Tâm lý học trong phương pháp luận và hệ phương pháp nghiên cứu: Phần 1

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> KHOA TÂM LÝ HC<br /> GS.TS. NGUYỄN NGỌC PHÚ<br /> <br /> PH¦¥NG PH¸P LUËN<br /> Vµ HÖ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU<br /> <br /> T¢M Lý HäC<br /> <br /> NHµ XUÊT B¶N §¹I HäC QuèC GIA Hµ NéI<br /> <br /> 2<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP LUẬN V HỆ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…<br /> <br /> Mục lục<br /> <br /> 3<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Trang<br /> MỞ ĐẦU ................................................................................................................7<br /> <br /> Chương I<br /> <br /> CƠ SỞ LÝ LUẬN V PHƯƠNG PHÁP LUẬN<br /> CỦA TÂM LÝ HỌC THEO QUAN ĐIỂM CỦA TRIẾT HỌC MÁC<br /> I.<br /> <br /> Phạm trù con người trong triết học Mác ............................................ 9<br /> <br /> II.<br /> <br /> Phạm trù hoạt động của con người trong triết học Mác .................. 12<br /> <br /> III.<br /> <br /> Bản chất của tâm lý theo quan điểm của triết học Mác .................. 14<br /> <br /> IV. Các nguyên tắc phương pháp luận của tâm lý học ........................ 19<br /> 1. Nguyên tắc Quyết định luận duy vật các hiện tượng tâm lý...... 19<br /> 2. Nguyên tắc thống nhất giữa tâm lý - ý thức và hoạt động......... 22<br /> 3. Nguyên tắc phát triển tâm lý...................................................... 25<br /> 4. Nguyên tắc tiếp cận nhân cách ................................................. 27<br /> Chương II<br /> <br /> ĐO LƯỜNG. BIỂU ĐẠT KẾT QUẢ ĐO LƯỜNG<br /> TRONG CÁC NGHIÊN CỨU TÂM LÝ HỌC<br /> I.<br /> <br /> Khái niệm đo lường trong các nghiên cứu tâm lý học ..................... 29<br /> 1. Định nghĩa đo lường................................................................... 29<br /> 2. Thang đo .................................................................................... 29<br /> <br /> II.<br /> <br /> Phân nhóm tài liệu thống kê ............................................................ 32<br /> 1. Khái niệm phân nhóm thống kê ................................................ 32<br /> 2. Chuỗi thống kê .......................................................................... 33<br /> 3. Các bảng thống kê .................................................................... 35<br /> <br /> 4<br /> III.<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP LUẬN V HỆ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…<br /> Một số cách biểu đạt kết quả đo lường thường dùng ...................... 36<br /> 1. Lược đồ tổ chức ......................................................................... 37<br /> 2. Đa giác phân chia ...................................................................... 39<br /> 3. Lược đồ tích lũy .......................................................................... 40<br /> 4. Đường cong phân chia............................................................... 41<br /> 5. Một số cách biểu đạt khác ......................................................... 42<br /> Chương III<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP CHỌN MẪU<br /> TRONG NGHIÊN CỨU TÂM LÝ HỌC<br /> I.<br /> <br /> Tập hợp tổng quát và tập hợp mẫu ................................................. 45<br /> 1. Tập hợp tổng quát...................................................................... 45<br /> 2. Tập hợp mẫu .............................................................................. 46<br /> 3. Sai số (độ lệch) của mẫu ........................................................... 46<br /> <br /> II.<br /> <br /> Cơ sở của mẫu ................................................................................ 48<br /> 1. Khái niệm cơ sở của mẫu .......................................................... 48<br /> 2. Cách thiết lập cơ sở của mẫu .................................................... 50<br /> <br /> III.<br /> <br /> Các phương pháp chọn mẫu ........................................................... 51<br /> 1. Các phương pháp lựa chọn không ngẫu nhiên ......................... 51<br /> 2. Các phương pháp chọn ngẫu nhiên (chọn mẫu xác suất) ........ 56<br /> Chương IV<br /> <br /> CÁC PHƯƠNG PHÁP THƯỜNG ĐƯỢC SỬ DỤNG<br /> TRONG CÁC NGHIÊN CỨU TÂM LÝ HỌC<br /> I.<br /> <br /> Phương pháp quan sát .................................................................... 61<br /> <br /> II.<br /> <br /> Phương pháp tọa đàm, phỏng vấn .................................................. 62<br /> <br /> III.<br /> <br /> Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi (Phương pháp Ăng két) ....... 67<br /> <br /> IV. Phương pháp thực nghiệm .............................................................. 69<br /> V.<br /> <br /> Phương pháp trắc nghiệm (Test) .................................................... 72<br /> <br /> Mục lục<br /> <br /> 5<br /> <br /> VI. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động .............................. 74<br /> VII. Phương pháp nghiên cứu các tài liệu độc lập ................................. 75<br /> VIII. Phương pháp nghiên cứu tiểu sử .................................................... 75<br /> Chương V<br /> <br /> SỬ DỤNG CÁC ĐẠI LƯỢNG THỐNG KÊ<br /> TRONG CÁC NGHIÊN CỨU TÂM LÝ HỌC<br /> I.<br /> <br /> Trung bình cộng ( x ) ....................................................................... 79<br /> <br /> II.<br /> <br /> Trung vị ( M e ) ................................................................................ 82<br /> <br /> III.<br /> <br /> Yếu vị ( M 0 ) ................................................................................... 84<br /> <br /> ( )<br /> <br /> IV. Phương sai S 2<br /> V.<br /> <br /> và độ lệch bình phương trung bình s. ................ 85<br /> <br /> ( )<br /> <br /> Độ lệch bình phương tuyến tính d<br /> <br /> ............................................. 88<br /> <br /> VI. Độ lệch chuẩn (σ) ............................................................................ 89<br /> VII. Sai số đại diện (M) .......................................................................... 92<br /> Chương VI<br /> <br /> SỬ DỤNG HỆ SỐ TƯƠNG QUAN<br /> TRONG CÁC NGHIÊN CỨU TÂM LÝ HỌC<br /> I.<br /> <br /> Hệ số tương quan và ý nghĩa của nó<br /> trong các nghiên cứu tâm lý học ..................................................... 96<br /> 1. Khái niệm hệ số tương quan...................................................... 96<br /> 2. Ý nghĩa của các hệ số tương quan ............................................ 98<br /> <br /> II.<br /> <br /> Các hệ số tương quan thường dùng trong các nghiên cứu tâm lý học .... 98<br /> 1. Hệ số tương quan Pearson (r) .................................................. 98<br /> 2. Hệ số tương quan Spearman (rs) ............................................ 103<br /> 3. Hệ số tương quan khi bình phương (χ2) ................................... 106<br /> <br />