Tham khảo tài liệu 'thời bắc thuộc và cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc', tài liệu phổ thông, lịch sử phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: THỜI BẮC THUỘC VÀ CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP DÂN TỘC
- THỜI BẮC THUỘC VÀ CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP DÂN
TỘC (Từ thế kỷ I đến đầu thế kỷ X)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Giúp HS nắm được nội dung cơ bản chính sách đô hộ của triều đại
phong kiến phương Bắc ở nước ta và những chuyển biến kinh tế, văn hoá, xã
hội nước ta trong thời Bắc thuộc.
2. Tư tưởng
- Giáo dục tinh thần đấu tranh bền bỉ chống đồng hoá giành độc lập
dân tộc của nhân dân ta.
3. Kỹ năng
- Bồi dưỡng kỹ năng liên hệ giữa nguyên nhân và kết quả, chính trị
với kinh tế, văn hoá, xã hội.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Lược đồ SGK ban KHXH nhân văn lớp 10.
- Tài liệu minh hoạ khác.
- III. TIếN TRÌNH Tổ CHứC DạY - HọC
1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi : Tóm tắt quá trình hình thành quốc gia Văn Lang – Âu
Lạc.
Cuâ hỏi : Đời sống vật chất tinh thần của người Việt cổ trong xã
hội Văn Lang – Âu Lạc.
2. Mở bài
Từ sau khi nước Âu Lạc bị Triệu Đà xâm chiếm 179 TCN cho đến thế
kỷ X nước ta bị các Triều đại phong kiến phương Bắc đô hộ. Lịch sử thường
gọi đó là thời kỳ Bắc thuộc. Để thấy được chế độ cai trị tàn bạo, âm mưu
thâm độc của phong kiến phương Bắc với dân tộc ta và những chuyển biến
về kinh tế, văn hoá xã hội ở nước ta thời Bắc thuộc, chúng ta tìm hiểu bài
15.
3. Tổ chức các hoạt động trên lớp
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
I. CHẾ ĐỘ CAI TRỊ CỦA CÁC TRIỀU ĐẠI PHONG KIẾN PHƯƠNG
BẮC VÀ NHỮNG CHUYỂN BIẾN TRONG XÃ HỘI VIỆT NAM
Chế độ cai trị
Hoạt động 1: Cả lớp – cá nhân
- GV giảng giải: 179 TCN Triệu Đà a. Tổ chức bộ máy cai trị:
xâm lược Âu Lạc, từ đó nước ta lần lượt
bị các triều đại phong kiến Trung quốc:
nhà Triệu, Hán, Tuỳ, Đường đô hộ. Đất
Âu Lạc cũ bị chia thành các quận huyện.
- Nhà Triệu chia thành 2 Quận, sáp
nhập vào quốc gia Nam Việt.
- Nhà Hán chia làm 3 Quận sáp nhập
vào Giao Chỉ cùng với một số quận của
Trung Quốc.
- Nhà Tuỳ, Đường chia làm nhiều - Các triều đại phong kiến phương
Bắc từ nhà Triệu, Hán, tuỳ, đường
châu.
Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm đều chia nước ta thành các quận,
40, chính quyền đô hộ cử quan lại cai trị huyện cử quan lại cai trị đến cấp
đến cấp huyện (Trực trị). huyện.
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
- GV phát vấn: các triều đại phong
kiến phương Bắc chia Âu Lạc cũ thành
quận, huyện nhằm mục đích gì?
- HS suy nghĩ trả lời. - Mục đích của phong kiến phương
- GV bổ sung, kết luận về âm mưu Bắc là sáp nhập đất Âu Lạc cũ vào
thâm độc của chính quyền phương Bắc. bản đồ Trung Quốc.
b. Chính sách bóc lột về kinh tế và
Hoạt động 2: Cả lớp - Cá nhân
- GV yêu cầu HS đọc SGK để thấy đồng hoá về văn hoá.
những chính sách bóc lột kinh tế chính
quyền đô hộ.
- HS theo dõi SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét, bổ sung, kết luận. + Thực hiện chính sách bóc lột,
cống nạp nặng nề.
+ Nắm độc quyền muối và sắt.
+ Quan lại đô hộ bạo ngược tham
lam ra sức bóc lột dân chúng để làm
- GV có thể minh hoạ bằng tư liệu giàu.
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
tham khảo về chính sách bóc lột tàn bạo,
triệt để của chính quyền đô hộ trong sách
hướng dẫn GV.
- GV phát vấn: Em có nhận xét gì về
chính sách bóc lột của chính quyền đô
hộ?
- HS suy nghĩ, trả lời:
Đó là một chính sách bóc lột triệt để
tàn bạo, đặc biệt nặng nề chỉ có ở một
chính quyền ngoại bang.
Hoạt động 3: cả lớp - Cá nhân
- GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấy - Chính sách đồng hoá về văn hoá.
được chính sách về văn hoá của chính
quyền đô hộ.
- HS theo dõi SGK, trả lời câu hỏi.
- GV bổ sung, kết luận: + Truyền bá Nho giáo, mở lớp chữ
- GV có thể gợi cho HS nhớ lại những Nho.
kiến thức đã học về Nho giáo. Giáo lý của
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
Nho Giáo quy định tôn ti, trật tự xã hội rất
khắt khe ngặt nghèo vì vậy chính quyền
đô hộ phương Bắc truyền bá Nho giáo
vào nước ta cũng không nằm ngoài mục
đích. + Bắt nhân dân ta phải theo phong
tục, tập quán người Hoa.
+ Đưa người Hán vào sống chung
với người Việt.
- GV phát vấn: Chính sách đó chính
quyền đô hộ nhằm mục đích gì? GV có
thể gợi ý: Chính quyền đô hộ bắt nhân
dân phải thay đổi cho giống với người
Hán, giống đến mức không phân biệt
được đâu là người Hán đâu là người Việt
thì càng tốt.
- Hán hoá người Việt âm mưu đó
thường gọi là gì? Nhằm mục đích thực hiện âm
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
- HS suy nghĩ và trả lời. mưu đồng hoá dân tộc Việt Nam.
- GV nhận xét, bổ sung, kết luận: Về
mục đích của chính quyền đô hộ để HS
thấy được âm mưu thâm độc của chính - Chính quyền đô hộ còn áp dụng
quyền phương Bắc. luật pháp hà khắc thẳng tay đàn áp
- GV giảng giải tiếp về luật pháp hà các cuộc đấu tranh của nhân dân ta.
khắc và chính sách đàn áp các cuộc đấu
tranh của chính quyền đô hộ.
- GV tiểu kết: Chính sách bóc lột vô
cùng tàn bạo và thâm độc của chính
quyền đô hộ kéo dài hàng nghìn năm
trong thời Bắc thuộc quả là một thử thách
vô cùng cam go, ác liệt với dân tộc ta
trong cuộc đấu tranh giữ gìn bản sắc văn
hoá dân tộc. Những chính sách đó đưa
đến sự chuyển biến xã hội như thế nào?
Chúng ta vào mục 2.
Những chuyển biến xã hội
Hoạt động 4: Cả lớp và cá nhân
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
- GV thuyết trình về tình hình kinh tế a. Về kinh tế
của nước ta thời Bắc thuộc cơ bản như - Trong nông nghiệp:
trong SGK sau đó kết luận. + Công cụ sắt được sử dụng phổ
biến.
+ Công cuộc khai hoang được đẩy
mạnh.
+ Thuỷ lợi mở mang.
Năng suất lúa tăng hơn trước.
- Thủ công nghiệp, thương mại có
sự chuyển biến đáng kể.
+ Nghề cũ phát triển hơn: Rèn sắt,
khai thác vàng bạc làm đồ trang sức.
+ Một số nghề mới xuất hiện như
làm giấy, làm thuỷ tinh.
+ Đường giao thông thuỷ bộ giữa
- GV phát vấn: Em có nhận xét gì về các vùng quận hình thành.
tình hình kinh tế nước ta thời Bắc thuộc?
GV có thể gợi ý: So với thời kỳ Văn Lang
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
– Âu Lạc có biến đổi không? Biến đổi
nhanh hay chậm? Nguyên nhân dẫn đến
sự biến đổi?
- HS suy nghĩ, so sánh trả lời.
- GV bổ sung kết luận: Mặc dù chịu sự
kìm hãm và bóc lột nặng nề của chính
quyền đô hộ nhưng nền kinh tế Âu Lạc cũ
vẫn phát triển tuy chậm chạp và không
toàn diện. Do sự giao lưu kinh tế một số
thành tựu kỹ thuật của Trung Quốc đã
theo bước chân những kẽ đô hộ vào nước
ta như sử dụng phân bón trong nông
nghiệp, dùng kiến diệt sâu bọ, rèn sắt, làm
giấy, làm thuỷ tinh … góp phần làm biến
đổi nền kinh tế của Âu Lạc cũ.
b. Về văn hoá – xã hội:
Hoạt động 5: Cả lớp - cá nhân
- GV yêu cầu HS đọc SGK để thấy
được trong bối cảnh chính quyền đô hộ ra
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
sức thực hiện âm mưu đồng hoá thì văn
hoá dân tộc ta phát triển như thế nào?
- HS theo dõi SGK, trả lời câu hỏi. + Về văn hoá
- GV bổ sung và kết luận. - Một mặt ta tiếp thu những tích cực
- GV có thể minh hoạ thêm tiếp thu có của văn hoá Trung Hoa thời Hán –
chọn lọc các yếu tố bên ngoài đó là kết Đường như: ngôn ngữ, văn tự.
quả tất yếu của sự giao lưu văn hoá. - Bên cạnh đó nhân dân ta vẫn giữ
GV phân tích: mặc dù chính quyền đô được phong tục tập quán: Nhuộm
hộ thi hành những chính sách đồng hoá răng, ăn trầu, làm bánh chưng, bánh
bắt nhân dân ta phải thay đổi phong tục dày, tôn trọng phụ nữ.
theo người Hán. Nhưng do tổ tiên đã kiên Nhân dân ta không bị đồng hoá.
trì đấu tranh qua hàng nghìn năm nên đã
bảo vệ được bản sắc văn hoá dân tộc.
Dưới bầu trời của các làng, xã Việt Nam
phong tục, tập quán của dân tộc vẫn được
giữ và phát huy.
Hoạt động 6: Cá nhân Về xã hội có chuyển biến
- GV yêu cầu HS theo dõi SGK rồi so
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
sánh với thời kỳ Văn Lang Âu Lạc để
thấy được sự biến đổi về xã hội. - Quan hệ xã hội là quan hệ giữa
nhân dân với chính quyền đô hộ
(thường xuyên căng thẳng).
- Đấu tranh chống đô hộ.
- Ở một số nơi nông dân tự do bị
nông nô hoá, bị bóc lột theo kiểu địa
tô phong kiến.
- Gv phân tích để HS thấy được quan
hệ bóc lột địa tô phong kiến xâm nhập
vào đất Âu Lạc cũ và sẽ dẫn đến sự biến
đổi sâu sắc hơn về mặt xã hội. Các tầng
lớp xã hội có chuyển biến thành các tầng
lớp mới. Một số nông dân công xã tự do
biến thành nông nô. Một số người nghèo
khổ biến thành nô tì.
4. Sơ kết bài học
- Chính sách đô hộ của chính quyền phương Bắc: mục đích, kết quả.
- - Sự biến đổi về kinh tế văn hoá, xã hội ở nước ta thời Bắc thuộc.
5. Dặn dò
- HS Học bài, trả lời câu hỏi SGK trang 73.
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
