THI T K S N PH MẾ Ế Ả Ẩ
1. Gi i thi u chungớ ệ
Thi t k s n ph m m i và đ a s n ph m ra th tr ng m t cách nhanh chóng làế ế ả ẩ ớ ư ả ẩ ị ườ ộ
công vi c đ y thách th c đ i v i các nhà s n xu t trong m i ngành công nghi p tệ ầ ứ ố ớ ả ấ ọ ệ ừ
s n xu t vi m ch máy tính đ n s n xu t khoai tây rán.ả ấ ạ ế ả ấ
Hình 2.1. Ti n trình các ho t đ ng trong thi t k s n ph m và ch n l a quyế ạ ộ ế ế ả ẩ ọ ự
trình
Làm th nào đ thi t k nh ng s n ph m đ s n xu t và vi c ho ch đ nh quyế ể ế ế ữ ả ẩ ể ả ấ ệ ạ ị
trình s n xu t đ áp d ng nh ng m u thi t k vào s n xu t s đ c đ c p ch y uả ấ ể ụ ữ ẫ ế ế ả ấ ẽ ượ ề ậ ủ ế
trong ch ng này.ươ
Hình 2.1 cho th y, các ho t đ ng trên có th phân thành ba ch c năng chính: Ti pấ ạ ộ ể ứ ế
th , phát tri n s n ph m, và s n xu t.ị ể ả ẩ ả ấ
•Ti p th ch u trách nhi m v vi c sáng t o ra nh ng ý t ng s n ph m m i vàế ị ị ệ ề ệ ạ ữ ưở ả ẩ ớ
cung c p nh ng đ c đi m s n ph m cho b ph n s n xu t. ấ ữ ặ ể ả ẩ ộ ậ ả ấ
•Thi t k s n ph m ch u trách nhi m trong vi c chuy n nh ng kháiế ế ả ẩ ị ệ ệ ể ữ
ni m k thu t c a s n ph m m i vào m u thi t k cu i cùng. ệ ỹ ậ ủ ả ẩ ớ ẫ ế ế ố
•S n xu t ch u trách nhi m trong vi c ch n l a/ho c xác đ nh quy trìnhả ấ ị ệ ệ ọ ự ặ ị
cho s n ph m m i. ả ẩ ớ
M c tiêu c b n c a b t kỳ m t t ch c nào là cung c p s n ph m và d ch vụ ơ ả ủ ấ ộ ổ ứ ấ ả ẩ ị ụ
ph c v khách hàng. Do đó, vi c thi t k s n ph m và d ch v th c ch t là m c tiêuụ ụ ệ ế ế ả ẩ ị ụ ự ấ ụ
s ng còn c a doanh nghi p. M t s n ph m đ c thi t k hi u qu c n ph i th a mãnố ủ ệ ộ ả ẩ ượ ế ế ệ ả ầ ả ỏ
đ c nh ng yêu c u c a khách hàng, đ t đ c hi u qu v chi phí và t o ra s nượ ữ ầ ủ ạ ượ ệ ả ề ạ ả
ph m đ t ch t l ng, đ t yêu c u trong vi c giao hàng, bán ra th tr ng, và đem l iẩ ạ ấ ượ ạ ầ ệ ị ườ ạ
l i nhu n cho doanh nghi p. M t doanh nghi p có th có đ c l i th c nh tranhợ ậ ệ ộ ệ ể ượ ợ ế ạ
thông qua vi c ng d ng nh ng ý t ng m i m t cách nhanh chóng, th a mãn t t h nệ ứ ụ ữ ưở ớ ộ ỏ ố ơ
nhu c u c a khách hàng, s n xu t nhanh chóng, d s d ng, và d s a ch a h n soầ ủ ả ấ ễ ử ụ ễ ử ữ ơ
v i các s n ph m hi n t i.ớ ả ẩ ệ ạ
Quá trình thi t k s n ph m nh m xác đ nh nh ng lo i nguyên li u nào s đ cế ế ả ẩ ằ ị ữ ạ ệ ẽ ượ
s d ng, kích c và tu i th c a s n ph m, xác đ nh hình d ng c a s n ph m và cácử ụ ỡ ổ ọ ủ ả ẩ ị ạ ủ ả ẩ
yêu c u tiêu chu n v đ c đi m s n ph m? Quá trình thi t k d ch v nh m xác đ nhầ ẩ ề ặ ể ả ẩ ế ế ị ụ ằ ị
lo i nào là quy trình v t lý trong d ch v , nh ng l i ích tr c giác, và l i ích tâm lý màạ ậ ị ụ ữ ợ ự ợ
khác hàng nh n đ c khi s d ng d ch v .ậ ượ ử ụ ị ụ
2. Quy trình thi t k s n ph mế ế ả ẩ
2.1 T ng quanổ
Quy trình thi t k s n ph m bao g m b n b c c b n sau: 1. Phát sinh ýế ế ả ẩ ồ ố ướ ơ ả
t ng, 2. Nghiên c u kh thi, 3. Phát tri n và th nghi m thi t k ban đ u, và 4. Phácưở ứ ả ể ử ệ ế ế ầ
th o thi t k chi ti t cu i cùng c a s n ph m ho c d ch v . Thông th ng, quy trìnhả ế ế ế ố ủ ả ẩ ặ ị ụ ườ
thi t k đ c th c hi n b i nhi u b ph n trong m t doanh nghi p theo nh ng b cế ế ượ ự ệ ở ề ộ ậ ộ ệ ữ ướ
tu n t sau đây (hình 2.2):ầ ự
Hình 2.2 Các b c trong quy trình thi t k s n ph mướ ế ế ả ẩ
Hình 2.2 cho th y, ý t ng v vi c phát tri n s n ph m m i ho c ý t ng vấ ưở ề ệ ể ả ẩ ớ ặ ưở ề
vi c c i ti n s n ph m hi n t i có th xu t phát t nhi u ngu n khác nhau nh t bệ ả ế ả ẩ ệ ạ ể ấ ừ ề ồ ư ừ ộ
ph n nghiên c u và phát tri n c a doanh nghi p, t nh ng l i phàn nàn ho c g i ýậ ứ ể ủ ệ ừ ữ ờ ặ ợ
c a khách hàng, t vi c nghiên c u th tr ng, t nhà cung c p, t s phát tri n c aủ ừ ệ ứ ị ườ ừ ấ ừ ự ể ủ
công ngh . ệ
Thông th ng, b ph n ti p th s nh n nh ng ý t ng này, hình thành kháiườ ộ ậ ế ị ẽ ậ ữ ưở
ni m v s n ph m (ho c nhi u ph ng án khác nhau v s n ph m m i), và th c hi nệ ề ả ẩ ặ ề ươ ề ả ẩ ớ ự ệ
nghiên c u tính kh thi c a s n ph m ho c d ch v đ c đ a ra. N u s n ph m/d chứ ả ủ ả ẩ ặ ị ụ ượ ư ế ả ẩ ị
v đáp ng đ c nhu c u th tr ng và có th mang l i l i ích kinh t cho doanhụ ứ ượ ầ ị ườ ể ạ ợ ế
nghi p, h s ti p t c xây d ng nh ng đ c đi m c a s n ph m và g i đ n b ph nệ ọ ẽ ế ụ ự ữ ặ ể ủ ả ẩ ử ế ộ ậ
k s thi t k đ xây d ng nh ng yêu c u v đ c đi m k thu t ban đ u và sau đóỹ ư ế ế ể ự ữ ầ ề ặ ể ỹ ậ ầ
phát tri n thành nh ng đ c tr ng thi t k chi ti t. Nh ng chi ti t k thu t c a s nể ữ ặ ư ế ế ế ữ ế ỹ ậ ủ ả
ph m thi t k s đ c g i đ n các k s s n xu t, h s xây d ng k ho ch v quyẩ ế ế ẽ ượ ử ế ỹ ư ả ấ ọ ẽ ự ế ạ ề
trình s n xu t nh m đáp ng nh ng yêu c u v thi t b , công c , b trí quá trình s nả ấ ằ ứ ữ ầ ề ế ị ụ ố ả
xu t. Đ c tr ng v ch t o trong quá trình thi t k s đ c chuy n sang b ph nấ ặ ư ề ế ạ ế ế ẽ ượ ể ộ ậ
qu n lý s n xu t c a nhà máy, và l ch trình s n xu t s n ph m m i đ c thi t l p.ả ả ấ ủ ị ả ấ ả ẩ ớ ượ ế ậ
2.2 Sáng t o ý t ngạ ưở
Vi c sáng t o s n ph m xu t phát t s hi u bi t nhu c u khách hàng và chệ ạ ả ẩ ấ ừ ự ể ế ầ ủ
đ ng trong vi c phát tri n đ c nh ng nhu c u c a khách hàng. Ý t ng v s nộ ệ ể ượ ữ ầ ủ ưở ề ả
ph m m i xu t phát ph n l n t chi n l c c a doanh nghi p đ i v i th tr ng. Víẩ ớ ấ ầ ớ ừ ế ượ ủ ệ ố ớ ị ườ
d , n u m t doanh nghi p mu n th c hi n vi c c i ti n, nh ng ý t ng có th xu tụ ế ộ ệ ố ự ệ ệ ả ế ữ ưở ể ấ
phát đ u tiên t phòng thí nghi m ho c các nhóm nghiên c u c a các tr ng đ i h c.ầ ừ ệ ặ ứ ủ ườ ạ ọ
N u doanh nghi p có u th v s n xu t h n là v thi t k , nh ng ý t ng v s nế ệ ư ế ề ả ấ ơ ề ế ế ữ ưở ề ả
ph m m i có th ch y u là t vi c phân tích th m nh s n ph m ho c d ch v c aẩ ớ ể ủ ế ừ ệ ế ạ ả ẩ ặ ị ụ ủ
đ i th c nh tranh và n l c c i ti n nh ng s n ph m đó thành cho riêng doanhố ủ ạ ỗ ự ả ế ữ ả ẩ
nghi p.ệ
Hình 2.3 Ví d đ th tr c giác v m t s n ph m ăn sáng b t ngũ c cụ ồ ị ự ề ộ ả ẩ ộ ố
- Đ th tr c giác là ph ng pháp đ c th c hi n nh m so sánh nh ng nh nồ ị ự ươ ượ ự ệ ằ ữ ậ
th c khác nhau v nh ng s n ph m/d ch v khác nhau c a khách hàng. Đ i th c nhứ ề ữ ả ẩ ị ụ ủ ố ủ ạ
tranh s là ngu n c a nh ng ý t ng và là đ ng c thúc đ y doanh nghi p hành đ ng.ẽ ồ ủ ữ ưở ộ ơ ẩ ệ ộ
Đ th tr c giác so sánh nh n th c c a khác hàng v nh ng s n ph m c a doanhồ ị ự ậ ứ ủ ề ữ ả ẩ ủ
nghi p so v i s n ph m c a đ i th c nh tranh.ệ ớ ả ẩ ủ ố ủ ạ
- Đ th c m là ph ng pháp đ th giúp doanh nghi p phát hi n s thích c aồ ị ụ ươ ồ ị ệ ệ ở ủ
khách hàng
Đ th c m giúp nh n d ng các ph n khúc th tr ng và phát hi n s thích c aồ ị ụ ậ ạ ầ ị ườ ệ ơ ủ
khách hàng.
- So sánh chu n là vi c so sánh s n ph m ho c quy trình s n xu t v i s n ph mẩ ệ ả ẩ ặ ả ấ ớ ả ẩ
có ch t l ng cao nh t cùng lo i. So sánh chu n tr c h t c n tìm nh ng s n ph mấ ượ ấ ạ ẩ ướ ế ầ ữ ả ẩ
ho c quy trình s n xu t có ch t l ng cao nh t ho c hi n đ i nh t, so sánh v i s nặ ả ấ ấ ượ ấ ặ ệ ạ ấ ớ ả
ph m cùng lo i c a doanh nghi p, và th c hi n ki n ngh cho vi c c i ti n d a trênẩ ạ ủ ệ ự ệ ế ị ệ ả ế ự
k t qu so sánh. Doanh nghi p so sánh có th hoàn toàn không cùng ngành ngh .ế ả ệ ể ề
Ng c l i quá trình k thu t l i liên quan đ n vi c khám phá c n th n t ng chi ti tượ ạ ỹ ậ ạ ế ệ ẩ ậ ừ ế
trong s n ph m c a đ i th c nh tranh t đó th c hi n nh ng c i ti n cho s n ph mả ẩ ủ ố ủ ạ ừ ự ệ ữ ả ế ả ẩ
c a doanh nghi p.ủ ệ
Hình 2.4 Ví d v đ th c mụ ề ồ ị ụ
2.3 Nghiên c u kh thiứ ả
Nghiên c u kh thi bao g m các b c phân tích th tr ng, phân tích kinh t vàứ ả ồ ướ ị ườ ế
phân tích k thu t/chi n l c.ỹ ậ ế ượ
Vi c th c hi n nghiên c u kh thi bao g m nhi u b c phân tích và b t đ uệ ự ệ ứ ả ồ ề ướ ắ ầ
b ng phân tích th tr ng. B c phân tích th tr ng nh m đánh giá nhu c u v s nằ ị ườ ướ ị ườ ằ ầ ề ả
ph m đ c thi t k nh m h tr và tr l i câu h i li u có ti p t c th c hi n quy tẩ ượ ế ế ằ ỗ ợ ả ờ ỏ ệ ế ụ ự ệ ế
đ nh đ u t vào s n ph m m i hay không?ị ầ ư ả ẩ ớ
N u có nhu c u v s n ph m, phân tích kinh t đ c th c hi n nh m cế ầ ề ả ả ế ượ ự ệ ằ ướ
l ng chi phí cho vi c phát tri n và s n xu t s n ph m và so sánh v i doanh thu cượ ệ ể ả ấ ả ẩ ớ ướ
l ng. Các k thu t đ nh l ng nh phân tích l i ích/chi phí, lý thuy t ra quy t đ nh,ượ ỹ ậ ị ượ ư ợ ế ế ị
giá tr hi n t i ròng (NPV) ho c su t thu h i n i t i (IRR), đ c s d ng ph bi nị ệ ạ ặ ấ ồ ộ ạ ượ ử ụ ổ ế