THIẾT BỊ ĐIỆN CAO ÁP

Chia sẻ: Dinh Quang Hieu Hieu | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

168
lượt xem 41
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sứ có tác dụng làm giá đỡ các bộ phận mang điện và làm vật liệu cách điện các bộ phận đó với đất. Do đó, sứ phải có đủ độ bền chịu được lực điện động do dòng ngắn mạch gây ra, đồng thời phải chịu được điện áp của mạng kể cả lúc quá điện áp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: THIẾT BỊ ĐIỆN CAO ÁP

Ch¬ng XI:ThiÕt bÞ ®iÖn cao ¸p XI.1.Sø c¸ch ®iÖn vµ thanh c¸i. XI.1.1.Sø c¸ch ®iÖn. Sø cã t¸c dông lµm gi¸ ®ì c¸c bé phËn mang ®iÖn vµ lµm vËt liÖu c¸ch ®iÖn c¸c bé phËn ®ã víi ®Êt. Do ®ã, sø ph¶i cã ®ñ ®é bÒn chÞu ®îc lùc ®iÖn ®éng do dßng ng¾n m¹ch g©y ra, ®ång thêi ph¶i chÞu ®îc ®iÖn ¸p cña m¹ng kÓ c¶ lóc qu¸ ®iÖn ¸p. Sø thêng ®îc chia lµm hai lo¹i chÝnh: - Sø ®ì hay treo: Dïng ®ì hay treo thanh c¸i, d©y dÉn, c¸c bé phËn mang ®iÖn trong thiÕt bÞ ®iÖn. - Sø xuyªn: Dïng ®Ó dÉn thanh c¸i hoÆc d©y dÉn xuyªn qua têng hoÆc nhµ. Theo vÞ trÝ sö dông cã thÓ ph©n ra sø dïng trong tr¹m, dïng cho ®êng d©y vµ dïng cho c¸c thiÕt bÞ. Theo hoµn c¶nh lµm viÖc cã thÓ ph©n ra sø dïng trong nhµ vµ sø dïng ngoµi trêi. Tuú theo chÊt lîng cña vËt liÖu lµm sø, mçi lo¹i sø chÞu ®îc mét lùc ph¸ háng Fph kh¸c nhau. Lùc cho phÐp Fch t¸c dông nªn sø ®îc quy ®Þnh nh sau: Fcp = 0,6.Fph; T¶i träng xÊu nhÊt ®èi víi sø lµ t¶i träng t¹o nªn m« men uèn lín nhÊt ®èi víi vÞ trÝ ®ì thanh dÉn. C¸c sø xuyªn, sø ®Çu ra ®êng d©y ®îc chän vµ kiÓm tra theo t¸c dông cña lùc ®iÖn ®éng vµ t¸c dông nhiÖt cña dßng ng¾n m¹ch. KiÓm tra t¸c dông nhiÖt cña dßng ng¾n m¹ch ®îc thùc hiÖn ë phÇn dÉn ®iÖn cña sø. Khi chän vµ kiÓm tra sø nhÊt thiÕt ph¶i chó ý ®Õn kh¶ n¨ng ®Æt thanh dÉn trªn ®Çu sø. XI.1.2.Thanh c¸i Nh÷ng thiÕt bÞ chÝnh trong nhµ m¸y ®iÖn vµ tr¹m ®iÖn (m¸y ph¸t, m¸y biÕn ¸p, m¸y bï) cïng víi c¸c khÝ cô ®iÖn (m¸y c¾t ®iÖn, dao c¸ch ly, kh¸ng ®iÖn...) ®îc nèi víi nhau b»ng thanh dÉn, thanh gãp. Thanh dÉn thanh gãp cã hai lo¹i chÝnh: Thanh dÉn cøng vµ thanh dÉn mÒm. + Thanh dÉn cøng thêng lµm b»ng ®ång, nh«m cßn thÐp chØ dïng khi cã dßng ®iÖn díi 200÷ 300A. Thanh dÉn cøng thêng dïng ®Ó nèi tõ ®Çu cùc m¸y ph¸t ®Õn giµn m¸y, dïng lµm thanh gãp ®iÖn ¸p m¸y ph¸t, thanh gãp 6 ÷ 10 kV ë c¸c tr¹m biÕn ¸p, ®o¹n tõ tr¹m biÕn ¸p ph©n phèi cÊp ®iÖn ¸p m¸y ph¸t ®Õn m¸y biÕn ¸p tù dïng.v.v.., tuú theo t¶i mµ 171
thanh dÉn cøng cã cÊu t¹o kh¸c nhau. Khi dßng nhá th× dïng thanh dÉn h×nh ch÷ nhËt, khi dßng lín th× dïng hai hay ba thanh dÉn h×nh ch÷ nhËt ghÐp l¹i víi nhau trªn mçi pha. + Thanh dÉn mÒm dïng lµm thanh gãp, thanh dÉn cho c¸c thiÕt bÞ ngoµi trêi ®iÖn ¸p 35kV trë lªn. Thanh dÉn mÒm lµ d©y vÆn xo¾n b»ng ®ång hay nh«m lâi thÐp, khi dïng mét d©y kh«ng ®ñ t¶i th× cÇn thiÕt ph¶i dïng chïm c¸c d©y dÉn mÒm. Chïm d©y bao gåm nhiÒu d©y ph©n bè ®Òu, kÑp chÆt. Thanh dÉn vµ thanh gãp ba pha ®îc bè trÝ n»m ngang, th¼ng ®øng hay ba pha trªn c¸c ®Ønh tam gi¸c. TiÕt diÖn thanh dÉn ®îc chän theo chØ tiªu kinh tÕ hoÆc theo ®iÒu kiÖn ph¸t nãng vµ kiÓm tra lùc ®iÖn ®éng æn ®Þnh nhiÖt khi cã dßng ®iÖn ng¾n m¹ch ch¹y qua. XI.2.CÇu dao c¸ch ly vµ cÇu ch× cao ¸p XI.2.1.CÇu dao c¸ch ly XI.2.1.1.Chøc n¨ng cña cÇu dao c¸ch ly Dao c¸ch ly lµ thiÕt bÞ ®iÖn dïng ®Ó ®ãng c¾t m¹ch ®iÖn cao ¸p kh«ng cã dßng ®iÖn hoÆc dßng ®iÖn rÊt nhá vµ ®¶m b¶o c¸ch ly thËt râ rµng trong m¹ch ®iÖn, nghÜa lµ thÊy râ kho¶ng hë kh«ng khÝ gi÷a tiÕp ®iÓm tÜnh vµ tiÕp ®iÓm ®éng. Dao c¸ch ly cßn cã nhiÖm vô nèi trong s¬ ®å ph©n phèi ®iÖn, ®æi nèi thanh gãp ph©n ®o¹n, nèi ®êng d©y…. Dao c¸ch ly kh«ng cã thiÕt bÞ dËp hå quang lªn kh«ng cho phÐp ng¾t dßng ®iÖn t¶i còng nh dßng ng¾n m¹ch. Dao c¸ch ly ®îc chÕ t¹o víi c¸c cÊp ®iÖn ¸p kh¸c nhau vµ dßng ®Þnh møc kh¸c nhau. Mét cùc hoÆc 3 cùc; theo lo¹i thiÕt bÞ ®Ó ngoµi trêi hoÆc trong nhµ, theo kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn: b»ng tay hoÆc nguån n¨ng lîng bªn ngoµi; theo ®Æc tÝnh cña thiÕt bÞ: lìi dao tr¹ng th¸i ®øng hay n»m ngang; mét sø hai sø hay ba sø…. Dao c¸ch ly ba cùc ®îc chÕ t¹o víi sù bè trÝ tÊt c¶ c¸c cùc trªn mét khung chung hoÆc mçi cùc trªn mét khung riªng. Trong trêng hîp sau, c¸c cùc cïng nèi víi mét trôc quay hoÆc thanh kÐo ®Ó ®ång thêi ®ãng hoÆc c¾t c¶ ba cùc. Thêng dao c¸ch ly ba cùc bè trÝ trªn mét khung chung ®îc sö dông ë ®iÖn ¸p kh«ng lín h¬n 35kV. Dao c¸ch ly cÇn ph¶i chÞu dßng ®Þnh møc l©u dµi, dßng qu¸ t¶i ng¾n vµ dßng ng¾n m¹ch mµ nhiÖt ®é ph¸t nãng kh«ng vît qu¸ nhiÖt ®é cho phÐp. Ngoµi ra cßn ph¶i ®ñ ®é bÒn nhiÖt vµ ®iÖn ®éng. Dao c¸ch ly cßn cã dßng ®Þnh møc ®Ó gi¶m bít ph¸t nãng tiÕp ®iÓm, lìi dao kh«ng ph¶i lµ mét hay hai tÊm song song, mµ lµ bèn hay t¸m tÊm tiÕt diÖn h×nh ch÷ nhËt, h×nh ch÷ C hoÆc h×nh trßn. §Ó ®¶m 172
b¶o cho tiÕp ®iÓm chÞu ®îc dßng ®iÖ lín mµ kh«ng hµn dÝnh víi nhau, còng nh ®Ó lìi kh«ng v¨ng ra do lùc ®iÖn ®éng cÇn ph¸i lùc lÐn vµo tiÕp ®iÓm lín vµ mét trong sè trêng hîp ph¶i t¨ng tiÕt diÖn cña dao. Tuy nhiªn viÖc t¨ng lùc nÐn dÉn ®Õn ph¶i t¨ng lùc ®ãng vµ c¾t, v× vËy víi dao c¸ch ly cã dßng ng¾n m¹ch ch¶y qua rÊt lín cÇn ph¶i sö dông c¸c biªn ph¸p kh¸c nhau ®Ó t¨ng lùc nÐn, vÝ dô dïng kho¸ h·m ®iÖn tõ hoÆc c¬ khÝ. XI.2.1.2.Ph©n lo¹i cÇu dao c¸ch ly Dao c¸ch ly cã hai lo¹i chñ yÕu: - Dao c¸ch ly ®Æt trong nhµ: Dao c¸ch ly ®Æt trong nhµ cã thÓ mét pha hay ba pha, dao c¸ch ly ba pha cã thÓ cã mét khung ®ì chung hay ba khung ®ì riªng cho tõng pha. - dao c¸ch ly ®Æt ngoµi trêi: Dao c¸ch ly dïng cho c¸c thiÕt bÞ ph©n phèi ngoµi trêi thêng ph¶i cã c¸ch ®iÖn thÝch hîp vµ chèng ®ì ®îc víi ®iÒu kiÖn m«i trêng xung quanh. Dao c¸ch ly ®Æt ngoµi trêi thêng cã kiÓu ®Æt trªn ®Õ vµ kiÓu treo, lìi dao cña kiÓu ®Æt trªn ®Õ cã thÓ ë d¹ng chÐm hay d¹ng quay. Dao c¸ch ly cã lìi dao chÐm khi ®ãng më lìi dao chuyÓn ®éng trong mÆt ph¼ng ®øng lªn chiÕm chiÒu cao lín, lo¹i nµy còng cã hai dao nèi ®Êt víi ®iÒu khiÓn b»ng tay, nªn dao chÝnh ®iÒu khiÓn b»ng bé truyÒn ®éng c¬ ®iÖn. C¸c th«ng sè chÝnh cña dao c¸ch ly còng nh m¸y c¾t ®iÖn: §iÖn ¸p ®Þnh møc U®m, dßng ®iÖn ®Þnh møc I®m, dßng æn ®Þnh ®Þnh møc I®.®m, dßng æn ®Þnh nhiÖt ®Þnh møc I nh.®m, øng víi thêi gian æn ®Þnh nhiÖt ®Þnh møc tnh. Kh¸c víi m¸y c¾t lµ kh«ng cã dßng ®iÖn c¾t ®Þnh møc. Dao c¸ch ly ®îc ký hiÖu nh h×nh XI-1. XI.2.1.3.CÊu t¹o cña cÇu dao c¸ch ly. H×nh XI-2 lµ cÊu t¹o cña mét lo¹i cÇu dao c¸ch ly, gåm: 1- Ch©n ®Õ; 6- TiÕp ®iÓm hå quang; 2- Sø c¸ch ®iÖn; 7- TiÕp ®iÓm nèi ®Êt; 3- Chèt dÉn ®éng; 8- TiÕp ®iÓm nèi ®Êt; 4- TiÕp ®iÓm ®éng; 9- §iÓm nèi ®Êt; 5- TiÕp ®iÓm chÝnh; 10- sø dÉn ®éng. 173
CDCL H×nh XI- 1. XI.2.1.4.Lùa chän vµ kiÓm tra dao c¸ch ly Dao c¸ch ly ®îc chän theo c¸c ®iÒu kiÖn ®Þnh møc, chóng ®îc kiÓm tra theo c¸c ®iÒu kiÖn lùc ®iÖn ®éng vµ æn ®Þnh nhiÖt. §iÒu kiÖn chän kiÓm tra ®îc cho trong b¶ng XI-1. B¶ng XI-1. C«ng thøc tÝnh Thø tù §¹i lîng chän vµ kiÓm tra to¸n §iÖn ¸p ®Þnh U®m.cd, kV U®m.cd ≥ U®m.m¹ng 1 Dßng ®iÖn ®Þnh møc I®m.cd, A I®m.cd ≥ Ilv.max 2 Dßng æn ®Þnh trong thêi gian I«.®n, A tgt 3 I«.®n ≥ I∞. t odn XI.2.2.CÇu ch× cao ¸p CCCA Ký hiÖu: XI.2.2.1.Kh¸i qu¸t vµ c«ng dông CÇu ch× lµ mét lo¹i khÝ cô ®iÖn dïng ®Ó b¶o vÖ TB§ vµ tr¸nh khái dßng ®iÖn ng¾n m¹ch. Nã th- êng ®îc b¶o vÖ ®êng d©y, m¸y biÕn ¸p, ®éng c¬ ®iÖn, tr¹m biÕn ¸p... H×nh XI-3: XI.2.2.2.Ph©n lo¹i vµ cÊu CÇu ch× lo¹i ΠK t¹o a) D¹ng chung a)Ph©n lo¹i: CÇu ch× dß ng ®iÖn lín h¬n 7,5A CÇu ch× dß ng ®iÖn bÐ h¬n 7,5A 174
ë ®iÖn ¸p trªn 1000V thêng dïng cÇu ch× kiÓu èng cã chÊt ®én vµ cÇu ch× cã bé phËn dËp t¾t hå quang tù sinh khÝ. b)CÊu t¹o 1; 2- N¾p cÇu ch× b»ng kim lo¹i 3- Vá cÇu ch× b»ng vËt liÖu c¸ch ®iÖn 4- C¸t ®Ó dËp hå quang 5- D©y ch¶y cÇu ch× 6- Viªn thiÕc nèi hai phÇn cña d©y ch¶y lµm t¨ng ®é nh¹y cña cÇu ch× XI.2.2.3.Nguyªn lý lµm viÖc: Nguyªn lý lµm viÖc cña cÇu ch× ë ®iÖn ¸p nµy gièng nh ë cÇu ch× cã cÊp ®iÖn ¸p thÊp (cÇu ch× h¹ ¸p). Nhng ®èi víi cÇu ch× cao ¸p d©y ch¶y thêng lµm b»ng ®ång hoÆc nh«m, chóng cã nhiÖt ®é nãng ch¶y cao, ®iÖn trë suÊt nhá, cho nªn tiÕt diÖn nhá rÊt tiÖn lîi cho viÖc dËp hå quang. XI.2.2.4.Lùa chän vµ kiÓm tra cÇu ch× CÇu ch× ®îc chän theo ®iÖn ¸p ®Þnh møc, dßng ®iÖn ®Þnh møc (hay c«ng suÊt c¾t ®Þnh møc). Ngoµi ra cÇn chó ý vÞ trÝ ®Æt cÇu ch× (trong nhµ hay ngoµi trêi). CÇu ch× ®îc chän vµ kiÓm tra theo c¸c ®iÒu kiÖn cho trong b¶ng XI-2. B¶ng XI-2. Thø tù §¹i lîng kiÓm tra C«ng thøc tÝnh to¸n 1 §iÖn ¸p ®Þnh møc U®mcc, kV U®m.cc ≥ U®m.m¹ng 2 Dßng ®iÖn ®Þnh møc I®m.cc, A I®m.cc ≥ Ilv.max 3 C«ng suÊt c¾t ®Þnh møc S®m.c¾tcc, S ,, ®m.c¾tcc ≥ S kVA trong ®ã: ,, ,, S = 3 .U®mm¹ng. I - C«ng suÊt ng¾n m¹ch siªu qu¸ ®é ban ®Çu. ,, I- lµ gi¸ trÞ hiÖu dông ban ®Çu cña thµnh phÇn chu kú dßng ng¾n m¹ch. XI.3.M¸y c¾t dÇu Ký hiÖu: 175
XI.3.1.Chøc n¨ng vµ ph©n lo¹i m¸y c¾t M¸y c¾t ®iÖn cao ¸p dïng ®Ó ®ãng c¾t m¹ch khi cã dßng phô t¶i vµ c¶ khi cã dßng ng¾n m¹ch. Yªu cÇu ®èi víi chóng lµ ph¶i c¾t nhanh, khi ®ãng c¾t kh«ng g©y næ hoÆc ch¸y, kÝch thíc gän nhÑ, gi¸ thµnh h¹. Trong m¸y c¾t cao ¸p vÊn ®Ò dËp t¾t hå quang khi ng¾n m¹ch hÕt søc quan träng. ChÝnh v× vËy ngêi ta thêng c¨n cø vµo ph¬ng ph¸p dËp t¾t hå quang ®Ó ph©n lo¹i m¸y c¾t. - M¸y c¾t nhiÒu dÇu: DÇu võa lµ chÊt c¸ch ®iÖn, ®ång thêi võa sinh khÝ ®Ó dËp t¾t hå quang. - M¸y c¾t Ýt dÇu: Lîng dÇu chØ ®ñ sinh khÝ ®Ó dËp t¾t hå quang cßn c¸ch ®iÖn lµ chÊt r¾n. - M¸y c¾t tù sinh khÝ: Dïng vËt liÖu c¸ch ®iÖn cã kh¶ n¨ng tù sinh khÝ díi t¸c dông bëi nhiÖt ®é cao cña hå quang. - M¸y c¾t ®iÖn tõ: Hå quang ®îc dËp t¾t trong khe hÑp lµm b»ng vËt liÖu r¾n chÞu ®îc hå quang. Lùc ®iÖn tõ sÏ ®Èy hå quang vµo khe hÑp. - M¸y c¾t ch©n kh«ng: Hå quang ®îc dËp t¾t trong m«i trêng ch©n kh«ng. - M¸y c¾t phô t¶i: ChØ dïng ®Ó c¾t phô t¶i, kh«ng c¾t ®îc dßng ng¾n m¹ch. Hå quang ®îc dËp t¾t b»ng khÝ sinh tõ vËt liÖu r¾n tù sinh khÝ díi t¸c dông nhiÖt ®é cao cña hå quang. C¸c th«ng sè chÝnh cña m¸y c¾t bao gåm: §iÖn ¸p ®Þnh møc U ®m, dßng ®iÖn ®Þnh møc I®m, dßng æn ®Þnh ®éng ®Þnh møc I®.®m, dßng æn ®Þnh nhiÖt t¬ng øng víi thêi gian æn ®Þnh ®Þnh møc I«®n.®m, dßng c¾t ®Þnh møc Ic.®m. ë ®©y dßng c¾t ®Þnh møc lµ dßng ng¾n m¹ch ba pha hiÖu dông toµn phÇn lín nhÊt mµ m¸y ng¾t cã thÓ c¾t ®îc kh«ng g©y nguy h¹i g× cho m¸y ng¾t. Gi¸ trÞ Ic.®m ®îc x¸c ®Þnh tõ thùc nghiÖm. XI.3.2.M¸y c¾t nhiÒu dÇu 1- tiÕp ®iÓm tÜnh 2- tiÕp ®iÓm ®éng 3- sø xuyªn 4- 6- lß so trôc n©ng h¹; 7-trôc n©ng h¹ 8- Mãc nèi víi bé truyÒn ®éng 9-tay ®iÒu khiÓn 10- Ch©n ®Þnh vÞ cÇu dao 176 H× XI-4 nh
Trªn h×nh 5- 1 lµ s¬ ®å nguyªn lý cña m¸y c¾t nhiÒu dÇu Thïng 1 chøa dÇu, biÕn ¸p 2. §èi víi biÕn ¸p 10kV trë l¹i c¶ ba pha ®îc ®Æt trong mét thïng. Cßn ®èi víi ®iÖn ¸p tõ 35kV trë lªn mçi pha ®îc ®Æt trong mét thïng, thïng lµm b»ng thÐp, bÒ mÆt trong cã líp c¸ch ®iÖn 9 ®Ó ng¨n ngõa hå quang cã thÓ lan ra vá thïng. Trong m¸y c¾t c¶ ba pha ®Æt trong mét thïng th× gi÷a c¸c pha ®Æt tÊm ng¨n c¸ch ®iÖn ®Ó t¨ng cêng c¸ch ®iÖn gi÷a c¸c pha, ng¨n ngõa hå quang gi÷a c¸c pha ttrµn sang nhau. N¾p thïng 3 ®îc ®óc b»ng gang kh«ng tõ tÝnh ®èi víi ®iÖn Êp 35kV trë l¹i, cßn ®iÖn ¸p 110kV th× lµm b»ng thÐp, thïng vµ n¾p ®îc nèi ®Êt ®Î ®¶m b¶o an toµn. Sø xuyªn 4 ®îc ®Æt nghiªng ®Ó t¨ng kho¶g c¸ch gi÷a c¸c phÇn mang ®iÖn trong kh«ng khÝ. Lâi cña sø xuyªn chÝnh lµ thanh tiÕp xóc cè ®Þnh 7, cßn ®Çu tiÕp xóc ®éng 8 g¾n víi bé truyÒn ®éng. M¸y c¾t ®ãng vµ c¾t nhê lß xo 5,trôc truyÒn 6. Khi ®ãng t¸c ®éng vµo trôc truyÒn 6, kÐo ®Çu tiÕp xóc ®øng lªn, lß xo 5 bÞ nÐn khi m¸y c¾t ë tr¹ng th¸i ®ãng. Qu¸ tr×nh c¾t ®îc thùc hiÖn b»ng tay hay tù ®éng. Khi chèt ®îc th¶ láng díi t¸c dông cña lùc nÐn lß xo 5, ®Çu tiÕp xóc ®éng 8 ®îc nhanh chãng h¹ xuèng. Khi ®ã hå quang xuÊt hiÖn nhng bÞ c¾t ngay bëi h¹t khÝ vµ h¬i dÇu ¸p xuÊt cao. C¬ cÊu vÝt 19, 11 dïng ®Ó gi÷ chÆt n¾p vµ thïng dÇu cña m¸y c¾t. §èi víi m¸y c¾t dÇu cÇn lu ý tíi møc dÇu. NÕu møc dÇu thÊp qu¸ th× khÝ bay nªn kho¶ng trèng phÝa trªn do cha ®îc lµm m¸t ®Çy ®ñ nh- ng nÕu møc dÇu qu¸ cao, ¸p lùc trong thïng rÊt lín cã thÓ g©y næ. Møc dÇu hîp lý lµ sao cho kho¶ng trèng phÝa trªn chiÕm kho¶ng 20 ÷ 35% thÓ tÝch thïng. M¸y c¾t dÇu ®îc m« t¶ ë trªn cã nhîc ®iÓm lµ kÝch thíc to, thêi gian c¾t lín nªn chØ dïng cho ®iÖn ¸p 10kV trë l¹i. 5.4.3 M¸y c¾t Ýt dÇu Trong m¸y c¾t Ýt dÇu chØ lµm nhiÖm vô dËp t¾t hå quang lªn sè lîng dÇu Ýt , v× thÕ chóng cã cÊu t¹o gä nhÑ ch¾c ch¾n vµ an toµn. Trong m¸y c¾t Ýt dÇu nhÊt thiÕt ph¶i cã buång dËp t¾t hå quang ë d¹ng thæi ngang. C¸c lo¹i cÊu t¹o cña m¸y ng¾t Ýt dÇu giíi thiÖu trªn h×nh (H 2c- 11a,b,c) lµ m¸y c¾t kiÓu treo thêng dïng ë ®iÖn ¸p 6÷ 10kV, riªng lo¹i h.2c-11b,c cã thÓ tíi 35kV. Th©n cña m¸y c¾t kiÓu treo g¾n trªn sø c¸ch ®iÖn, c¶ ba pha trªn cïng mét khung ®ì, mçi pha cã mét chç c¾t víi buång dËp hå quang riªng. Lo¹i (H2c-11c) cã thªm ®Çu tiÕp xóc lµm 177
viÖc ®Æt ë phÝa ngoµi dïng cho m¸y c¾t cã dßng ®iÖn ®Þnh møc lín. Trªn h×nh (4.2c-11d) lµ lo¹i m¸y c¾t Ýt dÇu, mçi pha cã h©i chç c¾t dïng khi dßng c¾t lín. VÒ nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¸y c¾t Ýt dÇu t¬ng tù nh mÊy c¾t nhiÒu dÇu. §èi víi m¸y c¾t Ýt dÇu liªn x« cò ®· chÕ t¹o c¸c lo¹i mÊy c¾t sau: BGΓ -133, BMF- 10, BMΠ- 10K,BMΠΠ.v.v... M¸y c¾t Ýt dÇu dïng cho c¸c thiÕt bÞ ph©n phèi trong nhµ 6, 10, 20, 35, 110kV. c¸c thiÕt bÞ ph©n phèi chän bé 6, 10 vµ 35kV. C¸c thiÕt bÞ ph©n phèi ngoµi trêi 35, 110, vµ 220kV nhng chØ víi c«ng suÊt ng¾n m¹ch kh«ng lín. 5.4.4 Nguyªn lý dËp hå quang trong m¸y c¾t dÇu. NÕu ®Çu tiÕp xóc cña m¸y c¾t ®Æt trong dÇu biÕn ¸p, khi c¾t m¹ch hå quang xuÊt hiÖn, díi t¸c dông cña hå quang dÇu t¹o thµnh c¸c h¹t khÝ H2, h¹t khÝ kh¸c vµ h¬i dÇu. Trong ®ã H2 lµ chñ yÕu (70 ÷ 80%) víi ¸p suÊt cao. Nh ta ®· biÕt khÝ H2 cã ®é bÒn vÒ ®iÖn cao, nhÊt lµ ¸p suÊt cao lµm cho ion ho¸ vÒ nhiÖt kÐm ®i rÊt nhiÒu. Do vËy víi c¸c khÝ trªn do dÇu t¹o ra bao bäc, hå quang dÔ dµng dËp t¾t. 5.4.5 Lùa chän cÇu dao dÇu. CÇu dao dÇu ®îc chän theo c¸c ®iÒu kiÖn sau: U®mMC ≥ U®m.m, I®m.MC ≥ Icb, I®m.c¾t ≥ IN , S®m.c¾t ≥ SN Trong ®ã: Icb- dßng cìng bøc qua m¸y c¾t IN- dßng ng¾n m¹ch U®m.M- ®iÖn ¸p ®Þnh møc cña m¹ng SN- C«ng suÊt ng¾n m¹ch 5.5 Tñ ®iÖn cao ¸p 5.5.1 Kh¸i niÖm TËp hîp c¸c thiÕt bÞ ®iÖn nh thanh c¸i, thiÕt bÞ ®ãng c¾t, thiÕt bÞ b¶o vÖ ®îc tËp hîp trong vá chung gäi lµ tñ cao ¸p. C¸c tñ cao ¸p ë má lé thiªn ®îc sö dông ®Ó tiÕp ®iÖn tõ ®êng d©y ch©n kh«ng vµ ph©n phèi trùc tiÕp cho c¸c phô t¶i cao ¸p trªn c«ng trêng C¸c tñ cao ¸p trong má hÇm lß ®îc chÕ t¹o theo h×nh thøc phßng næ vµ tæ chøc thµnh tr¹m ph©n phèi trung t©m hÇm lß, ®Ó ph©n phèi (®ãng c¾t vµ b¶o vÖ) trùc tiÕp cho c¸c phô t¶i cao ¸p trong hÇm lß. 5.5.2 Tñ cao ¸p dïng trong má lé thiªn 178
HiÖn nay ®Ó lµm thiÕt bÞ ®iÖn vµ ph©n phèi ®iÖn cao ¸p ë má lé thiªn cã c¸c thiÕt bÞ ph©n phèi tæ hîp (tñ cao ¸p): ϑKHO- 6∃ , ΠKPH- 6B, ΠKBH- 6BM, CÇn lu ý r»ng c¸c tñ cao ¸p ®ang ®îc sö dông ë má lé thiªn lo¹i PBHO- 6 lµ thiÕt bÞ ph¶i ®Æt cè ®Þnh. Tñ cao ¸p ϑKHO- 6∃ cã hai lo¹i: Lo¹i ®iÒu khiÓn b»ng tay (ϑKHO- 6 ∃ P) vµ lo¹i ®iÒu khiÓn tõ xa (ϑKHO- 6∃Π). C¸c tñ ®îc chÕ t¹o ®Ó ®Êu cho phô t¶i ®iÖn ®Õn 2000kW, b×nh thêng tñ ϑKHO- 6∃ cã kÕt cÊu ®Ó ®a ®iÖn vµo cho nã b»ng d©y dÉn trªn kh«ng cßn ®a ®iÖn ra phô t¶i b»ng c¸p. Trong tñ kh«ng cã thiÕt bÞ b¶o vÖ khái qu¸ ®iÖn ¸p tù nhiªn, nhng trªn nãc tñ hoÆc thanh gi»ng ë h«ng tñ cã thÓ l¾p ®Æt thªm van phãng sÐt. §Ó ®ãng c¾t m¹ch sö dung m¸y c¾t trong dÇu lo¹i BMΠ- 10K cã bé truyÒn ®éng b»ng tay lo¹i ΠPbA hoÆc truyÒn ®éng b»ng lß xo lo¹i ΠΠ- 61K. H×nh 5-8: S¬ ®å nguyªn lý cña tñ cao ¸p lo¹i ϑKHO- 6∃Π. Tñ ϑKHO- 6∃Π cã m¹ch ®iÒu khiÓn, b¶o vÖ vµ tÝn hiÖu ®îc cung cÊp ®iÖn tõ m¸y biÕn ¸p ®o lêng lo¹i HTMI/I- 6, c¸c m¹ch ®ã ®îc b¶o vÖ b»ng m¸y ng¾t tù ®éng AB, c¸c ®ång hå 1Wh, 2Wh ®Ó ®o n¨ng lîng t¸c dông cña phô t¶i. §Ó b¶o vÖ khái ng¾n m¹ch dïng r¬le cùc ®¹i t¸c ®éng tøc thêi PT 1, PT2, l¾p trong bé truyÒn ®éng ΠΠ- 61K. B¶o vÖ khái ch¹m ®Êt mét pha ®îc thùc hiÖn nhê cã m¸y biÕn dßng thø tù kh«ng TT lo¹i THΠ- 2 vµ r¬le dßng ®iÖn lo¹i T∆- 551/60 P B ЛKT TTa2 TTa2 ЭTΛ ЛP TTa2 TTa2 TH PMH PMH PЛ ЭTΛ PЛ R PS V BC Cд ЭB BK1 CBA ΠB AB 2 1 TT AM KЛP шH0 4 1 K1 KBG ЭB 14 13 PΠ Wh1 Wh2 ЛK KBG 3 Cд1 4 Aз KBG 11 12 Cд2 KBG БKΛ py ЛG ЭC 2 3 BK 5 6 pH ky 5 8 HЭ1 9 10 =] C HЭ2 19 19 =] X 20 9 179 H×nhXI-5: S¬ ®å nguyªn lý tñ cao ¸p lo¹i ЯKH0- 6 ∃П
B¶o vÖ lµm viªc nh sau: Khi cã ch¹m ®Êt mét pha, dßng ®iÖn trong c¸c pha mÊt ®èi xøng, do ®ã trong lâi thÐp cña biÕn dßng thø tù kh«ng TT xuÊt hiÖn tõ th«ng vµ trong cuén d©y thø cÊp c¶m øng søc ®iÖn ®«ng vµ t¹o ra dßng ®iÖn ch¹y qua r¬le T∆, r¬le T∆ t¸c ®éng ®ãng tiÕp ®iÓm cu¶ nã trong m¹ch r¬le trung gian PΠ, r¬le PΠ t¸c ®éng ®ãng tiÕp ®iÓm trong m¹ch cuén c¾t 0∃ cña bé truyÒn ®éng, do ®ã m¸y c¾t B ®îc c¾t, r¬le PΠ còng ®ãng m¹ch cho r¬le chØ thÞ PY, r¬le PY t¸c ®éng vµ ®ãng tiÕp ®iÓm cña m¹ch ®Ìn Ab, ®Ìn nµy s¸ng chøng tá cã ch¹m ®Êt. Nhê cã r¬le ®iÖn ¸p cùc ®¹i PMH mµ s¬ ®å cßn thùc hiÖn ®îc chøc n¨ng b¶o vÖ kÐp khái ch¹m ®Êt mét pha. Cuén d©y cña r¬le PMH qua cÇu ch× ΠP ®Êu vµo cuén tam gi¸c hë cña cuén biÕn ¸p ba pha n¨m trô HTMI/I- 6. B×nh thêng r¬le kh«ng cã ®iÖn, khi cã ch¹m ®Êt ®iÖn ¸p ®Æt vµo r¬le b»ng 3U 0 do ®ã r¬le t¸c ®éng vµ ®ãng tiÕp ®iÓm trong m¹ch r¬le trung gian PΠ. B¶o vÖ khái mÊt ®iÖn hoÆc ®iÖn ¸p thÊp nhê r¬le cùc tiÓu l¾p ®Æt ë trong bé truyÒn ®éng cña m¸y c¾t. §o ®iÖn ¸p vµ kiÓm tra t×nh tr¹ng c¸ch ®iÖn nhê bé chuyÓn m¹ch ΠB vµ v«n mÐt V. VÞ trÝ cña bé truyÒn ®éng®îc liªn ®éng b»ng c¸c tiÕp ®iÓm KΠΠ. T×nh tr¹ng cña m¸y c¾t ®îc kiÓm tra b»ng c¸c tiÕp ®iÓm bKB, tiÕp ®iÓm bKB th«ng b¸o t×nh tr¹ng sù cè (kh«ng ®ãng hoÆc c¾t) cña m¸y c¾t. M¸y c¾t ®îc ®iÒu khiÓn tõ xa nhê nót ®ãng “BKA”vµ c¾t ”OTKA”. Tr¹ng th¸i ®ãng vµ lµm viÖc cña m¸y c¾t ®îc théng b¸o b»ng ®Ìn ®á AK, tr¹ng th¸i c¾t cña m¸y c¾t do t¸c ®éng cña b¶o vÖ ®îc th«ng b¸o b»ng ®Ìn vµng AX, cßn khi chËm ®Êt b¶o vÖ t¸c ®éng b»ng ®Ìn tr¾ng Ab s¸ng lªn. C¸c ®Ìn tÝn hiÖu ®îc ®Êu qua c¸c ®iÖn trë ph©n ¸p 1CA, 2CA, 3CA. Khi cÇn sëi Êm tñ cÇn ®ãng cÇu dao BK ®Ó ®Êu c¸c ®iÖn trë nhiÖt H∃ 1 vµ H∃ 2. Tñ cao ¸p lo¹i ΠKPH- 6B ®îc chÕ t¹o víi hai d¹ng: * D¹ng di ®éng ®îc tiÕp ®iÖn tõ ®êng d©y di ®éng 6kV cung cÊp cho m¸y xóc. * D¹ng cè ®Þnh hoÆc b¸n cè ®Þnh ®Ó tæ hîp thµnh tr¹m ph©n phèi c«ng trêng. C¸c tñ ΠKPH- 6B gåm c¸c lo¹i: - §Çu vµo cho tr¹m ph©n phèi cao ¸p 6(10)kV cè ®Þnh vµ di ®éng - Tñ tiÕp ®iÖn ®Ó ®Êu phô t¶i ®iÖn vµo ®êng d©y di ®éng 6(10)kV hoÆc ®Ó lµm tñ khëi hµnh cho tr¹m ph©n phèi. - Tñ ®o ®iÖn ¸p vµ kiÓm tra c¸ch ®iÖn cña tr¹m ph©n phèi c«ng trêng. - Tñ biÖt lËp ®Ó ph©n ®o¹n ®êng d©y trªn kh«ng 6(10)kV 180
- Tñ biÖt lËp ®Ó ®Êu ®]êng d©y trªn kh«ng vµ ®Êu c¸p ra Tñ biÖt lËp ®Ó ®Êu ®êng d©y trªn kh«ng vµo vµ ra. Trªn h×nh XI-6 lµ s¬ ®å nguyªn lý cña tñ cao ¸p ΠKBH- 6B. a) b) §Êu vµo ®êng d©y 6kV 6kV PB- 6/400 PB- 6/400 TЛЛ- 10-0,5/p T3Л H0M-6 ЛKT-10 BMЛ-10 ЛЗ-11 BMЛ-10K ЛPБA- 110 §Êu vµo c¸p 181 H×nhXI-6: S ¬ ®å nguyªn lý tñ cao ¸p ΠKPH- 6B
3) Tñ cao ¸p dïng trong má hÇm lß * Trong má hÇm lß ®îc chÕ t¹o theo h×nh thøc phßng næ vµ chñ yÕu gåm hai bé phËn: Bé phËn cè ®Þnh ®Ó ®a ®iÖn ¸p vµo tñ vµ bé ph©n ®éng (hay phÇn kÐo ra ®îc) trªn ®ã l¾p m¸y c¾t, tiÕp ®iÓm ®éng cña cÇu dao c¸ch ly d¹ng phÝch c¾m, bé truyÒn ®éng cña m¸y c¾t, thiÕt bÞ ®Ó n©ng vµ h¹ thïng dÇu cña m¸y c¾t, c¸c thiÕt bÞ ®o lêng ,b¶o vÖ... * §Ó tr¸nh ph¸t sinh tia löa, hå quang ®iÖn (ngoµi vá phßng næ) khi vËn hµnh tñ kh«ng ®óng ®¾n, trong tñ thêng bè trÝ c¸c h×nh thøc kho¸ liªn ®éng ®Ó kh«ng cho phÐp ®ãng m¸y c¾t khi thïng dÇu ®· ®îc h¹ xuèng, còng nh kh«ng cho phÐp kÐo phÇn ®éng ra khi m¸y c¾t cßn ®ãng hoÆc thïng dÇu ®· ®îc h¹ xuèng. Còng nhê cã c¸c h×nh thøc kho¸ liªn ®éng mµ ng¨n kh«ng cho h¹ thïng dÇu, th¸o n¾p tñ nÕu nh phÇn ®éng cha ®îc ®Èy vµo vÞ trÝ ®óng. * C¸c tñ phßng næ ®iÖn ¸p 3 vµ 6kV tuú theo ph¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn ®îc chÕ t¹o thµnh hai lo¹i: - TruyÒn ®éng t¹i chç nhê bé truyÒn ®éng b»ng tay, lo¹i nµy cã ký hiÖu YPBM- 6/3. 182
KP KP NK1 Pш1 MK1 Π ΠP TH P TH V V BБ BБ PΠ1 KB A TT TT KΠ A TT TT KΠ U U PH PH BMБ KB PΠ1 PM2 ΛH P2 PM1 BMБ PM1PM2 PΠ PBш1 B Pш1 Pш2 Rш PBш л R1 Rш MK2 C MK2 PΠ1 PΠ2 H×nhXI-7: S ¬ ®å nguyªn lý tñ khë i hµnh lo¹i Y PBM- 6/3Ф a) Kh«ng m ¾c s un r¬le cùc ®¹i b) Cã m ¾c s un r¬le cùc ®¹i - §iÒu khiÓn tõ xa nhê bé truyÒn ®éng kiÓu lß xo, lo¹i nµy cã ký hiÖu PB - 6/3 C¸c tñ YPBM- 6/3 tuú theo c«ng dông mµ ®îc ph©n thµnh 3 nhãm: + Tñ ®Çu vµo: §Ó ®a ®iÖn vµ thiÕt bÞ ph©n phèi (YPMB- 6/3B). + Tñ phi ®e (tñ khëi hµnh): §Ó cung cÊp cho tõng phô t¶i cao ¸p (YPBM- 6/3φ). + Tñ ph©n ®o¹n ®Ó ®ãng c¾t ph©n ®o¹n cña tr¹m ph©n phèi KÕt cÊu cña mçi lo¹i tñ YPBM- 6/3 gåm hai phÇn chÝnh: PhÇn cè ®Þnh: Gi¸ ng¨n, thanh c¸i, hép ®Êu c¸p vµo ra. PhÇn ®éng gåm: Ng¨n kÐo, m¸y c¾t, bé truyÒn ®éng, c¬ cÊu ®Ó di chuyÓn ng¨n kÐo, c¬ cÊu têi ®Ó n©ng h¹ thïng dÇu. Trong phÇn ®éng cña tñ l¾p ®Æt m¸y c¾t trong dÇu lo¹i BMb- 10 víi bé truyÒn ®éng víi c¬ cÊu gi¶i phãng cña m¸y c¾t , 2 m¸y biÕn dßng, 1 m¸y biÕn ¸p mét pha, 1 r¬le cùc tiÓu, 1 ampemÐt vµ 1 v«n mÐt. ViÖc di chuyÓn phÇn ®éng nhê cã tay ®ßn ®Æc biÖt. Mçi tñ cã thÓ sö dông mét tñ ®¬n cã mét hép ®Êu c¸p vµ mét n¾p ®Ëy ho¹c hai hép ®Êu c¸p, còng nh cã thÓ sö dông ®Ó tæ hîp trë thµnh tr¹m ph©n phèi víi mét hép nèi vµ mét n¾p ®Ëy. 183
Tñ cã thÓ dïng trong m¹ng 6kV hoÆc 3kV nhê cÇu nèi ®Ó ®æi nèi gi÷a hai nöa cña cuén d©y r¬le ®iÖn ¸p thµnh ®Êu nèi tiÕp hoÆc song song. S¬ ®å nguyªn lý cña tñ ®îc tr×nh bµy trªn h×nh XI-7 Khi t¸c ®éng lªn bé truyÒn ®éng b»ng tay ®Ó ®ãng m¸y c¾t th× ®ång thêi nót KB còng ®îc Ên, do ®ã r¬le trung gian PΠ cã ®iÖn vµ tô C ®îc n¹p. R¬le PΠ t¸c ®éng vµ ®îc duy tr× cung cÊp nhê tiÕp ®iÓm tù duy tr× PΠ1, c¸c tiÕp ®iÓm PΠ2, PΠ3 m¾c sun r¬le cùc ®¹ivµ ampemÐt. Tô C ®îc n¹p qua m¹ch cã tiÕp ®iÓm PΠ1 , chØnh lu B, v× vËy r¬le PBW kh«ng t¸c ®éng. Khi tô C ®îc n¹p ®Çy, nã sÏ phãng qua cuén d©y r¬le thêi gian PBW. R¬le PBW më tiÕp ®iÓm trong m¹ch r¬le PΠ khi kÕt thóc qu¸ tr×nh më m¸y, do ®ã ngõng m¾c sun b¶o vÖ cùc ®¹i vµ ampemÐt. §iÖn dung cña tô vµ c¸c th«ng sè cña m¹ch n¹p (®iÖn trë R 1) ®îc chän sao cho thêi gian m¾c sun b»ng 5 ÷ 8s. C¸c tñ cao ¸p ®iÒu khiÓn tõ xa PBA- 6 ®îc chÕ t¹o thµnh hai lo¹i: Tñ phi ®e (PBA- 6Φ) vµ tñ ®Çu vµo (PBA- 6B). Tñ phi ®e PBA- 6Φ còng gåm nh÷ng phÇn tö nh tñ YPBM- 6/3, ngoµi ra cßn nh÷ng phÇn tö cÇn cho viÖc ®iÒu khiÓn tõ xa. Trong lo¹i tñ PBA- 6Φ cßn trang bÞ b¶o vÖ liªn ®éng rß ®iÖn bPY vµ bé ®ãng ng¾n m¹ch. - S¬ ®å nguyªn lý cña tñ PB -6 ®îc tr×nh bµy trªn h×nh 5-11. + ViÖc ®iÒu khiÓn tñ ®îc thùc hiÖn nhê hép nót ®iÒu khiÓn, vµ tuú theo vÞ trÝ cña nã mµ cã thÓ ®iÒu khiÓn tõ xa hoÆc t¹i chç. Ngoµi ra khi m¹ch ®iÒu khiÓn h háng vµ khi n¾p ®Æt vµ hiÖu chØnh bé truyÒn ®éng cña m¸y c¾t BMb, ®Ó ®ãng c¾t cã thÓ dïng tay ®ßn cã thÓ th¸o rêi ®îc. + S¬ ®å ®iÒu khiÓn tñ PB - 6 ®îc cung cÊp qua m¸y biÕn ¸p TH, trong m¹ch cña nã cã v«n mÐt vµ m¸y biÕn ¸p PΠ. M¸y biÕn ¸p nµy cung cÊp cho ba m¹ch. 1) Cuén ®iÒu khiÓn (tõ cuén I ®iÖn ¸p 27V) 2) M¹ch b¶o vÖ vµ c¾t (tõ cuén II ®iÖn ¸p 380V) 3) M¹ch ®ãng vµ cung cÊp cho bPY (tõ cuén III ®iÖn ¸p 127V) + S¬ ®å lµm viÖc nh sau: Khi kh«ng cã dßng ®iÖn rß: trong m¹ch ®iÖn lùc phÝa sau c¸c tiÕp ®iÓm cña m¸y c¾t BMb vµ c¸c nót kh«ng Ên, th× ®iÖn ¸p ®îc ®a vµo m¹ch I vµ qua r¬le PY cã dßng chØnh lu nhê chØnh lu B3, nhng dßng nµy kh«ng ®ñ ®Ó PY t¸c ®éng, v× trong m¹ch cã ®iÖn trë R 3 vµ ®iÖn trë m¾c sun R2. 184
Khèi tô bKO vµ tô C1 qua tiÕp ®iÓm PΠ1-6 ®îc n¹p theo m¹ch II, r¬le thêi giaan PB ®îc ®Êu qua tiÕp ®iÓm PΠ1-6, r¬le PB t¸c ®éng ®ãng tiÕp ®iÓm PB-1 ®Ó chuÈn bÞ ®Êu r¬le PΠ1 trong m¹ch (III). Trong m¹ch III r¬le trung gian PΠ2 (qua c¸c tiÕp ®iÓm KCA-5, PY- 3 vµ bBY-2) ®îc ®Êu vµop m¹ch vµ tù kho¸ b»ng tiÕp ®iÓm PΠ2-4, r¬le PΠ2 chuÈn bÞ cho viÖc ®Êu ®éng c¬ M (qua PΠ2-1, PΠ2-2) vµ r¬le (qua PΠ2-3). §ãng tñ: Khi Ên nót ®iÒu khiÓn tõ xa K B, trong m¹ch I r¬le PΠ ®ãng, tiÕp ®iÓm PY-I cña nã më ®Ó c¾t ®iÖn trë sun R 2, cßn khèi tiÕp ®iÓm PY-2 ®Êu r¬le ®iÖn ¸p PH vµ tiÕp ®iÓm PY- 3 më, do ®ã r¬le PΠ2 chØ cßn bÞ kho¸ bëi chÝn tiÕp ®iÓm PΠ2-4 cña m×nh. R¬le PH më tiÕp ®iÓm PH-1 ®Ó ng¨n kh¶ n¨ng ®ãng cuén c¾t CO sau khi tiÕp ®iÓm KCA ®ãng tÊt c¶ c¸c tiÕp ®iÓm KCA ®îc ®iÒu khiÓn nhê trôc cña m¸y c¾t BMb), tiÕp ®iÓm PH-2 ®ãng r¬le PΠ1. R¬le PΠ1 t¸c ®éng, ®ãng tiÕp ®iÓm tù duy tr× PΠ1-1, tiÕp ®iÓm PΠ1-2 ®ãng ®éng c¬ M, tiÕp ®iÓm PΠ1-3; PΠ1-4 m¾c sun c¸c r¬le cùc ®¹i PM 1 vµ tiÕp ®iÓm PΠ1-5 ®Êu ®Ìn tÝn hiÖu πH g¾n trªn tñ ®Ó th«ng b¸o b¾t ®Çu qu¸ tr×nh ®ãng, tiÕp ®iÓm PΠ1-6 c¾t r¬le thêi gian PB. §éng c¬ M lµm viÖc, kÐo lß xo ®Ó ®ãng m¸y c¾t (sau 2÷ 3s tõ khi ®éng c¬ b¾t ®Çu quay), hÖ thèng ®ãng nµy kh«ng vÏ trªn s¬ ®å. M¸y c¾t BMb ®ãng, tiÕp ®iÓm KCA- 1 ®ãng, chuÈn bÞ cho viÖc c¾t m¸y c¾t nhê cuén c¾t CO, tiÕp ®iÓm KCA-2 c¾t ®éng c¬ M v× qu¸ tr×nh ®ãng ®· kÕt thóc, KCA-5 c¾t r¬le PΠ2 ®Ó kh«ng ng¨n c¶n viÖc c¾t r¬le PΠ1 sau nµy, KCA-6 ®ãng ®Ìn tÝn hiÖu πB ë tr¹m ®iÒu khiÓn, ®Ìn nµy th«ng b¸o m¸y c¾t ®· ®ãng, ®ång thêi còng th«ng b¸o m¸y c¾t kh«ng c¾t ®îc. C¸c tiÕp ®iÓm KCA-3, KCA-4 ®îc dïng trong c¸c s¬ ®å ®ãng tù ®éng tñ PB . R¬le thêi gian PB sau khi bÞ c¾t khái nguån vÉn cßn tiÕp tôc cung cÊp ®iÖn 6÷ 10s nhê tô C1 phãng ®iÖn cho nã,sau ®ã PB c¾t vµ c¾t r¬le PΠ1. C¾t tñ: C¾t tõ xa b»ng c¸ch Ên lªn nót K O ë tr¹m ®iÒu khiÓn, kÕt qu¶ lµ c¾t r¬le PY vµ s¬ ®å trë l¹i tr¹ng th¸i ban ®Çu. ViÖc sö dông bé ®ãng ng¾n m¹ch lµm thiÕt bÞ nèi m¹ch cho b¶o vÖ bPY trong tñ cao ¸p lµ cÇn thiÕt, v× søc ®iÖn ®éng d do ®éng c¬ cao ¸p ph¸t ra sau khi c¾t, kh«ng chØ lµm cho bPY ®ãng nhÇm, mµ cßn ph¸ ho¹i c¸c phÇn tö trong s¬ ®å cña nã. Ngoµi ra bé dßng ng¾n m¹ch còng triÖt tiªu søc ®iÖn ®éng d ®Ó nã kh«ng phãng vµo chç háng lµm kÐo dµi thêi gian tån t¹i hå quang ë chç ®ã sau khi b¶o vÖ cùc ®¹i ®· 185
c¾t m¹ch hå quang ra khái nguån, nhê vËy mµ gi¶m ®îc x¸c suÊt g©y ch¸y c¸p ë chç háng hãc. ` 4) Chän tñ cao ¸p vµ chØnh ®Þnh b¶o vÖ. Tñ ®îc chän ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn: I®.tñ ≥ I Φ ; U®.tñ ≥ U®.tb ; Ic.tñ ≥ 1,2. I nm) . max ' (3 Trong ®ã: I®.tñ- dßng ®Þnh møc cña tñ U®.tñ- ®iÖn ¸p ®Þnh møc cña tñ U®.tb- ®iÖn ¸p ®Þnh møc trung b×nh Ic.tñ- dßng c¾t giíi h¹n cña tñ I nm) . max - dßng ng¾n m¹ch ba pha lín nhÊt, thêng tÝnh khi ng¾n (3 m¹ch x¶y ra trªn ®Çu ra cña tñ. Dßng chØnh ®Þnh b¶o vÖ cùc ®¹i cña tñ b¶o vÖ ®Çu vµo vµ tñ phi ®e ®îc tÝnh: Ic® = Kcc ( Im.max + ∑ I d ) Trong ®ã: Kcc- lµ hÖ sè ch¾c ch¾n, b»ng 1,2 ÷ 1,4 Im.max- dßng më m¸y cña ®éng c¬ r«to lång sãc lín nhÊt ∑ I d - tæng dßng ®Þnh møc cña c¸c phô t¶i cßn l¹i §èi víi tñ dïng ®Ó ®ãng ®éng c¬ r«to lång sãc nÕu tñ cã m¾c sun b¶o vÖ cùc ®¹i trong thêi gian më m¸y th×: Ic® = Kcc. I® Vµ nÕu kh«ng cã th× Ic® = Kcc.Im® Trong ®ã: I®- dßng ®Þnh møc ®éng c¬ Im®- dßng më m¸y ®Þnh møc cña ®éng c¬ NÕu lµ ®éng c¬ r«to d©y quÊn th× cã thÓ lÊy Im®= (1,5 ÷ 2).I®.®c. §èi víi tñ dïng ®Ó ®ãng ®iÖn cho m¸y biÕn ¸p, ngoµi ra cßn cÇn ph¶i kiÓm tra theo kh¶ n¨ng c¾t dßng khi ng¾n m¹ch x¶y ra ë cùc thø cÊp m¸y biÕn ¸p. Lý do nh vËy lµ v× ®o¹n c¸p 380V hoÆc 660V nèi gi÷a cùc m¸y biÕn ¸p víi m¸y ng¾t tù ®éng chØ ®îc b¶o vÖ nhê r¬le cùc ®¹i trong tñ cao ¸p. Theo luËt an toµn th× viÖc b¶o vÖ ®o¹n c¸p nµy tho¶ m·n nÕu: I nm) (2 ≥ Kn I cd . K ba Trong ®ã: ( 2) I nm - dßng ng¾n m¹ch 2 pha x¶y ra ë cuèi ®o¹n c¸p nµy 186
Kn- hÖ sè nh¹y, lÊy b»ng 1,5 nÕu ®o¹n c¸p lµ c¸p mÒm kh«ng cã mµn ch¾n, b»ng 1,25 nÕu ®o¹n c¸p lµ c¸p lµ c¸p mÒm hoÆc c¸p bäc thÐp. C©u hái «n tËp Ch¬ng XI C©u 1: Nªu kh¸i qu¸t vÒ thiÕt bÞ ®iÖn cao ¸p má? C«ng dông, cÊu t¹o, nguyªn lý lµm viÖc cña sø, thanh c¸i, cÇu dao c¸ch ly vµ cÇu ch× cao ¸p? C©u 2: Chøc n¨ng vµ ph©n lo¹i cña m¸y c¾t dÇu? Nguyªn lý lµm viÖc cña bé phËn dËp hå quang trong m¸y c¾t dÇu? §iÒu kiÖn ®Ó lùa chän m¸y c¾t dÇu? C©u 3: Nªu kh¸i qu¸t vÒ tñ ®iÖn cao ¸p? Tr×nh bµy cÊu t¹o, nguyªn lý lµm viÖc cña tñ ®iÖn cao ¸p trong má lé thiªn vµ tñ ®iÖn cao ¸p trong má hÇm lß? 187