Thiết kế bài giảng Mỹ thuật 2 - Nguyễn Hữu Hạnh

Chia sẻ: Bin Binmap | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:104

Thêm vào BST

Báo xấu

173
lượt xem 37
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuốn sách "Thiết kế bài giảng Mỹ thuật 2" dùng cho các giáo viên đang dạy các trường tiểu học tham khảo. Tài liệu giới thiệu cách thiết kế bài giảng theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực nhận thức của học sinh. Ngoài ra tài liệu còn mở rộng, bổ sung thêm một số nội dung liên quan đến bài giảng bằng nhiều hoạt động nhằm cung cấp thêm tư liệu để các thầy, cô giáo tham khảo vận dụng tùy theo đối tượng và mục đích dạy.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thiết kế bài giảng Mỹ thuật 2 - Nguyễn Hữu Hạnh

NguyÔn H÷u h¹nh ThiÕt kÕ Bμi gi¶ng mü thuËt Y Nhμ xuÊt b¶n Hμ Néi 1
lêi nãi ®Çu §Ó gióp cho viÖc gi¶ng d¹y vµ häc tËp m«n MÜ thuËt ë TiÓu häc ®−îc thuËn lîi. C¸c t¸c gi¶ tæ chøc biªn so¹n cuèn ThiÕt kÕ bµi gi¶ng MÜ thuËt líp 1, 2, 3 theo ch−¬ng tr×nh SGK ®· ®−îc Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o chÝnh thøc ban hµnh. ë mçi bµi, mçi líp, c¸c t¸c gi¶ ®· cè g¾ng tr×nh bµy, diÔn gi¶i mét c¸ch ng¾n gän, dÔ hiÓu, nh÷ng vÊn ®Ò cèt lâi cña m«n häc cã tÝnh chÊt n¨ng khiÕu nghÖ thuËt nµy, nh»m gióp gi¸o viªn (GV) d¹y MÜ thuËt chuÈn bÞ bµi gi¶ng còng nh− lªn líp ®−îc dÔ dµng h¬n vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. ViÖc d¹y häc m«n MÜ thuËt trong nhµ tr−êng Phæ th«ng nãi chung vµ ë TiÓu häc nãi riªng kh«ng nh»m môc ®Ých ®µo t¹o häc sinh (HS) thµnh nh÷ng ho¹ sÜ hay nh÷ng nhµ nghiªn cøu nghÖ thuËt chuyªn nghiÖp, mµ lµ ®Ó gi¸o dôc cho c¸c em mét thÞ hiÕu thÈm mÜ cÇn thiÕt cho viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mét nh©n c¸ch toµn diÖn, hµi hoµ: ®ã lµ kh¶ n¨ng biÕt c¶m nhËn vµ biÕt t¹o ra c¸i ®Ñp - tr−íc hÕt lµ cho chÝnh c¸c em sau lµ cho gia ®×nh vµ x· héi. §Ó ®¹t môc tiªu ®ã, mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n lµ khi d¹y m«n MÜ thuËt, GV kh«ng nªn biÕn tiÕt häc thµnh mét giê d¹y cøng nh¾c, bµi b¶n hoÆc qu¸ nÆng nÒ, c¨ng th¼ng. NhiÖm vô cña ng−êi GV lµ th«ng qua viÖc truyÒn ®¹t kiÕn thøc cho HS nªn gîi më, kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc vµ ®éc lËp s¸ng t¹o cña c¸c em. Ph¶i lµm sao cho tÊt c¶ c¸c giê häc MÜ thuËt ®Òu trë lªn hÊp dÉn, kh¬i gîi ë c¸c em sù ham thÝch ®−îc häc, ®−îc vÏ, ®−îc béc lé hÕt kh¶ n¨ng vµ høng thó cña m×nh trong nhu cÇu ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn b¶n th©n còng nh− nhu cÇu lu«n v−¬n tíi c¸i ®Ñp. MÜ thuËt kh«ng cã c«ng thøc, kh«ng cã ®¸p sè cô thÓ vµ cã phÇn trõu t−îng. Nh−ng MÜ thuËt thùc sù gÇn gòi vµ cÇn thiÕt cho viÖc gi¸o dôc vµ ®µo t¹o con ng−êi. Con ®−êng cña gi¸o dôc nghÖ thuËt rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. Mçi GV víi lßng yªu nghÒ, yªu trÎ h·y t×m cho m×nh mét ph−¬ng ph¸p d¹y MÜ thuËt tèt nhÊt, cã hiÖu qu¶ nhÊt. Chóng t«i hi väng r»ng, cuèn s¸ch sÏ lµ tµi liÖu tham kh¶o cÇn thiÕt cho GV gi¶ng d¹y m«n MÜ thuËt 2, ®ång thêi rÊt mong nhËn ®−îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy, c« gi¸o vµ b¹n ®äc gÇn xa ®Ó cuèn s¸ch ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. Chóc c¸c b¹n thµnh c«ng! 2
t¸c gi¶ 3
4
A. Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y mÜ thuËt 2 I - Môc tiªu mÜ thuËt 2 − Cung cÊp thªm vµ n©ng cao nh÷ng kiÕn thøc, kÜ n¨ng HS ®· häc ë líp 1. − H×nh thµnh cho HS c¸c kÜ n¨ng cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh c¸c bµi tËp thùc hµnh b»ng ng«n ng÷ MÜ thuËt (®−êng nÐt, h×nh vµ mµu). − Gióp HS t×m hiÓu c¸i ®Ñp, c¶m nhËn c¸i ®Ñp vµ biÕt vËn dông ®−a c¸i ®Ñp vµo häc tËp, sinh ho¹t hµng ngµy. II - Néi dung mÜ thuËt 2 − MÜ thuËt líp 2 gåm cã 5 ph©n m«n: 1. VÏ theo mÉu 4. Th−êng thøc MÜ thuËt 2. VÏ trang trÝ 5. TËp nÆn t¹o d¸ng 3. VÏ tranh − Néi dung c¸c ph©n m«n: 1. Ph©n m«n VÏ theo mÉu a. Néi dung: − TËp quan s¸t, nhËn xÐt vµ vÏ c¸c h×nh, khèi ®¬n gi¶n hoÆc c¸c ®å vËt quen thuéc. − C¸ch s¾p xÕp h×nh vÏ vµo tê giÊy (bè côc), c¸ch vÏ h×nh pháng theo vËt mÉu. b. C¸c bµi vÏ theo mÉu trong ch−¬ng tr×nh líp 2 (8 bµi): − Bµi 3: VÏ theo mÉu: VÏ l¸ c©y. − Bµi 9: VÏ theo mÉu: VÏ c¸i mò. − Bµi 12: VÏ theo mÉu: VÏ cê tæ quèc hoÆc cê lÔ héi. − Bµi 15: VÏ theo mÉu: VÏ c¸i cèc. − Bµi 20: VÏ theo mÉu: VÏ c¸i tói x¸ch. 5
− Bµi 24: VÏ theo mÉu: VÏ con vËt. − Bµi 27: VÏ theo mÉu: VÏ c¸i cÆp HS. − Bµi 33: VÏ theo mÉu: VÏ c¸i b×nh ®ùng n−íc. c. Yªu cÇu cÇn ®¹t: − BiÕt quan s¸t, nhËn xÐt, so s¸nh vËt mÉu. − BiÕt s¾p xÕp h×nh vÏ c©n ®èi víi tê giÊy. − VÏ ®−îc h×nh m« pháng theo mÉu. − Kh«ng dïng th−íc kÎ, com pa ®Ó vÏ c¸c nÐt th¼ng, nÐt cong. 2. Ph©n m«n VÏ trang trÝ a. Néi dung: − TËp sö dông mµu vÏ, tËp vÏ ho¹ tiÕt, vÏ mµu vµo h×nh cã s½n. − Trang trÝ mét sè h×nh c¬ b¶n: §−êng diÒm, h×nh vu«ng. b. C¸c bµi vÏ trang trÝ trong ch−¬ng tr×nh líp 2 (9 bµi): − Bµi 1: VÏ trang trÝ: VÏ ®Ëm, vÏ nh¹t. − Bµi 6: VÏ trang trÝ: Mµu s¾c, c¸ch vÏ mµu vµo h×nh cã s½n. − Bµi 11: VÏ trang trÝ: VÏ tiÕp ho¹ tiÕt vµo ®−êng diÒm vµ vÏ mµu. − Bµi 14: VÏ trang trÝ: VÏ tiÕp ho¹ tiÕt vµo h×nh vu«ng vµ vÏ mµu. − Bµi 18: VÏ trang trÝ: VÏ mµu m« h×nh cã s½n. − Bµi 22: VÏ trang trÝ: Trang trÝ ®−êng diÒm. − Bµi 25: VÏ trang trÝ: TËp vÏ ho¹ tiÕt d¹ng h×nh vu«ng, h×nh trßn. − Bµi 28: VÏ trang trÝ: VÏ thªm vµo h×nh cã s½n (vÏ gµ) vµ vÏ mµu. − Bµi 31: VÏ trang trÝ: Trang trÝ h×nh vu«ng. c. Yªu cÇu cÇn ®¹t: − BiÕt c¸ch vÏ ho¹ tiÕt ®¬n gi¶n, biÕt c¸ch vÏ mµu vµo bµi trang trÝ. − Trang trÝ ®−îc ®−êng diÒm, h×nh vu«ng ®¬n gi¶n. − VÏ mµu phï hîp. 3. Ph©n m«n vÏ tranh a. Néi dung: − T×m hiÓu ®Ò tµi ®Ó vÏ tranh. − Thùc hµnh vÏ tranh theo mét sè ®Ò tµi quen thuéc. − Lµm quen víi c¸ch chän h×nh ¶nh, s¾p xÕp h×nh ¶nh vµ vÏ mµu t¹o thµnh bøc tranh. 6
b. C¸c bµi vÏ tranh trong ch−¬ng tr×nh líp 2 (9 bµi): − Bµi 4: VÏ tranh: §Ò tµi v−ên c©y. − Bµi 7: VÏ tranh: §Ò tµi em ®i häc. − Bµi 10: VÏ tranh: §Ò tµi tranh ch©n dung. − Bµi 13: VÏ tranh: §Ò tµi v−ên hoa hoÆc c©y nªu. − Bµi 19: VÏ tranh: §Ò tµi s©n tr−êng em giê ra ch¬i. − Bµi 23: VÏ tranh: §Ò tµi vÒ mÑ hoÆc c« gi¸o. − Bµi 26: VÏ tranh: §Ò tµi con vËt (vËt nu«i). − Bµi 30: VÏ tranh: §Ò tµi vÖ sinh m«i tr−êng. − Bµi 34: VÏ tranh: §Ò tµi phong c¶nh. c. Yªu cÇu cÇn ®¹t: − HS biÕt c¸ch chän ®Ò tµi ®¬n gi¶n, phï hîp víi kh¶ n¨ng. − BiÕt chän h×nh ¶nh, s¾p xÕp h×nh ¶nh theo ®Ò tµi (ë møc ®é ®¬n gi¶n). − BiÕt c¸ch vÏ mµu phï hîp víi néi dung ®Ò tµi. 4. Ph©n m«n TËp nÆn t¹o d¸ng a. Néi dung: − TËp quan s¸t, nhËn xÐt h×nh khèi, ®Æc ®iÓm ®èi t−îng. − TËp nÆn t¹o d¸ng c¸c h×nh khèi ®¬n gi¶n theo yªu cÇu hoÆc tù do. b. C¸c bµi nÆn t¹o d¸ng trong ch−¬ng tr×nh líp 2 (4 bµi): − Bµi 5. TËp nÆn t¹o d¸ng: NÆn hoÆc vÏ, xÐ d¸n con vËt. − Bµi 16. TËp nÆn t¹o d¸ng: NÆn hoÆc vÏ, xÐ d¸n con vËt. − Bµi 21. TËp nÆn t¹o d¸ng: NÆn hoÆc vÏ h×nh d¸ng ng−êi. − Bµi 29. TËp nÆn t¹o d¸ng: NÆn hoÆc vÏ, xÐ d¸n con vËt. c. Yªu cÇu cÇn ®¹t: − BiÕt c¸ch chän ®Êt, nhµo ®Êt nÆn (chän giÊy mµu). − BiÕt c¸ch t¹o khèi, t¹o h×nh cho s¶n phÈm. 5. Ph©n m«n Th−êng thøc MÜ thuËt a. Néi dung: − Lµm quen, tiÕp xóc víi tranh, t−îng. − T×m hiÓu ®Ò tµi, h×nh ¶nh, mµu s¾c trªn tranh. 7
b. C¸c bµi th−êng thøc MÜ thuËt trong ch−¬ng tr×nh líp 2: (4 bµi): − Bµi 2. Th−êng thøc MÜ thuËt: Xem tranh thiÕu nhi. − Bµi 8. Th−êng thøc MÜ thuËt: Xem tranh tiÕng ®µn bÇu. − Bµi 17. Th−êng thøc MÜ thuËt: Xem tranh d©n gian: Phó Quý, Gµ M¸i. − Bµi 32. Th−êng thøc MÜ thuËt: T×m hiÓu vÒ t−îng. c. Yªu cÇu cÇn ®¹t: − BiÕt quan s¸t, nhËn xÐt, so s¸nh h×nh ¶nh, mµu s¾c khi xem tranh. − Cã c¶m nhËn ban ®Çu vÒ vÎ ®Ñp cña c¸c bøc tranh. III - ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y mÜ thuËt 2 1. Nh÷ng yªu cÇu vÒ ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc HiÖn nay, ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y tËp trung nhiÒu vµo viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cho HS. C¸c ho¹t ®éng häc tËp th−êng ®−îc quan t©m lµ: Quan s¸t vµ tiÕp xóc víi tµi liÖu, nguån th«ng tin, ®éng n·o ®Ó ph¸t hiÖn kiÕn thøc, thùc hµnh trªn c¸c vËt liÖu míi hoÆc bèi c¶nh míi ®Ó cñng cè kiÕn thøc vµ rÌn luyÖn kÜ n¨ng, tù ®¸nh gi¸. Ph¹m vi cña c¸c ho¹t ®éng nµy lµ ho¹t ®éng ®éc lËp cña c¸ nh©n vµ ho¹t ®éng hîp t¸c trong nhãm. §Ó tæ chøc cho HS ho¹t ®éng, GV cÇn thùc hiÖn c¸c yªu cÇu: − H−íng dÉn b»ng lêi vµ ®éng t¸c mÉu. − Tæ chøc m«i tr−êng häc tËp cho HS (Chia nhãm vµ giao viÖc theo nhãm, cho c¸ nh©n trong nhãm, cho cÆp). − Ho¹t ®éng t¸c ®éng (®Æt c©u hái, nªu vÊn ®Ò trao ®æi, tham gia th¶o luËn, tham gia lµm ra s¶n phÈm víi HS). − §¸nh gi¸ HS * Ph−¬ng ph¸p d¹y häc theo ®Þnh h−íng ®æi míi ngoµi viÖc d¹y kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng cho HS, nhiÖm vô cña GV cßn ph¶i d¹y cho c¸c em ph−¬ng ph¸p tù häc qua c¸c ho¹t ®éng häc tËp. §æi míi ph−¬ng ph¸p lµ sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn c¸c ph−¬ng ph¸p d¹y häc truyÒn thèng cã nh÷ng yÕu tè tÝch cùc víi nh÷ng ph−¬ng ph¸p d¹y häc tËp trung vµo viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cho HS. * ViÖc ®æi míi ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng gãp phÇn cho sù thµnh c«ng cña ph−¬ng ph¸p d¹y häc theo ®Þnh h−íng míi, viÖc ®æi míi ®¸nh gi¸ nh»m x¸c nhËn kÕt qu¶ häc tËp cña HS vµ ®iÒu chØnh quy tr×nh d¹y häc cña GV cho phï hîp víi môc tiªu. 8
§æi míi ®¸nh gi¸ cßn nh»m ®æi míi chñ thÓ ®¸nh gi¸, GV ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña HS, HS tù ®¸nh gi¸ vµ tham gia ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña nhau. 2. §Þnh h−íng vÒ ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc mÜ thuËt 2 − M«n MÜ thuËt lµ m«n dµnh thêi gian chñ yÕu ®Ó HS thùc hµnh, do vËy, GV cÇn thiÕt kÕ bµi d¹y nh− mét kÕ ho¹ch tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ®Ó HS chñ ®éng, tÝch cùc tham gia vµ ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng vµ n¨ng lùc cña m×nh ë mçi bµi vÏ. − Trong mçi tiÕt häc, GV cÇn lùa chän vµ phèi hîp c¸c ph−¬ng ph¸p d¹y häc sao cho lu«n lu«n t¹o ®−îc kh«ng khÝ häc tËp vui vÎ, nhÑ nhµng, hÊp dÉn ®Ó l«i cuèn HS, tr¸nh giê häc tÎ nh¹t, kh« cøng. − §èi víi mét sè bµi vÏ tranh ®Ò tµi, GV cã thÓ tæ chøc cho HS ho¹t ®éng vÏ theo tæ, theo nhãm ®Ó c¸c thµnh viªn trong nhãm cã dÞp thÓ hiÖn n¨ng lùc c¸ nh©n tr−íc b¹n bÌ, thÇy c« gi¸o. − Cã thÓ ®−a c¸c trß ch¬i hç trî cho néi dung bµi häc khi thÊy cÇn thiÕt, phï hîp. − T¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó tÊt c¶ mäi HS chñ ®éng, tÝch cùc tham gia vµ tham gia cã hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng, quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn c¸c HS nhót nh¸t, ch−a tÝch cùc ho¹t ®éng. − VÒ ph©n bè thêi gian cña tiÕt häc, GV cÇn l−u ý bè trÝ thêi gian h−íng dÉn bµi vµ thêi gian thùc hµnh cña HS sao cho hîp lÝ (phÇn h−íng dÉn cña GV chØ nªn tõ 10 ®Õn 14 phót, phÇn thùc hµnh tõ 16 ®Õn 20 phót, phÇn ®¸nh gi¸ tõ 4 − 5 phót). − Tïy theo néi dung cña tõng bµi, GV ®iÒu chØnh thêi gian gi¶ng bµi vµ thêi gian thùc hµnh cña HS cho phï hîp, kh«ng thùc hiÖn mét c¸ch m¸y mãc cho tÊt c¶ c¸c bµi. − Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c tiÕt d¹y, GV cÇn chó ý gi¸o dôc HS hiÓu biÕt c¸i ®Ñp, c¶m nhËn c¸i ®Ñp lµm träng t©m, kh«ng nªn qu¸ ®i s©u vµo rÌn luyÖn kÜ n¨ng vÏ. 3. VÒ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ − TÊt c¶ c¸c bµi thùc hµnh cña HS ë líp 1 ®Òu ph¶i ®−îc GV ®¸nh gi¸ th−êng xuyªn theo quy ®Þnh h−íng dÉn ®¸nh gi¸ cña Bé. − C¶ n¨m häc cã 8 nhËn xÐt theo c¸c chñ ®Ò: VÏ theo mÉu, vÏ trang trÝ, vÏ tranh, th−êng thøc mÜ thuËt, nÆn t¹o d¸ng tù do. Häc k× 1 cã 4 nhËn xÐt, 9
häc k× 2 cã 4 nhËn xÐt; ®Ó ®¹t ®−îc mét nhËn xÐt ghi trong sæ, mçi HS cÇn ph¶i hoµn thµnh ®−îc 2/3 sè bµi ë mçi chñ ®Ò cña m«n häc vµ thÓ hiÖn ®−îc 2/3 sè chøng cø ®· nªu ë h−íng dÉn ®¸nh gi¸. − Khi t×m chøng cø ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña HS, ngoµi nh÷ng gîi ý ®· nªu trong sæ theo dâi, GV cÇn thu thËp thªm c¸c chøng cø kh¸c dùa trªn môc tiªu c¸c bµi häc vµ qu¸ tr×nh tham gia häc tËp cña HS. − LÊy ®éng viªn, khÝch lÖ lµ chÝnh, cè g¾ng t×m c¸c −u ®iÓm dï nhá nhÊt ë tõng HS ®Ó kÞp thêi khen ngîi, ®éng viªn. 4. Ph−¬ng ph¸p d¹y häc c¸c ph©n m«n mÜ thuËt 2 a. Ph©n m«n vÏ theo mÉu: VÏ theo mÉu lµ mét ph©n m«n c¬ b¶n cña m«n MÜ thuËt ë tiÓu häc, môc ®Ých cña vÏ theo mÉu lµ nh»m: − Båi d−ìng n¨ng lùc quan s¸t vµ nhËn xÐt vËt mÉu cho HS, rÌn luyÖn tay vÏ mÒm m¹i, cÈn thËn ®Ó cã thÓ vÏ ®−îc t−¬ng ®èi ®óng h×nh d¸ng vµ tØ lÖ ®Æc tr−ng cña vËt mÉu. − Gióp HS t×m hiÓu nhanh ®−îc h×nh d¸ng, cÊu tróc, vÎ ®Ñp cña vËt mÉu, tõng b−íc ph¸t triÓn t− duy vµ kh¶ n¨ng thÓ hiÖn ®èi t−îng, ®ång thêi rÌn luyÖn cho HS c¸ch lµm viÖc khoa häc, nghiªm tóc. − H×nh thµnh t×nh c¶m yªu quÝ thiªn nhiªn, yªu quÝ nh÷ng s¶n phÈm lao ®éng do con ng−êi t¹o nªn. * §Ó cã thÓ d¹y ®ñ, d¹y ®óng c¸c bµi vÏ theo mÉu theo yªu cÇu c¬ b¶n vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ë líp 2, ng−êi GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm c¨n b¶n sau ®©y: 1. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: ë tiÓu häc, ®èi víi tÊt c¶ c¸c m«n häc, ®å dïng d¹y häc ®Òu rÊt cÇn thiÕt, riªng ®èi víi m«n mÜ thuËt l¹i cµng cÇn thiÕt h¬n. C¸c tranh mÉu lu«n lu«n ®ãng vai trß quan träng cho thµnh c«ng cña tiÕt d¹y vµ trë thµnh bé phËn kh«ng thÓ thiÕu cña mçi bµi d¹y. Nh÷ng tranh mÉu nµy GV cã thÓ phãng to tranh mÉu trong SGK, GV tù vÏ hoÆc s−u tÇm, chän läc trong sè c¸c bµi tËp cña HS. Mçi tiÕt d¹y vÏ theo mÉu, nÕu thiÕu ®å dïng d¹y häc, tiÕt häc sÏ trë nªn nh¹t nhÏo, kh« khan vµ kÐm hiÖu qu¶. 2. §Æt mÉu cho HS vÏ: Trong ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i (líp häc chËt, HS ®«ng, bµn ghÕ ch−a ®ñ tiªu chuÈn), viÖc ®Æt mÉu vÏ trong líp häc cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. 10
NÕu GV kh«ng t×m c¸ch kh¾c phôc th× viÖc HS quan s¸t mÉu thùc ®Ó vÏ sÏ gÆp rÊt nhiÒu trë ng¹i, nh÷ng HS ë cuèi líp sÏ kh«ng nh×n thÊy mÉu, cßn nh÷ng HS ë phÝa trªn líp l¹i qu¸ gÇn mÉu. Trong t×nh tr¹ng nh− vËy, chÊt l−îng bµi vÏ cña HS sÏ rÊt thÊp, kh«ng ®¶m b¶o ®−îc yªu cÇu cña tiÕt d¹y. §Ó ®¶m b¶o ®−îc c¸c yªu cÇu cña bµi vÏ theo mÉu, ng−êi GV cÇn linh ho¹t, s¸ng t¹o trong viÖc bè trÝ mÉu vÏ, cè g¾ng ®Æt mÉu sao cho võa tÇm m¾t cña HS vµ HS c¶ líp ®Òu nh×n thÊy ®−îc. Tr¸nh t×nh tr¹ng ®Æt mÉu qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp so víi tÇm m¾t cña HS. 3. H−íng dÉn HS quan s¸t vµ nhËn xÐt: HS tiÓu häc th−êng cã thãi quen cÇm bót vµ vÏ ngay, kh«ng chÞu quan s¸t tr−íc khi vÏ. V× vËy, h×nh vÏ th−êng xéc xÖch, mÐo mã, kh«ng gièng mÉu. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, sau khi ®Æt mÉu xong, GV cÇn yªu cÇu HS kh«ng ®−îc vÏ ngay mµ ph¶i dµnh thêi gian ®Ó quan s¸t vËt mÉu, ®©y lµ mét trong nh÷ng b−íc quan träng nhÊt cña c¸c bµi vÏ theo mÉu ë líp 2. Quan s¸t, nhËn xÐt sÏ gióp HS nhËn biÕt vµ ghi nhí h×nh d¸ng, ®Æc ®iÓm, tØ lÖ cña vËt mÉu, cã quan s¸t vµ nhËn xÐt kÜ vËt mÉu th× khi vÏ HS sÏ kh«ng bÞ lóng tóng, h×nh vÏ sÏ gÇn víi mÉu, tr¸nh ®−îc t×nh tr¹ng vÏ sai, vÏ bÞa. Khi GV h−íng dÉn HS quan s¸t mÉu cÇn nhÊn m¹nh mét sè ®iÓm quan träng ph¶i ghi nhí sau ®©y. − X¸c ®Þnh ®óng khung h×nh bao quanh h×nh d¸ng cña vËt mÉu. − X¸c ®Þnh tØ lÖ gi÷a chiÒu cao so víi chiÒu ngang cña vËt mÉu. − X¸c ®Þnh tØ lÖ gi÷a c¸c bé phËn. − H×nh d¸ng, tØ lÖ c¸c chi tiÕt c¬ b¶n cña vËt mÉu (bá bít c¸c chi tiÕt kh«ng cÇn thiÕt). − X¸c ®Þnh ®é ®Ëm nh¹t trªn vËt mÉu. (®Ëm, ®Ëm võa, nh¹t) 4. H−íng dÉn HS c¸ch s¾p xÕp bè côc h×nh vÏ trªn tê giÊy: Th«ng th−êng, khi vÏ HS tiÓu häc kh«ng hay ®Ó ý ®Õn viÖc s¾p xÕp bè côc h×nh vÏ trªn trang giÊy. C¸c em th−êng vÏ to qu¸, nhá qu¸ hoÆc bÞ x« lÖch, bµi vÏ bÞ mÊt c©n ®èi kh«ng ®Ñp. GV cÇn ph¶i chó ý rÌn luyÖn ®Ó c¸c em biÕt c¸ch s¾p xÕp h×nh vÏ sao cho c©n ®èi, võa ph¶i, phï hîp víi mÆt giÊy. ChÝnh yªu cÇu nµy lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng ®èi víi viÖc gi¸o dôc vµ rÌn luyÖn ý thøc vÒ c¸i ®Ñp trong sù c©n ®èi, hµi hßa thÓ hiÖn trªn c¸c bµi vÏ theo mÉu. GV cÇn th−êng xuyªn vÏ b¶ng ®Ó minh ho¹ c¸ch s¾p xÕp h×nh vÏ trªn tê giÊy, hoÆc dïng tranh vÏ thÓ hiÖn c¸ch s¾p xÕp tèt vµ ch−a tèt ®Ó chØ dÉn cho HS. 11
5. H−íng dÉn HS dùng h×nh: §Ó HS vÏ ®−îc t−¬ng ®èi chÝnh x¸c vÒ h×nh d¸ng, tØ lÖ, GV cÇn h−íng dÉn HS x¸c ®Þnh ®−îc tØ lÖ gi÷a chiÒu cao vµ chiÒu ngang cña khung h×nh, vÏ khung h×nh c©n ®èi vµo trong giÊy. Tõ khung h×nh x¸c ®Þnh trôc vµ −íc l−îng tØ lÖ, ®¸nh dÊu vÞ trÝ c¸c bé phËn cña vËt mÉu. vÏ nÐt vµ söa ch÷a hoµn chØnh h×nh. §èi víi líp 2, ch−a yªu cÇu HS vÏ ®Ëm nh¹t b»ng bót ch× mµ yªu cÇu HS vÏ mµu, nªn ®Ó c¸c em vÏ mµu theo ý thÝch, vµ cã thÓ vÏ trang trÝ cho bµi vÏ thªm ®Ñp. 6. H−íng dÉn HS thùc hµnh: Khi HS trùc tiÕp vÏ míi lµ lóc HS dÔ tiÕp thu kiÕn thøc vµ thÓ hiÖn sù tiÕp thu trªn bµi vÏ cô thÓ, lóc nµy GV cÇn ®Õn tõng bµn ®Ó xem xÐt vµ h−íng dÉn thªm... Gîi ý, ®éng viªn khÝch lÖ HS vÏ, kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo bµi vÏ cña HS. Cã thÓ sö dông c¸c bµi tËp ®ang vÏ cña HS ®Ó lµm mÉu h−íng dÉn, bæ sung. NÕu thÊy cÇn h−íng dÉn, bæ sung, GV yªu cÇu c¶ líp dõng vÏ ®Ó l¾ng nghe. GV kh«ng nªn nãi nhiÒu khi HS ®ang vÏ. 7. NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸: Cuèi tiÕt häc cÇn dµnh thêi gian ®Ó nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi vÏ cña HS. Nªn chän mét sè bµi tèt, trung b×nh vµ ch−a tèt ®Ó treo vµ nhËn xÐt. Yªu cÇu HS cïng tham gia nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ c¸c bµi vÏ ®−îc treo. CÇn h−íng HS nhËn xÐt theo c¸c néi dung: H×nh d¸ng tØ lÖ trªn bµi vÏ so víi mÉu, c¸ch s¾p xÕp h×nh vÏ vµo tê giÊy. C¸ch vÏ mµu. GV cÇn l−u ý lÊy ®éng viªn, khÝch lÖ lµ chñ yÕu, kh«ng chª nh÷ng HS vÏ yÕu tr−íc líp. Chó ý yªu cÇu HS vÏ thªm ë nhµ. b. Ph©n m«n VÏ trang trÝ: Néi dung nh÷ng bµi vÏ trang trÝ ë líp 2 nãi riªng vµ ë tiÓu häc nãi chung cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc gi¸o dôc tÝnh cÈn thËn, khÐo lÐo trong c«ng viÖc vµ nhËn thøc thÈm mÜ cña HS. Häc trang trÝ, HS ®−îc lµm quen víi vÏ mµu, vÏ ho¹ tiÕt b»ng nh÷ng ®−êng nÐt ®¬n gi¶n, biÕt c¸ch s¾p xÕp ho¹ tiÕt theo c¸c luËt trang trÝ mét c¸ch s¸ng t¹o ®Ó cã thÓ t¹o ra ®−îc nh÷ng s¶n phÈm trang trÝ ®Çu tiªn cña b¶n th©n 12
m×nh. ChÝnh nh÷ng s¶n phÈm nµy lµ thµnh qu¶ lao ®éng cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn viÖc gi¸o dôc thÞ hiÕu thÈm mÜ vµ t×nh c¶m thÈm mÜ cña HS khi ®øng tr−íc c¸i ®Ñp. * §Ó cã thÓ d¹y ®ñ, d¹y ®óng c¸c bµi vÏ trang trÝ theo yªu cÇu c¬ b¶n vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ë tiÓu häc, ng−êi GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm c¨n b¶n trong ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y sau ®©y: 1. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: Khi d¹y c¸c bµi vÏ trang trÝ, viÖc chuÈn bÞ tranh mÉu lµ rÊt cÇn thiÕt, nh÷ng tranh mÉu còng lµ mét thùc tÕ sinh ®éng gióp trÎ rÊt nhiÒu trong viÖc t− duy c¸c h×nh t−îng cã liªn quan ®Õn bµi häc. Ngoµi viÖc sö dông c¸c thiÕt bÞ gi¸o khoa, GV cÇn vÏ vµ s−u tÇm thªm c¸c d¹ng bµi trang trÝ kh¸c nhau ®Ó phôc vô cho viÖc gi¶ng d¹y tõng bµi, nªn sö dông c¸c bµi tËp cña HS ®Ó lµm mÉu ®èi chøng. Khi sö dông ®å dïng d¹y häc, GV cÇn chän läc vµ sö dông tèi ®a hiÖu qu¶ cña chóng, lêi gi¶i thÝch vµ c©u hái nªn râ rµng, ng¾n gän vµ cã träng t©m. Tr¸nh c¸c c©u hái vµ lêi gi¶i thÝch viÓn v«ng, xa thùc tÕ, kh«ng g¾n víi bµi häc. 2. H−íng dÉn HS t×m ho¹ tiÕt ®Ó trang trÝ: Trong thùc tÕ cuéc sèng cã rÊt nhiÒu hoa, l¸, qu¶ vµ h×nh c¸c con vËt hoÆc nh÷ng h×nh h×nh häc cã thÓ dïng lµm ho¹ tiÕt ®Ó trang trÝ. Khi sö dông c¸c h×nh nµy ®Ó ®−a vµo trang trÝ, GV cÇn l−u ý HS ph¶i lùa chän nh÷ng ho¹ tiÕt ®¬n gi¶n, ®Ñp vµ phï hîp ®Ó ®−a vµo bµi, tr¸nh ®−a vµo bµi nh÷ng ho¹ tiÕt qu¸ phøc t¹p, r−êm rµ hoÆc qu¸ s¬ l−îc, th« thiÓn. §èi víi nh÷ng HS kh¸ giái, cã thÓ yªu cÇu c¸c em kh«ng sao chÐp ho¹ tiÕt mµ cã thÓ tù vÏ, tù s¸ng t¹o ra c¸c ho¹ tiÕt mµ m×nh thÝch ®Ó ®−a vµo trang trÝ. 3. H−íng dÉn c¸ch s¾p xÕp ho¹ tiÕt: Tuú theo néi dung tõng bµi trang trÝ mµ GV h−íng dÉn c¸ch s¾p xÕp ho¹ tiÕt cho phï hîp. Cã thÓ s¾p xÕp ho¹ tiÕt theo c¸ch ®èi xøng, c¸ch xen kÏ hoÆc c¸ch nh¾c l¹i. L−u ý HS dï s¾p xÕp theo c¸ch nµo th× còng cÇn trang trÝ lµm næi râ ®Æc tr−ng cña tõng lo¹i bµi trang trÝ cô thÓ, tr¸nh s¾p xÕp ho¹ tiÕt mét c¸ch tuú tiÖn, kh«ng ®óng theo yªu cÇu cña bµi. Kh«ng yªu cÇu cao vÒ kÜ n¨ng vÏ ho¹ tiÕt. kÜ n¨ng s¾p xÕp ho¹ tiÕt. 4 H−íng dÉn HS c¸ch t« mµu vµo bµi trang trÝ Khi thùc hµnh lµm bµi trang trÝ, GV cã thÓ gîi ý ®Ó HS t« mµu tïy theo ý thÝch vµ c¶m xóc riªng, nh−ng kh«ng ph¶i t« mµu mét c¸ch tïy tiÖn. 13
GV cÇn gîi ý ®Ó HS biÕt c¸ch chän mµu, t« mµu, phèi mµu mét c¸ch hîp lÝ theo yªu cÇu cña tõng bµi, ®ã lµ c¸ch t« mµu ®¬n gi¶n, c¸ch t« mµu ®Òu, gän trong h×nh vµ lµm næi râ néi dung chÝnh. Yªu cÇu HS tr¸nh sö dông qu¸ nhiÒu mµu trong mét bµi trang trÝ, (chØ nªn sö dông 3 ®Õn 4 mÇu). 5. H−íng dÉn thùc hµnh: Khi HS trùc tiÕp vÏ míi lµ lóc HS dÔ tiÕp thu kiÕn thøc vµ thÓ hiÖn sù tiÕp thu trªn bµi vÏ cô thÓ, lóc nµy GV cÇn ®Õn tõng bµn ®Ó xem xÐt vµ h−íng dÉn thªm... Gîi ý, ®éng viªn khÝch lÖ HS vÏ, kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo bµi vÏ cña HS. Cã thÓ sö dông c¸c bµi tËp ®ang vÏ cña HS ®Ó lµm mÉu h−íng dÉn, bæ sung. NÕu thÊy cÇn h−íng dÉn bæ sung, GV yªu cÇu c¶ líp dõng vÏ ®Ó l¾ng nghe. GV kh«ng nªn nãi nhiÒu khi HS ®ang vÏ. 6. NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸: Cuèi tiÕt häc cÇn dµnh thêi gian ®Ó nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi vÏ cña HS. Nªn chän mét sè bµi tèt, trung b×nh vµ ch−a tèt ®Ó treo vµ nhËn xÐt. Yªu cÇu HS cïng tham gia nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ c¸c bµi vÏ ®−îc treo. CÇn h−íng HS nhËn xÐt theo c¸c néi dung: C¸ch chän, c¸ch vÏ ho¹ tiÕt. C¸ch s¾p xÕp ho¹ tiÕt. C¸ch vÏ mµu. GV cÇn l−u ý lÊy ®éng viªn, khÝch lÖ lµ chñ yÕu, kh«ng chª nh÷ng HS vÏ yÕu tr−íc líp. Chó ý yªu cÇu HS vÏ thªm ë nhµ. c. Ph©n m«n VÏ tranh: − VÏ tranh ®Ò tµi lµ h×nh thøc rÌn luyÖn cho HS tËp s¸ng t¹o khi vÏ tranh, ®−a c¸c em tiÕp cËn víi c¸i ®Ñp, t¹o ®iÒu kiÖn cho n¨ng khiÕu mÜ thuËt cña c¸c em ph¸t triÓn... VÏ tranh ®Ò tµi lµ tæng hîp kiÕn thøc gi÷a c¸c ph©n m«n, nã kÝch thÝch cho HS thãi quen quan s¸t, t×m tßi vµ kh¸m ph¸ cuéc sèng xung quanh. Qua vÏ tranh, c¸c em sÏ lµm giµu thªm kiÕn thøc, ph¸t triÓn trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o, rÌn luyÖn cho c¸c em thãi quen lµm viÖc ch¨m chØ, nghiªm tóc, say mª. §ã còng lµ c¬ héi ®Ó HS ®−îc ho¹t ®éng, ®−îc tiÕp xóc víi ng«n ng÷ thùc sù cña mÜ thuËt. 14
* §Ó cã thÓ d¹y ®ñ, d¹y ®óng c¸c bµi vÏ tranh theo yªu cÇu c¬ b¶n vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ë líp 2, ng−êi GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm c¨n b¶n sau ®©y: 1. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: − §å dïng d¹y häc phôc vô cho c¸c bµi vÏ tranh ®Ò tµi tèt nhÊt lµ sö dông c¸c tranh mÉu do HS vÏ. C¸c tranh mÉu nµy ph¶i ®−îc chän läc vµ ë mçi tranh ph¶i cã nh÷ng nÐt ®Æc biÖt, ®iÓn h×nh, cã thÓ gióp cho GV khai th¸c phôc vô tèt cho bµi d¹y. C¸c bøc tranh mÉu nµy cÇn bao gåm 3 lo¹i: Lo¹i tèt, lo¹i trung b×nh vµ lo¹i ch−a tèt. Tr−íc khi sö dông c¸c ®å dïng d¹y häc nµy, GV cÇn xem xÐt kÜ, suy nghÜ, t×m hiÓu tõng néi dung tranh ®Ó khi lªn líp sö dông hÕt hiÖu qu¶ cña tõng bøc tranh. Tr¸nh sö dông tranh mÉu mét c¸ch qua loa, t¾c tr¸ch hoÆc qu¸ tham lam, «m ®åm. 2. H−íng dÉn HS t×m chän néi dung ®Ò tµi: Mçi ®Ò tµi cã nhiÒu chñ ®Ò kh¸c nhau, cã hiÓu ®−îc néi dung chñ ®Ò, HS míi nhí l¹i, míi t−ëng t−îng ®−îc nh÷ng h×nh ¶nh cã liªn quan ®Õn néi dung bµi vÏ. ë phÇn nµy, tèt nhÊt lµ GV nªn chuÈn bÞ mét hÖ thèng c©u hái cô thÓ tõ dÔ ®Õn khã, cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn néi dung chñ ®Ò ®Ó gióp c¸c em tiÕp cËn néi dung bµi. C¸c c©u hái nµy sÏ gióp HS t×m hiÓu ®Ò tµi vµ h×nh dung ra nh÷ng g× sÏ ®−îc chän ®Ó vÏ trªn bøc tranh. Tr¸nh ®−a ra nh÷ng c©u hái khã, c©u hái v« nghÜa (nªn dïng ph−¬ng ph¸p gîi më g©y høng thó ®Ó l«i cuèn HS khi tr¶ lêi c¸c c©u hái). §Ó gióp HS tr¶ lêi c¸c c©u hái ®óng träng t©m, GV cã thÓ dïng ph−¬ng ph¸p vÊn ®¸p gîi më hoÆc tæ chøc trao ®æi th¶o luËn nhãm. 3. H−íng dÉn HS s¾p xÕp bè côc bøc tranh: VÏ ®−îc mét bøc tranh ®Ò tµi lµ viÖc rÊt khã kh¨n ®èi víi HS líp 2. NÕu kh«ng cã tranh mÉu, kh«ng cã gîi ý cña GV, HS sÏ rÊt lóng tóng, v× thÕ viÖc treo tranh mÉu vµ giíi thiÖu, ph©n tÝch c¸ch chän h×nh ¶nh, c¸ch s¾p xÕp h×nh ¶nh ë tõng bøc tranh ®Ó HS quan s¸t, ghi nhí lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt. NÕu GV chØ nãi mµ kh«ng cã tranh minh ho¹ th× HS sÏ rÊt khã tiÕp thu, cÇn ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a lêi gi¶ng vµ tranh minh ho¹ nh»m gîi ý ®Ó HS suy nghÜ, nhí l¹i nh÷ng h×nh ¶nh cã liªn quan tíi ®Ò tµi (nh÷ng ng−êi, vËt, nhµ cöa, c©y cèi cã thÓ ®−a vµo tranh). 15
CÇn l−u ý HS chän h×nh ¶nh chÝnh, h×nh ¶nh phô vµ c¸ch s¾p xÕp c¸c h×nh ¶nh ®ã sao cho hîp lÝ, c©n ®èi, cã träng t©m vµ râ néi dung. Tïy theo néi dung cô thÓ cña tõng bµi mµ chän h×nh ¶nh vµ s¾p xÕp bè côc cho phï hîp, tr¸nh tham lam, «m ®åm, tr¸nh s¬ l−îc, ®¬n ®iÖu. ViÖc s¾p xÕp h×nh ¶nh trong bøc tranh ®Ò tµi cho hîp lÝ lµ rÊt cÇn thiÕt vµ quan träng khi vÏ tranh ®Ò tµi. NÕu GV kh«ng h−íng dÉn, kh«ng gîi ý th× HS sÏ lóng tóng kh«ng thÓ vÏ ®−îc bµi. BiÖn ph¸p tèt nhÊt cã lÏ lµ sau khi GV gîi ý chung, h·y ®Ó c¸c em tù do vÏ theo kh¶ n¨ng cña m×nh, tr¸nh b¾t buéc HS vÏ theo khu«n mÉu nhÊt ®Þnh, hoÆc vÏ theo ý chñ quan cña GV. 4. H−íng dÉn vÏ mµu: Mµu s¾c lu«n lu«n hÊp dÉn, l«i cuèn c¸c em HS tiÓu häc. Trong tranh ®Ò tµi, mµu s¾c lµ kÕt hîp hµi hßa gi÷a c¶m xóc vµ lÝ trÝ, mµu s¾c t¹o nªn linh hån vµ vÎ ®Ñp cña bøc tranh. Khi h−íng dÉn HS vÏ mµu, GV cÇn l−u ý h−íng dÉn kÜ thuËt sö dông c¸c chÊt liÖu mµu (mµu d¹, s¸p mµu, mµu n−íc, mµu bét) b»ng c¸ch th«ng qua viÖc giíi thiÖu c¸c bøc tranh cô thÓ vµ thùc hµnh vÏ mÉu cña GV. Cïng víi viÖc h−íng dÉn kÜ thuËt lµ viÖc h−íng dÉn t« mµu vµ phèi hîp mµu cho phï hîp víi bè côc vµ néi dung cña bøc tranh. Th−êng th× HS tiÓu häc rÊt thÝch vÏ mµu nguyªn chÊt vµ khi vÏ mµu c¸c em th−êng vÏ theo b¶n n¨ng. NÕu sù t¸c ®éng cña GV kh«ng ®óng lóc, ®óng chç th× sÏ ¶nh h−ëng kh«ng tèt tíi HS vµ lµm mÊt ®i nh÷ng mµu s¾c trong s¸ng vµ ng©y th¬ cña c¸c em. ChÝnh v× thÕ, viÖc h−íng dÉn cho HS khi vÏ mµu cÇn khÐo lÐo vµ chØ mang tÝnh chÊt gîi ý, ®éng viªn khÝch lÖ, tr¸nh Ðp buéc HS vÏ mµu theo ý cña GV hoÆc b¾t ch−íc c¸c tranh mÉu. §Ó c¸c em vÏ mµu tù do theo ý thÝch, ch¾c ch¾n c¸c em sÏ ph¸t huy ®−îc n¨ng lùc cña b¶n th©n vµ béc lé râ m×nh. Song, nÕu kh«ng cã sù quan t©m, gióp ®ì cña GV, nhiÒu HS sÏ lóng tóng, vÏ mµu sÏ qu¸ lße loÑt hoÆc tèi xØn vµ kh«ng ¨n nhËp víi nhau. ë nh÷ng ®Þa ph−¬ng cßn khã kh¨n. HS ch−a cã mµu vÏ hoÆc ch−a ®ñ, GV cÇn cã biÖn ph¸p kh¾c phôc, t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó HS ®−îc tiÕp xóc víi mµu vµ vÏ mµu, tr¸nh t×nh tr¹ng ®Ó HS chØ vÏ b»ng bót ch× ®en. 5. H−íng dÉn thùc hµnh: Trong khi HS lµm bµi thùc hµnh, GV cÇn ®Õn tõng bµn ®Ó quan s¸t vµ h−íng dÉn thªm, chó ý gióp ®ì nh÷ng HS cßn lóng tóng, ch−a n¾m ®−îc c¸ch vÏ, ®éng viªn khÝch lÖ nh÷ng HS vÏ tèt. 16
Trong khi h−íng dÉn trùc tiÕp trªn c¸c bµi vÏ cña HS, GV còng chØ gîi ý, khÝch lÖ HS vÏ, h¹n chÕ vÏ hoÆc ch÷a trùc tiÕp vµo bµi vÏ cña HS, hoÆc b¾t HS vÏ theo ý cña GV. GV cã thÓ chän läc mét vµi bµi cña HS ®ang vÏ ®Ó h−íng dÉn bæ sung cho c¶ líp nh»m kh¾c phôc nh÷ng chç yÕu vµ häc tËp nh÷ng chç tèt. GV tr¸nh nãi nhiÒu trong khi HS thùc hµnh. 6. NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ bµi vÏ: NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ bµi vÏ cña HS còng lµ mét b−íc quan träng vµ cÇn thiÕt trong c¸c bµi d¹y vÏ tranh ®Ò tµi. Cuèi tiÕt häc cña tõng bµi, GV cÇn dµnh thêi gian ®Ó nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi vÏ cña HS (nªn dïng d©y, cÆp ®Ó treo bµi vÏ trªn b¶ng hoÆc cuèi líp). NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ ®óng sÏ cã t¸c dông ®éng viªn, khÝch lÖ tinh thÇn häc tËp cña HS. NÕu ®¸nh gi¸ chung chung, hoÆc kh«ng ®óng kh¶ n¨ng cña HS sÏ lµm c¸c em mÊt høng thó, ch¸n n¶n vµ kh«ng thÝch vÏ n÷a Bëi vËy, khi ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ bµi vÏ cña HS, GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm sau ®©y: − C¸ch chän néi dung. − C¸ch chän vµ s¾p xÕp h×nh ¶nh chÝnh, phô. − C¸ch vÏ mµu. Khi nhËn xÐt chung, GV cÇn lÊy khen ngîi ®Ó ®éng viªn, khÝch lÖ HS lµ chÝnh. tr¸nh chª HS tr−íc líp. Cè g¾ng t×m ra nh÷ng chç tèt (dï nhá nhÊt) ®Ó khen nh÷ng HS vÏ cßn kÐm. Tæ chøc triÓn l·m nh÷ng tranh vÏ cña HS ®Ó khuÊy ®éng phong trµo häc tËp. Kh«ng ®¸nh gi¸ ngay ®èi víi nh÷ng HS ch−a hoµn thµnh bµi vÏ, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c em ®ã ®−îc vÏ l¹i cho ®Õn khi ®¹t yªu cÇu. Göi nh÷ng bµi vÏ tèt cña HS tham gia c¸c triÓn l·m tranh thiÕu nhi trong n−íc vµ quèc tÕ. d. Ph©n m«nTh−êng thøc MÜ thuËt Trong ch−¬ng tr×nh m«n MÜ thuËt ë cÊp tiÓu häc cã ph©n m«n th−êng thøc mÜ thuËt, néi dung ph©n m«n nµy bao gåm xem tranh cña thiÕu nhi vµ tranh cña ho¹ sÜ. Môc ®Ých cña nh÷ng bµi xem tranh lµ nh»m gióp cho HS ®−îc lµm quen, ®−îc tiÕp xóc víi c¸c bøc tranh ®Ñp th«ng qua ng«n ng÷ cña mÜ thuËt lµ ®−êng nÐt, h×nh m¶ng, bè côc vµ mµu s¾c. 17
Th«ng qua sù tiÕp xóc nµy nh»m gióp cho c¸c em cã ®−îc nh÷ng kiÕn thøc s¬ ®¼ng nhÊt vÒ xem tranh, b−íc ®Çu h×nh thµnh cho c¸c em t×nh c¶m, thÞ hiÕu thÈm mÜ tèt vµ nh÷ng c¶m nhËn ®óng ®¾n vÒ c¸i ®Ñp trong tranh thiÕu nhi vµ tranh cña ho¹ sÜ. C¨n cø vµo dung l−îng thêi gian vµ ®Æc ®iÓm t©m lÝ cña HS tiÓu häc, néi dung vµ yªu cÇu kiÕn thøc cña c¸c bµi xem tranh ®−îc n©ng cao dÇn ë c¸c líp sau. §èi víi líp 1 møc ®é kiÕn thøc chñ yÕu lµ cho HS lµm quen, tiÕp xóc víi c¸c bøc tranh vµ tiÕp ®ã lµ gióp cho HS biÕt c¸ch m« t¶, nhËn xÐt vÒ néi dung, ®Æc ®iÓm cña c¸c bøc tranh ®ã (ë møc ®é ®¬n gi¶n). Lªn líp 2, ngoµi viÖc lµm quen tiÕp xóc víi c¸c bøc tranh, néi dung c¸c bµi th−êng thøc mÜ thuËt cßn yªu cÇu viÖc m« t¶ vµ nhËn xÐt tranh ë møc ®é cao h¬n, cô thÓ h¬n vµ cã träng t©m, tËp trung vµo c¸ch chän h×nh ¶nh, c¸ch s¾p xÕp m¶ng chÝnh, m¶ng phô (bè côc), c¸ch phèi hîp mµu. Bªn c¹nh ®ã HS cßn ph¶i thÓ hiÖn ®−îc b−íc ®Çu nh÷ng c¶m nhËn, nh÷ng t×nh c¶m c¸ nh©n cña m×nh tr−íc c¸c bøc tranh, vµ b−íc ®Çu ph©n biÖt ®−îc ®©u lµ tranh ®Ñp vµ ®©u lµ tranh ch−a ®Ñp khi xem tranh. §©y còng chÝnh lµ c¸c bËc thang ®Çu tiªn ®Ó dÉn d¾t HS b−íc vµo thÕ giíi c¸i ®Ñp víi mét thÞ hiÕu thÈm mÜ ®óng ®¾n, lµnh m¹nh, ®ång thêi gióp c¸c em cã thÓ th−ëng thøc ®−îc c¸i ®Ñp trong cuéc sèng vµ trong nghÖ thuËt, biÕt yªu quý vµ tr©n träng c¸i ®Ñp. * §Ó cã thÓ d¹y ®ñ, d¹y ®óng c¸c bµi th−êng thøc mÜ thuËt theo yªu cÇu c¬ b¶n vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ë líp 2, ng−êi GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm c¨n b¶n sau ®©y 1. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: − GV cã thÓ sö dông tranh mÉu trong SGK, nh−ng khu«n khæ c¸c tranh nµy nhá vµ chÊt l−îng in ch−a cao, nªn hiÖu qu¶ sö dông rÊt h¹n chÕ. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, GV cÇn s−u tÇm thªm c¸c phiªn b¶n tranh mÉu cì to ®Ó HS dÔ quan s¸t. − GV cÇn chuÈn bÞ thªm c¸c tranh kh¸c cã liªn quan ®Õn tranh mÉu ®Ó so s¸nh, ®èi chøng, nh»m lµm phong phó thªm cho tiÕt d¹y vµ më réng kiÕn thøc cho HS. − ë nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn, GV nªn sö dông ®Üa h×nh t− liÖu tranh ®Ó minh ho¹ cho cho viÖc gi¶ng d¹y ph©n m«n nµy. 2. H−íng dÉn HS quan s¸t vµ nhËn xÐt: §èi víi phÇn nµy, GV cÇn xem kÜ tranh tr−íc vµ chuÈn bÞ hÖ thèng c©u hái ng¾n gän, sóc tÝch, xoay quanh néi dung bøc tranh ®Ó dÉn d¾t HS tiÕp cËn víi néi dung, yªu cÇu cña bµi häc. 18
Tr¸nh nh÷ng c©u hái lßng vßng, dµi dßng, v« nghÜa hoÆc nh÷ng c©u hái qu¸ khã hoÆc kh«ng g¾n víi néi dung bµi häc, nh÷ng c©u hái gîi ý cho HS cÇn lµm râ c¸c néi dung: − Tªn t¸c gi¶. − Tªn bøc tranh. − Néi dung chñ ®Ò. − ChÊt liÖu vÏ tranh. − H×nh ¶nh chÝnh vµ phô trªn bøc tranh. − C¸ch s¾p xÕp h×nh vÏ (bè côc) cña bøc tranh. − MÇu s¾c vµ c¸ch phèi hîp mµu s¾c trªn tranh. − C¶m nhËn c¸ nh©n vÒ bøc tranh (thÝch hay kh«ng). Sau mçi c©u HS tr¶ lêi, GV cÇn bæ sung vµ gi¶ng gi¶i thªm cho ®Çy ®ñ, tr¸nh nãi dµi vµ ®i s©u vµ ph©n tÝch cô thÓ tõng néi dung, nh− vËy GV sÏ dÔ m¾c sai lÇm, dÔ sa ®µ vµ dÔ ®i chÖch ra ngoµi yªu cÇu néi dung cña bµi d¹y. − Tr−íc khi cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái thuéc néi dung bµi d¹y, GV cÇn yªu cÇu HS xem kÜ tranh trong SGK (hoÆc quan s¸t kÜ tranh mÉu cña GV). Khi HS xem tranh cã thÓ cho c¸c em cïng trao ®æi vµ th¶o luËn t¹i bµn, hoÆc theo tæ, theo nhãm. 3. H−íng dÉn HS thùc hµnh: − PhÇn h−íng dÉn HS quan s¸t, nhËn xÐt tranh ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái xoay quanh c¸c néi dung nªu trªn, GV nªn s¾p xÕp tõ 20 ®Õn 25 phót, thêi gian cßn l¹i ®Ó cho HS thùc hµnh. §èi víi líp 2, cã thÓ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng nh− trß ch¬i, ®è vui cã néi dung liªn quan ®Õn néi dung bµi häc, hoÆc cho HS thùc hµnh b»ng h×nh thøc viÕt ra giÊy, m« t¶ ng¾n gän néi dung bøc tranh vµ nªu nh÷ng nhËn xÐt, nh÷ng c¶m nhËn c¸ nh©n cña m×nh vÒ bøc tranh ®ã (thÝch hay kh«ng thÝch, t¹i sao thÝch). 4. nhËnn xÐt ®¸nh gi¸ Nªn dµnh tõ 2 ®Õn 3 phót ®Ó nhËn xÐt tiÕt häc. NhÊn m¹nh c¸c yªu cÇu cÇn ghi nhí khi xem tranh: T×m vµ m« t¶ c¸c h×nh ¶nh chÝnh, phô trªn tranh. NhËn xÐt vÒ c¸ch s¾p xÕp h×nh ¶nh chÝnh, phô cña bøc tranh. C¶m nhËn vÎ ®Ñp cña bøc tranh. 19
e. Ph©n m«n TËp nÆn t¹o d¸ng: NÆn lµ mét ho¹t ®éng t¹o h×nh rÊt hÊp dÉn ®èi víi HS, nÕu cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi, c¸c em sÏ t¹o ra ®−îc nh÷ng s¶n phÈm rÊt ®a d¹ng, phong phó, nhiÒu khi hÕt søc bÊt ngê. Do sù h¹n hÑp cña thêi gian, sè bµi nÆn ®−a vµo ch−¬ng tr×nh cßn qu¸ Ýt (4 bµi/n¨m häc), cho nªn môc ®Ých cña nh÷ng bµi nµy còng chØ dõng ë møc ®é lµm quen vµ tiÕp xóc chø ch−a thÓ ®i s©u vµo néi dung cña ng«n ng÷ nµy. B»ng sù lµm quen vµ tiÕp xóc nµy sÏ gãp phÇn hç trî c¸c ph©n m«n kh¸c trong môc tiªu chung cña m«n häc. * §Ó cã thÓ d¹y ®ñ, d¹y ®óng c¸c bµi vÏ tranh theo yªu cÇu c¬ b¶n vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ë líp 2, ng−êi GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm c¨n b¶n sau ®©y: + L−u ý HS chuÈn bÞ ®Êt nÆn vµ dông cô nÆn ®Çy ®ñ vµ chu ®¸o. + GV so¹n bµi, nghiªn cøu bµi chu ®¸o vµ lµm thùc hµnh thµnh th¹o c¸c thao t¸c, c¸c b−íc tiÕn hµnh ®Ó h−íng dÉn mÉu. + Tù t¹o hoÆc s−u tÇm c¸c s¶n phÈm mÉu ®Ñp, hÊp dÉn ®Ó lµm ®å dïng d¹y häc cho tõng bµi cô thÓ. + Chó ý ph−¬ng ph¸p h−íng dÉn b»ng c©u hái vµ gîi ý, t«n träng s¸ng t¹o cña HS, kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo bµi lµm cña HS. + Tæ chøc thi ®ua nÆn gi÷a c¸c bµn, nhãm, tæ. + H−íng dÉn nÆn thªm ë nhµ. + N¬i nµo kh«ng cã ®Êt nÆn (®Êt chÕ s½n) ph¶i sö dông ®Êt sÐt, GV cÇn l−u ý HS khi t×m ®Êt sÐt cÇn nhê ng−êi lín lÊy hé hoÆc lÊy theo nhãm. + Chó ý gi÷ vÖ sinh ch©n, tay, líp häc trong khi häc vµ sau khi häc. + Nh¾c HS khi lµm bµi ë nhµ ph¶i tù lµm kh«ng nhê ng−êi kh¸c lµm hé. + S¶n phÈm sau khi nÆn nªn ph¬i kh« vµ cã thÓ t« mµu cho ®Ñp. + Tr−êng hîp qu¸ khã kh¨n, kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc bµi nÆn th× míi thay thÕ b»ng bµi vÏ hoÆc xÐ d¸n. + NÕu thùc hiÖn bµi vÏ th× h−íng dÉn nh− bµi VÏ tù do. + NÕu thùc hiÖn bµi xÐ d¸n th× h−íng dÉn theo h−íng sau: Cho HS xÐ d¸n theo ý thÝch. L−u ý HS chän giÊy mµu phï hîp, xÐ tõng phÇn, sau dã míi ghÐp l¹i vµ d¸n. L−u ý HS xÐ m¶ng chÝnh, m¶ng phô vµ c¸ch s¾p xÕp h×nh. 20