Thực trạng quản lý và xử lý chất thải rắn y tế tại các bệnh viện và Trung tâm Y tế có giường bệnh tỉnh Long An

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 5 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VÀ XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN Y TẾ<br /> TẠI CÁC BỆNH VIỆN VÀ TRUNG TÂM Y TẾ CÓ GIƯỜNG BỆNH<br /> TỈNH LONG AN<br /> Nguyễn Thị Ánh Nguyệt*, Trịnh Hồng Lân**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Chất thải y tế (CTYT) đang là vấn đề quan tâm của xã hội. Việc phát sinh ra khối lượng lớn<br /> chất thải tại các cơ sở y tế (CSYT) đang là một trong những vấn đề cần phải kiểm soát. Chất thải y tế, tiềm ẩn<br /> những nguy cơ rủi ro lây nhiễm các mầm bệnh, gây nguy hại đến sức khoẻ con người. Việc đánh giá thực trạng<br /> công tác quản lý chất thải y tế của ngành là hết sức cần thiết.<br /> Mục tiêu: Xác định tỉ lệ Bệnh viện (BV) công và Trung tâm Y tế huyện có giường bệnh tỉnh Long An<br /> trong năm 2014 có trang thiết bị và cơ sở vật chất, thực hiện hoạt động quản lý và xử lý chất thải rắn y tế<br /> (CTRYT) tuân thủ theo các yêu cầu của Quy chế Quản lý chất thải y tế và các yếu tố khó khăn ảnh hưởng<br /> đến công tác quản lý CTRYT.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu thực hiện trên 8 CSYT công tại tỉnh Long An trong<br /> thời gian từ tháng 1/2015 đến tháng 8/2015.<br /> Kết quả: 100% CSYT được khảo sát chưa thực hiện đúng các quy định về công tác tổ chức quản lý, hoạt<br /> động phân loại, thu gom CTRYT tại nguồn theo Quy chế Quản lý chất thải y tế; 12,5% CSYT thực hiện hoạt<br /> động vận chuyển CTRYT, 16,7% CSYT thực hiện hoạt động lưu giữ CTRYT và 14,3% CSYT thực hiện hoạt<br /> động xử lý đúng theo Quy chế Quản lý chất thải y tế. Kinh phí chưa đáp ứng đủ cho hoạt động quản lý chất thải<br /> y tế, từ xây dựng cơ sở hạ tầng đến mua sắm trang thiết bị, nhận thức của nhân viên y tế chưa cao trong hoạt<br /> động này.<br /> Kết luận: Hầu hết các CSYT thực hiện chưa đảm bảo đúng các tiêu chí về công tác tổ chức quản lý, hoạt<br /> động phân loại, thu gom CTRYT tại nguồn theo Quy chế Quản lý chất thải y tế. Về hoạt động vận chuyển, lưu<br /> giữ và xử lý CTRYT và công tác quản lý được thực hiện đúng theo Quy chế ở một vài CSYT.<br /> Từ khóa: Xử lý, chất thải rắn y tế, Long An.<br /> ABSTRACT<br /> MEDICAL SOLID WASTE MANAGEMENT AND DISPOSAL AT HOSPITALS AND HEALTH<br /> CENTERS WITH PATIENT BEDS IN LONG AN PROVINCE<br /> Nguyen Thi Anh Nguyet, Trinh Hong Lan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 5 - 2016: 507 - 513<br /> <br /> Background: Medical waste is of concern to society. A huge amount of waste generated from healthcare<br /> facilities (HF) is one of issues that need to be controlled. Medical waste poses a potential risk for transmiting<br /> infectious agents that are harmful for human health. It is very necessary to assess medical waste<br /> management in the sector.<br /> Objectives: To identify the percentage of public hospitals and district health centers with patient beds in<br /> Long An province in 2014 that are equipped with facilities and infrastructure to manage and dispose medical solid<br /> waste (MSW) in according to Regulation of healthcare waste management, and to identify difficulties in MSW<br /> <br /> * Sở Y Tế Long An ** Viện Y tế Công cộng Tp.HCM<br /> Tác giả liên lạc: BSCKI. Nguyễn Thị Ánh Nguyệt ĐT: 0918589550 Email: nguyetanhnguyet2014@gmail.com<br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 507<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 5 * 2016<br /> <br /> management.<br /> Methods: A study of 8 public healthcare facilities in Long An province from 1/2015 to 8/2015.<br /> Results: 100% of studied HF is without correct organizational management, classification and<br /> collection of MSW at source according to the Regulation of medical waste management. 12.5% of HF have<br /> MSW transportation activities; 16.7% of HF have HSW store onsite; and 14.3% of HF dispose waste in<br /> compliance with Regulation of medical waste management. Budgets are not allocated enough for healthcare<br /> waste management activities, from building infrastructure to purchasing equipment. The awareness of<br /> medical staff is not high in this area.<br /> Conclusion: Most of HF did not meet the criteria for the organizational management, MSW classification<br /> and collection at source stated in the Regulation of healthcare waste management. Regarding transportation<br /> activities, MSW storage, disposal and management only some of HF have complied with Regulations.<br /> Keywords: Disposal, Medical solid waste, Long An.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Thời gian nghiên cứu<br /> Chất thải y tế đang là vấn đề quan tâm của Từ tháng 1/2015 đến tháng 8/2015.<br /> xã hội. Ngành y tế với sự phát triển về số lượng Phương pháp thu thập số liệu<br /> cũng như chất lượng các dịch vụ khám chữa Các thông tin được thu thập khảo sát thực tế<br /> bệnh đã đem lại nhiều lợi ích trong việc chăm và phỏng vấn cán bộ trực tiếp quản lý. Số liệu<br /> sóc sức khoẻ con người. Nhưng mặt khác, việc thu thập được mã hóa và xử lý với phần mềm<br /> phát sinh ra khối lượng lớn chất thải tại các STATA 11.0.<br /> CSYT đang là một trong những vấn đề cần phải<br /> kiểm soát. Bởi vì chất thải y tế, tiềm tàng một<br /> Nội dung nghiên cứu<br /> mối nguy cơ lây nhiễm rất lớn nếu như không Đánh giá tổ chức và quản lý chất thải rắn y tế<br /> được quản lý đúng cách. Chất thải rắn y tế nguy tại cơ sở y tế.<br /> hại tiềm ẩn cao hơn về khả năng lây nhiễm, gây Đánh giá cơ sở vật chất, trang thiết bị và hoạt<br /> tổn thương hơn bất kỳ loại chất thải khác, có thể động quản lý CTRYT.<br /> truyền các bệnh nguy hiểm cho những người Về túi và thùng đựng CTRYT được đánh giá<br /> phơi nhiễm (như HIV, HBV, HCV)(3). theo các mức độ đạt như sau.<br /> Chất thải y tế, tiềm ẩn những nguy cơ rủi Đạt mức 1: < 50% tiêu chí.<br /> ro lây nhiễm các mầm bệnh, gây nguy hại đến<br /> Đạt mức 2: 50 – 70% tiêu chí.<br /> sức khoẻ con người. Việc đánh giá thực trạng<br /> Đạt mức 3: >70% tiêu chí các tiêu.<br /> công tác quản lý chất thải y tế của ngành là hết<br /> sức cần thiết. Không đạt: không có túi đựng hoặc không<br /> đạt bất cứ 1 tiêu chí nào.<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> Phỏng vấn sâu 1 cán bộ/CSYT phụ trách<br /> Thiết kế nghiên cứu công tác quản lý chất thải y tế.<br /> Nghiên cứu mô tả cắt ngang. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN<br /> Đối tượng và cỡ mẫu nghiên cứu Nghiên cứu được thực hiện tại 8 CSYT là các<br /> Thực hiện trên 8 CSYT công gồm 35 phiếu bệnh viện công và Trung tâm Y tế huyện có<br /> quan sát tại các khoa phòng, 16 phiếu điều tra tại giường bệnh và phỏng vấn sâu 8 cán bộ quản lý<br /> CSYT quản lý và xử lý CTRYT và 8 bảng câu hỏi về công tác quản lý chất thải y tế của tỉnh Long<br /> phỏng vấn sâu đối với cán bộ quản lý. An, kết quả nghiên cứu như sau.<br /> <br /> <br /> <br /> 508 Chuyên Đề Y Tế Công Cộng<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 5 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tình hình thực hiện các quy định liên quan 12,5%) thực hiện khá đầy đủ đăng ký chủ nguồn<br /> đến quản lý chất thải chất thải y tế nguy hại theo Thông tư 12/2011/TT-<br /> Bảng 1: Thực hiện các quy định liên quan đến quản BTNMT của Bộ Tài Nguyên và Môi trường, báo<br /> lý chất thải cáo đánh giá tác động môi trường, giám sát môi<br /> Tần số Tỉ lệ<br /> trường định kỳ, xây dựng kế hoạch quản lý chất<br /> Hoạt động thải y tế. Hầu hết các đơn vị đều có thực hiện<br /> n=8 (%)<br /> Đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại 1 12,5 hợp đồng với xử lý chất thải y tế lây nhiễm với<br /> Giấy phép hành nghề xử lý CTYT nguy hại 0 0 một số đơn vị khác nhưng không đơn vị nào có<br /> Thành lập Ban quản lý chất thải y tế 1 12,5 giấy phép hành nghề quản lý chất thải y tế theo<br /> Báo cáo đánh giá tác động môi trường 1 12,5<br /> quy định tại Thông tư số 12/2006/TT-BTNMT<br /> Giám sát môi trường định kỳ 1 12,5<br /> Xây dựng kế hoạch quản lý CTYT 2 25,0 ngày 26 tháng 12 năm 2006 của Bộ Tài nguyên và<br /> Tập huấn cho nhân viên về quản lý CTYT 8 100 Môi trường. Tương tự kết quả nghiên cứu của<br /> Xây dựng kế hoạch và thực hiện kiểm tra giám tác giả Ngô Khần, trên địa bàn tỉnh Tiền Giang<br /> sát hoạt động phân loại, thu gom, vận chuyển, 3 37,5<br /> lưu giữ chất thải rắn y tế<br /> cũng không có bệnh viện nào có giấy phép hành<br /> nghề xử lý chất thải y tế nguy hại(3). Các báo cáo<br /> Kết quả nghiên cứu cho thấy tình hình thực<br /> quan trắc môi trường y tế khu vực phía Nam của<br /> hiện các thủ tục hành chính liên quan đến quản<br /> Viện Y tế công cộng TP. HCM cũng thu được kết<br /> lý CTRYT theo quy định của Pháp luật tại các<br /> quả tương tự, năm 2013 khảo sát 7/10 bệnh viện<br /> CSYT còn nhiều hạn chế. Không có CSYT thực<br /> trực thuộc tuyến tỉnh đều không có giấy phép<br /> hiện đầy đủ các quy định liên quan đến hoạt<br /> hành nghể xử lý chất thải y tế nguy hại(7).<br /> động quản lý CTRYT, chỉ có 1 CSYT (chiếm<br /> Trang bị túi đựng CTRYT tại các khoa phòng<br /> Bảng 2: Đánh giá về túi đựng CTRYT của các CSYT<br /> Tỉ lệ đạt (%)<br /> Túi đựng CTRYT<br /> CSYT1 CSYT2 CSYT3 CSYT4 CSYT5 CSYT6 CSYT7 CSYT8<br /> Chất thải lây nhiễm n=19 n=3 n=11 n=7 n=8 n=7 n=7 n=7<br /> Đạt mức 1 5,3 33,3 18,2 71,4 75,0 28,6 28,6 28,6<br /> Đạt mức 2 15.8 66,7 36,4 28,6 25,0 42,9 42,9 28,6<br /> Đạt mức 3 78,9 0 45,5 0 0 28,6 28,6 42,9<br /> Chất thải hoá học nguy hại n=5 n=2 n=3 n=2 n=3 n=2 n=2 n=2<br /> Đạt mức 2 20,0 100 66,7 0 33,3 0 100 100<br /> Đạt mức 3 80,0 0 33,3 100 66,7 100 0 0<br /> Chất thải thông thường n=30 n=8 n=20 n=12 n=18 n=16 n=15 n=16<br /> Đạt mức 1 6,7 12,5 0 8,3 11,1 0 0 0<br /> Đạt mức 2 10,0 25,0 25,0 33,3 22,2 43,8 20,0 31,3<br /> Đạt mức 3 83,3 62,5 75,0 58,3 66,7 56,2 80,0 68,7<br /> Chất thải tái chế n=30 n=8 n=20 n=12 n=18 n=16 n=15 n=16<br /> Đạt mức 1 23,3 100 65,0 100 66,7 75,0 73,3 75,0<br /> Đạt mức 2 10.0 0 35,0 0 33,3 25,0 26,7 25,0<br /> Đạt mức 3 66,7 0 0 0 0 0 0 0<br /> Các khoa, phòng được trang bị số loại túi bị ở những khoa có phát sinh chất thải loại này.<br /> đựng chất thải y tế khác nhau ở các nhóm chất Kết quả nghiên cứu cho thấy tỉ lệ khoa phòng<br /> thải khác nhau ở mỗi nhóm chất thải: 100% khoa, đạt ở mức 3 đối với chất thải lây nhiễm cao nhất<br /> phòng có túi đựng chất thải thông thường và là 78,9% (cơ sở y tế 1 - CSYT1), thấp nhất là<br /> chất thải tái chế, đối với túi đựng chất thải lây 28,6% và có 3 CSYT không đạt. Đối với chất thải<br /> nhiễm và chất thải hoá học nguy hại được trang hoá học, tỉ lệ khoa phòng đạt nhiều ở mức 2,<br /> mức 3, không có mức 1. Tỉ lệ khoa, phòng đạt<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 509<br />