®« thÞ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc, theo h−íng x©y dùng hÖ thèng ®« thÞ vÖ tinh, “®« thÞ xanh” ë vïng n«ng th«n, tr¸nh tËp trung qu¸ møc vµo c¸c thµnh phè lín; - X©y dùng c¸c tiªu chÝ cho viÖc x¸c ®Þnh c¸c lo¹i h×nh vµ c¸c cÊp ®« thÞ. Tõng b−íc n©ng cÊp hÖ thèng tiªu chuÈn vÒ qu¶n lý ®« thÞ, h¹ tÇng ®« thÞ, dÞch vô ®« thÞ vµ vÖ sinh m«i tr−êng ®« thÞ theo h−íng v¨n minh, ®¸p øng nhu cÇu ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng. X©y dùng kh«ng gian ®« thÞ xanh, s¹ch, ®Ñp. HÖ thång hå ®iÒu hoµ, c©y xanh, c«ng viªn, khu vui ch¬i gi¶i trÝ... 112
2. X©y dùng c¸c chÝnh s¸ch vµ c¸c m« h×nh qu¶n lý ®« thÞ theo h−íng bÒn v÷ng - §Þnh h−íng qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa vµ di d©n nh»m ph©n bè hîp lý d©n c− vµ lùc l−îng lao ®éng theo vïng, b¶o vÖ m«i tr−êng bÒn v÷ng ë c¸c ®« thÞ; - Ph¸t triÓn ®ång bé víi hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c dÞch vô ®« thÞ, giao th«ng ®« thÞ, b¶o ®¶m ph¸t triÓn bÒn v÷ng; - X©y dùng c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng ë ®« thÞ. Nghiªn cøu c¸c m« h×nh vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu thô c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ ë ®« thÞ theo h−íng th©n thiÖn víi m«i tr−êng, kh«ng lµm « nhiÔm m«i tr−êng. Xö lý chÊt th¶i r¾n, chÊt th¶i n−íc; - X©y dùng m« h×nh m«i tr−êng vµ søc khoÎ, chuÈn m«i tr−êng ®« thÞ; gi¶m « nhiÔm kh«ng khÝ, tiÕng ån ë c¸c ®« thÞ. 4.3.5. X©y dùng ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vμ c¸c vÊn ®Ò x· héi theo h−íng bÒn v÷ng 1. N©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ trong c¸c vïng - X©y dùng ®Ò ¸n n©ng cao mÆt b»ng d©n trÝ trong c¶ n−íc, ®Æc biÖt lµ ë nh÷ng vïng tr×nh ®é d©n trÝ cßn thÊp. X©y dùng c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch thùc hiÖn c«ng b»ng, thô h−ëng chÝnh s¸ch gi¸o dôc cña Nhµ n−íc, b¶o ®¶m ng−êi d©n ®−îc häc tËp suèt ®êi; - X©y dùng ®Ò ¸n ®æi míi c¬ b¶n ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc phæ th«ng; c¶i tiÕn ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ vµ chÕ ®é thi cö. X©y dùng c¸c tiÒn ®Ò cÇn thiÕt bao gåm c¶ c¬ së vËt chÊt vµ ®éi ngò gi¸o viªn ®Ó ®Õn n¨m 2010 tÊt c¶ c¸c tr−êng phæ th«ng cña c¶ n−íc ®¹t chuÈn quèc gia nh»m ®Èy nhanh tiÕn ®é hiÖn môc tiªu phæ cËp trung häc c¬ së trong c¶ n−íc; - X©y dùng ®Ò ¸n vµ chØ ®¹o thùc hiÖn viÖc s¾p xÕp l¹i hÖ thèng ®µo t¹o §¹i häc trong c¶ n−íc, x©y dùng vµ trang bÞ hiÖn ®¹i c¸c §¹i häc quèc gia, x©y dùng vµ n©ng cÊp §¹i häc vïng, më réng h×nh thøc ®µo t¹o §¹i häc vµ sau §¹i häc ë c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn; - X©y dùng ®Ò ¸n triÓn khai thùc hiÖn viÖc c¶i c¸ch c¬ b¶n m¹ng l−íi tr−êng d¹y nghÒ theo quy ho¹ch ®−îc ChÝnh phñ phª duyÖt. X©y dùng ®Ò ¸n më réng quy m« vµ n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ vµ trung häc chuyªn nghiÖp, thùc hiÖn ph©n luång häc sinh sau trung häc c¬ së vµo c¸c tr−êng d¹y nghÒ vµ tr−êng trung häc chuyªn nghiÖp; - X©y dùng, cËp nhËt, bæ sung ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn gi¸o dôc miÒn nói, vïng ®ång bµo d©n téc vµ c¸c tØnh khã kh¨n, vïng b·o lôt miÒn Trung vµ §ång b»ng s«ng Cöu Long. Thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch hç trî ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho c¸c vïng nµy. 113
2. Xãa ®ãi, gi¶m nghÌo, thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi - X©y dùng ®Ò ¸n tiÕp tôc thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi, gi¶m nghÌo, ch−¬ng tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c ch−¬ng tr×nh hç trî kh¸c vÒ kinh tÕ, x· héi, m«i tr−êng cho vïng nghÌo, x· nghÌo; t¹o ®iÒu kiÖn cho vïng nghÌo v−¬n lªn ph¸t triÓn bÒn v÷ng, t¨ng thu nhËp vµ c¶i thiªn ®êi sèng…; - X©y dùng c¸c nhãm gi¶i ph¸p chèng t¸i nghÌo vµ n©ng dÇn møc sèng trong vïng. Quy ho¹ch l¹i c¸c côm d©n c−, n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ cho c¸c vïng nghÌo, vïng s©u, vïng xa; ®µo t¹o nguån nh©n lùc, chuyÓn giao c«ng nghÖ. TËp trung hoµn thiÖn m¹ng l−íi an sinh x· héi phï hîp, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi nghÌo tiÕp cËn thuËn lîi víi c¸c dÞch vô vÒ y tÕ, gi¸o dôc, ph¸p lý, b¶o ®¶m sù tiÕn bé, c«ng b»ng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng vÒ mÆt x· héi. 3. TiÕp tôc gi¶m møc t¨ng d©n sè vµ t¹o thªm viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng - X©y dùng ®Ò ¸n søc kháe sinh s¶n, khuyÕn khÝch thùc hiÖn kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c d©n sè t¹i c¸c tØnh miÒn nói, T©y Nguyªn, vïng ®Æc thï...; - X©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng cã chÊt l−îng theo h−íng ph©n bæ l¹i lao ®éng vµ d©n c− trong ph¹m vi c¶ n−íc, nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. 4. Ph¸t triÓn vµ n©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c ch¨m sãc søc khoÎ, c¶i thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ vÖ sinh m«i tr−êng sèng - X©y dùng ®Ò ¸n ph¸t triÓn m¹ng l−íi y tÕ, c¶ viÖc x©y dùng c¬ së kh¸m, ch÷a bÖnh, trang thiÕt bÞ y tÕ, ë c¸c vïng thiªn tai, b·o, ngËp lôt, vïng s©u, vïng xa; ®¸p øng nhu cÇu c¬ b¶n vÒ søc kháe nh©n d©n; - X©y dùng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch viÖn phÝ, chÝnh s¸ch kh¸m ch÷a bÖnh cho ng−êi nghÌo, chÝnh s¸ch ®èi víi nh÷ng ng−êi bÞ t¸c ®éng bëi hËu qu¶ cña chÊt ®éc mµu da cam; - X©y dùng vµ triÓn khai ®Ò ¸n ph¸t triÓn y tÕ dù phßng, phßng chèng c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm; thiÕt lËp m¹ng l−íi gi¸m s¸t c¸c bÖnh tryuÒn nhiÔm g©y dÞch nh− sèt xuÊt huyÕt, dÞch viªm n·o, sèt rÐt, lao, t¶...; t¨ng c−êng phßng chèng c¸c bÖnh kh«ng nghiÔm trïng. 5. N©ng cao møc sèng cña c¸c tÇng líp d©n c− - X©y dùng c¸c ®Ò ¸n n©ng cao møc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c¸c tÇng líp d©n c−, t¨ng thu nhËp, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn ë, nhÊt lµ c¸c tÇng líp d©n c− cã thu nhËp thÊp, nh©n d©n c¸c vïng th−êng bÞ thien tai, b·o lôt. 114