zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Doanh Marketing

» Marketing - Bán hàng

Thực trạng mua sắm trực tuyến ngành hàng tiêu dùng nhanh tại Việt Nam

Chia sẻ: Tưởng Trì Hoài | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Báo xấu

10
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài báo "Thực trạng mua sắm trực tuyến ngành hàng tiêu dùng nhanh tại Việt Nam" nhằm mục đích phác thảo việc mua hàng FMCG trực tuyến của người tiêu dùng Việt Nam. Dữ liệu thứ cấp được sử dụng trong nghiên cứu này. Các chỉ số chủ yếu được lấy từ Cơ sở dữ liệu của Tổng cục Thống kê Việt Nam (GSO), Ngân hàng Thế giới, Kantar Worldpanel và Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM). Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thực trạng mua sắm trực tuyến ngành hàng tiêu dùng nhanh tại Việt Nam

KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC CẤP THÀNH PHỐ THỰC TRẠNG MUA SẮM TRỰC TUYẾN NGÀNH HÀNG TIÊU DÙNG NHANH TẠI VIỆT NAM Võ Thụy Thanh Tâm1 Tóm tắt Bài báo nhằm mục đích phác thảo việc mua hàng FMCG trực tuyến của người tiêu dùng Việt Nam. Dữ liệu thứ cấp được sử dụng trong nghiên cứu này. Các chỉ số chủ yếu được lấy từ Cơ sở dữ liệu của Tổng cục Thống kê Việt Nam (GSO), Ngân hàng Thế giới, Kantar Worldpanel và Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM). Từ số liệu tổng hợp, có thể kết luận rằng phần lớn người tiêu dùng Việt Nam chi nhiều vào thực phẩm và các đồ gia dụng khi mua hàng trên internet. Hơn nữa, hậu Covid, thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ hơn ở các vùng nông thôn so với các thành phố lớn. Phần cuối của bài viết là những đề xuất của các tác giả nhằm phát triển thương mại điện tử ở Việt Nam trong điều kiện bình thường mới. Từ khóa: người tiêu dùng, mua hàng trực tuyến, FMCG, Việt Nam 1. GIỚI THIỆU Sự ra đời của thương mại điện tử là kết quả của tốc độ phát triển nhanh chóng của internet và sự phổ biến của các thiết bị điện tử. Trong 20 năm qua, Việt Nam đã chứng kiến sự thay đổi hoàn toàn trong cách người tiêu dùng mua sắm. Với sự tiện lợi của mua sắm trực tuyến như tiết kiệm chi phí, giao hàng nhanh, dễ dàng so sánh, không áp lực và đa dạng sản phẩm, người mua đã quan tâm đến việc mua sắm trực tuyến hơn là đến mua hàng trực tiếp tại một cửa hàng (Pilík & Juřičková, 2016). Vào năm 2021, khoảng 19,6% doanh số bán lẻ trên toàn thế giới đến từ thương mại điện tử (Copolla, 2022). Số lượng người mua trực tuyến và doanh số bán lẻ điện tử trên toàn thế giới trong năm nay đã tăng lần lượt 4,39% (2,14 tỷ người) và 16,67% (4,9 nghìn tỷ đô la Mỹ) so với năm 2020 (Copolla, 2022; Chevalier, 2022). Vì vậy, có thể nói, mua sắm trên nền tảng thương mại điện tử không còn là một phương thức mua hàng mới, thay vào đó nó đã trở nên phổ biến và trở thành một thói quen mới của rất nhiều người. Bên cạnh xu hướng phát triển chung của thương mại điện tử toàn cầu, người Việt Nam đầu năm 2020 dưới ảnh hưởng của đại dịch Covid đã thay đổi đáng kể thói quen mua sắm. Theo Bộ Công Thương, giai đoạn 2020 - 2021, Việt Nam đã chứng kiến nhiều chuyển biến tích cực từ thói quen mua sắm, kinh doanh trực tuyến của người tiêu dùng và doanh nghiệp cả nước, tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử năm 2020 ổn định ở mức 18%, với doanh thu bán lẻ đạt 11,8 tỷ USD. Tỷ lệ người dân sử dụng Internet tại Việt Nam đạt 70% vào năm 2020 với 49,3 triệu người tiêu dùng mua sắm trực tuyến, tuy nhiên, tỷ trọng doanh thu thương mại điện tử B2C chỉ đạt 5,5% trong tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước vào năm 2020 (Bộ Công Thương, 2021). Nói cách khác, thị trường thương mại điện tử B2C của Việt Nam còn rất nhiều tiềm năng để khai thác và phát triển. Hơn nữa, theo Quyết định số 645 / QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021-2025, “đến năm 2025, các địa phương ngoại trừ Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh sẽ chiếm 50% giá trị giao dịch thương mại điện tử B2C trên 1 ThS, Giảng viên, Khoa Marketing – Kinh doanh quốc tế, Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh, vtt.tam@hutech.edu.vn 303
MARKETING GIAI ĐOẠN BÌNH THƯỜNG MỚI toàn quốc” (VECOM, 2021). Có thể thấy, Chính phủ Việt Nam rất chú trọng đến việc thúc đẩy thương mại điện tử. Bài báo được thực hiện với mục tiêu phát thảo hoạt động mua hàng trực tuyến ngành hàng FMCG của người tiêu dùng Việt Nam. Cấu trúc bài báo gồm ba phần, bắt đầu với phần giới thiệu, tiếp theo là thực trạng tình hình tiêu dùng FMCG thông qua thương mại điện tử tại Việt Nam, và một số đề xuất được tác giả đưa vào trong phần kết luận. 2. THỰC TRẠNG VIỆC MUA SẮM TRỰC TUYẾN NGÀNH HÀNG FMCG TẠI VIỆT NAM Đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế Việt Nam. Chỉ thị số 16 / CT-TTg về cách ly xã hội trong thời gian dài đã ảnh hưởng đến kết quả tăng trưởng kinh tế (GDP) của cả nước. Theo đó, GDP quý III / 2021 có mức giảm sâu nhất kể từ khi được tính toán và công bố ở Việt Nam với mức giảm 6,17% so với cùng kỳ năm ngoái (Tổng cục Thống kê Việt Nam, 2022a). Trước tình hình đó, Đảng và Chính phủ Việt Nam đã ban hành các quyết sách “ứng phó an toàn, linh hoạt và kiểm soát có hiệu quả đại dịch Covid-19, kịp thời ngăn chặn, khống chế đại dịch và phát triển kinh tế - xã hội, kinh tế - xã hội Việt Nam hoạt động quý IV và năm 2021 đạt nhiều kết quả đáng khích lệ, GDP năm 2021 tăng 2,58% so với năm trước và dự kiến phục hồi lên 5,5% vào năm 2022 (WorldBank, 2022). Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân năm 2021 tăng 1,84% so với năm 2020 (Tổng cục Thống kê Việt Nam, 2022b). Đây là năm có chỉ số CPI tăng thấp trong nhiều năm trở lại đây. Chỉ số CPI tăng lần lượt 3,53%, 3,54%, 2,79% và 3,23% trong các năm 2017, 2018, 2019, 2020 (số liệu tổng hợp từ Tổng cục Thống kê). Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê Việt Nam (2022a) và Kantar Worldpanel (2022), từ năm 2017 đến năm 2020, tốc độ tăng trưởng doanh thu bán lẻ hàng tiêu dùng có nhiều thay đổi. Năm 2020, tốc độ tăng doanh thu bán lẻ giảm gần 50% so với năm trước. Vào năm 2021, ngoại trừ Bưu chính và truyền thông và Văn hóa, giải trí & du lịch chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của Covid 19, các ngành khác có mức tăng nhẹ. Đồ uống và thuốc lá tăng 1,85% trong khi Lương thực và thực phẩm, Thiết bị & hàng hóa gia dụng và Thuốc & dịch vụ chăm sóc sức khỏe tăng chậm lần lượt 0,72%, 0,66% và 0,2%. Kantar (Công ty Nghiên cứu Thị trường Đa quốc gia) đã công bố báo cáo “FMCG Monitor Full Year 2021” cập nhật tổng quan thị trường FMCG 2021 và đề cập đến các xu hướng chính trong hành vi mua sắm của người tiêu dùng Việt Nam đến năm 2022. Dựa trên số liệu này, có thể thấy tốc độ tăng trưởng FMCG chậm lại so với mức đỉnh của năm ngoái. Hình 1 được vẽ dựa trên tổng hợp dữ liệu từ Kantar trong 5 năm (2017 - 2021) về tăng trưởng giá trị bán hàng tại 4 thành phố trọng điểm (Thành phố Hồ Chí Minh, Thủ đô Hà Nội, Thành phố Đà Nẵng và Thành phố Cần Thơ) so với các vùng nông thôn. 304
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC CẤP THÀNH PHỐ Hình 1. Tăng trưởng giá trị bán hàng ở 4 thành phố trọng điểm so với nông thôn (Nguồn: tác giả tự vẽ dựa trên tổng hợp số liệu) Từ Hình 1 cho thấy tổng giá trị bán hàng ở cả thành thị và nông thôn đều tăng qua các năm. Ở khu vực thành thị, tổng giá trị bán hàng tăng 10% vào năm 2020 trong khi năm 2021 chỉ tăng 4%. Ở khu vực nông thôn, chỉ số tăng trưởng ở mức 10% vào năm 2020 trong khi năm 2021 tăng 5%. Chỉ số tăng trưởng giảm hơn một nửa được giải thích là do đại dịch Covid 19. Cuối năm 2020, đại dịch Covid lần đầu tiên xảy ra tại Việt Nam, người dân đổ xô đi mua thực phẩm và các sản phẩm thiết yếu dẫn đến chỉ số tăng trưởng giá trị cao nhất trong bốn năm qua. Bước sang năm thứ 2 của Covid, mọi thứ đã lắng xuống, tốc độ tăng trưởng FMCG chậm lại so với mức đỉnh của năm 2020. Bên cạnh đó, có thể thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ của FMCG ở khu vực nông thôn trong giai đoạn dịch (từ 5.4% năm 2018 lên 9.3% năm 2019 và 10% năm 2020). Đến năm 2021, thương mại điện tử ở khu vực nông thông vẫn tăng trưởng cao hơn khu vực bốn thành phố lớn (5% so với 4%). Hình 2 và Hình 3 thể hiện sự thay đổi giá trị bán hàng đối với một số ngành hàng ở cả hai khu vực (thành thị - nông thôn). Hai hình này cho thấy trong năm 2021, thực phẩm đóng gói và sữa & các sản phẩm từ sữa tiếp tục là hai lĩnh vực thúc đẩy tăng trưởng thương mại điện tử ở Việt Nam với tỷ lệ 5% và 14% ở thành thị và 11% và 12% ở nông thôn. Trong khi đó, năm 2021 đồ uống chịu tác động tiêu cực, giảm 2% so với năm 2020 ở thành thị, đặc biệt giảm 8% ở vùng nông thôn. Hơn nữa, trong khi các sản phẩm chăm sóc cá nhân và chăm sóc gia đình dường như không phải là những mặt hàng được người dân thành phố ưu tiên mua vào năm 2021 (giảm 2% mỗi mặt hàng), chúng vẫn được người dân nông thôn tiêu dùng nhiều (tăng 7% và 2% tương ứng). 305
MARKETING GIAI ĐOẠN BÌNH THƯỜNG MỚI Hình 2. Tỷ lệ phần trăm thay đổi giá trị bán hàng của hiệu quả hoạt động ngành ở khu vực đô thị 4 thành phố trọng điểm (Nguồn: tác giả tự vẽ dựa trên tổng hợp số liệu) Hình 3. Phần trăm thay đổi giá trị bán hàng của hoạt động ngành ở nông thôn (Nguồn: tác giả tự vẽ dựa trên tổng hợp số liệu) Theo Kantar Worldpanel (2022) tỷ trọng giá trị bán hàng kênh bán lẻ ở khu vực thành thị và nông thôn như sau: Các kênh bán lẻ hiện đại như siêu thị mini hay trực tuyến tiếp tục chiếm được sự ưu ái của người tiêu dùng, trong đó bán hàng qua internet chiếm 60% doanh thu bán lẻ tại thành thị và 40% tại nông thôn. Với tỷ trọng doanh thu như thế có thể thấy rằng kênh bán hàng trực tuyến ngày càng trở nên quan trọng hiện nay. Theo báo cáo Economy SEA 2021 của Google, Temasek và Bain & Company (2021), vào năm 2020, Việt Nam là một trong những quốc gia có quy mô tăng trưởng thương mại điện tử cao nhất, đứng thứ 4 Đông Nam Á, với quy mô lên tới 13 tỷ USD. Điều này có thể được giải thích bởi 306
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC CẤP THÀNH PHỐ sự lo lắng của người dân về việc lây lan Covid và các quyết định có liên quan của Chính phủ Việt Nam. Điều này đã vô tình giúp Việt Nam nắm bắt cơ hội để tham gia tích cực vào thị trường thương mại điện tử toàn cầu. Một báo cáo của iPrice (2022) cho thấy người tiêu dùng Việt Nam có xu hướng truy cập một số trang thương mại điện tử nổi tiếng để mua sắm như: Shopee (hơn 84 triệu lượt / tháng), Thegioididong (hơn 54 triệu lượt / tháng), Dienmayxanh (gần 21 triệu lượt truy cập / tháng), Lazada (gần 17 triệu lượt truy cập / tháng), Tiki (hơn 15 triệu lượt truy cập / tháng) và các nền tảng thương mại điện tử khác như FPT Shop, Sendo, v.v. Hơn nữa, Theo báo cáo của Deloitte về người tiêu dùng tại Việt Nam trong bối cảnh đại dịch Covid-19, vào năm 2020, họ sẵn sàng chi trả nhiều hơn 84% cho thực phẩm đóng gói và tươi sống và 70% cho thực phẩm đóng hộp, 59% cho nhà ở và điện nước, 58% dành cho chăm sóc sức khỏe (Deloitte, 2021) trong khi chi tiêu hàng tháng cho quần áo và giày dép giảm (giảm 69%), và mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc sắc đẹp (giảm 67%). Một lần nữa, các chỉ số trên giúp khẳng định sự gia tăng của thương mại điện tử trong việc mua sắm hàng tiêu dùng nhanh của người Việt Nam. Điều này cho thấy rằng đã có sự thay đổi từ cách thức mua hàng hóa vốn trước đây là lợi thế của các kênh thương mại hiện đại (siêu thị, các cửa hàng tiện lợi) sang các kênh thương mại điện tử. Những hàng hóa này chủ yếu bao gồm các sản phẩm trong danh mục Hàng tiêu dùng, Đồ uống (Có cồn), Thuốc lá, Quần áo & Giày dép và Sản phẩm Vệ sinh Gia dụng. 3. KẾT LUẬN Tóm lại, phần lớn người tiêu dùng Việt Nam khi chọn mua hàng trực tuyến thì thực phẩm là ưu tiên số một, sau đó là sữa, nhà ở và điện nước. Chi tiêu cho chăm sóc cá nhân, đặc biệt là vào các sản phẩm chăm sóc sắc đẹp giảm. Mọi người mua sắm ít hơn nhưng chi tiêu nhiều hơn cho mỗi lần mua hàng. Bên cạnh đó, thương mại điện tử ở nông thôn phát triển mạnh hơn bốn thành phố trọng điểm. Trong điều kiện bình thường mới hiện nay, để tiếp tục phát triển thương mại điện tử, các doanh nghiệp cần tạo ra những trải nghiệm mới và hấp dẫn cho khách hàng và tập trung vào việc nâng cao chất lượng dịch vụ giúp thu hút người tiêu dùng tương tác với thương hiệu. Hiện tại, các nền tảng thương mại điện tử đang sử dụng hình thức giao hàng miễn phí (Free Ship) hoặc vận chuyển có trợ giá như một yếu tố cạnh tranh. Nếu chi phí vận chuyển cao sẽ dẫn đến tỷ lệ đặt đơn giảm. Tuy nhiên, khi giao hàng miễn phí trở nên quá phổ biến, các doanh nghiệp và nền tảng thương mại điện tử có thể cân nhắc dịch vụ giao hàng ngay hoặc trong ngày. Điều này sẽ góp phần tạo thói quen mua sắm trực tuyến cho khách hàng bởi sự tiện lợi của nó. Một vấn đề khác khiến người tiêu dùng phải hủy đơn đặt hàng trực tuyến là rất khó để tìm thấy một cửa hàng trực tuyến có tất cả các mặt hàng mà họ cần mua tại thời điểm đó. Do đó, đề xuất đối với các sàn thương mại điện tử là xem xét cho phép khách hàng chọn hàng từ nhiều gian hàng trực tuyến vào trong một đơn để có thể hưởng ưu đãi từ việc áp dụng các mã giảm giá và có thể nhận hàng cùng lúc. Để làm được điều đó, các sàn thương mại điện tử cần mở thêm kho hàng và bố trí nhân viên quản lý từng đơn hàng trực tuyến. Tuy nhiên, điều này rất tốn kém đối với các doanh nghiệp thương mại điện tử và đòi hỏi khả năng quản lý số lượng lớn các đơn đặt hàng. Bên cạnh đó, cũng cần nâng cao hoạt động chăm sóc khách hàng để xử lý các trường hợp khiếu nại, đổi trả của khách hàng. 307
MARKETING GIAI ĐOẠN BÌNH THƯỜNG MỚI TÀI LIỆU THAM KHẢO Chevalier, S. (2022). Global retail e-commerce sales 2014-2025. Truy cập ngày 10/12/2022 từ https://www.statista.com/statistics/379046/worldwide-retail-e-commerce-sales/ Copolla, D. (2022). E-commerce as share of total retail sales worldwide 2015-2025. Truy cập ngày 10/12/2022 từ https://www.statista.com/statistics/534123/e-commerce-share-of-retail- sales-worldwide/. Deloitte (2021). The Vietnam Consumer Survey Staying resilient amidst headwinds. Truy cập ngày 10/12/2022 từ https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/sg/Documents/consumer-business/sea-cb- vietnam-consumer-2021.pdf Tổng cục Thống kê Việt Nam (2022a). Statistical Analysis and Forecast in 2021. Truy cập ngày 10/12/2022 từ https://www.gso.gov.vn/du-lieu-va-so-lieu-thong-ke/2022/05/bao- cao-cac-phan-tich-du-bao-thong-ke-nam-2021/ Tổng cục Thống kê Việt Nam (2022b). Infographic Price Index 2021. Truy cập ngày 10/12/2022 từ https://www.gso.gov.vn/en/data-and-statistics/2022/01/infographic-price- index-in-2021/ iPrice (2022). The Map of E-commerce in Vietnam. Truy cập ngày 10/12/2022 từ https://iprice.vn/insights/mapofecommerce/en/ Kantar Worldpanel (2022). FMCG Monitor Full Year 2021. Truy cập ngày 10/12/2022 từ https://www.kantarworldpanel.com/vn/news/FMCG-Monitor-Full-Year- 2021#downloadThankyou Bộ Công Thương (2021). Vietnam e-commerce white paper 2021. Truy cập ngày 10/12/2022 từ, from https://idea.gov.vn/?page=document Pilík, M. and Juřičková, E. (2016). Trust and Security as Significant Factors Influencing Online Buying Behavior in The Czech Republic. EMI Journal, 8(2), 31-44. VECOM (2021). Vietnam e-business index in 2021. Truy cập ngày 10/12/2022 từ http://en.vecom.vn/vietnam-e-commerce-index-2021-report WorldBank (2022). The World Bank In Vietnam. Truy cập ngày 10/12/2022 từ https://www.worldbank.org/en/country/vietnam/overview 308

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

CEO.27: Bộ Tài Liệu Dành Cho StartUp - Quản Lý Doanh Nghiệp Thời Đại 4.0

272 tài liệu

1743 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.