Tập 4 - Cơ điện nông nghiệp và công nghệ sau thu hoạch

Chia sẻ: Le Thuy Duong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:308

Thêm vào BST

Báo xấu

488
lượt xem 201
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tập 4 - Cơ điện nông nghiệp và công nghệ sau thu hoạch được biên soạn nhằm hệ thống, giới thiệu những thành tựu khoa học công nghệ nông nghiệp và phát triển nông thôn trong 20 năm đổi mới và phương hướng nghiên cứu ứng dụng đến năm 2010, tầm nhìn đến năm 2020 về cơ điện nông nghiệp và công nghệ sau thu hoạch.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tập 4 - Cơ điện nông nghiệp và công nghệ sau thu hoạch

khoa häc c«ng nghÖ n«ng nghiÖp vμ ph¸t triÓn n«ng th«n 20 n¨m ®æi míi TËp 4 C¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch 1
2
Bé N«ng nghiÖp vμ ph¸t triÓn n«ng th«n khoa häc c«ng nghÖ n«ng nghiÖp vμ ph¸t triÓn n«ng th«n 20 n¨m ®æi míi TËp 4 C¬ ®iÖn N«ng nghiÖp vμ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch Nhμ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Hμ Néi - 2005 3
Héi ®ång chØ ®¹o biªn so¹n 1. PGS.TS. Bïi B¸ Bæng Chñ tÞch 2. PGS.TS. NguyÔn V¨n Bé Uû viªn 3. PGS. TSKH. Phan Thanh TÞnh Uû viªn Ban Biªn so¹n 1. PGS.TSKH. Phan Thanh TÞnh Tr−ëng ban 2. KS. Vâ Thanh B×nh Uû viªn 3. TS. Lª Hång Khanh Uû viªn 4. ThS. §ç ViÖt Trung Uû viªn 4
Lêi nhμ xuÊt b¶n §¹i héi VI cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (n¨m 1986) ®· ®Ò ra nh÷ng quan ®iÓm, chñ tr−¬ng, gi¶i ph¸p lín thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn ®Êt n−íc ta. Trong lÜnh vùc kinh tÕ, qu¸ tr×nh ®æi míi trong n«ng nghiÖp ViÖt Nam diÔn ra t−¬ng ®èi sím. Dùa trªn c¬ së nghiªn cøu, tæng kÕt s¸ng kiÕn cña nhiÒu ®Þa ph−¬ng, ngµy 13-1-1981, Ban BÝ th− Trung −¬ng §¶ng ®· ban hµnh ChØ thÞ 100-CT/TW vÒ c«ng t¸c kho¸n trong n«ng nghiÖp. TiÕp ®ã, th¸ng 4-1988, Bé ChÝnh trÞ ®· ra NghÞ quyÕt 10 vÒ ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ n«ng nghiÖp. H¬n 20 n¨m qua, n«ng nghiÖp n−íc ta ®· cã b−íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, tèc ®é t¨ng tr−ëng cao, cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh theo h−íng hiÖn ®¹i, tõng b−íc chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ g¾n víi ph¸t triÓn bÒn v÷ng. N«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· gi¶i quyÕt ®−îc mét c¸ch c¬ b¶n vÊn ®Ò l−¬ng thùc vµ xuÊt khÈu g¹o ®øng hµng thø hai trªn thÕ giíi; gãp phÇn quan träng trong c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm tµi nguyªn, quan t©m cã hiÖu qu¶ h¬n vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr−êng... N«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ViÖt Nam ®· cã sù thay ®æi to lín, s©u s¾c vµ ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu quan träng, ®ã lµ nhê cã ®−êng lèi ®æi míi do §¶ng ta khëi x−íng vµ l·nh ®¹o, sù nç lùc vµ s¸ng t¹o cña toµn ngµnh n«ng nghiÖp, cña hµng triÖu hé n«ng d©n vµ sù ®ãng gãp cña ho¹t ®éng khoa häc c«ng nghÖ n«ng nghiÖp trong nghiªn cøu, tiÕp thu, truyÒn b¸ vµ øng dông c¸c tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Tuy vËy, xÐt vÒ tæng thÓ, n¨ng suÊt, chÊt l−îng, hiÖu qu¶ n«ng nghiÖp, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n cßn thÊp, ®êi sèng cña n«ng d©n tuy ®−îc c¶i thiÖn nh−ng vÉn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. ViÖc øng dông tiÕn bé khoa häc, c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt cßn chËm; tr×nh ®é khoa häc, c«ng nghÖ cña s¶n xuÊt cã mÆt cßn l¹c hËu. Trong nh÷ng n¨m tíi, §¶ng ta cho r»ng khoa häc, c«ng nghÖ lµ kh©u ®ét ph¸ quan träng nhÊt ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n. §Ó t¹o ra nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸ lín vµ thùc hiÖn tõng b−íc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n, §¹i héi IX cña §¶ng ®· chØ râ, cÇn tËp trung søc ®Ó t¨ng n¨ng suÊt s¶n phÈm g¾n víi t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng gi¸ trÞ gia t¨ng trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch canh t¸c; võa tiÕp tôc b¶o ®¶m an ninh l−¬ng thùc quèc gia võa ®a d¹ng ho¸ vµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i ®Ó lµm t¨ng gi¸ trÞ thu ®−îc trªn mét hÐcta ®Êt n«ng, l©m nghiÖp, ®¸p øng tèt c¸c nhu cÇu trong n−íc vµ xuÊt khÈu. CÇn ®iÒu chØnh quy ho¹ch, hoµn thiÖn vµ n©ng cÊp hÖ thèng thuû lîi; chó träng ®iÖn khÝ ho¸, c¬ giíi ho¸ ë n«ng th«n, ¸p dông nhanh c¸c tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt, thu ho¹ch, b¶o qu¶n, chÕ biÕn, tiªu thô s¶n phÈm n«ng, l©m, ng− nghiÖp, ®Æc biÖt lµ vÒ kh©u gièng vµ ¸p dông c«ng nghÖ sinh häc; n©ng cao chÊt l−îng n«ng s¶n, tiÕn dÇn tíi mét nÒn n«ng nghiÖp an toµn theo tiªu chuÈn quèc tÕ. X©y dùng mét sè khu n«ng nghiÖp cã c«ng nghÖ cao ®Ó cã s¶n phÈm chÊt l−îng cao vµ còng ®Ó lµm mÉu nh©n réng ra ®¹i trµ. Ph¸t huy lîi thÕ vÒ thuû s¶n t¹o thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän v−¬n lªn hµng ®Çu trong khu vùc. B¶o vÖ vµ ph¸t triÓn tµi nguyªn rõng, n©ng cao ®é che phñ cña rõng, n©ng cao gi¸ trÞ s¶n phÈm rõng... 5
Nh»m hÖ thèng, giíi thiÖu nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp trong 20 n¨m ®æi míi vµ ph−¬ng h−íng nghiªn cøu øng dông ®Õn n¨m 2010, tÇm nh×n 2020, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia phèi hîp víi Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n tæ chøc biªn so¹n vµ xuÊt b¶n bé s¸ch: Khoa häc c«ng nghÖ n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n 20 n¨m ®æi míi, gåm 7 tËp: TËp 1: Trång trät - B¶o vÖ thùc vËt TËp 2: Ch¨n nu«i - Thó y TËp 3: §Êt - Ph©n bãn TËp 4: C¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ C«ng nghÖ sau thu ho¹ch TËp 5: L©m nghiÖp TËp 6: Thuû lîi TËp 7: Kinh tÕ - ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n. Nhµ xuÊt b¶n xin giíi thiÖu TËp 4: C¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ C«ng nghÖ sau thu ho¹ch cña bé s¸ch víi b¹n ®äc. Th¸ng 5 n¨m 2005 nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 6
môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu 9 1. B¸o c¸o tæng kÕt thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ sau 20 n¨m ®æi míi lÜnh vùc c¬ ®iÖn n«ng l©m nghiÖp vµ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch 11 PGS. TSKH. Phan Thanh TÞnh 2. Gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ trong ph¸t triÓn c¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn n«ng, l©m s¶n 36 Côc tr−ëng, TSKH. B¹ch Quèc Khang TS. NguyÔn M¹nh Dòng 3. KÕt qu¶ nghiªn cøu triÓn khai c¬ giíi ho¸ c¸c kh©u canh t¸c trong thêi kú “®æi míi” 54 GS.TSKH. Ph¹m V¨n Lang 4. T×nh h×nh nghiªn cøu vµ kÕt qu¶ øng dông trong lÜnh vùc c¬ giíi ho¸ thu ho¹ch c©y trång sau 20 n¨m ®æi míi 81 PGS.TS. TrÇn §øc Dòng Vâ Thanh B×nh 5. Nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ trong lÜnh vùc c¬ giíi ho¸ trång, ch¨m sãc vµ khai th¸c rõng trong thêi kú ®æi míi 104 PGS.TS. NguyÔn NhËt Chiªu 6. Khoa häc c«ng nghÖ trong lÜnh vùc c¬ ®iÖn thuû lîi sau 20 n¨m ®æi míi 117 TS. Hoµng V¨n Th¾ng 7. Mét sè thµnh tùu vÒ c«ng nghÖ chÕ biÕn h¹t gièng c©y trång chÊt l−îng cao giai ®o¹n 1985-2004 132 TS. Chu V¨n ThiÖn 8. Mét sè thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ vÒ c¬ giíi ho¸ chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i sau 20 n¨m ®æi míi 152 TS. NguyÔn N¨ng Nh−îng 9. KÕt qu¶ 20 n¨m nghiªn cøu c¬ giíi ho¸ phôc vô ch¨n nu«i 177 TS. NguyÔn ThÞ Hång 10. Thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ b¶o qu¶n vµ chÕ biÕn s¶n phÈm c©y c«ng nghiÖp thêi kú 1986-2004 187 ThS. Cao V¨n Hïng 11. 20 n¨m ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ sau thu ho¹ch n©ng cao gi¸ trÞ, chÊt l−îng vµ më réng ®Çu ra cho s¶n phÈm l−¬ng thùc n−íc ta 198 PGS.TS. NguyÔn Kim Vò 7
12. Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ b¶o qu¶n chÕ biÕn rau qu¶ sau 20 n¨m ®æi míi (1984 - 2004) 208 TS. NguyÔn V¨n §oµn ThS. Cao V¨n Hïng 13. Mét sè thµnh tùu trong nghiªn cøu b¶o qu¶n vµ chÕ biÕn l©m s¶n thêi kú ®æi míi (1986-2004) 223 PGS.TS. NguyÔn V¨n ThiÕt 14. Mét sè thµnh tùu trong lÜnh vùc lµm kh« n«ng s¶n ë n−íc ta 235 TS. Chu V¨n ThiÖn ThS. NguyÔn Xu©n Thuû PGS.TS. TrÇn §øc Dòng 15. Mét sè thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ trong lÜnh vùc tËn dông phô phÕ phÈm n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp thùc phÈm 252 TS. TrÇn ThÞ Mai ThS. NguyÔn §øc TiÕn 16. Thµnh tùu cña c«ng nghÖ sinh häc sau thu ho¹ch trong giai ®o¹n tõ 1986 ®Õn 2004 cña mét sè c¬ quan thuéc Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n 269 PGS.TS. NguyÔn Thuú Ch©u KS. Bïi Quèc Anh ThS. NguyÔn Giang Phóc 17. Mét sè thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ trong lÜnh vùc khai th¸c vµ chÕ biÕn muèi 285 Tæng C«ng ty Muèi ViÖt Nam 18. C¬ giíi hãa n«ng nghiÖp ë c¸c tØnh phÝa Nam vµ mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu ë Tr−êng ®¹i häc N«ng l©m Thµnh phè Hå ChÝ Minh 292 TS. Phan HiÕu HiÒn 8
Lêi nãi ®Çu Ngµy 12 th¸ng 3 n¨m 2005, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ®· tæ chøc Héi nghÞ Khoa häc c«ng nghÖ c¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn n«ng, l©m s¶n, tæng kÕt ho¹t ®éng sau 20 n¨m ®æi míi. Héi nghÞ ®· nghe b¸o c¸o ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña toµn ngµnh trong thêi gian qua, nh÷ng ®ãng gãp cña khoa häc c«ng nghÖ ®èi víi s¶n xuÊt, nh÷ng néi dung chÝnh cho c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc trong thêi gian tíi vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thóc ®Èy ngµnh c¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn n«ng, l©m s¶n ph¸t triÓn, phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. T¹i Héi nghÞ, nhiÒu nhµ khoa häc ®· th¶o luËn, tr×nh bµy c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu chuyªn ®Ò nh»m minh chøng cho b¸o c¸o chung ®ã. Trªn c¬ së kÕt qu¶ Héi nghÞ, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n giao cho Ban C¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ ChÕ biÕn n«ng l©m s¶n thuéc Héi ®ång Khoa häc c«ng nghÖ Bé tæ chøc biªn so¹n vµ xuÊt b¶n cuèn s¸ch: C¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch nh»m gióp c¸c nhµ khoa häc, c¸n bé qu¶n lý vµ gi¶ng d¹y, s¶n xuÊt vµ kinh doanh cã thªm tµi liÖu tham kh¶o. TËp kû yÕu gåm nh÷ng néi dung sau ®©y: - Tæng kÕt thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ vÒ c¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn n«ng l©m s¶n, ®Þnh h−íng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn. - KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ øng dông c¬ giíi ho¸ canh t¸c, gieo trång, t−íi tiªu vµ thu ho¹ch. - Thµnh tùu vÒ c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ chÕ biÕn h¹t gièng, lµm kh« n«ng s¶n. - KÕt qu¶ nghiªn cøu øng dông c¬ giíi ho¸ s¶n xuÊt l©m nghiÖp, chÕ biÕn l©m s¶n. - KÕt qu¶ nghiªn cøu c¬ giíi ho¸ ch¨n nu«i vµ chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i. - Hai m−¬i n¨m ph¸t triÓn c«ng nghÖ sau thu ho¹ch, c«ng nghÖ sinh häc, tËn dông phô phÕ phÈm. - KÕt qu¶ nghiªn cøu chuyÓn giao c«ng nghÖ b¶o qu¶n vµ chÕ biÕn n«ng s¶n. - Mét sè thµnh tùu trong lÜnh vùc khai th¸c vµ chÕ biÕn muèi. Trong qu¸ tr×nh biªn so¹n mÆc dï ®· rÊt cè g¾ng, song khã tr¸nh khái thiÕu sãt. RÊt mong nhËn ®−îc ý kiÕn ®ãng gãp cña b¹n ®äc. Ban C¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ ChÕ biÕn n«ng l©m s¶n 9
10
B¸o c¸o tæng kÕt thμnh tùu Khoa häc c«ng nghÖ sau 20 n¨m ®æi míi LÜnh vùc c¬ ®iÖn n«ng l©m nghiÖp vμ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch PGS.TSKH. Phan Thanh TÞnh1 1. Tæng quan vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¬ ®iÖn n«ng l©m nghiÖp vµ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch thêi gian qua trong c¶ n−íc C¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch chiÕm vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng trong ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. C¸c thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ vÒ c¬ ®iÖn n«ng l©m nghiÖp vµ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch cã t¸c dông thóc ®Èy s¶n xuÊt theo h−íng th©m canh, t¨ng n¨ng suÊt, gi¶m chi phÝ lao ®éng, t¨ng gi¸ trÞ n«ng s¶n hµng ho¸. NghÞ quyÕt Trung −¬ng 5 kho¸ IX cña §¶ng vÒ ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ®· nhÊn m¹nh vai trß c¬ giíi ho¸, ®iÖn khÝ ho¸ vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m s¶n lµ nh÷ng nhiÖm vô träng t©m. 1.1. Nh÷ng thµnh tùu ®∙ ®¹t ®−îc Sau 20 n¨m ®æi míi, ngµnh c¬ ®iÖn n«ng l©m nghiÖp vµ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch n−íc ta ®· cã nh÷ng khëi s¾c vµ thu ®−îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh: - VÒ c¬ giíi ho¸ trång trät: Theo sè liÖu cña Côc ChÕ biÕn n«ng l©m s¶n vµ nghÒ muèi - Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2004, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· trang bÞ ®−îc gÇn 310 ngh×n m¸y kÐo c¸c lo¹i, gÊp 9,5 lÇn so víi n¨m 1990. Tæng ®éng lùc dïng trong n«ng, l©m, ng− nghiÖp ®· ®¹t gÇn 22 triÖu m· lùc, b×nh qu©n trang bÞ ®éng lùc trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch gieo trång ®¹t gÇn 1 kW/ha. DiÖn tÝch c©y h»ng n¨m ®−îc cµy bõa b»ng m¸y lµ 67%, trong ®ã cao nhÊt lµ vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long ®¹t gÇn 90%, §«ng Nam Bé gÇn 70%. ViÖc phßng trõ s©u bÖnh ®−îc t¨ng c−êng, sè l−îng b¬m thuèc trõ s©u cã ®éng c¬ kho¶ng 37 ngh×n chiÕc. C¬ giíi hãa thu ho¹ch ph¸t triÓn nhanh, sè l−îng m¸y ®Ëp tuèt lóa ®¹t kho¶ng 550 ngh×n chiÕc, gÊp 10 lÇn so víi n¨m 1990, trong ®ã cã trªn 100 ngh×n m¸y ®Ëp lóa liªn hîp, tû lÖ c¬ giíi ho¸ kh©u ®Ëp tuèt lóa ®¹t trªn 80% tæng diÖn tÝch thu ho¹ch, riªng §ång b»ng s«ng Cöu Long ®¹t trªn 95%. VÒ thuû lîi ho¸: Thêi gian qua, Nhµ n−íc vµ nh©n d©n ®· ®Çu t− kh¸ lín cho viÖc x©y dùng, n©ng cÊp, hoµn thiÖn hÖ thèng thñy lîi. HiÖn c¶ n−íc cã 22.548 c«ng tr×nh thuû lîi lín ____________________ 1. ViÖn tr−ëng ViÖn C¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ C«ng nghÖ sau thu ho¹ch. 11
nhá, trong ®ã cã 22.469 c«ng tr×nh thuû n«ng. Sè l−îng m¸y b¬m n−íc c¸c lo¹i cã 1,39 triÖu chiÕc, gÊp 7,9 lÇn so víi n¨m 1990. Nhê vËy ®· b¶o ®¶m t−íi cho kho¶ng 80% diÖn tÝch ®Êt canh t¸c, trong ®ã §ång b»ng s«ng Hång ®¹t 86,7%. Vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long lµ n¬i cã sè l−îng c«ng tr×nh vµ n¨ng lùc t−íi tiªu ph¸t triÓn nhÊt. - VÒ c¬ giíi ho¸ ch¨n nu«i: Thêi gian qua cã b−íc ph¸t triÓn kh¸, chñ yÕu lµ c¬ giíi ho¸ chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2004, sè l−îng m¸y nghiÒn cã kho¶ng 44.343 chiÕc, gÊp 20 lÇn so víi n¨m 1990. NhiÒu nhµ m¸y, c¬ së chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i ®−îc x©y dùng. C¸c c¬ së nµy chñ yÕu tËp trung ë §«ng Nam Bé vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh víi trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, chÕ biÕn nhiÒu lo¹i thøc ¨n tæng hîp. C¸c tr¹i ch¨n nu«i quy m« lín ®· ¸p dông c¬ giíi ho¸ c¸c kh©u vÖ sinh chuång tr¹i, cung cÊp thøc ¨n, n−íc uèng vµ c¬ giíi ho¸ Êp trøng. - §iÖn khÝ ho¸ n«ng nghiÖp: Tæng l−îng ®iÖn cung cÊp cho n«ng nghiÖp ®¹t trªn 2 tû kWh, chñ yÕu dïng cho t−íi tiªu vµ chÕ biÕn n«ng, l©m s¶n. HiÖn c¶ n−íc cã sè hé dïng ®iÖn ®¹t 80%. §ång b»ng s«ng Hång ®¹t 100% sè x· cã ®iÖn. Tèc ®é ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n t¨ng nhanh. Ngoµi ra, cßn cã hµng tr¨m ngµn ®éng c¬ ®iÖn c«ng suÊt 1-10 kW phôc vô chÕ biÕn quy m« nhá hé gia ®×nh. §Æc biÖt nh÷ng n¨m gÇn ®©y ë vïng s©u, vïng xa, m¸y ph¸t thuû ®iÖn nhá ph¸t triÓn nhanh, nhiÒu n¬i ®· l¾p ®Æt hµng tr¨m tr¹m thuû ®iÖn c«ng suÊt 20 -100 kW phôc vô s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t. - C¬ giíi ho¸ vËn chuyÓn ë n«ng th«n ph¸t triÓn nhanh. HiÖn cã kho¶ng 22 ngµn «t« t¶i c¸c lo¹i vµ trªn 20 ngµn tµu thuyÒn g¾n m¸y, cã thÓ b¶o ®¶m trªn 80% khèi l−îng c«ng viÖc vËn chuyÓn ë n«ng th«n, c¬ b¶n gi¶i phãng lao ®éng b»ng ch©n tay cho ng−êi lao ®éng. - VÒ b¶o qu¶n n«ng s¶n: §· triÓn khai vµo s¶n xuÊt c¸c c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ b¶o qu¶n n«ng s¶n thùc phÈm phï hîp, ®Æc biÖt lµ c¸c lo¹i m¸y sÊy n«ng s¶n, nhê vËy gi¶m tæn thÊt tõ 13 - 16% (n¨m 1994) xuèng 7,25-11,90% n¨m 2001 ®èi víi thãc, tõ 20 - 30% xuèng 15% ®èi víi c©y cã cñ vµ rau qu¶. Th«ng qua viÖc ¸p dông c¸c c«ng nghÖ b¶o qu¶n tiªn tiÕn ( CA, MA, b¶o qu¶n l¹nh...) ®· n©ng cao ®−îc chÊt l−îng vµ gi¸ trÞ n«ng s¶n hµng ho¸, ®¶m b¶o tèt vÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ søc khoÎ céng ®ång còng nh− an ninh l−¬ng thùc quèc gia. - VÒ c¬ giíi ho¸ l©m nghiÖp: ChØ tÝnh riªng trªn 400 l©m tr−êng quèc doanh ®· trang bÞ gÇn 1 triÖu m· lùc, bao gåm «t«, m¸y kÐo, ca n«, tµu thuyÒn, ®éng c¬ næ c¸c lo¹i. TÝnh trung b×nh trong c¶ n−íc, sè m¸y kÐo lín lµ 0,12 chiÕc/hé, m¸y kÐo nhá 0,32 chiÕc/hé, ®éng c¬ ®èt trong 1,45 chiÕc/hé. Tû lÖ c¬ giíi ho¸ c¸c kh©u b¶o qu¶n h¹t gièng, lai t¹o gièng, phßng trõ s©u bÖnh, khai th¸c vËn chuyÓn gç ®¹t 60-75%. C¸c kh©u cßn l¹i nh− lµm ®Êt, trång rõng, ch¨m sãc b¶o vÖ rõng cã tû lÖ c¬ giíi ho¸ rÊt thÊp, chØ ®¹t 5-6%. - VÒ chÕ biÕn n«ng, l©m s¶n: Theo Côc ChÕ biÕn n«ng l©m s¶n vµ nghÒ muèi, gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m s¶n tõ 81,4 ngµn tû ®ång n¨m 2000 t¨ng 107 ngµn tû ®ång cuèi n¨m 2004, ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng 6,3%/n¨m. NhiÒu ngµnh cã møc t¨ng tr−ëng cao. Gi¸ trÞ s¶n l−îng c¬ khÝ chÕ biÕn so víi gi¸ trÞ s¶n l−îng n«ng nghiÖp t¨ng kho¶ng 40%. Kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng, l©m s¶n qua s¬ chÕ vµ chÕ biÕn t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 20%. HiÖn c¶ n−íc cã 5.000 c¬ së chÕ biÕn g¹o, 75 c¬ së chÕ biÕn chÌ, 43 c¬ së chÕ biÕn ®−êng, 50 c¬ së chÕ biÕn cµ phª vµ 13 doanh nghiÖp nhµ n−íc chÕ biÕn rau qu¶, ®· h×nh thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn cã c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ tiªn tiÕn. Ngoµi ra cßn cã hµng tr¨m ngµn m¸y chÕ biÕn cì nhá cña c¸c hé gia ®×nh ë n«ng th«n víi tæng c«ng suÊt 2,5 triÖu m· lùc. 12
VÒ chÕ biÕn l©m s¶n, hiÖn cã 1.200 c¬ së chÕ biÕn thuéc c¸c hîp t¸c x·, hé gia ®×nh n»m r¶i r¸c kh¾p c¸c vïng. C¸c c¬ së nµy ®−îc trang bÞ c¸c lo¹i m¸y nh− m¸y b¨m d¨m tre, d¨m gç, Ðp dÇu, ch−ng cÊt dÇu, m¸y lµm v¸n Ðp, cãt Ðp... víi tæng c«ng suÊt kho¶ng 50.000 kW, s¶n l−îng chÕ biÕn kho¶ng 10-15 ngµn tÊn/n¨m, trong ®ã hµng m©y tre ®an cã l−îng xuÊt khÈu kh¸, tËn dông ®−îc nguån lao ®éng d− thõa, c¶i thiÖn ®êi sèng cho c− d©n trong vïng l©m nghiÖp. - VÒ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n: Nhê chÝnh s¸ch ®æi míi, tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ ngµnh nghÒ n«ng th«n cã c¬ héi ph¸t triÓn, tÝnh tõ n¨m 1991 ®Õn nay, tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh h»ng n¨m ®¹t kho¶ng 8%. HiÖn cã 2.017 lµng nghÒ, trong ®ã cã kho¶ng 100 lµng nghÒ truyÒn thèng s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ. §· cã h¬n 40% s¶n phÈm ngµnh nghÒ n«ng th«n ®−îc xuÊt khÈu, kim ng¹ch n¨m 2004 ®¹t 450 triÖu USD, t¨ng 22,6% so víi n¨m 2003. Ngµnh nghÒ n«ng th«n ®· thu hót ®−îc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t−, trong ®ã doanh nghiÖp t− nh©n trong vµ ngoµi n−íc chiÕm 71,8%. - VÒ ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y phôc vô s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp vµ thuû lîi: HiÖn nay, m¹ng l−íi chÕ t¹o c¬ khÝ phôc vô s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp gåm: + Tæng C«ng ty M¸y ®éng lùc vµ M¸y n«ng nghiÖp (Bé C«ng nghiÖp) lµ lùc l−îng chuyªn ngµnh chÕ t¹o m¸y phôc vô n«ng nghiÖp víi 13 xÝ nghiÖp vµ c«ng ty thµnh viªn, h»ng n¨m s¶n xuÊt 6.000 – 7.000 ®éng c¬ ®iezen c¸c lo¹i tõ 6-12 m· lùc vµ mét sè ®éng c¬ x¨ng cì nhá, m¸y kÐo b«ng sen 12 m· lùc, m¸y xay x¸t g¹o, mét sè m¸y n«ng nghiÖp ®i theo m¸y kÐo 6-50 m· lùc nh− cµy, bõa, m¸y khai hoang c¶i t¹o ®ång ruéng, m¸y b¬m n−íc, phô tïng m¸y ®éng lùc... N¨m 1993 b¾t ®Çu thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh ®æi míi s¶n phÈm, ®Çu t− n©ng cÊp thiÕt bÞ, c«ng nghÖ l¾p r¸p ®éng c¬ ®iezen thÕ hÖ míi. + Tæng C«ng ty C¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ Thuû lîi (Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n) gåm 13 ®¬n vÞ thµnh viªn, nhiÖm vô chÝnh lµ s¶n xuÊt kinh doanh m¸y n«ng nghiÖp, m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng tr×nh thuû lîi, phô tïng thay thÕ, cung øng thiÕt bÞ... + Tæng C«ng ty C¬ khÝ l©m nghiÖp cã 7 nhµ m¸y c¬ khÝ chÕ t¹o, söa ch÷a, chÕ t¹o c¸c lo¹i cÇn cÈu m¸y, d©y chuyÒn chÕ biÕn v¸n sµn, tre nøa quy m« nhá, m¸y b¨m d¨m, bµo... mçi n¨m −íc ®¹t trªn vµi ngµn tÊn s¶n phÈm. Ngoµi ra cßn cã c¸c nhµ m¸y c¬ khÝ chuyªn ngµnh nh− c¬ khÝ chÌ, c¬ khÝ d©u t»m, c¬ khÝ cao su vµ khèi c¬ khÝ l−¬ng thùc. C¸c ®¬n vÞ nµy s¶n xuÊt m¸y mãc, phô tïng vµ mét sè d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®ång bé chÕ biÕn cao su, −¬m t¬, thiÕt bÞ chuyªn ngµnh. + Lùc l−îng c¬ khÝ ®Þa ph−¬ng: HÇu hÕt c¸c tØnh, thµnh ®Òu cã 1-2 nhµ m¸y c¬ khÝ chÕ t¹o, s¶n xuÊt c¸c thiÕt bÞ chÕ biÕn nhá, b¬m n−íc, m¸y thu ho¹ch vµ m¸y kÐo nhá 2 b¸nh phôc vô nhu cÇu ®Þa ph−¬ng. + Lùc l−îng c¬ khÝ t− nh©n: HiÖn cã gÇn 1.000 c¬ së tËp thÓ vµ xÝ nghiÖp t− nh©n. Nh÷ng c¬ së nµy ®· chñ ®éng v−¬n lªn, n¾m b¾t nhu cÇu thÞ tr−êng chÕ t¹o nhiÒu lo¹i c«ng cô c¶i tiÕn vµ m¸y n«ng nghiÖp, ph¸t huy hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt, kÞp thêi ®¸p øng mét phÇn nhu cÇu s¶n xuÊt cña bµ con n«ng d©n ë ®Þa ph−¬ng. 1.2 NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ - Víi ph−¬ng ch©m “T¨ng n¨ng suÊt c©y trång vµ n¨ng suÊt lao ®éng, ®−a nÒn n«ng nghiÖp tù tóc tù cÊp thµnh nÒn n«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸”, c¬ ®iÖn khÝ ho¸ n«ng nghiÖp vµ chÕ 13
biÕn n«ng, l©m s¶n ®· thËt sù trë thµnh nhu cÇu cña s¶n xuÊt, phôc vô mäi thµnh phÇn kinh tÕ. - Chñ së h÷u vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ c¬ ®iÖn n«ng nghiÖp c¬ b¶n ®· thay ®æi. Trªn 90% m¸y kÐo lín, 97% m¸y kÐo nhá vµ ®éng c¬ ®iezen, 70% «t« vËn chuyÓn dïng trong n«ng nghiÖp vµ hÇu hÕt m¸y n«ng nghiÖp ®i kÌm theo ®Òu do hé n«ng d©n qu¶n lý vµ sö dông. Xu thÕ chuyªn m«n ho¸ ®ang h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Ph−¬ng thøc hé hoÆc liªn hé mua m¸y mãc thiÕt bÞ lµm dÞch vô lµ thÝch hîp, n©ng cao ®−îc hiÖu qu¶ kinh tÕ sö dông. - Ngµnh chÕ biÕn n«ng, l©m, thñy s¶n ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, gi¸ trÞ tæng s¶n l−îng c«ng nghiÖp chÕ biÕn t¨ng liªn tôc vµ ®· h×nh thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn cã c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ t−¬ng ®èi hiÖn ®¹i. - Ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y n«ng nghiÖp ®· cã nh÷ng cè g¾ng ®¸ng kÓ. Trong mét thÞ tr−êng mµ thµnh phÇn ng−êi tiªu thô chñ yÕu lµ hé n«ng d©n, viÖc lùa chän mua b¸n tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng vµ nhu cÇu, c¸c nhµ m¸y xÝ nghiÖp ®· cè g¾ng tiÕp cËn thÞ tr−êng t×m hiÓu kh¶ n¨ng vµ nhu cÇu cña n«ng d©n nªn s¶n phÈm ®a d¹ng h¬n, chÊt l−îng ngµy cµng tèt h¬n. - NhiÒu thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ chÕ biÕn, b¶o qu¶n ®−îc nghiªn cøu, hoµn thiÖn ®−a vµo s¶n xuÊt gãp phÇn gi¶m tæn thÊt sau thu ho¹ch, t¨ng gi¸ trÞ n«ng s¶n, t¨ng thu nhËp cho ng−êi s¶n xuÊt vµ khuyÕn khÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn. - C¬ ®iÖn khÝ ho¸ n«ng nghiÖp ®· thóc ®Èy kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng th«n ph¸t triÓn. Ngoµi thuû lîi vµ ®iÖn dïng trong n«ng nghiÖp nh− ®· nªu trªn, ®−êng giao th«ng n«ng th«n ph¸t triÓn kh¸, gÇn 93% sè x· ®· cã ®−êng giao th«ng ®Õn tËn trung t©m. ë miÒn B¾c, phong trµo ®æi ®iÒn dån thöa t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ sö dông m¸y mãc c¬ giíi ®· vµ ®ang ®−îc bµ con n«ng d©n ®ång t×nh ñng hé. 1.3. Nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n - Nguån ®éng lùc ®−îc trang bÞ vµ tû lÖ c¬ giíi ho¸ cßn thÊp, nhÊt lµ c¸c tØnh trung du miÒn nói phÝa B¾c vµ B¾c Trung Bé. ViÖc c¬ giíi ho¸ thiÕu ®ång bé, nhiÒu kh©u s¶n xuÊt, nhiÒu lo¹i c©y trång cßn bá trèng. §©y lµ mét trong nh÷ng lý do lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cao, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, chÊt l−îng s¶n phÈm kh«ng æn ®Þnh, hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp. - N¨ng lùc, c¬ së vËt chÊt vÒ s¬ chÕ, b¶o qu¶n chÕ biÕn n«ng s¶n thÊp, thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ l¹c hËu. Tû lÖ c«ng nghÖ chÕ biÕn tiªn tiÕn cßn thÊp, chØ d−íi 30%, gi¸ thµnh chÕ biÕn cao, møc ®é tù ®éng ho¸ ch−a ®¸ng kÓ. Tæn thÊt sau thu ho¹ch cßn cao. ViÖc xö lý tËn dông phô phÕ phÈm ch−a ®−îc chó ý. C«ng t¸c qu¶n lý chÊt l−îng n«ng s¶n ph©n t¸n vµ kÐm hiÖu qu¶, thiÕu nhiÒu c¬ së kiÓm tra kiÓm so¸t chÊt l−îng vµ quy chÕ kiÓm tra chÊt l−îng tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng. - ViÖc thuû lîi ho¸, so víi yªu cÇu th©m canh, t¨ng vô vµ ®a d¹ng ho¸ c©y trång vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp, chÊt l−îng c«ng tr×nh thÊp, kh¶ n¨ng t−íi tiªu ch−a ®¸p øng, t×nh tr¹ng sö dông l·ng phÝ n−íc cßn rÊt lín. - §iÖn khÝ ho¸ ph¸t triÓn kh«ng ®Òu, ë Lai Ch©u sè x· cã ®iÖn chØ chiÕm trªn 20%, c¸c tØnh Cao B»ng, S¬n La sè x· cã ®iÖn chØ míi kho¶ng 40 - 45%. C«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý sö dông ®iÖn ch−a hîp lý, thÊt tho¸t ®iÖn cßn cao, phÇn ®ãng gãp cña n«ng d©n cßn lín. - Tr×nh ®é kü thuËt còng nh− trang thiÕt bÞ c¬ ®iÖn phôc vô s¶n xuÊt l©m nghiÖp cßn thiÕu ®ång bé vµ yÕu kÐm, nhÊt lµ kh©u lµm ®Êt, trång rõng, ch¨m sãc b¶o vÖ rõng. NÕu kh«ng ®−îc 14
quan t©m ®Çy ®ñ th× khã ®¶m b¶o nhu cÇu trång rõng vµ khai th¸c, chÕ biÕn l©m s¶n trong thêi gian tíi. - Ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y n«ng nghiÖp cßn yÕu, thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ l¹c hËu. Míi chØ coi träng gia c«ng s¶n xuÊt ch−a chó träng ®Çu t− ®æi míi c«ng nghÖ. V× vËy, chÊt l−îng s¶n phÈm c¬ khÝ chÕ t¹o cßn kÐm, biÓu hiÖn ë tÝnh æn ®Þnh vµ ®é tin cËy kÐm, mÉu m· cßn th«, tuæi thä ng¾n, s¶n phÈm ch−a ®¸p øng yªu cÇu cña n«ng d©n c¶ vÒ sè l−îng vµ chÊt l−îng. - Ngµnh nghÒ n«ng th«n ®ang ®øng tr−íc nh÷ng th¸ch thøc lín. KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy gÇn 22% cã nhµ x−ëng kiªn cè, kho¶ng 85% ®· sö dông ®iÖn vµo s¶n xuÊt, 34% khèi l−îng c«ng viÖc ®−îc c¬ giíi ho¸, cßn l¹i lµ lao ®éng thñ c«ng, b¸n c¬ khÝ, kü thuËt ®¬n gi¶n. Do Nhµ n−íc ch−a cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch thÝch hîp còng nh− hÇu hÕt c¸c c¬ së ®Òu kh«ng quan t©m ®Çu t− vèn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ nªn phÇn lín c¸c c¬ së nµy kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn më réng s¶n xuÊt c¶ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u, m¸y mãc thiÕt bÞ cò, l¹c hËu, chÊt l−îng s¶n phÈm kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh. Nh÷ng tån t¹i vµ h¹n chÕ nªu trªn chñ yÕu do mét sè nguyªn nh©n chÝnh sau ®©y: - §Êt Ýt, ng−êi ®«ng, quy m« s¶n xuÊt kinh doanh nhá, kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng th«n yÕu kÐm lµm cho m¸y mãc c¬ ®iÖn n«ng nghiÖp kh«ng ph¸t huy ®−îc lîi thÕ vµ hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt, c¶n trë sù ph¸t triÓn. Trong s¶n xuÊt, nhiÒu ph−¬ng thøc gieo trång cïng tån t¹i, chÕ ®é canh t¸c vµ yªu cÇu kü thuËt n«ng häc ®a d¹ng lµm cho viÖc nghiªn cøu, thiÕt kÕ chÕ t¹o m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt còng khã kh¨n. - C«ng nghiÖp ho¸ vµ ®« thÞ ho¸ tiÕn triÓn chËm, viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ, chuyÓn dÞch lao ®éng trong n«ng nghiÖp chËm, c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ ngµnh nghÒ n«ng th«n ch−a ph¸t triÓn, ch−a thu hót ®−îc phÇn lín lao ®éng trång trät sang ngµnh nghÒ kh¸c. Lèi tho¸t vÒ lao ®éng vµ viÖc lµm ë n«ng th«n ch−a ®−îc gi¶i quyÕt lµ mét trong nh÷ng h¹n chÕ ®èi víi sù ph¸t triÓn ngµnh c¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng s¶n. - N¨ng lùc ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y n«ng nghiÖp cßn yÕu kÐm, chÊt l−îng chÕ t¹o thÊp, do ®ã ®é tin cËy cña m¸y mãc thiÕt bÞ thÊp, h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña ngµnh, lßng tin cña ng−êi tiªu dïng vµ hiÖu qu¶ sö dông. - PhÇn lín hé n«ng d©n cßn nghÌo, thu nhËp thÊp, gi¸ n«ng s¶n ch−a t−¬ng xøng víi tû lÖ gi÷a hµng c«ng nghiÖp, vËn t¶i vµ dÞch vô, kh¶ n¨ng tÝch luü tõ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ch−a cao, do vËy n«ng d©n kh«ng ®ñ vèn ®Ó mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt, nhÊt lµ c¸c lo¹i m¸y kü thuËt phøc t¹p, gi¸ thµnh cao. - Nhµ n−íc ch−a cã kÕ ho¹ch ph¸t triÓn mét c¸ch tæng thÓ l©u dµi, do ®ã ch−a cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu vÒ ®Çu t− cho nghiªn cøu khoa häc, thiÕt bÞ chÕ t¹o, vÒ vèn, n¨ng l−îng, gi¸ c¶ nh»m t¹o m«i tr−êng thuËn lîi cho sù ph¸t truÓn cña ngµnh c¬ ®iÖn n«ng nghiÖp, ®Æc biÖt c¸c gi¶i ph¸p kÝch cÇu, trî gi¸, cho vay vèn trung vµ dµi h¹n l·i suÊt thÊp ®Ó khuyÕn khÝch n«ng d©n ®Çu t− mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt. 2. Mét sè thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ næi bËt phôc vô s¶n xuÊt trong 20 n¨m ®æi míi 2.1. LÜnh vùc c¬ ®iÖn n«ng nghiÖp Trong gÇn 20 n¨m ®æi míi, víi chøc n¨ng tr¸ch nhiÖm cña m×nh, tËp thÓ c¸c nhµ khoa häc c¬ ®iÖn n«ng nghiÖp ®· cã rÊt nhiÒu cè g¾ng, kh¾c phôc khã kh¨n, tÝch cùc lao ®éng s¸ng t¹o, 15
hoµn thµnh tèt nhiÖm vô ®−îc giao vµ ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn n«ng s¶n. Cã thÓ nªu mét sè kÕt qu¶ næi bËt ®· ®¹t ®−îc nh− sau: - Trªn c¬ së tiÕp thu nh÷ng thµnh tùu cña c¸c n−íc tiªn tiÕn ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu thiÕt kÕ chÕ t¹o vµ ®−a vµo s¶n xuÊt hÖ thèng di ®éng vµ m¸y lµm ®Êt cì nhá liªn hîp víi m¸y kÐo 2 b¸nh 4-12 m· lùc nh− m¸y kÐo thuyÒn, phay lång, cµy diÖp, cµy ®Üa... phôc vô kh©u c¬ giíi ho¸ lµm ®Êt quy m« võa vµ nhá phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®ång ruéng sau kho¸n hé. Tõ nh÷ng mÉu m¸y thiÕt kÕ ®Çu tiªn cña c¸c c¬ quan nghiªn cøu khoa häc, ngµnh c¬ khÝ c¸c ®Þa ph−¬ng ®· tæ chøc s¶n xuÊt hµng lo¹t, phôc vô cho nhu cÇu lµm ®Êt b»ng c¬ giíi ë c¸c ®Þa ph−¬ng. - C«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ s¶n xuÊt m¹ th¶m trªn khay: §· nghiªn cøu x©y dùng quy tr×nh vµ hÖ thèng thiÕt bÞ c¬ giíi ho¸ toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt m¹ khay theo h−íng s¶n xuÊt m¹ hµng ho¸. KÕt qu¶ thö nghiÖm t¹i c¸c m« h×nh tr×nh diÔn ë Tõ S¬n - B¾c Ninh, Yªn Thµnh - NghÖ An cho thÊy s¶n xuÊt lóa tõ m¹ th¶m trªn khay sÏ chñ ®éng ®−îc m¹ cÊy, kh«ng bÞ ¶nh h−ëng thêi tiÕt, tiÕt kiÖm ®−îc 15-20% chi phÝ lµm m¹ (chi phÝ ®Êt, ph©n, gièng, n−íc), t¨ng n¨ng suÊt lóa 10- 15%; gi¶m c¬ b¶n mÇm bÖnh, t¹o tiÒn ®Ò cho thay ®æi tËp qu¸n lµm m¹ tõ m¹ d−îc sang m¹ th¶m ®Ó t¹o thuËn lîi cho viÖc c¬ giíi ho¸ kh©u cÊy hiÖn ®ang cã nhu cÇu rÊt lín t¹i c¸c tØnh phÝa B¾c. - Nghiªn cøu øng dông nhiÒu kiÓu cì b¬m n−íc t−íi tiªu néi ®ång cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, thö nghiÖm thµnh c«ng nh÷ng mÉu b¬m h−íng trôc cì võa vµ nhá ( 250 - 1500 m3/h) sö dông phæ biÕn trong s¶n xuÊt, còng nh− hµng chôc mÉu b¬m n−íc trôc xiªn, b¬m ly t©m, b¬m hçn l−u, b¬m thuyÒn, tr¹m b¬m næi c«ng suÊt võa vµ nhá thÝch hîp cho c¸c ®Þa h×nh kh¸c nhau. §ãng gãp kh«ng nhá cho viÖc t−íi tiªu néi ®ång ë c¸c tØnh ®ång b»ng, trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c. §èi víi kü thuËt t−íi tiÕt kiÖm n−íc ®· nghiªn cøu vµ øng dông thµnh c«ng hÖ thèng thiÕt bÞ t−íi phun m−a, t−íi phun s−¬ng, t−íi nhá giät phôc vô cho s¶n xuÊt c©y gièng, c©y c«ng nghiÖp, c©y rau qu¶ trong nhµ trång vµ ngoµi ®ång ruéng. HÖ thèng thiÕt bÞ nµy ®−îc thiÕt kÕ ë d¹ng cè ®Þnh, d¹ng b¸n di ®éng, d¹ng di ®éng phï hîp víi c¸c quy m« ®Çu t− vµ yªu cÇu s¶n xuÊt. Qua ®¸nh gi¸ cho thÊy, l−îng n−íc t−íi tiÕt kiÖm ®−îc 30-50% so víi t−íi trµn, ®é ®ång ®Òu trªn 90%, thuËn lîi cho viÖc ®iÒu khiÓn tù ®éng chÕ ®é t−íi theo ®é Èm vµ thêi gian. - Nghiªn cøu vµ triÓn khai vµo s¶n xuÊt c¸c quy tr×nh vµ hÖ thèng m¸y c¬ giíi ho¸ lµm ®Êt, ch¨m sãc ban ®Çu theo h−íng th©m canh b¶o vÖ ®Êt ®èi víi c©y c«ng nghiÖp vïng nguyªn liÖu nh− mÝa, døa bao gåm c¸c m¸y lµm ®Êt, r¹ch hµng, bãn ph©n, xíi ch¨m sãc, b¨m th©n l¸... HÖ thèng thiÕt bÞ c¬ giíi ho¸ lµm ®Êt vµ ch¨m sãc nµy ®· ®−îc thiÕt kÕ, chÕ t¹o vµ chuyÓn giao cho c¸c ®Þa ph−¬ng nh− N«ng tr−êng Hµ Trung, N«ng tr−êng Thèng NhÊt (Thanh Ho¸), N«ng tr−êng §ång Giao (Ninh B×nh),... víi c¸c lo¹i m¸y: cµy kh«ng lËt, r¹ch hµng - bãn ph©n, b¹t gèc mÝa, b¨m th¸i th©n l¸ mÝa, døa, m¸y trång mÝa... Quy tr×nh c«ng nghÖ míi nµy ®¸p øng tèt yªu cÇu sinh tr−ëng, gi÷ Èm cho c©y, chèng xãi mßn, t¨ng ®é ph× cña ®Êt, t¨ng n¨ng suÊt 30-35% so víi ®èi chøng. C«ng tr×nh nghiªn cøu nµy ®· ®−îc nhËn Gi¶i th−ëng s¸ng t¹o khoa häc c«ng nghÖ ViÖt Nam (VIFOTECH) n¨m 2002. - ViÖc nghiªn cøu c¬ giíi hãa thu ho¹ch lu«n ®−îc chó ý, ®Æc biÖt lµ c¬ giíi hãa tuèt ®Ëp lóa. Nguyªn lý ®Ëp däc trôc víi nh÷ng −u ®iÓm næi bËt cña nã ®· ®−îc tËp trung nghiªn cøu mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ cã hÖ thèng. §Õn nay, m¸y ®Ëp lóa däc trôc víi nhiÒu kiÓu cì kh¸c nhau, do nhiÒu doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ t− nh©n chÕ t¹o ®· øng dông réng r·i vµo s¶n xuÊt, c¬ b¶n gi¶i 16
quyÕt ®−îc nhu cÇu ®Ëp tuèt lóa b»ng m¸y hiÖn nay. Ngoµi ra cßn cã bµn tÏ ng« quay tay, m¸y bãc bÑ tÏ h¹t, m¸y ph©n lo¹i lµm s¹ch h¹t còng ®· nhanh chãng ®−îc s¶n xuÊt tiÕp nhËn. Song song víi c¸c m¸y thu ho¹ch tÜnh t¹i, ®· nghiªn cøu vµ thö nghiÖm vµo s¶n xuÊt mét sè m¸y thu ho¹ch trªn ®ång nh− m¸y gÆt lóa r¶i hµng, m¸y gÆt ®Ëp liªn hîp thu ho¹ch lóa, liªn hîp thu ho¹ch ng«... ®Ó phôc vô cho c«ng nghÖ thu ho¹ch mét giai ®o¹n tiªn tiÕn nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m hao hôt trong thu ho¹ch vµ n©ng cao chÊt l−îng n«ng s¶n hµng hãa. - C«ng nghÖ vµ d©y chuyÒn thiÕt bÞ ®ång bé chÕ biÕn h¹t gièng c©y l−¬ng thùc (thãc, ng«, ®Ëu ®ç) chÊt l−îng cao. §Õn nay ®· cã gÇn 20 d©y chuyÒn do trong n−íc thiÕt kÕ, chÕ t¹o ®−îc ®−a vµo khai th¸c sö dông ë c¸c tØnh Hµ Néi, Hµ T©y, VÜnh Phóc, Phó Thä, S¬n La, Lµo Cai, §iÖn Biªn, Thanh ho¸, Qu¶ng B×nh, §ång Nai... víi quy m« c«ng suÊt 1 tÊn/h. ChÊt l−îng h¹t gièng ®¹t tiªu chuÈn ViÖt Nam, gi¸ thµnh ®Çu t− chØ b»ng 30% so víi nhËp ngo¹i, thêi gian thu håi vèn 2-3 n¨m. Nhê cã c¸c d©y chuyÒn chÕ biÕn nµy mµ hµng n¨m tiÕt kiÖm ®−îc 3.000 tÊn h¹t gièng kh«ng ®ñ phÈm cÊp lµm thøc ¨n ch¨n nu«i, tiÕt kiÖm gÇn 1.000 tÊn h¹t kh«ng ®ñ phÈm chÊt gieo v·i l·ng phÝ trªn ®ång ruéng, lµm t¨ng n¨ng suÊt 4-7%, lµm lîi cho s¶n xuÊt mçi n¨m trªn 10 tû ®ång, gãp phÇn kh«ng nhá cho Ch−¬ng tr×nh Gièng quèc gia. - Tæ chøc nghiªn cøu vÒ quy tr×nh c«ng nghÖ vµ hÖ thèng thiÕt bÞ ®ång bé ®Ó chÕ biÕn mét sè n«ng s¶n cã gi¸ trÞ kinh tÕ nh− chÕ biÕn chÌ xanh, chÌ ®¾ng, chÕ biÕn cµ phª, chÕ biÕn ®Ëu t−¬ng... quy m« võa vµ nhá, hµng chôc d©y chuyÒn chÕ biÕn ®−îc thiÕt kÕ, chÕ t¹o vµ chuyÓn giao vµo s¶n xuÊt ë c¸c vïng chuyªn canh chÌ, cµ phª, võa tËn dông ®−îc nguån nguyªn liÖu s½n cã ë ®Þa ph−¬ng, thu hót lao ®éng, t¨ng gi¸ trÞ n«ng s¶n. Trong ®ã ®¸ng chó ý lµ c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ chÕ biÕn chÌ ®¾ng ë Cao B»ng, quy m« 300 - 500 kg/giê víi s¶n phÈm chÌ ®ãng tói vµ chÌ nhóng ®· nhanh chãng chiÕm lÜnh thÞ tr−êng trong n−íc. C«ng tr×nh nghiªn cøu nµy ®· ®−îc nhËn Gi¶i th−ëng s¸ng t¹o khoa häc c«ng nghÖ ViÖt Nam (VIFOTECH) n¨m 2004. - ViÖc c¬ giíi hãa ch¨n nu«i ®· ®−îc chó träng, nhiÒu ®Ò tµi/dù ¸n khoa häc c«ng nghÖ ®· tËp trung gi¶i quyÕt c«ng nghiÖp chÕ biÕn c¸c lo¹i thøc ¨n ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm, tr©u bß, thuû s¶n (d¹ng bét, d¹ng viªn, c¾t th¸i, ®ãng b¸nh...). Hµng tr¨m d©y chuyÒn chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i quy m« tõ 1-5 tÊn/h víi c¸c cÊp ®é c¬ giíi ho¸, tù ®éng ho¸ kh¸c nhau ®· ®−îc chuyÓn giao vµo s¶n xuÊt trong n−íc vµ t¸m tØnh ë n−íc b¹n Lµo víi hµng tr¨m d©y chuyÒn thiÕt bÞ vµ hµng ngh×n thiÕt bÞ lÎ, gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i tæng hîp ë c¸c ®Þa ph−¬ng, gi¸ thµnh ®Çu t− chØ b»ng 30-50% so víi thiÕt bÞ nhËp ngo¹i, tiÕt kiÖm ®−îc ngo¹i tÖ nhËp thiÕt bÞ cho Nhµ n−íc. Nghiªn cøu thiÕt kÕ chÕ t¹o c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i d¹ng viªn chÊt l−îng cao, ®· chuyÓn giao hµng lo¹t d©y chuyÒn thiÕt bÞ c«ng suÊt 5-10 tÊn/h cã hÖ thèng ®iÒu khiÓn tù ®éng toµn bé c¸c kh©u, chÊt l−îng s¶n phÈm kh«ng thua kÐm nhËp ngo¹i, gi¸ thµnh ®Çu t− chØ t−¬ng ®−¬ng 30-50% so víi nhËp ngo¹i, phï hîp víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt quy m« tËp trung, c¹nh tranh ®−îc víi c¸c d©y chuyÒn thiÕt bÞ liªn doanh hoÆc 100% vèn n−íc ngoµi hiÖn cã ë ViÖt Nam. B−íc ®Çu ph¸t triÓn c¸c hÖ thèng thiÕt bÞ tiªn tiÕn phôc vô ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm tËp trung kiÓu c«ng nghiÖp nh− hÖ thèng thiÕt bÞ nhµ lång cho gµ, c¬ giíi ho¸ chuång tr¹i ch¨n nu«i lîn, bß... Nh÷ng thiÕt bÞ nµy cã nhiÒu −u ®iÓm so víi nhËp ngo¹i nh− quy m« phï hîp, gi¸ thµnh thÊp, t¹o ®iÒu kiÖn më réng vµ ph¸t triÓn ngµnh ch¨n nu«i tËp trung, c«ng nghiÖp. 17
§· b¾t ®Çu nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ ®ång bé giÕt mæ gia sóc quy m« 20 - 30 con lîn thÞt/giê hoÆc 200 lîn s÷a/giê, ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm, gi¸ thµnh thÊp. - Trong s¬ chÕ, b¶o qu¶n ®· tiÕn hµnh nhiÒu ®Ò tµi nghiªn cøu, ®Æc biÖt sau khi n¾m b¾t ®−îc nhu cÇu cña s¶n xuÊt trong s¬ chÕ b¶o qu¶n l−¬ng thùc, rau qu¶, ®· triÓn khai nghiªn cøu nhiÒu lo¹i m¸y sÊy n«ng s¶n víi nhiÒu kiÓu cì kh¸c nhau nh− m¸y sÊy h¹t d¹ng tÜnh, m¸y sÊy th¸p, m¸y sÊy buång, phôc vô cho nhiÒu ®èi t−îng. Trong ®ã, ®¸ng chó ý lµ viÖc sÊy thãc hÌ thu ë §ång b»ng s«ng Cöu Long, ®· cã t¸c dông gi¶m tæn thÊt ®¸ng kÓ vµ n©ng cao chÊt l−îng thãc hµng hãa. GÇn ®©y ®· triÓn khai nghiªn cøu c¸c mÉu m¸y sÊy v¶i qu¶, sÊy long nh·n, sÊy rau gia vÞ, cñ qu¶ th¸i l¸t... theo h−íng c«ng nghÖ cao vµ sÊy s¹ch nhanh chãng ®−îc s¶n xuÊt ®ãn nhËn. §· thiÕt kÕ vµ chuyÓn giao vµo s¶n xuÊt hµng tr¨m mÉu m¸y thiÕt bÞ sÊy v¶i cì 1 - 3 tÊn/mÎ vµ thiÕt bÞ sÊy s¹ch long nh·n 300kg/mÎ, chÊt l−îng h¬n h¼n sÊy thñ c«ng, gi¶m 30% chi phÝ lao ®éng vµ t¨ng gi¸ b¸n lªn 20 - 30%, gi¶m « nhiÔm ®éc h¹i cho ng−êi lao ®éng, b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i. GÇn ®©y, ®· nghiªn cøu vµ ¸p dông thµnh c«ng c«ng nghÖ lß ®èt tÇng s«i sö dông c¸c phÕ th¶i n«ng nghiÖp ®Ó t¹o nhiÖt cho c¸c qu¸ tr×nh lµm kh« vµ chÕ biÕn n«ng s¶n. C«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ b¶o qu¶n v¶i thiÒu quy m« lín: Víi c«ng nghÖ b¶o qu¶n l¹nh Èm kÕt hîp víi chÊt b¶o qu¶n hÊp thu etylen (RH3), ®· x©y dùng hµng chôc m« h×nh b¶o qu¶n v¶i thiÒu quy m« lín 30 - 50 tÊn/vô t¹i c¸c tØnh H¶i D−¬ng, H−ng Yªn. H»ng n¨m, hµng ngh×n tÊn v¶i thiÒu ®· ®−îc b¶o qu¶n b»ng c«ng nghÖ nµy, thêi gian kÐo dµi ®−îc 30 - 45 ngµy so víi chÝnh vô, b¶o ®¶m ®−îc gi¸ tiªu thô t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh 10.000 - 15.000®/kg trªn gi¸ thµnh ®Çu vµo 5.000 - 5.500®/kg (c¶ chi phÝ b¶o qu¶n), ®¹t lîi nhuËn hµng tû ®ång mçi n¨m Trong 3 n¨m trë l¹i ®©y, ngµnh c¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn n«ng, l©m s¶n ®· tËp trung nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ ®iÖn - tù ®éng ho¸ vµo c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c d©y chuyÒn chÕ biÕn n«ng s¶n. C¸c hÖ thèng thiÕt bÞ chÕ biÕn n«ng s¶n ®−îc thiÕt kÕ, chÕ t¹o trong n−íc phÇn lín ®Òu l¾p ®Æt thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn tù ®éng tõng kh©u hoÆc toµn bé d©y chuyÒn, b¶o ®¶m ®−îc tÝnh æn ®Þnh vµ chÊt l−îng s¶n phÈm. - TiÕn hµnh triÓn khai øng dông vµo s¶n xuÊt c¸c c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ sö dông c¸c nguån n¨ng l−îng phi truyÒn thèng nh− søc n−íc (c¸c gam m¸y thuû ®iÖn nhá vµ võa, b¬m va, b¬m xo¾n èc...), søc giã (ph¸t ®iÖn søc giã, ®éng c¬ søc giã...), phô phÕ phÈm sinh khèi (lß ®èt tÇng s«i dïng trÊu, b· mÝa, vá cµ phª cÊp nhiÖt cho chÕ biÕn vµ ph¸t ®iÖn), c«ng nghÖ biogas tõ chÊt th¶i ch¨n nu«i, n«ng nghiÖp... - Nghiªn cøu x¸c ®Þnh chiÕn l−îc phôc vô qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, x¸c ®Þnh møc ®Çu t− vµ kiÕn nghÞ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó triÓn khai ë mét sè tØnh. 2.2. LÜnh vùc c«ng nghÖ sau thu ho¹ch VÒ lÜnh vùc c«ng nghÖ sau thu ho¹ch, trong 20 n¨m ®æi míi ®· triÓn khai nhiÒu néi dung nghiªn cøu øng dông c¸c c«ng nghÖ thÝch øng trong b¶o qu¶n, chÕ biÕn n«ng s¶n, c¸c ®Æc tÝnh ho¸ lý, ho¸ sinh chÊt l−îng n«ng s¶n thùc phÈm (lóa, ng«, khoai, ®Ëu ®ç, rau qu¶) vµ øng dông c«ng nghÖ sinh häc trong tËn dông phÕ phô phÈm, ph¸t triÓn c¸c chÕ phÈm sinh häc thuèc trõ s©u, ph©n bãn c©y trång... víi mét sè kÕt qu¶ chñ yÕu sau: - Nghiªn cøu ®¸nh gi¸, ph©n tÝch chÊt l−îng mét sè lo¹i n«ng s¶n, trong ®ã tËp trung 18
vµo c¸c gièng lóa, g¹o, ng«, khoai s¾n, rau qu¶. Nhê vËy, viÖc tuyÓn chän gièng ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh phÇn dinh d−ìng mong muèn vµ chÊt l−îng chÕ biÕn thu ®−îc s¶n phÈm ngµy cµng tèt h¬n. - X©y dùng hµng chôc tiªu chuÈn cÊp Bé, cÊp Nhµ n−íc vÒ chÊt l−îng n«ng s¶n thùc phÈm, ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ®¸nh gi¸ nh»m t¨ng c−êng c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l−îng n«ng s¶n phï hîp víi khu vùc ASEAN còng nh− trªn thÕ giíi. - X©y dùng hµng chôc c«ng nghÖ vµ ph−¬ng tiÖn b¶o qu¶n n«ng s¶n d¹ng h¹t, d¹ng cñ, rau qu¶ quy m« tËp trung cho nguyªn liÖu chÕ biÕn vµ quy m« hé n«ng d©n, gãp phÇn gi¶m tæn thÊt sau thu ho¹ch tõ 13-16% xuèng tõ 1- 2%, kÐo dµi thêi gian b¶o qu¶n, kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr−êng vµ b¶o ®¶m vÖ sinh an toµn l−¬ng thùc. Trong nh÷ng n¨m qua ®· chuyÓn giao vµo s¶n xuÊt c«ng nghÖ b¶o qu¶n lóa, ng«, ®Ëu ®ç víi quy m« tËp trung hµng ngµn tÊn/n¨m t¹i c¸c tØnh Hµ Giang, S¬n La, Th¸i Nguyªn, §¾k L¾k, B×nh §Þnh... b»ng c«ng nghÖ b¶o qu¶n silo kÝn cã sö dông chÕ phÈm th¶o méc, ho¹t chÊt bÒ mÆt ®Ó ng¨n chÆn vµ diÖt s©u mät. - X©y dùng hµng chôc c«ng nghÖ chÕ biÕn n«ng s¶n, rau qu¶ t−¬i cho mét sè lo¹i n«ng s¶n chÝnh nh− lóa, ng«, cam, quýt, xoµi, m¬, mËn, v¶i, nh·n... víi quy m« võa vµ nhá cho tiªu dïng trong n−íc vµ cho xuÊt khÈu. - X©y dùng c«ng nghÖ s¶n xuÊt mét sè lo¹i thùc phÈm chøc n¨ng vµ thùc phÈm ¨n liÒn d−íi d¹ng ®ãng gãi, ®ãng hép, phæ biÕn vµo thÞ tr−êng tiªu dïng trong n−íc nh− c¸c lo¹i bét dinh d−ìng, c¬m, m× ¨n liÒn, canh chua ¨n liÒn, bét gia vÞ, c¬m sÊy cho quèc phßng, c¸c s¶n phÈm sÊy kh«, chiªn gißn tõ cñ, qu¶... - VÒ lÜnh vùc c«ng nghÖ sinh häc, ®· nghiªn cøu vµ thö nghiÖm thµnh c«ng b−íc ®Çu mét sè chÕ phÈm sinh häc cã gi¸ trÞ thùc tiÔn cao nh− thùc phÈm lªn men, thùc phÈm giµu ®¹m, thuèc trõ s©u sinh häc, ph©n bãn vi sinh cè ®Þnh nit¬ phôc vô cho th©m canh, b¶o vÖ ®Êt chèng « nhiÔm m«i tr−êng, an toµn vÖ sinh thùc phÈm cho c¸c lo¹i lóa, ng«, ®Ëu ®ç, c©y rau mµu, c©y ¨n qu¶... - Trong hai n¨m qua ®· nghiªn cøu thiÕt kÕ chÕ t¹o vµ chuyÓn giao thiÕt bÞ, c«ng nghÖ cho 6 nhµ m¸y s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ vi sinh quy m« ngµn tÊn/n¨m tõ phô phÈm chÕ biÕn n«ng s¶n nh− b· mÝa, r¬m r¹, thÞt qu¶ ®iÒu... §ång thêi ®· øng dông c«ng nghÖ cao trong tuyÓn chän chñng vi sinh ®Ó s¶n xuÊt ph©n vi sinh ®a chñng, ®a chøc n¨ng cè ®Þnh nit¬ cho c¸c lo¹i c©y l−¬ng thùc øng dông t¹i Hµ T©y, B¾c Ninh, Hµ Néi, NghÖ An, §¾k L¾k. Lo¹i ph©n nµy cã hiÖu qu¶ cao, gi¶m chi phÝ bãn NPK ®−îc 20%, t¨ng ®é ph× cho ®Êt vµ t¨ng n¨ng suÊt c©y trång. - HiÖn tËp trung nghiªn cøu mét sè c«ng nghÖ cao trong b¶o qu¶n chÕ biÕn n«ng s¶n nh− c«ng nghÖ b¶o qu¶n b»ng bao gãi cã ®iÒu chØnh khÝ, c«ng nghÖ sÊy rau qu¶ b»ng b¬m nhiÖt, c«ng nghÖ sÊy hång ngo¹i, c«ng nghÖ b¶o qu¶n b»ng chÕ phÈm chiÕt xuÊt tõ thùc vËt, c«ng nghÖ bao b×, bao gãi, mµng th«ng minh... - Nghiªn cøu hÖ c«n trïng, sinh vËt h¹i kho vµ c¸c biÖn ph¸p phßng trõ nh»m gi¶m tæn thÊt sau thu ho¹ch vµ gi¶m thiÓu ®éc tè nÊm mèc trong b¶o qu¶n n«ng s¶n nh− l¹c, ng«, s¾n... 2.3. C¬ giíi hãa s¶n xuÊt, chÕ biÕn l©m nghiÖp - TËp trung nghiªn cøu kh¶o nghiÖm, øng dông c¸c lo¹i m¸y kÐo xÝch vµ b¸nh h¬i nhËp 19
ngo¹i nh− §T-75, T-100, T-130, TL-45, Komatsu D-65, MTZ-50/52, Volvo T-650, Kubota - 125... cïng c¸c lo¹i m¸y c«ng t¸c kÌm theo ®Ó phôc vô c¸c c«ng viÖc san ñi, ®µo hè, lµm ®Êt trång rõng, ph¸t quang c©y cá, ®−êng b¨ng c¶n löa. §Æc biÖt ®· nghiªn cøu thiÕt kÕ chÕ t¹o m¸y cµy ngÇm CN-1, CN-2 cã thÓ cµy s©u 35 - 45 cm, øng dông cã hiÖu qu¶ vµo c¸c vïng trång rõng th©m canh. - C¬ giíi hãa ch¨m sãc b¶o vÖ rõng ®· ®−îc chó ý b»ng viÖc nghiªn cøu thiÕt kÕ chÕ t¹o m¸y liªn hîp t−íi n−íc PLM-3, ¸p dông m¸y phun thuèc trõ s©u, ph¸t thùc b×. - TËp trung nghiªn cøu øng dông thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ c¬ giíi hãa v−ên −¬m c©y gièng, c«ng nghÖ gi©m cµnh, gi©m hom, nu«i cÊy m«, x©y dùng hµng tr¨m nhµ gi©m hom kiÓu nhµ l−íi nhµ kÝnh, diÖn tÝch 50 - 200 m2, cã hÖ thèng t−íi phun tù ®éng, hÖ thèng che n¾ng, th«ng giã, ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é, ®é Èm vµ c−êng ®é ¸nh s¸ng. - Hoµn chØnh quy tr×nh c«ng nghÖ khai th¸c, vËn chuyÓn gç rõng trång, sö dông m¸y kÐo vËn chuyÓn gç, thiÕt kÕ l¾p ®Æt ®−êng c¸p kÐo vËn xuÊt gç, thiÕt kÕ chÕ t¹o c−a ®Üa, nghiªn cøu d©y chuyÒn c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ khai th¸c gç rõng trång. - Nghiªn cøu thiÕt kÕ chÕ t¹o m¸y b¨m d¨m l−u ®éng liªn hîp víi m¸y kÐo MTZ-50, n¨ng suÊt trªn 3m3/h, tû lÖ ®¹t tiªu chuÈn 68%. X©y dùng quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n d¨m, v¸n ghÐp thanh, c«ng nghÖ biÕn tÝnh gç ®Ó s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh kh«ng phñ mÆt, v¸n ghÐp thanh cã phñ mÆt vµ v¸n d¨m th«ng dông. LÇn ®Çu tiªn ë ViÖt Nam chÕ t¹o thµnh c«ng d©y chuyÒn s¶n xuÊt v¸n d¨m quy m« 1500-1700 m3 s¶n phÈm/n¨m. Nghiªn cøu chÕ t¹o lß sÊy gç xÎ, d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®å gç, thiÕt bÞ chÕ biÕn gç rõng trång quy m« võa vµ nhá. - X©y dùng quy tr×nh xö lý b¶o qu¶n tre, song, m©y vµ tre gai, tre luång dïng trong x©y dùng theo ph−¬ng ph¸p Boucherie thay thÕ nhùa, ng©m th−êng vµ ch©n kh«ng ¸p lùc. Chän ®−îc lo¹i thuèc vµ c«ng nghÖ xö lý b¶o qu¶n gç rõng trång lµm cäc chèng cho c©y hå tiªu. - X¸c ®Þnh hãa chÊt dïng ®Ó chèng mèc, quy tr×nh chèng mèc cho v¸n d¨m gç bå ®Ò, x¸c ®Þnh lo¹i thuèc vµ quy tr×nh diÖt mèi cho c©y chÌ. - S¶n xuÊt chÕ phÈm b¶o qu¶n tõ dÇu vá h¹t ®iÒu d¹ng bét vµ d¹ng n−íc, cã kh¶ n¨ng phßng chèng sù ph¸ ho¹i cña mèi. 2.4. Khai th¸c vµ chÕ biÕn muèi - Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o d©y chuyÒn s¶n xuÊt muèi trén ièt theo ph−¬ng ph¸p phun s−¬ng, hoµn thiÖn hÖ thèng d©y chuyÒn s¶n xuÊt muèi tinh vµ muèi tinh ièt liªn tôc. - Nghiªn cøu c¸c thiÕt bÞ vµ d©y chuyÒn röa muèi h¹t n¨ng suÊt 20 tÊn/giê, thiÕt kÕ chÕ t¹o sµng röa muèi vµ d©y chuyÒn röa muèi c«ng nghiÖp n¨ng suÊt 50 tÊn/giê. - Nghiªn cøu s¶n xuÊt muèi s¹ch dïng mµng nhùa phøc hîp tr¶i nÒn « kÕt tinh. - Nghiªn cøu thiÕt kÕ chÕ t¹o m¸y nghiÒn trôc 5 tÊn/giê vµ 30 tÊn/giê, sµng rung ph©n lo¹i s¶n phÈm, m¸y b¬m muèi h¹t 100 m3/giê. - §ang thö nghiÖm m¸y liªn hîp thu ho¹ch muèi trªn ®ång. Tãm l¹i, trong 20 n¨m qua, c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc vÒ c¬ ®iÖn n«ng l©m nghiÖp vµ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, triÓn khai c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. Ngoµi c¸c ®Ò tµi th−êng xuyªn trong kÕ ho¹ch, c¸c ®¬n vÞ nghiªn cøu ®· n¾m b¾t nhu cÇu cña s¶n xuÊt, khai th¸c c¸c h×nh thøc nghiªn cøu chuyÓn giao theo hîp ®ång víi ®Þa ph−¬ng, c¸c 20