Thực trạng và một số giải pháp nhằm phát triển du lịch Đà Nẵng

TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010<br /> <br /> <br /> <br /> THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN<br /> DU LỊCH ĐÀ NẴNG<br /> PRACTICAL CONDITIONS AND SOLUTIONS FOR DA NANG CITY’S<br /> TOURIST DEVELOPMENT<br /> <br /> <br /> Hoàng Thanh Hiền Nguyễn Thị Như Liêm<br /> Trường Cao đẳng Phương Đông Quảng Nam Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng<br /> <br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đà Nẵng không chỉ là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá của miền Trung và Tây<br /> Nguyên, mà thành phố này còn là điểm đến hấp dẫn trên con đường di sản miền Trung và có<br /> nhiều bãi biển đẹp. Vì thế nó có lợi thế so sánh về du lịch với các địa phương khác trên cả<br /> nước, do đó, phát triển Đà Nẵng thành trung tâm du lịch quan trọng và là động lực đẩy mạnh<br /> phát triển du lịch của vùng là nhiệm vụ quan trọng hiện nay. Mặc dù có rất nhiều thuận lợi để<br /> phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn của thành phố, nhưng những năm qua, du<br /> lịch Đà Nẵng vẫn chưa phát triển đúng tiềm năng. Vì vậy, việc làm rõ thực trạng và gợi ý một<br /> số giải pháp nhằm phát triển du lịch của thành phố Đà Nẵng là vấn đề cần thiết và cấp bách<br /> hiện nay.<br /> ABSTRACT<br /> Danang is not only an economic, political and cultural center of the Highlands and<br /> Central Vietnam, but also an interesting destination on the heritage road, with many<br /> beautiful beaches. Thus, it has competitive advantages in tourism compared with other<br /> areas. Therefore, developing it into an important tourist center and a driving force for local<br /> tourist industry is a present-day imperative task. Although there are many favorable<br /> conditions for developing the city’s tourism into a key industry, the potentialities of this<br /> industry have not yet been brought into full play. For this reason, clarification of real<br /> situations and suggestion of solutions for the development of Danang city’s tourist industry<br /> are urgent and immediate issues.<br /> <br /> <br /> 1. Đặt vấn đề<br /> Thành phố Đà Nẵng nằm ở trung độ của Việt Nam, là trung điểm của sáu di sản<br /> thế giới bao gồm Phong Nha - Kẻ Bàng, Cố đô Huế, Nhã nhạc Cung đình Huế, Phố cổ<br /> Hội An, Thánh địa Mỹ Sơn và không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên nên sẽ là<br /> điểm đến và điểm trung chuyển khách du lịch trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, Đà<br /> Nẵng cũng có nhiều danh lam thắng cảnh và các di tích lịch sử, văn hóa nổi tiếng như<br /> vùng núi Bà Nà - Núi Chúa, bán đảo Sơn Trà, Ngũ Hành Sơn, Viện Cổ Chàm, Thành<br /> Điện Hải… cùng với những dải cát dài, bằng phẳng, sạch sẽ, chưa bị ô nhiễm của các<br /> bãi biển như Mỹ Khê, Thanh Khê, Non Nước, Nam Ô... rất thuận lợi để phát triển du<br /> lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn của thành phố.<br /> <br /> <br /> 108<br />  TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010<br /> <br /> 2. Thực trạng du lịch thành phố Đà Nẵng<br /> 2.1. Quy mô và đóng góp vào tăng trưởng<br /> Với những lợi thế về vị trí địa lý, tài nguyên thiên nhiên cùng với những nỗ lực<br /> không ngừng để phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng, lĩnh vực dịch vụ du lịch của Đà Nẵng<br /> đang ngày càng đóng góp lớn vào tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế thành phố nói<br /> chung và khu vực dịch vụ nói riêng. Tốc độ tăng trưởng bình quân của ngành khách sạn,<br /> nhà hàng tăng chậm qua ba giai đoạn từ mức 4,71% trong những năm 1997-2000; tăng<br /> lên 6,05% trong thời kỳ 2001-2005 và 5,42% trong giai đoạn 2006-2009. Đáng chú ý là<br /> tốc độ tăng trưởng bình quân của ngành này vẫn thấp hơn nhiều so với tốc độ tăng bình<br /> quân của toàn khu vực dịch vụ trong cả ba giai đoạn. (Xem Bảng 1)<br /> <br /> Bảng 1. Đóng góp của ngành dịch vụ khách sạn, nhà hàng vào tăng trưởng GDP<br /> <br /> ĐVT: %, điểm phần trăm<br /> <br /> Đóng Đóng Đóng<br /> Tốc độ góp Tốc độ góp Tốc độ góp<br /> Cơ cấu khu vực dịch vụ (%) tăng vào tăng vào tăng vào<br /> Năm (%) tăng (%) tăng (%) tăng<br /> trưởng trưởng trưởng<br /> 1997 - Điểm 2001 - Điểm 2006 - Điểm<br /> 1997 2000 2005 2009<br /> 2000 (%) 2005 (%) 2009 (%)<br /> Toàn<br /> khu<br /> vực 54.99 51.89 44.68 51.51 8.43 8.43 9.18 9.18 19.01 19.01<br /> dịch<br /> vụ<br /> Khách<br /> sạn,<br /> 7.49 6.28 5.01 4.49 4.71 0.65 6.05 0.82 5.42 0.57<br /> nhà<br /> hàng<br /> Nguồn: Tính toán từ số liệu Niên giám Thống kê thành phố Đà Nẵng (2000, 2006, 2009)<br /> <br /> Bên cạnh đó, điểm phần trăm đóng góp của ngành khách sạn, nhà hàng vào tăng<br /> trưởng chung của khu vực dịch vụ cũng tăng lên chậm. Cụ thể, từ mức 0,65 phần trăm<br /> (giai đoạn 1997-2000) tăng lên 0,82 phần trăm (giai đoạn 2001-2005) và đặc biệt là<br /> giảm trở lại trong những năm gần đây (giai đoạn 2006-2009) với mức đóng góp vào<br /> tăng trưởng là 0,57 phần trăm.<br /> <br /> 2.2. Lượng khách và doanh thu dịch vụ du lịch<br /> 2.2.1. Lượng khách<br /> Có thể nói thị trường khách du lịch của Đà Nẵng đã không ngừng mở rộng về<br /> <br /> 109<br />  TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010<br /> <br /> quy mô, Hình 1 cho thấy lượng du khách đến thành phố Đà Nẵng trong giai đoạn từ<br /> 2001-2009.<br /> Hình 1. Lượng khách du lịch đến thành phố Đà Nẵng<br /> <br /> Tỷ lệ khách quốc tế Tỷ lệ khách nội địa Khách du lịch quốc tế<br /> <br /> Khách du lịch nội địa Tổng lượt khách<br /> <br /> 1600000 100%<br /> <br /> 90%<br /> 1400000<br /> 80%<br /> 1200000<br /> 70%<br /> <br /> 1000000<br /> 60%<br /> Lượt người<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 800000 50%<br /> <br /> 40%<br /> 600000<br /> <br /> 30%<br /> 400000<br /> 20%<br /> <br /> 200000<br /> 10%<br /> <br /> 0 0%<br /> 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nguồn: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố Đà Nẵng<br /> <br /> Lượng khách du lịch đến Đà Nẵng trong giai đoạn 2001-2009 có xu hướng tăng<br /> nhanh ngoại trừ năm 2003 (do ảnh hưởng từ dịch SARS), với tốc độ tăng bình quân<br /> là 14%. Năm 2001 Đà Nẵng đón được 486.132 lượt khách thì đến năm 2005 con số này<br /> tăng lên là 659.456 lượt khách (tăng 1,3 lần) và năm 2009 là 1.350.000 lượt khách<br /> (tăng gần gấp 3 lần).<br /> Về cơ cấu khách du lịch, Hình 1 cho thấy khách du lịch nội địa luôn chiếm thị<br /> phần cao với tỷ trọng trên 60% trong tổng số lượt khách du lịch đến Đà Nẵng trong suốt<br /> giai đoạn 2001-2009. Điều đáng chú ý là trong gần 10 năm, mặc dù có sự tăng lên rất<br /> nhanh của lượng khách du lịch nội địa đến thành phố nhưng số lượng khách du lịch<br /> quốc tế lại tương đối ít biến động. Cụ thể là, tốc độ tăng trưởng bình quân của lượt<br /> khách du lịch quốc tế đến thành phố trong thời kỳ này là 6% trong khi đó con số này đối<br /> với lượt khách du lịch nội địa là 17%, cao gần gấp 3 lần. Điều này được thể hiện rõ qua<br /> Hình 1 khi khoảng cách giữa số lượt khách du lịch quốc tế và nội địa đến thành phố Đà<br /> Nẵng ngày càng mở rộng hơn, đặc biệt trong hai năm là 2008 và 2009. Lý giải cho điều<br /> này đó là khủng hoảng kinh tế toàn cầu vào cuối năm 2008 và những tháng đầu năm<br /> 2009 cộng với dịch cúm A/H1N1 nên ngành du lịch Việt Nam nói chung và thành phố<br /> Đà Nẵng nói riêng cũng bị ảnh hưởng chung với ngành du lịch thế giới. Tuy nhiên, điều<br /> đáng chú ý ở đây là năm 2009, mặc dù lượt khách du lịch quốc tế giảm đi một cách<br /> đáng kể từ 353.696 lượt khách năm 2008 xuống còn 300.000 lượt khách năm 2009<br /> (giảm gần 15%); trong khi đó tổng lượt khách du lịch đến Đà Nẵng lại tăng từ<br /> 1.269.144 lượt lên 1.350.000 lượt (tăng lên gần 6%). Những con số này phần nào cho<br /> thấy, nhu cầu đi du lịch rất lớn của khách du lịch nội địa và cũng là một tín hiệu tích<br /> cực trong bối cảnh thị trường khách du lịch quốc tế đang có xu hướng chững lại và<br /> giảm dần.<br /> 110<br />  TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010<br /> <br /> Đối với thị trường khách du lịch quốc tế của Đà Nẵng, có thể nói Đông Nam<br /> Á và Đông Bắc Á là hai thị trường đầy tiềm năng. Để giữ vững tốc độ phát triển của<br /> lượng du khách đến từ những vùng này, trong những năm qua thành phố đã xây<br /> dựng nhiều chương trình du lịch với định hướng thu hút dòng khách của các khu vực<br /> Đông Bắc Á và Đông Nam Á, thông qua việc xây dựng sản phẩm và tuyên truyền<br /> quảng bá cho các thị trường gửi khách các nước Đông Nam Á và Đông Bắc Á, các<br /> quốc gia ASEAN, và đặc biệt là khách du lịch từ Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan<br /> và Hàn Quốc...<br /> <br /> Hình 2. Thành phần khách du lịch quốc tế đến thành phố Đà Nẵng năm 2009<br /> <br /> <br /> Pháp Anh Nhật Úc Đông Nam Á Bắc Mỹ Các nước khác<br /> <br /> <br /> <br /> 10,3; 10%<br /> 23,8; 24%<br /> 14,2; 14%<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 16,6; 17% 15,6; 16%<br /> <br /> 8,3; 8% 11,3; 11%<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nguồn: Số liệu điều tra của Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế-xã hội Đà Nẵng (2010)<br /> <br /> Theo kết quả cuộc khảo sát mới đây (6/2010) của Viện Nghiên cứu kinh tế-xã<br /> hội Đà Nẵng về “Phân tích hành vi và đánh giá của khách du lịch quốc tế đối với điểm<br /> đến Đà Nẵng”, trong số 302 khách du lịch quốc tế được khảo sát thì khách du lịch đến<br /> từ các quốc gia phát triển như Anh, Pháp, Bắc Mỹ, Nhật Bản và Úc chiếm đến 73,1%;<br /> trong khi đó, du khách đến từ các nước Đông Nam Á chỉ chiếm khoảng 16,6%. Điều đó<br /> chứng tỏ mặc dù có lợi thế về khoảng cách địa lý, các chương trình du lịch được định<br /> hướng nhằm thu hút nhiều hơn nữa dòng khách đến từ các quốc gia trong khu vực Đông<br /> Nam Á nhưng tiềm năng về nguồn khách du lịch trong những khu vực này vẫn chưa<br /> được khai thác, phát huy tối đa.<br /> Một đặc điểm đáng chú ý khác đó là phần lớn khách du lịch quốc tế đến Đà<br /> Nẵng với thời gian lưu trú còn ngắn. Số liệu thống kê từ Bảng 2 cho thấy số lượng<br /> khách quốc tế sử dụng lữ hành phục vụ chiếm tỷ trọng khá cao (trên 50%). Trong khi<br /> đó, tỷ trọng khách du lịch quốc tế sử dụng lưu trú phục vụ đạt mức cao nhất cũng chỉ ở<br /> mức 34% (năm 2001) và mức thấp nhất là 16% (năm 2005).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 111<br />  TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010<br /> Bảng 2. Lượng khách du lịch đến Đà Nẵng phân theo lữ hành phục vụ và lưu trú phục vụ<br /> <br /> ĐVT: Lượt khách<br /> 1997 2000 2001 2005 2006 2009<br /> Các đơn vị lữ hành phục vụ 46.834 107.835 106.817 46.133 62.512 145.000<br /> <br /> Trong đó: 40.504 100.995 86.215 24.619 39.737 79.350<br /> khách quốc tế 86% 94% 81% 53% 64% 54%<br /> <br /> Các đơn vị lưu trú phục vụ 158.546 285.883 316.470 698.621 666.265 667.400<br /> <br /> Trong đó: 41.807 84.238 108.557 114.336 112.764 128.500<br /> khách quốc tế 26% 29% 34% 16% 17% 19%<br /> <br /> Nguồn: Niên giám Thống kê thành phố Đà Nẵng (2000, 2006, 2009)<br /> <br /> 2.2.2. Doanh thu dịch vụ du lịch<br /> Thật khó có thể ước lượng chính xác được tổng doanh thu của ngành du lịch từ<br /> tất cả các lĩnh vực có liên quan đến hoạt động du lịch. Tuy nhiên, theo số liệu từ Cục<br /> thống kê, doanh thu của ngành du lịch có thể chia thành doanh thu từ các hoạt động dịch<br /> vụ và doanh thu từ các hoạt động lữ hành.<br /> <br /> Hình 3. Doanh thu dịch vụ du lịch phân theo doanh thu dịch vụ và doanh thu lữ hành<br /> <br /> Dịch vụ Lữ hành Dịch vụ Lữ hành<br /> Tri ệ u đồn g %<br /> 600000 100%<br /> <br /> 90%<br /> 500000<br /> 80%<br /> <br /> 70%<br /> 400000<br /> 60%<br /> <br /> 300000 50%<br /> <br /> 40%<br /> 200000<br /> 30%<br /> <br /> 20%<br /> 100000<br /> 10%<br /> <br /> 0 0%<br /> 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009<br /> <br /> <br /> Nguồn: Niên giám Thống kê thành phố Đà Nẵng (2000, 2006, 2009)<br /> <br /> Hình 3 cho thấy cơ cấu và tốc độ tăng trưởng bình quân của doanh thu từ ngành<br /> du lịch trong giai đoạn 1997-2008. Trong đó, doanh thu từ các hoạt động dịch vụ luôn<br /> chiếm tỷ trọng cao hơn so doanh thu từ các hoạt động lữ hành. Trong hơn 10 năm, tỷ<br /> trọng của doanh thu từ dịch vụ luôn giữ mức trên 60% trong tổng doanh của ngành du<br /> lịch với tốc độ tăng trưởng bình quân năm là 15%.<br /> 112<br />  TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010<br /> <br /> Năm 1997, doanh thu của ngành du lịch từ các hoạt động dịch vụ là 90.241 triệu<br /> đồng tăng lên 161.942 triệu đồng trong năm 2001 với mức tăng trưởng bình quân trong<br /> giai đoạn này là 16%/năm. Trong hai giai đoạn tiếp theo, doanh thu từ dịch vụ biến đổi<br /> tương đối ổn định với tốc độ tăng trưởng bình quân tương ứng là 15% trong giai đoạn<br /> 2001-2005 và 17,6% trong giai đoạn 2005-2009. Trong khi đó, tốc độ tăng trưởng bình<br /> quân của doanh thu từ các hoạt động lữ hành lại biến đổi tương đối khác biệt qua ba giai<br /> đoạn 1997-2001 (tốc độ tăng bình quân năm là 21%); 2001-2005 (tăng trưởng âm bình<br /> quân năm là 0.47%) và 2005-2009 (tăng trưởng bình quân năm 19,82%).<br /> 2.3. Dịch vụ khách sạn và lữ hành<br /> 2.3.1. Dịch vụ khách sạn<br /> Hình 4 cho thấy sự thay đổi của số lượng khách sạn hiện có trên địa bàn thành<br /> phố Đà Nẵng trong thời kỳ 1997-2009. Trong giai đoạn 1997-2001, số lượng khách sạn<br /> tương đối ít biến động với tốc độ tăng bình quân năm là 2%, số lượng khách sạn bình<br /> quân mỗi năm là 61 khách sạn trong đó có 24 khách sạn thuộc loại có sao. Trong giai<br /> đoạn 2001-2005, tốc độ tăng bình quân của số lượng khách sạn hầu như không thay đổi,<br /> tuy nhiên, số khách sạn có sao bình quân năm lại tăng lên đến 32.<br /> Có thể nói, thị trường kinh doanh khách sạn trên địa bàn thành phố Đà Nẵng có<br /> qui mô mở rộng trong giai đoạn 2005-2009. Năm 2005, Đà Nẵng có 69 khách sạn trong<br /> đó có 32 khách sạn có sao, đến năm 2009 những con số này tương ứng là 100 và 37 với<br /> tốc độ tăng bình quân năm trong giai đoạn này là 9,71%.<br /> <br /> Hình 4. Hoạt động khách sạn trên địa bàn thành phố Đà Nẵng<br /> <br /> <br /> Số khách sạn Số khách sạn có sao Số phòng Hệ số sử dụng phòng<br /> <br /> 120 3500 100%<br /> <br /> <br /> <br /> 100 3000<br /> 80%<br /> <br /> 2500<br /> 80<br /> 60%<br /> 2000<br /> 60<br /> 1500<br /> 40%<br /> 40<br /> 1000<br /> <br /> 20 20%<br /> 500<br /> <br /> 0<br /> 0 0%<br /> 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009<br /> 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nguồn: Niên giám Thống kê thành phố Đà Nẵng (2000, 2006, 2009)<br /> <br /> Hoạt động kinh doanh của các khách sạn giữ tốc độ tăng trưởng khá ổn định<br /> trong suốt thời kỳ 1997-2004 với công suất sử dụng phòng bình quân là 59%. Đặc biệt,<br /> trong giai đoạn 2005-2009, hoạt động kinh doanh khách sạn đạt mức tăng trưởng đáng<br /> kể với công suất sử dụng phòng bình quân tăng cao từ 76% - 83%. Theo Báo cáo tổng<br /> kết công tác năm 2009 của Sở Văn hóa, Thể thao và du lịch thành phố Đà Nẵng, các<br /> 113<br />  TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010<br /> <br /> khách sạn ven biển và khách sạn 3-5 sao có công suất sử dụng phòng vào mùa hè có thể<br /> lên đến 90-100%.<br /> 2.3.2. Dịch vụ lữ hành<br /> Hoạt động kinh doanh lữ hành của thành phố Đà Nẵng trong những năm qua<br /> tiếp tục phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng. Sau gần 8 năm, số lượng các đơn vị<br /> kinh doanh lữ hành đã tăng lên hơn gấp đôi.<br /> <br /> Hình 5. Số lượng các đơn vị kinh doanh lữ hành trên địa bàn thành phố Đà Nẵng<br /> <br /> 2009<br /> <br /> 2008<br /> <br /> 2007<br /> <br /> 2006<br /> <br /> 2005<br /> Năm<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2004<br /> <br /> 2003<br /> <br /> 2002<br /> <br /> 2001<br /> <br /> 2000<br /> <br /> 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90<br /> Số lượng<br /> <br /> <br /> Nguồn: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố Đà Nẵng<br /> <br /> Tính đến cuối năm 2009 có 77 đơn vị kinh doanh lữ hành, trong đó có 43 đơn vị<br /> kinh doanh lữ hành quốc tế và 34 đơn vị kinh doanh lữ hành nội địa.<br /> Nhìn chung, các đơn vị đã tổ chức được nhiều chương trình tham quan trong<br /> nước và nước ngoài khá hấp dẫn, tạo được ấn tượng tốt đối với du khách về chất lượng,<br /> chương trình tham quan và chất lượng phục vụ của đội ngũ hướng dẫn viên, lái xe du<br /> lịch. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp có chức năng kinh doanh lữ hành quốc tế của thành<br /> phố chưa có khả năng tổ chức các tour du lịch quốc tế, đưa khách nước ngoài vào Việt<br /> Nam (Inbound) và đưa khách Việt Nam ra nước ngoài (Outbound) do đó phải nối tour<br /> dẫn đến tình trạng bị động về nguồn khách, khả năng khai thác nguồn khách du lịch<br /> quốc tế trực tiếp còn thấp.<br /> <br /> 2.4. Sản phẩm du lịch<br /> Thành phố đã nỗ lực tìm giải pháp xây dựng, phát triển, đa dạng hoá và nâng cao<br /> chất lượng sản phẩm du lịch; tích cực mở rộng, liên kết giữa các tỉnh, vùng, miền để nối<br /> tour du lịch nội địa và quốc tế. Nhờ đó, nhiều sản phẩm du lịch mới đã ra đời thu hút<br /> được khách du lịch tham gia như du lịch văn hóa, du lịch biển, du lịch sinh thái, du lịch<br /> làng quê, du lịch làng nghề, du lịch công vụ (MICE-Meeting Incentive Conference<br /> Event), du lịch đường sông.<br /> <br /> 114<br />  TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010<br /> <br /> 2.5. Nguồn nhân lực du lịch<br /> Công tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực du lịch của thành phố trong những<br /> năm qua đã và đang được quan tâm. Tốc độ tăng của lực lượng lao động có trình độ<br /> tham gia vào lĩnh vực du lịch đang ngày càng tăng lên. Đến năm 2009, số lao động làm<br /> việc trong ngành du lịch đã có khoảng 4,3 ngàn lao động, với tỷ lệ lao động có trình độ<br /> trên cao đẳng, đại học tăng lên là 45%. Điều đáng chú ý là tốc độ tăng của lực lượng lao<br /> động có trình độ tham gia vào lĩnh vực du lịch đang ngày càng tăng lên. Trong khi đó,<br /> lực lượng lao động có trình độ sơ cấp và chưa qua đào tạo lại đang có xu hướng giảm<br /> nhanh.<br /> Sỡ dĩ có được kết quả trên là do ngày càng có nhiều doanh nghiệp áp dụng được<br /> mô hình quản trị nguồn nhân lực tiên tiến, làm tốt các khâu tuyển chọn, đào tạo bồi<br /> dưỡng, sử dụng và duy trì nguồn nhân lực. Đặc biệt, các đơn vị liên doanh nước ngoài<br /> và các công ty lữ hành lớn, đội ngũ lao động có chất lượng khá cao, cũng như xét trên<br /> các mặt phong thái, thái độ nghề nghiệp, kỹ năng thực hành, kiến thức và trình độ giao<br /> tiếp bằng tiếng nước ngoài. Tuy nhiên, chất lượng lao động nhìn chung vẫn chưa đáp<br /> ứng được yêu cầu của từng nghề, trong quá trình phục vụ vẫn hay mắc sai sót, tỷ lệ<br /> khách phàn nàn về chất lượng dịch vụ còn khá cao, đặc biệt là đội ngũ hướng dẫn viên<br /> du lịch của thành phố. Trong tổng số lao động trực tiếp, đội ngũ hướng dẫn viên chiếm<br /> từ 13-14%. Đây là lực lượng nòng cốt, trực tiếp tổ chức và tiếp xúc với khách du lịch<br /> nhưng số lượng quá ít nên cường độ làm việc của họ trong mùa du lịch khá cao, ảnh<br /> hưởng không nhỏ đến chất lượng phục vụ.<br /> <br /> 3. Một số giải pháp nhằm phát triển du lịch thành phố Đà Nẵng<br /> 3.1. Tập trung xây dựng một số sản phẩm du lịch đặc trưng của Đà Nẵng<br /> Nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch Đà Nẵng phù hợp với đặc điểm nhu cầu thị<br /> trường khách quốc tế và nội địa, gắn sản phẩm với thị trường đặc biệt là những thị trường<br /> có khả năng chi trả cao, lưu trú dài ngày và nguồn khách lớn, trong đó đặc biệt chú trọng<br /> đến các sản phẩm du lịch biển; du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng; du lịch văn hóa, làng quê,<br /> làng nghề; du lịch công vụ và các loại hình dịch vụ vui chơi giải trí, bằng cách:<br /> Ưu tiên phát triển du lịch biển và nghỉ dưỡng biển chất lượng cao theo hướng<br /> hình thành các khu nghỉ dưỡng ven biển quy mô lớn, chất lượng cao có khả năng cạnh<br /> tranh với các nước trong khu vực và thế giới; đây là hướng đột phá để xây dựng du lịch<br /> thành ngành kinh tế mũi nhọn của thành phố. Bên cạnh đó, cần chú trọng khai thác các<br /> dịch vụ vui chơi, giải trí như thuyền buồm, lướt sóng, câu cá thể thao trên biển, lặn biển,<br /> du thuyền ban đêm…<br /> Phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng: tập trung đầu tư, xây dựng Khu Du lịch<br /> Bà Nà và vùng phụ cận trở thành khu nghỉ dưỡng núi đặc trưng, riêng có của thành phố<br /> phục vụ nhu cầu tham quan, nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí. Đẩy mạnh phát triển du lịch<br /> sinh thái vùng Sơn Trà, Hải Vân, Đồng Nghệ - Phước Nhơn trở thành các khu du lịch<br /> sinh thái đa dạng và đặc sắc.<br /> 115<br />  TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010<br /> <br /> Phát triển du lịch đường sông; tham quan làng nghề, làng quê: khai thác thế<br /> mạnh của các làng nghề, làng quê phía Nam và phía Tây thành phố Đà Nẵng; du lịch<br /> đường sông đối với sông Hàn, sông Cu Đê tạo thêm sự phong phú hấp dẫn cho các<br /> chương trình, tuyến, tour du lịch tại Đà Nẵng.<br /> Phát triển du lịch văn hóa, lịch sử, lễ hội<br /> - Trên cơ sở khai thác các giá trị văn hóa lịch sử của thành phố cụ thể như<br /> Bảo tàng Điêu khắc Chăm, công viên văn hóa lịch sử Ngũ Hành Sơn,<br /> Thành Điện Hải và các di sản văn hoá tinh thần khác... gắn kết với các di<br /> sản văn hóa nổi tiếng của khu vực như Phố cổ Hội An, Cố đô Huế, văn<br /> hóa Chăm, thánh địa Mỹ Sơn.<br /> - Nâng cấp Lễ hội Quán Thế Âm mang tầm cỡ quốc gia, phát triển Cuộc<br /> thi bắn pháo hoa quốc tế thành sự kiện thường niên, mang tính quốc tế.<br /> Triển khai sản phẩm tham quan nghiên cứu làng văn hóa du lịch của<br /> người Cơ tu ở 02 xã Hòa Bắc và Hòa Phú thuộc huyện Hòa Vang.<br /> Nâng cao hiệu quả khai thác đối với khu trung tâm thành phố bao gồm khu phố<br /> du lịch Bạch Đằng, các khu mua sắm và ẩm thực tập trung, các điểm tham quan tại khu<br /> vực xung quanh Nhà hát Trưng Vương, chợ Hàn.<br /> Tóm lại, cần tập trung triển khai nhanh các dự án du lịch trên địa bàn thành phố<br /> nhằm hình thành đồng bộ một hệ thống các khu du lịch, cơ sở lưu trú chất lượng cao,<br /> cung cấp nhiều loại hình dịch vụ du lịch đa dạng, đạt tiêu chuẩn quốc tế như các cụm du<br /> lịch Non Nước, Bắc Mỹ An; các khu du lịch nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí cao cấp Sơn<br /> Trà ; Công viên văn hoá lịch sử Ngũ Hành Sơn ; quần thể khu du lịch Bà Nà - Suối Mơ;<br /> các khu du lịch hồ Đồng Nghệ, Nam đèo Hải Vân ; khu phức hợp du lịch và giải trí tổng<br /> hợp Làng Vân có nội dung dịch vụ vui chơi có thưởng dành riêng cho người nước<br /> ngoài.<br /> 3.2. Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến du lịch và nghiên cứu mở rộng thị trường<br /> Phối hợp lực lượng thông tin đối nội và đối ngoại, đặc biệt chú trọng sự phối<br /> hợp thường xuyên, chặc chẽ với Tổng cục Du lịch và các cơ quan đại diện ngoại giao<br /> của Việt Nam tại nước ngoài nhằm tăng cường quảng bá hình ảnh của du lịch Việt Nam<br /> nói chung và du lịch của Đà Nẵng nói riêng, đặc biệt tại các thị trường có nguồn khách<br /> lớn để thu hút ngày càng nhiều khách quốc tế đến du lịch tại Đà Nẵng. Đầu tư ngân sách<br /> thành phố, thiết lập hệ thống đại diện du lịch Đà Nẵng tại các thị trường trọng điểm như<br /> các nước Đông Nam Á và Đông Bắc Á. Quan tâm hơn nữa đến việc tuyên truyền về du<br /> lịch Đà Nẵng tại các cửa khẩu quốc tế, các trung tâm và đô thị du lịch lớn. Phối hợp tổ<br /> chức và tham gia các hội chợ, các lễ hội du lịch trong và ngoài nước để giới thiệu,<br /> quảng bá du lịch Đà Nẵng đến các khách hàng tiềm năng.<br /> Bên cạnh việc tiếp tục giữ vững và đẩy mạnh khai thác thị trường nội địa – thị<br /> trường chính của Đà Nẵng trong những năm gần đây, thành phố cần có kế hoạch cụ thể<br /> để khai thác các thị trường quốc tế nhiều tiềm năng như: Asean, Trung Quốc, Nhật Bản,<br /> <br /> 116<br />  TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010<br /> <br /> Mỹ, Pháp, Úc, Anh…cũng như khôi phục các thị trường truyền thống như Nga và các<br /> nước Đông Âu.<br /> 3.3. Tăng cường thu hút nguồn vốn đầu tư cho phát triển du lịch<br /> Đầu tư phát triển du lịch phải kết hợp tốt việc sử dụng ngân sách nhà nước với<br /> việc khai thác, sử dụng nguồn vốn nước ngoài và huy động nguồn lực trong dân theo<br /> phương châm xã hội hoá phát triển du lịch. Trong đó, đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng<br /> dẫn đến và tại các điểm du lịch bằng ngân sách của Trung Ương hoặc địa phương, huy<br /> động vốn đầu tư nước ngoài hoặc từ các nguồn khác vào phát triển và đa dạng hoá các<br /> sản phẩm du lịch đặc biệt là hoạt động vui chơi giải trí nhằm tăng số ngày lưu trú của<br /> khách. Bên cạnh đó, cần khuyến khích các tổ chức tín dụng tạo điều kiện thuận lợi để<br /> các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế và dân cư trên địa bàn Thành phố vay<br /> vốn đầu tư phát triển khu vực dịch vụ du lịch, đặc biệt là vốn ưu đãi đầu tư vào phát<br /> triển các ngành dịch vụ du lịch chất lượng cao như xây dựng khách sạn 3 sao trở lên và<br /> nâng cấp các khách sạn chưa đủ điều kiện này, quy hoạch phát triển các nhà hàng đạt<br /> chuẩn....<br /> Ngoài ra, thành phố cần ưu tiên đầu tư phát triển hạ tầng giao thông phục vụ cho<br /> du lịch. Trong đó, đặc biệt chú ý đến việc nâng cao năng lực của vận chuyển đường<br /> không bằng cách xây dựng sân bay căn cứ tại Đà Nẵng nhằm giảm bớt việc điều máy<br /> bay không từ Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đến Đà Nẵng để giảm chi phí và tăng<br /> sự chủ động cho hành khách đi và đến thành phố. Bên cạnh đó cũng cần nâng cao chất<br /> lượng của các ngành vận chuyển khác để tạo thuận lợi cho sự phát triển du lịch thành<br /> phố.<br /> 3.4. Mở rộng hợp tác liên kết khu vực và hợp tác quốc tế<br /> Du lịch Đà Nẵng cần phối hợp với các tỉnh lân cận hình thành một mạng lưới<br /> không gian du lịch với các tuyến, điểm, tour du lịch phong phú, đa dạng gắn kết với con<br /> đường di sản văn hoá thế giới (Phong Nha - Huế - Hội An - Mỹ Sơn – Tây Nguyên),<br /> trong đó cần chú trọng liên kết với Quảng Nam và Huế để làm phong phú thêm cho sản<br /> phẩm du lịch của Đà Nẵng bằng cách thu hút khách đến nghỉ tại Đà Nẵng và chỉ đi tham<br /> quan tại Huế và Hội An sau đó về lại Đà Nẵng, và trong việc hợp tác này, Đà Nẵng với<br /> sự thuận lợi về vị trí địa lý và cơ sở hạ tầng du lịch đã trở thành một điểm dừng chân<br /> thay vì chỉ là điểm trung chuyển như trước đây. Ngoải ra, cần tăng cường hợp tác quảng<br /> bá du lịch ngay từ cửa ngõ sân bay quốc tế Đà Nẵng và tại các điểm đến ở Đồng Hới,<br /> Huế, Tam Kỳ, Quảng Ngãi, Quy Nhơn…<br /> Đồng thời với các giải pháp phát huy nội lực, cần coi trọng việc mở rộng hợp tác<br /> quốc tế để phát triển nhanh hơn nữa du lịch Đà Nẵng, gắn thị trường du lịch Đà Nẵng<br /> với thị trường du lịch quốc gia, khu vực và thế giới. Đa dạng hoá, đa phương hoá hợp<br /> tác du lịch với các cá nhân và tổ chức quốc tế để tranh thủ kinh nghiệm, vốn và nguồn<br /> khách góp phần đưa du lịch Đà Nẵng nhanh chóng đuổi kịp và hội nhập với trình độ<br /> phát triển chung của du lịch khu vực và thế giới.<br /> <br /> 117<br />  TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 5(40).2010<br /> <br /> 3.5. Chú trọng đào tạo, phát triển nguồn nhân lực cho ngành du lịch<br /> Hoàn thiện cơ cấu nguồn nhân lực trong ngành du lịch trên quan điểm tập trung<br /> ưu tiên đào tạo, phát triển nguồn nhân lực có trình độ nhất là nguồn nhân lực chất lượng<br /> cao như đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý giỏi, đội ngũ chuyên gia, quản trị doanh nghiệp<br /> giỏi, lao động lành nghề và cán bộ khoa học, công nghệ đầu đàn... Tiếp tục hoàn thiện<br /> chính sách thu hút nguồn nhân lực, chú trọng thu hút nguồn nhân lực trình độ cao là các<br /> chuyên gia, nhà khoa học là người nước ngoài, Việt kiều, nghệ nhân có tay nghề cao để<br /> góp phần phát triển du lịch thành phố. Đào tạo lại và bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội<br /> ngũ hiện có. Hình thành hệ thống các cơ sở đào tạo du lịch trên địa bàn thành phố gắn lý<br /> thuyết với thực hành ở các cấp dạy nghề, trung cấp, cao đẳng, đại học trên đại học.<br /> <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> <br /> [1] Báo cáo của Sở Du lịch (cũ) và Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch (mới) các năm<br /> 2000-2008<br /> [2] Báo cáo Phân tích hành vi và đánh giá của khách du lịch quốc tế đối với hình ảnh<br /> điểm đến Đà Nẵng (2010). Viện Nghiên cứu phát triển Kinh tế-xã hội Đà Nẵng.<br /> [3] Cục Thống kê Đà Nẵng, Niên giám Thống kê Đà Nẵng 2000, NXB Thống kê,<br /> 2001.<br /> [4] Cục Thống kê Đà Nẵng, Niên giám Thống kê Đà Nẵng 2006, NXB Thống kê,<br /> 2007.<br /> [5] Cục Thống kê Đà Nẵng, Niên giám Thống kê Đà Nẵng 2009, NXB Thống kê,<br /> 2010.<br /> [6] Nguyễn Thị Như Liêm và các cộng sự, 2009, Phát triển dịch vụ trên địa bàn thành<br /> phố Đà Nẵng đến năm 2020, Đề tài khoa học thành phố Đà Nẵng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 118<br />